ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧOΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2017

Transcript

1 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΧOΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Ημερομηνία: 26/05/2017 ΤΑΞΗ : Α ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ΏΡΕΣ ( 8: π. μ. ) ΣΕΛΙΔΕΣ: 6 ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:. ΤΜΗΜΑ:. ΑΡ.. ΟΔΗΓΙΕΣ: 1. Όλες οι ερωτήσεις να απαντηθούν στα σφραγισμένα φύλλα εξέτασης και όχι στο εξεταστικό έντυπο. 2. Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού υγρού ( tipex ) ή ταινίας. 3. Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από δύο (2) μέρη. Να απαντήσετε σε όλα τα μέρη και σε όλα τα ερωτήματα. ΜΕΡΟΣ Α: ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΜΟΝΑΔΕΣ 14) ΚΕΙΜΕΝΟ 1: Το δάσος της Πάφου Το κρατικό δάσος Πάφου καταλαμβάνει κυρίως τις βορειοδυτικές πλαγιές της οροσειράς του Τροόδους. Έχει μια μεγάλη έκταση η οποία καλύπτει τμήματα των επαρχιών Λεμεσού, Λευκωσίας και Πάφου. Είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος του φυσικό δάσος που αναγεννιέται από μόνο του, χωρίς την επέμβαση του ανθρώπου. Σε όλη την έκτασή του επικρατεί η τραχεία πεύκη, το κοινό άγριο πεύκο. Ένας μεγάλος αριθμός μικρότερων δέντρων και θάμνων καταλαμβάνουν συγκεκριμένους χώρους του δασικού οικοσυστήματος ανάλογα με τις τοπικές κλιματεδαφικές συνθήκες όπως η αγριοελιά, η λατζιά, η χρυσοξυλιά και άλλοι οι οποίοι δημιουργούν σημαντικές φυτοκοινωνίες με ιδιαίτερη οικολογική σημασία. Η παραποτάμια βλάστηση, που απαντάται σε όλα τα υψόμετρα, αποτελείται κυρίως από πλατύφυλλα, όπως ο πλάτανος, η δάφνη, η μερσινιά και ο βάτος τα οποία προσδίδουν μια ιδιαίτερη απόχρωση στη φυτοκάλυψη. Ξεχωριστή θέση στη χλωρίδα του δάσους Πάφου κατέχει το κυπριακό κέδρο. Είναι το μοναδικό ενδημικό (αυτό που εμφανίζεται σε ορισμένο τόπο) δέντρο των δασών της Κύπρου το οποίο σχηματίζει το φυσικό δάσος στη γνωστή διεθνώς Κοιλάδα των Κέδρων, προσδίδοντας στο δασικό οικοσύστημα έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο χαρακτήρα. Η Κοιλάδα των Κέδρων έχει κηρυχθεί σε Περιοχή Προστασίας της Χλωρίδας και Πανίδας σύμφωνα με τις πρόνοιες (νόμοι) της Δασικής Νομοθεσίας με σκοπό την απόλυτη προστασία των μοναδικών φυσικών δασών του κέδρου και της άγριας ζωής που φιλοξενεί. Το δάσος Πάφου έχει κηρυχθεί σε Μόνιμη Περιοχή Προστασίας Κυνηγιού και αποτελεί καταφύγιο για την άγρια ζωή. Το Κυπριακό αγρινό, το μεγαλύτερο ενδημικό θηλαστικό της Κύπρου, ζει και αναπαράγεται σε ιδιαίτερους βιότοπους του δάσους. 1

2 Η παρουσία της αλεπούς, του λαγού και αρκετών ειδών πουλιών όπως οι σπάνιοι και προστατευόμενοι αετοί, ο γύπας, το αηδόνι, η πέρδικα, η φάσσα μαζί με διάφορα είδη φιδιών αλλά και σπάνιων πεταλούδων συνθέτουν μια πλούσια πανίδα μεγάλης οικολογικής σημασίας για τον τόπο. Ο επισκέπτης του δάσους Πάφου έχει την ευκαιρία να απολαύσει και να θαυμάσει τις φυσικές και ανεπανάληπτες ομορφιές των δασικών οικοσυστημάτων. Να αναζωογονηθεί και να ηρεμήσει στο ιδιαίτερο ενδοδασικό περιβάλλον, να μελετήσει, να εμπνευστεί και να ασκηθεί ακολουθώντας τα μονοπάτια της φύσης, να διασκεδάσει και να απολαύσει το φαγητό του, να ξεφύγει από τη μονοτονία και ένταση της καθημερινής ζωής και να βρεθεί στο απόλυτα καθαρό περιβάλλον απαλλαγμένο από κάθε ρύπανση. Η επαφή του επισκέπτη με τα στοιχεία του δάσους θα χαρίσει σε αυτόν αξέχαστες εμπειρίες. ( Διασκευή) Από Κεντρικά Γραφεία Δασικής Περιφέρειας Πάφου ΚΕΙΜΕΝΟ 2: Περιήγηση στον Όλυμπο της Αγιάσου ( περιοχή της Λέσβου) Ο Όλυμπος είναι το ψηλότερο βουνό της Λέσβου (νησί του Αιγαίου). Δεσπόζει στο νότιο τμήμα του νησιού και προσφέρει στον επισκέπτη ένα απ τα πιο όμορφα τοπία της νησιώτικης φύσης. Ο πεζοπόρος, που θα αποφασίσει να περπατήσει στις ράχες και να ανηφορίσει στις κορυφές του, θα απολαύσει μια ανεπανάληπτη διαδοχή εντυπώσεων: πυκνή βλάστηση, εναλλαγή χρωμάτων και αρωμάτων, πλούσια νερά, πανέμορφες χαράδρες (βαθύ άνοιγμα της γης ανάμεσα σε βουνά) και γραφικά ξωκλήσια. Κι όταν θα φτάσει στην κορυφή στο εκκλησάκι του προφήτη Ηλία, στον Άη Λια, θα χαρεί μια υπέροχη πανοραμική θέα σε όλο σχεδόν το νησί, θα αγναντέψει το άλλο μεγάλο βουνό της Λέσβου, τον Λεπέτυμνο, θα παρατηρήσει προσεκτικά την Αγιάσο και τους κοντινούς κάμπους και στο τέλος θα αφήσει τη ματιά του να χαθεί στους μεγάλους ορίζοντες στα απέναντι μικρασιατικά παράλια, τα Ψαρά και τη Χίο. Τον Όλυμπο των 967 μέτρων, που προστατεύεται διεθνώς απ τη συνθήκη «Natura 2000» για τη σπάνια χλωρίδα και πανίδα του, μπορεί να τον δει κανείς και απ τα χωριά του Πλωμαρίου. Ακολουθώντας δε τη διαδρομή Αγιάσος - Αμπελικό μέσω της Μεγάλης Λίμνης, μπορεί να φτάσει οδικώς μέχρι την κορυφή του προφήτη Ηλία. Η μαγεία όμως του Ολύμπου είναι η διαδρομή που οδηγεί στην κορυφή του Άη Λια μέσα απ τον αγροτικό δρόμο της Αγιάσου. Ο δρόμος αυτός που για πάρα πολλά χρόνια ήταν και η μοναδική πρόσβαση για όποιον ήθελε να τον διασχίσει, κυρίως το φθινόπωρο, είναι μια εμπειρία ανεπανάληπτη. Για δυο περίπου ώρες ο πεζοπόρος θα χαρεί μια φύση καταπράσινη και εντυπωσιακή! Τουριστικός Οδηγός Λέσβου 2

3 Ερωτήσεις: Ι. Κατανόηση Περιεχομένου: α) Αφού μελετήσετε τα πιο πάνω κείμενα να εντοπίσετε και να καταγράψετε τρία (3) κοινά στοιχεία που υπάρχουν μεταξύ των κειμένων 1 και 2. (μον. 1.5) β) Να αναφέρετε ονομαστικά τα βουνά της Λέσβου σύμφωνα με το κείμενο 2. (μον. 0.5) ΙΙ. Κατανόηση Μορφής: 1.Οργάνωση λόγου: Να εντοπίσετε και να γράψετε τα δομικά μέρη της πρώτης (1 ης ) παραγράφου του Κειμένου 1. (θεματική πρόταση, λεπτομέρειες, κατακλείδα ) (μον. 1) 2. Μορφοσυντακτικά Φαινόμενα: α) Να αναγνωρίσετε το είδος της κάθε πρότασης με βάση τη σημασία της (αποφαντική, επιφωνηματική, ερωτηματική, προστακτική). (μον. 0.5 ) i. Δεσπόζει στο νότιο τμήμα του νησιού. ii. Για δυο περίπου ώρες ο πεζοπόρος θα χαρεί μια φύση καταπράσινη και εντυπωσιακή! β) Να αναγνωρίσετε τον χρόνο στον οποίο βρίσκονται τα πιο κάτω ρήματα και να τα μεταφέρετε στον υπερσυντέλικο στο ίδιο πρόσωπο και αριθμό: (μον. 1) i. αναπαράγεται ii. θα χαρίσει γ) Να αναγνωρίσετε τη συντακτική θέση των πιο κάτω υπογραμμισμένων λέξεων: (μον. 0.5) ( υποκείμενο, αντικείμενο, κατηγορούμενο) i. Ο δρόμος αυτός ήταν και η μοναδική πρόσβαση για όποιον ήθελε να τον διασχίσει. ii. Ξεχωριστή θέση στη χλωρίδα του δάσους Πάφου κατέχει το κυπριακό κέδρο. 3. Λεξιλογικά: α) Να γράψετε ένα αντίθετο για καθεμιά από τις πιο κάτω λέξεις: (μον. 0.5) i. ένταση ii. σπάνιοι β) Να γράψετε ένα παράγωγο επίθετο για καθεμιά από τις πιο κάτω λέξεις: (μον. 0.5) i. ανηφορίσει ii. δάσος 3

4 ΙΙΙ: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ ΛΟΓΟΥ (μον. 8) Σε ένα άρθρο που θα δημοσιευθεί στην εφημερίδα του σχολείου σας να περιγράψετε ένα μαγευτικό τοπίο που επισκεφθήκατε και σας εντυπωσίασε με σκοπό να πείσετε τους αναγνώστες να το επισκεφτούν κι αυτοί. ( λέξεις) ΜΕΡΟΣ Β : ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (ΜΟΝΑΔΕΣ 6) ΚΕΙΜΕΝΟ Α: Η πάλη του Διγενή με τον Χάροντα Ο Χάρος μαύρα φόρησεν, μαύρον καβαλλιτζεύκει, χρυσόν σπαθίν εζώστηκεν τζαι πά στο παναΰριν. Δικλά πό τζει, δικλά πό δα, θωρεί έναν περβόλιν, τζαι ήσαν άρκοντες πολλοί τραπεζοκαθισμένοι. Σαν είδασιν τον Χάρονταν, στέκουνται τζαι λαλούν του: -«Καλώς ήρτεν ο Χάροντας να φά, να πκιεί μιτά μας, να φάει άγριν του λαού, να φά οφτόν περτίτζιν, να φά αρκοτζεράμιον, που τρων αντρειωμένοι, να πκιει γλυκόποτον κρασίν, που πίννουν φημισμένοι, τζαι που το πίννουν άρωστοι τζαι βρέθουνται γιαμμένοι». Τζαι πολοάται ο Χάροντας τζαι λέει τζαι λαλεί τους: -«Εν ήρτα γιώ ο Χάροντας να φά, να πκιω μιτά σας, παρά ρτα γιώ ο Χάροντας να πάρω τον καλόν σας». -«Παρακαλούμεν, Χάροντα, πκοιός είναι ο καλός μας;» -«Έναν κοντόν κοντούτσικον τζαι χαμηλοβρακάτον, ένι τζαι αναρκοδόντικον τζαι λλίον μουστακάτον». Τζει που τ ακούει ο Διγενής, αρκώθην τζι εθυμώθην, τζι επολοήθην Διγενής του Χάροντα τζαι λέει: -«Αν με νιτζήσεις, Χάροντα, έπαρε την ψυσήν μου, αν σε νιτζήσω, Χάροντα, χάρισ μου την ζωήν μου». Σερκές σερκές επκιάστηκαν τζι επήαν στην παλιώστραν τζαι τζει χαμαί παλιώννασιν τρία ημερονύχτια. Τζει πόπκιαννεν ο Χάροντας τα γαίματα πιτούσαν, τζει πόπκιαννεν ο Διγενής τα κόκκαλα ελειούσαν. Στα τρία ημερονύχτια ο Διγενής νικά τον. Τζι επολοήθην Χάροντας τζαι λέει τζαι λαλεί του: -«Αλαβροπκιάσ με, Διγενή, να σε αλαβροπκιάσω». Αλαβροπκιάνν ο Διγενής τζαι σφιχτοπκιάνν ο Χάρος, θυμώννεται τζι ο Διγενής τζαι σφιχτοπκιάννει Χάρον. Τζι ήρτεν φωνή πού τον Θεόν τζι ένας ατός εγίνην, ατός χρυσός ολόχρυσος βκαίννει στην τζεφαλήν του τζι έσκαφτεν με τα νύσια του να βκάλει την ψυσήν του. Τζι ο Διγενής ψυχομασεί σε σίερα παλάδκια, σε σίερα παπλώματα, σε σίερα κρεβάδκια. Χρίστος Ταουσιάνης, Δημοτικά τραγούδια της Κύπρου [Ριζοκαρπάσου], Λευκωσία

5 ΚΕΙΜΕΝΟ Β: Ο Διγενής Της Αλεξάντρας τα βουνά τα πυκνοφυτεμένα κανένας δεν τα πάτησε απ τους αντρειωμένους. Ο Διγενής τα πάτησε τη νύχτα με φεγγάρι με πέντε σπιθαμές σπαθί με τρεις οργιές κοντάρι. Όσο ν ανέβει στην κορφή, στα Μαρμαρένια Αλώνια σαράντα λάφια σκότωσε και ξηνταδυό λιοντάρια και πέντε φίδια με φτερά, που τρων τα παλικάρια. Μα σαν ανέβει στην κορφή, στο μαρμαρένιο αλώνι έπεσε ν αποκοιμηθεί, λίγο ύπνο να πάρει. Βλέπει το Χάρο πήγαινε, βλέπει το Χάρο πάει. -Ώρα καλή σου Διγενή, καλώς το παλικάρι. Εμέ και μ έστειλε ο Θεός να πάρω την ψυχή σου. -Δίχως ασθένεια κι αρρωστιά ψυχή δεν παραδίνω Κι εσύ παιδί, κι εγώ παιδί, παιδί και παλικάρι να βγούμε να παλέψουμε κι όποιος νικήσ θα (να) πάρει. Κι αν βγήκαν και παλέψανε στο Μαρμαρένιο αλώνι Εννιά φορές τον έριξε ο Διγενής το Χάρο. Ο Διγενής κουράζεται, ο Χάρος αντρειεύει κι απ τα μαλλιά τον εκρατεί και ζάφτι(κουμάντο) τον εκάνει. -Άσε με Χάρε μ, άσε με πέντε μέρες να ζήσω σε δυο να φάω και να πιω και στ τρεις να διαλύσω κι έχω τα πρόβατα άκουρα (ακούρευτα) και το τυρί στο ζύγι κι έχω γυναίκα και νινιά και χήρα δεν την πρέπει να περπατεί καμαρωτά θα πουν «άντρα γυρεύει» να περπατεί γερόντικα ακόμα δεν την πρέπει. -Τα πρόβατα ας κουρεύονται και το τυρί ας πουλιέται κι αν έχεις και μωρά παιδιά, κι αυτά Θεός τα θρέφει. Πολίτης Νικόλαος, Δημοτικά Τραγούδια, 1991:262. 5

6 Ερωτήσεις: Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις που ακολουθούν, αφού μελετήσετε τα πιο πάνω λογοτεχνικά κείμενα: 1) Να εντοπίσετε και να καταγράψετε δύο (2) χαρακτηριστικά γνωρίσματα των δημοτικών τραγουδιών (ένα (1) από κάθε τραγούδι). Η απάντησή σας να είναι τεκμηριωμένη. (μον. 2) 2) Να γράψετε δύο (2) διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στα δύο τραγούδια ως προς το περιεχόμενό τους. (μον. 2) 3) α) Να γράψετε ένα (1) στοιχείο από κάθε τραγούδι που δείχνει την ανωτερότητα του Διγενή απέναντι στον Χάρο. (μον. 1) β) Ποιος τελικά είναι ο νικητής της πάλης και στα δύο τραγούδια και σε ποιο συμπέρασμα μας οδηγεί το αποτέλεσμα αυτό; (μον. 1) Η Διευθύντρια: Θεοφάνους Μαρία.. 6

7 Ερωτήσεις: Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις που ακολουθούν, αφού μελετήσετε τα πιο πάνω λογοτεχνικά κείμενα: 1) Να εντοπίσετε και να καταγράψετε δύο (2) χαρακτηριστικά γνωρίσματα των δημοτικών τραγουδιών (ένα (1) από κάθε τραγούδι). Η απάντησή σας να είναι τεκμηριωμένη. (μον. 2) 2) Να γράψετε δύο (2) διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στα δύο τραγούδια ως προς το περιεχόμενό τους. (μον. 2) 3) α) Να γράψετε ένα (1) στοιχείο από κάθε τραγούδι που δείχνει την ανωτερότητα του Διγενή απέναντι στον Χάρο. (μον. 1) β) Ποιος τελικά είναι ο νικητής της πάλης και στα δύο τραγούδια και σε ποιο συμπέρασμα μας οδηγεί το αποτέλεσμα αυτό; (μον. 1) Εισηγητές: Η Συντονίστρια Β.Δ. : Η Διευθύντρια: Κυρατζιή Δουκανάρη Γεωργία Β.Δ. Μιχαήλ Γιαννούλα Β.Δ. Θεοφάνους Μαρία... Αγαπίου Κωνσταντίνα Παπανεάρχου Δημήτρης Καουρή Γιαννούλα Αντωνιάδου Σαββίδου Ελλάδα 7

8 8