Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης

Transcript

1 Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης Νεοελληνική Γλώσσα Ε Δημοτικού Τίτλος: «Γλωσσικά χαρακτηριστικά τηλεοπτικής διαφήμισης» Συγγραφή: ΜΟΙΡΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Εφαρμογή: ΜΟΙΡΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, Πολιτισμού & Αθλητισμού Σελίδα 1 από 36

2 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Θεσσαλονίκη 2013 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση» MIS (κωδ ), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες προτεραιότητας του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς πόρους. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι. Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ Υπεύθυνοι υπο-ομάδας εργασίας γλώσσας πρωτοβάθμιας: Κώστας Ντίνας & Σωφρόνης Χατζησαββίδης Σελίδα 2 από 36

3 ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: Καραμαούνα 1 Πλατεία Σκρα Τ.Κ Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη Τηλ.: , Φαξ: , centre@komvos.edu.gr Σελίδα 3 από 36

4 Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Τίτλος Γλωσσικά Χαρακτηριστικά Τηλεοπτικής Διαφήμισης Εφαρμογή σεναρίου Μοίρας Παναγιώτης Δημιουργία σεναρίου Μοίρας Παναγιώτης Διδακτικό αντικείμενο Νεοελληνική Γλώσσα Τάξη Ε Δημοτικού Σχολική μονάδα 6ο Δημοτικό Σχολείο Νίκαιας Χρονολογία Από έως Διδακτική/θεματική ενότητα Σχολικό βιβλίο «Γλώσσα Ε Δημοτικού», Γ τεύχος, 15 η ενότητα: Τηλεόραση Διαθεματικό Όχι Χρονική διάρκεια Για το σενάριο απαιτήθηκαν 7 διδακτικές ώρες Σελίδα 4 από 36

5 Χώρος Ι. Φυσικός χώρος Εντός σχολείου: εργαστήριο πληροφορικής Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητή Ύπαρξη ικανού αριθμού Η/Υ εφοδιασμένων με τα απαραίτητα λογισμικά και σύνδεση με το διαδίκτυο εξοικείωση των μαθητών με την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία εξοικείωση των μαθητών με την πλοήγηση στο διαδίκτυο εξοικείωση των μαθητών με βασικές λειτουργίες των Windows (άνοιγμα φακέλου, αρχείου, αποθήκευση, εκτύπωση κλπ.). Εφαρμογή στην τάξη Το συγκεκριμένο σενάριο εφαρμόστηκε στην τάξη. Το σενάριο στηρίζεται Μοίρας Παναγιώτης, Γλωσσικά Χαρακτηριστικά Τηλεοπτικής Διαφήμισης Νεοελληνική Γλώσσα Ε Δημοτικού, Το σενάριο αντλεί Το συγκεκριμένο σενάριο είναι πρωτότυπο και δεν αξιοποιεί στοιχεία από άλλα σενάρια. Β. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ / ΠΕΡΙΛΗΨΗ Το διδακτικό σενάριο με τις δραστηριότητες που περιλαμβάνει στοχεύει αξιοποιώντας τις δυνατότητες που προσφέρουν οι ΤΠΕ να δώσει τη δυνατότητα στους μαθητές να εργαστούν ομαδικά για να κατανοήσουν τα γλωσσικά κυρίως χαρακτηριστικά της τηλεοπτικής διαφήμισης, να αποκωδικοποιούν τα μηνύματα της και να συνδιαλέγονται κριτικά με τα τηλεοπτικά μηνύματα που τους περιβάλλουν. Σελίδα 5 από 36

6 Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο Η οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα που έχει διαμορφωθεί την τελευταία δεκαετία στις χώρες του δυτικού κόσμου έχει δημιουργήσει ένα περιβάλλον, στο οποίο κυριαρχούν οι χαλαρές διαπροσωπικές και, γενικότερα, κοινωνικές σχέσεις, η εντατικοποίηση στον εργασιακό τομέα, η φιλελευθεροποίηση της οικονομίας, η υπερπαραγωγή, ο βομβαρδισμός με νέες γνώσεις και πληροφορίες, η τεχνολογική ανάπτυξη και η τυποποίηση του ελεύθερου χρόνου, προϋποθέσεις, οι οποίες δημιουργούν μια συνεχώς αυξανόμενη απαίτηση για απόκτηση δεξιοτήτων απαραίτητων για την κατανόηση και διαχείριση των κοινωνικών και εργασιακών σχέσεων αλλά και για την κατανόηση του νέου περιβάλλοντος, μέσα στο οποίο καλείται να ζήσει ο σύγχρονος άνθρωπος (Χατζησαββίδης 2002). Έτσι ο/η μαθητής/- τρια καλείται να έρθει σε επαφή με ποικίλους λόγους, στους οποίους το σχολείο καλείται να τον εξασκήσει. Η διαφήμιση αποτελεί χαρακτηριστικό κειμενικό είδος του λόγου της πειθούς. Ειδικότερα η τηλεοπτική διαφήμιση πέρα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του πολυτροπικού κειμένου που διαθέτει, «εκμεταλλευόμενη» τη δύναμη του μέσου στο οποίο παρουσιάζεται αποκτά ξεχωριστή δυναμική και επιρροή. Καθώς δε σύμφωνα με έρευνες οι άνθρωποι καταναλώνουν το 35% του ελεύθερου χρόνου τους μπροστά στην τηλεόραση καθίσταται απαραίτητος για τους μαθητές ο κριτικός αλφαβητισμός στο συγκεκριμένο είδος. Στα σχολικά εγχειρίδια η διαφήμιση κατέχει σημαντική θέση καθώς αποτελεί κειμενικό είδος χαρακτηριστικό του κατευθυντικού λόγου και η διαπραγμάτευσή της γίνεται τόσο στα βιβλία της Ε όσο και της Στ τάξεων του Δημοτικού. Οι μαθητές χωρισμένοι σε πέντε ομάδες των 3-4 ατόμων εργάζονται στην αίθουσα των Η/Υ, η οποία είναι διαμορφωμένη έτσι (τραπέζια εργασίας στο κέντρο και πάγκοι με Η/Υ περιμετρικά της αίθουσας), ώστε να εξυπηρετεί τόσο την εργασία στην ολομέλεια (εισηγήσεις, συζητήσεις, προβολές) όσο και την εργασία σε ομάδες (με τη χρήση ή όχι των Η/Υ). Σελίδα 6 από 36

7 Κατά τη διδασκαλία του σεναρίου εφαρμόζεται η καθοδηγούμενη ανακάλυψη. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι υποστηρικτικός και καθοδηγητικός. Ο εκπαιδευτικός χρησιμοποιεί τις ερωτήσεις, τη συζήτηση, προβληματισμούς, Φύλλα Δραστηριοτήτων και δραστηριότητες με τη χρήση των ΤΠΕ προκειμένου να καθοδηγήσει τους μαθητές να ανακαλύψουν τη γνώση. Δ. ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ Γνώσεις για τον κόσμο, αξίες, πεποιθήσεις, πρότυπα, στάσεις ζωής Οι μαθητές επιδιώκεται να αντιληφθούν τη δύναμη και την επίδραση της τηλεόρασης σε σχέση με άλλα μέσα. Γνώσεις για τη γλώσσα Οι μαθητές επιδιώκεται: να κατανοήσουν τον σκοπό του κειμενικού είδους των διαφημίσεων να είναι σε θέση να υποστηρίζουν την άποψή τους με επιχειρήματα να αναγνωρίζουν και να χρησιμοποιούν αιτιολογικές προτάσεις για να υποστηρίξουν τον επιχειρηματικό τους λόγο να γνωρίσουν τα βασικά γλωσσικά χαρακτηριστικά της διαφήμισης να κατανοήσουν τον στόχο μιας διαφήμισης και τις τεχνικές τις οποίες χρησιμοποιεί για να τον πετύχει να μετασχηματίζουν ένα κείμενο από μια μορφή σε άλλη να ασκήσουν τον προφορικό και τον γραπτό τους λόγο να είναι σε θέση να βρίσκουν την ετυμολογία μιας λέξης να αποκτήσουν νέο λεξιλόγιο να εξοικειωθούν με διάφορα κειμενικά είδη (διαφήμιση, κόμικ, ημερολόγιοσχάρα παρατήρησης, λεξικό, σώματα κειμένων, κ.ά.) να εξοικειωθούν με την ομοιοκαταληξία, την υπερβολή, τη μεταφορά, την παρομοίωση, την επανάληψη, την αντίθεση. Σελίδα 7 από 36

8 Γραμματισμοί Οι μαθητές επιδιώκεται: να κατανοήσουν ότι οι διαφορετικές απόψεις πηγάζουν και από τη θέση (κοινωνική, μορφωτική, οικονομική) που κατέχει αυτός που τις εκφράζει να υιοθετήσουν κριτική στάση προς τη διαφήμιση να αναπτύσσουν δεξιότητες οπτικού γραμματισμού να είναι ικανοί να αναζητούν λέξεις σε ηλεκτρονικά λεξικά να είναι ικανοί να αναζητούν συμφράσεις μέσα από τα σώματα κειμένων να εξοικειωθούν με τη χρήση προγράμματος επεξεργασίας κειμένου να εξοικειωθούν με τη χρήση λογισμικού εννοιολογικής χαρτογράφησης να εξοικειωθούν με την αναζήτηση σε μηχανή αναζήτησης να εξοικειωθούν με τη χρήση ηλεκτρονικού λεξικού και σωμάτων κειμένων να εξοικειωθούν με τη χρήση βασικών Web 2.0 εργαλείων να εξοικειωθούν με αναζητήσεις στο εσωτερικό ενός ιστότοπου να εξοικειωθούν με την αναζήτηση στο εσωτερικό ενός φακέλου να εξοικειωθούν με την αναζήτηση στο εσωτερικό ενός αρχείου να μάθουν να αντιγράφουν και να επικολλούν κείμενο να μάθουν να αποθηκεύουν ένα αρχείο. Διδακτικές πρακτικές Ορισμένες από τις δραστηριότητες πραγματοποιούνται στην ολομέλεια της τάξης ενώ και άλλες δραστηριότητες στις ομάδες. Οι διδακτικές πρακτικές συνοψίζονται στο Ε. Ε. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Αφετηρία Αφετηρία για τον σχεδιασμό του διδακτικού σεναρίου στάθηκε το κεφάλαιο «Τηλεόραση» στο σχολικό εγχειρίδιο της Γλώσσας της Ε Δημοτικού. Στο συγκεκριμένο κεφάλαιο οι μαθητές επιχειρηματολογούν για τα θετικά και τα Σελίδα 8 από 36

9 αρνητικά της τηλεοπτικής διαφήμισης. Για να μπορέσουν όμως οι μαθητές να επιχειρηματολογήσουν σωστά θα πρέπει να γνωρίζουν σε βάθος τα χαρακτηριστικά του θέματος που τους απασχολεί. Τα γλωσσικά χαρακτηριστικά είναι μια κρίσιμη παράμετρος στην τηλεοπτική διαφήμιση που παίζει καθοριστικό ρόλο στο βαθμό που επηρεάζει τον τηλεθεατή. Η αποκωδικοποίησή τους ευνοεί την κριτική επεξεργασία των τηλεοπτικών μηνυμάτων και καθιστά τους μαθητές κριτικούς κι όχι ευάλωτους αποδέκτες τους. Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο Το διδακτικό σενάριο βασίζεται σε θέμα που πραγματεύεται το σχολικό εγχειρίδιο στο κεφάλαιο «Τηλεόραση και Διαφήμιση» της 15 ης ενότητας «Τηλεόραση». Οι δραστηριότητες του σεναρίου εμπλουτίζουν το μάθημα, ακολουθούν γενικότερους στόχους του γλωσσικού μαθήματος (όπως περιγράφονται στην Ενότητα Δ ) και υποστηρίζουν με τη χρήση των Τ.Π.Ε. τη διδακτική διαδικασία και την καλλιέργεια νέων γραμματισμών. Αξιοποίηση των ΤΠΕ Το σενάριο περιλαμβάνει παιδαγωγικές δραστηριότητες αξιοποίησης εργαλείων ΤΠΕ μέσα από τις οποίες γίνεται η δόμηση της νέας γνώσης. Οι δραστηριότητες έχουν δημιουργηθεί σε μια σειρά από προγράμματα και λογισμικά και φέρουν μια προστιθέμενη αξία σε ότι αφορά την προσέγγιση της γνώσης με παιδαγωγικό και αποτελεσματικό τρόπο. Πιο συγκεκριμένα στο σενάριο αξιοποιούνται: Το λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης (Inspiration), το οποίο δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να συνεργαστούν, για να διαμορφώσουν την οπτική αναπαράσταση της «Διαφήμισης». Με τον τρόπο αυτό ο χάρτης λειτουργεί ως «γνωστικός καθρέφτης» δίνοντας στους μαθητές τη δυνατότητα να οξύνουν τις δεξιότητες κριτικής θεώρησης των πραγμάτων. Το πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου (Word), το οποίο χρησιμοποιείται, για να αποκωδικοποιήσουν οι εκπαιδευόμενοι τα γνωρίσματα της διαφήμισης μέσα από τη διαδικασία γραφής σε πίνακα. Συμμετέχουν με αυτόν τον τρόπο σε μια διαδικασία επεξεργασίας πληροφοριών και Σελίδα 9 από 36

10 εμπλέκονται ενεργά στη μαθησιακή διαδικασία. Ο επεξεργαστής κειμένου δίνει τη δυνατότητα συνεχούς συμπλήρωσης και αναδιαμόρφωσης του πίνακα και με αυτόν τον τρόπο βοηθά τους μαθητές να διαπιστώσουν ελλείψεις τους και να αναθεωρήσουν λανθασμένες απόψεις τους. Παράλληλα τα κείμενα που συνδιαμορφώνουν οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να τα μορφοποιήσουν εύκολα ή να τα εμπλουτίσουν με εικόνες κάνοντας τα έτσι ελκυστικότερα. Το διαδικτυακό περιβάλλον της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα, το οποίο χρησιμοποιείται για την αποτελεσματική υποστήριξη της γλωσσικής έρευνας. Tο εργαλείο Web2.0 Wοrdle, το οποίο χρησιμοποιείται ως ερευνητικό εργαλείο, αλλά και ως εργαλείο εξοικείωσης με τις τεχνολογίες του Web2.0 παρέχοντας τη δυνατότητα στους μαθητές να αναπτύξουν και να χρησιμοποιήσουν νέες δεξιότητες, γεγονός που δεν θα ήταν δυνατό στο πλαίσιο της παραδοσιακής τάξης. Tο πρόγραμμα Flash, το οποίο δίνει τη δυνατότητα να προγραμματιστούν ταινίες, παιχνίδια και παρουσιάσεις με εφέ κίνησης και με τρόπο ρεαλιστικό. Τα παιχνίδια που έχουν προγραμματιστεί στο Flash προσφέρουν τη δυνατότητα στους μαθητές με τρόπο διασκεδαστικό να αξιολογήσουν τις γνώσεις τους γύρω από τα χαρακτηριστικά της τηλεοπτικής διαφήμισης, αλλά αποτελούν και αφετηρία, ώστε οι μαθητές να προχωρήσουν στην παραγωγή ενός επιχειρηματολογικού κειμένου για τα θετικά και τα αρνητικά της τηλεοπτικής διαφήμισης. Κείμενα Tο λογισμικό παρουσίασης (PowerPoint), το οποίο χρησιμοποιείται για να ευνοήσει με τα χαρακτηριστικά του πολυτροπικού κειμένου που διαθέτει την αλληλεπίδραση μέσα στην τάξη και να προκαλέσει τη συμμετοχή των μαθητών σε ένα παιχνίδι ρόλων. Το συνοδευτικό υλικό του διδακτικού σεναρίου αποτελεί: Σελίδα 10 από 36

11 1) ο φάκελος με το όνομα της μαθητικής ομάδας, ο οποίος πριν από την υλοποίηση του διδακτικού σεναρίου αποθηκεύεται στον υπολογιστή στον οποίο θα εργαστεί η ομάδα και περιλαμβάνει: α) Το βίντεο «Lotto Lucky Dog by DDB NZ and The sweetshop» (η τηλεοπτική διαφήμιση με την οποία γίνεται η εισαγωγή στο θέμα). β) το αρχείο Word «Διαφήμιση TULIP» και το βίντεο «Διαφήμιση Τulip» γ) το αρχείο PowerPoint «Πάμε για Ψώνια» δ) τα αρχεία Flash «Διαφημιστικά Παιχνίδια» και «Απόψεις» ε) το αρχείο Inspiration «Χάρτης_Τηλεοπτική Διαφήμιση» Στο διδακτικό σενάριο ενσωματώνονται τα Φύλλα Δραστηριοτήτων Α & Β μέσα από τα οποία οι μαθητές επισκέπτονται τις παρακάτω ηλεκτρονικές διευθύνσεις: - Πύλη για την Ελληνική γλώσσα, Σώμα Κειμένων Ελληνικών Κειμένων - Ελένη Οικονομοπούλου-Η πειθώ στη διαφήμιση - Σωφρόνης Χατζησαββίδης-Η γλώσσα της διαφήμισης στα ελληνικά Μ.Μ.Ε. Διδακτική πορεία / στάδια / φάσεις 1η & 2η διδακτική ώρα Εισαγωγή στην τηλεοπτική διαφήμιση Ανίχνευση & καταγραφή των εμπειριών & γνώσεων των μαθητών Α Φάση-Ολομέλεια Κατά την εισαγωγή του στο θέμα ο εκπαιδευτικός ανέφερε ότι το αντικείμενο της διερεύνησης των μαθητών με τη βοήθεια των υπολογιστών θα είχε σχέση με την 15 η ενότητα του σχολικού εγχειριδίου της Γλώσσας της Ε Δημοτικού με την ονομασία «Τηλεόραση». Στην ανακοίνωση αυτή του εκπαιδευτικού ένας μαθητής αυθόρμητα υποστήριξε ότι η διερεύνηση θα αφορούσε τη «Διαφήμιση». Ο εκπαιδευτικός ρώτησε γιατί συνειρμικά ο μαθητής συνδέει την τηλεόραση με τη διαφήμιση και ο μαθητής απάντησε ότι αυτό συμβαίνει διότι ένα μεγάλο μέρος του τηλεοπτικού χρόνου καταλαμβάνεται από τις διαφημίσεις. Σελίδα 11 από 36

12 Η υλοποίηση του διδακτικού σεναρίου ξεκίνησε με την παρουσίαση μέσω του βιντεοπροβολέα του video «Lotto Lucky Dog by DDB NZ and The sweetshop» στην ολομέλεια (Τεκμήριο 1). Οι μαθητές παρακολούθησαν με μεγάλο ενδιαφέρον το video. Τεκμήριο 1: Το μήνυμα προβληματίζει τους μαθητές και πυροδοτεί συζητήσεις. Στην ερώτηση του εκπαιδευτικού τι είδους video παρακολούθησαν οι μαθητές, εκείνοι, επηρεασμένοι ίσως από την συζήτηση που είχε προηγηθεί, απάντησαν σε μεγάλο ποσοστό ότι επρόκειτο μια διαφήμιση. Όταν ο εκπαιδευτικός ζήτησε να τεκμηριώσουν την άποψή τους δεν φάνηκε να διαθέτουν αρκετά στοιχεία για να το υποστηρίξουν σθεναρά. Ένας μαθητής ανέφερε πως είχε προσέξει ότι στο τέλος του video προβαλλόταν το διαφημιζόμενο προϊόν και έτσι έβγαλε το συμπέρασμα ότι πρόκειται για διαφήμιση. Στην άποψη αυτή συμφώνησαν κι άλλοι μαθητές. Μια μαθήτρια είπε ότι δεν συμφωνεί γιατί η ίδια, όπως δήλωσε, περίμενε την ύπαρξη κάποιου σλόγκαν. Ο εκπαιδευτικός ρώτησε τη μαθήτρια τι εννοεί κι εκείνη απάντησε ότι περίμενε ένα μήνυμα που θα την προέτρεπε να αγοράσει ένα προϊόν. Σε αυτό το σημείο δόθηκε η ευκαιρία στον εκπαιδευτικό να ρωτήσει τους μαθητές αν όλες οι διαφημίσεις που γνώριζαν ήταν της μορφής που ανέφερε η συμμαθήτρια τους ή ενδεχομένως υπήρχαν και διαφημίσεις διαφορετικής μορφής. Οι απαντήσεις των μαθητών άρχισαν να καταγράφονται στον πίνακα του μαρκαδόρου ξεκινώντας από τη λέξη σλόγκαν, την οποία είχε αναφέρει η μαθήτρια (Τεκμήριο 2). Ένας μαθητής δήλωσε: «Θα στενοχωριόμουν αν δεν είχα καταλάβει ότι ήταν διαφήμιση». Στην ερώτηση του εκπαιδευτικού «τι ήταν αυτό που θα σε στενοχωρούσε;» ο μαθητής απάντησε: «Η συμπεριφορά των ανθρώπων προς το σκύλο και η μουσική». Σελίδα 12 από 36

13 Τεκμήριο 2: Οι μαθητές εκφράζουν ελεύθερα τις απόψεις τους σχετικά με χαρακτηριστικά της Στην επόμενη ερώτηση του εκπαιδευτικού: «Γιατί δεν στενοχωριέσαι τώρα;», ο μαθητής απάντησε ότι γνωρίζει ότι όλα είναι ψέματα και ότι ο στόχος των διαφημιστών είναι να τον πείσουν. Στη συνέχεια ο εκπαιδευτικός ρώτησε: «Δηλαδή με ποιο τρόπο προσπαθούν να σας πείσουν σε αυτή την περίπτωση οι διαφημιστές; Σε ποιες ευαίσθητες χορδές σας στοχεύουν;» Οι μαθητές απάντησαν: «Στα συναισθήματα». «Και τι μέσα χρησιμοποιούν για να πετύχουν τον στόχο τους;» ξαναρώτησε ο εκπαιδευτικός. Οι απαντήσεις των μαθητών ήταν οι ακόλουθες: «τη μουσική, το χρώμα, το video, την υπερβολή». Ένας μαθητής είπε ότι οι διαφημιστές χρησιμοποίησαν τον σκύλο. Ο εκπαιδευτικός με αφορμή την επισήμανση του μαθητή ρώτησε αν γνωρίζουν κι άλλες διαφημίσεις που χρησιμοποιούν ζώα. Οι μαθητές απάντησαν ότι κατά καιρούς έχουν δει αρκετές. «Και γιατί το κάνουν αυτό οι διαφημιστές;» ρώτησε ο εκπαιδευτικός. «Γιατί γνωρίζουν ότι πολλοί άνθρωποι αγαπούν τα ζώα», απάντησαν οι μαθητές. «Υπάρχουν άλλες ομάδες που χρησιμοποιούνται στη διαφήμιση για να περάσουν πιο εύκολα το μήνυμα των διαφημιστών;» ρώτησε ο εκπαιδευτικός. Οι μαθητές ανέφεραν τα παιδιά ως μέσο που χρησιμοποιούν οι διαφημιστές για να στείλουν το μήνυμα που επιδιώκουν. Η επισήμανση των μαθητών έδωσε την ευκαιρία στον εκπαιδευτικό να τους πληροφορήσει για μια νέα διαφήμιση στην Ισπανία, η οποία χρησιμοποιώντας την τεχνολογία προβάλλει διαφορετικό και με διαφορετικό τρόπο το μήνυμα στα παιδιά από ότι στους ενηλίκους. Σελίδα 13 από 36

14 Η συζήτηση στην ολομέλεια έφτανε στην ολοκλήρωσή της. Ο εκπαιδευτικός ρώτησε: «Γνωρίζετε άλλα μέσα πέρα από την τηλεόραση που χρησιμοποιούνται για την προβολή διαφημίσεων». Οι μαθητές απάντησαν ότι διαφημίσεις προβάλλονται στο ραδιόφωνο, στις εφημερίδες, στα περιοδικά, στο διαδίκτυο, στις αφίσες στους δρόμους». «Και αν στην τηλεόραση η εικόνα είναι το δυνατό της σημείο για να πείσει τον καταναλωτή, ποιο είναι στα άλλα μέσα;» ρώτησε ο εκπαιδευτικός. Οι απαντήσεις των μαθητών ανέδειξαν τη σημασία που έχουν τα κείμενα στα διάφορα έντυπα και ο προφορικός λόγος στο ραδιόφωνο. Δείτε τη διαφήμιση στο youtube. Β Φάση Εργασία σε ομάδες Στη συνέχεια οι ομάδες των μαθητών με την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού άνοιξαν από το φάκελο της ομάδας τους, το αρχείο «Χάρτης_Τηλεοπτική Διαφήμιση». Το αρχείο «Χάρτης-Τηλεοπτική Διαφήμιση» είχε δημιουργηθεί στο πρόγραμμα Εννοιολογικής Χαρτογράφησης, Inspiration και είχε αποθηκευτεί από τον εκπαιδευτικό μαζί με ολόκληρο τον φάκελο κάθε μαθητικής ομάδας κατά την προετοιμασία της διδασκαλίας στους Η/Υ. Οι μαθητές ακολουθώντας τις οδηγίες της δραστηριότητας συνεργάστηκαν (Τεκμήριο 3) αρχικά για να δώσουν τον ορισμό της διαφήμισης και στη συνέχεια για να συμπληρώσουν τον ημιδομημένο εννοιολογικό χάρτη (Τεκμήρια 4-5). Το έκαναν χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία, σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα και αποθήκευσαν τη συμπληρωμένη μορφή του αρχείου με νέο όνομα. Ήταν φανερό ότι η συζήτηση στην ολομέλεια είχε βοηθήσει πολύ τους μαθητές να συμπληρώσουν το περιεχόμενο των πεδίων στον ημιδομημένο εννοιολογικό χάρτη. Επίσης η προηγούμενη εμπειρία των μαθητών στη χρήση του συγκεκριμένου λογισμικού τους είχε βοηθήσει να Σελίδα 14 από 36

15 εργάζονται απρόσκοπτα σε αυτόν. Μία φορά χρειάστηκε μόνο να επέμβει ο εκπαιδευτικός για να θυμίσει σε μία ομάδα τον τρόπο αλλαγής από την αγγλική στην ελληνική γραφή. Τεκμήριο 3: Οι συνεργάζονται στο περιβάλλον του λογισμικού Εννοιολογικής Χαρτογράφησης. Σελίδα 15 από 36

16 Τεκμήρια 4-5: Συμπληρωμένοι χάρτες της διαφήμισης στο περιβάλλον του λογισμικού Εννοιολογικής Χαρτογράφησης. Γ Φάση-Εργασία σε ομάδες Στη φάση αυτή ενώ προβλεπόταν από το σενάριο η δημιουργία διαφήμισης από τους μαθητές στο περιβάλλον του λογισμικού του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου «Η Σπίθα και ο Κεραυνός-Η αποκάλυψη της αλήθειας». Αποφασίστηκε κατά την προετοιμασία της εφαρμογής η συγκεκριμένη δραστηριότητα να παραληφθεί καθώς το συγκεκριμένο λογισμικό δεν ήταν στη διάθεση του σχολείου. Αντί αυτού αποφασίστηκε ορισμένα γλωσσικά χαρακτηριστικά που θα χρησιμοποιούσαν οι μαθητές για τη δημιουργία του διαφημιστικού μηνύματος, όπως η χρήση του ρήματος στην προστακτική, ή η χρήση του επιθέτου σε υπερθετικό βαθμό θα θίγονταν στα πλαίσια της δραστηριότητας του κοινωνικο-δραματικού παιχνιδιού, όπου οι μαθητές ως καταναλωτές θα έκαναν τις επιλογές των προϊόντων με βάση το διαφημιστικό μήνυμα. Επίσης, δόθηκε η δυνατότητα στους μαθητές να συμπληρώνουν τα γλωσσικά χαρακτηριστικά της διαφήμισης που ανακαλύπτουν Σελίδα 16 από 36

17 σταδιακά στον πίνακα «Η γλώσσα της διαφήμισης» κατά τη διάρκεια της διερεύνησής τους ή να συμπληρώσουν τον πίνακα στο τέλος της εφαρμογής του σεναρίου, όταν θα έχουν συγκεντρώσει όλα τα γλωσσικά χαρακτηριστικά. Ωστόσο θα μπορούσαν να κρατούν σημειώσεις για αυτά είτε στο ηλεκτρονικό τους σημειωματάριο, είτε στο τετράδιό τους. 3η & 4η διδακτική ώρα Αποκωδικοποίηση των γλωσσικών χαρακτηριστικών της τηλεοπτικής διαφήμισης Α Φάση-Ολομέλεια & Εργασία σε ομάδες Το δεύτερο διδακτικό δίωρο ξεκίνησε στην ολομέλεια, όπου οι μαθητές κλήθηκαν να επαναφέρουν στη μνήμη τους τα γλωσσικά χαρακτηριστικά της διαφήμισης που είχαν γνωρίσει μέχρι τότε. Αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά, όπως το σλόγκαν και η υπερβολή που είχαν συζητηθεί κατά το προηγούμενο διδακτικό δίωρο. Η αναφορά της λέξης σλόγκαν από την ίδια μαθήτρια για δεύτερη φορά έδωσε την ευκαιρία στον εκπαιδευτικό να την προτρέψει να δώσει στην τάξη μιαν εξήγηση για την ξένη αυτή λέξη. Η μαθήτρια εξήγησε ότι πρόκειται για ένα μήνυμα διαμορφωμένο έτσι ώστε να το θυμόμαστε και με στόχο να μας πείσει να αγοράσουμε κάτι. Ο εκπαιδευτικός προέτρεψε τους μαθητές να κρατήσουν σημειώσεις όλων των γλωσσικών χαρακτηριστικών της τηλεοπτικής διαφήμισης που ανακαλύπτουν σταδιακά. Όλες οι μαθητικές ομάδες προτίμησαν να κρατήσουν τις σημειώσεις τους στο ηλεκτρονικό σημειωματάριο. Ακολούθως, ο εκπαιδευτικός έδωσε στις μαθητικές ομάδες, οι οποίες πέρασαν να εργαστούν μπροστά από τους υπολογιστές, το Φύλλο Δραστηριοτήτων Α. Κάλεσε τους μαθητές να συμπληρώσουν την πρώτη δραστηριότητα με φράσεις σαν αυτές που εξήγησε η συμμαθήτριά τους και που τους έχουν εντυπωθεί από διαφημιστικά μηνύματα που έχουν παρακολουθήσει κατά καιρούς. Οι μαθητές έγραψαν: ΛΟΤΤΟ ΖΕΙΣ ΚΑΛΥΤΕΡΑ RED BULL ΔΙΝΕΙ ΦΤΕΡΑ ΛΑΙΚΟ ΛΑΧΕΙΟ! ΤΡΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΤΕΣΣΕΡΕΙΣ ΚΕΡΔΙΖΟΥΝ Σελίδα 17 από 36

18 RED BULL ΔΙΝΕΙ ΦΤΕΡΑ Στη συνέχεια με την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού και ακολουθώντας τις οδηγίες του φύλλου δραστηριοτήτων οι μαθητές μετέβησαν στον ιστότοπο Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα και στο Ηλεκτρονικό Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (Τριανταφυλλίδη) (Τεκμήριο 6). Εκεί αναζήτησαν την ερμηνεία της λέξης σλόγκαν προκειμένου να τη συγκρίνουν με τη δική τους ερμηνεία και να αξιολογήσουν το δικό τους επίπεδο κατανόησης. Τεκμήριο 6: Οι μαθητές αναζητούν την ερμηνεία της λέξης «σλόγκαν» στο ηλεκτρονικό λεξικό. Στο περιβάλλον του ηλεκτρονικού λεξικού οι μαθητές ακολουθώντας τις οδηγίες του φύλλου δραστηριοτήτων αναζήτησαν την ερμηνεία της σύμφρασης «γκρίζα διαφήμιση», την οποία δεν γνώριζαν (Τεκμήριο 7). Τεκμήριο 7: Οι μαθητές αναζητούν την ερμηνεία της σύμφρασης «γκρίζα διαφήμιση» στο Ηλεκτρονικό Λεξικό. Σελίδα 18 από 36

19 Από τα λεγόμενά τους διαφάνηκε ότι δεν είχαν συνειδητοποιήσει ποτέ πριν ότι μια διαφήμιση μπορεί να περιείχε συγκαλυμμένο αρνητικό περιεχόμενο. Η συγκεκριμένη δραστηριότητα έδωσε την ευκαιρία στον εκπαιδευτικό να θυμίσει τις «συμφράσεις», τις οποίες οι μαθητές είχαν διδαχτεί σε προηγούμενο σενάριο. Οι μαθητές, επηρεασμένοι από προηγούμενες γνώσεις τους, στη δραστηριότητα που ζητούσε να γράψουν άλλες συμφράσεις που γνώριζαν, συμπλήρωσαν συμφράσεις με το επίθετο διαστημικός,-ή,-ό, τις οποίες είχαν χρησιμοποιήσει και κατά το παρελθόν. Άλλες νέες συμφράσεις με το επίθετο «γκρίζος» τους δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσουν στη συνέχεια της δραστηριότητας μέσα από τα σώματα κειμένων στην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα. Στη φάση αυτή θεωρήθηκε από τον εκπαιδευτικό ότι θα ήταν αποτελεσματικό να μεταβούν οι μαθητές μέσω του υπερσυνδέσμου του φύλλου δραστηριοτήτων στην ιστοσελίδα Ελένη Οικονομοπούλου-Η γλώσσα της διαφήμισης.htm και να διαβάσουν την ερμηνεία της λέξης slogan, τις σχετικές πληροφορίες με την αθέμιτη και την παραπλανητική διαφήμιση, αλλά και τον πίνακα «Η γλώσσα της διαφήμισης». Στη συζήτηση που ακολούθησε οι μαθητές έδειξαν να εντυπωσιάζονται από τη σημασία της λέξης slogan, συνέδεσαν όσα έμαθαν για την γκρίζα διαφήμιση με την αθέμιτη και παραπλανητική διαφήμιση και αναγνώρισαν χαρακτηριστικά της γλώσσας της διαφήμισης που είχαν εντοπίσει σε προηγούμενες δραστηριότητές τους στον πίνακα της ιστοσελίδας με το όνομα «Η γλώσσα της διαφήμισης». Παράλληλα όμως ο πίνακας έδωσε την ευκαιρία να συζητηθούν και κάποια άλλα στοιχεία που χρησιμοποιούν οι διαφημίσεις, όπως οι παρομοιώσεις και οι προσωποποιήσεις ή ο υπερθετικός βαθμός των επιθέτων που θα συναντούσαν σε επόμενη δραστηριότητά τους οι μαθητές. Με στόχο να ανακαλύψουν οι ίδιοι οι μαθητές κι άλλα χαρακτηριστικά της διαφήμισης αποφασίστηκε να μην μεταβούν οι μαθητές στην ιστοσελίδα Σωφρόνης Χατζησαββίδης-Η γλώσσα της διαφήμισης.htm τη δεδομένη χρονική στιγμή, αλλά αργότερα για να αξιολογήσουν ή να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους. Παρουσιάστηκε, λοιπόν, μέσω του βιντεοπροβολέα η διαφήμιση με το όνομα «Διαφήμιση TULIP». Στη συγκεκριμένη διαφήμιση εύκολα οι μαθητές εντόπισαν γλωσσικά Σελίδα 19 από 36

20 χαρακτηριστικά που χρησιμοποιήθηκαν από τους διαφημιστές, όπως αυτά της επανάληψης και της ομοιοκαταληξίας. Οι μαθητές κράτησαν σημειώσεις για τα χαρακτηριστικά αυτά στο ηλεκτρονικό σημειωματάριο προσθέτοντάς τα στα ήδη υπάρχοντα. Το γλωσσικό χαρακτηριστικό της επανάληψης που ήταν έντονο στη διαφήμιση TULIP έδωσε την ευκαιρία στον εκπαιδευτικό να καθοδηγήσει τους μαθητές στην ανακάλυψη μιας λειτουργίας του Web2 εργαλείου Wοrdle. Οι μαθητές πληκτρολόγησαν στη γραμμή διεύθυνσης του προγράμματος περιήγησης την ηλεκτρονική διεύθυνση Στη συνέχεια με τις οδηγίες του εκπαιδευτικού αντέγραψαν το κείμενο της διαφήμισης Tulip, το οποίο βρισκόταν αποθηκευμένο στους υπολογιστές τους στο περιβάλλον εργασίας του Wοrdle και εκκίνησαν το πρόγραμμα. Ο συνδυασμός της προφορικής επανάληψης της λέξης Tulip στη διαφήμιση που είχαν παρακολουθήσει νωρίτερα και των μεγάλων σε μέγεθος γραμμάτων της λέξης Tulip που έδωσε ως αποτέλεσμα το Wοrdle, οδήγησαν τους μαθητές στο συμπέρασμα, ότι όσο πιο πολύ επαναλαμβάνεται μια λέξη σε ένα κείμενο τόσο πιο μεγάλη εμφανίζεται στο Wοrdle (Τεκμήρια 8-9). Τεκμήρια 8-9: Οι μαθητές διαπιστώνουν την επανάληψη λέξεων Ο εκπαιδευτικός συνέχισε τη διδακτική αξιοποίηση του διαδικτυακού εργαλείου ζητώντας από τους μαθητές να εντοπίσουν ποιες άλλες λέξεις επαναλαμβάνονται στο Σελίδα 20 από 36

21 διαφημιστικό κείμενο που εισήγαν στο Wordle και να διατυπώσουν τα συμπεράσματά τους. Οι μαθητές εξέφρασαν την άποψη ότι τα ρήματα «πεινάς», «δεις», «ζητάς» και το ουσιαστικό «νοστιμιά», που επαναλαμβάνονται παρακινούν τον καταναλωτή να αγοράσει το προϊόν. Τέλος, οι μαθητές έδωσαν διαφορετικές μορφές στο συννεφόλεξο εφαρμόζοντας δυνατότητες Wordle (Τεκμήριο 10). Τεκμήριο 10: Λειτουργία Randomize στο συννεφόλεξο. 5η διδακτική ώρα Αποκωδικοποίηση των γλωσσικών χαρακτηριστικών της τηλεοπτικής διαφήμισης Οι μαθητές άνοιξαν από τον φάκελο της ομάδας τους το αρχείο «Πάμε για ψώνια» (Τεκμήριο 11). Τεκμήριο 11: Οι μαθητές σε ρόλο. Στη δραστηριότητα αυτή κλήθηκαν να αναλάβουν το ρόλο του καταναλωτή, ο οποίος βρίσκεται μπροστά σε μια διλημματική κατάσταση σε σχέση με το προϊόν που πρέπει να επιλέξει. Οι μαθητές θα έπρεπε να συζητήσουν στις ομάδες τους, να καταλήξουν σε μία επιλογή και να επιχειρηματολογήσουν στην ολομέλεια για την επιλογή τους αυτή. Από την επιχειρηματολογία για το πρώτο προϊόν διαφάνηκε ότι οι μαθητές επηρεασμένοι από τις προηγούμενες δραστηριότητες είχαν υιοθετήσει τη στάση του Σελίδα 21 από 36

22 υποψιασμένου καταναλωτή που δείχνει την προτίμησή του σε προϊόντα, τα οποία δεν φέρουν τη σφραγίδα διαφημιστικών χαρακτηριστικών. Έτσι στο σύνολό τους οι μαθητικές ομάδες δήλωσαν ότι θα προτιμούσαν το προϊόν που αναγράφει στη συσκευασία του «λάδι θρεπτικό» κι όχι «λάδι θρεπτικότατο», γιατί πίσω από το δεύτερο μήνυμα κρύβεται κάποιος διαφημιστής που θέλει να τους παραπλανήσει. Για το λόγο αυτό κρίθηκε σκόπιμο να τροποποιηθεί από τον εκπαιδευτικό η δραστηριότητα και οι μαθητές ανέλαβαν πλέον το ρόλο του διαφημιστή που θα έπρεπε να πείσει τον καταναλωτή για το προϊόν. Σε κάθε διαφάνεια του αρχείου παρουσίασης που προβαλλόταν ακολουθούσε συζήτηση γύρω από το ιδιαίτερο γλωσσικό χαρακτηριστικό της διαφήμισης, τις εγκλίσεις που χρησιμοποιούνταν, τους στόχους που εξυπηρετούνταν την κάθε φορά. Ο εκπαιδευτικός υπενθύμισε στους μαθητές να κρατούν σημειώσεις για τα γλωσσικά χαρακτηριστικά που συναντούν στην πορεία της διερεύνησής τους. Ακολούθησε η αξιολόγηση με την παιγνιώδη δραστηριότητα «Διαφημιστικά Παιχνίδια» (Τεκμήρια 12-13). Τεκμήρια 12-13: Εντοπισμός χαρακτηριστικών μέσα από διαφημιστικά μηνύματα. Οι μαθητές με ευκολία μπορούσαν να διακρίνουν και να επιλέγουν το χαρακτηριστικό που υπερτονιζόταν σε κάθε διαφήμιση. Ακολούθησε συζήτηση στην ολομέλεια που αφορούσε τη δύναμη της διαφήμισης σε κάθε μέσο. Οι μαθητές συμφώνησαν ότι στην τηλεόραση η διαφήμιση έχει τη μεγαλύτερη δύναμη, καθώς συγκεντρώνει όλους τους τρόπους προβολής ενός μηνύματος. Σε αυτό το σημείο δόθηκε η ευκαιρία στον εκπαιδευτικό να εισάγει τους μαθητές στην έννοια της πολυτροπικότητας. Σελίδα 22 από 36

23 6η & 7η διδακτική ώρα Επιχειρηματολογία για τη διαφήμιση Εργασία σε ομάδες & Ολομέλεια Την 6 η διδακτική ώρα δόθηκε στις μαθητικές ομάδες το Φύλλο Δραστηριοτήτων Β. Οι μαθητές ακολούθησαν τις οδηγίες του Φύλλου Δραστηριοτήτων και άνοιξαν από το φάκελο της ομάδας τους το αρχείο «Απόψεις» (Τεκμήρια ). Στη δραστηριότητα συμμετείχαν με μεγάλο ενδιαφέρον όλοι οι μαθητές. Είναι χαρακτηριστικό ότι για κάθε χαρακτήρα δεν επέλεγαν αβίαστα τις απόψεις που θεωρούσαν ότι υιοθετεί σχετικά με τη διαφήμιση. Λάμβαναν ουσιαστικά υπόψη τους την ομάδα στην οποία ανήκε ο χαρακτήρας, ενώ πολλές φορές μετά από συζήτηση στην ομάδα τους αντικατέστησαν ή απέσυραν σκέψεις που είχαν προσδώσει σε κάποιο χαρακτήρα. Τεκμήρια :Οι μαθητές αναλαμβάνουν ρόλους στον Η/Υ. Σελίδα 23 από 36

24 Οι ενδιαφέρουσες συζητήσεις που γίνονταν μεταξύ των μελών των ομάδων και η έλλειψη διαθέσιμου χρόνου λόγω της μεγαλύτερης από την προβλεπόμενη διάρκεια της δραστηριότητας οδήγησαν τον εκπαιδευτικό στην τροποποίηση της επόμενης δραστηριότητας. Έτσι, ενώ με βάση το σενάριο είχε σχεδιαστεί να γίνει ο μετασχηματισμός των σκέψεων των χαρακτήρων σε ένα γραπτό διαλογικό κείμενων μεταξύ δύο διαφορετικών ρόλων, προτάθηκε στους μαθητές να επιλέξουν κάποιο ρόλο και πηγαίνοντας σε κάποια άλλη ομάδα να υποστηρίξουν τις απόψεις του ρόλου τους σε μια διαδικασία αντιπαράθεσης απόψεων (debate). Εάν κατόρθωναν να πείσουν τους συνομιλητές τους θα μπορούσαν από κοινού να αλλάξουν και κάποιες από τις σκέψεις του χαρακτήρα που αρχικά είχαν διαμορφώσει. Η ιδέα άρεσε στους μαθητές, οι οποίοι με θέρμη υποστήριζαν στους συμμαθητές τους τη διαφορετική οπτική του ρόλου που είχαν υιοθετήσει (Τεκμήρια 18). Τεκμήριο 18:Οι μαθητές σε ρόλο προσπαθούν να πείσουν για την ορθότητα των απόψεών τους. Έως το τέλος της διδακτικής ώρας οι μαθητές έπρεπε να καταγράψουν στο φύλλο με το όνομα «Πίνακας: Η γλώσσα της διαφήμισης» τα γλωσσικά χαρακτηριστικά που είχαν συγκεντρώσει και να προχωρήσουν στην αξιολόγησή των όσων έγραψαν διαβάζοντας τα χαρακτηριστικά που αναφέρονται στις ιστοσελίδες Σωφρόνης Χατζησαββίδης-Η γλώσσα της διαφήμισης.htm και Ελένη Οικονομοπούλου-Η Σελίδα 24 από 36

25 γλώσσα της διαφήμισης.htm. Τονίστηκε στους μαθητές από τον εκπαιδευτικό ότι θα έπρεπε να προσέξουν στον πίνακα και δίπλα από κάθε χαρακτηριστικό που γράφουν να προσθέτουν και τον στόχο που κατά τη γνώμη τους εξυπηρετεί το χαρακτηριστικό αυτό (Τεκμήρια ). Τεκμήριο 19: Σύγκριση πινάκων και εμπλουτισμός τους με νέα χαρακτηριστικά. Σελίδα 25 από 36

26 Τεκμήρια : Πίνακες των μαθητών. Σελίδα 26 από 36

27 ΣΤ. ΦΥΛΛΟ/-Α ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΦΥΛΛΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Α 1η Δραστηριότητα Εντοπίσατε στις διαφημίσεις που επεξεργαστήκατε ή που κατά καιρούς σας άρεσαν κάποια σύντομη και εντυπωσιακή συνθηματική φράση, κάποια φράση που σχετίζεται με το διαφημιζόμενο προϊόν, που τραβάει την προσοχή του κοινού και είναι εύκολη στην απομνημόνευση; Ποια ή ποιες; Καταγράψτε τις εδώ: Οι φράσεις αυτές ονομάζονται «σλόγκαν». Στη μηχανή αναζήτησης Google γράψτε «Πύλη για την ελληνική γλώσσα» και πατήστε Enter. Στην ιστοσελίδα «Πύλη για την ελληνική γλώσσα» που θα ανοίξει ακολουθήστε τη διαδρομή Νέα Ελληνική > Εργαλεία > Ηλεκτρονικά λεξικά και κατόπιν επιλέξτε «Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής Τριανταφυλλίδη. Στο πλαίσιο που εμφανίζεται γράψτε τη λέξη «σλόγκαν» και κατόπιν πατήστε «Βρες» για να δείτε τη σημασία της. Επαναλάβετε την παραπάνω διαδικασία με τη λέξη γκρίζος και αναζητήστε τη σημασία της φράσης «γκρίζα διαφήμιση». Σελίδα 27 από 36

28 Τις λέξεις που συναντάμε συχνά μαζί, όπως «γκρίζα διαφήμιση», τις ονομάζουμε συμφράσεις. Γράψτε ποιες άλλες συμφράσεις γνωρίζετε: Αναζητήστε στα σώματα κειμένων της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα άλλες συμφράσεις με το επίθετο γκρίζος, -α, -ο 2η Δραστηριότητα Ανοίξτε το αρχείο «Γλωσσικά Γνωρίσματα» από τον φάκελο με το όνομα της ομάδας σας καθώς και τις ιστοσελίδες: Ελένη Οικονομοπούλου-Η γλώσσα της διαφήμισης.htm και Σωφρόνης Χατζησαββίδης-Η γλώσσα της διαφήμισης.htm Συμπληρώστε και ολοκληρώστε τον Πίνακα «Η γλώσσα της διαφήμισης» με τις πληροφορίες που θα βρείτε ακολουθώντας τις παραπάνω πηγές. Τώρα έχετε στα χέρια σας έναν πολύτιμο βοηθό για τις υπόλοιπες δραστηριότητές σας. 3η Δραστηριότητα Ανοίξτε το αρχείο «Διαφημιστικά Παιχνίδια» από τον φάκελο με το όνομα της ομάδας σας. Είστε παρατηρητικοί; Πατήστε το κουμπί play στην τηλεόραση, ακούστε προσεκτικά την κάθε διαφήμιση και ανακαλύψτε ποιο είναι το κυρίαρχο γλωσσικό γνώρισμά της. 4η Δραστηριότητα Εκτυπώστε τον πίνακα «Η γλώσσα της διαφήμισης», αντιπαραβάλετέ τον με τη διαφήμιση που δημιουργήσατε στο λογισμικό του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου «Η Σπίθα και ο Κεραυνός-Η αποκάλυψη της αλήθειας» και ελέγξτε ποια γλωσσικά γνωρίσματα του πίνακα έχετε χρησιμοποιήσει σε αυτήν. Σελίδα 28 από 36

29 Προσπαθήστε τώρα να κάνετε πιο ελκυστική τη διαφήμισή σας χρησιμοποιώντας περισσότερα από τα γλωσσικά γνωρίσματα της διαφήμισης που γνωρίζετε. Ανοίξτε ένα φύλλο στον Επεξεργαστή Κειμένου και γράψτε τη βελτιωμένη σας διαφήμιση. Αποθηκεύστε στον φάκελό σας και εκτυπώστε τη διαφήμισή σας. 5η Δραστηριότητα Σε ποιο μέσο κατά τη γνώμη σας η προβολή της διαφήμισης μπορεί να επηρεάσει περισσότερο τον δέκτη; Για ποιους λόγους; Συζητήστε τις απόψεις σας στην ομάδα σας. Σελίδα 29 από 36

30 ΦΥΛΛΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Β 1η Δραστηριότητα Ανοίξτε το αρχείο «Απόψεις» από τον φάκελο με το όνομα της ομάδας σας. Παίξτε το παιχνίδι των διαφορετικών απόψεων για τη διαφήμιση. Σε κάθε διαφάνεια υπάρχει ένας διαφορετικός χαρακτήρας. Τι νομίζετε ότι σκέφτεται για τον ρόλο της διαφήμισης ο καθένας από αυτούς; Σύρετε τα συννεφάκια των σκέψεων και τοποθετήστε τα στους χαρακτήρες που πιστεύετε ότι ταιριάζουν. Σελίδα 30 από 36

31 2η Δραστηριότητα Διαλέξτε δύο από τους χαρακτήρες που έχουν διαφορετικές απόψεις για τη διαφήμιση. Γράψτε στον Επεξεργαστή Κειμένου έναν φανταστικό διάλογο μεταξύ τους, όπου ο καθένας υποστηρίζει με επιχειρήματα τις θέσεις του. Αποθηκεύστε στον φάκελό σας και εκτυπώστε τον διάλογο. 3η Δραστηριότητα (Δημιουργία κινούμενου σχεδίου) Ανοίξτε από τα «Προγράμματα» το λογισμικό Revelαtion Natural Art Προχωρημένο Επιλέξτε Προβολή > Πινέλα και κατόπιν Προβολή > Οργανόγραμμα, Προβολή > Παλέτα, Σελίδα 31 από 36

32 Προβολή > Επιλογή Στάμπας για να ενεργοποιήσετε τα αντίστοιχα παράθυρα του λογισμικού Επιλέξτε Κινούμενο Σχέδιο > Δημιουργία και αλλάξτε τον αριθμό πλαισίων σε 5. Στο κάτω μέρος της οθόνης στο Οργανόγραμμα εμφανίζονται τα 5 πλαίσια. Από τις Στάμπες επιλέξτε την κατηγορία «Κινούμενα Σχέδια». Κάνοντας κλικ στο πρώτο πλαίσιο στο κάτω μέρος της οθόνης σέρνετε στην επιφάνεια εργασίας το πρώτο σκυλάκι. Κάνοντας κλικ στο δεύτερο πλαίσιο στο κάτω μέρος της οθόνης σέρνετε στην επιφάνεια εργασίας το δεύτερο σκυλάκι σε μια θέση λίγο πιο μπροστά από ό,τι είχατε βάλει το πρώτο. Συνεχίζετε κατά τον ίδιο τρόπο και με τα 5 σκυλάκια. Αν πατήσετε το κουμπί «Αναπαραγωγή» από τη γραμμή εργαλείων, θα δείτε το σκυλάκι σας να κινείται. Σελίδα 32 από 36

33 Πίνακας:Η γλώσσα της διαφήμισης Καθώς θα προχωράτε στις δραστηριότητες θα ανακαλύπτετε γλωσσικά γνωρίσματα της διαφήμισης, τα οποία θα γράφετε στην πρώτη στήλη του πίνακα. Από την οθόνη της τηλεόρασης μπορείτε να επιλέγετε τον στόχο που επιδιώκει να πετύχει ο διαφημιστής και να τον γράφετε στη δεύτερη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΣ ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ Η ΟΙΚΕΙΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Στόχοι που εξυπηρετούνται με τη χρήση συγκεκριμένων γλωσσικών χαρακτηριστικών στη διαφήμιση η έμφαση η οικειότητα με τον καταναλωτή η παρότρυνση, η ενθάρρυνση ο εντυπωσιασμός, η υποβολή η καταγραφή του μηνύματος στο νου του καταναλωτή η απαγόρευση, η άρνηση, Πολιτισμού & Αθλητισμού Σελίδα 33 από 36

34 Ζ. ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ Οι ομάδες των μαθητών είναι δυνατόν σε μιαν επέκταση του σεναρίου να εφαρμόσουν τις γνώσεις τους ετοιμάζοντας αρχικά ένα δικό τους προϊόν, του οποίου τα πλεονεκτήματα θα διαφημίσουν. Στις ώρες των Τεχνικών ή της Ευέλικτης Ζώνης δημιουργούν το προϊόν τους (ονοματοδοσία, μορφοποίηση αντικειμένων, ετικέτες) και προετοιμάζουν την παρουσίασή του (κείμενο διαφήμισης, μετασχηματισμός του κειμένου σε διάλογο ανάλογα με τα πρόσωπα που θα πάρουν μέρος, κατανομή ρόλων, σκηνοθεσία, σκηνογραφία). Η διαφήμιση σε πρώτο στάδιο ηχογραφείται μέσω του προγράμματος ηχογράφησης των Windows και ακολούθως παρουσιάζεται στη θεατρική σκηνή. Επίσης μπορούν οι μαθητές να αναλάβουν να εντοπίσουν συμφράσεις μέσα στα διαφημιστικά μηνύματα ή να κατηγοριοποιήσουν διαφημίσεις (πιθανόν στο λογιστικό φύλλο, για να αποτελέσει και αντικείμενο στατιστικής έρευνας) ανάλογα με τα μέσα που μεταχειρίζονται, για να πείσουν τον καταναλωτή ή ανάλογα με τα πρότυπα ή τα στερεότυπα που προβάλλουν. Το σενάριο είναι δυνατόν να έχει διαθεματικές προεκτάσεις, καθώς δραστηριότητες που περιλαμβάνει βρίσκουν εφαρμογή και σε άλλα διδακτικά αντικείμενα. Για παράδειγμα, στη διαμόρφωση ενός φανταστικού προϊόντος που οι μαθητές θα διαφημίσουν αναλαμβάνουν οι ίδιοι δραστηριότητες που σχετίζονται με την Αισθητική Αγωγή καθώς φιλοτεχνούν τις ετικέτες του προϊόντος ή ακόμα δραστηριότητες που σχετίζονται με τα Μαθηματικά καθώς χρησιμοποιούν το εμβαδόν του κυλίνδρου ή του στερεού ορθογωνίου για να «ντύσουν» αντίστοιχα προϊόντα σε σχήμα κυλίνδρου ή στερεού ορθογωνίου. Με την Αισθητική Αγωγή και με την Πληροφορική συνδέεται ακόμα η δραστηριότητα της 8 ης διδακτικής ώρας, όπου οι μαθητές γνωρίζουν σημαντικά εργαλεία του λογισμικού Revelation Natural Art. Επίσης η παρουσίαση της διαφήμισης σχετίζεται με τη Θεατρική Αγωγή. Με τη Φυσική μπορεί να συνδυαστεί η δημιουργία των κινούμενων σχεδίων καθώς σχετίζεται με το μεταίσθημα., Πολιτισμού & Αθλητισμού Σελίδα 34 από 36

35 Το θέμα δε της τηλεόρασης περιλαμβάνεται και στο βιβλίο της Μελέτης Περιβάλλοντος της Δ τάξης του Δημοτικού Σχολείου στην Ενότητα «Επικοινωνία και Ενημέρωση» και στο Κεφάλαιο «Ακούµε ραδιόφωνο, παρακολουθούμε τηλεόραση...», αλλά όπως προαναφέρθηκε και στις Ενότητες 4 & 15 του βιβλίου Γλώσσας της ΣΤ τάξης. Με τις κατάλληλες επομένως προσαρμογές και τροποποιήσεις μπορεί μέρος του σεναρίου να διδαχθεί σε μεγαλύτερα ή μικρότερα παιδιά. Η. ΚΡΙΤΙΚΗ Το θέμα που πραγματεύεται το διδακτικό σενάριο προκάλεσε το ενδιαφέρον των μαθητών. Έχοντας ήδη ολοκληρώσει την ενότητα «Τηλεόραση» του σχολικού εγχειριδίου όταν υλοποιήθηκε το σενάριο, οι μαθητές ήταν αρκετά ενημερωμένοι γύρω από τη διαφήμιση, αλλά συνέχισαν να δείχνουν ενδιαφέρον για τη θεματική. Το αρχείο video με το όνομα «Διαφήμιση» προσέλκυσε το ενδιαφέρον των μαθητών και έδωσε αφορμή να γίνει συζήτηση και να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές πολλά από τα χαρακτηριστικά της διαφήμισης. Ένα μικρό πρόβλημα παρουσιάστηκε όταν χρειάστηκε να χρησιμοποιήσουν οι μαθητές το λογισμικό Wordle, καθώς έπρεπε να εγκατασταθεί η γλώσσα προγραμματισμού Java. Η γλώσσα εγκαταστάθηκε άμεσα, αλλά αυτό προκάλεσε κάποια αναστάτωση στην πορεία της διδασκαλίας. Επειδή οι μαθητές είχαν διδαχτεί σχετικά με τη διαφήμιση στο παιχνίδι το παιχνίδι «Πάμε για ψώνια» λειτούργησαν ως υποψιασμένοι καταναλωτές κι όχι ως ανυποψίαστοι όπως αναμενόταν από το σενάριο. Σε αυτήν την περίπτωση είναι προτιμότερο να αναλάβουν το ρόλο του διαφημιστή στο παιχνίδι. Το λογισμικό «Η Σπίθα και ο κεραυνός Η αποκάλυψη της αλήθειας» δεν υπήρχε στο σχολείο και δεν χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή της αρχικής διαφήμισης που προτείνεται από το σενάριο., Πολιτισμού & Αθλητισμού Σελίδα 35 από 36

36 Καθώς δεν υλοποιήθηκε η προαναφερόμενη δραστηριότητα, αλλά ούτε η τελική δραστηριότητα του σεναρίου, η οποία αναφέρεται στον τρόπο δημιουργίας των κινούμενων καρέ και καθώς η εφαρμογή του σεναρίου διήρκεσε 7 διδακτικές ώρες με μαθητές αρκετά εξοικειωμένους με τα λογισμικά και ενημερωμένους γύρω από την τηλεοπτική διαφήμιση, θεωρείται ότι ίσως χρειάζονται 1-2 ώρες επιπλέον για την πλήρη εφαρμογή του προτεινόμενου αρχικού σεναρίου. Θ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ράπτης Α. & Α. Ράπτη Μάθηση και διδασκαλία στην εποχή της πληροφορίας, ολική προσέγγιση. Αθήνα. Μικρόπουλος Τ Ο υπολογιστής ως γνωστικό εργαλείο. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Ματσαγγούρας, Η Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και μάθηση: θεωρία και πράξη στη διδασκαλία κατά ομάδες. Αθήνα: Γρηγόρης. Κουτσογιάννης, Δ Εφηβικές πρακτικές ψηφιακού γραμματισμού και ταυτότητες. Θεσσαλονίκη. Κόμης, Β Εισαγωγή στις εκπαιδευτικές χρήσεις των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών. Αθήνα: Εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών. Κόμης, Β Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα Κέντρα Στήριξης Επιμόρφωσης, Τεύχος 2α: Κλάδος ΠΕ70, Β έκδοση, Αναθεωρημένη & Εμπλουτισμένη. Πάτρα: ΙΤΥ Τομέας Επιμόρφωσης και Κατάρτισης. Χαραλαμπόπουλος, Α. & Σ. Χατζησαββίδης Η Διδασκαλία της Λειτουργικής Χρήσης της Γλώσσας: Θεωρία και Πρακτική Εφαρμογή. Θεσσαλονίκη: Κώδικας., Πολιτισμού & Αθλητισμού Σελίδα 36 από 36