«Το ποτάμι μας (Τάφρος 66) Πηγή ζωής ή αιτία οικολογικής καταστροφής;»

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "«Το ποτάμι μας (Τάφρος 66) Πηγή ζωής ή αιτία οικολογικής καταστροφής;»"

Ἡρὼ Ιώ Κουρμούλης
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 «Το ποτάμι μας (Τάφρος 66) Πηγή ζωής ή αιτία οικολογικής καταστροφής;» Εκπαιδευτικοί υλοποίησης: Δημητρίου Χρήστος Όππας Δημήτριος Αγγελοχώρι,

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ Είναι σύγχρονο θέμα, περιβαλλοντικό. Οι μαθητές της περιοχής έχουν εμπειρίες από το ποτάμι ως έννοια και ως βίωμα. Έχουν επισκεφθεί τον ποταμό. Το θέμα αυτό μπορεί να εξεταστεί διαθεματικά (ολιστικά, σφαιρικά) συσχετίζοντάς το με τα άλλα μαθήματα (επιστήμες) του αναλυτικού προγράμματος. Μπορεί να ανταποκριθεί τόσο σε γνωστικούς όσο σε συναισθηματικούς και ψυχοκινητικούς στόχους. ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός της εκπόνησης του προγράμματος είναι η συλλογή, επεξεργασία, εφαρμογή και μεταγνωστική αξιοποίηση των γνώσεων που κατακτώνται από τους μαθητές. Ειδικότερα: Να συνειδητοποιήσουν την αλληλεξάρτηση του ποταμού στη ζωή των φυτών, των ζώων και του ανθρώπου. Να αποκτήσουν θετική στάση γι αυτό και να δράσουν για την προστασία του. Να συνδέσουν τον ρόλο του στον χρόνο και στον χώρο, τις χρήσεις του στον άνθρωπο, τις δραστηριότητες και παρεμβάσεις του ανθρώπου πάνω του. Να γνωρίσουν τα ποτάμια του τόπου τους. ΣΤΟΧΟΙ Να ασκηθούν στην προφορική επικοινωνία. Να ασκηθούν στην αναζήτηση πληροφοριών μέσα από γραπτά κείμενα και από το διαδίκτυο. Να κατανοήσουν τις έννοιες των όρων της γεωγραφίας και της φυσικής που συνδέονται με το ποτάμι (ανάγλυφο, μέρη ποταμού, παροχή, ταχύτητα ροής, ρύπανση, χλωρίδα, πανίδα, ενέργεια από το νερό του ποταμού). Να μπορούν να αναφέρουν τις κύριες χρήσεις των νερών του ποταμού και τις δραστηριότητες του ανθρώπου που σχετίζονται με το ποτάμι. Να γνωρίσουν τους πιθανούς τρόπους ρύπανσης των νερών του ποταμού. 2

3 Να βελτιώσουν τη γνώση τους για την αλληλεξάρτηση φυτών, ζώων, ανθρώπων και ποτάμιου οικοσυστήματος. Να βιώσουν και να κατανοήσουν τις συνέπειες της ρύπανσης μέσα από παιχνίδι ρόλων. Να κατασκευάσουν και να ζωγραφίσουν θέματα για το ποτάμι. Να αντιληφθούν ότι το ποτάμι μπορεί να αποτελέσει χώρο αναψυχής, άθλησης και χαράς. ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΝΤΕΣ ΣΤΟΧΟΙ Συνεργασία των μαθητών. Κοινωνικοποίηση, αλληλοβοήθεια και αλληλοσεβασμός. Σωστή χρήση των μέσων για την επίτευξη των στόχων που τέθηκαν (βιβλιοθήκη, εγκυκλοπαίδειες, ιστορικά βιβλία, χάρτες, έρευνα στο διαδίκτυο). ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΠΙΛΟΓΗ ΘΕΜΑΤΟΣ Αφορμή για τη δημιουργία του συγκεκριμένου προγράμματος ήταν το σοβαρό πρόβλημα που δημιουργήθηκε το καλοκαίρι με την έντονη δυσοσμία των νερών του ποταμού, την εμφάνιση νεκρών ψαριών στο ποτάμι και την επιθυμία των μαθητών να μάθουν όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες για το ποτάμι του χωριού τους. Έδειξαν ενδιαφέρον να μάθουν πότε δημιουργήθηκε, για ποιο σκοπό, ποια είναι τα οφέλη και ποιες οι δυσμενείς συνέπειές του για το χωριό, ειδικά τα τελευταία χρόνια. Επίσης προβληματίστηκαν για το ποια μέτρα πρέπει να παρθούν ώστε να δοθούν λύσεις στο πρόβλημα που δημιουργείται, ειδικά το καλοκαίρι, από τη ρύπανση του ποταμού. ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΑΠΟΨΕΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ Οι μαθητές συζήτησαν και αντάλλαξαν απόψεις σχετικά με την πρόταση, επεξεργάστηκαν το περιεχόμενό της, τοποθετήθηκαν όλοι εκφράζοντας τις ιδέες και τις επιθυμίες τους και κατέληξαν στην υιοθέτηση της πρότασης. Η πρόταση για τη μελέτη του συγκεκριμένου θέματος προκάλεσε ενθουσιασμό στους μαθητές. Είδαν την όλη προσπάθεια ως μια μεγάλη ευκαιρία να ασχοληθούν 3

4 με ένα θέμα πρωτόγνωρο γι αυτούς, να εμπλακούν ενεργά σε μια ερευνητική διαδικασία που θα τους οδηγήσει σταδιακά στην εύρεση της γνώσης και τελικά στη δράση. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΧΩΡΙΣΜΟΣ ΣΕ ΟΜΑΔΕΣ Η όλη εργασία στηρίχθηκε σε ομαδικές και ατομικές εργασίες που θα έχουν την εξής εξελικτική πορεία: 1η Φάση: Επιλογή του θέματος 2η Φάση: Καθορισμός των στόχων 3η Φάση: Σχεδιασμός της εργασίας 4η Φάση: Υλοποίηση εργασίας 5η Φάση: Αξιολόγηση εργασίας Για την εκπόνηση του συγκεκριμένου σχεδίου εργασίας οι μαθητές χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες των πέντε ατόμων η καθεμιά και αποφασίστηκε η κάθε ομάδα να αναλάβει να συλλέξει πληροφορίες για ένα συγκεκριμένο κομμάτι του θέματος (υποθέματα). Η πρώτη ομάδα (Νάγια, Δημήτρης, Ελευθερία, Νίκος, Βούλα) ανέλαβε να συλλέξει πληροφορίες για τη θεματική ενότητα: «Ρύπανση, προβλήματα, τρόποι αντιμετώπισης». Η δεύτερη ομάδα (Ειρήνη, Θοδώρα, Μπάμπης, Μιχάλης, Φαίη) ανέλαβε τη θεματική ενότητα: «Ποτάμι και οικοσύστημα, χλωρίδα, πανίδα». Η τρίτη ομάδα (Παύλος, Νίκος, Μάγδα, Αγάπη, Αντώνης) ανέλαβε τη θεματική ενότητα: «Χαρακτηριστικά, ανάγλυφο, γένεση του ποταμού». Τέλος αποφασίσαμε να εντάξουμε το πρόγραμμα στο Εθνικό Δίκτυο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Βιοποικιλότητα Το εργαστήρι της ζωής» του Κ.Π.Ε. Καστοριάς. ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Με τη Γλώσσα: άντληση, επεξεργασία, αξιοποίηση πληροφοριών και τελικά οργάνωση σε κείμενο. Με τα Μαθηματικά: κλίμακες, στατιστικοί πίνακες, ποσοστά, μετρήσεις. 4

5 Με τη Φυσική: οικοσύστημα, χλωρίδα, πανίδα, κύκλος του νερού, αξιοποίηση των ποταμών στα υδροηλεκτρικά εργοστάσια, ρύπανση του ποταμού και του υδροφόρου ορίζοντα, συνέπειες και καταπολέμηση του φαινομένου. Με τη Γεωγραφία: τι υπήρχε στην περιοχή πριν τη δημιουργία του ποταμού, από ποιους νομούς περνάει, ποιοι ποταμοί χύνονται σ αυτόν, από πού πηγάζουν, πού χύνεται ο ποταμός και πού τελικά εκβάλει. Με την Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή: «Η κρατική πρόνοια» (κατασκευή γέφυρας). Με την Αισθητική Αγωγή: κολάζ με θέμα το ποτάμι, ζωγραφική με θέμα τον κύκλο του νερού. Με τη Γυμναστική: Επισκέψεις και περίπατοι στο ποτάμι για έρευνα πεδίου. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ: Επίσκεψη στον ποταμό για επιτόπου έρευνα, μετρήσεις και παρατήρηση Ονομάστε τα μέρη του ποταμού, τις περιοχές από όπου περνά και πού εκβάλλει. Στον ποταμό χύνονται άλλοι ποταμοί. Ποιοι είναι αυτοί και από πού πηγάζει ο καθένας; Μετρήστε το πραγματικό μήκος του κάθε ποταμού από την πηγή ως την εκβολή του, έχοντας υπ όψη την κλίμακα που σας δίνεται. Ζωγραφίστε και φτιάξτε ένα κολάζ με θέμα: «Το ποτάμι του χωριού μου». Αναφέρετε τα ζώα και τα φυτά που υπάρχουν στα ποτάμια, αφού τα κατατάξετε σε κατηγορίες (δέντρο, θάμνος, χαμηλή βλάστηση, αρθρόποδα, μαλάκια, έντομα, αμφίβια, ψάρια, ερπετά, θηλαστικά, πτηνά). Δώστε πληροφορίες γι αυτά που ζουν στο ποτάμι και φτιάξε το οικοσύστημα του ποταμού. Βρείτε τις συνέπειες (φυσικές, κοινωνικές, οικονομικές, αισθητικές) της ρύπανσης των ποταμών και τις προτεινόμενες λύσεις. Βρείτε πότε κατασκευάστηκε η νέα γέφυρα του ποταμού, πόσα χρήματα στοίχισε και ποιος χρηματοδότησε το έργο αυτό. Φτιάξτε ακροστιχίδες, σταυρόλεξα και ό,τι άλλα παιχνίδια θέλετε σχετικά με το ποτάμι. 5

6 ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΥΛΙΚΟΥ Στη φάση αυτή οι μαθητές εργάσθηκαν ομαδικά, όπως είχε συμφωνηθεί, και συγκέντρωσαν όλα τα απαραίτητα στοιχεία. Κάθε ομάδα επεξεργάσθηκε το υλικό που συγκέντρωσε και κατέγραψε όλες τις πληροφορίες που θεωρήθηκαν απαραίτητες. Στο τέλος οι ομάδες: Αντάλλαξαν μεταξύ τους απόψεις για τα θέματα που ασχολήθηκαν. Ενημέρωσε κάθε ομάδα τις άλλες για το υλικό που συγκέντρωσε. Επέλεξαν τη σειρά των θεμάτων. Επέλεξαν τα τελικά κείμενα. Έκαναν τις διορθώσεις. Κάθε ομάδα παρουσίασε τα αποτελέσματα της εργασίας της. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Στη φάση αυτή εξετάστηκε από τους συμμετέχοντες αν επιτεύχθηκαν οι αρχικοί στόχοι, αν ήταν ενδιαφέρουσα η εξέταση του θέματος. Κατά την αξιολόγηση δεν αξιολογήθηκε μόνο το τελικό προϊόν, αλλά και η διαδικασία, η συμβολή δηλαδή των παιδιών σε όλα τα στάδια ανάπτυξης του σχεδίου εργασίας. Αποτελέσματα αξιολόγησης Όλοι οι στόχοι επιτεύχθηκαν. Τα παιδιά γνώρισαν τα προβλήματα που δημιουργούνται από τη ρύπανση του ποταμού και του ευρύτερου ποτάμιου οικοσυστήματος και τις επιπτώσεις της στον άνθρωπο. Αποφάσισαν ποια είναι τα απαραίτητα μέτρα που πρέπει να πάρουν όλοι οι άνθρωποι για να προστατευθεί το ποτάμι από τη ρύπανση. Συμφώνησαν πως ο άνθρωπος εξαρτάται άμεσα από το περιβάλλον στο οποίο ζει, γι αυτό και πρέπει να το προστατέψει με όλες του τις δυνάμεις. Τα οφέλη από την υλοποίηση του προγράμματος είναι πάρα πολλά 6

7 ΠΩΣ ΔΟΥΛΕΨΑΜΕ ΚΑΙ ΤΙ ΚΑΝΑΜΕ! 7

8 8

9 9

10 10

11 11

12 12

13 Κάναμε κολάζ Επισκεφτήκαμε το ποτάμι Σημειώσαμε τα χαρακτηριστικά του Συλλέξαμε στοιχεία Βρήκαμε και αναγνωρίσαμε βιοδείκτες στο ποτάμι. 13

14 Συζητήσαμε για τα αποτελέσματα των μετρήσεων (περιεκτικότητα νερού σε αμμωνιακά, νιτρώδη, νιτρικά, φωσφορικά, ph) και αναζητήσαμε τις αιτίες και τις συνέπειες της ρύπανσης Συζητήσαμε για την επίδραση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στο περιβάλλον και τις συνέπειές τους Πήραμε δείγμα νερού το καλοκαίρι και ξαναμετρήσαμε Επισκεφθήκαμε το Κ.Π.Ε. Νάουσας & Καστοριάς Παρακολουθήσαμε το πρόγραμμα του Κ.Π.Ε. Καστοριάς «ΜΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΥΝ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΠΟΥΛΙΩΝ» 14

15 Παρουσιάσαμε την εργασία μας Κάθε ομάδα παρουσίασε το υλικό που είχε συγκεντρώσει, παρουσίασε τα αποτελέσματα των μετρήσεων, εντόπισε τα προβλήματα και πρότεινε λύσεις. Τέλος, αναρτήθηκε όλο το υλικό στον πίνακα ανακοινώσεων για ενημέρωση και των άλλων μαθητών του σχολείου. 15

16 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ 1 η ΕΠΙΣΚΕΨΗ ( ) 16

17 17

18 18

19 19

20 20

21 21

22 2 η ΕΠΙΣΚΕΨΗ ( ) 22

23 23

24 24

25 25

26 ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ Κ.Π.Ε. ΝΑΟΥΣΑΣ (17 & ) 26

27 27

28 28

29 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ ( ) 29

30 ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ 30

31 ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ ΤΟΝ ΧΕΙΜΩΝΑ 31

32 32

Σχετικά έγγραφα

ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Σχολικό έτος

ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Σχολικό έτος 2015 2016 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ V ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ Ημερομηνία 10/11/2015 Αριθ. Πρωτ. 438 Σχ. Έτος: 2015 2016 ΣΧΟΛΙΚΗ