ΣΕΝΑΡΙΑ ΟΠΙΣΘΟΧΩΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΛΟΓΩ ΑΝΟΔΟΥ ΤΗΣ ΣΤΑΘΜΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΟΠΙΣΘΟΧΩΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΛΟΓΩ ΑΝΟΔΟΥ ΤΗΣ ΣΤΑΘΜΗΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΡΑΦΑΗΛΙΔΗΣ ΡΑΦΑΗΛ Επιβλέπων: Επίκουρος Καθηγητής Θωμάς Χασιώτης ΜΥΤΙΛΗΝΗ 2012

2 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον κύριο Θωμά Χασιώτη, Επίκουρο Καθηγητή του τμήματος Επιστημών της Θάλασσα, ο οποίος με την κρίση του με βοήθησε στην ολοκλήρωση της πτυχιακής εργασίας, όπου χωρίς την συνδρομή του δεν θα τα είχα καταφέρει. Ιδιαίτερα θα ήθελα να ευχαριστήσω την οικογένεια μου για την στήριξή τους κατά την διάρκεια των σπουδών μου καθώς και τους προσωπικούς μου φίλους για την υποστήριξη τους. Τέλος θα ήθελα να ευχαριστήσω την Ελένη Βελονάκη, άνθρωπο μου, που με στήριξε ψυχολογικά κατά την διάρκεια εκπόνησης της παρούσας εργασίας και όχι μόνο.

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1. Παράκτια ζώνη και παράκτια διάβρωση 1.2. Ανθρώπινη εκμετάλλευση της παράκτιας ζώνης 1.3. Το προφίλ της ισορροπίας 1.4. Φέρουσα ικανότητα 1.5. Σκοπός της εργασίας 2. ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 2.1. Περιγραφή ζώνης έρευνας 3. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 4. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 4.1. Υπολογισμός και απεικόνιση παράκτιας οπισθοχώρησης 4.2. Φέρουσα ικανότητα και παράκτια οπισθοχώρηση περιοχής αναλυτικής μελέτης 5. ΣΥΖΗΤΗΣΗ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 6. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

4 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η διάβρωση των ακτών είναι ένα κυρίαρχο παγκόσμιο πρόβλημα, το οποίο αντιμετωπίζει και τμήμα της περιοχής μελέτης (Παραλία Κατερίνης). Η έννοια της διάβρωσης των ακτών είναι συνδεδεμένη με την έννοια της φέρουσας ικανότητας που σχετίζεται άμεσα με την τουριστική ανάπτυξη των παράκτιων περιοχών. Η περιοχή μελέτης παρουσιάζει μεγάλο ποσοστό τουρισμού κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου και φιλοξενεί υψηλό αριθμό επισκεπτών. Στην παρούσα μελέτη, εξετάστηκαν σενάρια οπισθοχώρησης της Παραλίας Κατερίνης και της Ολυμπιακής Ακτής. Χρησιμοποιήθηκαν οι τύποι του μοντέλου πρόβλεψης της οπισθοχώρησης της ακτογραμμής που προτείνονται από τους Monioudi et al., (2011) λαμβάνοντας υπόψη 5 τιμές ανόδου της στάθμης της θάλασσας (0,22m, 0,35m, 0,5m, 0,75m, 1m). Για τον προσδιορισμό της φέρουσας ικανότητας επιλέχθηκε ένα κομμάτι της Παραλίας Κατερίνης που βρίσκεται στο κεντρικό κομμάτι της περιοχής μελέτης, στα όρια της κατοικημένης περιοχής. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν έδειξαν ότι οι προβλέψεις των οπισθοχωρήσεων έχουν καταστροφικά αποτελέσματα για κάποια τμήματα της περιοχής μελέτης, ενώ είναι ανεκτικά για κάποια άλλα. Επίσης όσον αφορά την φέρουσα ικανότητα των συγκεκριμένων ακτών, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η Παραλία Κατερίνης μπορεί να ανταπεξέλθει στον αριθμό των επισκεπτών με τα τωρινά δεδομένα, ενώ θα αντιμετωπίσει προβλήματα στον μέλλον σύμφωνα με τις προβλέψεις.

5 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1. Παράκτια ζώνη και παράκτια διάβρωση Η διάβρωση των ακτών είναι ένα κυρίαρχο παγκόσμιο πρόβλημα, το οποίο παρουσιάζεται ιδιαίτερα στις ακτές των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, της Κίνας, της Ινδίας, της Ευρώπης και στις ατόλες των νησιών του Ειρηνικού Ωκεανού. Η διάβρωση μπορεί να διαφοροποιείται σε : μακροπρόθεσμη διάβρωση, δηλαδή, μη αναστρέψιμη οπισθοχώρηση της ακτογραμμής, εξαιτίας της ανόδου της στάθμης της θάλασσας και σε βραχυπρόθεσμη διάβρωση, που προκαλείται από καταιγίδες και κύματα, που μπορεί να έχουν ή να μην έχουν μόνιμα αποτελέσματα στην οπισθοχώρηση της ακτής, αλλά παρ όλα αυτά μπορεί να είναι καταστροφικά. Οι παράκτιες ζώνες είναι σχετικά εύθραυστα οικοσυστήματα και η άτακτη αστικοποίηση και η ανάπτυξη, μόνες τους ή σε συνδυασμό με τουριστικές, αλιευτικές και γεωργικές καλλιέργειες, μπορεί να οδηγήσουν σε ραγδαία υποβάθμιση των παράκτιων βιοτόπων και πόρων. Η αυξανόμενη πίεση στο περιβάλλον της παράκτιας ζώνης σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες έχει ως αποτέλεσμα μια ραγδαία μείωση ανοικτών χώρων και φυσικών περιοχών και έλλειψη χώρου για παράκτιες δραστηριότητες χωρίς σημαντικές βλαβερές επιπτώσεις. Δεν είναι όλες οι επιδράσεις στις παραλίες αποτέλεσμα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Το κλίμα μπορεί να έχει σοβαρές άμεσες και έμμεσες επιδράσεις στο παράκτιο περιβάλλον. Περιστασιακές καταιγίδες μπορεί να έχουν καταστροφικές συνέπειες ενώ οι έμμεσες επιδράσεις των κλιματικών αλλαγών με την ανύψωση της θαλάσσιας στάθμης προβλέπεται να προκαλέσουν πιθανά σοβαρές καταστροφές σε διάφορες παράλιες περιοχές. Δεν υπάρχει ένας κοινά αποδεκτός ορισμός για το τι περιλαμβάνει η παράκτια ζώνη, αλλά υπάρχουν αρκετοί συμπληρωματικοί ορισμοί καθένας από τους οποίους εξυπηρετεί διαφορετικό σκοπό. Παρόλο που σε γενικές γραμμές καταλαβαίνουμε διαισθητικά τι εννοείται με τον όρο παράκτια ζώνη, είναι δύσκολο να καθορίσουμε την ακριβή έκταση της, είτε προς την ξηρά είτε προς τη θάλασσα. Ένας γενικός ορισμός εργασίας είναι το μέρος της ξηράς που επηρεάζεται από τη γειτνίαση με τη θάλασσα, και το μέρος της θάλασσας που επηρεάζεται από τη γειτνίαση με την ξηρά, μέχρι του σημείου στο οποίο οι χερσαίες δραστηριότητες του ανθρώπου έχουν μια μετρήσιμη επίδραση στην χημεία του νερού και στην θαλάσσια οικολογία. Το

6 χερσαίο όριο της παράκτιας ζώνης είναι ιδιαίτερα ασαφές, καθώς οι ωκεανοί μπορεί να επηρεάσουν το κλίμα σε μεγάλη απόσταση από τη θάλασσα. Περίπου 200 εκατομμύρια Ευρωπαίων (από το σύνολο των 680 εκατομμυρίων) ζουν εντός 50 km από τη θάλασσα. Αυτό διότι, ιστορικά οι ακτές προσφέρονταν για εγκατάσταση για αμυντικούς λόγους και για εύρεση τροφής. Η Ευρωπαϊκή ακτογραμμή έχει μήκος km συμπεριλαμβανόμενων και των νησιών. Αυτή η τεράστια απόσταση που περιλαμβάνει αρκτικές, μεσογειακές και υποτροπικές κλιματικές ζώνες, έχει μια μεγάλη ποικιλία από γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά όπως παγετώνες, βράχια, λόφους και αμμουδιές, και λασπώδεις παραλίες. Η αλατότητα του νερού και η συγκέντρωση θρεπτικών ποικίλλουν. Λόγω των ακραίων συνθηκών που επικρατούν κατά μήκος της ακτής, παλίρροιες, δυνατοί άνεμοι, χημική σύσταση νερού, υπάρχει μια καθαρή ζώνωση βιοτόπων από τη θάλασσα προς την ξηρά. Αυτό σε συνδυασμό με κλιματικές, γεωλογικές και γεωμορφολογικές διαφορές βοηθά τη δημιουργία μιας μεγάλης ποικιλίας φυσικών παράκτιων βιοτόπων που περιλαμβάνει τις κοινωνίες των θαλάσσιων λιβαδιών, αλυκές, αμμοθίνες, και φυσικά ή ημιφυσικά δάση αμμοθινών. Η παράκτια ζώνη, ανάμεσα στη θάλασσα και την ξηρά, λειτουργεί ως ένας πολύ σημαντικός ρυθμιστής που επηρεάζει την τύχη των ποτάμιων μολύνσεων και των άμεσων απορρίψεων καθώς μεταφέρονται από τις χερσαίες πηγές τους στη θάλασσα. Η διάβρωση της παραλλιογραμμής και των αμμοθινών που προκαλείται από τα θαλάσσια ρεύματα, την παλίρροια, και τη δράση των κυμάτων και του ανέμου, είναι ένα φυσικό φαινόμενο σε πολλά μέρη των Ευρωπαϊκών ακτών. Το αποτέλεσμα είναι η κίνηση τεράστιων ποσοτήτων ιζήματος (άμμου και ιλύος). Σήμερα, περίπου 70% όλων των αμμουδιών στον κόσμο υπόκεινται στην παράκτια διάβρωση. Παράκτια διάβρωση είναι η σταδιακή καταστροφή του εδάφους από τη θάλασσα. Το 25% των ακτών της Ευρώπης βρίσκεται υπό διάβρωση, παρόλο που έχουν αναπτυχθεί μέθοδοι και μέτρα για την προστασία των ακτών. Έχει υπολογισθεί ότι οι ακτές υποχωρούν κατά 0,5 έως 2 μέτρα ετησίως και, σε μερικές περιπτώσεις, ακόμη και 15 μέτρα. Η διάβρωση είναι ένα φυσικό φαινόμενο, το οποίο όμως επιδεινώνεται από την ανθρώπινη παρέμβαση. Η κακή διαχείριση των παράκτιων ζωνών οδήγησε στη λήψη λανθασμένων και βραχυπρόθεσμων πολιτικών επιλογών και για την προστασία των ακτών από τη διάβρωση προωθήθηκε η κατασκευή ακατάλληλων έργων προστασίας που στην πραγματικότητα επιτείνουν το πρόβλημα της υποχώρησης των ακτών. Αυτά, σε συνδυασμό με την ανύψωση της στάθμης της

7 θάλασσας, καθιστούν το πρόβλημα της παράκτιας διάβρωσης ένα σημαντικό πρόβλημα για το παρόν και το μέλλον της παράλιας Ευρώπης. Η διάβρωση των παράκτιων ζωνών έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις για το περιβάλλον και τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Μπορεί να καταστρέψει κατοικίες και υποδομές, απειλώντας την ασφάλεια του πληθυσμού και την ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων, όπως του τουρισμού, ενώ παράλληλα αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για τους φυσικούς οικοτόπους. Η διάβρωση όμως, προκαλείται σε μεγάλο βαθμό από την ανθρώπινη παρέμβαση, κυρίως από τις υπερβολικές κατασκευαστικές και άλλες αναπτυξιακές δραστηριότητες. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και η μεγάλη συχνότητα καταιγίδων και πλημμύρων έχουν επιδεινώσει το πρόβλημα. Όσον αφορά στην παράκτια ζώνη του Ελληνικού χώρου, το σημαντικότερο χαρακτηριστικό γνώρισμα αποτελεί το ιδιαίτερα εκτεταμένο μήκος της παράκτιας ζώνης με κύρια στοιχεία την ποικιλομορφία τύπων και γεωμορφών και την εντατική ανθρωπογενή παράκτια δραστηριότητα. Η ιδιαίτερη περιβαλλοντική, οικολογική αλλά και οικονομική αξία των ελληνικών ακτών, ως πολύτιμου φυσικού πόρου προς αειφόρο διαχείριση, επιβάλλει τη δημιουργία μαθηματικών εργαλείων ή μοντέλων που θα προσδιορίζουν την κατά τόπους παράκτια επικινδυνότητα. Οι βασικές συνιστώσες ενός μοντέλου παράκτιας τρωτότητας είναι οι παράγοντες παράκτιας εξέλιξης που επηρεάζουν τη σταθερότητα των ακτών και ακτογραμμών, δρώντας σε μεγάλο εύρος χρονικών και χωρικών κλιμάκων και εκφράζοντας έναν πολύπλοκο συνδυασμό ωκεανογραφικών, γεωλογικών, τεκτονικών, μετεωρολογικών, ανθρωπογενών και σε μικρότερο βαθμό βιολογικών διεργασιών. Οι παράγοντες αυτοί μπορεί να έχουν είτε ποσοτική είτε ποιοτική έκφραση. Από την αναγνώριση των βασικών αυτών παραγόντων παράκτιας εξέλιξης μπορούν να προκύψουν εκείνες οι μεταβλητές ή οι δείκτες που θα συνεκτιμηθούν ώστε να προσδιοριστεί η παράκτια επικινδυνότητα απέναντι σε φυσικές αλλά και ανθρωπογενείς πιέσεις ή τάσεις. Η χρησιμοποιούμενη χωρική κλίμακα είναι σημαντική για την επιλογή και τα χαρακτηριστικά των επιλεγόμενων παραμέτρων παράκτιας εξέλιξης. Γενικά, το 28.6% του μήκους της ακτογραμμής του Ελληνικού χώρου υπολογίζεται ότι υπόκειται σε διαβρωτικές διεργασίες (Δουκάκης, 2005), γεγονός που κατατάσσει τη χώρα 4 η στη σχετική λίστα της Ε.Ε. με τις ακτές που διαβρώνονται. Περισσότερο από το 70% του Ελληνικού πληθυσμού, το 80% της βιομηχανίας και το 90% του τουρισμού, σημαντικό μέρος της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας και το σύνολο σχεδόν των δραστηριοτήτων αλιείας και

8 υδατοκαλλιέργειας είναι συγκεντρωμένα στην παράκτια ζώνη. Η επιταχυνόμενη άνοδος της στάθμης της θάλασσας σε συνδυασμό με τις επερχόμενες κλιματολογικές μεταβολές (IPCC, 2007) αναμένονται να δημιουργήσουν πλήθος προβλημάτων σε πολλές παράκτιες περιοχές με σημαντικές οικονομικές συνέπειες. Βέβαια, οι μελλοντικές επιπτώσεις είναι δύσκολο να εκτιμηθούν εξαιτίας των μεγάλων αντιθέσεων των φυσικών αλλά και κοινωνικο-οικονομικών παράκτιων συστημάτων, όπως επίσης και της δυναμικής τους αντίδρασης στις αναμενόμενες αλλαγές. Προκαταρκτικές μελέτες σε νησιωτικές παραλίες (Velegrakis et al., 2005; Νικολάου, 2010; Καϊμπαλη, 2010) έχουν δείξει ότι μεγάλος αριθμός αυτών θα υποστεί σημαντική έως και ολική μείωση του εύρους τους με απρόβλεπτες κοινωνικο-οικονομικές συνέπειες Ανθρώπινη εκμετάλλευση της παράκτιας ζώνης Η μεγάλης διάρκειας συσχέτιση των πληθυσμιακών κέντρων με τις πεδινές παράκτιες περιοχές χρονολογείται από τις αρχές του πολιτισμού, όταν οι άνθρωποι συναθροίζονταν στις όχθες των ποταμών, επειδή οι πηγές τροφής ήταν άφθονες και προσιτές (Kennet and Kennet, 2006). Αρκετές από τις ακτογραμμές του κόσμου βρίσκονται πλέον υπό την επίδραση των ανθρωπογενών πιέσεων, παρόλο που δεν κατοικούνται όλες οι παραλίες (Buddemeier et al., 2002). Έχει υπολογιστεί ότι το 23% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει μέσα σε 100 km απόσταση από την ακτή, αλλά και λιγότερο από 100 m πάνω από το επίπεδο της θάλασσας, ενώ η πληθυσμιακή πυκνότητα στις παράκτιες περιοχές είναι 3 φορές μεγαλύτερη από το παγκόσμιο μέσο. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας απειλεί το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού ( άνθρωποι), που ζουν σε χαμηλού ύψους παράκτιες περιοχές. Οι περιοχές αυτές βρίσκονται μέσα στα επικείμενα 10 m, όπου θα ανυψωθεί η στάθμη της θάλασσας (McGranahan et al., 2007). Η ραγδαία αστικοποίηση έχει πολλές επιπτώσεις. Οι αυξημένες υποχωρήσεις ακτογραμμών και ο κίνδυνος πλημμύρας των παράκτιων πόλεων έχουν αποδοθεί στην υποβάθμιση των παράκτιων οικοσυστημάτων από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, δείχνοντας μια παγκόσμια τάση. Οι άμεσες επιδράσεις των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στην παράκτια ζώνη είναι πιο σημαντικές την τελευταία δεκαετία από τις επιπτώσεις, που μπορούν να αποδοθούν ευθέως στις παρατηρούμενες κλιματικές αλλαγές (Lotze et al., 2006). Οι

9 μεγαλύτερες άμεσες επιπτώσεις περιλαμβάνουν (α) τη ξήρανση των παράκτιων εδαφών με υψηλή υγρασία, (β) την αποψίλωση, (γ) την απόθεση βοθρολυμάτων, λιπασμάτων και ρυπαντών στα παράκτια νερά, (δ) μεταλλευτικές δραστηριότητες (πχ εξόρυξη άμμου και υδρογονανθράκων), (ε) την εντατικοποιημένη αλιεία και (στ) την κατασκευή παράκτιων τεχνικών έργων. Μια πρόσφατη έρευνα συνδέει την εμφάνιση και τη ραγδαία επέκταση των πρώτων πολύπλοκων κοινωνιών με το μειωμένο ρυθμό της αύξησης της θαλάσσιας στάθμης (Horton et al., 2006). Έτσι η ραγδαία ανάπτυξη των κοινωνιών δε συνέβη παρά μόνο, όταν το επίπεδο της θάλασσας άρχισε να επιβραδύνει σχεδόν πριν από 7000 χρόνια, ακολουθούμενη από το λιώσιμο των πάγων. Σύμφωνα με την έρευνα αυτή, πριν από τότε, η θάλασσα ανυψωνόταν πολύ γρήγορα (~1 m/αιώνα, Fairbanks, 1989), για να επιτρέψει στις κοινωνίες να εδραιωθούν μόνιμα και να ακμάσουν χρόνια πριν από σήμερα, οι ακτογραμμές κατά μήκος των παράκτιων περιοχών με μικρή κλίση, όπως στις δελταϊκές πεδιάδες, υποχωρούσαν με ρυθμό σχεδόν 1 km/αιώνα. Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως πολλά από τα σημερινά προβλήματα που έχουν συσχετιστεί με την άνοδο της θάλασσας αντιπροσωπεύουν τις συσσωρευτικές επιδράσεις των διεργασιών που συμβαίνουν για πολλές δεκαετίες ίσως και για αιώνες. Οι επιδράσεις αυτές ίσως συνδέονται και με άλλους φυσικούς και ανθρωπογενείς παράγοντες προσθετικά με την άνοδο, όπως η μειωμένη ή η εξαντλημένη εισροή ιζήματος. Παρόλα αυτά η άνοδος της θάλασσας ίσως να λειτούργησε ως ο βασικός δυναμικός παράγοντας για την πρόκληση διάβρωσης στις ακτές παγκοσμίως (Pilkey and Cooper, 2004). Έτσι πολλές επιπτώσεις της επιταχυνόμενης αύξησης της ανόδου της στάθμης της θάλασσας μπορεί να γενικευθεί ως επιδείνωση των προϋπαρχόντων συνθηκών μεγάλης κλίμακας. Για παράδειγμα, η πλημμύρα χαμηλών περιοχών, η διάβρωση των ακτών η εισροή θαλασσινού νερού και η απώλεια περιοχών με μεγάλο ποσοστό υγρασίας είναι όλες διεργασίες που συμβαίνουν στις ακτές για αιώνες και έχουν αναγνωριστεί ευρέως εδώ και πολλά χρόνια (Leatheman, 2001).

10 1.3. Το προφίλ της ισορροπίας Θεωρητικά, αποκλίσεις στο προφίλ, που παράγονται από το κλίμα των κυματισμών (εποχιακές μεταβολές ή καταιγίδες) και τα ρεύματα διατηρούν το προφίλ της ισορροπίας σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο, αλλά δεν αλλάζουν τη μεγάλης κλίμακας μέση μορφή της. Οι παράκτιοι σχηματισμοί της χέρσου που επηρεάζονται από μικρής κλίμακας αναταράξεις, όπως θύελλες, συχνά επανέρχονται στη μορφολογία προ της διαταραχής, υποδηλώνοντας μια απλή, μορφοδυναμική ισορροπία. Πολλές ακτές υπόκεινται συνεχή μεταβολή από τις διάφορες δυνάμεις που τους ασκούνται προς μια δυναμική ισορροπία, συχνά υιοθετώντας διαφορετικές καταστάσεις σε αντίδραση με τη μεταβαλλόμενη κυματική ενέργεια και παροχή ιζήματος (Woodroffe, 2003). Το προφίλ της ισορροπίας έχει παραμείνει βασικό στοιχείο μοντέλων, που προβλέπουν την υποχώρηση της ακτογραμμής, βασισμένη στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας από την αρχή του Brunn (1962), όπως επίσης και ένα από τα κεντρικά θέματα στην παράκτια γεωλογία και την ιζηματολογία. Οι περισσότερες παραλίες, παγκοσμίως, παρουσιάζουν δείγματα πρόσφατης διάβρωσης, όμως η άνοδος της στάθμης της θάλασσας δεν είναι απαραίτητα ο πρώτιστος παράγοντας. Διάβρωση μπορεί να είναι το αποτέλεσμα άλλων παραγόντων, όπως μεταβολή στη διεύθυνση των ανέμων (Pirazzoli et al., 2004; Regnauld et al., 2004), βαθυμετρικές αλλαγές μακριά από την παραλία (Cooper and Navas, 2004) ή μειωμένες εισροές ποτάμιων ιζημάτων. Η πρόκληση έγκειται στον προσδιορισμό για το εάν οι παρατηρούμενες αλλαγές έχουν προκληθεί από μετατροπή των εξωτερικών παραγόντων (κλιματικές αλλαγές), από υπέρβαση ενός εσωτερικού κατωφλίου (πχ παροχέας δέλτα ποταμού που μετακινείται σε νέα τοποθεσία) ή μικρής κλίμακας διαταραχές μέσα σε φυσικές, κλιματικές διακυμάνσεις (θύελλες) Φέρουσα ικανότητα Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 ο τουρισμός φάνηκε ότι θα αποτελέσει ένα σημαντικότατο πόρο της ελληνικής οικονομίας, εξαρτώμενος από την χρήση/ανάπτυξη των φυσικών και πολιτιστικών πόρων. Θεωρήθηκε ως μια πανάκεια για την "διέγερση" της οικονομικής ανάπτυξης λόγω της εκτενούς συμβολής του στην

11 εισροή συναλλάγματος, παραγωγής εισοδήματος, απασχόλησης/θέσεων εργασίας καθώς και εσόδων για το κράτος και την κυβέρνηση. Έτσι πολλοί ελληνικοί τουριστικοί προορισμοί είχαν γρήγορη και μη σχεδιασμένη ανάπτυξη για την υποδοχή της μαζικής εισόδου των τουριστών. Την ίδια στιγμή στοιχεία από την περιοχή της Μεσογείου έδειχναν ότι ο μαζικός τουρισμός θα μπορούσε να διαβρώσει το φυσικό και το κοινωνικό περιβάλλον των προορισμών. Έγινε έτσι προφανές ότι η μη σχεδιασμένη ανάπτυξη θα μπορούσε να μετασχηματίσει ή ακόμα και να καταστρέψει μόνιμα το χαρακτήρα των φυσικών και πολιτιστικών πόρων και να οδηγήσει τελικά στην απώλεια του τουρισμού. Παρά την γνώση της έννοιας της φέρουσας ικανότητας από τους αρμόδιους για το σχεδιασμό σε Εθνικό ή και τοπικό επίπεδο, η ικανότητα υποστήριξης ενός συγκεκριμένου επιπέδου τουριστικής ανάπτυξης και χρήσης μέσα σε μία συγκεκριμένη περιοχή, πέρα από την ανάπτυξη σε κάποιους προορισμούς, σε κάποιους άλλους οδήγησαν στην κοινωνικόπολιτιστική και περιβαλλοντική επιδείνωση καθώς και σε μια πτώση στην ποιότητα των τουριστικών προορισμών (Saveriades 2000). Ο καθορισμός της φέρουσας ικανότητας μίας περιοχής, ανέκαθεν ήταν δύσκολος γιατί δεν μπορεί να βασιστεί αποκλειστικά σε επιστημονικά κριτήρια. Περιέχει υποκειμενισμό και αξιολογικές κρίσεις. Επιπλέον εμπλέκονται πολιτικά ζητήματα καθώς και πολιτικοί φορείς (WWF 2002). Η φέρουσα ικανότητα μιας τουριστικής παράκτιας περιοχής διαχωρίζεται σε τρία είδη: (i) φυσική/περιβαλλοντική, που εξαρτάται από παράγοντες όπως η παράκτια διάβρωση, η υποβάθμιση της ποιότητας των νερών κολύμβησης και των παραλίων, (ii) αισθητική/ψυχολογική, όπως η υποβάθμιση της εμπειρίας αναψυχής των επισκεπτών λόγο υψηλής τουριστικής συγκέντρωσης ή υποβάθμισης του περιβάλλοντος και (iii) κοινωνική, που αφορά παράγοντες όπως η αρνητική αντιμετώπιση του τουρισμού από την τοπική κοινωνία. Καθένα από τα παραπάνω είδη φέρουσας ικανότητας διαφέρει σε κάθε προορισμό, ανάλογα με τον τύπο του προορισμού, τον τύπο των επισκεπτών και τον τρόπο αλληλεπίδρασης τουρισμού και περιβάλλοντος (Σπυράτος 2005). Υπάρχουν διάφορες θεωρίες που ορίζουν την φέρουσα ικανότητα. Σύμφωνα με τον Baud-Bovy (1977) η φέρουσα ικανότητα ορίζεται ως "ο αριθμός χρηστών ανά μονάδα χρήσης ανά περίοδο τον οποίο μία περιοχή αναψυχής μπορεί να παρέχει, χωρίς μόνιμη βιολογική και φυσική επιδείνωση της ικανότητάς της περιοχής να υποστηρίζει την αναψυχή, και χωρίς να χειροτερέψει η ποιότητα της εμπειρίας

12 αναψυχής κατά εκτίμηση. Ακόμη ένας ορισμός της φέρουσας ικανότητας (Mathieson and Wall, 1982), που έλαβε υπόψη το φυσικό αντίκτυπο του τουρισμού σε έναν προορισμό, αναφέρεται "στον μέγιστο αριθμό ανθρώπων που μπορούν να χρησιμοποιήσουν ένα ψυχαγωγικό περιβάλλον χωρίς να υπάρχει ανεπιθύμητη πτώση στην ποιότητα της ψυχαγωγικής εμπειρίας". Ο όρος "δυναμικότητα" (capacity) δηλώνει την δυνατότητα μιας περιοχής να περιέχει και να εξυπηρετεί ή το ποσοστό των ατόμων που μπορεί να περιέχονται μέσα σε αυτήν. Έτσι, ως "τουριστική φέρουσα ικανότητα" μπορεί να οριστεί ο μέγιστος αριθμός τουριστών που μπορεί να υποδεχθεί μια συγκεκριμένη περιοχή προορισμού (O'Reilly, 1986). Στην τουριστική φέρουσα ικανότητα είναι αναγκαίο να μπορεί να διατηρηθεί μια ισορροπία τόσο στο φυσικό περιβάλλον όσο και στην ποιότητα της εμπειρίας των επισκεπτών. Θα πρέπει επομένως, να υπάρχει όσο το δυνατόν μικρότερη διατάραξη, δηλαδή η ισορροπία να βασίζεται στο μέγιστο αριθμό των ανθρώπων που μπορούν να χρησιμοποιήσουν μία περιοχή χωρίς να επιφέρουν αρνητικές επιπτώσεις στο φυσικό της περιβάλλον. Τα επίπεδα της φέρουσας ικανότητας καθορίζονται από τρείς σημαντικούς παράγοντες: (i) από τα χαρακτηριστικά των τουριστών όπως η ηλικία, το εισόδημα, η οικονομική τους κατάσταση και οι απαιτήσεις τους, (ii) από τα χαρακτηριστικά της περιοχής προορισμού και τον πληθυσμό της και (iii) από την αλληλεπίδραση των δύο παραπάνω παραγόντων. Ο δεύτερος παράγοντας καθορίζεται με την σειρά του από άλλους παράγοντες, όπως τα φυσικά περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά και τις φυσικές διεργασίες, την οικονομική δομή/ανάπτυξη, την κοινωνική δομή και οργάνωση, την πολιτική οργάνωση καθώς και το ίδιο το επίπεδο της τουριστικής ανάπτυξης (O Reilly, 1986). Η φέρουσα ικανότητα αποτελεί ένα σημαντικό μεθοδολογικό εργαλείο, το οποίο με την εφαρμογή του μπορεί να επιφέρει αειφορική διαχείριση σε μία παράκτια περιοχή. Να μπορεί δηλαδή να υπάρξει η κατάλληλη οικονομική ανάπτυξη, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει την όποια τουριστική δραστηριότητα, και η ταυτόχρονη περιβαλλοντική προστασία των φυσικών πόρων αυτής της περιοχής. Οι παράκτιες περιοχές είναι αρκετά ευπαθείς και ευαίσθητες, γι' αυτό χρήζουν ιδιαίτερης περιβαλλοντικής προσοχής (Parpairis, 1998). Η έννοια της φέρουσας ικανότητας σχετίζεται επίσης με την αειφόρο ανάπτυξη, και αυτό γιατί μπορούν παρ όλα αυτά να καθαρισθούν κάποια "όρια δυναμικότητας" για κάθε περιοχή, τα οποία δε θα πρέπει να παραβλέπονται αν πρέπει να διασφαλιστεί η ακεραιότητα και ο φυσικός της

13 πλούτος (Parpairis, 1998). Η έντονη τουριστική ανάπτυξη μπορεί να επιφέρει πολλών ειδών προβλήματα όπως συμφόρηση, ερήμωση και γενικότερη περιβαλλοντική υποβάθμιση. Αυτό που χρειάζεται είναι η ισορροπία ανάμεσα στην τουριστική ανάπτυξη και στη μακροπρόθεσμη διατήρηση των φυσικών, οικολογικών και κοινωνικό-πολιτικών χαρακτηριστικών στα παράκτια οικοσυστήματα (Parpairis, 1998) Σκοπός της εργασίας Σκοπός της συγκεκριμένης εργασίας είναι (α) να προσδιοριστεί και να απεικονιστεί η οπισθοχώρηση της παραλίας της Κατερίνης και της Ολυμπιακής Ακτής σε διαφορετικά σενάρια ανόδου της στάθμης της θάλασσας, (β) να μελετηθεί η μεταβολή της φέρουσας ικανότητας σε συγκεκριμένο τμήμα της παραλίας για το οποίο πραγματοποιήθηκαν επαναληπτικές μετρήσεις του αριθμού των λουομένων και (γ) να σχολιαστεί η αλληλεπίδραση της οπισθοχώρησης σε σχέση με τη φέρουσα ικανότητα. Για τον προσδιορισμό της φέρουσας ικανότητας επιλέχθηκε ένα κομμάτι της Παραλίας Κατερίνης με έντονη τουριστική κίνηση που βρίσκεται αμέσως βορειότερα από το πυκνοκατοικημένο τμήμα της κεντρικής περιοχής.

14 2. ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ Η περιοχή μελέτης αφορά τμήμα της παράκτιας ζώνης του νομού Πιερίας και συγκεκριμένα εκτείνεται από το βόρειο κομμάτι της Παραλίας Κατερίνης στα σύνορα με την παραλία Κορινού έως το νότιο όριο της Ολυμπιακής Ακτής καλύπτοντας μια ζώνη μήκους περίπου 6,2 km (Εικ. 1). Εικ. 1: Η περιοχή μελέτης (πλαίσια με κόκκινες γραμμές) στην παράκτια ζώνη του Ν. Πιερίας (ο βορράς είναι προς τα δεξιά). Από γεωλογικής άποψης η περιοχή έρευνας καλύπτεται από σύγχρονα χαλαρά υλικά (Εικ. 2) μικτών φάσεων (αργιλοιλύες, άμμοι, ψηφίδες, χάλικες και κροκάλες ποικίλης διαβάθμισης και σε κυμαινόμενα ποσοστά). Τα υλικά αυτά αποτελούν αποθέσεις χαμηλών περιοχών, κοιλάδων, χειμάρρων και προέρχονται από τη διάβρωση και απόπλυση παλαιότερων σχηματισμών ποικίλης σύστασης προς τα ανάντη. Έχουν συχνά σημαντικό πάχος, που φτάνει τις μερικές εκατοντάδες μέτρων και παρουσιάζουν συχνές και ταχείες μεταβολές της λιθολογικής σύστασης και κοκκομετρίας κατά την οριζόντια και κατακόρυφη εξάπλωση του σχηματισμού. Χαρακτηρίζονται από μέτρια ως υψηλή υδροπερατότητα και δημιουργούν συνήθως υδροφόρους ορίζοντες μεγάλης δυναμικότητας και με έντονες διακυμάνσεις. Είναι επιδεκτικά ευχερούς διάβρωσης και απόπλυσης. Τα φυσικά και μηχανικά χαρακτηριστικά τους ποικίλουν ανάλογα με την επιμέρους λιθολογική σύσταση και κοκκομετρία, ενώ η συμπεριφορά τους ελέγχεται εκτός των ανωτέρω και από το πάχος των αποθέσεων και την κλίση του εδάφους. Μέσα στους σχηματισμούς

15 αυτούς εμφανίζονται, τοπικά, χαλαρά υλικά λεπτομερέστερα από ιλύες, λιμναίας προέλευσης, με υψηλό ποσοστό οργανικών και πολύ κακή γεωτεχνική συμπεριφορά. Εικ. 1: Γεωτεχνικός χάρτης της ευρύτερης περιοχής έρευνας (f,c-l: σύγχρονα χαλαρά υλικά μικτών φάσεων). Η κόκκινη γραμμή δηλώνει την περιοχή έρευνας. Οι κύριες διευθύνσεις ανέμων και κυματισμών που επιδρούν στην ακτογραμμή και μπορούν να προκαλέσουν φαινόμενα διάβρωσης είναι οι ΒΑ, Α, ΝΑ και Ν. Τα φαινόμενα διάβρωσης στην παραλία της Κατερίνης (κεντρικό τμήμα της περιοχής μελέτης) εντάθηκαν από το 1984 έως το 1989, από τότε δηλαδή που κατασκευάσθηκε το αλιευτικό καταφύγιο. Συγκεκριμένα παρατηρήθηκε έντονη διάβρωση της ακτογραμμής βόρεια του λιμένα, σε απόσταση περίπου 600m, καθώς επίσης πρόσχωση της ακτής νότια του αλιευτικού καταφυγίου. Το φαινόμενο αυτό εξηγείται από την προς τα βόρεια επικρατούσα κατεύθυνση παράκτιας μεταφοράς του υλικού, σύμφωνα με το ανεμολογικό καθεστώς της περιοχής και τους συνεπαγόμενους κυματισμούς. Αμέσως μετά την κατασκευή του αλιευτικού καταφυγίου, ο νότιος βραχίονας έδρασε σαν εμπόδιο στην παράκτια μεταφορά με αποτέλεσμα τη συσσώρευση του αμμώδους υλικού στην περιοχή που βρίσκεται

16 νότια του καταφυγίου. Βόρεια του λιμανιού συνεχίζεται, λόγω της δράσης των κυματισμών, η παράκτια μετακίνηση του υλικού προς βορρά. Το υλικό αυτό όμως δεν αναπληρώνεται λόγω του ότι έχει διακοπεί η συνέχεια της παραλίας εξαιτίας της κατασκευής του λιμανιού και συνεπώς έχει διακοπεί και η τροφοδοσία της περιοχής. Αποτέλεσμα των διεργασιών αυτών είναι η διάβρωση της ακτής βόρεια του αλιευτικού καταφυγίου. Η σταδιακή μείωση του εύρους της παραλίας έτεινε να εξαφανίσει πλήρως την παραλία και η ελεύθερη δράση των κυμάτων απειλούσε τα κτίρια της ακτής. Οι έντονες αλλοιώσεις στην μορφολογία της ακτογραμμής οδήγησαν στη μελέτη για την προστασία της ακτής (1988) και στην κατασκευή προβόλων που υλοποιήθηκε αργότερα, όχι όμως επακριβώς. Μετά την κατασκευή των προβόλων (μετά το 1990) ακολούθησε περαιτέρω μεταβολή της παραλίας λόγω της επέμβασης αυτής αλλά και της επιπρόσθετης ανοικοδόμησης. Επίσης επέδρασε αρνητικά και η κατασκευή φραγμάτων σε υδατορέματα-ποτάμια ανάντη, τα οποία περιόρισαν σημαντικά την τροφοδοσία της θάλασσας με φερτά υλικά (Κώστογλου, 2003). Η ακτογραμμή παρουσίασε επιπλέον διάβρωση κυρίως στο βορειότερο άκρο της παραλίας αλλά και μικρότερες ανάμεσα στους προβόλους (Κώστογλου, 2003) Περιγραφή ζώνης έρευνας Η περιοχή μελέτης μπορεί να διακριθεί σε τρία επιμέρους τμήματα, το βόρειο (Εικ. 3), το κεντρικό (Εικ. 4) και το νότιο (Εικ. 5). Εικ. 3: To Βόρειο τμήμα της περιοχής έρευνας.

17 Στο βόρειο τμήμα (Εικ. 3) η παραλία έχει μήκος ~1,34 km και εύρος έως και 103 m, είναι αναπτυγμένη τουριστικά, με ένα πολυτελές τουριστικό συγκρότημα στο βορειότερο άκρο και πολλά οργανωμένα αναψυκτήρια. Εικ. 4: To κεντρικό τμήμα της περιοχής έρευνας. Εικ. 5: To νότιο τμήμα της περιοχής έρευνας. Το κεντρικό τμήμα (Εικ. 4) είναι και το πλέον κατοικημένο τμήμα της περιοχής μελέτης, περιλαμβάνει το χωριό της Παραλίας Κατερίνης, έχει μήκος ~2,16 km, όμως το εύρος της παραλίας είναι σημαντικά μικρότερο (~30,3 m) σε σχέση με το βόρειο και το νότιο τμήμα. Η περιοχή αυτή εμφανίζει, όπως προαναφέρθηκε, σημαντικό πρόβλημα διάβρωσης καθώς η πρώτη ζώνη κατοικιών και κτισμάτων βρίσκεται ακριβώς πάνω στην ακτή. Η αρχική μελέτη για το αλιευτικό καταφύγιο πρότεινε άλλη θέση κατασκευής διαφορετική από τη σημερινή, όμως για κοινωνικό-οικονομικούς λόγους το καταφύγιο κατασκευάστηκε στη σημερινή θέση (πληροφ. από προσωπ. επικ.). Εάν τοποθετούνταν στην αρχική περιοχή μελέτης τότε το πρόβλημα της διάβρωσης που αντιμετωπίζει σήμερα η περιοχή, πιθανόν θα μεταφερόταν σε μη κατοικήσιμη περιοχή (πληροφ. από προσωπ. επικ.). Όσον αφορά τους προβόλους που κατασκευάστηκαν για την αποτροπή της διάβρωσης της ακτής, αυτοί τελικώς δε βοήθησαν, με συνέπεια να καταστραφούν και να αντικατασταθούν από βυθισμένους

18 κυματοθραύστες κατά μήκος του συγκεκριμένου τμήματος της παραλίας. Είναι εμφανές από τις ακόλουθες φωτογραφίες (Εικ. 6 και 7) ότι «η θάλασσα τρώει την ακτή» όπως αναφέρουν οι κάτοικοι της περιοχής, το φαινόμενο της διάβρωσης δηλαδή, είναι ιδιαίτερα έντονο. Εικ. 6: Φαινόμενα παράκτιας διάβρωσης στο κεντρικό τμήμα της περιοχής έρευνας. Εικ. 7: Φαινόμενα παράκτιας διάβρωσης στο κεντρικό τμήμα της περιοχής έρευνας. Το νότιο τμήμα της περιοχής μελέτης (Εικ. 5) έχει μήκος 2,7 km και η παραλία παρουσιάζει μεγάλο εύρος (~56,7 m). Η περιοχή αυτή, η οποία βρίσκεται ανάμεσα στην Παραλία Κατερίνης και στην Ολυμπιακή Ακτή, αν και είναι σχετικά

19 αξιοποιημένη, δεν έχει πετύχει τη μέγιστη τουριστική της ανάπτυξη λόγω του ευρύτερου φυσικού περιβάλλοντος (βάλτοι) προς τα ανάντη. Η λεπτομερής έρευνα για τον προσδιορισμό και της φέρουσας ικανότητας της παραλίας πραγματοποιήθηκε σε ένα κομμάτι του κεντρικού τμήματος της περιοχής μελέτης (Εικ. 8), το οποίο βρίσκεται στα όρια της κατοικημένης περιοχής της παραλίας Κατερίνης προς το βορρά, με σκοπό να καταγραφούν όσο το δυνατόν ακριβέστερα οι λουόμενοι που συχνάζουν στο κομμάτι αυτό σε τακτά χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια της ημέρας και για χρονική περίοδο ενός περίπου μηνός (από τα μέσα Ιουλίου έως τα μέσα Αυγούστου). Εικ. 8: Τμήμα του κεντρικού τμήματος της περιοχής μελέτης, στο οποίο έγινε εκτενέστερη μελέτη για τη μεταβολή της πυκνότητας του λουόμενων, διάρκειας ενός μήνα.

20 3. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Η οριοθέτηση της περιοχής μελέτης, καθώς και η απεικόνιση της οπισθοχώρησης της ακτογραμμής πραγματοποιήθηκε πάνω σε καλής ευκρίνειας δορυφορικές εικόνες από το πρόγραμμα Google Earth με τη χρήση των εργαλείων δημιουργίας πολυγώνων, διαδρομών και μετρητικού χάρακα. Το εσωτερικό όριο της παραλίας προσδιορίστηκε από την παρουσία ανθρωπογενών κατασκευών (σπίτια, δρόμοι, αναψυκτήρια), από τη βλάστηση και τις αμμοθίνες. Στη συνέχεια, επιλέχθηκαν 30 τομές κατά μήκος όλης της περιοχής μελέτης και συγκεκριμένα 10 τομές από το βόρειο, 10 από το κεντρικό και 10 από το νότιο τμήμα της περιοχής έρευνας (Εικ. 9). Κατά μήκος των τομών αυτών υπολογίστηκε το εύρος των παραλιών, το οποίο κατόπιν χρησιμοποιήθηκε για τη σύγκριση με τα αποτελέσματα της οπισθοχώρησης της ακτογραμμής. Εικ. 9: Τομές κατά μήκος της περιοχής μελέτης, το μήκος των οποίων χρησιμοποιήθηκε για τη σύγκριση με τα αποτελέσματα οπισθοχώρησης της ακτογραμμής. Τα δεδομένα που αφορούν τον υπολογισμό της οπισθοχώρησης της ακτογραμμής, προέκυψαν από τη μεθοδολογία που προτείνεται από τους Monioudi et al., (2011). Σύμφωνα με τη μεθοδολογία αυτή γίνεται σύνθεση αναλυτικών (Edelman, 1972; Brunn, 1988; Dean, 1991) και αριθμητικών (Larson and

21 Kraus,1989; Leont yev,1996) μοντέλων, που δίνουν τις μακροχρόνιες και βραχυχρόνιες προβλέψεις για την παράκτια οπισθοχώρηση, ως μία συστοιχία μορφοδυναμικών μοντέλων (από πειράματα για διαφορετικά κύματα, κοκκομετρίες, παραλιακή κλίση και διαφορετικά σενάρια ανόδου της στάθμης της θάλασσας), από όπου προκύπτουν οι εξισώσεις που περιγράφουν το εύρος των εκτιμήσεων της παράκτιας οπισθοχώρησης (S) σε διαφορετικά σενάρια ανόδου της στάθμης της θάλασσας (α), όπως παρακάτω: Low prediction : S = 0.33 α α 0.14 High prediction : S = 0.74 α α Για τον προσδιορισμό της φέρουσας ικανότητας της παραλίας και τη μεταβολή της ανάλογα με την οπισθοχώρηση της ακτογραμμής, επιλέχθηκε μια περιοχή έκτασης 3060 m 2 (ακριβής υπολογισμός του εμβαδού της περιοχής αναλυτικής μελέτης με τη χρήση μετροταινίας) στο όριο της κατοικημένης περιοχής της παραλίας Κατερίνης όπου γίνονταν καθημερινή καταμέτρηση των λουόμενων με τη χρήση κινητής βιντεοκάμερας. Οι ώρες δειγματοληψίας ήταν σταθερές και συγκεκριμένα μεταξύ :00, 15:30-16:00 19: Συνολικά έγιναν 90 μετρήσεις σε 30 ημέρες στο χρονικό διάστημα από 10 Ιουλίου 2012 έως 15 Αυγούστου Στη συνέχεια γίνονταν η καταμέτρηση των ατόμων και η εκτίμηση του ποσοστού των ντόπιων και των ξένων (τουριστών) λουόμενων. Σημειώνεται ότι η καταμέτρηση περιελάμβανε άτομα που βρίσκονταν και στο χερσαίο αλλά και στο θαλάσσιο τμήμα της παράκτιας ζώνης. Η φέρουσα ικανότητα προσδιορίστηκε λαμβάνοντας υπόψη ότι για να μεγιστοποιηθεί η ψυχαγωγική εμπειρία ενός λουόμενου θα πρέπει να έχει ικανοποιητικό χώρο απόθεσης των προσωπικών του αντικειμένων και απόστασης από τους παρακείμενους λουόμενους. Ο χώρος αυτός έχει υπολογιστεί σε περίπου 9 m 2 / λουόμενο. Λαμβάνοντας υπόψη το συνολικό εμβαδό της παραλίας, προκύπτει εάν και κατά πόσο η παραλία μπορεί να ανταπεξέλθει στον αριθμό των ατόμων που την επισκέπτονται.

22 4. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 4.1. Υπολογισμός και απεικόνιση παράκτιας οπισθοχώρησης Ο προσδιορισμός της οπισθοχώρησης της ακτογραμμής έγινε λαμβάνοντας υπόψη διαφορετικά σενάρια ανόδου της στάθμης της θάλασσας και συγκεκριμένα για 5 τιμές ανόδου της στάθμης (0,22m, 0,35m, 0,5m, 0,75m, 1m), σύμφωνα με τη μεθοδολογία της Monioudi et al (2011) και παρουσιάζεται συνοπτικά στους πίνακες 1, 2, 3 και 4 και στις εικόνες 10 και 11. Πίνακας 1 Ε = 3060 m 2 α = 0,22 High Low α = 0,35 High Low α = 0,5 High Low α = 0,75 High Low α = 1 High Low ΟΠΟΣΘΟΧΩΡΗΣΕΙΣ S = 11,29 S = 1,5 S = 15,1 S = 2,49 S = 19,5 S = 3,64 S = 26,99 S = 5,59 S = 34,54 S = 7,59 ΤΟΜΗ 1 71,86 60,57 70,36 56,76 69,37 52,36 68,22 44,87 66,27 37,32 64,27 ΤΟΜΗ 2 68,59 57,3 67,09 53,49 66,1 49,09 64,95 41, ,05 61 ΤΟΜΗ 3 71, ,79 56,19 68,8 51,79 67,65 44,3 65,7 36,75 63,7 ΤΟΜΗ 4 84,09 72,8 82,59 68,99 81,6 64,59 80,45 57,1 78,5 49,55 76,5 ΤΟΜΗ 5 105,24 93,95 103,74 90,14 102,75 85,74 101,6 78,25 99,65 70,7 97,65 ΤΟΜΗ 6 103,83 92,54 102,33 88,73 101,34 84,33 100,19 76,84 98,24 69,29 96,24 ΤΟΜΗ 7 103,52 92,23 102,02 88,42 101,03 84,02 99,88 76,53 97,93 68,98 95,93 ΤΟΜΗ 8 94,61 83,32 93,11 79,51 92,12 75,11 90,97 67,62 89,02 60,07 87,02 ΤΟΜΗ 9 92,55 81,26 91,05 77,45 90,06 73,05 88,91 65,56 86,96 58,01 84,96 ΤΟΜΗ 10 83,04 71,75 81,54 67,94 80,55 63,54 79,4 56,05 77,45 48,5 75,45 ΤΟΜΗ 11 63,16 51,87 61,66 48,06 60,67 43,66 59,52 36,17 57,57 28,62 55,57 ΤΟΜΗ 12 54,16 65,45 53,66 39,06 51,67 34,66 50,52 27,17 48,57 19,62 46,57 ΤΟΜΗ 13 38,16 26,87 36,66 23,06 35,67 18,66 34,52 11,17 32,57 3,62 30,57 ΤΟΜΗ 14 14,78 3,49 13,28-0,32 12,29-4,72 11,14-12,21 9,19-19,76 7,19 ΤΟΜΗ 15 27,12 15,83 25,62 12,02 24,63 7,62 23,48 0,13 21,53-7,42 19,53 ΤΟΜΗ 16 19,72 8,43 18,22 4,62 17,23 0,22 16,08-7,27 14,13-14,82 12,13 ΤΟΜΗ 17 12,4 1,11 10,9-2,7 9,91-7,1 8,76-14,59 6,81-22,14 4,81 ΤΟΜΗ 18 20,2 8,91 18,7 5,1 17,71 0,7 16,56-6,79 14,61-14,34 12,61 ΤΟΜΗ 19 28,58 17,29 27,08 13,48 26,09 9,08 24,94 1,59 22,99-5,96 20,99 ΤΟΜΗ 20 28,73 17,44 27,23 13,63 26,24 9,23 25,09 1,74 23,14-5,81 21,14 ΤΟΜΗ ,6 93,31 103,1 89,5 102,11 85,1 100,96 77,61 99,01 70,06 97,01 ΤΟΜΗ 22 86,16 74,87 84,66 71,06 83,67 66,66 82,52 59,17 80,57 51,62 78,57 ΤΟΜΗ 23 51,26 39,97 49,76 36,16 48,77 31,76 47,62 24,27 45,67 16,72 43,67 ΤΟΜΗ 24 66,95 55,66 65,45 51,85 64,46 47,45 63,31 39,96 61,36 32,41 59,36 ΤΟΜΗ 25 46,58 35,29 45,08 31,48 44,09 27,08 42,94 19,59 40,99 12,04 38,99 ΤΟΜΗ 26 59,05 47,76 57,55 43,95 56,56 39,55 55,41 32,06 53,46 24,51 51,46 ΤΟΜΗ 27 53,69 42,4 52,19 38,59 51,2 34,19 50,05 26,7 48,1 19,15 46,1 ΤΟΜΗ 28 35,88 24,59 34,38 20,78 33,39 16,38 32,24 8,89 30,29 1,34 28,29 ΤΟΜΗ 29 30,75 19,46 29,25 15,65 28,26 11,25 27,11 3,76 25,16-3,79 23,16 ΤΟΜΗ 30 33,55 22,26 32,05 18,45 31,06 14,05 29,91 6,56 27,96-0,99 25,96 Όπως γίνεται φανερό από τα αποτελέσματα και τα σχετικά γραφήματα, το βόρειο και νότιο τμήμα της παραλίας, αν και ελαττώνεται σημαντικά σε εύρος διατηρεί σημαντικό τμήμα του ακόμη και στο δυσμενέστερο σενάριο ανόδου της στάθμης της θάλασσας (1,0m) σε υψηλή πρόβλεψη. Αντίθετα, στο κεντρικό τμήμα της παραλίας, όπου τα κτίσματα βρίσκονται χαρακτηριστικά εγγύτερα του θαλάσσιου μετώπου, το εύρος της οπισθοχώρησης είναι σημαντικό ακόμη και στην περίπτωση ανόδου της στάθμης κατά 0,35m στο υψηλής πρόβλεψης σενάριο.

23 Πίνακας 2: Πίνακας ποσοστών μείωσης μήκους τομών στο βόρειο τμήμα περιοχής μελέτης Ποσοστό (%) οπισοχώρησης α = 0,22 High Low α = 0,35 High Low α = 0,5 High Low α = 0,75 High Low α = 1 High Low ΟΠΟΣΘΟΧΩΡΗΣΕΙΣ S = 11,29 1,5 15,1 2,49 19,5 3,64 26,99 5,59 34,54 7,59 ΤΟΜΗ 1 71,86 15,71 2,09 21,01 3,47 27,14 5,07 37,56 7,78 48,07 10,56 ΤΟΜΗ 2 68,59 16,46 2,19 22,01 3,63 28,43 5,31 39,35 8,15 50,36 11,07 ΤΟΜΗ 3 71,29 15,84 2,10 21,18 3,49 27,35 5,11 37,86 7,84 48,45 10,65 ΤΟΜΗ 4 84,09 13,43 1,78 17,96 2,96 23,19 4,33 32,10 6,65 41,08 9,03 ΤΟΜΗ 5 105,24 10,73 1,43 14,35 2,37 18,53 3,46 25,65 5,31 32,82 7,21 ΤΟΜΗ 6 103,83 10,87 1,44 14,54 2,40 18,78 3,51 25,99 5,38 33,27 7,31 ΤΟΜΗ 7 103,52 10,91 1,45 14,59 2,41 18,84 3,52 26,07 5,40 33,37 7,33 ΤΟΜΗ 8 94,61 11,93 1,59 15,96 2,63 20,61 3,85 28,53 5,91 36,51 8,02 ΤΟΜΗ 9 92,55 12,20 1,62 16,32 2,69 21,07 3,93 29,16 6,04 37,32 8,20 ΤΟΜΗ 10 83,04 13,60 1,81 18,18 3,00 23,48 4,38 32,50 6,73 41,59 9,14 Πίνακας 3: Πίνακας ποσοστών μείωσης μήκους τομών στο κεντρικό τμήμα περιοχής μελέτης Ποσοστό (%) οπισοχώρησης α = 0,22 High Low α = 0,35 High Low α = 0,5 High Low α = 0,75 High Low α = 1 High Low ΟΠΟΣΘΟΧΩΡΗΣΕΙΣ S = 11,29 1,5 15,1 2,49 19,5 3,64 26,99 5,59 34,54 7,59 ΤΟΜΗ 11 63,16 17,88 2,37 23,91 3,94 30,87 5,76 42,73 8,85 54,69 12,02 ΤΟΜΗ 12 54,16 20,85 2,77 27,88 4,60 36,00 6,72 49,83 10,32 63,77 14,01 ΤΟΜΗ 13 38,16 29,59 3,93 39,57 6,53 51,10 9,54 70,73 14,65 90,51 19,89 ΤΟΜΗ 14 14,78 76,39 10,15 102,17 16,85 131,94 24,63 182,61 37,82 233,69 51,35 ΤΟΜΗ 15 27,12 41,63 5,53 55,68 9,18 71,90 13,42 99,52 20,61 127,36 27,99 ΤΟΜΗ 16 19,72 57,25 7,61 76,57 12,63 98,88 18,46 136,87 28,35 175,15 38,49 ΤΟΜΗ 17 12,4 91,05 12,10 121,77 20,08 157,26 29,35 217,66 45,08 278,55 61,21 ΤΟΜΗ 18 20,2 55,89 7,43 74,75 12,33 96,53 18,02 133,61 27,67 170,99 37,57 ΤΟΜΗ 19 28,58 39,50 5,25 52,83 8,71 68,23 12,74 94,44 19,56 120,85 26,56 ΤΟΜΗ 20 28,73 39,30 5,22 52,56 8,67 67,87 12,67 93,94 19,46 120,22 26,42 Πίνακας 4: Πίνακας ποσοστών μείωσης μήκους τομών στο νότιο τμήμα περιοχής μελέτης Ποσοστό (%) οπισοχώρησης α = 0,22 High Low α = 0,35 High Low α = 0,5 High Low α = 0,75 High Low α = 1 High Low ΟΠΟΣΘΟΧΩΡΗΣΕΙΣ S = 11,29 1,5 15,1 2,49 19,5 3,64 26,99 5,59 34,54 7,59 ΤΟΜΗ ,6 10,79 1,43 14,44 2,38 18,64 3,48 25,80 5,34 33,02 7,26 ΤΟΜΗ 22 86,16 13,10 1,74 17,53 2,89 22,63 4,22 31,33 6,49 40,09 8,81 ΤΟΜΗ 23 51,26 22,02 2,93 29,46 4,86 38,04 7,10 52,65 10,91 67,38 14,81 ΤΟΜΗ 24 66,95 16,86 2,24 22,55 3,72 29,13 5,44 40,31 8,35 51,59 11,34 ΤΟΜΗ 25 46,58 24,24 3,22 32,42 5,35 41,86 7,81 57,94 12,00 74,15 16,29 ΤΟΜΗ 26 59,05 19,12 2,54 25,57 4,22 33,02 6,16 45,71 9,47 58,49 12,85 ΤΟΜΗ 27 53,69 21,03 2,79 28,12 4,64 36,32 6,78 50,27 10,41 64,33 14,14 ΤΟΜΗ 28 35,88 31,47 4,18 42,08 6,94 54,35 10,14 75,22 15,58 96,27 21,15 ΤΟΜΗ 29 30,75 36,72 4,88 49,11 8,10 63,41 11,84 87,77 18,18 112,33 24,68 ΤΟΜΗ 30 33,55 33,65 4,47 45,01 7,42 58,12 10,85 80,45 16,66 102,95 22,62

24 (α) (β) (γ) (δ) (ε) Εικ. 10: Γραφήματα πρόβλεψης οπισθοχώρησης της ακτής για τιμές ανόδου της στάθμης της θάλασσας κατά (α) 0,22m, (β) 0,35m, (γ) 0,5m, (δ) 0,75m (ε) 1,0m.

25 Συγκεντρωτικά, και όσον αφορά στο κεντρικό και φαινομενικά πιο ευπαθές τμήμα της περιοχής μελέτης, το εύρος της παραλίας θα ελαττωθεί σημαντικά σε όλες τις περιπτώσεις ανόδου της στάθμης με χαμηλή πρόβλεψη, χωρίς όμως να επηρεάσει τα υφιστάμενα κτίσματα (Εικ. 11α). (α) (β) Εικ. 11: Συγκεντρωτικά γραφήματα χαμηλών (α) και υψηλών (β) προβλέψεων οπισθοχώρησης της ακτής. Αντίθετα, στην περίπτωση ανόδου της στάθμης με υψηλή πρόβλεψη (Εικ. 11β), η περιοχή και οι κατασκευές θα αντιμετωπίσουν σημαντικά προβλήματα

26 ακόμη και για άνοδο της στάθμης κατά 0,35m. Στην περίπτωση αυτή το εύρος της παραλίας θα μειωθεί κατά τόπους ακόμη και 22 περίπου μέτρα πίσω από την υφιστάμενη ακτογραμμή. Στις εικόνες 12, 13, 14 και 15 παρουσιάζεται η μετατόπιση της ακτογραμμής στο βόρειο, κεντρικό και νότιο τμήμα (Εικ. 14 και 15), αντίστοιχα, στις περιπτώσεις ανόδου 0.22m, 0.5m και 1.0m. Με κίτρινο χρώμα απεικονίζεται η οπισθοχώρηση α= 0,22m για χαμηλή και υψηλή πρόβλεψη, με μπλε και πράσινο χρώμα στις περιπτώσεις α= 0,5m και α= 1.0m, αντίστοιχα. Εικ. 12: Βόρειο τμήμα της περιοχής μελέτης με εκτιμήσεις οπισθοχώρησης της ακτής. Στο κεντρικό τμήμα της περιοχής μελέτης (Εικ. 13), γίνεται φανερό ότι η οπισθοχώρηση της ακτής φτάνει και επηρεάζει τις κατοικίες μπροστά στη θάλασσα οι οποίες θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα στο άμεσο μέλλον. Οι πρόβολοι στην συγκεκριμένη περιοχή έχουν αντικατασταθεί από κυματοθραύστες, αλλά λόγω παλαιότητας εικόνων του Google Earth η περιοχή δεν απεικονίζεται στη σημερινή κατάσταση. Εικ. 13: Κεντρικό τμήμα της περιοχής μελέτης με εκτιμήσεις οπισθοχώρησης της ακτής.

27 Τέλος, στις εικόνες 14 και 15, απεικονίζεται η οπισθοχώρηση της ακτής στο νότιο τμήμα της περιοχής μελέτης. Εικ. 14: Πρώτο κομμάτι νότιου τμήματος της περιοχής μελέτης με εκτιμήσεις οπισθοχώρησης της ακτής. Εικ. 15: Δεύτερο κομμάτι νότιου τμήματος της περιοχής μελέτης με εκτιμήσεις οπισθοχώρησης της ακτής Φέρουσα ικανότητα και παράκτια οπισθοχώρηση περιοχής αναλυτικής μελέτης Η περιοχή που επιλέχθηκε για την αναλυτική μελέτη της φέρουσας ικανότητας της παραλίας βρίσκεται στο βόρειο μέρος του κεντρικού τμήματος της περιοχής έρευνας και συγκεκριμένα ανάμεσα σε δύο οργανωμένα αναψυκτήρια στο όριο της κατοικημένης περιοχής του χωριού της Παραλίας Κατερίνης. Η περιοχή που μελετήθηκε λεπτομερέστερα που έχει εύρος από 22 έως 29 m, μήκος 120 m και εμβαδό 3060 m 2. (Εικ. 16) Η παραλία είναι πολυσύχναστη και φιλοξενεί μεγάλο αριθμό λουομένων κατά την διάρκεια της ημέρας ανεξαρτήτου ώρας και ημέρας

28 (Πίνακας 2 και Εικ. 17). Το μεγαλύτερο ποσοστό των λουομένων που την επισκέπτονται είναι αλλοδαποί τουρίστες. Στο χρονικό διάστημα της δειγματοληψίας ο αριθμός των λουομένων κυμάνθηκε από 172 έως 527 ανεξαρτήτως ώρας. Εικ. 16: Η περιοχή αναλυτικής μελέτης και οι τομές που χρησιμοποιήθηκαν στον προσδιορισμό της οπισθοχώρησης της ακτογραμμής. Εικ. 17: Φωτογραφίες κατά τη διάρκεια της αυτοψίας από την περιοχή μελέτης.

29 Στον Πίνακα 5 παρουσιάζονται αναλυτικά τα δεδομένα που δημιουργήθηκαν από τη συστηματική αυτοψία στην παραλία που μελετήθηκε εκτενέστερα κατά την διάρκεια της καλοκαιρινής περιόδου, από 10/07/2012 έως 15/08/2012. Πίνακας 5 11:30-12:00 15:30-16:00 19:00-19:30 Μ.Ο. 10/7/ /7/ , /7/ , /7/ , /7/ , /7/ , /7/ /7/ /7/ , /7/ , /7/ /7/ , /7/ , /7/ /7/ /7/ /7/ ,3333 1/8/ ,6667 3/8/ /8/ ,6667 5/8/ ,3333 6/8/ /8/ /8/ , /8/ /8/ , /8/ /8/ , /8/ , /8/ ,3333 Μ.Ο. 329, ,1 273, ,1556 Κατά το χρονικό διάστημα αυτό, με την χρήση βιντεοκάμερας, καταγράφτηκαν οι λουόμενοι στην παραλία αυτή σε 3 διαφορετικές συγκεκριμένες χρονικές στιγμές κατά την διάρκεια της ημέρας, για 30 ημέρες. Στην πρώτη στήλη του πίνακα 5 καταγράφονται οι λουόμενοι τις πρωινές ώρες (11:30-12:00) με ελάχιστο αριθμό ατόμων 178, μέγιστο 427 και μέσο όρο 329 άτομα. Στην δεύτερη στήλη, καταγράφονται οι λουόμενοι κατά τις μεσημεριανές ώρες (15:30-16:00) με ελάχιστο αριθμό ατόμων 301, μέγιστο 527 και μέσο όρο 396 άτομα. Στην τρίτη στήλη,

30 καταγράφονται οι λουόμενοι κατά τις απογευματινές ώρες (19:00-19:30) με ελάχιστο αριθμό ατόμων 172, μέγιστο 397 και μέσο όρο 273 άτομα. Είναι προφανές από τον πίνακα 5 αλλά και από την εικόνα 18 ότι κατά τη διάρκεια των μεσημεριανών ωρών δειγματοληψίας, ο αριθμός των λουομένων είναι μεγαλύτερος σε σχέση με τις πρωινές και απογευματινές ώρες. Στο χρονικό διάστημα μεταξύ 22/7/2012 έως 3/8/2012 παρατηρείται σημαντική μείωση στον αριθμό των λουομένων τις μεσημεριανές ώρες, εξαιτίας των πολύ υψηλών θερμοκρασιών που επικρατούσαν στην περιοχή, ενώ κατά την διάρκεια των πρωινών και απογευματινών ωρών παρατηρείται αύξηση του αριθμού αυτού. Παρατηρώντας την πορεία του μέσου όρου στο γράφημα φαίνεται ότι πλησιέστερα σε αυτόν είναι οι μετρήσεις των πρωινών ωρών δειγματοληψίας. Κατά τη διάρκεια των απογευματινών ωρών της δειγματοληψίας, καταγράφτηκαν οι πιο χαμηλές τιμές στον αριθμό των λουομένων. Εικ. 18: Σύγκριση αριθμού λουομένων στα τρία δειγματοληπτικά διαστήματα. Ο γενικός μέσος όρος ατόμων που επισκέπτονται την παραλία όπως προέκυψε μετά από τις καθημερινές αυτοψίες είναι 333 λουόμενοι. Με βάση το γεγονός ότι το ελάχιστο εμβαδόν επιφάνειας που απαιτείται για κάθε λουόμενο είναι 9 m 2, και έχοντας υπόψη το εμβαδόν της παραλίας αυτής (3060m 2 ) καθώς και τον μέσο όρο των λουομένων (333), διαπιστώνεται ότι η φέρουσα ικανότητα της παραλίας (340), μπορεί να ανταπεξέλθει απολύτως ικανοποιητικά στο μέσο όρο επισκεψιμότητας των λουομένων, ειδικά εάν λάβουμε υπόψη το σύνηθες φαινόμενο της συνάθροισης των οικογενειών σε πολύ μικρότερη επιφάνεια.

31 ΦΕΡΟΥΣΑ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ = 3060 m 2 / 9 m 2 = 340 Οι τομές της εικόνας 16 βοήθησαν στον υπολογισμό της οπισθοχώρησης της ακτής. Στην εικόνα 19 απεικονίζονται οι εκτιμήσεις χαμηλής και υψηλής πρόβλεψης για τα διάφορα σενάρια ανόδου της στάθμης της θάλασσας που υπολογίσθηκαν. (α) (β) Εικ. 19: Εκτίμηση χαμηλών (α) και υψηλών (β) προβλέψεων οπισθοχώρησης της ακτής. Με κόκκινο χρώμα είναι η οπισθοχώρηση των 0,22m, με κίτρινο χρώμα των 0,35m, με μωβ χρώμα των 0,5m, με πράσινο χρώμα των 0,75m και με σκούρο μπλε χρώμα του 1.0m. Στον πίνακα 6 και στην εικόνα 20 παρουσιάζεται αναλυτικά η μεταβολή του εμβαδού της παραλίας καθώς και της φέρουσας ικανότητας της για τις διαφορετικές περιπτώσεις ανόδου της στάθμης της θάλασσας. Στην περίπτωση των χαμηλών προβλέψεων οπισθοχώρησης η μείωση του εμβαδού της παραλίας κυμαίνεται από 5,9 έως 29,8%, ενώ στην περίπτωση των υψηλών προβλέψεων η μείωση ξεκινά από τα 44,3% και στην περίπτωση ανόδου 1.0m ξεπερνά το 100% (Εικ. 19β),

32 γεγονός που δηλώνει ότι η θάλασσα θα διεισδύσει, θα υπερκαλύψει την αμμώδη παραλία και θα φτάσει στα όρια του δρόμου. Πίνακας 6 Εμβαδόν (m 2 ) Ποσοστό(%) μείωσης εμβαδού Φέρουσα ικανότητα (άτομα) Ποσοστό(%) μείωσης φέρουσας ικανότητας Αρχικό ,22 low , ,9 o,35 low , ,8 o,5 low , ,1 0,75 low , ,9 1,00 low , ,8 0,22 high , ,3 0,35 high , ,2 0,5 high , ,5 0,75 high , ,1 1,00 high Εικ. 20: Σύγκριση μείωσης εμβαδού με φέρουσα ικανότητα παραλίας.

33 5. ΣΥΖΗΤΗΣΗ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η παραλία της Κατερίνης παρουσιάζει μεγάλο ποσοστό τουρισμού κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου και φιλοξενεί υψηλό αριθμό επισκεπτών. Η ανάλυση που πραγματοποιήθηκε για την οπισθοχώρηση της παραλίας της Κατερίνης από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας έδειξε ότι θα υπάρξουν σημαντικά προβλήματα στο ανάπτυγμα των παραλιών με σοβαρότερες επιπτώσεις (α) στο κεντρικό τμήμα της περιοχής έρευνας, όπου αναμένονται αυξημένοι κίνδυνοι καταστροφής σε ανθρώπινες περιουσίες και (β) στη φέρουσα ικανότητα του βόρειου και νότιου τμήματος της παραλίας της Κατερίνης. Με βάση τα δυσμενέστερα σενάρια (άνοδος της στάθμης της θάλασσας κατά 1.0m) το βόρειο τμήμα της περιοχής μελέτης θα ελαττωθεί από περίπου 32 έως 50%, στο κεντρικό τμήμα η οπισθοχώρηση θα ξεκινήσει από το 54,7% και θα ξεπεράσει και το 278% δηλώνοντας ότι όχι μόνο θα χαθεί ολοκληρωτικά το στενό τμήμα της παραλίας αλλά θα επηρεαστούν και οι ανθρώπινες κατασκευές, ενώ στο νότιο τμήμα η μείωση του εύρους της παραλίας θα ξεκινήσει από το 32% και σε ορισμένες περιοχές θα ξεπεράσει και το 100%. Είναι φανερό ότι στην περίπτωση του βέλτιστου σεναρίου (άνοδος της στάθμης κατά 0,22m και με χαμηλή πρόβλεψη), τα ποσοστά ελάττωσης του εύρους της παραλίας για το βόρειο και νότιο τμήμα είναι μικρά (1,4 4,9%), ενώ ακόμη και στο κεντρικό και πιο ευάλωτο τμήμα μόνο τοπικά η παραλία μπορεί να υποχωρήσει σε ποσοστό έως και 12%. Το βόρειο και κεντρικό τμήμα της περιοχής μελέτης είναι περισσότερο τουριστικά σε σχέση με το νότιο τμήμα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η οπισθοχώρηση της ακτής στο συγκεκριμένο κομμάτι δε θα επηρεάσει την φέρουσα ικανότητα της παραλίας. Οπωσδήποτε, ακόμη και βάση των δυσμενέστερων σεναρίων οπισθοχώρησης το εύρος της εναπομένουσας παραλίας στο βόρειο και νότιο τμήμα της περιοχής έρευνας είναι ικανό να φιλοξενήσει σημαντικό αριθμό λουομένων, αν και θα μειωθεί δραστικά η φέρουσα ικανότητα της. Στο κεντρικό όμως τμήμα το πρόβλημα που παρουσιάζεται είναι πολύ μεγάλο καθώς, αφού ακόμα και μια μέση πρόβλεψη οπισθοχώρησης της ακτής σημαίνει ότι η ακτή θα κατακλυστεί από θαλασσινό νερό που θα επηρεάσει επιπλέον σημαντικά και τα πρώτα κτίσματα κατά μήκος της παραλίας. Η πρώτη σειρά των κτισμάτων στην πλειοψηφία της είναι ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις και τουριστικά μαγαζιά, γεγονός που αναδεικνύει το μέγεθος του προβλήματος στον τουρισμό και στην οικονομία της περιοχής. Στο

34 βορειότερο άκρο της περιοχής μελέτης υπάρχει μια πολυτελής ξενοδοχειακή μονάδα που βρίσκεται ακριβώς πάνω στην αμμουδιά, υπάρχουν αρκετά αναψυκτήρια οργανωμένα με ομπρέλες και ξαπλώστρες καθώς και χώρους ψυχαγωγίας για τη φιλοξενία και την εξυπηρέτηση των λουόμενων/πελατών. Με τις προβλέψεις οπισθοχώρησης στα δυσμενή σενάρια της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, η ξενοδοχειακή μονάδα καθώς και τα αναψυκτήρια θα αντιμετωπίσουν σοβαρό πρόβλημα έλλειψης χώρου εξυπηρέτησης. Η φέρουσα ικανότητα μελετήθηκε αναλυτικά με επαναλαμβανόμενες επιτόπου παρατηρήσεις σε μικρό τμήμα που τοποθετείται πλησίον του βορείου άκρου του κεντρικού και πιο ευπαθούς τμήματος της περιοχής μελέτης. Γενικά, παρατηρώντας τον ρυθμό μείωσης του εμβαδού της ακτής βάσει των προβλέψεων της ανόδου της στάθμης της θάλασσας η φέρουσα ικανότητα μειώνεται και αυτή με τον ίδιο ρυθμό. Βάσει των αποτελεσμάτων, στα λιγότερο δυσμενή σενάρια οπισθοχώρησης, η φέρουσα ικανότητα αρχικά μειώνεται σε τέτοιο βαθμό ώστε να μην επηρεάζονται οι λουόμενοι, δηλαδή η παραλία μπορεί να φιλοξενήσει τους επισκέπτες που δέχεται κατά μέσο όρο κατά τη διάρκεια της ημέρας. Όσο όμως οι προβλέψεις γίνονται δυσμενέστερες και τα σενάρια οπισθοχώρησης είναι μεγαλύτερα, η φέρουσα ικανότητα μειώνεται σημαντικά. Το σύνηθες φαινόμενο της συνάθροισης των μελών μιας οικογένειας σε περιορισμένο χώρο μπορεί να αυξήσει τη φέρουσα ικανότητα υποβαθμίζοντας όμως αθροιστικά την ποιοτικότερη ψυχαγωγική εμπειρία των λουομένων. Συνοπτικά, τα αποτελέσματα που προέκυψαν έδειξαν ότι οι προβλέψεις των οπισθοχωρήσεων έχουν καταστροφικά αποτελέσματα για κάποια τμήματα της περιοχής μελέτης, ενώ είναι ανεκτικά για κάποια άλλα. Επίσης, όσον αφορά στη φέρουσα ικανότητα των συγκεκριμένων ακτών, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η Παραλία Κατερίνης μπορεί να ανταπεξέλθει στον αριθμό των επισκεπτών με τα τωρινά δεδομένα, ενώ θα αντιμετωπίσει προβλήματα στον μέλλον σύμφωνα με τις προβλέψεις. Η σταδιακή μείωση της δυναμικότητας της παραλίας αρχικά αναμένεται να δημιουργήσει συμφόρηση επισκεπτών με αρνητικό αντίκτυπο στην ποιότητα και στην αισθητική της ψυχαγωγικής εμπειρίας και σταδιακά στη συνέχεια να προκαλέσει τουριστική / οικονομική επιδείνωση αλλά και περιβαλλοντική υποβάθμιση της περιοχής. Σημειώνεται ότι στα παραπάνω συμπεράσματα δεν προσμετρούνται οι μετεωρολογικές παλίρροιες και οι καταιγίδες, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν