Comparison of Femtosecond Lasers Currently Available for Anterior Segment Surgery. AΘΗΝΑ 2015: 29o Διεθνές Συνέδριο της ΕΕΕΦΔΧ

Transcript

1 TOMOΣ 9 TEYXOΣ 1 ISSN Comparison of Femtosecond Lasers Currently Available for Anterior Segment Surgery AΘΗΝΑ 2015: 29o Διεθνές Συνέδριο της ΕΕΕΦΔΧ Χειρουργική καταρράκτη μετά από υαλοειδεκτομή ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΝΔΟΦΑΚΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΘΛΑΣΤΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΠΟΣΕΙΔΩΝΟΣ 42, Π. ΦΑΛΗΡΟ Χειρουργική καταρράκτη και διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια

2 editorial Αγαπητοί συνάδελφοι Τις μέρες που γράφεται αυτό το κείμενο όλη η Ελλάδα αναμένει με αγωνία τις εξελίξεις γύρω από την επίλυση του προβλήματος του εξωτερικού χρέους που αφορά το μέλλον μας και το αύριο των παιδιών μας. Ανεξάρτητα από τις ιδεολογικές κατευθύνσεις του καθενός, όλοι οι Ελληνες πρέπει να στηρίξουμε αυτή την προσπά- Παντελής Α. Παπαδόπουλος επικοινωνία: θεια, από την έκβαση της οποίας θα εξαρτηθούν πολλά πράγματα. Είναι πολύ νωρίς για να εκτιμήσει κανείς τις αλλαγές στον χώρο της υγείας που θα φέρει το επιτελείο της νέας κυβέρνησης. Θα περιμένουμε τις κυβερνητικές εξαγγελίες και στη συνέχεια τις πράξεις για να τις κρίνουμε. Ενα από τα λίγα ευχάριστα νέα που ειχαμε στον χώρο μας το τελευταίο διάστημα, ήταν η απόφαση της ESCRS να διοργανώσει το επόμενο χειμερινό συνέδριό της στην Αθήνα τον Φεβρουάριο 2016 με την συνεργασία της ΕΕΕΦΔΧ. Είναι μεγάλη τιμή για την Εταιρεία μας να είναι συνδιοργανώτρια (για τρίτη φορά) σε αυτό τον ευρωπαικό θεσμό. Οι δύο προηγούμενες συνδιοργανώσεις έγιναν το 1999 και 2007 με πολύ μεγάλη επιτυχία και ρεκόρ συμμετοχών. Ομως πριν από το 2016, έχουμε το φετινό συνέδριό μας που θα διεξαχθεί στο τέλος αυτού του μήνα. Στο τεύχος που κρατάτε στα χέρια σας θα βρείτε το πρόγραμμα του Συνεδρίου μας, όπως έχει διαμορφωθεί μέχρι σήμερα στις σελ Ενα πολύ ενδιαφέρον άρθρο για τα Femto Laser με συγκριτικούς πίνακες για τα τεχνικά χαρακτηριστικά και τις δυνατότητές τους δημοσιεύεται στις σελ Συγγραφείς του άρθρου είναι οι διακεκριμένοι συνάδελφοι Imola Ratkay-Traub και Perry Binder, οι οποίοι πρωτοπόρησαν στο πεδίο αυτό. Ο Πρόεδρος της ΕΕΕΦΔΧ κ. Γιάννης Παναγόπουλος, μας μεταφέρει την εμπειρία του απο τις εγχειρήσεις καταρράκτη σε μάτια που έχουν υποβληθεί σε υαλοειδεκτομή (σελ ). Θα βρείτε επίσης στις σελ το άρθρο του κ. Μανιατέα για τις επεμβάσεις καταρράκτη σε διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Τηλεϊατρική με τη βοήθεια τηλεχειριζόμενης σχισμοειδούς λυχνίας: διαβάστε λεπτομέρειες στις σελ στο άρθρο του συναδέλφου Ιορδάνη Χατζηαγγελίδη, του δημιουργού αυτής της συσκευής, η οποία μπορεί να βοηθήσει πολύ κόσμο που ζει σε απομακρυσμένες περιοχές. Στη μόνιμη στήλη «Με άλλο Μάτι», ο κ. Π. Ράσογλου παρουσιάζει το έργο του ακαδημαϊκού δασκάλου και φιλόλογου Εμμανουήλ Κριαρά (σελ ). Με συναδελφικούς χαιρετισμούς Παντελής Α. Παπαδόπουλος Πρόεδρος Συντακτικής Επιτροπής Αντιπρόεδρος ΕΕΕΦΔΧ Ιδιοκτησία Eλληνική Εταιρεία Ενδοφακών και Διαθλαστικής Χειρουργικής Ποσειδώνος 42, Π. Φάληρο Τηλ.: , Fax: Διοικητικό Συμβούλιο ΕΕΕΦΔΧ Πρόεδρος: Ιωάννης Παναγόπουλος Αντιπρόεδρος: Παντελής Α. Παπαδόπουλος Γενική Γραμματέας: Δημήτρης Κυρούδης Ταμίας: Μίλτος Μπαλίδης Μέλη: Σπύρος Γεωργαράς Βασίλης Καραμπατάκης, Κωνσταντίνα Κουφαλά Γεώργιος Κυμιωνής, Βασίλης Τσίγκος Συντακτική Επιτροπή Πρόεδρος Π. Α. Παπαδόπουλος Μέλη Μ. Ασπιώτης Δ. Παπαδάκος Ι. Ασπρούδης Ι. Πούλας Σπ. Γεωργαράς Π. Ράσογλου Χ. Καλογερόπουλος Α. Ρουμελιώτης Β. Καραμπατάκης Δ. Σιγανός Κ. Κουφαλά Χ. Σιγανός Γ. Κυμιωνής Μ. Στεφανιώτου Δ. Κυρούδης Μ. Τραγάκης Μ. Μπαλίδης Β. Τσίγκος Ι. Παλλήκαρης Μ. Τσιλιμπάρης Ι. Παναγόπουλος Συμβουλευτική Επιτροπή Τρ. Αργυρόπουλος Ζ. Μπισογιάννης Ν. Γεωργιάδης Θ. Μπουφίδης Σ. Γκοτζαρίδης Α. Νικολακόπουλος Δ. Δερεκλής Ι. Ντούντας Σ. Δημητράκος Π. Οικονομίδης Στ. Δημόπουλος Ν. Παπαδόπουλος Κ. Καραμπάτσας Α. Πετούνης Β. Κοζομπόλης Ι. Τσινόπουλος Α. Κώνστας Α. Χαρώνης Σ. Λάκε Εκδότης Παντελής Α. Παπαδόπουλος Σχεδιασμός Eπιμέλεια Παραγωγής ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΙΚΤΥΝΝΑ ΕΠΕ Ευφρονίου 25, Αθήνα Τηλ.: , Γραμματεία ΕΕΕΦΔΧ Β. Τόλιου, Ρ. Χριστοδουλοπούλου Λεωφ. Ποσειδώνος 42, Π. Φάληρο Τηλ.: , Copyright 2014 Απαγορεύεται η μερική ή ολική αναδημοσίευση καθώς και αντιγραφή του τρόπου παρουσίασης της περιεχόμενης ύλης χωρίς γραπτή άδεια της Ελληνικής Εταιρείας Ενδοφακών και Διαθλαστικής Χειρουργικής και της Εκδοτικής Εταιρείας. ISSN

3

4 η στήλη του Προέδρου περιεχόμενα ΤΟΜΟΣ 9, TEYXOΣ 1, 5 Comparison of Femtosecond Lasers Currently Available for Anterior Segment Surgery Ιωάννης Παναγόπουλος Πρόεδρος ΕΕΕΦΔΧ Αγαπητοί Συνάδελφοι, Λίγες εβδομάδες μας χωρίζουν από τo 29o Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Ενδοφακών και Διαθλαστικής Χειρουργικής. Για μία ακόμη χρονιά, παρουσιάζεται ένα επιστημονικό πρόγραμμα υψηλού επιπέδου, που καλύπτει όλες τις σύγχρονες εξελίξεις στη χειρουργική του καταρράκτη και τη διαθλαστική χειρουργική. Θα συμμετάσχουν σημαντικοί Eλληνες και ξένοι προσκεκλημένοι ομιλητές, ενώ στον καθηγητή Malyugin θα απονεμηθεί φέτος το βραβείο Kelman για τη σημαντική προσφορά του στη χειρουργική του καταρράκτη. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Καταρράκτη και Διαθλαστικής Χειρουργικής (ESCRS) συμμετέχει ενεργά με ένα Συμπόσιο, το οποίο θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 28 Φεβρουαρίου με παρουσιάσεις από διεθνούς φήμης ομιλητές. Θεωρώ τιμή μας ότι η διοργάνωση του Χειμερινού Συνεδρίου της ESCRS του 2016 αποφασίστηκε να λάβει χώρα στην Αθήνα μαζί με το 30ό Συνέδριο της ΕΕΕΦΔΧ. Το γεγονός αυτό αποτελεί ένα ακόμη βήμα μπροστά για την ελληνική οφθαλμολογία, η οποία ανέκαθεν βρίσκεται στην πρωτοπορία της παγκόσμιας εξέλιξης της οφθαλμολογίας. Συνδιοργάνωση του Χειμερινού Συνεδρίου της ESCRS και της Ελληνικής Εταιρείας Ενδοφακών και Διαθλαστικής Χειρουργικής είχε γίνει πάλι το 1999 και το 2007 στην Αθήνα, με μεγάλη επιτυχία. Η συνεργασία με την ESCRS αποβαίνει προς όφελος όλων των Ελλήνων οφθαλμιάτρων, ενώ αναγνωρίζεται διεθνώς το υψηλό επίπεδο της οφθαλμολογίας στην Ελλάδα. Τέλος, κατά τη διάρκεια αυτού του Συνεδρίου καλούμεθα με την ψήφο μας να εκλέξουμε το νέο ΔΣ που θα εκπροσωπήσει την Εταιρεία μας τα επόμενα δύο χρόνια. Ολοι πρέπει να συμμετάσχουμε ψηφίζοντας αυτούς που θεωρούμε καλύτερους να μας εκπροσωπήσουν. Αυτή είναι η τελευταία φορά που επικοινωνώ μαζί σας μέσω αυτής της Στήλης, καθώς τελειώνει η θητεία μου ως Προέδρου της ΕΕΕΦΔΧ. Σας ευχαριστώ από καρδιάς για όλη τη στήριξη. Από το επόμενο τεύχος, ο εκλεγμένος Πρόεδρος για την επόμενη διετία, κ. Σπύρος Γεωργαράς, θα συνεχίσει αυτή την επικοινωνία μέσω της Στήλης του Προέδρου. 13 AΘΗΝΑ 2015: 29o Διεθνές Συνέδριο της ΕΕΕΦΔΧ 31 Χειρουργική καταρράκτη μετά από υαλοειδεκτομή 33 Χειρουργική καταρράκτη και διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια 37 Τηλεχειριζόμενη Σχισμοειδής Λυχνία Τηλεοφθαλμολογία 40 Με άλλο μάτι: Ο Εμμανουήλ Κριαράς ( ) και η σημασία του έργου του Με συναδελφικούς χαιρετισμούς, Γιάννης Παναγόπουλος Πρόεδρος ΕΕΕΦΔΧ 4 NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

5 laser Comparison of Femtosecond Lasers Currently Available for Anterior Segment Surgery Imola Ratkay-Traub MD, PhD Perry S. Binder MS, MD The purpose of this study is to present an unbiased comparison of commercially available femtosecond laser systems, used for anterior segment, refractive, cataract and corneal surgery. Technology Timeline for Femtosecond Lasers in Ophthalmology 1998: First clinical use of femtosecond laser in cornea: Intrastromal ablation (ISPRK), I. Ratkay-Traub, Budapest, Hungary 1999: Initial use of femtosecond laser keratome world wide: IntraLasik (flap), FLK (flap + lenticule), ICR (pre-cut channel + entry cut), I. Ratkay,-Traub Budapest, Hungary 2001: Commercial launch of IntraLase FS FDA I. RATKAY-TRAUB, I. Ferincz, T. Juhasz, R. Kurtz, R. Krueger: The Initial Clinical Studies with the Intralase Femtosecond Laser, Journal of Refractive Surgery 19, , (2003) : FS Laser tested in the lens for Presbyopia (R. Krueger USA, I Ratkay-Traub Hun) 2008: First clinical use of femtosecond laser world wide in cataract surgery: Capsulotomy, Fragmentation Z. Zs. Nagy, Budapest Hungary 2009: Corneal incision, Arcuate Keratotomy Z. Zs. Nagy, Budapest Hungary 2009: Commercial launch of LenSx FDA Nagy Z, Takacs A, Filkorn T, Sarayba M. Initial clinical evaluation of an intraocular femtosecond laser in cataract surgery. J Refract Surg 2009;25(12): : First Presbylens implantation in Europe to treat Presbyopia I.Ratkay, Budapest, Hungary Ratkay-Traub I, Radnόti J: Experience with the Raindrop (Vue+) Corneal Inlay to Treat Presbyopia 1 Year Results. 17th Winter ESCRS Warsaw February 13-15, 2013 Information collected from publications, presentations and company websites was placed into a comparative scheme. The systems analyzed are: IntraLase ifs, Ziemer LDV Z6, FEMTEC Technolas 520, Zeiss VisuMax, Wavelight FS 200 and Schwind Sirafy. NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 5

6 laser Femtosecond Lasers for Corneal Surgery IntraLase ifs 150 Ziemer LDV Z6 Technolas ZEISS VisuMax Wavelight FS 200 Schwind Sirafy Table 1 IntraLase ifs 150 Ziemer LDV Z6 Technolas 520 ZEISS VisuMax Wavelight FS 200 # CASES 5,000,000+ 2,000,000 30,000 >20,000 >10,000? Visualize Surgery Visual and Virtual Visual and Virtual Visual Visual Visual and Virtual Schwind Sirafy Visual and Virtual Laser Engine 150 khz 10.8 MHz 40, 80,160 khz varies w procedure 500 khz w doubler 200 khz 150 khz Diameter Selection Computer mm Computer +Suction Ring Computer Computer +Suction Ring Computer 1-12 mm Computer 7-10 mm Laser Cut Raster and Spiral Segmental w variable spot overlap Spiral Out-In Spiral Out-In Raster Raster and Spiral Pattern Continuous Segmental Continuous Continuous Continuous Continuous 6 NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

7 laser Table 2 IntraLase ifs 150 Ziemer LDV Z6 Technolas 520 ZEISS VisuMax Wavelight FS 200 Schwind Sirafy Laser Type Oscillator+ Amplifier Diode pumped Ytterbium Oscillator Amplifier Fiber optic Amplifier Ytterbium oscillator-amplifier 3rd Harmonic Nd:YAG Microchip Wavelength 1053 nm 1045 nm 1028 nm 1043 nm 1050 nm 355nm Pulse Duration fs ns Laser Pulse Energy-Max μj nj 0.86 μj nj μj μj Spot size < 3 μ 1 u 2-3 μ 1 μ 3 μ <1μ Side Cut Angle Excimer Compatible VISX, NIDEK, B&L Any No integration Zeiss MEL 80 Concerto Schwind Amaris What Procedures can we perform with the Femtosecond Laser? Refractive Flap for LASIK - LaserBlendedVision (LBV) Presbyopia Treatments - Corneal Inlay Supracor - IntraCor (Intrastromal) IntraCorneal Ring (ICR) to treat Keratoconus Astigmatic Keratotomy Visumax ReLEx smile (FLK) NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 7

8 laser Table 3 IntraLase ifs 150 Ziemer LDV Z6 Technolas 520 ZEISS VisuMax Wavelight FS 200 Schwind Sirafy Flap Shape Planar Planar Planar Planar Planar Planar Thickness um , Applanation Surface Planar Planar Curved Curved S, M, L Modified Planar Planar Time for 9 mm Flap Up to for 8.4 mm Hinge Angle & Width Computer K dependent Any angle Computer Any angle Computer Any angle Computer Any angle 2-5 mm wide Hinge location N, S, T N, S, T N, S, T N, S, T Custom Custom Patient Fixation Light Available Not distributed No Yes Yes No Yes Focus & Docking X, Y, Z X, Y, Z X, Y, Z Move Bed X, Y, Z Move Bed X, Y, Z X, Y, Z Centration Computer Mechanical Computer Mechanical Pt. Fixes Computer Computer IOP Increase mm Hg >25 mm Hg >26 mm Hg Vision Black Similar to 20/10 Similar to ifs? Suction Single syringe Single built in Single Built in Single Suction on limbus Dual, Built in Single built in Throughput /2 eyes >20 /2 eyes 25 /2 eyes >25 /2 eyes /2 eyes 25 /2 eyes Mobile No Yes No No No Yes Suction Loss Repeat Same or Different Day Bowman s cut Repeat easily? Repeat Same or Different Day Higher rate w Low Suction Issues Repeat Same or Different Day Repeat Same or Different Day 8 NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

9 laser Table 4 IntraLase ifs ZIEMER LDV Z6 Technolas 520 ZEISS VisuMax Wavelight FS 200 Schwind Sirafy Spot & Line Separation Control 2 x 2 to 7 x 9 μm Not under surgeon control 2 x 2 to 10 x 10 μm? 2 x 2 to 10 x 10 μm? Oval Flaps Yes Yes No No Yes Yes Raster Energy Per Pulse &Total 0.45 /0.8 μj/p 1.35 J/Flap 0.1 μj/p 11 J/Flap <1 μj/p Total? NA μj J/cm 2 Side Cut Only Yes Yes No No?? Table 5 ifs 150 Ziemer LDV Z6 Technolas 520 ZEISS VisuMax Wavelight FS 200 Schwind Sirafy Available Procedures Some are off Label in the US Flap, ICR, Wedge, Biopsy, LKP, PKP, DALK, DSEK Pocket, Stem Cell Tx, AK, CCI, Flap, ICR, LKP, PKP, Pocket. Soon FLEx, AK, Cataract Flap, PKP, LKP, FLEK, ICRS, AK Flap, DALK LKP PKP ICRS DSEK Flocket Flap, Limited PKP LKP. Pocket Channel in development Flap Coming: LKP, ICR, Pocket, AK Special Feature(s) IEK Software ISAK, CCI, Pocket Mobile IntraCor ReLEx, SMILE Special Adaptor For Donor Eyes Self-calibration of each cone Integrated pupil detection Therapeutic IntraLamellar Keratoplasty Anterior Lamellar Keratoplasty DALK Posterior Lamellar DSEK Penetrating Keratoplasty Donor Tissue preparation for DSEK Keratoprosthesis Implantation NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 9

10 laser Femtosecond Lasers for Cataract Surgery Techolas LensAR LenSx Catalys Table 6 LenSx 550 LensAR AMO Catalys TPV Victus FDA Status 510 K CCI, CCC AI, Lens Frag, LKP, PKP, Flap 510 K CCI, CCC AI, Lens Frag 510 K CCC Lens Frag, 2 CE mark CCC, AI, CCI Lens Frag coming, Visualize Surgery Video Microscope Virtual Surgical Microscope Virtual Live Video Camera Surgical Microscope Virtual Repetition Rate 50 khz 80 khz Variable khz 40, 80, 160 khz Switchable Wavelength 1,064 nm 1,064 nm Pulse Energy 15 uj 20 uj 3-10 uj 15 uj Numerical Target Variable NA Low for Lens Low NA for Lens Variable NA Low for Lens Variable NA Low for Lens 10 NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

11 laser Table 7 LenSx 550 LensAR AMO Catalys TPV Victus Pulse Duration < 600 fs fs speed NA < 600 fs 350 fs Surgical Diameter 14 mm 10 mm mm 13.0 mm Patient Interface Curved R=10 mm Soft Touch Hydrogel Liquid No corneal touch Liquid Curved Liquid Curved Applanation Force Detection NA NA No Applanation X,Y,Z force sensors detect motion X, Y, Z Future Treatment Planning Platform Lens Frag Install Base USA Q1, ? Table 8 LenSx 550 LensAR AMO Catalys TPV Victus Imaging OCT Limbus visible 40,000 scan/s 10 um resolution Posterior capsule visible 3D-CSI Central and Peripheral Cornea to Posterior lens capsule visible SD OCT Limbus visible 40,000 scan/s 10 um resolution Posterior capsule visible OCT Limbus visible 40,000 scan/s 10 um resolution Posterior capsule visible CCC Mechanism Side Cut Posterior > Anterior Side Cut Posterior > Anterior Side Cut Posterior > Anterior Side Cut Posterior > Anterior CCC Frag Order CCC Then Lens CCC Then Lens CCC Then Lens Lens Then CCC CCC Centration Manual Automated Pupil Center Automatic Manual NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 11

12 laser Table 9 LenSx 550 LensAR AMO Catalys TPV Victus Treatment Design Method Image Guided Semi-automatic Automatic Automated 18 sec. Manual # Docks Required LASIK Flaps Yes No No Yes Lens Frag Circular, Radial, double ellipsoid Cubical, Radial, Circular Coming: Cubical, Radial, Circular Reported Complications Dislocated Nuclei; Incomplete CCC improved Capsule Tags Poor flaps to improve Purchase Cost/Per Click Fee $400 K $425 pp? $595 K? $375 pp? Cataract Surgery All systems are very capable of performing several applications, but individual systems have special applications either not available on all systems, or perform sub-optimally for most applications. Software, laser engines, and screening hardware are excellent, but some have advantages others do not have. Currently we can find almost 20 different applications for ocular FS surgery. Femtosecond laser-assisted anterior segment surgery is capable of providing significantly improved incisional and refractive procedures compared to manual techniques, but no single system, currently is capable of providing all currently available applications. There appears to be a trend towards developing one system that can perform all current procedures. 1. Aura Plastic & Refractive Surgery Clinic MargitszigetBudapest, Hungary; 2. Danube Band Medical Centre (DOC) Szentendre, Hungary; 3. Gavin Herbert Eye Institute, University of California, Irvine, California USA 12 NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

13 ΤΕΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ* * Οπως έχει διαμορφωθεί μέχρι την ημερομηνία εκτύπωσης. Για τελευταία ενημέρωση επισκεφτείτε την ιστοσελίδα της ΕΕΕΦΔΧ, NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 13

14 ΑΘΗΝΑ ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕΕΦΔΧ Χαιρετισμός του Προέδρου της ΕΕΕΦΔΧ Αγαπητοί Συνάδελφοι, Εκμέρους της Οργανωτικής Επιτροπής σας καλωσορίζω στο 29ο Διεθνές Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Ενδοφακών και Διαθλαστικής Χειρουργικής, το οποίο διοργανώνεται φέτος με τη συμμετοχή και της European Society of Cataract and Refractive Surgeons (ESCRS). Με μεγάλη χαρά θα φιλοξενήσουμε τους εκλεκτούς συναδέλφους και φίλους από την ESCRS, η οποία θα συμμετάσχει στο επιστημονικό πρόγραμμα του Συνεδρίου με ένα Συμπόσιο με θέμα «Optical quality in cataract and refractive surgery». Η φετινή χρονιά έχει επετειακό χαρακτήρα, καθώς η Εταιρεία μας συμπληρώνει 30 χρόνια από την ίδρυσή της. Σε όλα αυτά τα χρόνια το ετήσιο συνέδριο της ΕΕΕΦΔΧ αποτελούσε το κύριο βήμα, όπου αναπτύσσονταν οι καινούργιες εξελίξεις στη χειρουργική του καταρράκτη και τη διαθλαστική χειρουργική. Οπως κάθε χρόνο, η πρώτη ημέρα του Συνεδρίου ξεκινά με μία Ημερίδα, η οποία φέτος αφορά στις απεικονιστικές μεθόδους (imaging) του πρόσθιου ημιμορίου. Η χειρουργική του καταρράκτη και η διαθλαστική χειρουργική δεν θα μπορούσαν να έχουν φτάσει σε αυτό το αξιοθαύμαστο αποτέλεσμα, χωρίς τη σύγχρονη εξέλιξη στις απεικονιστικές μεθόδους με τη βοήθεια της τεχνολογίας. Είναι απολύτως απαραίτητη η βαθειά γνώση και η βοήθεια που προσφέρουν αυτές οι εξετάσεις στον χειρουργό του πρόσθιου ημιμορίου. Ενα επιστημονικό πρόγραμμα υψηλού επιπέδου με διαλέξεις από διακεκριμένους διεθνώς οφθαλμιάτρους, στρογγυλές τράπεζες, κλινικά φροντιστήρια, πειραματικά χειρουργεία, ελεύθερες ανακοινώσεις, προβολή βίντεο, ηλεκτρονικά posters και near live χειρουργεία, θα παρουσιαστεί και φέτος, με έμφαση στις τελευταίες εξελίξεις στη χειρουργική του καταρράκτη και τη διαθλαστική χειρουργική αλλά και τις συναφείς υποειδικότητες. Το επιστημονικό πρόγραμμα του Συνεδρίου συμπεριλαμβάνει, όπως κάθε χρόνο, τα βασικά κλινικά φροντιστήρια για τον καταρράκτη, τη διαθλαστική χειρουργική και τον κερατοειδή, ενώ για άλλη μία χρονιά οι ειδικευόμενοι οφθαλμίατροι θα συμμετέχουν ενεργά στο Συνέδριο με δύο κλινικά φροντιστήρια από ειδικευόμενους σε ειδικευόμενους για τη χειρουργική του καταρράκτη και τη διαθλαστική χειρουργική. Τα υψηλού επιπέδου πειραματικά χειρουργεία, υπό την καθοδήγηση έμπειρων εκπαιδευτών, φέτος θα εμπλουτιστούν από ένα διεθνούς επιπέδου wet lab για τη μεταμόσχευση του ενδοθηλίου του κερατοειδούς, που θα περιλαμβάνει και θεωρητικό course από διακεκριμένους Ελληνες και ξένους εκπαιδευτές. Ο καθηγητής Boris Malyugin, μια παγκόσμια προσωπικότητα, γνωστός για την ουσιαστική συμβολή του στη χειρουργική του καταρράκτη, θα είναι ο αποδέκτης του Βραβείου Kelman Το Συνέδριο θα πλαισιώνεται, όπως κάθε χρόνο, από μία πλούσια έκθεση οφθαλμολογικού εξοπλισμού και στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω τις εταιρείες του είδους, που συμμετέχουν και το στηρίζουν δυναμικά. Τελειώνοντας, σας καλωσορίζω στο Συνέδριό μας για να ανταλλάξουμε εμπειρίες και γνώσεις, προσδοκώντας να είναι χρήσιμο και αποδοτικό για όλους μας και σας ευχαριστώ που με τη συμμετοχή σας συμβάλλετε ουσιαστικά στην επιτυχία του. Γιάννης Παναγόπουλος Πρόεδρος ΕΕΕΦΔΧ 14 NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

15 ΑΘΗΝΑ ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕΕΦΔΧ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΟ ΔIOIKHTIKO ΣYMBOYΛIO THΣ EΛΛHNIKHΣ ETAIPEIAΣ ENΔOΦAKΩN KAI ΔIAΘΛAΣTIKHΣ XEIPOYPΓIKHΣ Πρόεδρος: Αντιπρόεδρος: Γενικός Γραμματέας: Ταμίας: Mέλη: Ιωάννης Παναγόπουλος Παντελής Α. Παπαδόπουλος Δημήτρης Κυρούδης Μίλτος Μπαλίδης Σπύρος Γεωργαράς Βασίλης Καραμπατάκης Κωνσταντίνα Κουφαλά Γεώργιος Κυμιωνής Βασίλης Τσίγκος ΠΡΟΣΚΕΚΛΗΜΕΝΟΙ ΟΜΙΛΗΤΕΣ Jorge Alio Ισπανία Bekir Sitki Aslan Τουρκία Roberto Bellucci Ιταλία Jose Manuel Salgado Borges Πορτογαλία Peter Ciechanowski Ελβετία Farhad Hafezi Ελβετία Lisanne Ham Ολλανδία Vardhaman Kankariya Ινδία Vinod Kumar Ηνωμένο Βασίλειο Boris Malyugin Ρωσία Simonetta Morselli Ιταλία Thomas Olsen Δανία Ιωάννης Παλλήκαρης Ελλάδα Marina Rodriguez Ισπανία Maria Satue Ισπανία Marie Jose Tassignon Βέλγιο Solon Thanos Γερμανία Γραμματεία Συνεδρίου: MEDLINE Υπεύθυνη: Χριστίνα Τσαρούχα Γράμμου 20, Βριλήσσια, Τηλ.: , , Fax: NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 15

16 ΑΘΗΝΑ ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕΕΦΔΧ ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΧΩΡΟΣ Το 29ο Διεθνές Συνέδριο της ΕΕΕΦΔΧ θα πραγματοποιηθεί στο Ξενοδοχείο Hilton στην Αθήνα, από 26 Φεβρουαρίου έως 1 Μαρτίου ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ Οι επίσημες γλώσσες του Συνεδρίου είναι η ελληνική και η αγγλική με ταυτόχρονη μετάφραση στις περισσότερες συνεδριάσεις. ΕΚΘΕΣΗ ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΩΝ & ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου θα λειτουργήσει Εμπορική Εκθεση φαρμακευτικών, χειρουργικών προϊόντων και διαγνωστικών μηχανημάτων, σε χώρο ειδικά διαμορφωμένο και σε άμεση πρόσβαση με τους χώρους διεξαγωγής όλων των διαλέξεων. ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ Τελετή Εναρξης Τελετή Απονομής βραβείου Kelman 2015 Δεξίωση προς τιμήν των Συνέδρων ΚΟΣΤΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ Ειδικευμένοι, Μέλη ΕΕΕΦΔΧ: 130 (+ 50 Ετήσια Συνδρομή Μέλους) Ειδικευμένοι: 200 Μη Ειδικευμένοι:* 90 Παραϊατρικό Προσωπικό:* 80 Νοσηλευτές-Νοσηλεύτριες:* 60 Συνοδά μέλη: 50 Φοιτητές Ιατρικής:* Δωρεάν Οσοι ανήκουν στις ειδικές κατηγορίες με* θα πρέπει να πιστοποιούν την ιδιότητά τους (επιστολή από τον διευθυντή της κλινικής στην οποία κάνουν ειδικότητα ή εργάζονται ως νοσηλευτές, φοιτητική ταυτότητα). Σημείωση: Στην κατηγορία των Φοιτητών Ιατρικής (δωρεάν εγγραφή) ανήκουν μόνο οι προπτυχιακοί φοιτητές. Μεταπτυχιακοί φοιτητές, επί διδακτορικώ κ.λπ. ανήκουν στην κατηγορία των Μη Ειδικευμένων. Το κόστος Συμμετοχής περιλαμβάνει: - Παρακολούθηση Επιστημονικού προγράμματος συμπεριλαμβανομένων και των Κλινικών Φροντιστηρίων - Υλικό Συνεδρίου - Βεβαίωση Παρακολούθησης με τη μοριοδότηση - Συμμετοχή στη δεξίωση προς τιμή των Συνέδρων - Καφέ στα διαλείμματα - Πρόσβαση στην έκθεση 16 NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

17 ΑΘΗΝΑ ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕΕΦΔΧ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΑ Το CU (course unit) είναι εικονική μονάδα συναλλαγής η οποία θα χρησιμοποιείται για τη συμμετοχή των Συνέδρων στα Πειραματικά Χειρουργεία. Από τη Γραμματεία θα διατίθενται πακέτα των 5, 10 και 20 cu. Σε κάθε Πειραματικό Χειρουργείο αντιστοιχούν 5 cu, εκτός από το CATWL 1 (Βασικό Πειραματικό Χειρουργείο Καταρράκτη) το οποίο κοστίζει 60 ευρώ και το CORWL1 (DMEK wetlab)* το οποίο κοστίζει 150 ευρώ για τα τακτικά μέλη της ΕΕΕΦΔΧ και 250 ευρώ για τα μη μέλη. Προσοχή: Το CU είναι εικονική μονάδα, δεν σας δοθεί κάποιο κουπόνι, εισιτήριο ή κάτι ανάλογο, αλλά θα καταχωρείται για λογαριασμό σας στο σύστημα υπολογιστών του συνεδρίου. Θα σας δίνεται μια εκτύπωση με το πρόγραμμα των πειραματικών χειρουργείων που επιλέξατε. Οταν θα εισέρχεστε στην αίθουσα ο υπεύθυνος θα σαρώνει την κονκάρδα σας. Γι αυτό τον λόγο η προκράτηση είναι απαραίτητη. Η δήλωση συμμετοχής θα μπορεί να γίνεται και μερικά λεπτά πριν την έναρξη του πειραματικού χειρουργείου μέσω της γραμματείας. Για την αποφυγή συνωστισμού και μεγάλης αναμονής συνιστάται να έχετε κάνει τον προγραμματισμό σας και την κράτηση πολύ νωρίτερα. Επειδή για τα Πειραματικά Χειρουργεία υπάρχει μεγάλη ζήτηση, θα τηρηθεί αυστηρή σειρά προτεραιότητας. Η προκράτηση μέσω διαδικτύου θα ισχύσει μόνο αν έχετε καταβάλει το αντίτιμο (Κατάθεση στο λογαριασμό της ΕΕΕΦΔΧ: ALPHA BANK IBAN: GR Παρακαλούμε να σημειώνετε το όνομά σας και την αιτιολογία κατάθεσης «Πειραματικά Χειρουργεία»). ΚΟΣΤΟΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΩΝ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΩΝ Πακέτο 5 cu Πακέτο 10 cu Πακέτο 20 cu Οφθαλμίατροι Ειδικευόμενοι Οφθαλμίατροι Βασικό Πειραματικό Χειρουργείο Καταρράκτη (CATWL 1 ) - 60 DMEK wetlab (CORWL1)* 150 τακτικά μέλη ΕΕΕΦΔΧ 250 οφθαλμίατροι μη μέλη * Επισημαίνεται ότι το DMEK wetlab θα μπορέσουν να παρακολουθήσουν 20 άτομα 2 ανά σταθμό εργασίας τα οποία θα πρέπει να έχουν παρακολουθήσει προηγουμένως υποχρεωτικά το DMEK εκπαιδευτικό φροντιστήριο (θεωρητικό μέρος - αίθουσα Σαντορίνη / Κυριακή 1/3/2015, 09:00 10:50 π.μ.) ΧΟΡΗΓΙΑ ΜΟΝΑΔΩΝ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Η Ελληνική Εταιρεία Ενδοφακών και Διαθλαστικής Χειρουργικής (ΕΕΕΦΔΧ) έχει εξουσιοδοτηθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τη Συνεχή Ιατρική Εκπαίδευση (European Accreditation Council for Continuing Medical Education EACCME), για τη χορήγηση Μονάδων εκπαίδευσης (Credit Points) κατά τα: Κλινικά Φροντιστήρια Πειραματικά Χειρουργεία Στρογγυλές Τράπεζες Διαλέξεις που περιλαμβάνονται στο Επιστημονικό Πρόγραμμα του Ετήσιου Συνεδρίου της. Σημειώνεται ότι οι μονάδες που χορηγούνται με εξουσιοδότηση από το EACCME αναγνωρίζονται και από την Αμερικανική Εταιρεία (American Medical Association), ενώ η έγκριση δίνεται κάθε χρόνο στο Συνέδριο της ΕΕΕΦΔΧ από τον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο (ΠΙΣ). NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 17

18 ΑΘΗΝΑ ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕΕΦΔΧ ΠΡΟΕΓΓΡΑΦΗ Για προεγγραφή στο 29ο Διεθνές Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Ενδοφακών και Διαθλαστικής Χειρουργικής, με σκοπό τη συντομότερη εξυπηρέτησή σας, συμπληρώστε το Online Δελτίο Εγγραφής μέσω της ιστοσελίδας της ΕΕΕΦΔΧ ( ή επικοινωνήστε με τη Γραμματεία του Συνεδρίου MEDLINE. Κατάθεση στο λογαριασμό της ΕΕΕΦΔΧ: ALPHA BANK IBAN: GR (Παρακαλούμε να σημειώνετε το όνομά σας και την αιτιολογία κατάθεσης «Εγγραφή στο Συνέδριο») Με ταχυδρομική Επιταγή: Ελληνική Εταιρεία Ενδοφακών και Διαθλαστικής Χειρουργικής, Ποσειδώνος 42, 17561, Παλαιό Φάληρο, Αττική (Παρακαλούμε να σημειώνετε το όνομά σας και την αιτιολογία κατάθεσης «Εγγραφή στο Συνέδριο») ΔΙΑΜΟΝΗ ΣΕ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ Hotel Μονόκλινο HILTON ATHENS de Luxe 5* 140 HILTON ATHENS Acropolis View 180 HILTON ATHENS Executive Room 265 DIVANI CARAVEL Deluxe 5* 138 CROWNE PLAZA 5* 110 STRATOS VASSILIKOS 4* 90 ALEXANDROS 4* 80 BEST WESTERN ILISIA 4* 75 Στις ανωτέρω τιμές περιλαμβάνονται όλοι οι φόροι και AMERICAN BUFFET BREAKFAST. Ταξιδιωτικό Γραφείο AMPHITRION PRISMA Υπεύθυνος: Κώστας Κρούπης Κύπρου 46 & Πλούτωνος, Δάφνη Τηλ.: Κινητό: kostas.kroupis@gmail.com events@amphitrionprisma.gr 18 NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

19 ΑΘΗΝΑ ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕΕΦΔΧ ΔΙΑΜΟΝΗ International Business Hotel ATHENS HILTON ***** Βασιλίσσης Σοφίας 42, Αθήνα Το ξενοδοχείο Hilton όπου θα λάβει χώρα το 29ο Συνέδριο της ΕΕΕΦΔΧ βρίσκεται σε κεντρικό σημείο, στο τουριστικό και εμπορικό κέντρο της πόλης και απέχει μόνο 45 λεπτά από το αεροδρόμιο και δύο λεπτά από το σταθμό του μετρό «Μέγαρο Μουσικής». DIVANI CARAVEL HOTEL ***** Βασιλέως Αλεξάνδρου 2, Αθήνα Το Divani Caravel είναι ένα πολυτελές ξενοδοχείο που βρίσκεται σε ιδανικό σημείο, στην καρδιά της Αθήνας και δίπλα στο εκθεσιακό κέντρο του Hilton (60m). Crowne Plaza ***** Μιχαλακοπούλου 50, Αθήνα Το Ξενοδοχείο Crowne Plaza Athens, λειτουργεί στο κέντρο της πρωτεύουσας και προσφέρει στους επισκέπτες του υπηρεσίες υψηλών προδιαγραφών. Μετά την πρόσφατη ανακαίνισή του ανταποκρίνεται πλήρως στις αυστηρότατες προδιαγραφές που χαρακτηρίζουν τα ξενοδοχεία της αλυσίδας Crowne Plaza. STRATOS VASSILIKOS HOTEL **** Μιχαλακοπούλου 114 Ενα ξενοδοχείο που ανακαινίστηκε ριζικά, με απώτερο σκοπό να προτείνει μια διαφορετική οπτική στους χώρους φιλοξενίας και ανάπαυσης. Απέχει 10λεπτά με τα πόδια από το εκθεσιακό κέντρο του Hilton. ALEXANDROS HOTEL **** Τιμολέοντος Βάσσου 8 Το ξενοδοχείο Αλέξανδρος βρίσκεται στην Πλατεία Μαβίλη πολύ κοντά στη στάση μετρό Μέγαρο Μουσικής. Απέχει περίπου 1km από το εκθεσιακό κέντρο του Hilton. Best Western Ilisia Hotel **** Μιχαλακοπούλου 25, Αθήνα Το ξενοδοχείο Best Western Ilisia βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και απέχει λίγα λεπτά από το εκθεσιακό κέντρο στο Hilton με τα πόδια. NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 19

20 ΑΘΗΝΑ ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕΕΦΔΧ ΤΑ HIGHLIGHTS ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ESCRS SYMPOSIUM H ESCRS συμμετέχει ενεργά στο επιστημονικό πρόγραμμα του Συνεδρίου με τη διοργάνωση ενός συμποσίου με θέμα «Optical quality in cataract and refractive surgery» και τη συμμετοχή διεθνώς καταξιωμένων χειρουργών οφθαλμιάτρων. ΗΜΕΡΙΔΑ «Απεικονιστικές μέθοδοι πρόσθιου ημιμορίου» Με μία Ημερίδα με θέμα «Απεικονιστικές μέθοδοι πρόσθιου ημιμορίου» ξεκινάει φέτος το πρόγραμμα του Συνεδρίου, όπου διακεκριμένοι χειρουργοί οφθαλμίατροι από την Ελλάδα και το εξωτερικό θα παρουσιάσουν όλες τις τελευταίες εξελίξεις στις μεθόδους απεικόνισης του πρόσθιου ημιμορίου. ΜΑΓΝΗΤΟΣΚΟΠΗΜΕΝΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΑ Οπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, τα Μαγνητοσκοπημένα «Ζωντανά» Χειρουργεία αναμένεται να προσελκύσουν το ενδιαφέρον των περισσότερων συνέδρων. ΣΤΡΟΓΓΥΛΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ μεγάλου ενδιαφέροντος Στρογγυλές Τράπεζες μεγάλου ενδιαφέροντος για τον Καταρράκτη, τη Διαθλαστική Χειρουργική και τον Κερατοειδή, θα διοργανωθούν όλες τις ημέρες διεξαγωγής του Συνεδρίου. ΔΙΕΘΝΕΣ ΒΡΑΒΕΙΟ KELMAN 2015 Ο Prof. Boris Malyugin, μια παγκόσμια μορφή στον χώρο της χειρουργικής του καταρράκτη, θα είναι ο αποδέκτης του Διεθνούς Βραβείου Kelman 2015, ο οποίος θα βραβευτεί σε ειδική τελετή. ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ Πολύ ενδιαφέρουσες διαλέξεις από τους ξένους προσκεκλημένους ομιλητές, η διάλεξη στη μνήμη του Χαράλαμπου Ευκαρπίδη καθώς και η διάλεξη με το ενδιαφέρον και πάντα επίκαιρο θέμα «Ηθικά θέματα και συγκρούσεις ενδιαφερόντων κατά την ενάσκηση της Οφθαλμολογίας», θα εμπλουτίσουν το επιστημονικό πρόγραμμα του Συνεδρίου. ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΑ Τα αναβαθμισμένα πειραματικά χειρουργεία θα προσφέρουν και πάλι στους νέους οφθαλμιάτρους την ευκαιρία πρακτικής εξοικείωσης με μια πληθώρα διαφορετικών χειρουργικών επεμβάσεων υπό την καθοδήγηση έμπειρων εκπαιδευτών, ενώ για πρώτη φορά φέτος το πρόγραμμα των πειραματικών χειρουργείων θα εμπλουτιστεί και με DMEK wetlabs.. ΚΛΙΝΙΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ Οι ειδικευόμενοι θα συμμετέχουν και φέτος με δύο Κλινικά Φροντιστήρια «Χειρουργική καταρράκτη από ειδικευόμενους σε ειδικευόμενους» και «Διαθλαστική Χειρουργική από ειδικευόμενους σε ειδικευόμενους», ενώ για τους νεότερους συναδέλφους θα διοργανωθούν και φέτος Basic Courses για τον Καταρράκτη, τον Κερατοειδή και τη Διαθλαστική Χειρουργική. Επαναλαμβάνεται και φέτος το πολύ επιτυχημένο Κλινικό Φροντιστήριο «ΟΘΑΛΜΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ.ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ» με τη συμμετοχή διακεκριμένων ιατρών από τους επιστημονικούς κλάδους της παθολογίας και λοιμώξεων, ενδοκρινολογίας και νευρολογίας. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΤΕ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΤΕ ΜΑΣ Η ΕΕΕΦΔΧ, στο πλαίσιο της συνεχούς αναβάθμισης και εξέλιξής της για την παροχή υψηλού επιπέδου εκπαιδευτικών υπηρεσιών στους Έλληνες οφθαλμιάτρους εγκαθιστά και φέτος στο Συνέδριό της σύστημα ηλεκτρονικής αξιολόγησης. Πείτε μας τη γνώμη σας και βοηθήστε μας να ανταποκριθούμε όσο το δυνατόν καλύτερα στις προσδοκίες σας! 20 NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

21 ΑΘΗΝΑ ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕΕΦΔΧ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Πέμπτη 26 Φεβρουαρίου Αίθουσα Εσπερίδες 16:00 20:00 «Απεικονιστικές μέθοδοι πρόσθιου ημιμορίου» Συντονιστές: Π. Παπαδόπουλος, Δ. Κυρούδης, Α. Μανιατέας 16:00 17:45 1η Ενότητα Εισαγωγή, Π. Παπαδόπουλος UBM (Aρχή λειτουργίας - Εφαρμογές) Εισηγητής: Στ. Χαϊδούλης Οπτική βιομετρία Εισηγητής: Α. Μανιατέας Σύστημα VERION Φόρμουλες υπολογισμού ενδοφακών Εισηγητής: Π. Παπαδόπουλος 2η Ενότητα Τοπογραφία Placido Εισηγητής: V. Kankariya Tοπογραφία Scheimpflug Galilei, Εισηγητής: Aν. Χαρώνης Pentacam, Εισηγητής: Λ. Μαυρουδής Orbscan, Εισηγητής: Δ. Αλεξόπουλος Cassini, Εισηγητής: Κ. Καραμπάτσας Διάλειμμα 18:15 20:00 3η Ενότητα OCT Πρόσθιου ημιμορίου Εισηγητής: Μ. Μπαλίδης Zeiss Visante Εισηγητής: Σπ. Γκορέζης Optovue / 3D Παχυμετρία Εισηγητής: Γ. Ασημέλλης Εισαγωγή: Wavefront Εισηγητής: D. Smadja 4η Ενότητα Biomechanics: Ora-Corvis Εισηγητής: Δ. Κυρούδης Confocal Scanning Ophthalmoscope Εισηγητής: Α. Βουδούρη Mέτρηση κυττάρων ενδοθηλίου Εισηγήτρια: Ε. Πατσούρα Αίθουσα Ερατώ Β/Γ Κλινικά Φροντιστήρια 16:00-16:50 Απεξαρθρωμένοι ενδοφακοί Συντονιστής: Γ. Παππάς Εισηγητές: Ε. Γκοτζαρίδης, Γ. Α. Πουρναράς, Ευ. Παροικάκης, Π. Πέτρου 17:00-17:50 Διεγχειρητικές πρακτικές αντιμετώπισης χαλαρής ίριδος/στενής κόρης & χαλαρής ζίννειου ζώνης Συντονιστής: Χ. Τερζίδου Εισηγητές: Ι. Τσινόπουλος, Ν. Ματθαίου, Γ. Βρυώνης 18:00-18:50 Μετεγχειρητική ενδοφθαλμίτιδα και διεγχειρητική απώλεια πυρήνα φακού στην επέμβαση καταρράκτη: Eγκυρη θεραπεία έγκαιρα από τους ειδικούς Συντονιστής: Ι. Θεοχάρης Εισηγητές: Σ. Αστεριάδης, Θ. Κοντός, Εμ. Μαυρικάκης, Μ. Στεφανιώτου NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 21

22 ΑΘΗΝΑ ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕΕΦΔΧ 19:00-19:50 Οίδημα ωχράς κηλίδας και καταρράκτης Συντονιστής: Αθ. Βακάλης Εισηγητές: Ε. Γκοτζαρίδης, Δ. Δαρδαμπούνης, Π. Σταύρακας, Μ. Στεφανιώτου, Ν. Φαρμακάκης Αίθουσα Τερψιχόρη Β Πειραματικά Χειρουργεία Βασικό Πειραματικό Χειρουργείο Καταρράκτη 15:30-16:50 Τομή/ Μέρος 1ο Εκπαιδευτές: Χ. Τερζίδου, Κ. Κακουλίδης, Ι. Πανίδου 17:00-18:20 Καψουλόρηξη / Μέρος 2ο Εκπαιδευτές: Χ. Καλογερόπουλος, Μ. Μίχα, Κ. Κακουλίδης 18:30-19:50 Τεχνικές φακοθρυψίας / Μέρος 3ο Εκπαιδευτές: Ι. Τσινόπουλος, Ε. Χατζησπάσου, Γ. Βρυώνης Παρασκευή 27 Φεβρουαρίου Αίθουσα Τερψιχόρη 09:00-10:00 Ελεύθερες Ανακοινώσεις Καταρράκτης Ι Προεδρείο: Ν. Τσόπελας, Π. Λατσούδης, Γ. Βρυώνης Βελτιστοποίηση αποτελεσμάτων της χειρουργικής του καταρράκτη με ένθεση ενδοφακού σε παιδιά με σοβαρή ραγοειδίτιδα σχετιζόμενη με Νεανική Ιδιοπαθή Αρθρίτιδα (ΝΙΑ): Η εμπειρία μας από τα Οφθαλμολογικά νοσοκομεία Οξφόρδης και Μπρίστολ Αμπαζάς Π., Σάρμα Σ. Ασφάλεια και προβλεψιμότητα διαθλαστικού αποτελέσματος κατά την ένθεση τορικών ενδοφακών για τη διόρθωση του κερατοειδικού αστιγματισμού κατά τη χειρουργική αντιμετώπιση του καταρράκτη με τη χρήση femtosecond laser (LenSx) Θεοδωρίδου Ε., Κυριακίδου Ν., Ζώττα Π., Μόσχου Κ. Η νέα γενιά του φακού Gregory Lens απλοποιεί τη διαδικασία εγκίστρωσης του φακού στον οφθαλμό Κωστή Γ., Χαρώνης Α., Mαναίος Α. Οίδημα κερατοειδούς μετά από επέμβαση φακοθρυψίας σε ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη Κωστοπούλου Ε., Βλάτσιος Β., Παναγιώτου Δ., Σταμπουλή Δ., Τσαούσης Κ. Αντιμετώπιση όψιμης αυτόματης παρεκτόπισης ενδοφακού - Συγκριτικά αποτελέσματα τριών διαφορετικών τεχνικών Λιάσκα Α., Ανδριανοπούλου Κ., Σταμέλου Σ., Δημοπούλου Β., Μακρή Ε. Χαρακτηριστικά οφθαλμών με όψιμη παρεκτόπιση ενδοφακού Λιάσκα Α., Σταμέλου Σ., Ανδριανοπούλου Κ., Δημοπούλου Β, Μακρή Ε. 10:00-11:00 Διαλέξεις Προεδρείο: Π. Ράσογλου - Α. Κανδαράκης Lens crystallins and their role in neuronal cell survival and repair, S. Thanos Refractive surgery for irregular corneas, F. Hafezi Outcomes with trifocal IOLs, V. Kumar 11:00-12:00 Τελετή Eναρξης Συντονιστές: Δ. Κυρούδης, Γ. Γραμματέας της ΕΕΕΦΔΧ, Μ. Μπαλίδης, Ταμίας της ΕΕΕΦΔΧ Χαιρετισμός Προέδρου EEEΦΔΧ κ. Ιωάννη Παναγόπουλου Απονομή Υποτροφίας Ελληνικής Εταιρείας Ενδοφακών και Διαθλαστικής Χειρουργικής Σπ. Γεωργαράς 2015 Τελετή Απονομής Βραβείου Kelman Παρουσίαση του Prof. Boris Malyugin από τον ταμία της ΕΕΕΦΔΧ, κ. Μίλτο Μπαλίδη Απονομή Βραβείου Kelman 2015 στον Prof. Boris Malyugin Διάλεξη Kelman: «The passion for innovations: is it contagious?», B. Malyugin Βίντεο παρουσίαση «Το δίλημμα των νέων οφθαλμιάτρων: Ελλάδα ή εξωτερικό;» 12:00-13:30 Στρογγυλή Τράπεζα «Χειρουργική καταρράκτη σε παθολογικούς οφθαλμούς» Συντονιστής: Ι. Παναγόπουλος Ομιλητές: Χ. Καλογερόπουλος, B. Malyugin, Π. Παπαδόπουλος, M. J. Tassignon, Β. Τσίγκος 22 NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

23 ΑΘΗΝΑ ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕΕΦΔΧ 13:30 14:30 Δορυφορική Στρογγυλή Τράπεζα ALCON CATARACT REFRACTIVE SUITE: Βελτιστοποίηση αποτελεσμάτων για την κάλυψη των σύγχρονων απαιτήσεων του καταρράκτη Συντονιστής: Σπ. Γεωργαράς Ομιλητές: Κ. Κακουλίδης, Λ. Μαυρουδής, Κ.Μόσχου, Δ. Σιγανός Χορηγός: Alcon Ελλάς 15:00 16:30 Ελεύθερες Ανακοινώσεις Κερατοειδής Ι Προεδρείο: Ν. Ζιάκας, Γ. Παυλόπουλος, Ι. Παπαευθυμίου Immune reaction after Descemet membrane endothelial keratoplasty - an asymptomatic case Fiorentzis M., Viestenz A., Seitz B. Outcomes of Descemet Stripping Endothelial Keratoplasty (DSEK) using Eye Bank-Prepared Pre-loaded Grafts Palioura S., Colby K. The Boston Keratoprosthesis Type I in Mucous Membrane Pemphigoid Palioura S., Kim B., Dohlman C.H., Chodosh J. The division for thin DSEK. Thinner is better? Tsatsos M., MacGregor C., Kopsachilis N., Hossain P., Anderson D. Εκτίμηση και συσχέτιση του κερατόκωνου με τους κερατοειδικούς δείκτες ασυμμετρίας Βαχτσεβάνος Α., Καρακώστα Ε., Μπαλίδης Μ. Η εμπειρία μας από την εφαρμογή διασύνδεσης κολλαγόνου κερατοειδούς σε ασθενείς με κερατόκωνο Γούλα Α, Μουστόγιαννη Ε., Σεριφάι Ε., Μαρκόπουλος Κ., Καραγιάννη Α., Μιλτσακάκης Δ. Επιπλοκές διασύνδεσης κολλαγόνου κερατοειδούς. Γούλα Α., Σεριφάι Ε., Μουστόγιαννη Ε., Καραγιάννη Α., Μαρκόπουλος Κ., Μιλτσακάκης Δ. Μελέτη της διαχωριστικής γραμμής του στρώματος μετά από κλασική, υψηλής και πολύ υψηλής έντασης διασύνδεση του κερατοειδούς με τη χρήση της οπτικής τομογραφίας συνοχής πρόσθιου τμήματος Γρέντζελος Μ., Κυμιωνής Γ., Τσουλναράς Κ., Λιακόπουλος Δ., Παρασκευόπουλος Θ., Τσακαλής Ν., Τσιλιμπάρης Μ., Παλλήκαρης Ι. Cross Linking με την πλατφόρμα της Avedro (υψηλής έντασης διασύνδεσης κερατοειδικού κολλαγόνου) σε ασθενείς με κερατόκωνο Ζώττα Π., Λιακόπουλος Δ., Νασίκας Β., Κυριακίδου Ν., Θεοδωρίδου Ε., Μόσχου Κ. Επίδραση αναγεννητικού παράγοντα στην επούλωση του κερατοειδικού ελλείμματος μετά από διασύνδεση κερατοειδικού κολλαγόνου Κυμιωνής Γ., Λιακόπουλος Δ., Γρέντζελος Μ., Τσουλναράς Κ., Κουρουπάκη Α., Παρασκευόπουλος Θ., Τσιλιμπάρης Μ., Παλλήκαρης Ι. Συνδυασμένη εφαρμογή αναγεννητικού παράγοντα και θεραπευτικού φακού επαφής για τη θεραπεία εμμένοντος επιθηλιακού ελλείμματος Λιακόπουλος Δ., Κυμιωνής Γ., Γρέντζελος Μ., Διακονής Β., Κλάδος Ν., Τσουλναράς Κ., Τσιλιμπάρης Μ., Παλλήκαρης Ι. 17:00 18:15 Διαλέξεις Προεδρείο: Μ. Τραγάκης, Π. Οικονομίδης Ηθικά θέματα και συγκρούσεις ενδιαφερόντων κατά την ενάσκηση της Οφθαλμολογίας, Η. Παντελίδης Διάλεξη Ευπαρπίδη: Η επανεφεύρεση του τροχού στην οφθαλμολογία. Η τράπεζα Οφθαλμών «Γρηγόρης Γεωργαρίου», Aν. Χαρώνης Toric IOLs - understanding and evaluating outcomes, V. Kumar Poor or no zonular fibers, what s next?, M. J. Tassignon Excimer laser ablation in keratoconus - Do s and Don ts, F. Hafezi 18:30-20:00 Στρογγυλή Τράπεζα «Από τον Δαρβίνο στον Melles χρόνια μεταμοσχεύσεις κερατοειδούς» Συντονιστής: Μ. Μπαλίδης Ομιλητές: J. Alio, Π. Γεωργουδής, Β. Λιαράκος Αίθουσα Εσπερίδες 09:00 10:00 Ελεύθερες Ανακοινώσεις Γενικά Ι Προεδρείο: Α. Τουρμούζης, Ε. Πατσούρα, Κ. Ράλλης Μεταβολές του αξονικού μήκους μετά από χορήγηση anti-vegf θεραπείας σε παθήσεις της ωχράς κηλίδας Αποστολίδη Ι., Κυμιωνής Γ., Τσουλναράς Κ., Τσιλιμπάρης Μ. Μη επεμβατική μέτρηση οφθαλμικής ακαμψίας με νέα εφαρμογή διαφορικής τονομέτρησης Τσαγλιώτη Ε., Κυμιωνής Γ., Τσιλιμπάρης Μ., Δετοράκης Ε. Οφθαλμικό πτερύγιο και συνυπάρχουσες βλάβες οφθαλμικής επιφάνειας: Παθογενετικές και κλινικο-χειρουργικές συσχετίσεις Δετοράκης Ε., Παλλήκαρης Ι., Σπαντίδος Δ. Τροποποιημένη τραμπεκουλεκτομή. Η σημασία της δημιουργίας ενδοσκληρικού χώρου Κοζομπόλης Β., Κωνσταντινίδης Α., Αρβανίτης Μ., Λαμπίρης Γ. Τροποποιημένη ένθεση βαλβίδος EX-PRESS. Η DS-XPRESS αντιγλαυκωματική χειρουργική τεχνική Κοζομπόλης Β., Κωνσταντινίδης Α., Αρβανίτης Μ., Λαμπίρης Γ. NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 23

24 ΑΘΗΝΑ ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕΕΦΔΧ Η επίδραση των αντιγλαυκωματικών επεμβάσεων (τραμπεκουλεκτομή, συσκευή Ex-PRESS) στις εμβιομηχανικές ιδιότητες του κερατοειδούς Κωνσταντινίδης Α., Τριανταφυλλά Μ., Λαμπίρης Γ., Κοζομπόλης Β. Περιστατικό καρωτιδο-συραγγώδους επικοινωνίας σε έδαφος προϋπάρχοντος κιρσού άνω οφθαλμικής φλέβας Λοκοβίτης Ε., Δημάκης Α., Βουγιούκας Ν., Κανονίδου Ε., Μίχα Μ. Κλινικά Φροντιστήρια 10:00 10:50 Διασύνδεση κερατοειδικού κολλαγόνου: Αντιπαραθέσεις Συντονιστής: Γ. Κυμιωνής Εισηγητές: Σ. Γκορέζης, Κ. Καραμπάτσας, Κ. Μόσχου, Γ. Παυλόπουλος 12:00 12:50 Αντιμετώπιση επιπλοκών στη διαθλαστική χειρουργική Συντονιστές: Δ. Κυρούδης Εισηγητές: Π. Θεουλάκης, Κ. Κουφαλά, Κ. Μόσχου, Ι. Πούλας 14:30 17:30 Basic Course Διαθλαστικής Χειρουργικής Συντονιστές: Κ. Κουφαλά, Δ. Κυρούδης Εισηγητές: Δ. Αλεξόπουλος, Μ. Ασπιώτης, Σπ. Γκορέζης, Β. Κατσανεβάκη, Λ. Μαυρουδής, Κ. Μόσχου, Μ. Μπαλίδης, Σ. Παναγοπούλου, Ι. Πούλας, Γ. Ρουσσόπουλος, Δ. Σιγανός, Χ. Σιγανός, D. Smadja, Π. Σμαχλίου, Ι. Χαλκιαδάκης 17:30 20:30 Basic Course Καταρράκτη Συντονιστής: Β. Καραμπατάκης Εισηγητές: Α. Αντωνιάδης, Ν. Ζιάκας, Π. Ζώττα, Χρ. Καλογερόπουλος, Β. Κοζομπόλης, Β. Λακίδης, Κ. Μόσχου, Π. Σμαχλίου Αίθουσα Ερατώ Β/Γ Κλινικά Φροντιστήρια 09:00 09:50 Femtosecond Laser στη διαθλαστική χειρουργική Συντονιστής: Κ. Καραμπάτσας Εισηγητές: Σπ. Γκορέζης, Ζ. Ζαχαριάδης, Μ. Μπαλίδης, Δ. Σακελλάρης 10:00 10:50 Διόρθωση αστιγματισμού στη χειρουργική του καταρράκτη Συντονιστής: Ι. Τσινόπουλος Εισηγητές: Κ. Αναστασιλάκης, Α. Βούζα, Α. Τζαμάλης, Κ. Τσαούσης 12:00 12:50 Φροντιστήριο χειρουργικής ενδοθηλίου Συντονιστής: Μ. Μπαλίδης Εισηγητές: Β. Λιαράκος, Δ. Μιλτσακάκης, Μ. Τσάτσος 13:00 13:50 Τεχνικές φακοθρυψίας Συντονιστής: Ι. Πούλας Εισηγητές: Α. Αντωνιάδης, Μ. Νασρ, Ι. Πανίδου 14:30 15:20 Διαβητικό οίδημα ωχράς σε ασθενή με καταρράκτη Συντονιστής: Δ. Παπαδάκος Εισηγητές: Σ. Αστεριάδης, Α. Βακάλης, Ι. Κατσιμπρής 15:30 16:20 Η διόρθωση της πρεσβυωπίας στη χειρουργική του καταρράκτη Συντονιστής: Π. Παπαδόπουλος Εισηγητές: Σπ. Γκορέζης, Ε. Πατσούρα, Δ. Σιγανός 16:30 17:20 Χειρουργική αποκατάσταση ίριδος - Αναρτήσεις ενδοφακών - Επιπρόσθετοι ενδοφακοί Συντονιστής: Σπ. Γεωργαράς Εισηγητές: K. Μόσχου, Π. Παπαδόπουλος, Γ. Παππάς, I. Πούλας 17:30 18:20 Αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων των σύγχρονων Διαθλαστικών Lasers και διαγνωστικών μηχανημάτων Συντονιστής: Δ. Κυρούδης Ομιλητές: Μ. Αρβανίτης, Κ. Καραμπάτσας, Μ. Μπαλίδης, Κ. Ράλλης Χορηγός: Alcon Ελλάς 18:30 19:20 Ιδιαίτερες & συνδυασμένες επεμβάσεις καταρράκτη Συντονιστής: Β. Τσίγκος Εισηγητές: Γ. Δαυίδ, Θ. Κοντός, Α. Μανιατέας, Ν. Ματθαίου, Δ. Παπακωνσταντίνου, Αικ. Χριστοδούλου 24 NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

25 ΑΘΗΝΑ ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕΕΦΔΧ Αίθουσα Σαντορίνη Κλινικά Φροντιστήρια 09:00 09:50 SOE / Νέοι Έλληνες Οφθαλμίατροι 10:00 10:50 Αποκατάσταση χαμηλής όρασης. Παρόν και μέλλον Εισηγητής: Στ. Καρδιτσάς 12:00 13:20 Φροντιστηριακή Στρογγυλή Τράπεζα Τελευταίες εξελίξεις στον κερατοειδή Συντονιστής: Αθ. Νικολάου Εισηγητές: Κ. Καραμπάτσας, Ι. Μάλλιας, Αν. Χαρώνης Διοργανώνεται από την Ελληνική Εταιρεία Κερατοειδούς 14:00 15:20 Φροντιστηριακή Στρογγυλή Τράπεζα Συχνές διαθλαστικές και διόφθαλμες διαταραχές στη παιδική ηλικία Διαδραστική συνεδρία Συντονιστής: Ν. Κοζέης Εισηγητές: Ι. Ασπρούδης, Σ. Γκατζώνης, Δ. Καραγεωργόπουλος, Α. Κουρή, Β. Φωλλίδη Διοργανώνεται από την Ελληνική Εταιρεία Παιδοφθαλμολογίας & Στραβισμού 15:30 16:50 Φροντιστηριακή Στρογγυλή Τράπεζα Επιπλοκές στο οπίσθιο από τη χειρουργική στο πρόσθιο ημιμόριο Συντονιστής: Ευ. Γκοτζαρίδης Εισηγητές: Γ. Δατσέρης, Ε.Παροικάκης, Τ. Ρότσος Διοργανώνεται από την Ελληνική Εταιρεία Αμφιβληστροειδούς - Υαλοειδούς 17:00 18:20 Φροντιστηριακή Στρογγυλή Τράπεζα Οφθαλμοπλαστική Χειρουργική & Χειρουργική Καταρράκτη - Διαθλαστική Χειρουργική. Εχθροί ή Φίλοι; Συντονιστές: Ι. Μαυρικάκης - Αθ. Ρουμελιώτης Εισηγητές: Ι. Ζαχαρόπουλος, Γ. Καλαντζής, Ευ. Λινάρδος,Κ. Μπομπορίδης, Αν. Πατέλης Διοργανώνεται από την Ελληνική Εταιρεία Οφθαλμικής Πλαστικής & Επανορθωτικής Χειρουργικής 18:30 19:20 Κλινικό φροντιστήριο κερατόκωνου Νεότερες εξελίξεις Συντονιστής: Αν. Χαρώνης Εισηγητές: Β. Διακονής, Γ. Κωστή, Α. Μαναίος, Σ. Παλιούρα, Μ. Τσάτσος Αίθουσα Τερψιχόρη Β Πειραματικά Χειρουργεία 09:30-10:50 Συνδυασμένες επεμβάσεις καταρράκτη γλαυκώματος Εκπαιδευτές: Β. Καραμπατάκης, Κ. Σαμαράς, Η. Φαντέλ 12:00-13:20 Μικρή κόρη: Δακτύλιοι Malyugin και άγκιστρα ίριδος Εκπαιδευτές: Δ. Αλεξόπουλος, Δ. Κατσαβαβάκης, Ι. Κότσιρας 14:00-15:20 Eνθεση ενδοφακού Εκπαιδευτές: Ε. Πατσούρα, Α. Αντωνιάδης, Ι. Πανίδου 15:30-16:50 Τραύμα Εκπαιδευτές: Β. Καραμπατάκης, Β. Λακίδης, Δ. Μιλτσακάκης 17:00-18:20 Πρόσθια βιτρεκτομή Εκπαιδευτές: Δ. Παπαδάκος, Ιπ. Βασιλειάδης Σάββατο 28 Φεβρουαρίου Αίθουσα Τερψιχόρη 09:00 09:30 Παρουσιάσεις Video Ι Προεδρείο: Ζ. Μπισογιάννης, Η. Παντελίδης, Α. Περράκη Ιριδοπλαστική και εγχείρηση καταρράκτη. Χρανιώτη Α., Ντόρα Ε., Δραγούμης Ν., Μερσίνογλου Α., Λαμπρογιάννης Λ., Νανάς Δ., Μαρινόπουλος Κ., Ζιάκας Ν., Οικονομίδης Π. NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 25

26 ΑΘΗΝΑ ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕΕΦΔΧ Θόλωση ενδοφακού, οπίσθιου περιφακίου ή.?. Λαμπρογιάννης Λ., Μερσίνογλου Α., Δραγούμης Ν., Ντόρα Ε., Χρανιώτη Α., Νανάς Δ., Καπής Π., Οικονομίδης Π. Αντιμετώπιση Sunset Syndrome. Mερσίνογλου Α., Μπαλανίκας Γ., Χρανιώτη Α., Λαμπρογιάννης Λ., Δραγούμης Ν., Ντόρα Θ., Οικονομίδης Π. 09:30 11:30 Μαγνητοσκοπημένα χειρουργεία Συντονιστής: Π. Παπαδόπουλος Χειρουργοί: Α. Βουδούρη, Α. Κανδαράκης, Ν. Καραμαούνας, Μ. Λυγερός, E. F. Marques, Π. Παπαδόπουλος, M.J. Tassignon Με την ευγενική χορηγία της Alcon Ελλάς, της Αν. Μαυρογένης ΑΕ - Bausch&Lomb και της Amtec 12:00 14:00 ESCRS ΣΥΜΠΟΣΙΟ Προεδρείο: R. Bellucci Σπ. Γεωργαράς Optical quality in cataract and refractive surgery Refractive results of toric pseudophakic IOLs in keratoconus patients, Boris Malyugin Optical quality with new 1.5 mm incision IOL for MICS, Simonetta Morselli Optical quality after presbylasik surgery, Roberto Bellucci Optical quality following posterior chamber phakic IOL implantation for keratoconus, Vikki Katsanevaki Subjective and psychophysical analysis of the visual quality in phaco-refractive surgery, José Manuel Salgado Borges Aiming for the final 0.5 D accuracy in IOL refractive surgery, Thomas Olsen 14:00 15:00 Κλινικό Φροντιστήριο Οφθαλμολογία και... παθολογία Συντονιστής: Π. Ράσογλου Ομιλητές: Ε. Γιαμαρέλλου, Χρ. Ζούπας, Δ. Μητσικώστας 15:15 16:45 Παρουσιάσεις Video ΙΙ Προεδρείο: Α. Πολυχρονάκος, Δ. Κατσαβαβάκης, Π. Ταχιάος Ενδοφθαλμίτιδα Αμεση Αντιμετώπιση Βακάλης Ν. Ψευδοφακικό κυστικό οίδημα ωχράς. Βακάλης Ν. Σκληρική καθήλωση ακρυλικού ενδοφακού με τη τεχνική sewing machine. Βακάλης Ν., Εχιάδης Γ. Phavit. Βακάλης Ν. Η ιστορία της Διαθλαστικής Χειρουργικής του κερατοειδούς σε ένα VIDEO. Ζώττα Π., Μόσχου Κ. Επέμβαση καταρράκτη σε ασθενή με μικροκερατοειδή. Παρουσίαση περιστατικού. Κοτούλα Μ., Ντόκος Α., Καρδαράς Δ., Ζησούλης Ι., Τσιρώνη Ε. Οταν η ίριδα χορεύει... Μπασιάκος Σ., Ιονέσκου Μ., Ούστογλου Ε., Τζαμάλης Α., Τζέτζη Δ., Δημητράκος Σ., Τσινόπουλος Ι. Ιριδοπλαστική ισχαιμικής ίριδας σε έδαφος προηγηθείσας επέμβασης DALK. Ντόρα Ε., Νανάς Δ., Δραγούμης Ν., Χρανιώτη Α., Λαμπρογιάννης Λ., Μερσίνογλου Α., Ζιάκας Ν., Οικονομίδης Π. Αντιμετώπιση καταρράκτη σε ασθενή με συγγενές κολόβωμα ίριδας. Ντόρα Ε., Δραγούμης Ν., Λαμπρογιάννης Λ., Χρανιώτη Α., Μερσίνογλου Α., Οικονομίδης Π. 17:00 18:15 Διαλέξεις Προεδρείο: Ε. Βαϊκούσης, Δ. Σιγανός Fluidics and its control, B. S. Aslan Flap making technologies in lasik, V. Kankariya Retinal changes during cataract surgery, B. S. Aslan Multifocal IOLs: How to choose the best one for my patient, J. Alio Redefine emmetropia, I. Pallikaris 18:30 20:00 Στρογγυλή Τράπεζα Refractive Intrastromal Corneal Surgery Συντονιστής: Κ. Κουφαλά Ομιλητές: J. Alio, Γ. Κυμιωνής, Ι. Παλλήκαρης, V. Kankariya, Κ. Μόσχου 26 NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

27 ΑΘΗΝΑ ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕΕΦΔΧ Αίθουσα Εσπερίδες 09:00 10:00 Ελεύθερες Ανακοινώσεις Διαθλαστική Χειρουργική Προεδρείο: Γ. Δαυίδ, Β. Κατσανεβάκη, Μ. Λυγερός Αποτελεσματικότητα της επέμβασης femto LASIK για τη διόρθωση αστιγματισμού με τη χρήση της πλατφόρμας Wavelight FS200 Αρβανίτης Μ., Τσοπουρίδου Ρ., Λιούμη Δ., Μανιατέας Α., Λιαράκος Β. Πρώτα αποτελέσματα διαθλαστικής χειρουργικής στο οφθαλμιατρείο Αθηνών Κονταδάκης Γ., Πεπονής Β., Χαλκιαδάκης Ι., Παροικάκης Ευ., Μητρόπουλος Π., Κανδαράκης Α. Αποτελεσματικότητα, προβλεψιμότητα και η ασφάλεια διόρθωσης μέτριας και υψηλής μυωπίας και μυωπικού αστιγματισμού με τη μέθοδο ReLEx SMILE. Κυριακίδου Ν., Ζώττα Π., Θεοδωρίδου Ε., Κανιούρας Δ., Μόσχου Κ. Διαθλαστικό και οπτικό αποτέλεσμα μετά από ένθεση κερατοειδικών ενδοστρωματικών δακτυλίων Keraring με χρήση FEMTOSECOND LASER σε ασθενείς με κλινικό κερατόκωνο Κυριακίδου Ν., Ζώττα Π., Θεοδωρίδου Ε., Αναστασιλάκης Κ., Μόσχου Κ. Ανάλυση της διαύγειας του κερατοειδούς έπειτα από επέμβαση SMILE και σύγκριση με FS-LASIK Λαζαρίδης A., Δρούτσας K., Sekundo W. Διόρθωση πρεσβυωπίας με Kamra inlay Ι. Μάλλιας, Στ. Οικονόμου Κλινικά Φροντιστήρια 11:00 11:50 Διάθλαση (παιδιών & ενηλίκων) Φακοί Επαφής Συντονιστής: Ν. Νίτσας Εισηγητές: Α. Κουρή, Γ. Τόλιου, Αν. Χαρώνης 12:30 13:50 Νόσος οφθαλμικής επιφάνειας. Αιτιολογία, διάγνωση, αντιμετώπιση καθώς και ο ρόλος της ξηροφθαλμίας και των stem cells σε αυτήν Συντονιστής: Α. Κανδαράκης Εισηγητές: Π. Γεωργουδής, Ι. Μάλλιας, Κ. Μπομπορίδης, Γ. Παυλόπουλος 14:00 16:50 Basic Course Κερατοειδούς Συντονιστές: Γ. Κυμιωνής - Μ. Μπαλίδης Εισηγητές: Π. Γεωργούδης, Ν. Ζιάκας, Κ. Καραμπάτσας, Ι. Μάλλιας, Δ. Μικρόπουλος, Δ. Μιλτσακάκης, Κ. Μπομποριδης, Χ.Μπριλάκης, Γ. Παυλόπουλος, Κ. Σαμαράς, Χ. Σιγανός, Μ.Τσάτσος 17:00 18:20 Cornea fun club Συντονιστής: Γ. Κυμιωνής Εισηγητές: Α. Βουδούρη, Κ. Καραμπάτσας, Αν.Χαρώνης, Ι. Μάλλιας, Χ. Μπριλάκης, Μ. Μπαλίδης 19:00 20:00 Premium IOLs και Monovision Συντονιστής: Β. Τσίγκος Εισηγητές: Κ. Γκόγκου, Χρ. Θεοδώρου, Π. Παπαδόπουλος, Ε. Πατσούρα, Δ. Σαρακώτσης Αίθουσα Ερατώ Β/Γ Κλινικά Φροντιστήρια 09:00 09:50 Τα μυστικά της υδροδυναμικής και μηχανήματα στη φακοθρυψία Συντονιστής: Κ. Καραμπατάκης Εισηγητές: Π. Ζώττα, Β. Λακίδης, Η. Νάκος, Δ. Στρατής 11:00 11:50 Διαχείριση κινδύνου στην οφθαλμολογία: Πώς να προφυλασσόμαστε από τις μηνύσεις; Συντονιστής: Ι. Μάλλιας Εισηγητές: Δ. Βούτσινος, Η. Παντελίδης, Ε. Παπαευαγγέλου 13:00 13:50 Χειρουργική καταρράκτη με Femtosecond laser Συντονιστής: Κ. Μόσχου Εισηγητές: Β. Διακονής, Π. Ζώττα, Κ. Καραμπάτσας 14:00 14:50 Χειρουργική διόρθωση υψηλών αμετρωπιών Συντονιστής: Κ. Κουφαλά Εισηγητές: Μ. Ασπιώτης, Χρ. Κωνσταντίνου, Κ. Μόσχου, Δ. Σιγανός 15:00 15:50 Αφαιρέσεις ενδοφθαλμίων ενθέτων Συντονιστής: Σπ. Γεωργαράς Εισηγητές: Ν. Καραμαούνας, Α. Χαρώνης, Κ. Καραμπάτσας NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 27

28 ΑΘΗΝΑ ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕΕΦΔΧ 16:00 16:50 LASIK - PRK: Δεδομένα του σήμερα - Προσδοκίες του αύριο Συντονιστής: Σπ. Γκορέζης Εισηγητές: Μ. Αρβανίτης, Ν. Κυριακίδου, Μ. Λυγερός, Αθ. Οικονόμου, Κ. Ράλλης 17:00 17:50 Κερατεκτασίες Συντονιστής: Χ. Σιγανός Εισηγητές: Β. Κοζομπόλης, Κ. Κουφαλά, Δ. Κυρούδης 18:00 20:00 ilasik Suite Συντονιστής: Γ. Ρουσσόπουλος Εισηγητές: Η. Βουνοτρυπίδης, Λ. Μαυρουδής, Δ. Mπουζούκης, Μ. Παπαθανασίου, D. Smadja, Μ. Ψύλλα Χορηγός: ilaser Αίθουσα Σαντορίνη Κλινικά Φροντιστήρια 09:00 09:50 Ελάχιστα επεμβατική αντιγλαυκωματική χειρουργική μόνη ή σε συνδυασμό με τη σύγχρονη χειρουργική του καταρράκτη Συντονιστής: Β. Κοζομπόλης Εισηγητές: Ν. Μιχαηλίδου, Α. Λιάσκα 11:00 11:50 Το υποτροπιάζον πτερύγιο. Σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές Μελλοντικές προσεγγίσεις Συντονιστής: Γ. Παυλόπουλος Εισηγητές: Π. Ζώττα, Κ. Μπομπορίδης, Χ. Τερζίδου 12:00 13:50 Διαθλαστική χειρουργική από ειδικευόμενους σε ειδικευόμενους κι όχι μόνο Συντονιστής: Β. Κοζομπόλης Εισηγητές: Α. Γιαρμουκάκης, Χ. Γκουντής, Μ. Γρέντζελος, Γ. Κονταδάκης, Β. Νασίκας, Μ. Τριανταφυλλά, Κ. Τσουλναράς 14:30 15:50 Φροντιστηριακή Στρογγυλή Τράπεζα Αντιμετώπιση του ραγοειδικού καταρράκτη: Τι άλλαξε στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας; Συντονιστής: Χρ. Καλογερόπουλος Εισηγητές: Σ. Ανδρούδη, Β. Καραμπατάκης, Ι. Τσινόπουλος Διοργανώνεται από την Ελληνική Εταιρεία για τη Μελέτη των Οφθαλμικών Φλεγμονών και Λοιμώξεων 16:00 16:50 Artisan και Artiflex - διορθωτικοί φακοί στηριζόμενοι στην ίριδα - ICL - Cachet Συντονιστής: Στ. Οικονόμου Εισηγητές: Β. Τσίγκος, Κ. Κουφαλά, Ε. Παροικάκης 17:00 17:50 Αντικατάσταση ενδοφακών Συντονιστής: Π. Οικονομίδης Εισηγητές: Ν. Κυρόπουλος, Ευ. Παροικάκης, Π. Πέτρου 18:00 20:00 Χειρουργική καταρράκτη από ειδικευόμενους σε ειδικευόμενους Συντονιστής: Μ. Ασπιώτης Εισηγητές: E. Ντόρα, B. Νασίκας, Γ. Κονταδάκης, Μ. Πατσιαμανίδη, Τ. Τσιλιμπώκου, Α. Τασιοπούλου, Κ. Βασιλόπουλος, Γ. Μπάτσος, Ε. Χριστοδούλου, Κ. Σπηλιόπουλος Αίθουσα Τερψιχόρη Β Πειραματικά Χειρουργεία 09:00-10:20 Τορικοί πολυεστιακοί ενδοφακοί Εκπαιδευτές: V. Kankariya, Κ. Σαμαράς, Ε. Πατσούρα 11:00-12:20 Σκληρική στήριξη ενδοφακών Εκπαιδευτές: Χ. Καλογερόπουλος, Β. Λακίδης, Η. Φαντέλ 12:30-14:00 Επεμβάσεις γλαυκώματος: Βαλβίδες Εκπαιδευτές: Κ. Σαμαράς, Η. Φαντέλ, Α. Μανιατέας 14:30-15:50 Ενδοκαψικοί δακτύλιοι Εκπαιδευτές: V. Kankariya, Ν. Νίτσας, Δ. Στρατής 17:00-18:20 Ενδοβολβικές ενέσεις Εκπαιδευτές:Δ. Παπαδάκος, Ι. Τζαμίχας 18:30-19:50 Ενθεση ενδοφακών ιριδικής στήριξης και πρόσθιου θαλάμου Εκπαιδευτές: Μ. Μπαλίδης, Ε. Πατσούρα, Αν. Χαρώνης 28 NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

29 ΑΘΗΝΑ ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕΕΦΔΧ Αίθουσα Galaxy 20:30 Δεξίωση προς τιμή των συνέδρων στην Αίθουσα Galaxy του Ξενοδοχείου Hilton Κυριακή 1 Μαρτίου Αίθουσα Τερψιχόρη 09:30-11:00 Ελεύθερες Ανακοινώσεις Κερατοειδής ΙΙ Προεδρείο: Χ. Σιγανός, Π. Γεωργουδής, Κ. Σαμαράς Vital-10: η περιγραφική σταδιοποίηση του κερατόκωνου. Mαναίος Α., Κωστή.Γ, Χαρώνης Α. DSAEK σε ασθενή με ICE σύνδρομο και ανεπάρκεια του ενδοθηλίου. Μιλτσακάκης Δ., Πίτσας Χ., Γούλα Ν., Μαρκόπουλος Κ., Καραγιάννη Α., Μπατζίκος Γ., Μαγκλάρας Κ. Demodex folliculorum σε ασθενή με χρόνια βλεφαρίτιδα και αγγείωση του κερατοειδούς, ανθεκτική στη συντηρητική θεραπεία. Μιλτσακάκης Δ., Γούλα Ν., Γαρδέλη Ι., Μαρκόπουλος Κ., Καραγιάννη Α., Μπατζίκος Γ., Μαγκλάρας Κ. Αξιολόγηση απεικόνισης κερατοειδούς μέσω τεχνολογίας Dual Scheimpflug σε συγγενείς ασθενών με οικογενή κερατόκωνο. Μπλαζάκη Σ., Τσουλναράς Κ., Παναγοπούλου Σ., Τσιλιμπάρης Μ., Κυμιωνής Γ. Μεταβολές στην επίδραση της τροπικαμιδης στη διαστολή κόρης ασθενών οι οποίοι υποβλήθηκαν σε επέμβαση διασύνδεσης κερατοειδούς. Παρασκευόπουλος Θ., Κυμιωνής Γ., Τσουλναράς Κ., Λιακόπουλος Δ., Γρέντζελος Μ., Παναγοπούλου Σ., Τσιλιμπάρης Μ., Παλλήκαρης Ι. Μία ακραία περίπτωση ξηροφθαλμίας μετά από εκτεταμμένη εκτομή εντέρου για την αντιμετώπιση παχυσαρκίας. Πατσούρα Ε., Βασιλαρά Φ., Γεωργαράς Σ. Η επίδραση της in-vitro και in-vivo θεραπείας διασύνδεσης του κολλαγόνου στο υλικό των ενδοκερατοειδικών δακτυλίων Σιδερούδη Χ., Λαμπίρης Γ., Soto-Beobide A., Perente I., Βογιατζής Γ., Χρυσσανθόπουλος Α., Cakir H., Κοζομπόλης Β. Τροποποιώντας τα υπάρχοντα επιταχυνόμενα πρωτόκολλα διασύνδεσης κερατοειδούς Τσουλναράς Κ., Λιακόπουλος Δ., Γρέντζελος Μ., Παρασκευόπουλος Θ., Κουρουπάκη Α., Τσιλιμπάρης Μ., Κυμιωνής Γ. Eπανασχεδιάζοντας τη διαμπερή μεταμόσχευση κερατοειδούς: το δαχτυλίδι (του) ΤΑ Χαρώνης Α., Κωστή Γ., Mαναίος Α. Αφαίρεση της Δεσκεμετείου μεμβράνης ως θεραπεία σε ασθενή με εντοπισμένο οίδημα κερατοειδούς και φυσαλιδώδη κερατοπάθεια, επί εδάφους Fuch s Δυστροφίας του Ενδοθηλίου Κουρουπάκη Α., Παρασκευόπουλος Θ., Λιακόπουλος Δ., Τσουλναράς Κ., Κυμιωνής Γ. Αντιμετώπιση πολυπαραγοντικής λοιμώδους κερατίτιδας ανθεκτικής σε φαρμακευτική αγωγή με θεραπεία διασύνδεσης κολλαγόνου Κουρουπάκη Α., Λιακόπουλος Δ., Παρασκευόπουλος Θ., Τσουλναράς Κ., Κυμιωνής Γ. 11:00 12:00 Ελεύθερες Ανακοινώσεις Καταρράκτης ΙΙ / Γενικά ΙΙ Προεδρείο: Δ. Βάκρος, Γ. Κότσιρας, Ι. Πανίδου Η επίδραση των φακών επαφής με στενοπικό δίσκο στο οπτικό πεδίο Μπλαζάκη Σ., Charman Ν., Atchison D., Πλαΐνης Σ. Βιματοπρόστη 0,03% χωρίς συντηρητικά (Lumigan PF) vs βιματοπρόστης 0,03% (Lumigan) Μπουρνάς Π., Ζώζολου Μ., Παυλάκης Κ., Χρηστίδης Σ., Βαϊκούσης Ε. Αποκατάσταση της οπτικής οξύτητος, αλλαγή στην ενδοφθάλμια πίεση και μείωση του οιδήματος της ωχράς κηλίδος σε ασθενείς με απόφραξη κεντρικής ή περιφερικής οφθαλμικής φλέβας οι οποίοι έλαβαν θεραπεία με ενδουαλοειδικό εμφύτευμα 0,7% δεξαμεθαζόνης (Ozurdex) Αχτσίδης Β., Menon L., Κοζανίδου E., Patwardhan A., Ravindranath P. Εκπαίδευση στην Οφθαλμολογία στην Ελλάδα της οικονομικής ύφεσης Τσαούσης Κ. Επίπτωση, αιτιολογία και αντιμετώπιση περιστατικών μετεγχειρητικής ενδοφθαλμίτιδας μετά από χειρουργείο καταρράκτη από εφαρμογής του συστήματος των κλειστών ενοποιημένων νοσηλίων Μπασιάκος Σ., Ούστογλου Ε., Τζαμάλης Α., Τζέτζη Δ., Συμεωνίδης Χ., Δημητράκος Σ., Τσινόπουλος Ι. Διόφθαλμη άθροιση μετά από αμφοτερόπλευρη ένθεση πολυεστιακών ενδοφακών Τσαούσης Κ., Πλαΐνης Σ., Δημητράκος Σ., Τσινόπουλος Ι. Ενδοφακός (και τεχνητή ίριδα) κερατοειδικής στήριξης: το εγχείρημα CorSIL Χαρώνης Αν., Mαναίος Α., Κωστή Γ. NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 29

30 ΑΘΗΝΑ ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΕΕΕΦΔΧ 12:00 12:45 Παρουσιάσεις Video ΙΙΙ Προεδρείο: Γ. Ρουσσόπουλος, Π. Σμαχλίου, Χ. Τερζίδου Χειρουργική θεραπεία της περιφερικής λέπτυνσης κερατοειδούς με πρόσθιο τμηματικά μοσχεύματα κερατοειδούς σχήματος πετάλου Σαμαράς Κ. Φακοθρυψία σε υπερώριμο καταρράκτη με τη χρήση Malyugin Ring σε σύνδρομο χαλαρής ίριδας Χατζησπάσου Ε., Δαμίγος Ν., Μοσχονάς Κ., Τσακίρης Κ. TMDSEK - Thin manually dissected DSEK in complex Eyes Tsatsos M., MacGregor C., Kopsachilis N., Hossain P., Anderson D. Refractive Lenticule Transplantation for Correction of Iatrogenically Induced Hyperopic Astigmatism after LASIK Sekundo W., Lazaridis A. 13:30 14:00 Τελετή Βράβευσης Εργασιών / Γενική Συνέλευση Μελών ΕΕΕΦΔΧ Αίθουσα Ερατώ Β/Γ Κλινικά Φροντιστήρια 09:30 10:20 Η χειρουργική του καταρράκτη σε ασθενείς με ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς Συντονιστής: Μ. Στεφανιώτου Εισηγητές: Σ. Αστεριάδης, Δ. Κανιούρας, Μ. Νισκοπούλου, Τρ. Ρότσος 10:30 11:20 Δύσκολες περιπτώσεις καταρράκτη Συντονιστής: Α. Πολυχρονάκος Εισηγητές: Α. Βακάλης, Ν. Ζιάκας, Κ. Καραμπάτσας, Π. Σμαχλίου 11:30 12:20 Επιστροφή στην επιφάνεια: Νέα Trans PRK από την φυσική στην κλινική πράξη Συντονιστής: Β. Τσίγκος Εισηγητές: Δ. Κυρούδης, Γ. Τσιούλιας, Κ. Μπαχάρης, Ρ. Χρηστίδης 12:30 13:20 Η χρησιμότητα του OCT στον προεγχειρητικό και μετεγχειρητικό έλεγχο στις επεμβάσεις του πρόσθιου ημιμορίου Συντονιστής: Ι. Δατσέρης Εισηγητές: Α. Μανιατέας, Τ. Ρότσος, Α. Ρουβάς, Σ. Χαϊδούλης Αίθουσα Σαντορίνη Κλινικά Φροντιστήρια 09:00 10:50 1ο Εκπαιδευτικό Σεμινάριο για την Εκλεκτική Μεταμόσχευση Δεσκεμετείου Ενδοθηλίου Κερατοειδούς (DMEK) / Μέρος 1ο: Εκπαιδευτικό Φροντιστήριο Συντονιστής: Β. Λιαράκος Εισηγητές: P. Ciechanowski, Κ. Δρούτσας, L. Ham, M. Rodriguez, M. Satue 11:00 11:50 Γλαύκωμα και διαθλαστική χειρουργική Συντονιστής: Δ. Σιγανός Εισηγητές: Ν. Ματθαίου, Κ. Κουφαλά 12:00 12:50 Επείγοντα περιστατικά στην Οφθαλμολογία Συντονιστής: Ι. Ασπρούδης Εισηγητές: Γ. Κοψίνης, Γ. Καλαντζής, Μ. Τσάτσος, Θ. Φιλιππόπουλος, Αικ. Χριστοδούλου Αίθουσα Τερψιχόρη Β Πειραματικά Χειρουργεία 11:00-13:00 1ο Εκπαιδευτικό Σεμινάριο για την Εκλεκτική Μεταμόσχευση Δεσκεμετείου Ενδοθηλίου Κερατοειδούς (DMEK) / Μέρος 2ο : Πειραματικό Χειρουργείο Εκπαιδευτές: P. Ciechanowski, Κ. Δρούτσας, L. Ham, Β. Λιαράκος, M. Rodriguez, M. Satue 14:00 Λήξη Εργασιών του Συνεδρίου 30 NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

31 καταρράκτης Χειρουργική καταρράκτη μετά από υαλοειδεκτομή Η ανάπτυξη καταρράκτη είναι μία από τις πλέον συχνές επιπλοκές της βιτρεκτομής και ένα ποσοστό από 12,5 80% των ασθενών αναπτύσσουν καταρράκτη. Επιβαρυντικοί παράγοντες για την ανάπτυξη καταρράκτη (μετά από βιτρεκτομή) αποτελούν η ηλικία, η προϋπάρχουσα σκλήρυνση του φακού, ο διεγχειρητικός τραυματισμός του φακού από εργαλεία, η Διαβητική Αμφιβληστροειδοπάθεια καθώς και η χρήση σιλικόνης και αερίων για επιπωματισμό. Υπάρχει αυξημένη πιθανότητα διεγχειρητικών και μετεγχειρητικών επιπλοκών στη χειρουργική καταρράκτη μετά από βιτρεκτομή λόγω της υπάρχουσας φλεγμονής και των συνεπειών από την προηγηθείσα επέμβαση, ενώ η συνοσηρότητα όπως π.χ. διαβήτης, αποκόλληση κ.λπ. παίζουν σημαντικό ρόλο. Σημειωτέον ότι έχουμε να κάνουμε με πιο σκληρούς καταρράκτες ενώ η απουσία στήριξης από το υαλοειδές είναι σημαντικός παράγοντας. Επιπλέον δυσκολίες προκαλούν η ουλοποιήση του επιπεφυκότα, η κατάσταση του ενδοθηλίου, η δυσκολία στη μυδρίαση, η χαλαρή ζίννειος και η προϋπάρχουσα ρήξη του Οπ. περιφακίου που πολλές φορές συνυπάρχουν σε αυτές τις καταστάσεις. Επίσης το χαμηλό sclera rigidity, το κυστοειδές οίδημα της ωχράς (CME), η Διαβητική Αμφιβληστροειδοπάθεια, καθώς και η αυξημένη κινητικότητα του Ιριδοφακικού διαφράγματος κατά τη διάρκεια της επέμβασης απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή. Προεγχειρητικός έλεγχος: Κατά τον προεγχειρητικό έλεγχο είναι απαραίτητη η λήψη καλού ιστορικού, η λεπτομερής εξέταση και ο σχεδιασμός της επέμβασης. Ελέγχουμε εάν έχει γίνει πλήρης ή μερική βιτρεκτομή και αν υπάρχει σιλικόνη στον πρόσθιο θάλαμο. Ελέγχουμε την κατάσταση της κόρης, εάν υπάρχει Ιριδοφακοδόνηση, καθώς επίσης γίνεται πλήρης έλεγχος βυθού και B-scan (Σημαντικό εύρημα η αύξηση του πάχους του φακού, προβολή πίσω από το οπίσθιο περιφάκιο μπορεί να σημαίνει πιθανή ρήξη Οπ. περιφακίου από την προηγούμενη επέμβαση). Η Βιομετρία ιδίως όταν υπάρχει σιλικόνη στο υαλοειδές είναι σημαντική για τον ακριβή υπολογισμό της ισχύος του ενδοφακού που θα ενθέσουμε. Στη μέτρηση του αξονικού μήκους του βολβού, η χαμηλή ταχύτητα υπερήχων διαμέσου της σιλικόνης δίνει λανθασμένες μετρήσεις. Ο Οφθαλμός εμφανίζεται επιμηκυσμένος και αυτό διότι: Ενώ η ταχύτητα ήχου Ιωάννης Παναγόπουλος Χειρουργός Οφθαλμίατρος Πρόεδρος ΕΕΕΦΔΧ επικοινωνία: Πίνακας I Formula για τη διόρθωση του AXL σε οφθαλμούς με σιλικόνη: VCD 1532 = AL (ACD = LENS) VCD corrected = VCD 1532 x(i / 1532) x 980 m/s (ή 1040 m/s ανάλογα με το velocity της σιλικόνης) Οπου AL corrected = VCD corrected + ACD + LENS AL: Αξονικό μήκος βολβού ACD: Βάθος πρόσθιου θαλάμου LENS Thickness: Πάχος φακού VCD: Μήκος Υαλοειδικής κοιλότητας Εικόνα 1. Α-scan βιομετρία στον φυσιολογικό οφθαλμό είναι 1550m/s στον οφθαλμό με σιλικόνη είναι 1000m/s. Ακριβέστερα σε Viscosity της σιλικόνης 1000 cst ταχύτητα 980m/s 5000 cst ταχύτητα 1040m/s CST=centistoke Υπάρχει η ανωτέρω φόρμουλα (Πίνακας I) για τον προσδιορισμό του Αξονικού μήκους του βολβού σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η Οπτική Βιομετρία με τα μηχανήματα όπως συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις λόγω αδιαφάνειας των μέσων (όταν υπάρχει διαφάνεια το IOL Master LENSTAR δεν επηρεάζονται από τα διαθλαστικά μέσα και έχουν ειδικά προγράμματα μέτρησης ενσωματωμένα στο λογισμικό τους). (Εικόνα 1) Ενας πρακτικός υπολογισμός της Ισχύος των Ενδοφακών είναι να υπολογίσουμε το αξονικό μήκος ως εξής AXL: 0,71 x AXL (υπερηχογραφικό) για τη διόρθωση της αύξησης του μήκους του οφθαλμού που προκάλεσε η σιλικόνη. Βεβαίως είναι προτιμότερο να έχουμε, εάν είναι δυνατόν, μετρήσει το Αξονικό μήκος (AXL) προ της βιτρεκτομής, ή μετά από την αφαίρεση της σιλικόνης ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις ακόμη και η μέτρηση άλλου οφθαλμού είναι χρήσιμη. Το βασικό ερώτημα τίθεται προς τον χειρουργό του οπίσθιου ημιμορίου. Πότε και αν θα αφαιρεθεί η σιλικόνη; Εάν η σιλικόνη πρέπει να διατηρηθεί προσθέτουμε 3 8 διοπτρίες στη δύναμη του φακού που υπολογίζουμε ανάλογα με το σχήμα του ενδοφακού Convex plano = +3Dp Biconvex = +6 Dp Εάν η σιλικόνη πρόκειται να αφαιρεθεί στο μέλλον προειδοποίηση του αρρώστου για μυωπική εκτροπή. Επιλογή Ενδοφακού: Αμφότεροι οι ακρυλικοί ενδοφακοί υδρόφιλοι και υδρόφοβοι είναι προτιμητέοι σε αυτές τις περιπτώσεις. Οι φακοί της σιλικόνης όπως και οι one piece plate haptic φακοί πρέπει να αποφεύγονται. Ειδικά με τους φακούς σιλικόνης η προσκόλληση μετεγχειρητικά της υγρής σιλικόνης στην οπίσθια επιφάνεια του φακού δημιουργεί πολλά προβλήματα και μείωση της Οπτικής Οξύτητας. Προτιμότερο να επιλέγονται φακοί με 360ο square edge και με μεγάλη διάμετρο του οπτικού τμήματος (6-6,5 mm) για καλύτερη προσπέλαση της περιφέ- NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 31

32 καταρράκτης Εικόνα 2. Σχήματα ενδοφακών Εικόνα 3. Reverse Pupillary block ρειας του βυθού ενώ οι plano convex ενδοφακοί έχουν καλύτερο οπτικό αποτέλεσμα λόγω των μικρότερων οπτικών παρεκκλίσεων. (Εικόνα 2) Επίσης PMMA φακοί μπορεί να χρησιμοποιηθούν όταν σχεδιάζουμε να ενθέσουμε φακό πρ. θαλάμου ή φακό στήριξης στο sulcus. Εικόνα 4. Ασταθής πρόσθιος θάλαμος Σχεδιασμός Χειρουργείου: Τοπική ή παραβόλβιος αναισθησία επιλέγεται από τους περισσότερους χειρουργούς αν και η επέμβαση μπορεί να γίνει με σταγόνες. Η υποτονία κατά τη διάρκεια της επέμβασης αντιμετωπίζεται με Ιξωδοελαστικά στον πρ. θάλαμο ή με διατηρητή πρ. θαλάμου. Η κερατική τομή (clear corneal incision) είναι προτιμητέα ενώ το σκληρικό tunnel μπορεί να επιλεγεί σε περιπτώσεις που σχεδιάζουμε να εισάγουμε rigid IOL ή βλέπουμε την πιθανότητα η επέμβαση να μετατραπεί σε εξωπεριφακική αφαίρεση. Η καψουλορήξη μπορεί να έχει δυσκολίες λόγω της Ινωσης του πρ. περιφακίου σε πολλές περιπτώσεις ή του μειωμένου Red reflex και γι αυτό όταν είναι αναγκαίο μπορεί να χρειαστεί να χρησιμοποιήσουμε χρωστικές του περιφακίου (Vision Blue). Πρέπει να είναι αρκετά μεγάλη (5-5,5 mm) ώστε να διευκολύνουμε την ορατότητα μετεγχειρητικά και να αποφύγουμε τη φίμωση του πρ. περιφακίου, ενώ πολλές φορές είναι αναγκαίο να χρησιμοποιήσουμε ψαλίδια περιφακίου λόγω της εκτεταμένης ίνωσης. Ο υδροδιαχωρισμός πρέπει να είναι αργός, όχι απότομος λαμβάνοντας υπόψη ότι μπορεί να προϋπάρχει ρήξη του οπίσθιου περιφακίου και να αποφύγουμε έτσι παρεκτόπιση του πυρήνα του φακού στην υαλοειδική κοιλότητα (posterior capsular blow-out). Οσον αφορά τη χειρουργική τεχνική της αφαίρεσης του πυρήνα πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι καταρράκτες μετά από βιτρεκτομή είναι σκληρότεροι και έτσι πρέπει να είμαστε πλέον προσεκτικοί και να σπαταλήσουμε περισσότερο χρόνο για την αφαίρεση αυτού του πυρήνα. Επιπλέον λόγω της αστάθειας της ζιννείου πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τη λιγότερο τραυματική τεχνική για τη ζίννειο. Επίσης ένα σημαντικό θέμα είναι η διακύμανση του βάθους του πρ. θαλάμου λόγω της χαλαρής ζιννείου και της απουσίας της στήριξης από το υαλώδες. Η μεγάλη διακύμανση κατά τη διάρκεια της φακοθρυψίας μπορεί να ελαττωθεί κρατώντας τη φιάλη του BSS χαμηλά. Πολλές φορές κατά τη διάρκεια της φακοθρυψίας έχουμε το φαινόμενο του αντίστροφου papillary block (Reverse papillary block) (Εικόνα 3) όπου αυξάνεται η πίεση στον πρ. θάλαμο και έχουμε αιφνίδιο μεγάλο βάθεμα του πρ. θαλάμου. Η αντιμετώπιση σε αυτό το φαινόμενο είναι (α) χαμηλότερα ο ορός και (β) η ανύψωση του χείλους της ίριδας με την πλαϊνή spatula ώστε να αποφύγουμε αυτό το φαινόμενο όταν επισυμβεί. Το φαινόμενο αυτό δεν συμβαίνει συχνά όταν έχει γίνει μερική Υαλοειδεκτομή (core vitrectomy) όπως στη χειρουργική της οπής της ωχράς ή για επαμφιβληστροειδικές μεμβράνες. Αυτοί οι ασθενείς είναι επιρρεπείς σε ένα άλλο φαινόμενο το infusion deviation syndrome όπου υγρό μετακινείται στο υαλώδες διαμέσου της χαλαρής ζιννείου, αυξάνεται η πίεση στην υαλοειδική κοιλότητα και έτσι έχουμε μείωση στο βάθος του πρ. θαλάμου (ρηχό πρ. θάλαμο). Αυξάνοντας το ύψος της φιάλης έχουμε το παράδοξο φαινόμενο ακόμη πιο ρηχό πρ. θάλαμο. (Εικόνα 4) Η επαρκής μυδρίαση είναι απαραίτητη για ένα καλό χειρουργικό αποτέλεσμα και πρέπει να εξασφαλίζεται με όλα τα μέσα (Μυδριατικά, NSAID, Viscomydriasis, Iris hooks κ.λπ.). Πυκνές πλάκες οπίσθιου περιφακίου (ίνωση) λόγω της σιλικόνης είναι συχνές και πρέπει να αντιμετωπίζονται είτε με οπίσθια καψουλορήξη είτε μετεγχειρητικά με YAG- Laser. Εφόσον υπάρχει χαλαρή ζίννειος (zonular dialysis) Capsular tension Rings μπορεί να υποστηρίξουν τη σταθερότητα του ενδοφακού. Τέλος, συρραφή της τομής είναι απαραίτητη για να εξασφαλιστεί ασφαλής σύγκλιση και να αποφύγουμε αθαλαμία μετεγχειρητικά με δεδομένο το ότι δεν υφίσταται η στήριξη από το υαλοειδές. Οσον αφορά τη μετεγχειρητική παρακολούθηση αναφέρονται οι κύριες μετεγχειρητικές επιπλοκές: λάθος υπολογισμού ενδοφακών, αποκόλληση αμφιβληστροειδούς, σιλικόνη στον πρ. θάλαμο, θόλωση οπίσθιου περιφακίου, επαμφιβληστροειδική μεμβράνη Βιβλιογραφία 1. Novack MA, Rice TA, Michels RG, et al. The crystalline lens after vitrectomy for diabetic retinopathy. Ophthalmology. 1984;91: De Bustros S, Thompson JT, Michels R G, et al. Nuclear sclerosis after vitrectomy for epiretinal membranes. Am J Ophthalmology. 1988;105: Thomson JT, Glaser BM, Sjaarda RN, et al. Progression of nuclear sclerosis and long-term visual results of PPV with TGF a2 for MH. Am J Ophthalmol. 1995;119: Lucke KH, Foerster MH, et al. Long-term results of PPV with silicone oil in 500 cases of complicated RDs. Am J Ophthalmol. 1987;104: Nichamin LD. Phacoemulsification following VR surgery. In: Cataract Surgery in Complicated Cases. Burrato L. Osher RH, Masket S, (Eds): Thorofare, NJ: Slack Inc; 2000: Shamnas HJ. IOL power calculation. Avoiding the errors. Glendale, New Circle Publishing House 1996; Seo MS, Lim ST, Kim HD, et al. Changes in refraction and axial length according to the viscosity of intraocular silicone oil. Korean J Ophthalmol. 1999;13(1): Sharma N, Pal N, et al. Phacoemulsification in eyes following vitroeretinal surgery: phacoemulsification surgery. New Delhi, India: Jaypee Brothers; 2005: Shamnas HJ. IOL lens power calculation: ultra sound measurement of the challenging eye. Thorofare, NJ: Slack Incorporated; 2004: Apple DJ, Federmann JL, et al. Irreversible silicone oil adhesion to silicone intraocular lenses. Ophthalmology. 1996;103: Grusha YO, Maskett S, Miller KM, et al. Phacoemulsification and lens implantation after pars plana vitrectomy. Ophthalmology. 1998;105: Mac Cartney DL, Miller KM, Stark WJ, et al. Intraocular lens style and refraction in eyes treated with silicone oil. Arch Ophthalmol. 1987;105: NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

33 καταρράκτης Χειρουργική καταρράκτη σε παθήσεις οπίσθιου ημιμορίου Χειρουργική καταρράκτη και διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια αποτελεί τη δεύτερη πιο συχνή συννοσηρότητα του καταρράκτη από τις παθήσεις του αμφιβληστροειδούς, όπως προκύπτει από τα δεδομένα του ΕUREQUO και άλλων μελετών. Οι πιο σημαντικές διαφορές σε σχέση με την ΗΕΩ - που αποτελεί την πιο συχνή συννοσηρότητα είναι ότι η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι χρόνια πάθηση, αμφοτερόπλευρη με πιθανή ασυμμετρία στη βαρύτητα και ότι αφορά ολόκληρο τον αμφιβληστροειδή και όχι μόνο τον οπίσθιο πόλο και την ωχρά κηλίδα. Το τελευταίο είναι ιδιαίτερα σημαντικό γιατί ο χειρουργός του καταρράκτη πρέπει να λάβει υπόψη του ότι η μετεγχειρητική οπτική πρόσβαση στην περιφέρεια του οφθαλμού, για την κλινική παρακολούθηση και πιθανές επεμβάσεις με Laser φωτοπηξία είναι απαραίτητη στον οφθαλμίατρο που θα παρακολουθήσει τη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Οι διαβητικοί ασθενείς εμφανίζουν καταρράκτη σε μεγαλύτερη συχνότητα και σε μικρότερη ηλικία. Μια τελευταία ιδιαιτερότητα των διαβητικών ασθενών είναι ο καταρράκτης snowflake (νιφάδα χιονιού) που εμφανίζεται σε νεαρή ηλικία (Εικόνα 1) Απόστολος Μανιατέας, MD Xειρουργός Οφθαλμίατρος επικοινωνία: apoman19@yahoo.gr ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗ ΗΕΩ 13-19% ΓΛΑΥΚΩΜΑ 8-11% ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦ/ΠΑΘΕΙΑ 4-5% Πόσο απαραίτητο είναι το χειρουργείο του καταρράκτη στους διαβητικούς ασθενείς; Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι μια χρόνια πάθηση που στην καλύτερη περίπτωση μπορεί να παραμένει στάσιμη αλλά τις περισσότερες φορές παρουσιάζει επιδείνωση όσο η διάρκεια της νόσου αυξάνεται. Ο καταρράκτης από την άλλη, προκαλεί μια διαρκώς επιδεινούμενη αλλοίωση της οπτικής ικανότητας, η οποία σε προχωρημένα στάδια εμποδίζει και την κλινική παρακολούθηση της νόσου. Η Early Treatment Diabetic Retinopathy Study report No. 25 έδειξε ότι οι περισσότεροι ασθενείς με ήπια ως σοβαρή μη παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια ή με αρχόμενη παραγωγική και/ή διαβητικό οίδημα παρουσίασαν βελτίωση της οπτικής οξύτητας ως και ένα χρόνο μετεγχειρητικά. Αρα, από τη στιγμή που ο καταρράκτης κάνει την εμφάνισή του αρχίζει ο προβληματισμός για το χρονικό σημεία στο οποίο θα γίνει το χειρουργείο ώστε να βελτιστοποιήσουμε το μετεγχειρητικό αποτέλεσμα και να μειώσουμε την πιθανότητα των επιπλοκών. Εικόνα 1. Διαβητικός καταρράκτης Προεγχειρητικός έλεγχος σε διαβητικούς ασθενείς Υπάρχουν αρκετά βιβλιογραφικά δεδομένα που αποδεικνύουν ότι η χειρουργική επέμβαση καταρράκτη μπορεί να προκαλέσει επιδείνωση ή εξέλιξη της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Αυτά τα φαινόμενα ήταν πολύ πιο έντονα την εποχή της ενδοπεριφακικής και εξωπεριφακικής τεχνικής, αλλά ακόμη και στην εποχή της σύγχρονης φακοθρυψίας από πολύ μικρή τομή και με τα σύγχρονα μηχανήματα υπάρχει μετεγχειρητική φλεγμονή. Είναι σημαντικός ο προεγχειρητικός έλεγχος τόσο για τον καταρράκτη και την εκτίμηση της ενέργειας και των χειρισμών που θα χρειαστούν όσο και για τη σταδιοποίηση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας (Εικόνα 2). Ο προεγχειρητικός έλεγχος περιλαμβάνει: 1. Ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη: Η λήψη αναλυτικού ιστορικού της πάθησης και πρέπει να περιλαμβάνει τον τύπο (ινσουλινοεξαρτώμενο ή μη), το έτος έναρ- NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 33

34 καταρράκτης Εικόνα 2. Σταδιοποίηση διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας Εικόνα 5. Φλουοροαγγειογραφία σε διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια Εικόνα 3. Ιατρικό ιστορικό Εικόνα 4. OCT σε διαβητική αμφ/πάθεια ξης διάρκεια της νόσου, τη ρύθμιση του σακχάρου αλλά και το ιστορικό ρύθμισης όπως αποτυπώνεται από τα επίπεδα της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης και τη διακύμανσή τους. Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη εξαρτάται τόσο από τη ρύθμιση του σακχάρου (τους τελευταίους 3 μήνες) όσο και από γενετικούς παράγοντες και αποτελεί ένα σημαντικό δείκτη «επιθετικότητας» της νόσου. Είναι διαφορετικό να αντιμετωπίζεις έναν ασθενή που έχει καλή πρόσφατη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη αλλά για 15 χρόνια ήταν τελείως αρρύθμιστος από το να έχεις κάποιον με καλή ρύθμιση καθόλη τη διάρκεια της νόσου (μεταβολική «μνήμη»). Επιπλέον, ιδιαίτερα σημαντικό είναι να γίνεται καταγραφή της φαρμακευτικής αγωγής και της διάρκειάς της καθώς κάποια φάρμακα μπορεί να βοηθούν στη ρύθμιση του σακχάρου αλλά να επιδεινώνουν το διαβητικό οίδημα της ωχράς. 2. Ιατρικό ιστορικό: Καταγράφεται το υπόλοιπο ιστορικό με έμφαση στους παράγοντες που σχετίζονται με την καρδιαγγειακή λειτουργία (κάπνισμα, υπέρταση, επίπεδα λιπιδίων και χοληστερόλης) καθώς και όλα τα φάρμακα που λαμβάνει ο ασθενής (Εικόνα 3) 3. Σχισμοειδής λυχνία / Βυθοσκόπηση: Απαιτείται λεπτομερής εξέταση στη σχισμοειδή λυχνία και πριν τη χρήση μυδριατικών σταγόνων για έλεγχο ύπαρξης νεοαγγείωσης της ίριδας. Συχνά είναι δυσχερής η εξέταση του βυθού λόγω της θόλωσης του φακού αλλά δίνει σημαντικές πληροφορίες για τη σταδιοποίηση της διαβητικής αμφιβληστροεδιοπάθειας και καθορίζει τον απεικονιστικό έλεγχο που θα χρειαστεί. 4. OCT: H εξέταση αυτή παίζει πρωταρχικό ρόλο για την έγκαιρη διάγνωση του διαβητικού οιδήματος της ωχράς κηλίδας αλλά και άλλων σημείων της διαβητικής αμφ/πάθειας. Αποτελεί μια γρήγορη, μη επεμβατική και άνετη για τον ασθενή εξέταση. Ακόμη και σε αρκετά προχωρημένους καταρράκτες μέσα από ένα «παραθυράκι» μειωμένης θολερότητας του φακού μπορούμε να πάρουμε σημαντικές πληροφορίες για τη μορφολογική κατάσταση του οπίσθιου πόλου ακόμη και αν η ποσοτική αξιολόγηση με τους ειδικούς παχυμετρικούς χάρτες είναι αδύνατη. Εκτός από το ενδοαμφιβληστροειδικό οίδημα, η OCT μπορεί να αναδείξει την παρουσία επαμφιβληστροειδικής μεμβράνης, υαλοειδοαμφιβληστροειδικών έλξεων, την παρουσία εξιδρωμάτων, αιμορραγιών, μικροανευρυσμάτων καθώς και άλλων ευρημάτων από τον οπίσθιο πόλο (Εικόνα 4). 5. Εγχρωμη φωτογραφία βυθού: Η λήψη έγχρωμων φωτογραφιών βυθού είναι πολύ σημαντική για τη σταδιοποίηση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας και τον σχεδιασμό της θεραπείας. Γίνεται χαρτογράφηση των αιμορραγιών, των εξιδρωμάτων, των διαταραχών των αγγείων και υπάρχει η δυνατότητα σύγκρισης με μελλοντικές εξετάσεις. 6. Φλουοροαγγειογραφία: Η κλασική αγγειογραφία με χρήση φλουοροσίνης αναδεικνύει με λεπτομέρεια τα μικροανευρυσμάτια, τις περιοχές ισχαιμίας καθώς και λεπτές νεοαγγειώσεις που μπορεί να ξεφύγουν κατά τη βυθοσκόπηση (Εικόνα 5) Καινούριες τεχνικές όπως η OCT-αγγειογραφία επιτρέπουν τη μη 34 NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

35 καταρράκτης επεμβατική απεικόνιση του αγγειακού δικτύου (Εικόνα 6), ενώ η wide-field αγγειογραφία αναδεικνύει με μοναδικό τρόπο τις περιφερικές βλάβες (ισχαιμία, νεοαγγείωση). 7. Υπερηχογραφία: Σε πολύ πυκνούς καταρράκτες όπου η βυθοσκόπηση είναι αδύνατη και τα άλλα διαγνωστικά μέσα που βασίζονται σε οπτικές πληροφορίες δεν μπορούν να εφαρμοστούν ή επί ενδοϋαλοειδικών αιμορραγιών έχει εφαρμογή η κλασσική β-υπερηχογραφία. Είναι απαραίτητη για τη διάγνωση αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς και του PVR. Εχοντας ολοκληρώσει την ανάλυση και την προεγχειρητική μελέτη και των δύο παθήσεων είναι δυνατός ο σχεδιασμός της θεραπευτικής προσέγγισης και του σχεδιασμού του χειρουργείου του καταρράκτη ανάλογα με τη βαρύτητα της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας (Εικόνα 7). Διαβητικό οίδημα ωχράς Το διαβητικό οίδημα ωχράς (ΔΟΩ) αποτελεί το πιο συχνό αίτιο διαταραχής της όρασης επί διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας και αφορά περίπου το 3% των ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη. Στην παθογένειά του ενέχονται διάφοροι συστηματικοί παράγοντες, όπως η υπέρταση, η νεφρική λειτουργία, η υπερλιπιδαιμία, η λήψη φαρμάκων (υπογλυκαιμικοί παράγοντες) και βέβαια η ρύθμιση του σακχάρου. Ο παθοφυσιολογικός μηχανισμός περιλαμβάνει αρκετά μονοπάτια και κεντρικό σημείο αποτελεί η διαταραχή του έσω αιματο-αμφιβληστροειδικού φραγμού που επιτελείται από τις στενές συνδέσεις (tight-junctions) των περικυττάρων του ενδοθηλίου στα τριχοειδή του αμφιβληστροειδούς. Ανάλογα με τη μορφολογία του οιδήματος κατατάσσεται σε εστιακό ή διάχυτο και ελκτικό όταν συνυπάρχει υαλοειδοαμφιβληστροειδική έλξη ή επαμφιβληστροειδική μεμβράνη (Εικόνα 8). Αποτελεί την πιο συχνή αιτία επιδείνωσης μετά από χειρουργική επέμβαση καθώς ο ήδη δυσλειτουργικός έσω φραγμός επιβαρύνεται από τη μετεγχειρητική φλεγμονή. Η προετοιμασία των ασθενών με ΔΟΩ περιλαμβάνει τη χορήγηση τοπικών ΜΣΑΦ μία εβδομάδα προ του χειρουργείου και την αντιμετώπιση του ΔΟΩ με τα σύγχρονα θεραπευτικά μέσα: ενδοϋαλοειδικές εγχύσεις αντι-vegf παράγοντα ή κορτικοστεροειδών και εφαρμογή εστιακού και δίκην δικτύου laser. Οι ενδοϋαλοειδικές εγχύσεις μπορεί να προηγηθούν του χειρουργείου κατά μερικές μέρες ή να γίνουν και ταυτόχρονα σαν προφύλαξη. Τέλος, η μετεγχειρητική αντιφλεγμονώδης αγωγή στους ασθενείς αυτούς είναι προτιμητέο να επιμηκύνεται εως και 2-3 μήνες, με συχνή παρακολούθηση με OCT. Χειρουργείο καταρράκτη και παναμφιβηστροειδική φωτοπηξία: Ποιο πρέπει να προηγείται; Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης Early Treatment Diabetic Retinopathy Study (ETDRS), η παναμφιβληστροειδική φωτοπηξία πρέπει να προηγείται της χειρουργικής επέμβασης του καταρράκτη σε ασθενείς με παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με την ίδια μελέτη, είναι προτιμότερο να προηγείται η εστιακή φωτοπηξία της παναμφιβληστροειδικής φωτοπηξίας. Ωστόσο, οι εξελίξεις στη χειρουργική του καταρράκτη και στα μηχανήματα της φακοθρυψίας έχουν μειώσει πολύ το χειρουργικό φορτίο και τη μετεγχειρητική επιδείνωση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Η ETDRS, η οποία πραγματοποιήθηκε αρκετά χρόνια νωρίτερα, αφορούσε ασθενείς που υποβλήθηκαν σε ενδοπεριφακικές και εξωπεριφακικές επεμβάσεις και συνεπώς σε πολύ μεγαλύτερη επιβάρυνση. Αυτό είναι ένα καινούριο δεδομένο που πρέπει να αξιολογείται στον σχεδιασμό της θεραπευτικής προσέγγισης. Υπάρχουν αναφορές από τη σύγχρονη βιβλιογραφία που σημειώνουν ότι τα καλύτερα αποτελέσματα παρουσιάζονται όταν η παναμφιβληστροειδική φωτοπηξία ολοκληρωθεί 1 χρόνο πρό της επέμβασης ή όταν ακολουθεί τη φακοθρυψία, ενώ στις περιπτώσεις που γίνεται βιαστικά προ του χειρουργείου (<6 μήνες) τα αποτελέσματα δεν είναι τόσο ικανοποιητικά. Επιπρόσθετα, στην τελική απόφαση για τον σχεδιασμό πρέπει να συνυπολογίζεται εαν η θόλωση του κρυσταλλοειδούς φακού από τον καταρράκτη εμποδίζει τη διενέργεια μιας καλής παναμφιβληστροειδικής φωτοπηξίας (ιδιαίτερα συχνό επί οπίσθιων υποκαψικών καταρρακτών) καθώς και τις δυσκολίες της φω- Εικόνα 6. OCT-Αγγειογραφία χωρίς σκιαγραφικό Εικόνα 7. Αντιμετώπιση διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας Εικόνα 8. Διαβητικό οίδημα ωχράς NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 35

36 καταρράκτης Εικόνα 9. Καταρράκτης και διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια τοπηξίας σε ψευδοφακικούς ασθενείς. Τέλος, η συστηματική ρύθμιση του σακχάρου υπεισέρχεται και στην απόφαση αυτή, καθώς είναι γνωστό ότι η απότομη ρύθμιση του σακχάρου (π.χ. μείωση της τιμής της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης κατά 3 μονάδες % το τελευταίο τρίμηνο) μπορεί να προκαλέσει σημαντική επιδείνωση στο οίδημα της ωχράς. Χειρουργική τεχνική: Ιδιαιτερότητες των διαβητικών Οι διαβητικοί ασθενείς παρουσιάζουν κάποιες ιδιαιτερότητες λόγω της νόσου που απαιτούν ειδικό σχεδιασμό και αντιμετώπιση κατά τη διάρκεια του χειρουργείου. Οι σημαντικότερες από αυτές είναι: Παρουσιάζουν πιο αργή και δύσκολη επούλωση των τομών, οπότε είναι προτιμότερο να γίνονται μικρότερες τομές και χρήση ραμμάτων στις πολύ βαριές περιπτώσεις. Το επιθήλιο του κερατοειδούς είναι πολύ ευαίσθητο και εύθρυπτο και τα επιθηλιακά ελλείμματα αργούν να επουλωθούν. Επιπρόσθετα, ενδέχεται να υπάρχουν και νευροτροφικά έλκη λόγω κερατικής νευροπάθειας. Παρόμοια ευαισθησία υπάρχει και στο ενδοθήλιο του κερατοειδούς και για το λόγο αυτό είναι καλό να χρησιμοποιείται όσο το δυνατό λιγότερη ενέργεια και συνεχής προστασία με ιξωδοελαστικά. Η μυδρίαση απαιτεί περισσότερο χρόνο και αρκετές φορές είναι περιορισμένη και μπορεί να απαιτηθεί η χρήση άγκιστρων ίριδας. Οι πολλαπλές μικρές χαλαρωτικές σφιγκτηροτομές είναι μια άλλη λύση για τη φτωχή μυδρίαση διότι διευκολύνουν τόσο διεγχειρητικά όσο και μετεγχειρητικά προσφέροντας ευκολότερη πρόσβαση στη βυθοσκόπηση (όχι επί νεοαγγείωσης της ίριδας). Καλό είναι να γίνεται ευρεία καψουλόρηξη ώστε να αποφεύγεται η μετεγχειρητική φίμωση του περιφακίου που εμποδίζει τη βυθοσκόπηση και τον έλεγχο της περιφέρειας. Μειωμένη αμφιβληστροειδική αντανάκλαση (red reflex) λόγω ενδοϋαλοειδικής αιμορραγίας μπορεί να απαιτεί τη χρώση του περιφακίου (π.χ. trypan blue). Προηγηθείσες επεμβάσεις βιτρεκτομής (για ενδοϋαλοειδική αιμορραγία, PVR κ.λπ.) αυξάνουν τη δυσκολία του χειρουργείου (μεγαλύτερη κινητικότητα ιριδοφακικού διαφράγματος, μεγάλες διακυμάνσεις στο βάθος του πρόσθιου θαλάμου, έλλειψη υποστήριξης υαλοειδούς, πιθανή ύπαρξη σιλικόνης κ.λπ.) Επιδείνωση διαβητικού οιδήματος της ωχράς κηλίδας λόγω της μετεγχειρητικής φλεγμονής Επιλογή ενδοφακού Η επιλογή του ενδοφακού είναι ιδιαίτερη σημαντική στους διαβητικούς ασθενείς και πρέπει να γίνεται με βάση το προφίλ της συστηματικής νόσου. Ενας ασθενής με Σ.Δ. τύπου 2, με καλή ρύθμιση του σακχάρου, με σχετικά πρόσφατη έναρξη της νόσου και άνω των 60 ετών μπορεί να αντιμετωπιστεί σαν φυσιολογικός ασθενής και η επίλογη του φακού να γίνει σαν να μην έχει Σ.Δ. Η πιθανότητα να παρουσιάσει σοβαρή διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια ένας ασθενής με αυτό το προφίλ είναι πολύ μικρή. Αντιθέτως, ασθενείς με Σ.Δ. τύπου 1, πολλά χρόνια υπό ινσουλινοθεραπεία, υψηλή τιμή γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης και εγκατεστημένη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια έχουν μεγάλη πιθανότητα να χρειαστούν θεραπεία με Laser, πιθανή βιτρεκτομή, πιθανή χρήση σιλικόνης και όλα αυτά συνυπολογίζονται στην επιλογή του φακού. Σε ασθενείς με οίδημα ωχράς κηλίδας ή υψηλού κινδύνου για εμφάνιση οιδήματος πρέπει να αποφεύγονται ενδοφακοί που μειώνουν την ήδη μειωμένη ευαισθησία αντίθεσης (contrast sensitivity) των ασθενών αυτών (π.χ. πολυεστιακοί ενδοφακοί). Οι πολυεστιακοί φακοί και η διπλοεστιακοί φακοί λόγω της σύνθετης κατασκευής του οπτικού τμήματος δυσχεραίνουν την εφαρμογή laser φωτοπηξίας. Καλό είναι να αποφεύγονται φακοί σιλικόνης σε άτομα που ενδέχεται να χρειαστούν βιτρεκτομή και ένθεση σιλικόνης γιατί οι φακοί αυτοί μπορεί να θολώσουν κατά ανταλλαγή αέρα/υγρού και η υγρή σιλικόνη κολλάει επάνω τους και τους κάνει ακόμη πιο θολούς. Για τον λόγο αυτό είναι προτιμητέοι οι ακρυλικοί ενδοφακοί. Είναι προτιμητέοι ενοφακοί με μεγάλο οπτικό σώμα που προσφέρουν καλύτερο μετεγχειρητικό έλεγχο στην περιφέρεια του αμφιβληστροειδούς. Από όλα τα παραπάνω στοιχεία βγαίνει το συμπέρασμα ότι η προσέγγιση της χειρουργικής καταρράκτη σε διαβητικούς ασθενείς πρέπει να εξατομικεύεται και απαιτεί προσεκτική μελέτη και σχεδιασμό ώστε να γίνει χωρίς να επιβαρυνθεί η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια (Εικόνα 9). Βιβλιογραφία Chew et al. - Results after lens extraction in patients with diabetic retinopathy: early treatment diabetic retinopathy study report number 25. Arch Ophthalmol 1999;117: Early Treatment Diabetic Retinopathy Study Research Group. Photocoagulation for diabetic macular edema. Early Treatment Diabetic Retinopathy Study report number 1. Early Treatment Diabetic Retinopathy Study research group. Arch Ophthalmol 1985;103: Shah AS, Chen SH - Cataract surgery and diabetes. Curr Opin Ophthalmol 2010;21:4 9 Suto C et al - Management of type 2 diabetics requiring panretinal photocoagulation and cataract surgery. J Cataract Refract Surg 2008;34: Suto C et al - Effect of perioperative glycemic control in progression of diabetic retinopathy and maculopathy. Arch Ophthalmol 2006;124:38 45 Ostri C et al - Phacoemulsification cataract surgery in a large cohort of diabetes patients: visual acuity outcomes and prognostic factors. J Cataract Refract Surg. 2011;37(11): Suto C et al - Optimal timing of cataract surgery and panretinal photocoagulation for diabetic retinopathy. Diabetes Care. 2011;34(7):e123 Elman MJ et al - Diabetic Retinopathy Clinical Research Network. Expanded 2-year follow-up of ranibizumab plus prompt or deferred laser or triamcinolone plus prompt laser for diabetic macular edema. Ophthalmology. 2011;118(4): Horozoglu F et al - Macular thickness changes after phacoemulsification in previously vitrectomized eyes for diabetic macular edema. Retina. 2011;31(6): Akinci A et al - Phacoemulsification with intravitreal bevacizumab and triamcinolone acetonide injection in diabetic patients with clinically significant macular edema and cataract. Retina. 2011;31(4): Szaflik JP, Szaflik J. - Prevention of vision loss after cataract surgery in diabetic macular edema with intravitreal bevacizumab: a pilot study. Retina. 2010;30(8): Ahmadabadi HF et al - Effect of intravitreal triamcinolone acetonide injection on central macular thickness in diabetic patients having phacoemulsification. J Cataract Refract Surg. 2010;36(6): NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

37 τεχνολογία Τηλεχειριζόμενη Σχισμοειδής Λυχνία - Τηλεοφθαλμολογία Σύμφωνα με τον υγειονομικό χάρτη της χώρας μας και το γεγονός ότι υπάρχουν πάρα πολλά νησιά τα οποία έχουν έλλειψη εξειδικευμένου ιατρικού προσωπικού, και εν προκειμένω οφθαλμιάτρων, έχει σαν αποτέλεσμα την αδυναμία διάγνωσης και θεραπείας επειγόντων περιστατικών και την παρακολούθηση χρόνιων οφθαλμολογικών νοσημάτων, όπως η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια και η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς. Επιπροσθέτα, για πολλά από αυτά τα νησιά υπάρχει και ανεπάρκεια δρομολογίων, καθιστώντας τη μετακίνηση των ασθενών δύσκολη και χρονοβόρα και όχι πάντα εφικτή αφού εξαρτάται από το καιρικό δελτίο. Επίσης, μετακίνηση ασθενών συνήθως σημαίνει και μετακίνηση συγγενών τους, αυξάνοντας το κόστος σε χρήματα, άμεσα ή λόγο χαμένων ημερομισθίων των παραγωγικών ηλικιών. Βιώνοντας όλα αυτά στο Οφθαλμιατρείο Αθηνών όπου έκανα την ειδικότητά μου, και έχοντας εμπειρία καθημερινά και επί ενάμιση χρόνο στα επείγοντα περιστατικά, και παρατηρώντας την ανάγκη αυτών των ανθρώπων, μελέτησα και κατασκεύασα μια τηλεχειριζόμενη σχισμοειδή λυχνία η οποία θα επιτρέπει την τηλεεξέταση του ασθενούς στον τόπο διαμονής του. Εισάγουμε δε, τον όρο τηλεβιομικροσκόπηση, στο ήδη πλούσιο λεξιλόγιο της οφθαλμολογίας. Είναι η 1η Ευρωπαϊκή προσπάθεια για μια τέτοια κατασκευή και έχει δοκιμαστεί στα εξωτερικά ιατρεία του Οφθαλμιατρείου Αθηνών, ενώ τα αποτελέσματα των ερευνών έχουν παρουσιαστεί στο 28ο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρίας Ενδοφακών και Διαθλαστικής χειρουργικής, στο Παγκόσμιο Συνέδριο οφθαλμολογίας στο Τόκιο, σαν βίντεο παρουσίαση μέσω του OSN, στο 18ο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο στην Λουμπλιάνα 2014 και στο Πανελλήνιο συνέδριο Οφθαλμολογίας του 2014, σε ημερίδα της Ελληνικής Οφθαλμολογικής Εταιρείας, ενώ έχουν γραφτεί δύο άρθρα από το ειδικό ευρωπαϊκό οφθαλμολογικό περιοδικό Ocular Surgery News πάνω στο εγχείρημα αυτό. Εκτός από την κατασκευή, που επιτρέπει σε ένα οφθαλμίατρο να εξετάσει απομακρυσμένα τον οφθαλμό του ασθενούς, σας παραθέτω την ολοκληρωμένη πρόταση για την πλήρη οφθαλμολογική εξέταση ασθενούς, παγκόσμια πρώτη, σε επίπεδο Ιορδάνης Χατζηαγγελίδης Xειρουργός Οφθαλμίατρος επικοινωνία: lides@me.com πρόληψης, screening, παρακολούθησης χρόνιων νοσημάτων και αντιμετώπισης επειγόντων περιστατικών. Πώς Θα λειτουργεί; Πώς θα εξετάζετε ο ασθενής; Που; Από ποιον; Ο ασθενής θα πηγαίνει στο Κέντρο Υγείας ή στο Αγροτικό Ιατρείο του νησιού του, είτε σαν επείγον, είτε σαν προγραμματισμένο ραντεβού μέσο του συστήματος. Για να μπορέσει να γίνει μια διάγνωση πρέπει ο ιατρός να γνωρίζει το Ιατρικό Ιστορικό ασθενούς, φάρμακα που παίρνει, συμπτώματα και τον λόγο που προσέρχεται στο ιατρείο. Αυτό το ιστορικό, θα καταγράφεται και θα καταχωρείται στη Βάση Δεδομένων του Συστήματος. Αυτό μπορεί να γίνει είτε από τον αγροτικό ιατρό ή από το παραϊατρικό προσωπικό, είτε από τον απομακρυσμένο οφθαλμίατρο ιατρό μέσω του συστήματος video κλήσης που διαθέτει η τηλεχειριζόμενη σχισμοειδής λυχνία. Επόμενο βήμα είναι η κλινική εξέταση του ασθενούς, η οποία θα πραγματοποιείτε από τον γενικό ή αγροτικό ιατρό, ή και νοσηλευτή και αφορά μια σειρά εξετάσεων, όπως έλεγχος οπτικής οξύτητας, contrast sensitivty, οπτικά πεδία, αντίληψη χρωμάτων, έλεγχος για μεταμορφοψίες με χρήση πίνακα Amsler. Ολες αυτές οι εξετάσεις πραγματοποιούνται με τη χρήση ενός ipad, στο οποίο υπάρχουν ειδικές εφαρμογές, εμπορικά διαθέσιμες στο Apple Store. Οι εξετάσεις αυτές δεν είναι ιδιαίτερα τεχνικές και με μια σχετική επιμόρφωση μπορούν να γίνουν και από παραϊατρικό προσωπικό. H κλινική εξέταση θα ολοκληρωθεί με μηχανήματα όπως το icare, για τη μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης και του 2Win της Adaptica για έλεγχο της διάθλασης, έλεγχο για ανισοκορία, φορίες και στραβισμού. Η πιο σημαντική εξέταση είναι η βιομικροσκόπιση, με την τηλεχειριζόμενη σχισμοειδή λυχνία. Αυτή απαιτεί γνώσεις οφθαλμολογίας από οφθαλμίατρο, ο οποίος θα αναζητεί ευρήματα σύμφωνα με τα συμπτώματα και την πιθανή διάγνωση (out of mind, out of sight). Η κατασκευή της τηλεχειριζόμενης σχισμοειδούς λυχνίας είναι μια κατασκευή χαμηλού κόστους, μιας και έπρεπε να γίνει από τον μισθό ενός ειδικευόμενου ιατρού. Πώς λειτουργεί; Ο ασθενής θα κάθεται μπροστά από το μηχάνημα στο νησί και θα εξετάζετε από τον οφθαλμίατρο στην Αθήνα. Ο ιατρός θα λαμβάνει τη ζωντανή εικόνα από την τηλεχειριζόμενη σχισμοειδή λυχνία στον υπολογιστή του και με ένα joystick θα τηλεχειρίζεται τη λυχνία στο νησί, σύμφωνα με τα σημεία στα οποία θέλει να εστιάσει. Η τηλεχειριζόμενη σχισμοειδής λυχνία είναι έτσι κατασκευασμένη, που επιτρέπει την ταυτόχρονη επικοινωνία του ασθενούς με τον ιατρό. Με τον τρόπο αυτό, κατά την εξέταση, ο ιατρός μπορεί να μιλήσει στον ασθενή, να του πει κοίτα δεξιά, βλεφάρισε και ο ασθενής μπορεί να μιλήσει με τον ιατρό, ενώ αυτός τον εξετάζει από χιλιόμετρα μακριά, όπως ακριβώς συνομιλούμε με τον ασθενή όταν τον εξετάζουμε μπροστά μας στη λυχνία. Μετά το πέρας της εξέτασης, ο ασθενής θα ενημερώνεται από τον οφθαλμίατρο, μέσω του συστήματος video κλήσης της τηλεχειριζόμενης σχισμοειδούς λυχνίας, για τη διάγνωση και την πορεία της νόσου και θα του δίνεται η θεραπεία, την οποία θα παραλάβει από το Κέντρο Υγείας ή αγροτικό ιατρό. Το ιστορικό, η κλινική εξέταση, τα αποτελέσματα της τηλεβιομικροσκοπισης, η διάγνωση και η θεραπεία, θα καταχωρούνται στη βάση δεδομένων, θα εκτυπώνονται και θα δίνονται στον ασθενή. Επανεξετάσεις θα προγραμματίζονται μέσω του συστήματος, ενώ το σύστημα έχει και τη δυνατότητα ελέγχου αποθήκης-επάρκειας των απομακρυσμένων ιατρείων σε οφθαλμολογικά φάρμακα και αναλώσιμα και τα οποία θα αναπληρώνονται από το κέντρο τηλεοφθαλμολογίας. NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 37

38 τεχνολογία Διαθλαστικός Ελεγχος και Ελεγχος για ανισοκορία, στραβισμό από φορητή συσκευή Υπερώριμος Καταρράκτης όπως φαίνεται στο FaceTime Ελεγχος Amsler στο ipad Ελεγχος Isihara στο ipad H πρωτότυπη τηλεχειριζόμενη σχισμοειδής λυχνία Ελεγχος οπτικής οξύτητας σε παιδιά με τη χρήση του ipad Εφαρμογή για έλεγχο οπτικών πεδίων με τη χρήση του ipad Σε ένα μικρό μόνο μέρος του πληθυσμού, εφόσον το κρίνει ο Οφθαλμίατρος, ο ασθενής θα παραπέμπεται σε Δευτεροβάθμιο ή Τριτοβάθμιο νοσοκομείο. Το δίκτυο τηλεοφθαλμολογίας, σε πρώτη φάση, θα έγκειται στη δημιουργία ενός κέντρου τηλεοφθαλμολογίας σε τριτοβάθμιο νοσοκομείο και του αγροτικού ιατρείου ενός ακριτικού νησιού για μια δοκιμαστική περίοδο τριών (3) έως έξι (6) μηνών, ώστε να παρατηρηθούν όλες οι δυσλειτουργίες και τα σημεία που χρειάζονται βελτίωση, τόσο όσο αφορά το υλικό και τις συσκευές που θα χρησιμοποιηθούν, όσο και στη βελτίωση του λογισμικού και των διαδικασιών διαχείρισης των ασθενών. Σε δεύτερη φάση θα γίνει διεύρυνση του δικτύου με ίδιο κέντρο, αλλά επεκτεινόμενο σε περισσότερα νησιά του ίδιου διαμερίσματος, π.χ. Δωδεκάνησα. Στην τρίτη φάση θα γίνει διεύρυνση και των κέντρων τηλεοφθαλμολογίας με εξάπλωση του δικτύου σε όλα τα νησιά με ικανό αριθμό μόνιμων κατοίκων και στα οποία δεν υπάρχει οφθαλμίατρος (ιδιώτης ή του ΕΣΥ). Πιστεύω ότι θα βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των νησιωτών μας, θα μειωθεί το κόστος σε ανθρωποώρες και χρήμα για μετακινήσεις, θα αυξηθεί η παραγωγικότητα, θα ενισχυθεί η αποκέντρωση, θα υποστηρίξει τον τουρισμό και θα βελτιώσει την εικόνα της χώρας μας στους τουρίστες. Για περισσότερες πληροφορίες today 38 NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

39 Τα νέα της Οφθαλμολογίας Νέα Διοικητικά Συμβούλια Οφθαλμολογική Εταιρεία Βορείου Ελλάδος Το νέο Διοικητικό Συμβούλιο της Ελληνικής Εταιρείας Βορείου Ελλάδος, που προέκυψε από τις εκλογές της 13ης Δεκεμβρίου 2014, είναι το εξής: Πρόεδρος: Βακάλης Αθανάσιος Αντιπρόεδρος: Ζιάκας Νικόλαος Γεν. Γραμματέας: Κανιούρας Δήμος Ταμίας: Τσακπίνης Δημήτριος Μέλη: Ζώττα Παρασκευή, Κοσκοσάς Αρχιμήδης, Οικονόμου Αθανάσιος Οφθαλμολογική Εταιρεία Κεντρικής Ελλάδος Η νέα σύνθεση του ΔΣ της Οφθαλμολογικής Εταιρείας Κεντρικής Ελλάδος, όπως προέκυψε μετά τις πρόσφατες εκλογές, είναι η εξής: Πρόεδρος: Δημήτριος Κουφάκης Αντιπρόεδρος: Δημήτριος Τσουρής Γενικός Γραμματέας: Αχιλλέας Μάνδαλος Ειδική Γραμματέας: Ελένη Παπαγεωργίου Ταμίας: Μαγδαληνή Ρήγα Μέλη: Μάρω Παπαδάκου, Σοφία Ανδρούδη Ελληνική Εταιρεία για τη Μελέτη των Οφθαλμικών Φλεγμονών και Λοιμώξεων Μετά τις πρόσφατες εκλογές της Ελληνικής Εταιρείας για τη Μελέτη των Οφθαλμικών Φλεγμονών και Λοιμώξεων, το ΔΣ που προέκυψε για τη διετία , έχει ως εξής: Πρόεδρος: Σοφία Ανδρούδη Αντιπρόεδρος: Χρήστος Καλογερόπουλος Γενικός Γραμματέας: Αλέξανδρος Χαρώνης Ταμίας: Νίκος Χαλβατζής Μέλος: Μαριλίτα Μόσχου Η Ελληνική Εταιρεία Ενδοφακών και Διαθλαστικής Χειρουργικής συγχαίρει τα μέλη των παραπάνω νέων Διοικητικών Συμβουλίων και εύχεται καλή επιτυχία στο έργο τους. NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 39

40 Με άλλο μάτι Ο Εμμανουήλ Κριαράς ( ) και η σημασία του έργου του Ακουσα την παρακάτω ομιλία σε εκδήλωση αφιερωμένη στην μνήμη του Εμμανουήλ Κριαρά. Παρακάλεσα τον ομιλητή, ομοτ. καθηγητή του Τμ. Φιλολογίας του ΑΠΘ και πρόεδρο του Κεντρου Ελληνικής Γλώσσας, κ. Ιωάννη Καζάζη να μου δώσει την άδεια να τη δημοσιεύσω. Ανταποκρίθηκε άμεσα. Είμαστε στα 1925: ο Ψυχάρης στο τελευταίο ταξίδι του στην Ελλάδα επισκέπτεται τα Χανιά: «Υποδεχτήκαμε [γράφει ο Κριαράς], τον Ψυχάρη μαζί με το δάσκαλό μας (τον Ιωάννη Μοσχόπουλο). Μίλησε δύο φορές στην Αίθουσα του Φιλολογικού Συλλόγου. Εκεί στο κεφαλόσκαλο της εισόδου, είδαμε συγκινημένοι το δάσκαλό μας να σκύβει και να φιλεί το χέρι του Ψυχάρη, λέγοντάς του θυμάμαι : «Επιτρέψετέ μου, δάσκαλε, να φιλήσω το χέρι εκείνου που τόσο δούλεψε για την προκοπή του ελληνισμού». Λαμπρό μάθημα σ εμάς της νέους τότε, και ιδεολογικό και ανθρώπινο.» (Κριαρά, Μακράς Ζωής Αγωνίσματα, σελ. 42) Οταν άρχιζε η ζωή του Εμμανουήλ Κριαρά, το μικροσκοπικό κράτος δεν αριθμούσε πάνω από 75 χρόνια ζωής, και τώρα που τελειώνει, σε εκείνα έχουν προστεθεί άλλα 108. Ο αιώνας του Κριαρά μάς επιφύλαξε τον Πρώτο και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, Εμφύλιες συρράξεις, και δικτατορικές παρενθέσεις έγραψε ένδοξες σελίδες στην πορεία της την εθνική ολοκλήρωση έφτιαξε τη χώρα, αλλά και λίγο έλειψε να την ξεκάνει, όταν, τη μακρά ειρηνική περίοδο της μεταπολιτευτικής ανάπτυξης τη διαδέχτηκε βαθιά παρακμή. Την τελευταία αυτή περιπέτεια δεν ανέμενε να τη ζήσει ο ακατάβλητος Κριαράς, και τα επακόλουθά της γέμισαν με πικρία τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Πέτρος Ράσογλου Χειρουργός Οφθαλμίατρος Επίτιμος Πρόεδρος της ΕΕΕΦΔΧ επικοινωνία: raspe@otenet.gr, petros@rasoglou.gr Γιατί τα γεγονότα ο Κριαράς τα ζούσε προσωπικά και από την πρώτη γραμμή, αντιμετωπίζοντάς τα με ορμή εφήβου και σύνεση γέροντος (ακριβώς όπως και ο φίλος και συνάδελφός του στο ΑΠΘ Μιχάλης Σακελλαρίου ο διαπρεπής ιστορικός και ακαδημαϊκός, που τελείωσε τον αγώνα τον καλό λίγες μέρες πριν από αυτόν, στο 102ο έτος του). Γιατί δεν υπηρέτησε μόνο τη μεσαιωνική και τη νέα ελληνική γλώσσα και λογοτεχνία ο Κριαράς συμμετέσχε σε όλα τα πνευματικά και τα πολιτικά κινήματα της εποχής του και στην Αντίσταση αρκετά τα συνδιαμόρφωσε, και με την ακριβέστατη μνήμη του τα ανιστορούσε όλα και λεπτομερώς: από το ένοπλο συλλαλητήριο των Κρητικών που παρακολούθησε μικρό παιδί, με ομιλητή τον νεαρό Ελευθέριο Βενιζέλο για την Ενωση, ως τη σκηνή με τον ώριμο Ψυχάρη και αυτόν έφηβο ακόμη, που προηγουμένως αφηγηθήκαμε με τα δικά του λόγια. Θα πάω κατευθείαν στο ερώτημα: Τι ξεχώριζε επιστημονικά τον Κριαρά από τους ομοτέχνους του; Η απάντησή μου είναι: η Αγάπη της καρδιάς του ήταν η Νέα Ελληνική, γλώσσα και γραμματεία η στρατηγική του όμως για να την εκφράσει περνούσε μέσα από την προσήλωσή του στον μεσαιωνικό ελληνισμό (γλώσσα και γραμματεία) του οποίου την αξία προσπάθησε να αναδείξει, τόσο καθεαυτήν, όσο και για την εθνική συνείδηση και την ιστορική μας διαπαιδαγώγηση. Δύο παρατηρήσεις εδώ: 1. Συνηθίζεται ακόμη το σφάλμα, από υπέρμετρο αρχαϊστικό ζήλο, να περνούμε με ένα άλμα εκατονταετιών από τον Νέο στον Αρχαίο Ελληνισμό παραμερίζοντας αβασάνιστα, αν όχι υποτιμητικά τον ένδοξό μας βυζαντινισμό και τη μεσαιωνική του συνέχεια. Ετσι αφέθηκε στην Ελλάδα η ενδιάμεση αυτή, μακρά και κρίσιμη, περίοδος του γλωσσικού μας παρελθόντος ουσιαστικά αλεξικογράφητη. Δεν ήταν προφανώς μόνον η υγιής αντίδραση του ζηλωτή δημοτικιστή, αλλά και η ευσυνειδησία του απροκατάληπτου ερευνητή, που οδήγησαν τον ακαδημαϊκό δάσκαλο Κριαρά να αφιερώσει τέσσερις ολόκληρες δεκαετίες εντατικής δουλειάς στην εκπόνηση μεσαιωνικού λεξικού των υψηλότερων προδιαγραφών για τη δημώδη γραμματεία. Προφανώς και δεν θεωρούσε τη δημοτική γλώσσα εκφυλισμό της αρχαίας. Ο Κριαράς ήξερε πολύ καλά τα κείμενα, για να τιμά την Αρχαία, αλλά και να εκτιμά ότι τις σπάνιες αρετές της (την ευπλασία, την παραγωγικότητα και την εξαιρετική ευκολία της να δέχεται και να αφομοιώνει ξένα γλωσσικά δάνεια) η Νέα Ελληνική τις όφειλε εξίσου στην αρχαία προμάμμη όσο και στη άμεση τροφό τη μεσαιωνική. Και με το Λεξικό του της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας από το 1100 ως το 1669, αυτήν ακριβώς την πολύτιμη γλωσσική ιστορία των αιώνων από τον 12ο 40 NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

41 Με άλλο μάτι 1 Ιουλίου 2014 επισκεφτήκαμε τον Κριαρά, με τον Πρύτανη Γιάννη Μυλόπουλο και όλο το συντακτικό επιτελείο του Λεξικού της Μεσαιωνικής Ελληνικής Γραμματείας , για να του παραδώσουμε τον 19ο τόμο του Λεξικού αυτού, προτού σταλεί στο τυπογραφείο. Ο τόμος κυκλοφόρησε στα τέλη του 2014 ο Κριαράς όμως είχε ήδη φύγει 22 Αυγούστου έως τον 17ο αγωνίστηκε να χαρτογραφήσει: πρόλαβε να συντάξει και να εκδώσει τους πρώτους 14 τόμους ο ίδιος, με το επιτελείο του, με εργασία από το 1956 (κυρίως μετά το 1968 που απολύθηκε από το πανεπιστήμιο) ως το Εκτοτε εμπιστεύτηκε τη συνέχιση του έργου στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, το οποίο, βάσει του Αρχείου του και ύστερα από πέντε τόμους (ή 7, με τη δίτομη Επιτομή) που εξέδωσε, έφτασε στο στοιχείο Σ, και μας επιτρέπει να προσβλέπουμε πια στο τέλος του έργου. Κι από τα λόγια στην πράξη: ο Κριαράς, ως ακαδημαϊκός δάσκαλος αγωνίστηκε, μαζί με πλειάδα λαμπρών πανεπιστημιακών συναδέλφων του της Φιλοσοφικής Σχολής, για να διαμορφωθεί ο νέος τύπος φιλολόγου που χρειάζεται η εκπαίδευσή μας, εκείνος που θα τιμά και θα καλλιεργεί εξίσου τα Νέα, τα Μεσαιωνικά και τα Αρχαία (με αυτή τη σειρά γιατί όλα γίνονται για τη Νέα Ελληνική). Για να γίνει αυτή το πλήρες και ακριβές εκείνο όργανο που θα εκφράσει όσο αυθεντικότερα γίνεται και τον νέο ελληνισμό και τον νέο κόσμο. Και, όταν ήρθε, με τη μεταπολίτευση, η στιγμή της εκπλήρωσης του ονείρου του Ψυχάρη, εβδομηντάχρονος ήδη ο Κριαράς, μετακινήθηκε από την πανεπιστημιακή έδρα στον δημόσιο χώρο, για να καθοδηγεί τις νέες γενιές φιλολόγων και επιστημόνων στο ομαλό πέρασμα από τη «δημοτική» στη σύγχρονη «νεοελληνική». Δίδασκε και έγραφε ακαταπόνητα. Σήμερα, τα μηνύματα ανταπόκρισης του κόσμου έρχονται από όλες τις άκρες της χώρας. 2. Ο Κριαράς διέπρεψε κυρίως ως λεξικογράφος δεν ξενίζει άραγε, έστω και λίγο, η επιμονή ενός τόσο ζωντανού ανθρώπου σε μια πλευρά της μελέτης της γλώσσας που θεωρείται στεγνή λογιοσύνη, για να μην πούμε σοφολογιοτατισμός; Γιατί, στη δική μας κουλτούρα, αν ανατρέχουμε σε λεξικό, το κάνουμε όσο γίνεται αραιότερα, ίσα ίσα για να βρούμε τη σπάνια λέξη ή σημασία που μας βασανίζει, και σπεύδουμε μετά να το κλείσουμε. Είναι όργανο βασανισμού το λεξικό; Κι όμως, δεν είναι η γλώσσα πρωτίστως εργαλείο επικοινωνίας ίσα ίσα μπορεί και να βλάπτει ιδιαίτερα την επικοινωνία η ανθρώπινη γλώσσα γεννήθηκε και εξελίχτηκε, για να δημιουργήσει τη σκέψη που θα εξηγήσει τον κόσμο. Οι μονάδες της, μία μία, δεν είναι «λέξεις» απλές είναι έννοιες ειδικά σμιλεμένες από τη συλλογική συνείδηση και από την τέχνη του ατομικού τεχνίτη και όλες μαζί, συγκεκριμένο και αφηρημένο λεξιλόγιο, συ- NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 41

42 Με άλλο μάτι Η τελευταία δημόσια εμφάνιση του Εμμανουήλ Κριαρά. Τον προσφωνεί ο Γιάννης Καζάζης νιστούν ένα σύστημα σκέψης, ικανό να ερμηνεύσει τον κόσμο. Αλλά η δομή των εννοιών δεν αποκαλύπτεται έτοιμη την ανασυνθέτουν μελετώντας σχολαστικά τα ίχνη λόγου (τα λεγόμενα, που εκφράζουν τα νοούμενα) τα μέλη μιας παράξενης φυλής που ονομάζονται λεξικογράφοι: αυτοί συλλέγουν τα δείγματα χρήσης της λέξης κατευθείαν από τις (γραπτές ή προφορικές) πηγές, και αποκαθιστούν τις ψηφίδες τα εννοιολογικά σχήματα της σκέψης, σε μια προσπάθεια να ανασυγκροτήσουν από τα μέρη το όλο ολόκληρο τον αρχαίο, τον μεσαιωνικό ή τον νεότερο τρόπο σκέψης. Αν έτσι δούμε τους 19 τόμους του μεσαιωνικού Λεξικού Κριαρά, καταλαβαίνουμε τι έχει θησαυριστεί εκεί: ένας πλούτος συλλογικής ιστορικής εμπειρίας και ατομικής ευαισθησίας, για την επικοινωνία μας και για να δημιουργούμε και να εκφράζουμε την ατομική και τη συλλογική μας ταυτότητα. Γιατί αυτή η γνώση, που φτιάχνει τον κόσμο, είναι που αλλάζει τον άνθρωπο. Αυτό το μάθημα παιδείας αναμένει να αντλήσουμε από τη λεξικογραφική παρακαταθήκη που μας άφησε ο σοφός Κριαράς, που αναδίφησε για χάρη μας πολλούς σκονισμένους τόμους της Μεσαιωνικής Γραμματείας. Η αξιοποίησή του, επιστημονική και κυρίως εκπαιδευτική και κοινωνική, θα είναι ο καλύτερος φόρος τιμής στη μνήμη του. Οσο για το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, δεν πρόκειται να αφήσει ημιτελές το μεγαλύτερο λεξικογραφικό εγχείρημα του Νέου Ελληνισμού που έφτασε ποτέ τόσο κοντά στην περαίωση, και που μας εμπιστεύτηκε ο αλησμόνητος δάσκαλος. Σήμερα αρκούμαστε να φιλήσουμε «το χέρι εκείνου που τόσο δούλεψε για την προκοπή του ελληνισμού». Από αύριο, δουλεύουμε και πάλι. Δάσκαλε, έχουμε το έργο σου δεν θα λησμονηθείς. Αντίο! Ι. Ν. Καζάζης, Καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας, ΑΠΘ Πρόεδρος του ΔΣ του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας 42 NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

43 Συνέδρια 2015 Φεβρουάριος 5-8, Ashok-Samrat Complex, New Delhi, India 73rd AIOC Web: , Aldemar Olympian Village, αρχαία Ολυμπία 48ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο Tel.: Fax: Web: , Hilton Istanbul Bosphorus, Κωνσταντινούπολη, Τουρκία 19th ESCRS Winter Meeting Tel: Fax: escrs@escrs.org Web: Ιούνιος 6-9, Austria Center Vienna (ACV), Austria European Society of Ophthalmology (SOE 2015 Congress) soe2015@soevision.org Web: Μαρτίου, Athens Hilton Hotel, Αθήνα 29o Διεθνές Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Ενδοφακών και Διαθλαστικής Χειρουργικής Τηλ: info@hsioirs.org Website: Μάρτιος 26-28, Ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία, Αθήνα 21ο Διεθνές Συνέδριο Γλαυκώματος της Ελληνικής Εταιρείας Γλαυκώματος greekglaucomasociety@gmail.com Web: , Hilton Sorrento Palace, Sorrento, Italy The 6th World Congress on Controversies in Ophthalmology (COPHy) cophy@comtecmed.com Web: , Austria Center Vienna, Austria ASRS 33rd Annual Meeting Tel: (312) info@asrs.org Web: Σεπτέμβριος 3 5, Fira Gran Via, Barcelona, Spain 6th International Conference on Ocular Infections (ICOI) Tel: secretariat@ocularinfections.com Web: 4-5, Fira Gran Via, Barcelona, Spain 6th EuCornea Congress Tel: Fax: eucornea@eucornea.org Web: Απρίλιος 15-17, San Diego Convention Center, San Diego, California World Cornea Congress VII (WCCVII) Greggio@CorneaSociety.org Web: 4 6, Fira Gran Via, Barcelona, Spain 3rd World Congress of Paediatric Ophthalmology and Strabismus Tel: Fax: wspos@wspos.org 17-21, San Diego Convention Center, San Diego, California 2015 ASCRS ASOA Symposium & Congress Phone: (703) Fax: (703) ascrs@ascrs.org Web: 5 9, Fira Gran Via, Barcelona, Spain XXXIII Congress of the ESCRS Tel: Fax: escrs@escrs.org Web: Μάιος 3-7, Colorado Convention Center, Denver, Colorado ARVO Annual Meeting Tel: arvo@arvo.org Web: , Nice Acropolis, Nice, France 15th EURETINA Congress Tel: Fax: euretina@euretina.org Web: NEEΣ OΦΘAΛMOXEIPOYPΓIKEΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 43

44 ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ της Ελληνικής Εταιρείας Ενδοφακών και Διαθλαστικής Χειρουργικής ΑΘΗΝΑ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ -1 ΜΑΡΤΙΟΥ ΑΘΗΝΑ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ HILTON σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Καταρράκτη & Διαθλαστικής Χειρουργικής Γραμματεία Συνεδρίου: MEDLINE Γράμμου 20, Βριλήσσια Τ: F: Γραμματεία ΕΕΕΦΔΧ: Ποσειδώνος 42, Π. Φάληρο Τ: F: ΧΡΟΝΙΑ ΕΕΕΦΔΧ