ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΠΣ

Transcript

1 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΠΣ

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2. ΟΡΙΣΜΟΙ 3. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ (ΤΜΚ) 3.1. ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ 3.2. ΕΙΔΗ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΒΑΣΗΣ ΜΕΤΡΗΣΗ ΝΕΑΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ 3.3. ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΠΗΓΗ ΤΩΝ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ ΠΟΥ ΤΙΣ ΠΡΟΒΛΕΠΟΥΝ 3.4. ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΕΙΔΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΑΥΤΕΣ 3.5. ΒΑΣΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ: «Επιχείρηση Μέσης Αποτελεσματικότητας» 3.6. ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ-ΣΤΟΧΟΣ: 4. ΦΑΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ 4.1. ΦΑΣΗ 0: ΕΝΑΡΞΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 4.2. ΦΑΣΗ 1: ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΦΑΣΗ 4.3. ΦΑΣΗ 2: ΣΥΛΛΟΓΗ ΚΑΙ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΧΡΟΝΟΥ ΚΑΙ ΚΟΣΤΟΥΣ 4.4. ΦΑΣΗ 3: ΕΞΑΓΩΓΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΒΟΛΗ ΕΚΘΕΣΕΩΝ 5. ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ 2

3 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σήμερα οι επιχειρήσεις υπόκεινται σ ένα εύρος απαιτήσεων και υποχρεώσεων που απορρέουν από τις νομοθετικές και κανονιστικές ρυθμίσεις. Συχνά, οι ρυθμίσεις επιβάλλουν περιττές υποχρεώσεις που, όμως, αυξάνουν το κόστος συμμόρφωσης των επιχειρήσεων προς αυτές, κατασπαταλώντας πολύτιμους πόρους. Αυτό είναι επιζήμιο όχι μόνο για τις επιχειρήσεις, αλλά και για την οικονομία και την κοινωνία γενικότερα. Επείγει, επομένως, ο ανασχεδιασμός των ρυθμίσεων μ ένα τέτοιο τρόπο, ώστε να μην σπαταλούνται πόροι εκ μέρους των επιχειρήσεων αλλά και να μην επηρεάζεται η βασική στοχοθεσία της ρύθμισης. Ένας τρόπος ανασχεδιασμού των ρυθμίσεων που είναι σήμερα ευρέως διαδεδομένος στην Ευρώπη και σε άλλες χώρες του ΟΟΣΑ, είναι η μέτρηση και μείωση των διοικητικών βαρών. Τα διοικητικά βάρη αποτελούν μόνο μια μορφή κόστους που μπορεί οι ρυθμίσεις να επιβάλουν. Στο σχήμα που ακολουθεί βλέπουμε τα διαφορετικά είδη κόστους που ενδέχεται να εμπεριέχονται μέσα σε μια ρύθμιση: 3

4 ΚΟΣΤΟΣ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΜΕΣΟ ΧΡΗΜΑΤΟ- ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΚΟΣΤΟΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ ΜΑΚΡΟΧΡΙΟΝΙΟ ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΕΜΜΕΣΟ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ (Κόστος Συμμόρφωσης σε ουσιώδεις απαιτήσεις) ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΚΟΣΤΟΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΑΠΟ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Διοικητικές Δραστηριότητες τις οποίες θα έκαναν οι επιχειρήσεις ακόμα και αν η νομοθεσία καταργηθεί Διοικητικές Δραστηριότητες που κάνουν οι επιχειρήσεις μόνο επειδή η νομοθεσία το επιβάλει, δηλ. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΒΑΡΗ 4

5 2. ΟΡΙΣΜΟΙ ΑΜΕΣΟ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ Το άμεσο χρηματοοικονομικό κόστος είναι το αποτέλεσμα μιας συγκεκριμένης και άμεσης υποχρέωσης των επιχειρήσεων να καταθέσουν ένα ποσό χρημάτων στην κεντρική δημόσια διοίκηση ή την αρμόδια αρχή. Τέτοιες οικονομικές δαπάνες είναι για παράδειγμα τα παράβολα και οι φόροι που επιβάλλει η διοίκηση. Δεν συμπεριλαμβάνεται στο Τυποποιημένο Μοντέλο Κόστους. ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΟ ΔΙΑΘΡΩΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ Μακροχρόνιο διαρθρωτικό κόστος είναι οι έμμεσες δαπάνες ή δαπάνες αγοράς που προκύπτουν από την επίδραση του ρυθμιστικού πλαισίου στις δομές της αγοράς και την κατανάλωση. Αυτές οι δαπάνες συνδέονται συχνά με τη χορήγηση αδειών για ορισμένες επαγγελματικές δραστηριότητες, τον ορισμό των προσόντων ή τον περιορισμό της πρόσβασης σ ένα ορισμένο επάγγελμα ή σ ένα κλάδο βιομηχανίας. Όταν δημιουργούνται εμπόδια στην είσοδο ενός κλάδου, μπορεί να επιτραπεί στους κατέχοντες μονοπωλιακή θέση να χρεώσουν υψηλότερες τιμές, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένα επίπεδα εξυπηρέτησης και να αναστείλει την καινοτομία. Δεν συμπεριλαμβάνεται στο Τυποποιημένο Μοντέλο Κόστους. ΚΟΣΤΟΣ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ Το κόστος συμμόρφωσης χωρίζεται σε δύο κατηγορίες: Έμμεσο Χρηματοοικονομικό Κόστος Έμμεσο Χρηματοοικονομικό Κόστος είναι οι δαπάνες για την αγορά εξοπλισμού που πρέπει να τοποθετηθεί στην επιχείρηση προκειμένου να συμμορφωθεί σε κανονιστικές ρυθμίσεις (π.χ. συσκευές που πρέπει να τοποθετήσουν οι επιχειρήσεις στη παραγωγή τους για τη μείωση της μόλυνσης της ατμόσφαιρας, φυσικές υποδομές που πρέπει να κατασκευαστούν στους χώρους εργασίας των επιχειρήσεων για την ασφάλεια των εργαζομένων, συμμετοχή του προσωπικού σε προγράμματα κατάρτισης για τη χρήση νέου εξοπλισμού). Δεν συμπεριλαμβάνεται στο Τυποποιημένο Μοντέλο Κόστους. 5

6 Διοικητικό Κόστος Το διοικητικό κόστος διακρίνεται σε: Κόστος Διοίκησης της Επιχείρησης Το Κόστος Διοίκησης της Επιχείρησης είναι ουσιαστικά ο λειτουργικές της δαπάνες. Δεν συμπεριλαμβάνεται στο Τυποποιημένο Μοντέλο Κόστους. Διοικητικό Κόστος από τη Νομοθεσία Το διοικητικό κόστος από τη Νομοθεσία χωρίζεται σε: Κόστος από δραστηριότητες οι οποίες θα συνεχίζονταν ακόμα και αν έπαυε να υπάρχει η ρύθμιση. Διοικητικά βάρη: το κόστος που προέρχεται από δραστηριότητες τις οποίες οι επιχειρήσεις πρέπει να αναλάβουν, ώστε να συμμορφωθούν με την νομοθεσία. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα αποδεικτικά έγγραφα που προσκομίζει η επιχείρηση στη Διοίκηση για να την ενημερώσει πως έχει εγκαταστήσει τις σχετικές συσκευές προστασίας της ατμόσφαιρας ή μια ετήσια έκθεση που πρέπει να υποβληθεί για την ασφάλεια του εργασιακού περιβάλλοντος. 6

7 3. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ (ΤΜΚ) Το ΤΜΚ είναι μια μέθοδος με την οποία μετράμε τα συνολικά διοικητικά βάρη που απορρέουν από τις νομοθετικές και κανονιστικές ρυθμίσεις με βάση το σύνολο του κόστους των Πληροφοριακών Υποχρεώσεων. Πληροφοριακές Υποχρεώσεις (ΠΥ): Υποχρεώσεις που απορρέουν από τη νομοθεσία και επιβάλλουν τη παροχή πληροφοριών και αναφορών από την επιχείρηση προς το Δημόσιο ή προς τρίτα μέρη. Σ αυτές περιλαμβάνεται και η υποχρέωση τήρησης δεδομένων προς διάθεση όποτε και όταν αυτά απαιτηθούν. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Παροχή πληροφοριών και υποβολή αναφορών στη διοίκηση Αιτήσεις για άδεια ή για απαλλαγή από Αιτήσεις για εξουσιοδότηση Δήλωση δραστηριοτήτων Εγγραφή σε κάποιο μητρώο Πραγματοποίηση εσωτερικών επιθεωρήσεων Συνεργασία με ελεγκτές/ επιθεωρητές Διατήρηση ενημερωμένων σχεδίων αντιμετώπισης κινδύνων Αιτήσεις για επιδοτήσεις ή επιχορηγήσεις Ενστάσεις, παράπονα, προσφυγές Αναγνωριστικές ετικέτες Παροχή πληροφοριών σε τρίτα μέρη Απαιτήσεις Δεδομένων: Κάθε πληροφοριακή υποχρέωση συνίσταται σε μία ή περισσότερες απαιτήσεις δεδομένων. Η απαίτηση δεδομένων ορίζεται ως κάθε στοιχείο πληροφορίας που είναι αναγκαίο να διατεθεί. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Ταυτότητα Επιχείρησης (επωνυμία, αριθμός μητρώου) Δεδομένα προσωπικού, παραγωγής και αγορών Λογιστικά Δεδομένα Κύκλος Εργασιών Επιχείρησης (Δήλωση Κύκλου Εργασιών) Ισολογισμός Επιχείρησης 7

8 o Διοικητική Δραστηριότητα: Προκειμένου να συμμορφωθεί στην πληροφοριακή υποχρέωση, μια επιχείρηση πρέπει να προβεί σε μια σειρά διοικητικών δραστηριοτήτων που συνεπάγονται ένα κόστος. Η μέτρηση του κόστους γίνεται σε επίπεδο διοικητικής δραστηριότητας. ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 1. Πρώτη εξοικείωση με την Πληροφοριακή Υποχρέωση Οι επιχειρήσεις ενημερώνουν τους υπαλλήλους και τα στελέχη τους για τις ΠΥ μιας ρύθμισης. 2. Συγκέντρωση/ανάκτηση πληροφοριών Οι επιχειρήσεις πρέπει να συγκεντρώσουν στοιχεία, δεδομένα, κ.α. 3. Αξιολόγηση Οι επιχειρήσεις αξιολογούν ποιες πληροφορίες είναι αναγκαίες για τη συμμόρφωση. 4. Υπολογισμός Οι επιχειρήσεις προβαίνουν σε αναγκαίους υπολογισμούς. 5. Παρουσίαση δεδομένων Οι επιχειρήσεις παρουσιάζουν τα υπολογισμένα δεδομένα σε πίνακες, κ.α. 6. Έλεγχος Οι επιχειρήσεις ελέγχουν και διασταυρώνουν τους υπολογισμούς τους. 7. Διόρθωση Αν οι υπολογισμοί αποδειχθούν λανθασμένοι οι επιχειρήσεις προβαίνουν σε διορθώσεις. 8. Περιγραφή Οι επιχειρήσεις προετοιμάζουν τις απαιτούμενες. 9. Διακανονισμός/πληρωμές Οι επιχειρήσεις πληρώνουν τα αναγκαία ποσά στη δημόσια υπηρεσία (π.χ. φόροι). 10. Εσωτερικές Συναντήσεις Συναντήσεις του στελεχιακού δυναμικού των επιχειρήσεων. 11. Εξωτερικές Συναντήσεις Συναντήσεις των στελεχών με εξωτερικούς συνεργάτες (π.χ. δικηγόροι, λογιστές). 12. Επιθεώρηση/έλεγχος από δημόσιες αρχές Οι επιχειρήσεις διευκολύνουν τις δημόσιες αρχές κατά την επιθεώρηση/έλεγχο που τους ασκείται. 13. Διόρθωση ως αποτέλεσμα ελέγχου Αν διαπιστωθούν σφάλματα κατά τις επιθεωρήσεις, οι επιχειρήσεις προβαίνουν σε σχετικές διορθώσεις. 14. Εκπαίδευση/ενημέρωση σε θεσμικές υποχρεώσεις Οι επιχειρήσεις ενημερώνουν τους υπαλλήλους τους για τις Πληροφοριακές Υποχρεώσεις που αλλάζουν συχνά. 15. Αντιγραφή και διανομή Οι επιχειρήσεις αντιγράφουν και διανέμουν αντίγραφα των αναφορών τους. 16. Υποβολή πληροφοριών Οι επιχειρήσεις υποβάλλουν/αποστέλλουν στην αρμόδια αρχή τις αναφορές/πληροφορίες. 8

9 3.1. ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ Το σύνολο του Διοικητικού Βάρους ανά ρύθμιση είναι το σύνολο του κόστους κάθε Πληροφοριακής Υποχρέωσης. Σύνολο Δ.Β. ανά Ρύθμιση = ΣΚ. Π.Υ. (όπου Κ. Π.Υ. είναι το κόστος μιας Π.Υ.) Το κόστος της κάθε ΠΥ είναι το σύνολο του κόστους των Διοικητικών Δραστηριοτήτων που την απαρτίζουν. Κ. Π.Υ. = ΣΚ. Δ.Δ. (όπου Κ. Δ.Δ. είναι το κόστος μιας Διοικητικής Δραστηριότητας) Το κόστος της κάθε Διοικητικής Δραστηριότητας βρίσκετε από τον τύπο: Κ Δ.Δ. = Τιμή (P) Χ Ποσότητα (Q) Όπου: Τιμή (P) = κόστος εργατοώρας (Κ. Ε ) επί το χρόνο που χρειάζεται για να γίνει η δραστηριότητα (t). Το κόστος εργατώρας διακρίνεται με τη σειρά του σε δύο είδη: το εσωτερικό και το εξωτερικό. Το εσωτερικό αφορά στο κόστος εργατώρας ενός υπαλλήλου της επιχείρησης για να εκτελέσει τη δραστηριότητα. Περιλαμβάνει τρία στοιχεία: 1) Μισθολογικό Κόστος Εργασίας 2) Μη-Μισθολογικό Κόστος Εργασίας 3) Υλικό και Γενικά Έξοδα (κόστος αγοράς υλικών που είναι αναγκαία για τη συμμόρφωση σε ΠΥ, είτε κόστος χρήσης των υποδομών της επιχείρησης για τη συμμόρφωση σε ΠΥ). 1 Το εξωτερικό αφορά στο ωριαίο κόστος ενός επαγγελματία τον οποίο έχει προσλάβει η επιχείρηση να πραγματοποιήσει τη δραστηριότητα (outsourcing). Το άθροισμα αυτών των δύο μας δίνει το συνολικό Κ. Ε. Ποσότητα (Q) = πληθυσμός υποκείμενων επιχειρήσεων επί τη συχνότητα εκπλήρωσης της δραστηριότητας εντός του χρόνου μέτρησης (f). 1 Επειδή τέτοιου είδους κόστος είναι σχετικά μικρό και δύσκολο να υπολογισθεί χρησιμοποιείται ένα συγκεκριμένο ποσοστό του μισθολογικού κόστους. 9

10 ΡΥΘΜΙΣΗ Χ (ΝΟΜΟΣ, ΠΔ, ΚΥΑ, ΥΑ) ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ 1 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ 2 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ν ΑΠΑΙΤΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ν ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1 ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2 Η μέτρηση γίνεται στο επίπεδο κάθε διοικητικής δραστηριότητας σύμφωνα με τον τύπο: Κόστος Δ.Δ.= Τιμή (Ρ) * Ποσότητα (Q) ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ν 10

11 3.2. ΕΙΔΗ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΒΑΣΗΣ Οι μετρήσεις των Πληροφοριακών Υποχρεώσεων μιας επιχείρησης που πηγάζουν από υφιστάμενες ρυθμίσεις μιας περιόδου (συνήθως ενός έτους) ονομάζονται Μετρήσεις Περιόδου Βάσης. Μια Μέτρηση Περιόδου Βάσης μπορεί να πραγματοποιηθεί σ ένα κανονιστικό κείμενο, είτε στο σύνολο των ρυθμίσεων που αφορούν ένα πεδίο πολιτικής ή και σ όλη τη νομοθεσία που επηρεάζει τις επιχειρήσεις ΜΕΤΡΗΣΗ ΝΕΑΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ Με το Τυποποιημένο Μοντέλο Κόστους μπορούμε να μετρήσουμε και τις νέες ρυθμίσεις ως μέρος μιας ευρύτερης Ανάλυσης Κανονιστικών Επιπτώσεων (ΑΚΕ). Στην περίπτωση αυτή πρόκειται για Μέτρηση Νέας Ρύθμισης. Ο έλεγχος των νέων ρυθμίσεων γίνεται σύμφωνα με την εγκύκλιο του Πρωθυπουργού με αριθμό Υ190/ , στην οποία αναφέρεται ότι κάθε νέα ρύθμιση πρέπει να αξιολογείται, μεταξύ άλλων, βάσει των οικονομικών επιπτώσεων που έχει. 11

12 3.3. ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΠΗΓΗ ΤΩΝ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ ΠΟΥ ΤΙΣ ΠΡΟΒΛΕΠΟΥΝ Κατηγορία Α: Πληροφοριακές Υποχρεώσεις που αναφέρονται ρητά σε κοινοτικές ή διεθνείς ρυθμίσεις και προβλέπεται σαφώς ο τρόπος συμμόρφωσης των επιχειρήσεων σ αυτές. Η Εθνική Διοίκηση έχει σ αυτές τις περιπτώσεις μηδαμινή ευχέρεια διαμόρφωσης του τρόπου συμμόρφωσης. Κατηγορία Β: Πληροφοριακές Υποχρεώσεις που προβλέπονται σε κοινοτικές ή διεθνείς ρυθμίσεις, αλλά η Εθνική Διοίκηση έχει ευχέρεια να θέσει τον τρόπο συμμόρφωσης των επιχειρήσεων σε αυτές, και σ εθνικές ρυθμίσεις κατ εφαρμογή κοινοτικών ή διεθνών ρυθμίσεων. Κατηγορία Γ: Πληροφοριακές Υποχρεώσεις που προβλέπονται αυτοτελώς σε Εθνικές ρυθμίσεις ή επεκτείνονται με Εθνικές διατάξεις που ενσωματώνουν Κοινοτικές ή Διεθνείς ρυθμίσεις στο εθνικό δίκαιο (π.χ. αύξηση συχνότητας επιβολής ή διεύρυνση του πληθυσμού-στόχου). Η ταξινόμηση των Πληροφοριακών Υποχρεώσεων σε τρεις κατηγορίες εξυπηρετεί στο να γνωρίζουμε εάν και σε ποιό βαθμό το διοικητικό βάρος εμπίπτει στη σφαίρα επιρροής της Εθνικής Διοίκησης, δηλαδή, αν και κατά πόσο μπορεί να το μειώσει. Έτσι, Πληροφοριακές Υποχρεώσεις της Κατηγορίας Α σε ισχύ, δεν ανήκουν στην άμεση σφαίρα επιρροής μιας χώρας, ενώ Πληροφοριακές Υποχρεώσεις της Κατηγορίας Γ ανήκουν αποκλειστικά στη σφαίρα επιρροής των χωρών. Η ταξινόμηση παρέχει καταρχήν μια ολοκληρωμένη εικόνα των σχετικών με τις επιχειρήσεις κανόνων μιας δημόσιας υπηρεσίας και των δυνατοτήτων άμεσης απλούστευσής τους. Μια δημόσια υπηρεσία που παράγει ως επί το πλείστον εθνικές ρυθμίσεις (Κατηγορία Γ) μπορεί ευκολότερα να μειώσει βραχυπρόθεσμα τα διοικητικά βάρη των επιχειρήσεων, από μία άλλη, οι ρυθμίσεις της οποίας αποτελούν ενσωμάτωση κοινοτικής ή διεθνούς νομοθεσίας (Κατηγορία Α). Μακροπρόθεσμα, εάν τα διοικητικά βάρη που εισάγονται με Πληροφοριακές Υποχρεώσεις Κατηγορίας Α είναι δυσβάσταχτα για τις επιχειρήσεις, η ανάλυση αποτελεί ένα σημαντικό επιχείρημα για να υποστηριχθεί η αλλαγή της νομοθεσίας σε κοινοτικό επίπεδο. 12

13 3.4. ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΕΙΔΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΑΥΤΕΣ Στιγμιαίο Κόστος είναι το κόστος που οι επιχειρήσεις υφίστανται άπαξ για να συμμορφωθούν σε μια νέα ή τροποποιημένη ρύθμιση και δεν επαναλαμβάνεται σε καμία άλλη περίπτωση στο μέλλον. Σ αυτή την κατηγορία δεν περιλαμβάνεται το κόστος που καταβάλλει μία νέα επιχείρηση ή μια επιχείρηση που διευρύνει τις δραστηριότητές της για να προσαρμοστεί για πρώτη φορά σε μία υφιστάμενη ρύθμιση. Οι Πληροφοριακές Υποχρεώσεις που συνεπάγονται Στιγμιαίο Κόστος υπόκεινται σε Μέτρηση Νέας Ρύθμισης και όχι σε Μετρήσεις Περιόδου Βάσης. Διαρκές Κόστος είναι το κόστος το οποίο επαναλαμβάνεται, ανεξάρτητα από τη συχνότητα καταβολής του. Μπορεί, δηλαδή, μία επιχείρηση να το υφίσταται μία φορά το χρόνο ή και λιγότερο (π.χ. επιστροφές ΦΠΑ, έναρξη επιχείρησης, αίτηση για επιδότηση εξαγωγών), αλλά σε επίπεδο εθνικής οικονομίας εμφανίζεται σταθερά. Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνεται το κόστος της πρώτης προσαρμογής σε μία υφιστάμενη ρύθμιση μίας νέας επιχείρησης ή μιας επιχείρησης σε μία νέα ρύθμιση. Αυτό το κόστος υπολογίζεται και στις δύο μετρήσεις. Οι Πληροφοριακές Υποχρεώσεις που συνεπάγονται Διαρκές Κόστος υπόκεινται και σε Μέτρηση Νέας Ρύθμισης και σε Μετρήσεις Περιόδου Βάσης. 13

14 3.5. ΒΑΣΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ: «Επιχείρηση Μέσης Αποτελεσματικότητας» Ως βασική μονάδα μέτρησης χρησιμοποιείται το κόστος των Πληροφοριακών Υποχρεώσεων μιας Επιχείρησης Μέσης Αποτελεσματικότητας (ΕΜΑ). Ως τέτοια ορίζεται μια επιχείρηση που χειρίζεται τις υποχρεώσεις της προς τη δημόσια διοίκηση με κανονικό τρόπο, ούτε κατά πολύ καλύτερο ούτε κατά πολύ χειρότερο από ότι θα ήταν λογικά αναμενόμενο. Η ΕΜΑ προκύπτει από μια σειρά συνεντεύξεων που πραγματοποιούνται σ έναν αριθμό τυπικών επιχειρήσεων κάθε κατηγορίας, όπως τις έχουμε κατηγοριοποιήσει σε προηγούμενη φάση. Βασισμένοι στην κωδικοποίηση των απαντήσεων των συνεντεύξεων πραγματοποιούμε μια ποιοτική αξιολόγηση για τον χρόνο που χρειάζονται οι επιχειρήσεις για να διεκπεραιώσουν τις διοικητικές δραστηριότητα που απαιτούνται για την εκπλήρωση των Πληροφοριακών του Υποχρεώσεων. Στη συνέχεια επιλέγεται ως ΕΜΑ η επιχείρηση που εκτελεί τη δραστηριότητα σε σταθμισμένο μέσο χρόνο. Όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα, η επιχείρηση Ε χρειάζεται πολύ περισσότερο χρόνο απ ότι οι υπόλοιπες για να ολοκληρώσει την Δραστηριότητα 1. Δεν απαιτείται να συνεχίσουμε σε περαιτέρω συνεντεύξεις, αφού ήδη διαφαίνεται μία τάση. Έτσι, θεωρούμε ότι μια Επιχείρηση Μέσης Αποτελεσματικότητας διεκπεραιώνει τη Δραστηριότητα 1 σε περίπου 10 λεπτά. Αντίθετα, στη Δραστηριότητα 2, όπου οι απαντήσεις έχουν μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ τους, δεν είναι δυνατόν να γίνει αξιολόγηση του χρόνου και να εξαχθεί η ΕΜΑ. Συνεπώς, συνεχίζουμε τις συνεντεύξεις μέχρι να βρεθεί μια τάση. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1 ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Α ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Β ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Γ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Δ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Ε 10 λεπτά 10 λεπτά 10 λεπτά 10 λεπτά 40 λεπτά ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Α ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Β ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Γ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Δ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Ε 10 λεπτά 20 λεπτά 50 λεπτά 2 λεπτά 5 λεπτά Υπάρχει ΕΜΑ 10 λεπτά Δεν υπάρχει ΕΜΑ Συνεχίζονται οι συνεντεύξεις 14

15 3.6. ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ-ΣΤΟΧΟΣ: Η κατηγοριοποίηση των επιχειρήσεων με βάση το μέγεθός τους αποτελεί πολύ σημαντικό παράγοντα για την καλή εφαρμογή του Τυποποιημένου Μοντέλου Κόστους. Μια αλλαγή σε υφιστάμενη ρύθμιση ή μια νέα ρύθμιση μπορεί να έχει μικρότερη επίπτωση σε μια μεγάλη επιχείρηση απ ότι σε μία ΜμΕ. Οι επιχειρήσεις κατηγοριοποιούνται σε τέσσερις (4) κατηγορίες: 1) Πολύ Μικρές Επιχειρήσεις 2) Μικρές Επιχειρήσεις 3) Μεσαίες Επιχειρήσεις 4) Μεγάλες Επιχειρήσεις Μια δεύτερη σημαντική κατηγοριοποίηση είναι η λεγόμενη Ψηφιακή Συμμόρφωση. Αν οι επιχειρήσεις επιλέγουν, εφόσον υπάρχει αυτή η δυνατότητα, την παροχή των πληροφοριακών δεδομένων που τους ζητούνται, με ηλεκτρονικό τρόπο, τότε εντάσσονται σε μία διαφορετική κατηγορία από τις υπόλοιπες που υποβάλλουν την αντίστοιχη πληροφορία σε έντυπη μορφή. Η μέτρηση του κόστους γίνεται και στις δύο περιπτώσεις με τον ίδιο τρόπο. Ο χαρακτήρας των επιχειρήσεων (δημόσιος ή ιδιωτικός) δεν επηρεάζει τη μέτρηση. Είναι στη διακριτική ευχέρεια της διοίκησης αν θα συμπεριλάβει στον πληθυσμό-στόχο και δημόσιες επιχειρήσεις ή ΜΚΟ. Γενικά, η τάση είναι να συμπεριλαμβάνονται όλοι οι οργανισμοί που καλύπτουν τα έξοδα τους με ιδία έσοδα. 15

16 4. ΦΑΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ 4.1. ΦΑΣΗ 0: ΕΝΑΡΞΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Στην αρχική φάση των εργασιών πραγματοποιείται μια ανάλυση των ρυθμίσεων που έχουν επιλεγεί για μέτρηση. Σ αυτή τη φάση καθορίζονται τα εξής ζητήματα: Αν η ρύθμιση σχετίζεται και επηρεάζει τη λειτουργία των επιχειρήσεων. Αν η συμμόρφωση στους κανόνες είναι υποχρεωτική ή προαιρετική. Αν η συγκεκριμένη ρύθμιση ξεπερνά το κατώφλι των διοικητικών βαρών που έχουμε θέσει για τις επιχειρήσεις. Αν υπάρχουν περιπτώσεις «γκρίζας ζώνης», δηλαδή, περιπτώσεις που δεν είναι ξεκάθαρο αν τα βάρη πρέπει να μετρηθούν με το ΤΜΚ ή με άλλη μέθοδο (όπως συμβαίνει με τα παράπονα/προσφυγές επιχειρήσεων προς τη Διοίκηση). Στο τέλος αυτής της διαδικασίας φιλτραρίσματος απομένουν οι κανόνες εκείνοι, οι οποίοι θα αποτελέσουν το αντικείμενο της μέτρησης. Η λήξη αυτής της Φάσης περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός Φακέλου Δεδομένων Μέτρησης (ηλεκτρονικού ή μη), στον οποίο καταχωρείται η προς μέτρηση νομοθεσία. Στη πορεία των εργασιών ο φάκελος συμπληρώνεται μ όλα τα σχετικά εισερχόμενα της μέτρησης. Επίσης, καταχωρείται η αναφορά που περιλαμβάνει την αιτιολογία των υποχρεώσεων που έμειναν εκτός μέτρησης και του χειρισμού των περιπτώσεων «γκρίζας ζώνης». Στη Φάση αυτή είναι κομβικής σημασίας η διαβούλευση με τους ενδιαφερομένους, οι οποίοι μπορεί να είναι: οι φορείς που η ρύθμιση αφορά οι συγκεκριμένες υπηρεσίες που χειρίζονται το ρυθμιστικό πλαίσιο η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία που τροφοδοτεί το σύστημα με στοιχεία συνδικαλιστικές οργανώσεις, ΜΚΟ, Εμπορικά και Βιομηχανικά Επιμελητήρια, Επιστημονική Κοινότητα Σκοπός της διαβούλευσης είναι να καθοριστεί από κοινού το εύρος και οι παράμετροι της μέτρησης, να αναγνωριστούν οι γκρίζες περιοχές και να προσδιοριστεί το χρονοδιάγραμμα της μέτρησης. 16

17 4.2. ΦΑΣΗ 1: ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΦΑΣΗ Ένα μεγάλο μέρος της εργασίας πραγματοποιείται στη προπαρασκευαστική φάση, η οποία προηγείται της ουσιαστικής συγκέντρωσης δεδομένων. Ο σκοπός της προπαρασκευαστικής ανάλυσης είναι να γίνει αναγνώριση των Πληροφοριακών Υποχρεώσεων (ΠΥ) και Απαιτήσεις Δεδομένων (ΑΔ) που επηρεάζουν τις επιχειρήσεις. Στη συνέχεια καθορίζονται οι απαιτούμενες διοικητικές δραστηριότητες προκειμένου να υπάρξει συμμόρφωση. Επιπλέον, γίνεται κατηγοριοποίηση των ΠΥ και ΑΔ βάσει προέλευσης (Βήμα 1) ενώ αναγνωρίζονται και οριοθετούνται τα σχετικά νομοθετικά-κανονιστικά κείμενα ώστε τα διοικητικά βάρη να υπολογιστούν μόνο μια φορά και να μη διπλομετρηθούν (Βήμα 2). Άλλες σημαντικές ενέργειες της Φάσης αυτής είναι η κατηγοριοποίηση των επιχειρήσεων σύμφωνα με τις ανάγκες της μέτρησης (Βήμα 3), η αναγνώριση των παραμέτρων της μέτρησης όπως η συχνότητα και η αναλογία (Βήμα 4), η παραγωγή κριτηρίων για το ποιές ΠΥ θα μετρηθούν βάσει συνεντεύξεων των επιχειρήσεων και ποιές βάσει αξιολόγησης από ειδικούς εμπειρογνώμονες (Βήμα 5), η αναγνώριση όλων των παραμέτρων του κόστους (Βήμα 6) και η προετοιμασία Οδηγού Συνεντεύξεων (Βήμα 7) ΦΑΣΗ 2: ΣΥΛΛΟΓΗ ΚΑΙ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΧΡΟΝΟΥ ΚΑΙ ΚΟΣΤΟΥΣ Στη συγκεκριμένη Φάση γίνεται η συγκέντρωση των εμπειρικών δεδομένων μέσω συνεντεύξεων σε τυπικές επιχειρήσεις που επηρεάζονται από τη νομοθεσία. Αρχικά επιλέγονται οι τυπικές επιχειρήσεις σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση που έχει πραγματοποιηθεί στο προπαρασκευαστικό στάδιο (Βήμα 9). Διεξάγονται τουλάχιστον τρείς αναλυτικές συνεντεύξεις σε κάθε κατηγορία που έχουμε επιλέξει (Βήμα 10). Εξάγουμε την «Επιχείρηση Μέσης Αποτελεσματικότητας» (ΕΜΑ) ολοκληρώνοντας και τυποποιώντας τις εκτιμήσεις χρόνου και πόρων για κάθε επιχειρηματικό τομέα ανά δραστηριότητα (Βήμα 11) ΦΑΣΗ 3: ΕΞΑΓΩΓΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΒΟΛΗ ΕΚΘΕΣΕΩΝ Στην τελική Φάση γίνεται εξαγωγή αποτελεσμάτων για κάθε διοικητική δραστηριότητα και κατηγορία επιχειρήσεων σε εθνική βάση. Επιπλέον, καταγράφουμε το κόστος ανά κατηγορία επιχειρήσεων και ΠΥ, ανά ΠΥ μόνο, ανά νομοθετική-κανονιστική ρύθμιση και ανά διοικητική υπηρεσία (Βήμα 13). Η εφαρμογή του ΤΜΚ ολοκληρώνεται με την υποβολή έκθεσης και την εισαγωγή των αποτελεσμάτων της μέτρησης στη βάση δεδομένων που δημιουργείται για το σκοπό αυτό (Βήμα 14). 17

18 ΦΑΣΗ 0: ΕΝΑΡΞΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Γίνεται αναγνώριση της νομοθεσίας η οποία θα συμπεριληφθεί στην ανάλυση πριν τις προπαρασκευαστικές εργασίες. Σε περίπτωση μεγάλου εύρους αναλύσεων όπως μετρήσεις γραμμής-βάσης ή και κάποιες ex-ante μετρήσεις και ενημερώσεις, πρέπει να γίνουν κάποιες αρχικές συναντήσεις μεταξύ των βασικών συμμετεχόντων (σύμβουλοι, στελέχη των υπηρεσιών, εξειδικευμένοι επιστήμονες, επιχειρηματίες) ΦΑΣΗ 1: ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΦΑΣΗ Βήμα 1 Αναγνώριση των Πληροφοριακών Υποχρεώσεων, Απαιτήσεων Δεδομένων και Διοικητικών Δραστηριοτήτων και κατηγοριοποίηση τους βάσει προέλευσης. Βήμα 2 Αναγνώριση και οριοθέτηση των σχετικών κανονιστικών κειμένων-ρυθμίσεων. Βήμα 3 Αναγνώριση του πληθυσμού-στόχου και κατηγοριοποίηση των επιχειρήσεων σύμφωνα με τις ανάγκες της μέτρησης. Βήμα 4 Αναγνώριση των παραμέτρων της μέτρησης (αναλογία και συχνότητα). Βήμα 5 Κριτήρια για επιλογή μεθόδου (συνέντευξη vs εμπειρογνωμοσύνη). Βήμα 6 Αναγνώριση των παραμέτρων κόστους. Βήμα 7 Προετοιμασία Οδηγού Συνεντεύξεων. Βήμα 8 Ανασκόπηση των βημάτων 1-7 (συμμετοχή στελεχών, εμπειρογνωμόνων, λοιπών ενδιαφερομένων). ΦΑΣΗ 2: ΣΥΛΛΟΓΗ ΚΑΙ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΧΡΟΝΟΥ ΚΑΙ ΚΟΣΤΟΥΣ Βήμα 9 Επιλογή τυπικών επιχειρήσεων για συνέντευξη. Βήμα 10 Διεξαγωγή των συνεντεύξεων. Βήμα 11 Ολοκλήρωση και τυποποίηση των εκτιμήσεων χρόνου και πόρων για κάθε επιχειρηματικό τομέα ανά δραστηριότητα. Βήμα 12 Ανασκόπηση των βημάτων 9-11 (συμμετοχή στελεχών, εμπειρογνωμόνων, λοιπών ενδιαφερομένων). ΦΑΣΗ 3: ΕΞΑΓΩΓΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΒΟΛΗ ΕΚΘΕΣΕΩΝ Βήμα 13 Εξαγωγή έγκυρων δεδομένων σε εθνικό επίπεδο. Βήμα 14 Έκθεση για την εφαρμογή του ΤΜΚ και μεταφορά των αποτελεσμάτων της μέτρησης σε βάση δεδομένων. 18

19 5. ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ α) SCM Network (2005) International SCM Manual, στο β) Better Regulation Executive, Cabinet Office (2005), Measuring Administrative Costs: UK SCM Manual, στο: γ) Standard Cost Model Network: δ) ACTAL (Dutch Advisory Board on Administrative Burdens): ε) Υπουργείο Εσωτερικών: στ) Γενική Γραμματεία Δημόσιας Διοίκησης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης ζ) Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης: 19

20 20