«Το καρδιοπαθές παιδί : Εμπειρία χρόνων» ΓΙΩΡΓΟΣ Σ. ΒΑΡΛΑΜΗΣ ΟΜ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Α.Π.Θ.

Transcript

1 «Το καρδιοπαθές παιδί : Εμπειρία χρόνων» ΓΙΩΡΓΟΣ Σ. ΒΑΡΛΑΜΗΣ ΟΜ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Α.Π.Θ.

2 Σήμερα γνωρίζουμε όλοι πως χάρη : -στην καλύτερη εκπαίδευση των θεραπευτών, -στη βελτιστοποίηση της ιατρικής τεχνολογίας, -στην αύξηση γνώσης και εμπειρίας, επιτυγχάνεται μεγάλο ποσοστό επιβίωσης των παιδιών με ΣΚ, αλλά και με επίκτητη καρδιοπάθεια. -Φανταστείτε πως στη χώρα μας - μέχρι τα νεογνά να γίνουν 50 χρόνων -, αυτοί οι συμπολίτες μας θα μπορούσαν να αποτελούν μια πόλη των περίπου. -Οι ασθενείς με ΣΚ στη Β. Ελλάδα υπολογίζονται σε περίπου στα 50 χρόνια επιβίωσης

3 Η άριστη σημερινή επιβίωση διεθνώς εξαρτάται από : Την έγκαιρη διάγνωση (των ΣΚ) από το μαιευτήρα και κυρίως το νεογνολόγο Την κατάλληλη οργάνωση περίθαλψης των «ειδικών» αυτών ασθενών Την κατάρτιση των παιδιάτρων να αντιλαμβάνονται έγκαιρα τις τυχόν επιπλοκές των καρδιακών (συγγενών ή επίκτητων) παθήσεων ή των χειρουργικών επεμβάσεων Τις εξελίξεις της ιατρικής Τεχνολογίας

4 ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟ 1. Έγκαιρη διάγνωση αντιμετώπιση 2. Σωστή καλή παρακολούθηση προετοιμασία ασθενούς ΜΕΤΑ ΤΟ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟ : ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ : 1. Τύπος βλαβών ( εξατομίκευση βλαβών) : Ολοκληρωμένη μελέτη 2. Ηλικία εγχείρησης ( Μικρή = καλύτερη πρόγνωση) 3. Βαθμός υπερφόρτωσης ΑΚ ή ΔΚ ή άμφω (διορθωτικές & παρηγορικές επεμβάσεις) 4. Προστασία μυοκαρδίου κατά την εγχείρηση 5. Χειρουργική τεχνική εμπειρία ομάδας 6. Ανθεκτικότητα υλικών ( μπαλωμάτων, βαλβίδων κτλ) 7. Αυτόματη εξέλιξη διορθωμένων βλαβών 8. Συνέπεια πειθαρχία ασθενούς

5 ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΟΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΕΣ & ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΕΝΤΡΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ-ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΗΧΟΚΑΡΔΙΟΓΡΑΦΙΑ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΣ ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΣ ΜΕΛΕΤΗ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΣΜΩΝ ΓΟΝΙΔΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΑΛΛΕΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΘΕΡΑΠ/ΚΟ ΚΑΘ/ΣΜΟ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΜΕΛΕΤΗ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ - ΠΑΙΔΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ - ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

6

7 ΙΔΙΩΤΕΣ Αγορογιάννης Μηλίγκος ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΟΙ (ν. Νικαίας Πειραιά) Ίκκου Δανάη Θανόπουλος Βασίλης Εκπαιδευόμενοι Μια Γενική Παιδιατρική Κλινική Δύο Καρδιολογικές Κλινικές Παιδοκαρδιολόγοι ; Ανύπαρκτοι! Σε Ευρώπη : Εκπαιδευόμενοι Σε Αθήνα και Πειραιά Σε Θεσσαλονίκη και λοιπή Ελλάδα

8 Νεογνό με σοβαρή κυανωτική συγγενή καρδιοπάθεια

9 Το νεογνό αυτό θα μπορούσε ίσως να επιβιώσει : αν επιζούσε μέχρι την εφημερεύουσα Παιδιατρική Κλινική της Θεσσαλονίκης αν βρισκόταν τρόπος να μεταφερθεί στον Πειραιά αν η ΣΚ του επέτρεπε σεπτοστομή Rashkind αν η κατάστασή του επέτρεπε μεταφορά του στο εξωτερικό. ΑΝ όμως ήταν βρέφος 7 μηνών με ανάλογη εικόνα κυάνωσης +/- καρδιακή ανεπάρκεια, «η πάθηση (συνήθως ΜΜΑ) ήταν ανίατη!» ΑΥΤΗ ήταν η γνώμη άριστων παιδιάτρων, αλλά και συμβούλων άριστων καρδιολόγων! (Λεπτομέρεια : καρδιολόγοι ενηλίκων)

10 Και αυτά, επειδή : - Δεν υπήρχαν παιδίατροι παιδοκαρδιολόγοι - Δεν υπήρχαν καρδιολόγοι παιδοκαρδιολόγοι - Δεν υπήρχε σύγχρονη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών - Δεν υπήρχε Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Παιδιών - Δεν υπήρχαν παιδοκαρδιοχειρουργοί - Δεν υπήρχε το ΕΚΑΒ Αλλά υπήρχαν : - Παιδιατρικές Κλινικές - Καρδιολογικές Κλινικές - Ασθενοφόρα του ΕΕΣ και των (νομαρχιακών ) νοσοκομείων - Φιλότιμοι άνδρες της Πολεμικής Αεροπορίας! - Φιλότιμοι ειδικευόμενοι παιδίατροι ως συνοδοί

11 Αναστομωτική επέμβαση της TOF «Blalock Taussig» Hellen Taussig William Rashkind William Thornton Mustard Ake Senning

12 1973 : - Επιστρέφει από το Λυντς ο ϯ Στέργιος Καραμπέρης και μαζί επιχειρούμε τους πρώτους καρδιακούς καθετηριασμούς σε βρέφη και μικρά παιδιά στη Βόρεια Ελλάδα. - Ιδρύουμε στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ το πρώτο Παιδοκαρδιολογικό εξωτερικό ιατρείο στη Β. Ελλάδα. - Οι καρδιοχειρουργοί με τους καθηγητές Δ. Λαζαρίδη και Π. Σπανό πραγματοποιούν τις πρώτες «παρηγορικές» χειρουργικές επεμβάσεις σε παιδιά, στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

13

14 Ένας ακόμη παιδίατρος μετεκπαιδεύεται στην Παιδοκαρδιολογία. Ο ϯ Μάνος Νταρίλης. Και έρχεται η σειρά του ομιλούντος που μετεκπαιδεύεται στο Καρδιολογικό Νοσοκομείο της Λυών ( ) Δεν μοιάζει με το Χίλτον της Αθήνας ;

15 Συγκλονίστηκα από τη διαφορά του επιπέδου περίθαλψης Με την επιστροφή μου, λειτουργούν πλέον 3 παιδοκαρδιολογικά εξωτερικά ιατρεία : 2 στο Ιπποκράτειο (Καραμπέρης, Νταρίλης) και ένα στο ΑΧΕΠΑ (Βαρλάμης). Κοινή πεποίθηση (= ΑΞΙΩΜΑ) είναι ότι : «Η διάγνωση των ΣΚ πρέπει να γίνεται κυρίως υπερηχοκαρδιογραφικά και σε ειδικές περιπτώσεις με μαγνητικό συντονισμό και/ή διαγνωστικό καρδιακό καθετηριασμό».

16 1983 κ.ε. Υπερηχοκαρδιογράφο (2D A/M Doppler) διαθέτουν : Το ιατρείο της Αστυνομίας ( Ραΐδης) και Η Καρδιολογική Κλινική του νοσοκομείου του ΙΚΑ (Φοίνικας) ( τώρα Αγ Παύλος) (Βαλασίδης) που τους ευχαριστώ και από αυτή τη θέση. Το νοσοκομείο Σερρών Κανένα άλλο νοσοκομείο στη Β. Ελλάδα δεν διαθέτει τον πολύτιμο αυτόν αναίμακτο διαγνωστικό εξοπλισμό.

17 Νοσοκομείο Αγ. Παύλος σήμερα Τα καρδιοπαθή παιδιά μεταφέρονταν για ΗΧΟΚΓ από το ΑΧΕΠΑ, ή στο Βαρδάρη από τους γονείς (Ιατρείο Αστυνομίας) ή στο νοσοκομείο ΙΚΑ ( τώρα Αγ. Παύλος) από τον ίδιο τον ομιλούντα. Το ΕΚΑΒ δεν υπήρχε. Ο ΕΕΣ δεν δέχτηκε Έτσι..κάποια ΙΧ γινόντουσαν ασθενοφόρα

18 Ιδού ένα από τα ηρωικά.. «ασθενοφόρα» των καρδιοπαθών παιδιών της εποχής εκείνης Zastava 750

19 1985 : Η Καρδιολογική Κλινική του ν. ΑΧΕΠΑ αποκτά υπερηχοκαρδιογράφο (Α/Μ Doppler) και αφιερώνονται δύο ημέρες/εβδομάδα σε μας! Αναγνωρίζεται από το Υπουργείο Υγείας το ΠΔΚ ΕΞ Ιατρείο μας ως «εκπαιδευτικό» Ήταν το πρώτο μεγάλο βήμα που είχε αποτέλεσμα : Την απόκτηση υπερηχοκαρδιογράφου και λίγο αργότερα, την αναγνώριση και του Διαγνωστικού Εργαστηρίου πλέον ως εκπαιδευτικού. Εκπαιδεύτηκαν παιδίατροι, καρδιολόγοι και ειδικευόμενοι των δύο ειδικοτήτων. Η εκπαίδευση συνεχίζεται σε Παπαγεωργίου και ΑΧΕΠΑ.

20 Στο διάστημα αυτό : - Το ΠΔΚΕΙ και ΠΔΚΔΕ αποκτούν δικό τους στέκι στο ΑΧΕΠΑ - Επιστρέφει από διετή μετεκπαίδευση ο Κώστας Θωμαϊδης και συνεργάζεται - Κάθε δεύτερη Τετάρτη γίνεται ένας διαγνωστικός καρδιακός καθετηριασμός. - Πολλά παιδιά χειρουργούνται από την ομάδα του καθηγητή Π.Σπανού, πολλά στην Αθήνα (Αγ Σοφία, Ωνάσειο) και λιγότερα στο Λονδίνο. - Αποκτούμε δικό μας ΗΧΟΚ/ΦΟ (Α/Μ Doppler) - Από το 1992 ξεκινά το Ιατρείο πρόληψης ΚΑΠ σε συνεργασία με την κ. Χίτογλου Αρετή - Ιδρύεται με πρωτοβουλία μας ο Σύλλογος «Παιδικές καρδιές» με Πρόεδρο την κ Τσικριτσίδου Χρυσούλα - Γίνεται σοβαρή «ενορχηστρωμένη «προσπάθεια» δημιουργίας Παιδοκαρδιολογικής Κλινικής στη Θεσσαλονίκη ( χωρίς θετικό αποτέλεσμα μέχρι σήμερα δυστυχώς! ) - Αποκτάται νέος ΗΧΟΚΓ/φος με έγχρωμο Doppler (2003)

21 -ΙΔΡΥΟΝΤΑΙ Η ΠΑΙΔΟΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ Η ΠΑΙΔΟΚΑΡΔΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙΔΩΝ ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ ΑΘΗΝΩΝ - Στο νοσοκομείο Παπανικολάου αναλαμβάνουν πλήρες έργο ο Κώστας Θωμαϊδης και ο Κώστας Βασιλειάδης, καρδιολόγος εκπαιδευμένος στις ΣΚ. Η προσφορά τους είναι πολύ μεγάλη. - Χειρουργούνται παιδιά με ΣΚ από την ομάδα καρδιοχειρουργών του Παναγιώτη Σπύρου (στο Παπανικολάου ) -Στις Παιδιατρικές Κλινικές τα καρδιοπαθή παιδιά νοσηλεύονται πλέον σε ανεξάρτητους θαλάμους - Ιδρύεται παιδοκαρδιολογικό παιδοκαρδιοχειρουργικό Κέντρο στο Ωνάσειο - Νέα άτομα εκπαιδεύονται στην Παιδοκαρδιολογία - Ιδρύεται ο Σύλλογος των Παιδοκαρδιολόγων Ελλάδας - Λειτουργεί ομάδα ΣΚ της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας - Έρχονται νέοι παιδοκαρδιολόγοι που ιδιωτεύουν στη Θεσσαλονίκη

22 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΥΝΟΛΑ Χρονική περίοδος ε Νοσηλευθέντες Σε κοινή Παιδιατρική Κλινική 3480 Διαγν. Καθετ/σμοί Σε Αιμοδυναμικό ΑΧΕΠΑ 298# ΚΡΧ επεμβάσεις * Σε Παν/κή ΚΡΧ Κλ. ΑΧΕΠΑ 262# Θεραπ. Καθ/σμοί ^ Κυρίως σε ΑΓ ΣΟΦΙΑ 62 Ηλεκτροφ/μελέτη ^ ( Σε Θεσ/νίκη 1! ) 12 ΠΚΕΙ (1 έτος σε Παπαγεωργίου) 7510 ΗΚΓ (Απλά + Holter ) (30 σε παπαγεωργίου) ΗΧΟΚΓ ( 1 ε σε Παπαγεωργίου) Απλά : Holter : 144 Ε.Ι. ΠΡΟΛ ΚΑΠ (21 σε Παπαγεωργίου) Οικογ.: 340 Παιδιά:441 * = προ & μετεγχειρητική φροντίδα ^ = Αποστολή σε Αθήνα # Διακόπηκαν αιφνίδια το 1995 παρά τη θέληση μας και των χειρουργών

23 Οι παιδοκαρδιολόγοι δεν έχουν απαλλαγεί από όλα τα λοιπά καθήκοντά τους. Παρά το ζήλο τους και το υπερέργο τους, Παρά τον υποφερτό εξοπλισμό των κλινικών, Παρά τις διαδικαστικές θεωρητικές επιτυχίες στο ΑΠΘ Παρά τη δραστηριότητα του συλλόγου «Παιδικές καρδιές» ΟΥΤΕ Παιδοκαρδιολογική Κλινική ιδρύεται, ΟΥΤΕ Παιδοκαρδιοχειρουργική Κλινική, ΚΑΙ : τα καρδιοπαθή παιδιά εξακολουθούν να χειρουργούνται σε Αθήνα ή στο εξωτερικό

24 Δεν είναι τόσο τραγική η εικόνα, όσο κάποτε. ΥΠΑΡΧΟΥΝ : -ΠΔΚΕΙ [ ΑΧΕΠΑ, ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ,ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ] -ΕΙ ΣΚ ΕΝΗΛΙΚΩΝ [ΑΧΕΠΑ] -Ιδιωτικά ιατρεία Παιδοκαρδιολόγων - 3 ΜΕΝ ΝΕΟΓΝΩΝ [ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ, ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ] - ΜΕΝ ΠΑΙΔΙΩΝ [ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ] - ΕΚΑΒ!!! ( Τεράστια η σημασία του) - Ιδιαίτεροι θάλαμοι στις Παιδιατρικές Κλινικές

25 Το Ωνάσειο ΚΧ Κέντρο (Αθήνα) Παιδοκαρδιολογικές Κλινικές [ Δημοσίου και ιδιωτικές](αθήνα) Παιδοκαρδιοχειρουργικές Κλινικές [Δημοσίου και ιδιωτικές] (Αθήνα) Παιδοκαρδιολόγος στην Κρήτη Παιδοκαρδιολόγος στα Γιάννενα Δυνατότητα τρίμηνης ή και εξάμηνης εκπαίδευσης των παιδίατρων υπό ορισμένες προϋποθέσεις ΔΥΟ Σύλλογοι γονέων [ Αθήνα, Θεσσαλονίκη]

26 ΕΝΑ ΠΑΙΔΟΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΤΡΕΙΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ ΝΕΟΓΝΩΝ (Amer. Heart Ass.) ΠΔΚ ΚΛΙΝΙΚΗ ΩΝΑΣΕΙΟ ΚΑΡΔΙΟΧΕΙΡ ΚΕΝΤΡΟ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΠΔΚ ΚΕΝΤΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΔΚ ΚΛΙΝΙΚΗ ΝΟΣ ΠΑΙΔΩΝ ΑΓ ΣΟΦΙΑ ΙΔ ΙΑΤΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΩΝ ΙΔ ΚΕΝΤΡΟ ΜΗΤΕΡΑ

27 ΕΝΑ ΠΑΙΔΟΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΤΡΕΙΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ ΝΕΟΓΝΩΝ (Amer. Heart Ass.) ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΠΑΙΔΟΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Δ ΠΔΚ ΑΠΘ ΝΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΙΔ ΚΛΙΝ ΠΑΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ Β ΠΔΚ ΑΠΘ ΝΟΣ ΑΧΕΠΑ ΚΑΡΔ ΚΛΙΝ ΝΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟ Υ ΠΑΙΔ ΚΛΙΝ ΠΑΝ ΠΑΤΡΩΝ 1 ; ΜΟΝΑΔΕΣ ΝΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΠΑΙΔ ΚΛΙΝ ΠΑΝ ΚΡΗΤΗΣ Π. ΝΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 2 ; ΜΟΝΑΔΕΣ ΝΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ

28 1. Δημιουργία Κέντρου στη Β. Ελλάδα 2. Παιδοκαρδιολογική εκπαίδευση + εξάσκηση των παιδιάτρων 3. Προσιτό σύγγραμμα σε φοιτητές γιατρούς γενικά (υπάρχουν) (Το πιο πρόσφατο μόλις αναρτήθηκε ) 4. Ανεξαρτητοποίηση παιδοκαρδιολόγων από άλλες υποχρεώσεις ( αφορά σε Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Ιωάννινα) 5. Πρόσθετα τμήματα παρακολούθησης ενηλίκων με ΣΚ 6. Αναγνώριση της εξειδίκευσης της Παιδοκαρδιολογίας και στην Ελλάδα (*) (*) Η Εισήγηση της τριμελούς επιτροπής (Βαρλάμης,Παπαδόπουλος, Χρούσος) στο ΚΕΣΥ παραμένει εισήγηση!

29 Παιδοκαρδιολόγους : Βασίλη Θανόπουλο, Σπύρο Ράμμο, Γιάννη Παπαγιάννη, Γιώργο Παπαδόπουλο, Γιώργο Τσαούση Κώστα Θωμαϊδη, Αντρέα Γιαννόπουλο, Κέλλη Παπαδοπούλου, Ζαχαρία Χαλέμη, Κώστα Βασιλειάδη Καρδιοχειρουργούς: Παναγιώτη Σπανό, Γιάννη Στήνιο, Γιώργο Σαρρή, Φώτη Μητρόπουλο, Χρήστο Παπακωνσταντίνου Σύλλογος Παιδικές καρδιές: Χρυσούλα Τσικριτσίδου κι όλα τα μέλη του ΔΣ