Ε Ξ Ε Σ Α Ζ Ο Μ Ε Ν Ο Μ Α Θ Η Μ Α Θ Ε Ω Ρ Η Σ Ι Κ Η Κ Α Σ Ε Τ Θ Τ Ν Η ΛΑΣΙΝΙΚΑ

Transcript

1 Ε Ξ Ε Σ Α Ζ Ο Μ Ε Ν Ο Μ Α Θ Η Μ Α Θ Ε Ω Ρ Η Σ Ι Κ Η Κ Α Σ Ε Τ Θ Τ Ν Η ΛΑΣΙΝΙΚΑ Claudius quinquagesimo anno aetatis suae imperium cepit mirabili quodam casu. Exclusus ab insidiatoribus Caligulae, recesserat in diaetam, cui nomen est Hermaeum. Paulo post rumore caedis exterritus prorepsit ad solarium proximum et inter vela praetenta foribus se abdidit. Brenno duce Galli, apud Alliam flumen deletis legionibus Rοmanorum, everterunt urbem Romam praeter Capitolium, pro quo immensam pecuniam acceperunt. Tum Camillus, qui diu apud Ardeam in exilio fuerat propter Veientanam praedam non aequo iure divisam, absens dictator est factus; is Gallos iam abeuntes secutus est: quibus interemptis aurum omne recepit. Paucis post diēbus cum Ennius ad Nasīcam venisset et eum a ianuā quaereret, exclamāvit Nasīca se domi non esse, etsi domi erat. Tum Ennius indignātus quod Nasīca tam aperte mentiebātur: «Quid?» inquit «Ego non cognosco vocem tuam?» Visne scire quid Nasīca responderit? «Homo es impudens. Ego cum te quaererem, ancillae tuae credidi te domi non esse; tu mihi ipsi non credis?» ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ Α. Να μεταφράσετε τα αποσπάσματα.

2 Ο Κλαύδιος στο πεντηκοστό έτος της ηλικίας του πήρε την εξουσία χάρη σε κάποιο παράδοξο και τυχαίο γεγονός. Aφού διώχθηκε από τους δολοφόνους του Καλιγούλα, αποσύρθηκε σε θερινή κατοικία, της οποίας το όνομα είναι Έρμαιο. Λίγο αργότερα επειδή τρομοκρατήθηκε από τα νέα της σφαγής σύρθηκε προς το πολύ κοντινό λιακωτό και κρύφτηκε ανάμεσα στα παραπετάσματα που κρεμόντουσαν στην πόρτα. Όταν ήταν αρχηγός ο Βρέννος, οι Γαλάτες (ή: οι Γαλάτες με αρχηγό το Βρέννο), αφού κατατρόπωσαν τις λεγεώνες των Ρωμαίων (κοντά) στον ποταμό Αλλία, κατέστρεψαν εντελώς την πόλη Ρώμη εκτός από το Καπιτώλιο, για το οποίο πήραν ως αντάλλαγμα ένα τεράστιο χρηματικό ποσό. Σότε ο Κάμιλλος, ο οποίος είχε παραμείνει εξόριστος για πολύ καιρό στην Αρδέα, εξαιτίας της λείας από τους Βηίους, η οποία δεν είχε μοιραστεί ακριβοδίκαια, εκλέχτηκε δικτάτορας, αν και απουσίαζε αυτός ακολούθησε τους Γαλάτες, ενώ (που) ήδη αποχωρούσαν: αφού τους εξολόθρευσε, πήρε πίσω όλο το χρυσάφι. Μετά από λίγες μέρες, όταν ο Έννιος είχε έρθει στον Νασικά και τον ζητούσε από την πόρτα, ο Νασικάς φώναξε δυνατά ότι δεν ήταν στο σπίτι, αν και ήταν στο σπίτι. Σότε ο Έννιος αγανακτισμένος επειδή ο Νασικάς τόσο φανερά ψευδόταν είπε: «Σι λοιπόν; Εγώ δεν αναγνωρίζω τη φωνή σου;» Μήπως θέλεις να μάθεις τι (του) απάντησε ο Νασικάς; «Είσαι αναιδής άνθρωπος. Εγώ όταν σε ζητούσα, πίστεψα την υπηρέτριά σου ότι εσύ δεν ήσουν στο σπίτι. Εσύ δεν πιστεύεις εμένα τον ίδιο;» Β.1. Να γράψετε τους τύπους που σας ζητούνται : flumen: στην αφαιρετική ενικού flumine legionibus: στη δοτική ενικού legioni dictator: στη γενική πληθυντικού dictatorum imperium : στη γενική πληθυντικού imperiorum caedis : στη γενική πληθυντικού caedium foribus : στην αφαιρετική ενικού fore vela : στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού velum insidiatoribus :στην αιτιατική πληθυντικού insidiatores vocem : στη γενική πληθυντικού vocum Homo: στη δοτική πληθυντικού hominibus

3 Μονάδες 5 2.Να γράψετε τους τύπους που σας ζητούνται suae: τον αντίστοιχο τύπο σε πρώτο πρόσωπο meae (pro) quo: την αιτιατική ενικού και πληθυντικού του ίδιου γένους quod/quae eum: την ονομαστική πληθυντικού στο θηλυκό γένος eae ipsi : την αιτιατική ενικού στο ουδέτερο γένος ipsum mihi: τη γενική πληθυντικού στο δεύτερο πρόσωπο vestri/vestrum quid : την αιτιατική ενικού στο θηλυκο γένος. quem Μονάδες 3 3.Να γράψετε τους τύπους που σας ζητούνται everterunt το β ενικό της υποτακτικής ενεστώτα και παρατατικού της ενεργητικής φωνής evertas/everteres prorepsit : το γ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής μέλλοντα και υπεσυντελίκου της ενεργητικής φωνής prorepent/ prorepserant divisam το β ενικό της οριστικής ενεστώτα της παθητικής φωνής και το απαρέμφατο μέλλοντα της ίδιας φωνής divideris/divisum iri cognosco το γ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής ενεστώτα και παρατατικού cognoscat/ cognosceret exterritus το β ενικό της προστακτικής ενεστώτα και οριστικής μέλλοντα της παθητικής φωνής exterrere/ exterreberis praetenta το β πληθυντικό της προστακτικής ενεστώτα και μέλλοντα της ενεργητικής φωνής praetendite/ praetenditote quaereret το απαρέμφατο παρακειμένου και μέλλοντα της ενεργητικής φωνής quaesivisse/ quaesiturum esse credis το γ ενικό υποτακτικής μέλλοντα και παρακειμένου της ενεργητικής φωνής crediturus sit/ crediderit

4 scire το β ενικό της προστακτικής ενεστώτα της ενεργητικής φωνής scito Exclusus το γ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής παρακειμένου της παθητικής φωνής exclusi sint Μονάδες 12 4.Nα γράψετε τις μετοχές και τα απαρέμφατα όλων των χρόνων και στις δυο φωνές (για τους περιφραστικούς τύπους να λάβετε υπόψη το υποκείμενο) : responderit ΕΝΕΡΓΗΣΙΚΗ ΥΩΝΗ ΜΣΦ ΕΝ respondens/ respondens/ respondens(-ntis) ΜΕΛΛ responsurus-a-um ΑΠΑΡ ΕΝ respondere ΜΕΛΛ responsurum esse ΠΑΡΑΚ respondisse ΠΑΘΗΣΙΚΗ ΥΩΝΗ ΜΣΦ ΠΑΡΑΚ responsus-a-um ΑΠΑΡ ΕΝ responderi ΜΕΛΛ responsum iri ΠΑΡΑΚ responsum esse.μ responsum fore Μονάδες 5

5 5. Να μεταφέρετε τους κλιτούς τύπους στον άλλο αριθμό Ego non cognosco vocem tuam? Nos non cognoscimus voces tuas? Homo es impudens. Homines estis impudentes Tu mihi ipsi non credis? Vos nobis ipsis non creditis? Μονάδες 5 5. Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις υπογραμμισμένες λέξεις των κειμένων που σας δόθηκαν anno : επιρρηματικός προσδιορισμός, αφαιρετική του χρόνου (το πότε) στο ρήμα cepit foribus : αντικείμενο στη μετοχή praetenta flumen : ομοιόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, παράθεση στο Alliam pro quo :εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του ανταλλάγματος στο acceperunt iure : αφαιρετική οργανική του τρόπου στη μετοχή divisam divisam: αφαιρετική του μέτρου ή της διαφοράς στο post domi: απρόθετη γενική, επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο στο non esse homo: κατηγορούμενο στο υποκείμενο tu του ρήματος es Μονάδες 7

6 6. Να τραπεί η σύνταξη σε παθητική Claudius quinquagesimo anno aetatis suae imperium cepit mirabili quodam casu. A Claudio quinquagesimo anno aetatis suae imperium captum est mirabili quodam casu. cum eum a ianuā quaereret. cum ab Ennio is a ianuā quaereretur Brenno duce Galli, apud Alliam flumen deletis legionibus Rοmanorum, everterunt urbem Romam praeter Capitolium. Brenno duce a Gallis, apud Alliam flumen deletis legionibus Rοmanorum, urbs Roma eversa est praeter Capitolium. Μονάδες 5 7. cum Ennius ad Nasīcam venisset/ quid Nasīca responderit : Να αναγνωρίσετε τις δευτερεύουσες προτάσεις cum Ennius ad Nasicam venisset: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο exclamavit. Εισάγεται με τον ιστορικό διηγηματικό σύνδεσμο cum, ο οποίος χρησιμοποιείται για διηγήσεις του παρελθόντος. Ο σύνδεσμος αυτός υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια και δημιουργεί ανάμεσά τους μια σχέση αιτίου και αιτιατού. Εκφέρεται με υποτακτική, που κάνει φανερό τον ρόλο του υποκειμενικού στοιχείου. υγκεκριμένα, εκφέρεται με υποτακτική υπερσυντελίκου (venisset). Εξαρτάται από το ρήμα exclamavit της κύριας πρότασης που είναι ρήμα ιστορικού χρόνου και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν. quid Nasica responderit: δευτερεύουσα απλή πλάγια ερωτηματική πρόταση, η οποία λειτουργεί ως αντικείμενο του τελικού απαρεμφάτου scire της προηγούμενης κύριας πρότασης. Εισάγεται με την ερωτηματική

7 αντωνυμία quid γιατί δηλώνει μερική άγνοια, και εκφέρεται με υποτακτική, γιατί θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενό της. υγκεκριμένα, με υποτακτική παρακειμένου (responderit) και επειδή ο ρηματικός τύπος εξάρτησης (scire), [έμμεση εξάρτηση από το vis] είναι αρκτικού χρόνου, τότε η πλάγια ερωτηματική πρόταση, μερικής αγνοίας, ονοματική,δηλώνει το προτερόχρονο στο παρόν. Μονάδες 8 8. deletis / abeuntes : Να αναλύσετε τις μετοχές σε αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις. Cum Galli delevissent legions/ Postquam Galli deleverunt legiones Cum Galli abirent/ dum Galli abeunt Μονάδες 4 9. Να μεταφέρετε τα ρήματα των προτάσεων σε απαρέμφατα εξαρτώμενα από την πρόταση scriptor dixit Camillus absens dictator est. scriptor dixit Camillum absentem dictatorem esse. is Gallos iam abeuntes secutus est scriptor dixit eum Gallos iam abeuntes secutum esse Μονάδες 6 ΚΑΛΗ ΕΠΙΣΤΦΙΑ