Η διαχρονική αξία της ελιάς για την Ελλάδα. Σταύρος Βέμμος Αναπληρωτής Καθηγητής Διευθυντής Εργαστηρίου Δενδροκομίας Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η διαχρονική αξία της ελιάς για την Ελλάδα. Σταύρος Βέμμος Αναπληρωτής Καθηγητής Διευθυντής Εργαστηρίου Δενδροκομίας Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών"

Transcript

1 Η διαχρονική αξία της ελιάς για την Ελλάδα Σταύρος Βέμμος Αναπληρωτής Καθηγητής Διευθυντής Εργαστηρίου Δενδροκομίας Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

2 Ιστορική και πολιτιστική αξία της ελιάς Η ιστορία της ελιάς ξεκινά από τα πολύ παλιά χρόνια όπως δείχνουν διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα αλλά και ιστορικές αναφορές. Η διαχρονική αξία της ελιάς ειδικά για μας τους Έλληνες οφείλεται στο ότι είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ίδια τη ζωή μας. Η ελιά υπάρχει μαζί με το λάδι, παντού στη ζωή των Ελλήνων:Στη διατροφή, στον αθλητισμό, στο φωτισμό, στη θέρμανση, στη διακόσμηση, στη θρησκεία, στη τέχνη, στον πολιτισμό, στη λογοτεχνία, στην ιατρική στη λαογραφία και στη μυθολογία. Από όλα τα δένδρα που περιλαμβάνει η Ελληνική χλωρίδα κανένα δεν μας εκφράζει όσο η ελιά. Το ελληνικό τοπίο είναι φτιαγμένο για το δένδρο αυτό. Η ελιά είναι αναπόσπαστο στοιχείο του τοπίου, πηγή ζωής για τους κατοίκους και έμπνευσης για καλλιτέχνες και συγγραφείς. (Τ. Σταύρου)

3 Ιστορική και πολιτιστική αξία της ελιάς Η ελιά είναι για μας τους Έλληνες σύμβολο της σοφίας, της γαλήνης, της ειρήνης, του πολιτισμού, και της γονιμότητας Οι μεσολαβητές σε όλο τον κόσμο, λέγεται ότι φέρουν «κλάδο ελιάς» Η ελιά υπάρχει στις όψεις διαφόρων νομισμάτων όλων των εποχών Η ελιά σαν μακρόβιο και αινώβιο δένδρο μπορεί να μας ταξιδέψει και εξιστορήσει στα βάθη των αιώνων, από την προϊστορική εποχή μέχρι τη νεότερη και τις μέρες μας

4 Ελιά σαν αιωνόβιο δένδρο Η ικανότητα της ελιάς να επιβιώνει για αιώνες Το γεγονός αυτό περιγράφει με πολύ γλαφυρό τρόπο η συγγραφέας Τατιάνα Σταύρου. Όλα τα δένδρα αριθμούν την ηλικίαν των με δεκαετηρίδας, με αιώνας έστω, η εληά την αριθμεί με χιλιετηρίδας. Αιωνόβια δένδρα ελιάς που αποτελούν και πολιτιστική κληρονομιά μας υπάρχουν σε πολλές περιοχές της Ελλάδας εκτός της Αττικής όπως στην Κρήτη, τη Μεσσηνία, την Κέρκυρα, την Κυνουρία και άλλες. Ο Γεννάδιος αναφέρει χαρακτηριστικά: «Όχι μόνο στον γύρω από την Αθήνα Ελαιώνα αλλά και σε άλλους στην υπόλοιπη Ελλάδα...συναντάμε δένδρα των οποίων οι κορμοί πρέπει να αριθμούν πολλών αιώνων ζωή».

5 Αιωνόβια ελιά στην Ίερά οδό

6 Αιωνόβια ελιά στην Αττική, ποικιλία Βασιλικάδα (Μουσείο Νάσιουτζικ)

7 Ελιά Κουτρούφων, Αρκαδία (Δύο ποικιλίες Μεγαρείτικη και Αγουρομάνακο

8 Αιωνόβια ελιά, ποικιλία Μαστοειδής στη θέση Άγιος Γεώργιος στο Ανισαράκι της Καντάνου Χανίων (περίμετρος κορμού 12,5 μ)

9 Ελιά Βούβων (Κρήτη) Περίμετρος βάσης κορμού=12,55μ Περίμετρος κορμού σε ύψος 0,9μ=8,05μ

10 Αιωνόβια ελιά στη Σαχάρα σε υψόμετρο 1250 μέτρων

11 Ιστορία και καταγωγή της ελιάς Βοτανικά η ήμερη ελιά (Olea europea) προήλθε είτε από την άγρια ελιά (Olea silvestris) είτε από τη Χρυσόφυλλο (Olea chrysophylla) Δεν υπάρχει ομοφωνία των επιστημόνων για το τόπο ή τη χώρα καταγωγής της ελιάς Από φύλλα ελιάς που χρονολογούνται από την ολιγόκαινο περίοδο συνάγεται ότι η ελιά υπήρχε πολλά χρόνια πριν την εμφάνιση του ανθρώπου Απολιθωμένα φύλλα ελιάς βρέθηκαν στη Σαντορίνη και Νίσυρο ηλικίας χρόνων Γυρεόκοκκοι ελιάς βρέθηκαν στην Ήπειρο (6000 π.χ.) Ο Trump (1980) γράφει ότι η πιο παλιά αναφορά για την καλλιέργεια της ελιάς στον πλανήτη μας είναι στο χωριό Φυλιά της Κύπρου το 4800 π.χ.

12 Ιστορία και καταγωγή της ελιάς Ο De Condolle (1880) ύποστηρίζει ότι κατάγεται από τα παράλια της Μικράς Ασίας ή τη Συρία και ότι ήταν γνωστή από το 4000 π.χ. Στην Κρήτη ευρήματα της προϊστορικής εποχής δείχνουν πως στη νεολιθική περίοδο (3500 π.χ.) η καλλιέργεια της ελιάς ήταν γνωστή. Ο Αναγνωστόπουλος (1951) υποστηρίζει σαν πιθανή καταγωγή την Κρήτη (Ευρύματα Μινωϊκής εποχής) Άλλοι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι πατρίδα της ελιάς είναι η Αφρική (Αίγυπτος ή Αβησσυνία) Νεότερες έρευνες που στηρίζονται σε μελέτες του γενετικού υλικού δείχνουν σαν πιθανή καταγωγή της την Παλαιστίνη

13 Ήμερη ελιά

14 Άγριες ελιές (θάμνοι)

15 Χρυσόφυλλος ελιά

16 Η πρώτη καλλιέργεια της ελιάς και η διάδοσή της Η καλλιέργεια της ελιάς ξεκίνησε από τις Μοσογειακές χώρες όπου αυτοφύεται και αποτελεί τον κύριο χώρο καλιεργειάς της Η καλλιέργειά της στη Μεσόγειο χαρακτηρίζει και την περιοχή σαν ζώνη της ελιάς Καλλιεργείται σε δύο ζώνες μεταξύ 30 ο και 45 ο, μία στο βόρειο και μία στο νότιο ημισφαίριο (εύκρατη και ημιτροπική ζώνη και εύρος θερμοκρασιών -7 έως 40 με 45 oc) Από τη Μεσόγειο η ελιά διαδόθηκε στο Δ. Ημισφαίριο από Ισπανούς και Πορτογάλους το 16 ο αιώνα, στην Αυστραλία το 1805 από Ιταλούς και τελευταία στην Κίνα και Ινδίες. Είναι μάλιστα παραδεκτό ότι η καλλιέργεια της ελιάς αναπτύχθηκε πρώτα στον Ελλαδικό χώρο περί το π.χ. (Κρήτη και νησιά του Αιγαίου) και στη συνέχεια διαδόθηκε στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και ολόκληρο τον κόσμο

17 Η ελιά στη Μινωϊκή εποχή Η καλλιέργεια της ελιάς γνώρισε μεγάλη ακμή στην Κρήτη γύρω στο 2000 π.χ. Καρπός ελιάς (μεταξύ άλλων αγαθών) βρέθηκε στα ανάκτορα της Κνωσσού που προορίζονταν για θυσία στους θεούς Η ελιά απαθανατίζεται σε πολλά ευρύματα τέχνης και ζωγραφικής (κοσμήματα, αγγεία, σκεύη, εργαλεία, δοχεία αποθήκης λαδιού κ.ά.) Εικόνες με παραστάσεις συλλογής ελιάς, ταύρου με δέντρο ελιάς, τεχνικές εξαγωγής και τρόποι αποθήκευσης του λαδιού. Χρήσεις Ελιά και λάδι για φαγητό, λάδι για φωτισμό, αρωματισμένο λάδι για μαγειρική αλλά και προσφορά στους θεούς ενώ το λάδι αποτελούσε αξιόλογο εξαγώγιμο προϊόν Όλα αυτά δείχνουν ότι η ευδαιμονία και δύναμη του μινωϊκού πολιτισμού βασίστηκε και στην καλλιέργεια της ελιάς.

18 Τοιχογραφία με παραστάσεις ελιάς από το μινωϊκό ανάκτορο της Κνωσσού ( π.χ.

19 Τρόπος συλλογής της ελιάς στην αρχαιότητα Παράσταση σε αμφορέα του 6 ου π.χ. Αιώνα (Βρετανικό Μουσείο)

20 Συγκομιδή ελιών με ράβδισμα, παράσταση σε αμφορέα, π.χ. (Βερολίνο)

21 Πήλινα πιθάρια των αποθηκών του μινωϊκού ανακτόρου στην Κνωσσό

22 Η ελιά στην Αρχαία Ελλάδα Η ελιά για τους αρχαίους Έλληνες ήταν ιερό δένδρο (Αριστοτέλης, Πολιτεία) αφού κατα την παράδοση ήταν δώρο της θεάς Αθηνάς που φύτεψε το πρώτο δένδρο τη Μορία Ελαία πάνω στην Ακρόπολη, νικώντας τον Ποσειδώνα και δίνοντας το όνομά της στην Αθήνα. Μια δεύτερη εκδοχή από τη ελληνική μυθολογία, θέλει την πρώτη ελιά να μεταφέρθηκε από την Αίγυπτο στην Αττική από τον Κέκροπα και γι αυτό η Αττική ονομάστηκε Κεκροπία δηλαδή χώρα της ελιάς Μια τρίτη εκδοχή θέλει την πρώτη ελιά να μετέφερε ο Ηρακλής στην Ολυμπία από τον Ίστρο (Δούναβη) Η δεύτερη ελιά αναφέρει ο Παυσανίας ότι φυτεύτηκε στην περιοχή Ακαδημία Πλάτωνος. Από την Αττική που άρχισε να καλλιεργείται στα χρόνια του Περικλή και του Πλάτωνα πιστεύεται ότι διαδόθηκε στην υπόλοιπη Ελλάδα και τη Νότια Ιταλία. Η καλλιέργεια της ελιάς στην αρχαία Αθήνα ήταν πολύ σημαντική και προστατεύόταν από αυστηρούς νόμους που είχε θεσπίσει ο Σόλωνας. Στη Χρυσή Εποχή του Περικλέους η ελιά καλλιεργείτο σε μεγάλη έκταση στην Αττική και το λάδι θεωρείτο πολύτιμο προϊόν και είχε πολλές χρήσεις.

23 Παράσταση που υπήρχε στο αέτωμα της ακρόπολης Αθηνών που δείχνει και την ελιά της Αθηνάς

24 Ο ελαιώνας της Αττικής Ο Αριστοτέλης αναφέρει ότι οι πρώτες ήμερες ελιές θεωρούντο ιερές και προστατεύονταν αυστηρά με ποινή ακόμη και το θάνατο για το ξερίζωμα. Με νόμους του Σόλωνα η απόσταση φύτευσης της ελιάς οριζόταν στα 9 μέτρα και απαγορευόταν αυστηρά η εκρίζωση πάνω από 2 δένδρων/χρόνο Ο ελαιώνας φαίνεται να εκτεινόταν σε ένα μεγάλο μέρος της Αττικής από τους πρόποδες της Πάρνηθας και το Μενίδι μέχρι τον Υμυτό, από τον Κολωνό μέχρι το Μοσχάτο, τον Πειραιά και τη θάλασσα της Σαλαμίνας. Ιστορικές αναφορές ανεβάζουν τον πληθυσμό του ελαιώνα στα δένδρα το 1671 ενώ το 1833 γύρω στις δενδρα. Ιδιαίτερη μάλιστα πυκνότητα δένδρων είχε ο ελαιώνας στο Βοτανικό. Από τον τεράστιο αυτό ελαιώνα και μέχρι το 2003 ένα μόνο μικρό κομμάτι του ελαιώνα παραμένει άθικτο και βρίσκεται προς το δρόμο που ενώνει τον Πειραιά με την Ιερά Οδό. Η καταστροφή του μεγάλου ελαιώνα ξεκίνησε γύρω στο 1920 με την αλλαγή χρήσης από γεωργική σε αστική (οικιστική και βιομηχανική).

25 Η ελιά του Πλάτωνα Από μαρτυρίες αυτοχθόνων αθηναίων φυτεύτηκε την εποχή του Περικλή και του Πλάτωνα Πιστεύεται όμως ότι αρχικά η ονομασία της ήταν ελιά του Περικλέους και μετονομάστηκε μεταγενέστερα σε ελιά του Πλάτωνα. Η ελιά του Πλάτωνα βρίσκονταν στο κράσπεδο της αριστερής πλευράς της Ιεράς Οδού με κατεύθυνση από Αθήνα προς Αιγάλεω. Η παράδοση αναφέρει ότι η ελιά αυτή είχε δεχτεί σοβαρό κτύπημα από την πρόσκρουση του άρματος του Ιππόλυτου. Το τελειωτικό όμως κτύπημα δέχτηκε από το σύγχρονο άρμα, ένα λεωφορείο το 1976 που την ξερίζωσε. Προσπάθειες του εργαστηρίου Αρχαιομετρίας του Δημόκριτου για τον προσδιορισμό της ηλικίας του κορμού με τη μέθοδο της ραδιοχρονολόγησης δεν έδωσε θετικά αποτελέσματα Νεότερα συμβάντα στις μέρες μας (Γενάρης 2013). Η σχετική είδηση για ότι: η Ιερή Ελιά του Πλάτωνα ξεριζώθηκε για καυσόξυλα Με την ευκαιρία ενός άρθρου μου στο περιοδικό Ελιά και Ελαιόλαδο έκανα έκκληση στους αρμόδιους φορείς (Δήμο Αθήνας, Αρχαιολογική Υπηρεσία, Υπουργείο Πολιτισμού και ΓΠΑ) για να προστατευτεί κατάλληλα ο χώρος αυτός και να αξιοποιηθεί

26

27 Ο κορμός της ελιάς του Πλατωνα

28 Α Νεότερες ελιές στη θέση της ελιάς του Πλάτωνα (Α) Πριν την απομάκρυνση (Β) Μετά την απομάκρυνση μικρού τμήματος του κορμού της Β

29 Συλλογή καρπών και Επεξεργασία τους για παραγωγή λαδιού στην αρχαιότητα Ο Θεόφραστος αναφέρει ότι η συλλογή του ελαιοκάρπου γινόταν με τρεις τρόπους 1. Αφήνονταν οι ώριμοι καρποί να πέσουν στο έδαφος και συλλέγονταν 2. Με το χέρι πάνω από το δένδρο (άρμεγμα) 3. Τίναγμα των καρπών ή ράβδισμα και συλλογή από το έδαφος Η εξαγωγή λαδιού γινόταν σε τρεις φάσεις: 1. Σύνθλιψη του καρπού (με πέτρινους τροχούς) 2. Συμπίεση του πολτού 3. Διαχωρισμός λαδιού από νερό και άλλα υλικά (Απλός διαχωρισμός του λαδιού σαν ελαφρότερου συστατικού ή με απομάκρυνση του νερού από τον πυθμένα ειδικών δοχείων σαν βαρύτερου από το λάδι)

30 Πέτρινες εγκαταστάσεις ελαιοποίησης από τον αρχαιολογικό χώρο της φαιστού

31 Λίθινο πιεστήριο του ελαιοκάρπου για παραγωγή λαδιού στη Μινωϊκή εποχή

32 Τροχοί ελαιοτριβείων, Αγορά Αθηνών

33 Λίθινη βάση ελαιοπιεστηρίου, Όλυνθος

34 Ζωοκίνητο λιοτρίβι με δύο μυλόπετρες, που έχει αποκατασταθεί ως καθιστικό (Ξενώνας ΕΟΤ, Μάνη)

35 Πιεστήριο λαδιού, μελανόμορφο σκύφος. 6 ος αιώνας π.χ. (Βοστώνη, Μουσείο Καλών Τεχνών)

36 Χειροκίνητη πρέσσα λαδιού με βίντσι. Άγιος Νικόλαος, Μάνη

37 Χρήσεις της ελιάς στην Αρχαία Ελλάδα Διατροφή Καρπούς και λάδι που μάλιστα ξεχώριζαν σε τρεις ποιότητες: ωμοτιβές (αρίστης ποιότητας), το δεύτερο γεύματος καλής ποιότητας και χυδαίον έλαιον κατώτερης ποιότητας Στη θρησκεία (ιερό δένδρο) Το ιερό δένδρο της Αθηνάς που ήταν σύμβολο ειρήνης, σοφίας και νίκης. Κάλυψη των νεκρών με λιόκλαδα. Το λάδι σαν φωτιστική ύλη σε λύχνους Στην τέχνη Ζωγραφική, γλυπτική, ξυλογλυπτική Mικροεργαλεία, ρόπαλα, πελέκια, ρόπαλο του κύκλωπα Πολύφημου, το κοντάρι του Οδυσσέα που τύφλωσε τον κύκλωπα, το κρεββάτι του Οδυσσέα κ.ά. Το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία ήταν στεφανωμένο με κλαδί ελιάς Αγγειογραφία Σε μελανόμορφη και ερυθρόμορφη αγγειογραφία υπάρχουν πολλές απεικονίσεις της ελιάς (Παναθηναϊκοί αμφορείς κ.α.) Αργυροχρυσοχοΐα Η ελιά υπάρχει στις όψεις πολλών νομισμάτων Το πρωταρχικό άγαλμα της Αθηνάς -το ξόανό της- στην ακρόπολη ήταν σκαλισμένο σε κορμό ελιάς Στεφάνωμα Ολυμπιονικών με κλαδί αγριελιάς (κότινος=ελαία καλλιστέφανος)

38 Ο Ηρακλής, η Αθηνά και μία ελιά. Εσωτερικό ερυθρόμορφης κύλικας, 470

39 Χρυσό ενεπίγραφο φύλλο ελιάς από τάφο της Πέλλας, 4 ος αιώνας π.χ. (Μουσείο Πέλλας)

40 Χρήσεις της ελιάς στην Αρχαία Ελλάδα Κλαδί ελιάς κρατούσαν οι ικέτες όταν πρόσπεπταν και ικέτευαν ασυλο ή προστασία στους αρχαίους ναούς Στην ιατρική Ήταν γνωστές οι θεραπευτικές ιδιότητες του λαδιού στον Ιπποκράτη και γενικότερα στην ιατρική επιστήμη Ευεργετική επίδραση στο πεπτικό σύστημα Στη θεραπεία δερματικών παθήσεων Επουλωτικό και αντισηπτικό σε τραύματα, εγκαύματα και γυναικολογικές ασθένειες Ως τροφή στην αντιμετώπιση καρδιακών παθήσεων Άνθη και φύλλα ελιάς χρησιμοποιούντο στη παρασκευή αφεψήματος για αντιμετώπιση της φλόγωσης των ούλων και του έλκους του στομάχου Σωματική υγιεινή: Eπάλειψη του σώματος με λάδι για προστασία από τον ήλιο και το ψύχος, και μετά τα λουτρά με αρωματικό λάδι Χρήση του λαδιού και σαν λιπαντικό, καυσόξυλα και τροφή ζώων Η τριπλή χρήση του λαδιού ως τροφή, φάρμακο και καλλυντικό είναι διαχρονική (από τα αρχαία χρόνια μεχρι σήμερα).

41 Η διαχρονική παρουσία της ελιάς στη θρησκεία Παλαιά Διαθήκη και προχριστιανικοί χρόνοι Φύλλο ελιάς κρατούσε το περιστέρι που επέστρεψε στην Κιβωτό του Νώε Τους ελαιώνες και αμπελώνες παραγγέλλει ό Θεός στο Μωϋσή να αφήνει κάθε επτά χρόνια για συλλογή καρπών από τους φτωχούς Με ελιά γεμάτη καρπό προσομοιάζεται ο Δαυίδ στους ψαλμούς του Με λάδι του Χρίσματος ραντίζει ο Μωϋσής τον Ααρών και τα παιδιά του Λάδι από καθαρές ελιές προστάζει ο Θεός το Μωϋσή να φέρουν οι Ισραηλίτες για να καίει το λυχνάρι στη σκηνή του Μαρτυρίου Με ευφροσύνη γεμίζει η καρδιά του Δαυίδ γιατί ο Θεός του χάρισε άφθονο λάδι και σιτάρι Ως κλάδοι ελιάς κατάκαρποι θα εξαπλωθούν οι κλάδοι του Ισραήλ στη γή αν αυτοί επιστρέψουν στο θεό Οι Εβραίοι με λάδι άλειφαν το σώμα τους ενω το χρησιμοποιούσαν και σε λατρευτικές συνήθειες

42 Η διαχρονική παρουσία της ελιάς στη θρησκεία Στην αρχαία Ελλάδα Όπως αναφέρθηκε ήταν ιερό δένδρο ενώ το λάδι και οι ελιές χρησιμοποιούνταν στη λατρεία των Θεών Στη χριστιανική εποχή Με δύο δένδρα ελιάς συμβολίζονται οι δύο Διαθήκες (Παλαιά και Καινή) Το Όρος των ελαιών επέλεξε ο Ιησούς για προσευχή και συνάντηση με τους μαθητές του και εκεί συνελήφθη λίγο πριν τη σταύρωση Στο ίδιο όρος παρουσιάστηκε ο Ιησούς στους μαθητές του μετά την Ανάσταση και απο το Όρος των ελαιών αναλήφθηκε στους ουρανούς Με λάδι άλειφαν οι μαθητές του Χριστού πολλούς αρρώστους και τους θεράπευαν

43 Στην χριστιανική εποχή Η ελιά στη θρησκεία Το λάδι είναι το κύριο συστατικό στο Άγιο Μύρο που αποτελεί το συνδετικό κρίκο της ορθοδοξίας Λάδι καίνε τα κανδύλια στις εκκλησίες (από το 4 ο μ.χ. Αιώνα) Λάδι χρησιμοιείται στα μυστήρια της βάπτισης, του χρίσματος και του ευχέλαιου (που στηρίζεται στις θεραπευτικές του λαδιού) Σύνδεση με τη νηστεία Πολλές αναφορές από τους Άγιους Πατέρες της Ορθοδοξίας στα ιερά τους συγγράμματα Τη μεγάλη διαχρονική αξία της ελιάς ως δένδρου και την αέναη σύνδεσή της με τη θρησκεία αποδίδει θαυμάσια ο μεγάλος μας ποιητής Κωστής Παλαμάς στο ποιήμά του Ή εληά.

44 Η διαχρονική παρουσία της ελιάς σε λογοτεχνία και ποίηση Ο Όμηρος στην Οδύσσεια «Δέντρο μακρόφυλλο ελιάς...έκοψα τη φυλλωσιά...και τον κορμό του από τη ρίζα πελέκησα κι έξυσα γύρω...μ αυτό αρχινώντας την κλίνη πελέκησα, ν αποτελειώσω..» Οι τραγικοί ποιητές: Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης Οι αρχαίοι συγγραφείς και φιλόσοφοι: Αριστοτέλης (Αθηναίων Πολιτεία) Ο Δημοσθένης ( Νόμος ) Ηρόδοτος (Απολλόδωρος) Θεόφραστος ( Περί φυτών αιτιών και Περί φυτών ιστορίας ) Σόλωνας Ο Παυσανίας και πολλοί άλλοι

45 Στη νεότερη ποίηση και λογοτεχνία Κωστής Παλαμάς: Ο Ύμνος της Αθηνάς, Η ελιά, Η φλογέρα του Βασιλιά, Πατρίδες Ανδρέας Κάλβος στο ποιήμα του ΕΙΣ ΕΛΑΙΑΝ ΥΜΝΟΣ και σε άλλα Άγγελος Σικελιανός: Αλαφροΐσκιωτος, Το διάβα του ελαιώνα, Δείπνος κ.ά. Λορέτζος Μαβίλης: στο 14στιχο Ελιά Ο Λάμπρος Πορφύρας (σε αφιέρωμα στον Παπαδιαμάντη) Ίωάννης Πολέμης Αργύρης Εφταλιώτης και Στράτης Μυριβίλης από τη Λέσβο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Ηλίας Βενέζης: Αιολική γή και άλλα Ο Καζαντζάκης (Στο ποιημά του η Οδύσσεια)

46 Σύγχρονη ποίηση-ανθολογήματα Οδυσσέας Ελύτης (Κομμάτι γης φτενό ζωσμένο, στην ξερολιθιά, όλο-όλο εφτά ελαιόδενδρα. Ανεβαίνοντας τους ελαιώνες για το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας..) Γιάννης Ρίτσος (Ετούτο το τοπίο είναι σκληρό σαν τη σιωπή, σφίγγει στον κόρφο του τα πυρωμένα του λιθάρια, σφίγγει στο φως τις ορφανές ελιές του και τ αμπέλια του) Γιώργος Σεφέρης (Άστρο της αυγής, οταν χαμήλωνες τα μάτια, οι ώρες μας ήταν πιο γλυκές, απο το λάδι πάνω στην πληγή) Κώστας Βάρναλης (Ένας σούδινε ποτήρι κι άλλος σούδινε ελιά, έτσι πέρασες γραμμή, της γειτονιάς τα καπηλειά) Δημοτικό τραγούδι (Πέρα στους πέρα κάμπους, όπου ναι οι ελιές, ειν ένα μοναστήρι, που πάν οι κοπελιές)

Ιστορία και διαχρονική αξία της ελιάς για την Ελλάδα. Σταύρος Βέμμος Καθηγητής Διευθυντής Εργαστηρίου Δενδροκομίας Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Ιστορία και διαχρονική αξία της ελιάς για την Ελλάδα. Σταύρος Βέμμος Καθηγητής Διευθυντής Εργαστηρίου Δενδροκομίας Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών Ιστορία και διαχρονική αξία της ελιάς για την Ελλάδα Σταύρος Βέμμος Καθηγητής Διευθυντής Εργαστηρίου Δενδροκομίας Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών Ιστορική και πολιτιστική αξία της ελιάς Η ιστορία της ελιάς

Διαβάστε περισσότερα

Η ΥΠΕΥΘΗΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: Αλεξανδρή Ελευθερία. Η ΕΛΙΑ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ: Δημαράκης Κοσμάς Δράκου Άννα Καίρης Μάριος Κομίνη Ιωάννα Σουλάνδρος Τάσος

Η ΥΠΕΥΘΗΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: Αλεξανδρή Ελευθερία. Η ΕΛΙΑ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ: Δημαράκης Κοσμάς Δράκου Άννα Καίρης Μάριος Κομίνη Ιωάννα Σουλάνδρος Τάσος Η ΥΠΕΥΘΗΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: Αλεξανδρή Ελευθερία Η ΕΛΙΑ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ: Δημαράκης Κοσμάς Δράκου Άννα Καίρης Μάριος Κομίνη Ιωάννα Σουλάνδρος Τάσος Ξεκινώντας την εργασία θα θέλαμε να παραθέσουμε το παρακάτω

Διαβάστε περισσότερα

ΡΟΥΣΣΟΣ ΠΕΤΡΟΣ. Πέτρος Ρούσσος Αναπλ. Καθηγητής Εργ. Δενδροκομίας

ΡΟΥΣΣΟΣ ΠΕΤΡΟΣ. Πέτρος Ρούσσος Αναπλ. Καθηγητής Εργ. Δενδροκομίας Πέτρος Ρούσσος Αναπλ. Καθηγητής Εργ. Δενδροκομίας Μέρος των διαφανειών αυτών αποτελούν διδακτικό υλικό του Καθηγητή κ. Στ. Βέμμου και της συναδέλφου Δρ. Νικολέτας-Κλειούς Δεναξά που ευγενικά μου παραχωρήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Η Κρήτη έχει μια από τις αρχαιότερες και πιο εύγευστες γαστριμαργικές παραδόσεις στον κόσμο, μια παράδοση γεύσεων, αρωμάτων, υλικών και τεχνοτροπιών που ξεκινά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ

ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΕΛΙΑ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ Ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης σε ποίημά του λέει: Αν αποσυνδέσεις την Ελλάδα, θα βρεις ότι αποτελείται από μια ελιά, ένα αμπέλι και ένα καράβι, που σημαίνει, ότι

Διαβάστε περισσότερα

Ελιά: Μια διαθεματική προσέγγιση

Ελιά: Μια διαθεματική προσέγγιση Ελιά: Μια διαθεματική προσέγγιση Έκδοση του Νηπιαγωγείου Χαρακοπιού Επιμέλεια: Παναγούλα Δαβέρου 2008 Ελιά και συγκομιδή Λιομάζωμα, Θεόφιλος. Από τα τέλη Νοεμβρίου πραγματοποιείται η συγκομιδή του ελαιοκάρπου.

Διαβάστε περισσότερα

Ο Πλίνιος μάλιστα γράφει ότι η Κρήτη ήταν η πατρίδα δύο δένδρων με μεγάλη ιατρική χρησιμότητα του κρητικού πεύκου και του κρητικού κυπαρισσιού, από

Ο Πλίνιος μάλιστα γράφει ότι η Κρήτη ήταν η πατρίδα δύο δένδρων με μεγάλη ιατρική χρησιμότητα του κρητικού πεύκου και του κρητικού κυπαρισσιού, από ΤΑ ΒΟΤΑΝΑ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ Ο Ιπποκράτης υποστηρίζει πως η τροφή μπορεί να γίνει και φάρμακο. Τα βότανα χρησιμοποιήθηκαν σε θεραπευτικές πρακτικές ως φαρμακευτικά είδη αλλά και ως φορείς της θεϊκής ευλογίας. Οι

Διαβάστε περισσότερα

Μια ποιήτρια την ονόμασε «θυγατέρα του ήλιου»

Μια ποιήτρια την ονόμασε «θυγατέρα του ήλιου» Τάξη Γ Μάστορα Έλλη Η ελιά είναι ένα δέντρο που ζει πάρα πολλά χρόνια, είναι δηλ. αιωνόβια. Αγαπάει τον ήλιο και τη ζέστη, γι αυτό φυτρώνει σε χώρες που έχουν γλυκό κλίμα, όπως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία.

Διαβάστε περισσότερα

Η ελιά Η ελιά, με παρουσία χιλιετιών στη Γη, έχει γίνει σύμβολο κοινωνικών και θρησκευτικών αξιών, όσο κανένα άλλο δέντρο και έχει τροφοδοτήσει με

Η ελιά Η ελιά, με παρουσία χιλιετιών στη Γη, έχει γίνει σύμβολο κοινωνικών και θρησκευτικών αξιών, όσο κανένα άλλο δέντρο και έχει τροφοδοτήσει με Η ελιά Η ελιά, με παρουσία χιλιετιών στη Γη, έχει γίνει σύμβολο κοινωνικών και θρησκευτικών αξιών, όσο κανένα άλλο δέντρο και έχει τροφοδοτήσει με γόνιμους «καρπούς» τη μυθολογία, τις παραδόσεις, την τέχνη

Διαβάστε περισσότερα

Μέλη ομάδας: Θεοφανίδη Χαρά Ηλιάδης Γιάννης Γιάτα Ένι Κυριακόπουλος Αντώνης

Μέλη ομάδας: Θεοφανίδη Χαρά Ηλιάδης Γιάννης Γιάτα Ένι Κυριακόπουλος Αντώνης Μέλη ομάδας: Θεοφανίδη Χαρά Ηλιάδης Γιάννης Γιάτα Ένι Κυριακόπουλος Αντώνης Περιεχόμενα 1 Εισαγωγή 2 Κύκλος ζωής 3 Καλλιέργεια 4 Συγκομιδή-Παραγωγή 5 Παράγωγα και χρήσεις 6 Ιστορία Ολυμπιακοί αγώνες και

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ. Σίλια Βιδάκη

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ. Σίλια Βιδάκη ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ Σίλια Βιδάκη ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Διατροφή στην Αρχαία Αίγυπτο 2. Διατροφή στην Αρχαία Ελλάδα 2.1 Διατροφή των αρρώστων στην Αρχαία Ελλάδα 2.2 Διατροφή των αθλητών στην Αρχαία Ελλάδα

Διαβάστε περισσότερα

Η χρήση της ελιάς στο Αιγαίο κατά την αρχαιότητα

Η χρήση της ελιάς στο Αιγαίο κατά την αρχαιότητα Η χρήση της ελιάς στο Αιγαίο κατά την αρχαιότητα Μ. Ρούμπου 1, Β. Κυλίκογλου 2, N. Müeller 2 & Ν. Καλογερόπουλος 1 1 Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Επιστήμης Διατολογίας-Διατροφής, Αθήνα 2 Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. Δημόκριτος,Τομέας

Διαβάστε περισσότερα

25/9/2014 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΒΑΡΙΟΥ ΣΧ. ΈΤΟΣ: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

25/9/2014 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΒΑΡΙΟΥ ΣΧ. ΈΤΟΣ: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΒΑΡΙΟΥ ΣΧ. ΈΤΟΣ: 2012-2013 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΜΠΑΪΛΟΥ Μ., ΠΕ06, Δ/ΝΤΡΙΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Δ., ΠΕ01 ΚΟΥΤΣΜΑΝΗ Κ., ΠΕ05 ΚΑΣΤΑΝΑΣ Ν., ΠΕ11 1 2 3 Ο Αριστοτέλης αποκάλυψε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ- ΕΛΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Ν.ΛΕΥΚΑΔΟΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ- ΕΛΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Ν.ΛΕΥΚΑΔΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ- ΕΛΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Ν.ΛΕΥΚΑΔΟΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΝΥΔΡΙΟΥ ΛΕΥΚΑΔΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΔΙΚΤΥΟΥ ΕΛΙΑΣ THE OLIVE POWER ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΚΑΤΩΠΟΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΛΕΒΕΝΤΟΠΟΥΛΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΦΙΛΙΠΠΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ

ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΩΣ ΦΩΤΙΣΤΙΚΟ Από την 4η χιλιετία π.χ. και μέχρι πριν από λίγα χρόνια συστηματικά και στις μέρες μας σποραδικά χρησιμοποιείται ως φωτιστική ύλη. Αυτό επιβεβαιώνεται από τους περίφημους

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΡΑΜΙΚΑ ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ

ΚΕΡΑΜΙΚΑ ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ ΚΕΡΑΜΙΚΑ ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ ΚΕΡΑΜΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ Η κεραμική, μια πανάρχαια τέχνη, χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη το αργιλόχωμα. Όταν αναμείξουμε το αργιλόχωμα με νερό θα προκύψει μία πλαστική μάζα

Διαβάστε περισσότερα

Η διαχρονική αξία της ελιάς για την Ελλάδα. Σταύρος Βέμμος Αναπληρωτής Καθηγητής Διευθυντής Εργαστηρίου Δενδροκομίας Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Η διαχρονική αξία της ελιάς για την Ελλάδα. Σταύρος Βέμμος Αναπληρωτής Καθηγητής Διευθυντής Εργαστηρίου Δενδροκομίας Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών Η διαχρονική αξία της ελιάς για την Ελλάδα Σταύρος Βέμμος Αναπληρωτής Καθηγητής Διευθυντής Εργαστηρίου Δενδροκομίας Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών Η ελιά στη σύγχρονη εποχή Η Ελαιοκαλλιέργεια στην σύγχρονη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Ν.ΠΟΤΙΔΑΙΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2012-2013 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΘΕΜΑ: «Ελιά και λάδι» Υπεύθυνη προγράμματος : Μαντζιρίδου Φεβρωνία ΠΕ60 Συμμετέχουσα νηπιαγωγός: Αργυροπούλου Βασιλική

Διαβάστε περισσότερα

Πηγές πληροφόρησης για τη χρήση της ελιάς:

Πηγές πληροφόρησης για τη χρήση της ελιάς: Η χρήση της ελιάς σο στο Αιγαίο κατά την αρχαιότητα Μ. Ρούμπου 1, Β. Κυλίκογλου 2, N. Müeller 2 & Ν. Καλογερόπουλος 1 1 Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Διατροφής, Αθήνα

Διαβάστε περισσότερα

4o Γυμνάσιο Πύργου Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα 2014-201 «Mας βγήκε το λάδι!»

4o Γυμνάσιο Πύργου Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα 2014-201 «Mας βγήκε το λάδι!» 4o Γυμνάσιο Πύργου Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα 2014-201 «Mας βγήκε το λάδι!» Το πρόγραμμά μας είναι ενταγμένο στο Εθνικό Θεματικό Δίκτυο «Τα τοπικά προϊόντα σε μια κοινωνία αειφορίας», που συντονίζει το Κ.Π.Ε.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΑΙΟΛΑΙΟ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ

ΕΛΑΙΟΛΑΙΟ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ 3 η ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΕΛ ΚΑΤΩ ΑΧΑΪΑΣ ΕΛΑΙΟΛΑΙΟ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2013-2014 Η ΟΜΑ Α ΜΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΙΑΜΑΝΤΗΣ ΑΡΡΙΚΟΥ ΠΕΤΡΟΣ ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016-2017 ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Α. ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β : Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ (3000-1100 π.χ.) 1. ΟΙ ΛΑΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ (σελ.

Διαβάστε περισσότερα

Ελένη Μιλή. Λειτουργός Γεωργίας Α Τμήμα Γεωργίας

Ελένη Μιλή. Λειτουργός Γεωργίας Α Τμήμα Γεωργίας Ελένη Μιλή Λειτουργός Γεωργίας Α Τμήμα Γεωργίας To ελαιόδεντρο Η ελιά και τα προϊόντα της στην Κύπρο Olea europea, Oleaceae Αειθαλές, υποτροπικό. Σχήμα και μέγεθος σε δέντρο ή θάμνο Υπεραιωνόβιο Ριζικό

Διαβάστε περισσότερα

Κυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα

Κυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα Ηφαίστειο της Θήρας Η Μινωική Κρήτη λόγω της εμπορικής αλλά και στρατηγικής θέσης της έγινε γρήγορα μεγάλη ναυτική και εμπορική δύναμη. Οι Μινωίτες πωλούσαν τα προϊόντα τους σε όλη τη Μεσόγειο με αποτέλεσμα

Διαβάστε περισσότερα

1ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΛΩΜΑΡΙΟΥ Γ ΤΑΞΗ. Υπεύθυνη δασκάλα: Καρακάση Μαρία Σχολικό Έτος:

1ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΛΩΜΑΡΙΟΥ Γ ΤΑΞΗ. Υπεύθυνη δασκάλα: Καρακάση Μαρία Σχολικό Έτος: 1ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΛΩΜΑΡΙΟΥ Γ ΤΑΞΗ Υπεύθυνη δασκάλα: Καρακάση Μαρία Σχολικό Έτος: 2013-2014 ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Να έρθουν οι μαθητές σε επαφή με τη φύση, να γνωρίσουν την ελιά, την ιστορία και τη

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ & ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΛΑΔΙΟΥ. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΕΡΑΤΕΑΣ 2013

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ & ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΛΑΔΙΟΥ. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΕΡΑΤΕΑΣ 2013 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ & ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΛΑΔΙΟΥ. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΕΡΑΤΕΑΣ 2013 Στην αρχαία Ελλάδα, όταν ήκμαζαν, η φιλοσοφία, τα μαθηματικά, η γεωμετρία, και γεννιόταν η ιατρική επιστήμη,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ

Η ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Η ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Οι ελιές και το ελαιόλαδο αποτελούν βασικό στοιχείο της διατροφής των Ελλήνων από την αρχαιότητα ακόμη. Επίσης αποτελούν ουσιαστικό μέρος της Μεσογειακής δίαιτας για την οποία τόσο

Διαβάστε περισσότερα

Το κρασί στη χριστιανική θρησκεία

Το κρασί στη χριστιανική θρησκεία 4 Ιουνίου 2014 Το κρασί στη χριστιανική θρησκεία Επιστήμες / Αμπελουργία & Οινολογία Ελένη Κεφαλοπούλου, Δημοσιογράφος Οίνου Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας Μια νέα σειρά άρθρων που αναλαμβάνουν να μας ταξιδέψουν

Διαβάστε περισσότερα

της Κρήτης αρχίζουν να καλλιεργούν την Ελιά και κατά τη δεύτερη χιλιετία π.χ. αρχίζουν να την εκμεταλλεύονται συστηματικά.

της Κρήτης αρχίζουν να καλλιεργούν την Ελιά και κατά τη δεύτερη χιλιετία π.χ. αρχίζουν να την εκμεταλλεύονται συστηματικά. Ιστορία Η Ελια υποστηρίζεται οτι πρωτοεμφανίστηκε την 3η χιλιετία π.χ. στην περιοχή της Μλέσης Ανατολης απο όπου στην συνεχεθα διαδόθηκε στα νησιά του Αιγαίου, την Ελλάδα και τις άλλες χώρες της Μεσογείου.

Διαβάστε περισσότερα

Να συμπληρώσετε τα παρακάτω κείμενα με τις λέξεις που σας δίνονται στην παρένθεση

Να συμπληρώσετε τα παρακάτω κείμενα με τις λέξεις που σας δίνονται στην παρένθεση ΠΗΓΕΣ 1 2 Φύλλο εργασίας:1 Να συμπληρώσετε τα παρακάτω κείμενα με τις λέξεις που σας δίνονται στην παρένθεση 1) Ο Ηρακλής πρώτος, κατά την παράδοση, έφερε την -- -- -- -- -- -- -- -- στο χώρο της Ολυμπίας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ A : ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ KATA ΘΕΜΑ

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ A : ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ KATA ΘΕΜΑ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ A : ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ KATA ΘΕΜΑ ΘΕΟΙ - ΛΑΤΡΕΙΑ: Αφροδίτη: Πεζογραφία, Β3, σ. 100. Πεζογραφία, Β16, σ. 116. Λατρεία Αφροδίτη : Κύπρια έπη, σ. 37. Κινύρα, Α12, σ. 42. ΔΙΑΤΡΟΦΗ: Αλάτι: Διατροφή

Διαβάστε περισσότερα

ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Α. ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Α. ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2018-2019 ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Α. ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β : Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ (3000-1100 π.χ.) 1. ΟΙ ΛΑΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ (σελ.

Διαβάστε περισσότερα

Ανάβρυτα Συντελεστές: Αγγελάκης Άγγελος Αδαμάκης Παύλος Τσαντά Ιωάννα Σωτηροπούλου Κωνσταντίνα

Ανάβρυτα Συντελεστές: Αγγελάκης Άγγελος Αδαμάκης Παύλος Τσαντά Ιωάννα Σωτηροπούλου Κωνσταντίνα Ανάβρυτα 2015 2016 Συντελεστές: Αγγελάκης Άγγελος Αδαμάκης Παύλος Τσαντά Ιωάννα Σωτηροπούλου Κωνσταντίνα Γεωργική Οικονομία Τα πρώτα βήματα στην γεωργική οικονομία γίνονται κατά την Μυκηναϊκήεποχή. Τηνεποχήαυτή:

Διαβάστε περισσότερα

«Την ελιά τα χνώτα του ανθρώπου τηνε θρέφουνε» Κεφαλλονιά

«Την ελιά τα χνώτα του ανθρώπου τηνε θρέφουνε» Κεφαλλονιά «Την ελιά τα χνώτα του ανθρώπου τηνε θρέφουνε» Κεφαλλονιά Πραγματοποιήστε μια επίσκεψη σε έναν ελαιώνα της περιοχής σας την εποχή του ελαιομαζώματος. Καταγράψτε τη διαδικασία συγκομιδής του καρπού χρησιμοποιώντας

Διαβάστε περισσότερα

Κλιματική αλλαγή και ελαιοπαραγωγή (Διαχειριστικές πρακτικές στις νέες συνθήκες)

Κλιματική αλλαγή και ελαιοπαραγωγή (Διαχειριστικές πρακτικές στις νέες συνθήκες) Κλιματική αλλαγή και ελαιοπαραγωγή (Διαχειριστικές πρακτικές στις νέες συνθήκες) Κωνσταντίνος Ζουκίδης, M.Sc. Γεωπόνος-Σύμβουλος Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων Σχολή Επαγγελματικής Εκπαίδευσης Αμερικανική Γεωργική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙΔΙ & ΓΛΩΣΣΑ. Προφορική επικοινωνία

ΠΑΙΔΙ & ΓΛΩΣΣΑ. Προφορική επικοινωνία Η ελιά ένα κομμάτι από τους πολιτισμούς που αναπτύχθηκαν στη Μεσόγειο, παγκόσμιο σύμβολο ειρήνης και φιλίας των λαών μας συντροφεύει, μας θρέφει, μας διδάσκει μας ευεργετεί! Στους χονδρούς ροζιασμένους

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΙΑ ΚΑΙ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 1 Ο ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΦΙΛΙΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2008-2009

ΕΛΙΑ ΚΑΙ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 1 Ο ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΦΙΛΙΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2008-2009 ΕΛΙΑ ΚΑΙ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 1 Ο ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΦΙΛΙΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2008-2009 Στο πρόγραμμα εργάστηκαν οι νηπιαγωγοί: ΠΑΝΤΕΛΑΚΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ και ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ ΑΝΤΩΝΙΑ και

Διαβάστε περισσότερα

Λίγα Λόγια για τον Μυκηναϊκό Πολιτισμό

Λίγα Λόγια για τον Μυκηναϊκό Πολιτισμό Λίγα Λόγια για τον Μυκηναϊκό Πολιτισμό Με τον όρο Μυκηναϊκός Πολιτισμός χαρακτηρίζεται ο προϊστορικός πολιτισμός της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, που αναπτύχθηκε την περίοδο 1600-1100 π. Χ., κυρίως στην

Διαβάστε περισσότερα

Μινωικός πολιτισμός. Η ακμή του κρητομινωικού πολιτισμού παρουσιάζεται μεταξύ του 1900 και του 1450 π. Χ.

Μινωικός πολιτισμός. Η ακμή του κρητομινωικού πολιτισμού παρουσιάζεται μεταξύ του 1900 και του 1450 π. Χ. Μινωικός πολιτισμός Η ακμή του κρητομινωικού πολιτισμού παρουσιάζεται μεταξύ του 1900 και του 1450 π. Χ. Μινωικός πολιτισμός Στην ανάπτυξή του συντέλεσαν το εύκρατο - θερμό κλίμα, το εύφορο έδαφος, η μακροχρόνια

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφικές συνήθειες στον αρχαίο πολιτισμό της Ελλάδας

Διατροφικές συνήθειες στον αρχαίο πολιτισμό της Ελλάδας Διατροφικές συνήθειες στον αρχαίο πολιτισμό της Ελλάδας Επιμέλεια, παρουσίαση : Παντελάκη Μαργαρίτα (ΠΕ08, καλλιτεχνικών μαθημάτων, 3ο Δημοτικό Σχολείο Σερρών ) Δευτέρα, 12 Νοεμβρίου 12 Τι σχέση μπορούν

Διαβάστε περισσότερα

(άγιο μύρο / τριήμερη / ολόλευκα / κολυμβήθρας / κατάδυση) «Στο χρίσμα, ο ιερέας χρίει τον.. σ όλα τα μέρη του σώματός του με

(άγιο μύρο / τριήμερη / ολόλευκα / κολυμβήθρας / κατάδυση) «Στο χρίσμα, ο ιερέας χρίει τον.. σ όλα τα μέρη του σώματός του με ΜΑΘΗΜΑ 21 Ο ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΙΣΜΑΤΟΣ Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις ή φράσεις που δίνονται στην παρένθεση. Σε κάθε κενό αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ

ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ Ο Σύλλογος Εκπαιδευτικών Νεοελληνικών Βικτώριας ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ G R E A T H O M E S D I G I T A L 13 Οκτωβρίου Εκδήλωση ενδιαφέροντος Περιεχόμενα Τι είναι το Φεστιβάλ; 3 Σημαντικές Ημερομηνίες

Διαβάστε περισσότερα

2. Η ΑΙΓΥΠΤΟΣ (Σελ )

2. Η ΑΙΓΥΠΤΟΣ (Σελ ) 2. Η ΑΙΓΥΠΤΟΣ (Σελ. 20-23) 2.1. Η Χώρα. Νείλος : Πηγές από Αιθιοπία και δέλτα. Δυτικά : Η Λιβυκή έρημος. Ανατολικά : Η έρημος του Σινά έως Ερυθρά Θάλασσα. Λάσπη Ευφορία. Άνω Αίγυπτος-Κάτω Αίγυπτος. 2.2.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση.

ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση. ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση. Στρατηγική θέση της Αγιάς Η περιοχή της Αγιάς χαρακτηρίζεται κυρίως από την εύφορη κοιλάδα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΙΗΣΗ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΤΙΤΛΟΣ

ΠΟΙΗΣΗ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΤΙΤΛΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΤΙΤΛΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ ΜΑΝΩΛΗΣ ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ 1941-1971 ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ 1821-1879 1 ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΗ 1 ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ, τόμος Α ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΉ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ,

Διαβάστε περισσότερα

Λευκωσία, 6/5/2014. Γιώργος Οικονόμου Γ. Διευθυντής ΣΕΒΙΤΕΛ

Λευκωσία, 6/5/2014. Γιώργος Οικονόμου Γ. Διευθυντής ΣΕΒΙΤΕΛ Λευκωσία, 6/5/2014 Γιώργος Οικονόμου Γ. Διευθυντής ΣΕΒΙΤΕΛ Η ιστορία της ελιάς, η καλλιέργειά της, ο καρπός & ο χυμός της το ελαιόλαδο, συνδέθηκαν άρρηκτα με τους λαούς της Μεσογείου. Η ελιά αγαπάει τη

Διαβάστε περισσότερα

Γιατί μελετούμε την Αγία Γραφή;

Γιατί μελετούμε την Αγία Γραφή; Γιατί μελετούμε την Αγία Γραφή; Ποιες γνώμες έχετε ακούσει για τη Βίβλο; Τι θα θέλατε να μάθετε γι αυτή; Είναι ένα σπουδαίο βιβλίο Το πιο πολυδιαβασμένο στον κόσμο. Το πρώτο που τυπώθηκε από τον Γουτεμβέργιο

Διαβάστε περισσότερα

Ελιά και Ολυμπιακοί Αγώνες

Ελιά και Ολυμπιακοί Αγώνες Ελιά και Ολυμπιακοί Αγώνες Ελιά-Ορισμός Η ελιά ή ελαιόδενδρο ή λιόδεντρο είναι γένος καρποφόρων δέντρων της οικογένειας των Ελαιοειδών,το οποίο συναντάται πολύ συχνά και στην Ελλάδα. Ο καρπός του ονομάζεται

Διαβάστε περισσότερα

1 ο - ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1 ο - ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1 ο - ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Θέμα: Η ενότητα σώματος και ψυχής: το μυστήριο του Ευχελαίου (κεφ.27) Σχολείο:Περιφερειακό Λύκειο Αγίου Χαραλάμπους, Έμπα Τάξη:Α Λυκείου Καθηγητής: Νικόλαος Καραμπάς Π.Μ.Π.: 16951

Διαβάστε περισσότερα

«Οι Οδύσσειες της Προϊστορίας» και το «Αίνιγμα 7000 χρόνων»

«Οι Οδύσσειες της Προϊστορίας» και το «Αίνιγμα 7000 χρόνων» 8 Φεβρουαρίου 2017 «Οι Οδύσσειες της Προϊστορίας» και το «Αίνιγμα 7000 χρόνων» Άρθρα / Πολιτισμός Κατερίνα Χουζούρη Ένα νέο κύκλο κυριακάτικων περιπάτων, οργανώνει τη δεύτερη Κυριακή κάθε μήνα, στις 12.00

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΗΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (

ΟΜΗΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ ( ΟΜΗΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (1100-750 π.χ.).) Ή ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Δ. ΠΕΤΡΟΥΓΑΚΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΡΕΘΥΜΝΟΥ ΚΥΡΙΑ ΠΗΓΗ ΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ ΣΕ ΑΥΤΌ ΟΦΕΙΛΕΙ ΤΗΝ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΟΜΗΡΙΚΗ. ΩΣΤΟΣΟ ΟΙ ΟΡΟΙ ΣΚΟΤΕΙΝΟΙ ΑΙΩΝΕΣ Ή ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ( π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή.

Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ( π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή. Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ (3000-1100π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή. - Ο σημαντικότερος οικισμός ήταν η... - Κατά τη 2 η και 3 η χιλιετία

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΑΚΤΙΝΙΔΙΩΝ

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΑΚΤΙΝΙΔΙΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΑΚΤΙΝΙΔΙΩΝ Το ακτινίδιο είναι θάμνος με άνθη χρώματος λευκού. Τα φύλλα του έχουν ωοειδές σχήμα και στο κάτω μέρος τους έχουν χνούδι. Ο καρπός του είναι εδώδιμος, με γλυκόξινη γεύση. Το εξωτερικό

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΡΙΑ ΒΕΝΕΤΟΥΛΙΑ, Α1 ΜΑΡΙΑ ΒΟΥΓΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ, Α1 2015-2016 ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΦΟΡΤΣΕΡΑ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΌΣ ΠΟΥ ΈΜΕΙΝΕ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΊΑ Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνιστική Περίοδος Πολιτισμός. Τάξη: Α4 Ονόματα μαθητών : Παρλιάρου Βάσω Σφήκας Ηλίας

Ελληνιστική Περίοδος Πολιτισμός. Τάξη: Α4 Ονόματα μαθητών : Παρλιάρου Βάσω Σφήκας Ηλίας Ελληνιστική Περίοδος Πολιτισμός Τάξη: Α4 Ονόματα μαθητών : Παρλιάρου Βάσω Σφήκας Ηλίας ελληνιστικός ονομάστηκε o πολιτισμός που προήλθε από τη σύνθεση ελληνικών και ανατολικών στοιχείων κατά τους τρεις

Διαβάστε περισσότερα

Κομοτηνη Ταξiδια στο θρακιko πeλαγος. Εκπαιδευτικo πρoγραμμα για μαθητeς δημοτικοy

Κομοτηνη Ταξiδια στο θρακιko πeλαγος. Εκπαιδευτικo πρoγραμμα για μαθητeς δημοτικοy Κομοτηνη 2018 Ταξiδια στο θρακιko πeλαγος Εκπαιδευτικo πρoγραμμα για μαθητeς δημοτικοy Στο ταξίδι σου µπορείς να συµβουλεύεσαι την κάτοψη της έκθεσης. Οι αριθµοί αντιστοιχούν σε κάθε µία από τις προθήκες.

Διαβάστε περισσότερα

Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα. με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε πρότασης τη

Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα. με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε πρότασης τη ΜΑΘΗΜΑ 3 Ο Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΓΚΑΙΝΙΑΖΕΙ ΤΗΝ ΑΛΗΘΙΝΗ ΛΑΤΡΕΙΑ Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε πρότασης τη

Διαβάστε περισσότερα

«Τα ελαιόδεντρα του Γερακίου στον χώρο και στον χρόνο»

«Τα ελαιόδεντρα του Γερακίου στον χώρο και στον χρόνο» «Τα ελαιόδεντρα του Γερακίου στον χώρο και στον χρόνο» Δημήτριος Βαχαβιώλος, Υπεύθυνος Σχ.Δρ. Β/θμιας Εκπ/σης Λακωνίας Ανθή Σαράντη, Εκπαιδευτικός ΠΕ 04.01, Γυμνάσιο Γερακίου Πρόγραμμα Σχολικών Δραστηριοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

Ελιά ο πράσινος χρυσός- συνταγές e-twinning project

Ελιά ο πράσινος χρυσός- συνταγές e-twinning project Ελιά ο πράσινος χρυσός- συνταγές e-twinning project 3ο ΜΕΙΟΝΟΤΙΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ Το τμήμα Β2 συνεργάζεται με άλλα 16 σχολεία από την Ελλάδα και την Τουρκία Δασκάλα: Γκοδοσίδου Ελένη Σχολική

Διαβάστε περισσότερα

Εικόνες από τη Σαλαμίνα. Photo Album. by Πρίμπας Γεώργιος. Γιώργος Πρίμπας

Εικόνες από τη Σαλαμίνα. Photo Album. by Πρίμπας Γεώργιος. Γιώργος Πρίμπας Εικόνες από τη Σαλαμίνα Photo Album by Πρίμπας Γεώργιος Γιώργος Πρίμπας Σαλαμίνα. Προηγούμενα σχετικά αφιερώματα: Κυνόσουρα εδώ. Η Σπιναλόγκα του Σαρωνικού εδώ, Το σκεπτικό στη δημιουργία του παρόντος

Διαβάστε περισσότερα

Ποιες γνώμες έχετε ακούσει για τη Βίβλο; Τι θα θέλατε να μάθετε γι αυτή;

Ποιες γνώμες έχετε ακούσει για τη Βίβλο; Τι θα θέλατε να μάθετε γι αυτή; Γιατί μελετούμε την Αγία Γραφή; Ποιες γνώμες έχετε ακούσει για τη Βίβλο; Τι θα θέλατε να μάθετε γι αυτή; Είναι ένα σπουδαίο βιβλίο Το πιο πολυδιαβασμένο στον κόσμο. Το πρώτο που τυπώθηκε από τον Γουτεμβέργιο

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Στον κήπο με τα φυτά του Μουσείου»

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Στον κήπο με τα φυτά του Μουσείου» Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Στον κήπο με τα φυτά του Μουσείου» Υλικό για προαιρετική ενασχόληση των μαθητών πριν και μετά την επίσκεψη στο Μουσείο Ακρόπολης. Κατά την επίσκεψη της σχολικής σας ομάδας στο

Διαβάστε περισσότερα

β. εκφράζουν αλήθειες για τον Χριστό, τη Θεοτόκο, την Αγία Τριάδα, τους αγίους

β. εκφράζουν αλήθειες για τον Χριστό, τη Θεοτόκο, την Αγία Τριάδα, τους αγίους ΜΑΘΗΜΑ 30 Ο 31 Ο ΥΜΝΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΗ ΛΑΤΡΕΙΑ Να συμπληρώσετε την πρόταση επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις φράσεις α, β, γ, δ. Να τεκμηριώσετε με συντομία την επιλογή

Διαβάστε περισσότερα

Η ιστορική πατρότητα του όρου «Μεσόγειος θάλασσα» ανήκει στους Λατίνους και μάλιστα περί τα μέσα του 3ου αιώνα που πρώτος ο Σολίνος τη ονομάζει

Η ιστορική πατρότητα του όρου «Μεσόγειος θάλασσα» ανήκει στους Λατίνους και μάλιστα περί τα μέσα του 3ου αιώνα που πρώτος ο Σολίνος τη ονομάζει Η ιστορική πατρότητα του όρου «Μεσόγειος θάλασσα» ανήκει στους Λατίνους και μάλιστα περί τα μέσα του 3ου αιώνα που πρώτος ο Σολίνος τη ονομάζει χαρακτηριστικά «Mare Mediterraneum» ως μεταξύ δύο ηπείρων

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ «Ταξιδεύοντας με την Ελιά στο χρόνο και στην Ευρώπη» ΥΠΟΤΙΤΛΟΣ «Η Ελιά στη μεσογειακή διατροφή»

ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ «Ταξιδεύοντας με την Ελιά στο χρόνο και στην Ευρώπη» ΥΠΟΤΙΤΛΟΣ «Η Ελιά στη μεσογειακή διατροφή» ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΡΑΝΙΔΙΟΥ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ «Ταξιδεύοντας με την Ελιά στο χρόνο και στην Ευρώπη» ΥΠΟΤΙΤΛΟΣ «Η Ελιά στη μεσογειακή διατροφή» Παπασταύρου Ζαμπέτα Πέτρου Γεωργία Πλατανίτης Τάκης Κιοφύρης

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΓΡΑΦΕΣ ΣΤΟ ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΙΓΑΙΟ Όταν οι μαθητές δημιουργούν

ΟΙ ΓΡΑΦΕΣ ΣΤΟ ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΙΓΑΙΟ Όταν οι μαθητές δημιουργούν ΟΙ ΓΡΑΦΕΣ ΣΤΟ ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΙΓΑΙΟ Όταν οι μαθητές δημιουργούν ΜΑΘΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Στο πλαίσιο του μαθήματος της Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας στην Α τάξη Γυμνασίου, οι μαθητές μας

Διαβάστε περισσότερα

Απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις.

Απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις. Ερωτήσεις Πόσο καλά γνωρίζεις και Απαντήσεις τους Μινωίτες; Πόσο καλά γνωρίζεις τους Μινωίτες; 1. Σε παραστάσεις τοιχογραφιών και σφραγίδων απεικονίζονται μόνο τελετουργικοί χοροί. 2. Κατά την Ύστερη Εποχή

Διαβάστε περισσότερα

1. Χρωματίζω στη γραμμή του χρόνου την εποχή του χαλκού:

1. Χρωματίζω στη γραμμή του χρόνου την εποχή του χαλκού: ΕΠΟΧΗ ΧΑΛΚΟΥ 1. Χρωματίζω στη γραμμή του χρόνου την εποχή του χαλκού: 3000 1100 π. Χ. 1100-800 πχ 800-500 πχ 500-323 πχ 323-146 πχ 146πΧ-330 μχ 2. Καταγράφω τους τρεις (3) σημαντικότερους πολιτισμούς που

Διαβάστε περισσότερα

http://www.namuseum.gr/object-month/2012/jul/jul12-en.html

http://www.namuseum.gr/object-month/2012/jul/jul12-en.html Ο Οινοπίωνας, ήταν γιος του θεού Διόνυσου και της Αριάδνης, κόρης του Μίνωα και θεωρείται ο πρώτος μυθικός βασιλιάς της Χίου. Δίδαξε στους κατοίκους την τέχνη της αμπελουργίας και την παραγωγή του καλύτερου

Διαβάστε περισσότερα

Επικουρικό εκπαιδευτικό υλικό Λογοτεχνίας (γραμματολογικοϊστορική κατάταξη)

Επικουρικό εκπαιδευτικό υλικό Λογοτεχνίας (γραμματολογικοϊστορική κατάταξη) Επικουρικό εκπαιδευτικό υλικό Λογοτεχνίας (γραμματολογικοϊστορική κατάταξη) 1α. Νεοελληνική Λογοτεχνία A/A Λέξη-κλειδί Είδος υποστηρικτικού υλικού Πηγή - τίτλος Ποίηση Βιντεοταινία (DVD) Παραγωγή Εκπαιδευτικής

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαιολογικό - Περιβαλλοντικό Πάρκο στο. Βιοποικιλότητας και της Φύσης

Αρχαιολογικό - Περιβαλλοντικό Πάρκο στο. Βιοποικιλότητας και της Φύσης Αρχαιολογικό - Περιβαλλοντικό Πάρκο στο Ασκληπιείο της Επιδαύρου: η συνιστώσα της Φυσικό κεφάλαιο Οικοσυστημικές υπηρεσίες Βιοποικιλότητας και της Φύσης Οι πόροι του Φυσικού Κεφαλαίου = αποθέματα από τα

Διαβάστε περισσότερα

Απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις.

Απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις. Ερωτήσεις Πόσο καλά γνωρίζεις και Απαντήσεις τους Μινωίτες; Πόσο καλά γνωρίζεις τους Μινωίτες; 1. Τα πιο γνωστά ανάκτορα είναι της Κνωσού και της Φαιστού. 2. Οι τρίτωνες ήταν μεγάλα κοχύλια που ίσως χρησιμοποιούνταν

Διαβάστε περισσότερα

AΡΧΑΙΑ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ

AΡΧΑΙΑ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ AΡΧΑΙΑ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ Ινδιάνικοι Μύθοι Η τέχνη της συμβίωσης Ο αετός και το γεράκι (ινδιάνικος μύθος) Ινδιάνικοι Μύθοι ΟΙ ΔΥΟ ΛΥΚΟΙ Η ιστορία με τους δύο λύκους. Μια παλιά ινδιάνικη διδακτική ιστορία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ - Γενική Εισαγωγή..2 - Iστορική αναδρομή....3-4 - Περιγραφή του χώρου.....5-8 - Επίλογος...9 - Βιβλιογραφία 10 1 Γενική Εισαγωγή Επίσκεψη στο Επαρχιακό Μουσείο Πάφου Το Επαρχιακό Μουσείο της

Διαβάστε περισσότερα

Η Έλλη η ελίτσα και η γιαγιά ελιά

Η Έλλη η ελίτσα και η γιαγιά ελιά Η Έλλη η ελίτσα και η γιαγιά ελιά Σ έναν όμορφο τόπο στην Κρήτη, γεννήθηκε μια ελίτσα, που είχε μεγάλη περιέργεια και όλο ήθελε να μαθαίνει πράγματα. Ήταν μια πολύ τυχερή ελίτσα, γιατί γεννήθηκε δίπλα

Διαβάστε περισσότερα

13Κ7: Εισαγωγή στην Ιστοριογραφία. Ηρόδοτος (Α Εξάμηνο) 13Κ31_15: Ηρόδοτος - Θουκυδίδης Ξενοφών (Δ Εξάμηνο)

13Κ7: Εισαγωγή στην Ιστοριογραφία. Ηρόδοτος (Α Εξάμηνο) 13Κ31_15: Ηρόδοτος - Θουκυδίδης Ξενοφών (Δ Εξάμηνο) 2014-2015 2015-2016 13Κ1: Εισαγωγή στην Κλασική Φιλολογία - Επισκόπηση της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας (Α 13Κ2_12: Επισκόπηση της Λατινικής Λογοτεχνίας (με διδασκαλία πεζών κειμένων) (Α 13Κ1: Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Πορτογαλία Θρησκείες

Πορτογαλία Θρησκείες Πορτογαλία Θρησκείες 3. α. Εργαστείτε ομαδικά και διαλέξτε μια χώρα για να την παρουσιάσετε στην τάξη. Για μεγαλύτερη ευκολία, μπορείτε να συμπληρώσετε έναν πίνακα όπως ο παραπάνω με τα αντίστοιχα στοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΣΤΕΛΛΙΑΝΩΝ «Ο ΚΕΡΑΜΟΣ»

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΣΤΕΛΛΙΑΝΩΝ «Ο ΚΕΡΑΜΟΣ» ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΣΤΕΛΛΙΑΝΩΝ «Ο ΚΕΡΑΜΟΣ» Εικόνα 1.Διαδρομή προς το Καστέλλι Το Καστέλλι (Τοπική Κοινότητα Καστελλίου Φουρνής) βρίσκεται στην Ανατολική Κρήτη και πιο συγκεκριμένα στην περιφέρεια της

Διαβάστε περισσότερα

Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28

Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28 Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28 Να περιγράψετε ένα μινωικό ανάκτορο; Μεγάλα Συγκροτήματα κτιρίων, Είχαν πολλές πτέρυγες-δωματίων, Διοικητικά, Οικονομικά, Θρησκευτικά και Καλλιτεχνικά κέντρα της περιοχής,

Διαβάστε περισσότερα

Ελιά: Μια εκπαιδευτική πρόταση του ΚΠΕ Αρχανών Ρούβα Γουβών. Ειρήνη Δερμιτζάκη Έλενα Φανιουδάκη

Ελιά: Μια εκπαιδευτική πρόταση του ΚΠΕ Αρχανών Ρούβα Γουβών. Ειρήνη Δερμιτζάκη Έλενα Φανιουδάκη Ελιά: Μια εκπαιδευτική πρόταση του ΚΠΕ Αρχανών Ρούβα Γουβών Ειρήνη Δερμιτζάκη Έλενα Φανιουδάκη Το ΚΠΕ Αρχανών Συντονίζει το Εθνικό Δίκτυο Π.Ε. «Τουρισμός και Περιβάλλον» ΚΠΕ Βάμου ΚΠΕ Ανωγείων ΚΠΕ Αρχανών

Διαβάστε περισσότερα

Αφιερώνω αυτή τηνεργασία στην αγαπηµένη µου δασκάλα, κυρία Ειρήνη Καραγιάννη, που µας δίδαξε µε τόση αγάπη και χαρά όλα τα µαθήµατα της Γ και Τάξης

Αφιερώνω αυτή τηνεργασία στην αγαπηµένη µου δασκάλα, κυρία Ειρήνη Καραγιάννη, που µας δίδαξε µε τόση αγάπη και χαρά όλα τα µαθήµατα της Γ και Τάξης 6ο Γυµνάσιο Νέας Ιωνίας Τάξη:Α Τµήµα:2 Μάθηµα:Αρχαία Ιστορία ιδάσκουσα:ελ.σάρδη Η ΘΕΑ ΑΘΗΝΑ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:ΣΕΒΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΪΟΣ 2015 Αφιερώνω αυτή τηνεργασία στην αγαπηµένη µου

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΙΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. Ας υψώσουμε τις καρδιές μας. Είναι στραμμένες προς τον Κύριο. Ας ευχαριστήσουμε τον Κύριο τον Θεό μας. Άξιο και δίκαιο.

ΤΡΙΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. Ας υψώσουμε τις καρδιές μας. Είναι στραμμένες προς τον Κύριο. Ας ευχαριστήσουμε τον Κύριο τον Θεό μας. Άξιο και δίκαιο. 107. Ο Κύριος να είναι μαζί σας. Και με το πνεύμα σου. ΤΡΙΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ Ας υψώσουμε τις καρδιές μας. Είναι στραμμένες προς τον Κύριο. Ας ευχαριστήσουμε τον Κύριο τον Θεό μας. Άξιο και δίκαιο. Ακολουθεί το

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Θρησκευτικά B Δημοτικού (Μέρος Α ) Ομορφος κόσμος ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Θρησκευτικά Β Δημοτικού Ομορφος κόσμος (Μέρος A ) Συγγραφική ομάδα:

Διαβάστε περισσότερα

Ιερά Μητρόπολις Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Αγοριών ηµοτικού

Ιερά Μητρόπολις Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Αγοριών ηµοτικού Ιερά Μητρόπολις Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Αγοριών ηµοτικού Μακρυνίτσα 2011 Ύμνος της ομάδας «Νώε» Άρχισε βροχή, η δυνατή μοιάζει σαν πολλές βροχές που κάνει

Διαβάστε περισσότερα

Περπατώντας τις εποχές του Βυζαντίου

Περπατώντας τις εποχές του Βυζαντίου Στην Αγορά των αρχαίων Αθηναίων (με τον Κ. Βέτση), Γνώση, Αθήνα 19893, Καλειδοσκόπιο, Αθήνα 20064 (έκδοση αναθεωρημένη και εμπλουτισμένη) Αρχαιολογία Ένα ταξίδι στο παρελθόν, οδηγός για παιδιά, Κέδρος,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ. Στο πρόγραμμα συμμετείχαν 19 μαθητές της Β τάξης

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ. Στο πρόγραμμα συμμετείχαν 19 μαθητές της Β τάξης 16 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Στο πρόγραμμα συμμετείχαν 19 μαθητές της Β τάξης ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΕΣ : ΑΝΥΨΗΤΑΚΗ ΕΙΡΗΝΗ,ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΥ ΟΛΓΑ Κάποτε η τροφή ήταν απαραίτητη

Διαβάστε περισσότερα

Ταξιδεύοντας με την ελληνική μυθολογία. Εκπαιδευτική επίσκεψη - Γ τάξη

Ταξιδεύοντας με την ελληνική μυθολογία. Εκπαιδευτική επίσκεψη - Γ τάξη Ταξιδεύοντας με την ελληνική μυθολογία Εκπαιδευτική επίσκεψη - Γ τάξη Το Ίδρυμα Πολιτισμού «Ανδρέας Λεντάκης» διοργανώνει εκπαιδευτικά προγράμματα με ποικίλη θεματολογία, για όλες τις τάξεις του δημοτικού

Διαβάστε περισσότερα

Η κεραμική τέχνη στην αρχαία Ελλάδα

Η κεραμική τέχνη στην αρχαία Ελλάδα Θέμα της διδακτικής πρότασης Η κεραμική τέχνη στην αρχαία Ελλάδα Τάξη: Α Γυμνασίου Στοχοθεσία Επιδιώκεται οι μαθητές/τριες να εξοικειωθούν με τους τύπους, τα ονόματα και τις χρήσεις των αγγείων της αρχαιότητας.

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος [IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Πρώιμοι και Γεωμετρικοί χρόνοι (1100-700 π.χ.) (συνέχεια) Οι περίοδοι της αρχαίας ελληνικής

Διαβάστε περισσότερα

Οι πυραμίδες είναι τάφοι για τους βασιλιάδες της Αιγύπτου, τους Φαραώ. Σκοπός της πυραμίδας ήταν να «στεγάσει» το νεκρό Φαραώ κατά τη διάρκεια της

Οι πυραμίδες είναι τάφοι για τους βασιλιάδες της Αιγύπτου, τους Φαραώ. Σκοπός της πυραμίδας ήταν να «στεγάσει» το νεκρό Φαραώ κατά τη διάρκεια της ΑΙΓΥΠΤΟΣ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ Οι πυραμίδες είναι τάφοι για τους βασιλιάδες της Αιγύπτου, τους Φαραώ. Σκοπός της πυραμίδας ήταν να «στεγάσει» το νεκρό Φαραώ κατά τη διάρκεια της μεταθανάτιας ζωής του. Οι αρχαιολόγοι

Διαβάστε περισσότερα

Φέτος το φθινόπωρο ένα νέο δέντρο φυτέψαμε στον κήπο μας, μια ελιά!

Φέτος το φθινόπωρο ένα νέο δέντρο φυτέψαμε στον κήπο μας, μια ελιά! Φέτος το φθινόπωρο ένα νέο δέντρο φυτέψαμε στον κήπο μας, μια ελιά! 2/Θ Ολοήμερο Νηπιαγωγείο Αγίων Σαράντα 2016-2017 Βιβλίο του ΣΕΔΗΚ Έκδοση του ΚΠΕ Βάμου Με αφορμή το φύτεμα της ελιάς ερευνήσαμε, με «οδηγό»

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΤΑ: α. Γιατί μετακινούνταν οι άνθρωποι της Κύπρου κατά την Αρχαϊκή Εποχή; Ποιοι μετακινούνταν; Πού μετακινούνταν; Πώς μετακινούνταν;

ΚΑΡΤΑ: α. Γιατί μετακινούνταν οι άνθρωποι της Κύπρου κατά την Αρχαϊκή Εποχή; Ποιοι μετακινούνταν; Πού μετακινούνταν; Πώς μετακινούνταν; ΚΑΡΤΑ: α Πηγή 1: Κείμενο αρχαιολόγου Χιλιάδες ειδώλια, μικρά και μεγάλα, βρέθηκαν σε διάφορα ιερά της Κύπρου. Οι προσκυνητές αφιέρωναν τα ειδώλια στους θεούς και τις θέες τους. Πολλοί άνθρωποι όπως αγρότες,

Διαβάστε περισσότερα

Η εταιρία εφαρμόζει σύστημα διαχείρισης ασφάλειας των τροφίμων ISO 22.000:2005 πιστοποιημένο από την TÜV HELLAS.

Η εταιρία εφαρμόζει σύστημα διαχείρισης ασφάλειας των τροφίμων ISO 22.000:2005 πιστοποιημένο από την TÜV HELLAS. από το 1966 Το Χθες Το πρώτο τυροκομείο της οικογένειας ιδρύθηκε το 1966, από τον παππού της οικογένειας Γρηγόρη στο χωριό Χύδηρα της Λέσβου. Το χωριό Χύδηρα είναι ένα μικρό σχετικά χωριό δυτικά του νησιού,

Διαβάστε περισσότερα

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη. 1. Ο χώρος τέλεσης της χριστιανικής λατρείας ονομάστηκε ναός

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη. 1. Ο χώρος τέλεσης της χριστιανικής λατρείας ονομάστηκε ναός ΜΑΘΗΜΑ 2 Ο ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ. 1. Ο χώρος τέλεσης

Διαβάστε περισσότερα

1. Στα αποστολικά χρόνια, η Θεία Ευχαριστία γινόταν διαφορετικά από τον τρόπο που έγινε τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου.

1. Στα αποστολικά χρόνια, η Θεία Ευχαριστία γινόταν διαφορετικά από τον τρόπο που έγινε τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου. ΜΑΘΗΜΑ 22 ο ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ Θ.ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα με την ιστορία της αρχαίας Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε

Διαβάστε περισσότερα

ΙΔΡΥΜΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ & ΝΤΟΛΛΗΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

ΙΔΡΥΜΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ & ΝΤΟΛΛΗΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΙΔΡΥΜΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ & ΝΤΟΛΛΗΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Τμήμα εκπαιδευτικών προγραμμάτων Εκπαιδευτικές Μουσειοσκευές Οι Μουσειοσκευές είναι βαλίτσες που ταξιδεύουν από σχολείο

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΑ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΤΩΝ. Σχεδιαστικά καρτών και κείμενα περιγραφής σχεδίων ΠΡΩΙΜΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑ. Master Card Classic Credit

ΝΕΑ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΤΩΝ. Σχεδιαστικά καρτών και κείμενα περιγραφής σχεδίων ΠΡΩΙΜΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑ. Master Card Classic Credit 1 ΝΕΑ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΤΩΝ Σχεδιαστικά καρτών και κείμενα περιγραφής σχεδίων ΠΡΩΙΜΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑ Master Card Classic Credit Προχοΐσκη Ερυθροστιλβωτού ΙΙΙ Ρυθμού Προχοΐσκη, δείγμα κεραμικής του Ερυθροστιλβωτού

Διαβάστε περισσότερα

ÊÚÔ ÙË ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΟΥΣΕΙΑΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

ÊÚÔ ÙË ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΟΥΣΕΙΑΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ appleúè ÊÚÔ ÙË ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΟΥΣΕΙΑΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ- ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΜΕ ΤΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑ ΑΛΛΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ

ΟΙ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑ ΑΛΛΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΟΙ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑ ΑΛΛΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ Πρόλογος Σε διάφορες περιοχές της χώρας μας γίνονται κατα καιρούς εκδηλώσεις με αποκλειστικό θέμα το πολύτιμο ελαιόλαδο και την ελιά. Έτσι και το έτος 2011 στην Ερμιονίδα

Διαβάστε περισσότερα

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ της Σταυρούλας Σδρόλια Το κρασί έπαιζε τεράστιο ρόλο στην οικονομία της περιοχής του Δήμου Μελιβοίας από την αρχαιότητα μέχρι το πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Οι αρχαιότερες

Διαβάστε περισσότερα