Ι. Μοντέλο για την ανάπτυξη δημοσίως προσβάσιμων υποδομών επαναφόρτισης Η/Ο

Transcript

1 Αθήνα, 5 Δεκεμβρίου 2018 Παρατηρήσεις του ΙΕΝΕ για τη Δημόσια Διαβούλευση της ΡΑΕ για το ρυθμιστικό πλαίσιο εγκατάστασης και λειτουργίας υποδομών επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων στην Ελλάδα Προκαταρτικά Στο παρακάτω κείμενο παρουσιάζονται οι θέσεις και παρατηρήσεις του ΙΕΝΕ για την ανάπτυξη της αγοράς φόρτισης και το ρυθμιστικό πλαίσιο εγκατάστασης και λειτουργίας υποδομών επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων στην Ελλάδα. Οι παρατηρήσεις παρουσιάζονται τμηματικά και επιχειρούν να καλύψουν το εύρος των θεμάτων που έχει θέσει η ΡΑΕ προς διαβούλευση για την λειτουργία της αγοράς φόρτισης Η/Ο. Ι. Μοντέλο για την ανάπτυξη δημοσίως προσβάσιμων υποδομών επαναφόρτισης Η/Ο Σύμφωνα με τις αρχές που πρέπει να διέπουν την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και την αγορά φόρτισης, όπως προτάσσουν οι οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής 2009/72/ΕΚ και 2014/94/ΕΕ, η αγορά φόρτισης Η/Ο πρέπει να είναι ανταγωνιστική αλλά ταυτόχρονα και ρυθμιζόμενη από την ΡΑΕ. Κάτι τέτοιο θα επιτευχθεί σε περίπτωση που η αγορά φόρτισης εξελιχθεί σε μια υβριδική αγορά με στοιχεία από το ανταγωνιστικό μοντέλο και το μοντέλο διαγωνισμού και παραχώρησης. Παρότι το ΙΕΝΕ συντάσσεται υπέρ της προώθησης ενός υβριδικού μοντέλου αγοράς με στοιχεία από το ανταγωνιστικό μοντέλο και το μοντέλο διαγωνισμού και παραχώρησης, κρίνεται σημαντική η συμμετοχή του ΔΕΔΔΗΕ ως φορέα εγκατάστασης και διαχείρισης σταθμών φόρτισης Η/Ο εν απουσία εναλλακτικής ανταγωνιστικής πρότασης για σύσταση ενός εθνικού δικτύου φόρτισης. Συγκεκριμένα προτείνεται, η ΡΑΕ να διενεργήσει ανοιχτό διαγωνισμό για την εγκατάσταση του πρώιμου δικτύου στα πρότυπα της πρότασης του ΔΕΔΔΗΕ ( σταθμών φόρτισης στην ηπειρωτική Ελλάδα & 150 σταθμούς στα νησιά) αφού προηγηθεί μελέτη χωροθέτησης του δικτύου φόρτισης Η/Ο με συμμετοχή του ΔΕΔΔΗΕ. Εν απουσία ανταγωνιστικής πρότασης, κατά προτίμηση συνδυαστικής πρότασης περισσότερων των δύο συμμετεχόντων (εάν δηλαδή η διαγωνιστική διαδικασία κριθεί άγονη), η ΡΑΕ καλείται να προκρίνει την πρόταση του ΔΕΔΔΗΕ αφού πρώτα αξιολογήσει την χρηματοδότηση της. Συγκεκριμένα η άποψη του ΙΕΝΕ είναι ότι σε περίπτωση πρόκρισης της πρότασης του ΔΕΔΔΗΕ δεν πρέπει σε καμία περίπτωση το κόστος της εγκατάστασης του δικτύου φόρτισης να μετακυλιστεί στον τελικό καταναλωτή ηλεκτρικής ενέργειας. Αντ αυτού προτείνεται η χρησιμοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων για την κάλυψη του [1]

2 κόστους εγκατάστασης όπως: (α) Πράσινο Ταμείο, (β) έσοδα από την τακτοποίηση αυθαιρέτων, (γ) ΕΣΠΑ (ανάπτυξη υποδομών κοινής ωφέλειας), κλπ, ενώ κονδύλια μπορούν αν αντληθούν επίσης από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB), την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD), το Ευρωπαϊκό Ταμείο για την Νοτιοανατολική Ευρώπη (EFSE) κλπ. Διαγωνιστική Διαδικασία για Κατασκευή Πρώιμου Εθνικού Δικτύου Φόρτισης Εναλλακτικές προτάσεις Μελέτη Χωροθέτησης! Απουσία / Απόρριψη ανταγωνιστικών προτάσεων Αξιολόγηση προτάσεων Πρόταση ΔΕΔΔΗΕ Έγκριση ανταγωνιστικής πρότασης Β ΦΑΣΗ ΑΓΟΡΑΣ: Ανταγωνιστικό Μοντέλο Αγοράς (Υβριδικό με στοιχεία από το μοντέλο διαγωνισμού και Παραχώρησης) Α ΦΑΣΗ ΑΓΟΡΑΣ: Μοντέλο Διαχειριστή Συστήματος Διανομής (DSO) Μετάβαση στο Ανταγωνιστικό Μοντέλο Αγοράς Σχήμα 1 Μετάβαση στο ανταγωνιστικό μοντέλο αγοράς φόρτισης μέσα από το μοντέλο Διαχειριστή Συστήματος Διανομής (DSO) ΦΑΣΗ Α. Μοντέλο Διαχειριστή Συστήματος Διανομής (DSO) Η πληροφόρηση του ΙΕΝΕ υποδεικνύει ισόποση χρηματοδότηση από τον ετήσιο προϋπολογισμό του ΔΕΔΔΗΕ και από μετακύληση κόστους στον καταναλωτή μέσα από τα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος, το οποίο είναι δεν είναι θεμιτό καθότι δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να μετακυλιστεί το κόστος σε ευπαθείς ομάδες μέσα από τιμολόγηση ενός κοινωνικού αγαθού όπως η ηλεκτρική ενέργεια. Ωστόσο ο προϋπολογισμός του έργου στα 11 εκατομμύρια κρίνεται ανταγωνιστικός και η επένδυση αποσβέσιμη σε μικρό βάθος χρόνου με την προϋπόθεση εκκίνησης της αγοράς. Οπότε εν απουσία ανταγωνιστικής πρότασης η εκτίμηση μας είναι ότι προκρίνεται το μοντέλο DSO για την πρώιμη αγορά φόρτισης με προϋπόθεση την ομαλή μετάβαση στο ανταγωνιστικό μοντέλο και την [2]

3 εξεύρεση άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων αποκλείοντας την μετακύληση του κόστους εγκατάστασης στον τελικό καταναλωτή ηλεκτρικής ενέργειας. Τα πλεονεκτήματα ενός τέτοιου μεταβατικού μοντέλου είναι (α) η εγγύηση εγκατάστασης του πρώιμου εθνικού δικτύου φόρτισης, (β) η εκπόνηση μελέτης χωροθέτησης του εθνικού δικτύου φόρτισης από τον ΔΕΔΔΗΕ για την κάλυψη του οδικού δικτύου της χώρας (λιμάνια, αεροδρόμια, σιδηροδρομικοί σταθμοί, κεντρικές οδικές αρτηρίες) συμπεριλαμβανομένης (γ) μελέτης ενίσχυσης του δικτύου διανομής για την ανάπτυξη του δικτύου φόρτισης και (δ) πρώιμη εμπειρία διαχειριστή που αναμένεται να αποκτηθεί κατά την διαχειριστή του εκτεταμένου δικτύου. Στο μοντέλο Διαχειριστή Συστήματος Διανομής (DSO) ο ΔΕΔΔΗΕ θα λάβει το ρόλο του ιδιοκτήτη και κεντρικού διαχειριστή σημείων επαναφόρτισης (CPO). Θα συνεργάζεται με συμβεβλημένους παρόχους υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης οι οποίοι θα εκπροσωπούνται χωρίς καμία εξαίρεση στα σημεία φόρτισης του ΔΕΔΔΗΕ (προτείνεται όλοι οι φορείς εγγεγραμμένοι στο συντεταγμένο μητρώο παρόχων υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης να εκπροσωπούνται μέσω των υπηρεσιών τους στα σημεία φόρτισης του ΔΕΔΔΗΕ), ενώ θα αναπτύξει/χρησιμοποιεί ειδική διαλειτουργική πλατφόρμα η οποία θα επιτρέπει συναλλαγές με τους συμβεβλημένους παρόχους αλλά και ad-hoc φόρτιση καταναλωτών χωρίς συμβόλαιο παροχής υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης. Προτείνεται η μη συμμετοχή του διαχειριστή στην πώληση ad-hoc υπηρεσιών φόρτισης και η κάλυψη της ad-hoc ζήτησης να γίνεται από κάποιον ανεξάρτητο πάροχο/προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας (λ.χ. ΔΕΗ), ενώ η επιλογή του μπορεί να γίνει κατόπιν διαγωνιστικής διαδικασίας. Ο ΔΕΔΔΗΕ ως κεντρικός διαχειριστής θα εκτελεί και χρέη φορέα εκκαθάρισης ηλεκτροκίνησης μέσω της προαναφερθείσας πλατφόρμας διαλειτουργικότητας. Η μετάβαση στο ανταγωνιστικό μοντέλο αγοράς θα πρέπει να συμβεί με πώληση των σταθμών σε ιδιώτες στην αποσβεστή αξία τους ενώ θα πρέπει να εξασφαλίζεται και η λειτουργικότητα των σταθμών υπό διαφορετική κυριότητα. Δηλαδή, (α) να επιλεχθεί ανοικτό πρωτόκολλο επικοινωνίας με το διαχειριστή το οποίο να επιτρέπει την χρησιμοποίηση του σταθμού από διαφορετικά κεντρικά συστήματα διαχείρισης, (β) ενώ ο μετρητής να βρίσκεται σε ανεξάρτητο χώρο στα όρια του δικτύου προκειμένου να συνεχίζει να βρίσκεται υπό την επίβλεψη του ΔΕΔΔΗΕ. Η μετάβαση θα πρέπει να συμβεί κατόπιν πλήρωσης ενός εκ των ακολούθων κριτηρίων: (α) ο αριθμός ταξινομημένων Η/Ο θα πρέπει να υπερβαίνει ένα ελάχιστο όριο (π.χ. 15,000 οχήματα προκειμένου η χώρα να επιτυγχάνει το στόχο 1/10, δηλαδή 1 δημόσια προσβάσιμο σταθμό φόρτισης για κάθε 10 Η/Ο σε κυκλοφορία), (β) υπάρχει ανταγωνιστική προσφορά εξαγοράς μέρος του δικτύου φόρτισης από τρίτους, (γ) Οι ΟΤΑ εκκινήσουν διαγωνιστικές διαδικασίες για επέκταση του τοπικού δικτύου φόρτισης κατόπιν αυξημένης ζήτησης (λ.χ. τουριστικής). Ο ΔΕΔΔΗΕ αναμένεται να απολέσει την δεσπόζουσα θέση στην αγορά φόρτισης ακόμη και αν δεν προβεί στη ολική μεταβίβαση της κυριότητας του πρώιμου εθνικού δικτύου φόρτισης καθότι σε περίπτωση εκκίνησης της αγοράς η ανάγκες εγκαταστάσεων θα υπερβούν σημαντικά την αρχική διαθεσιμότητα υποδομών. Με τη μετάβαση της αγοράς στο ανταγωνιστικό μοντέλο ο ΔΕΔΔΗΕ πρέπει να έχει προτεραιότητα πώλησης του δικτύου [3]

4 φόρτισης σε τρίτους. Επιπλέον κρίνεται σημαντική η μεταβίβαση της εμπειρίας του, ως διαχειριστή εκτεταμένου δικτύου φόρτισης, στην ΡΑΕ η οποία πρέπει να προβεί σε διόρθωση στρεβλώσεων στην αγορά φόρτισης όσον αφορά την τιμολογιακή πολιτική και σε θέματα αποζημίωσης παροχής υπηρεσιών ευστάθειας δικτύου (ancillary services) όπως ευελιξία φορτίων φόρτισης, απόκριση καταναλωτή (demand response) κλπ. ΦΑΣΗ Β. Ανταγωνιστικό Μοντέλο Αγοράς (Υβριδικό με στοιχεία από το μοντέλο διαγωνισμού και Παραχώρησης) Σε περίπτωση εκδήλωσης ενδιαφέροντος ιδιωτών δια μέσου ανταγωνιστικής πρότασης για σύσταση του εθνικού δικτύου φόρτισης, προτείνεται όπως η ΡΑΕ εκπονήσει σε συνεργασία με τα Υπουργία Υποδομών και Μεταφορών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας μελέτη χωροθέτησης και ανάπτυξης του εθνικού δικτύου φόρτισης προκειμένου να διενεργήσει διαγωνισμό για την κατασκευή του. Η διαγωνιστική διαδικασία θα πρέπει να είναι διαφανής ενώ οι προσφορές θα πρέπει να πληρούν τις τεχνικές προδιαγραφές που υποδεικνύει η ΡΑΕ, οι εγχώριοι κανονισμοί και η οδηγία 2014/94/ΕΕ. Επίσης προτείνεται η συμμετοχή του Δημοσίου στο κόστος εγκατάστασης σε ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό (25% 50%) μέσω των: (α) Πράσινου Ταμείου, (β) Εσόδων από την τακτοποίηση αυθαιρέτων, (γ) ΕΣΠΑ (ανάπτυξη υποδομών κοινής ωφέλειας), κλπ, ενώ κονδύλια μπορούν αν αντληθούν επίσης από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB), την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD), το Ευρωπαϊκό Ταμείο για την Νοτιοανατολική Ευρώπη (EFSE) κλπ. Πέρα από την διαγωνιστική διαδικασία στο μοντέλο αγοράς που προτείνεται θα πρέπει ο Διαχειριστής του δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ) να παράσχει την δυνατότητα σύνδεσης ιδιόκτητων υποδομών φόρτισης στο δίκτυο κατόπιν αδειοδοτικής διαδικασίας (ΡΑΕ). Επιπλέον στις δημόσια προσβάσιμες ιδιόκτητες υποδομές χωρίς διαγωνιστική διαδικασία προτείνεται μια μικρότερη χρηματοδοτική συμμετοχή του δημοσίου (π.χ. 5% - 10%). Ενώ αντίθετα με το μοντέλο DSO οι ιδιοκτήτες και οι διαχειριστές των σταθμών φόρτισης μπορούν να συνάψουν ανταγωνιστικές συνέργειες με παρόχους υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης τοποθετώντας ανταγωνιστές τους στις ad-hoc χρεώσεις. Αν το ανταγωνιστικό μοντέλο προκύψει κατόπιν μετάβασης από το μοντέλο DSO τότε η επάρκεια του δικτύου θα αξιολογείται από τα αρμόδια Υπουργία και τους ΟΤΑ οι οποίοι θα προχωρούν σε διαγωνιστικές διαδικασίες για την επέκταση του δικτύου κατά περίπτωση. Ενώ, προτείνεται είτε να υπάρχουν ξεχωριστοί φορείς εκκαθάρισης σε συνεργασία με τους διαχειριστές των σημείων επαναφόρτισης (πρόσβαση στην καταγραφή των έξυπνων μετρητών), είτε οι διαχειριστές να έχουν την δυνατότητα παροχής υπηρεσιών εκκαθάρισης μέσα από εγκεκριμένη πλατφόρμα διαλειτουργικότητας. [4]

5 ΙΙ Θέματα που αφορούν τη λειτουργία υποδομών επαναφόρτισης Η/Ο 1. Προϋποθέσεις για την εγκατάσταση δημοσίως προσβάσιμων σημείων επαναφόρτισης H/O και διαδικασία έγκρισης-αδειοδότησης. Για την αδειοδότηση εγκατάστασης δημοσίως προσβάσιμων σημείων επαναφόρτισης H/O θα πρέπει ο φορέας να διαθέτει αντίστοιχη πιστοποίηση ΗΜ μελετητή και εγκαταστάτη. Ενώ θα πρέπει να υποβάλει μελέτη εγκατάστασης σε αρμόδια αρχή. Η εγκατάσταση σημείων φόρτισης θα πρέπει να εμπίπτει στην κατηγορία ηλεκτρομηχανολογικής (ΗΜ) εγκατάστασης και θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως τέτοια. Για σταθμούς ταχυφόρτισης και μεγάλους σταθμούς φόρτισης πολλών θέσεων θα πρέπει να απαιτείται μελέτη εγκατάστασης Ισχυρών ρευμάτων., η οποία θα περιλαμβάνει (α) τεχνική έκθεση που θα αναφέρει τους κανονισμούς και ποιές οδηγίες ελήφθησαν υπόψη κατά την σύνταξη της μελέτης, (β) τεχνική περιγραφή της εγκατάστασης,, (γ) προδιαγραφές υλικών. Επιπλέον θα διαθέτει (δ) τεύχος υπολογισμών που θα περιλαμβάνει (δ1) υπολογισμό και κατανομή φορτίων για κάθε φάση (δ2) υπολογισμό των γενικών ασφαλειών και διακοπτών των πινάκων. (ε) Σχέδια κατασκευής ((ε1) σχέδια κατόψεων στην κλίμακα των αρχιτεκτονικών σχεδίων στην οποία θα εμφανίζονται οι θέσεις των πινάκων και υποπινάκων, οι θέσεις και τα μεγέθη των γραμμών φορτίων κίνησης λοιπών φορτίων εκτός φωτισμού και η κατανομή των γραμμών στους διάφορους χώρους, (ε2) μονογραμμικά σχέδια όλων των ηλεκτρικών πινάκων και υποπινάκων µε αναφορά του μεγέθους των οργάνων διακοπής, των ασφαλειών και των αυτομάτων.) 2. Αναγκαιότητα χορήγησης αδειών σε Φορείς Εκμετάλλευσης Υποδομών Επαναφόρτισης Η/Ο, με ρόλο Διαχειριστών (CPO) δημοσίως προσβάσιμων σημείων επαναφόρτισης Η/Ο ή/και παρόχων υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης (EMSP). Σχετικοί όροι και προϋποθέσεις. Άδεια Διαχειριστών (CPO) δημοσίως προσβάσιμων σημείων επαναφόρτισης θα πρέπει να δίνεται κατόπιν υποβολής μελέτης διαχείρισης ρευμάτων. Στη προκειμένη μελέτη ο διαχειριστής θα πρέπει να υποβάλει τα ηλεκτρολογικά σχέδια της εγκατάστασης καθώς και τον αλγόριθμο διαχείρισης της ροής ηλεκτρικής ενέργειας συμπεριλαμβανομένων των έξυπνων μετρητών και διακοπτών. Θα πρέπει να γίνει διαχωρισμός κλάσεων διαχειριστών με διαφορετικές απαιτήσεις για το εύρος της συγκεκριμένης μελέτης με βάση το μέγιστο φορτίο φόρτισης που δύναται να εξυπηρετήσει. Η διαφοροποίηση θα αφορά τεχνικά κριτήρια που αφορούν την ειδική εγκατάσταση συστημάτων αυτόματου ελέγχου του παρεχόμενου φορτίου σε επίπεδο κλάδου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας αλλά και συνολικά. Άδεια παρόχων υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης (EMSP) προτείνεται να δίνεται σε φορείς που διαθέτουν οργανωτική και διοικητική δομή κατάλληλη να εξασφαλίσει την αξιόπιστη και συνετή άσκηση δραστηριότητας της παροχής υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης. Κάποια [5]

6 οικονομική επιφάνεια κρίνεται απαραίτητη προκειμένου να διαχειριστεί ο φορέας την καθυστέρηση πληρωμών. 3. Δημιουργία μητρώου δημοσίως προσβάσιμων σημείων επαναφόρτισης Η/Ο και μητρώου Φορέων Εκμετάλλευσης Υποδομών Επαναφόρτισης Η/Ο. Φορέας που τηρεί τα μητρώα, στοιχεία/πληροφορίες που περιλαμβάνουν. Το μητρώο δημοσίως προσβάσιμων σημείων επαναφόρτισης Η/Ο πρέπει να περιλαμβάνει τις εξής πληροφορίες: Απεικόνιση των δημοσίως προσβάσιμων σημείων επαναφόρτισης Η/Ο σε γεωγραφικό σύστημα πληροφοριών (GIS) (π.χ. όπως plugshare) και καταγραφή της διεύθυνσης τους Τον τύπο της φόρτισης (π.χ. type 2, mode 3) την μέγιστη διαθέσιμη ισχύ του σημείου φόρτισης (π.χ. 22kW) την ένταση του ρεύματος (π.χ. 32 Α) τύπο των διαθέσιμων συνδετήρων (CCS, CHAdeMO, κλπ) Λίστα με τους παρόχους υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης των οποίων τα προϊόντα είναι προσβάσιμα από το σημείο επαναφόρτισης 4. Απαιτήσεις για τη διαβίβαση λειτουργικών δεδομένων από τους Φορείς Εκμετάλλευσης Υποδομών Επαναφόρτισης Η/Ο, είδος δεδομένων/πληροφοριών, φορέας υποδοχής τους και τρόπος διαχείρισης και αξιοποίησης των δεδομένων αυτών. Συγκεκριμένα προτείνουμε την ροή πληροφοριών που παρουσιάζεται στο σχήμα 2 ενώ προτείνουμε τα στοιχεία προγραμματισμού προβλεπόμενης και επιβεβαιωμένης λειτουργίας των σταθμών φόρτισης να παρουσιάζονται από το transparency platform του ΑΔΜΙΕ. Επειδή πρόκειται για απρόβλεπτη κατανάλωση με διαφορετικά ωριαία και εποχιακά χαρακτηριστικά (λ.χ. εποχιακή τουριστική ζήτηση, κυμαινόμενη ημερήσια κίνηση στους δρόμους, κλπ.) [6]

7 Χρήστης Η/Ο Χρήστης Η/Ο Διαχειριστής Σημείων Επαναφόρτισης Πάροχος Υπηρεσιών Ηλεκτροκίνησης Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας Από Χρήστης Η/Ο - Πρόγραμμα φόρτισης (χρονοδιάγραμμα) - Απαιτητό επίπεδο φόρτισης (SOC) την ώρα παραλαβής του Η/Ο (ή δεδομένα χρήσης)/ Δυνατότητα αποθήκευσης ηλ. ενέργειας (battery capacity) - Διαθεσιμότητα για παροχή υπηρεσιών ευελιξίας/επικουρικές υπηρεσίες Από Διαχειριστής Σημείου Επαναφόρτισης - Παροχή Υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης (φορείς που εκπροσωπούνται) & χρεώσεις ad hoc, roaming - Μέγιστη παρεχόμενη ισχύς φόρτισης (είδος και τύπος φόρτισης) - Εκτιμώμενος χρόνος πλήρους φόρτισης Από Διαχειριστής Σημείου Επαναφόρτισης - Δεδομένα επισκεψιμότητας (real time) - Δεδομένα ζήτησης ισχύος και ενέργειας (real time) - Δεδομένα για την επιβεβαιωμένη παροχή ισχύος και ενέργειας ανά καταναλωτή. Από Πάροχο Υπηρεσιών Ηλεκτροκίνησης - Προημερήσιο & Ενδοημερήσιο πρόγραμμα φόρτισης σημείου (για αυτόματη ή χειροκίνητη προσαρμογή του συστήματος ελέγχου φόρτισης) Από Πάροχο Υπηρεσιών Ηλεκτροκίνησης - Προημερήσιο & Ενδοημερήσιο πρόγραμμα φόρτισης σημείου - Προσφορά αναπροσαρμογής ισχύος και ενέργειας για εξισορρόπηση (bid) Από Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας - Ανάγκες ισχύος και ενέργειας εξισορρόπησης (Αγορά εξισορρόπησης) Σχήμα 2 Προτεινόμενη ανταλλαγή λειτουργικών δεδομένων από τους Φορείς Εκμετάλλευσης Υποδομών Επαναφόρτισης Η/Ο και των εμπλεκόμενων φορέων της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας 5. Απαιτήσεις για τη διαλειτουργικότητα δημοσίως προσβάσιμων σημείων επαναφόρτισης Η/Ο και ενδεδειγμένος τρόπος επίτευξής της. Η επίτευξη της διαλειτουργικότητας θα επιτυγχάνεται μέσα από μια εγκεκριμένη πλατφόρμα. Η πλατφόρμα θα πρέπει να προσφέρει υπηρεσίες καταγραφής των μετρητών [7]

8 παροχής ηλεκτρικής ενέργειας στους καταναλωτές και την αντιστοίχιση της με την επιλεγμένη χρέωση ενώ μπορεί να αποστέλλει στοιχεία στους παρόχους υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης και στον διαχειριστή του δικτύου διανομής για την λειτουργία των σημείων σε πραγματικό χρόνο. 6. Απαιτήσεις για τη μέτρηση και την τιμολόγηση σε δημοσίως προσβάσιμα σημεία επαναφόρτισης Η/Ο: απαιτήσεις πιστοποίησης μετρητών, ενσωμάτωσή τους στις διατάξεις φόρτισης, μέτρηση ενέργειας από Δίκτυο και ενέργειας παρεχόμενης σε Η/Ο, βάση τιμολόγησης (ενέργεια, χρόνος, συνεδρία κλπ.), διαφάνεια παρεχόμενων τιμών επαναφόρτισης Η/Ο (ad hoc, βάσει συμβολαίου, roaming), ένδειξη χρέωσης και τρόπος πληρωμής κλπ. Προτείνεται η μέτρηση και της ενέργειας και από το Δίκτυο και ενέργειας παρεχόμενης σε Η/Ο προκειμένου να προσδιοριστούν οι απώλειες φόρτισης οι οποίες θα τιμολογούνται. Οι απώλειες φόρτισής μπορούν είτε να μετακυλίονται στο καταναλωτή, είτε να βαραίνουν το διαχειριστή, είτε τον φορέα παροχής υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης μέσω εκκαθάρισης που θα γίνεται στην πλατφόρμα διαλειτουργικότητας η οποία θα αντιστοιχεί τις απώλειες με την φόρτιση του εκάστοτε καταναλωτή. Η τιμολόγηση ενδείκνυται να γίνεται με βάση την επιλογή του καταναλωτή (ενέργεια, χρόνος, συνεδρία κλπ.), επομένως οι πάροχοι υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης οφείλουν να διαφοροποιήσουν τις παρεχόμενες τους υπηρεσίες προκειμένου να καλύψουν την προτίμηση του καταναλωτή. Η πλατφόρμα διαλειτουργικότητας στην οποία θα γίνονται οι επιλογές παρόχου και χρέωσης πρέπει να παρέχει σαφείς επιλογές για διευκόλυνση του χρήστη. 7. Δυνατότητα του Φορέα Εκμετάλλευσης Υποδομών Επαναφόρτισης Η/Ο να επιλέγει για το σημείο επαναφόρτισης διαφορετικό προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας από τον προμηθευτή του χώρου όπου εγκαθίσταται το σημείο επαναφόρτισης (προκειμένου περί σημείων που λειτουργούν σε δημοσίως προσβάσιμους ιδιωτικούς χώρους), σύμφωνα με την απαίτηση του άρ. 4, παρ. 12 της Οδηγίας 2014/94/ΕΕ. Πρακτικός τρόπος επίτευξης της ευχέρειας αυτής και δημιουργούμενες υποχρεώσεις μεταξύ των χρηστών, π.χ. ιδιοκτήτη χώρου εγκατάστασης και διαχειριστή σημείου επαναφόρτισης. Προτείνεται ο φορέας Εκμετάλλευσης Υποδομών Επαναφόρτισης Η/Ο να επιλέγει τους συμβεβλημένους παρόχους υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης οι οποίοι ως ειδικοί φορείς εγγεγραμμένοι σε ειδικό μητρώο να έχουν την δυνατότητα να προμηθεύονται ηλεκτρική ενέργεια από οποιονδήποτε πάροχο ανεξάρτητα από τον πάροχο ηλ. ενέργειας του χώρου στον οποίο βρίσκεται ο σταθμός. Επίσης προτείνεται ο διαχειριστής και ο ιδιοκτήτης του σταθμού (σε περίπτωση που ο σταθμός είναι δημόσια προσβάσιμος) να αποζημιώνονται από τον πάροχο υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης για διευκόλυνση παροχής υπηρεσιών και για τη διαχείριση του συστήματος. Αυτή η χρέωση θα μπορούσε να είναι ποσοστιαία των εσόδων του παρόχου υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης. Σε περίπτωση που κάποιος καταναλωτής υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης δεν είναι συμβεβλημένος με τους παρόχους που εκπροσωπούνται μέσω των υπηρεσιών τους στο σταθμό θα υπάρχει δυνατότητα ad hoc ή roaming χρέωσης με τους συμβεβλημένους παρόχους (ή ένα default πάροχο). [8]

9 8. Αντιστοίχως για ιδιωτικά σημεία επαναφόρτισης (π.χ. «νοικοκυριά» κατά το άρ. 4, παρ. 12 της Οδηγίας 2014/94/ΕΕ), ως προς τη δυνατότητα σύναψης ανεξάρτητου συμβολαίου προμήθειας και την αναγκαία υποστήριξή της από μετρητικές διατάξεις. Σε περίπτωση ιδιωτικής εγκατάστασης θα πρέπει να συντάσσεται ξεχωριστό συμβόλαιο του καταναλωτή με πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας ή υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης ενώ θα πρέπει να εγκαθίσταται έξυπνος μετρητής για την μέτρηση της ηλεκτρικής ενέργειας φόρτισης αλλά και μετρητές συχνότητας δικτύου για τον αποκεντρωμένο έλεγχο με σκοπό την αποσυμφόρηση του δικτύου. Επιπλέον θα πρέπει να δίνεται η δυνατότητα στον καταναλωτή να εκπροσωπείται το σημείο φόρτισης του από φορείς σωρευτικής εκπροσώπησης και επομένως να εγκατασταθούν οι απαραίτητες διατάξεις που επιτρέπουν κάτι τέτοιο. 9. Τρόπος με τον οποίο θα μπορούσε πρακτικά να διαπιστωθεί το ενδιαφέρον για ιδιοκτησία, ανάπτυξη, διαχείριση ή λειτουργία σημείων επαναφόρτισης για Η/Ο από ενδιαφερόμενα μέρη πλην του Διαχειριστή Δικτύου (υπό αναθεώρηση οδηγία για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας (COM (2016) 864)). Προτείνεται η ανοιχτή διαγωνιστική διαδικασία κατόπιν μελέτης χωροθέτησης και προκαταρτικής μελέτης εγκατάστασης (με αξιοποίηση των μελετητικών δυνατοτήτων του ΔΕΔΔΗΕ) με οικονομικώς αποδοτικά κριτήρια. Ενώ επίσης ενδείκνυται η υποστήριξη του Δημοσίου στην χρηματοδότηση ιδιωτικών εγχειρημάτων κατόπιν αίτησης (Χρηματοδοτικά εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν παρουσιάζονται στην σελ. 4 παρ. 1 του παρόντος κειμένου) ΙΙΙ. Δυνατότητες ελέγχου και διαχείρισης του φορτίου Η/Ο 1. Αναγκαιότητα διαχείρισης ή/και άμεσου ελέγχου του φορτίου Η/Ο και κύριες κατηγορίες υπηρεσιών που θεωρείτε ότι μπορούν να παρασχεθούν μέσω αυτού. Υπάρχει η αναγκαιότητα διαχείρισης ή/και άμεσου ελέγχου του φορτίου Η/Ο προκειμένου η αγορά φόρτισης να μειώσει τον αντίκτυπο της στην ευστάθεια του δικτύου προσφέροντας υπηρεσίες απόκρισης καταναλωτή. Επομένως οι κύριες κατηγορίες υπηρεσιών που μπορούν να παρασχεθούν μέσω διαχείρισης ή/και άμεσου ελέγχου του φορτίου Η/Ο είναι υποστηρικτικές υπηρεσίες στο δίκτυο διανομής και μεταφοράς (ancillary services). Σε περίπτωση συμφόρησης δικτύου λόγω αυξημένης ζήτησης ισχύος η παροχή ισχύος για φόρτιση μπορεί να προσαρμόζεται προς τα κάτω με αυτόματο αποκεντρωμένο έλεγχο ή και προγραμματισμένο κεντρικό έλεγχο για να προσφέρει υπηρεσίες ευστάθειας στο δίκτυο διανομής. Μια υπηρεσία λ.χ. που είναι διαθέσιμη με κεντρικό έλεγχο είναι η ακόλουθη: Σε περίπτωση που ο χρόνος στάθμευσης που έχει δηλωθεί προβλέπει ολονύχτια παραμονή μπορεί η φόρτιση να μετατοπίζεται τις νυχτερινές ώρες για να μειωθεί η φόρτιση του δικτύου αλλά και να μειωθεί η μέση οριακή τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος. [9]

10 2. Δυνατότητες και μέσα για κατανομή της ενέργειας φόρτισης Η/Ο επί της ημερήσιας καμπύλης φορτίου του Συστήματος. Στο πλαίσιο του Target Model μπορεί να προταθεί ο κεντρικός σχεδιασμός του ημερήσιου προγράμματος φόρτισης Η/Ο σε επίπεδο χώρας με βάση την διαθεσιμότητα των χρηστών για ευέλικτη φόρτιση η οποία θα καθορίζεται από (α) διμερή συμβόλαια με τον πάροχο υπηρεσίας ηλεκτροκίνησης και (β) με ταυτόχρονη δήλωση του χρόνου παραμονής στο σταθμό φόρτισης και της ανάγκης για επαναφόρτιση (% state of charge requirement). Ένας τέτοιος ημερήσιος προγραμματισμός μπορεί να μειώσει τα start ups και τα rump-ups, rump-downs των θερμικών μονάδων μειώνοντας τα μεταβλητά κόστη του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής και επομένως και την οριακή τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος. Η απόκλιση του σχεδιασμού φόρτισης μπορεί να καλύπτεται από την αγορά εξισορρόπησης ενώ στις ad hoc χρεώσεις-φορτίσεις που γίνονται με βάση την ηλεκτρική ενέργεια φόρτισης σε συγκεκριμένους σταθμούς προτείνεται να υπάρχει η δυνατότητα κατά-βούληση ο καταναλωτής να δηλώνει αν επιθυμεί να προσαρμόσει το ρυθμό φόρτισης προκειμένου να παρέχει υποστηρικτικές υπηρεσίες στο δίκτυο ή υπηρεσίες εξισορρόπησης. 3. Δυνατότητα σωρευτικής εκπροσώπησης (aggregation) του φορτίου Η/Ο για παροχή υπηρεσιών ευελιξίας/επικουρικών υπηρεσιών στην Αγορά. Τρόπος ελέγχου του φορτίου Η/Ο και πιστοποίησης των παρεχόμενων υπηρεσιών. Θα πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα σωρευτικής εκπροσώπησης (aggregation) του φορτίου Η/Ο για παροχή υπηρεσιών ευελιξίας/επικουρικών υπηρεσιών στην Αγορά σε επίπεδο φορέων παροχής υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης. Οι φορείς αυτοί μπορούν να κάνουν τον ημερήσιο προγραμματισμό των φορτίων φόρτισης που εξυπηρετούν με βάση τα δηλωθέντα φορτία των καταναλωτών τους, την συνήθη οδηγική συμπεριφορά των χρηστών τους και επομένως τις συνήθεις ανάγκες τους για φόρτιση ενώ ενδείκνυται η ενθάρρυνση των χρηστών να δηλώσουν αποκλίνουσα συμπεριφορά από το σύνηθες μέσω ειδικής επιλογής στην πλατφόρμα διαλειτουργικότητας. Η ενημέρωση του φορέα παροχής υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης για το ακριβές πρόγραμμα οδήγησης θα πρέπει αν έχει ανταποδοτικά οφέλη για τον καταναλωτή. Με τον συγκεκριμένο προγραμματισμό οι φορείς σωρευτικής εκπροσώπησης μπορούν να συμμετέχουν στον κεντρικό προγραμματισμό της προημερήσιας, ενδοημερήσιας αγοράς και αγοράς εξισορρόπησης. 4. Έλεγχος/διαχείριση του φορτίου Η/Ο για κάλυψη απαιτήσεων του τοπικού δικτύου, τρόπος εξασφάλισης και αμοιβής των υπηρεσιών αυτών. Η κάλυψη απαιτήσεων του τοπικού δικτύου μέσω της διαχείρισης φορτίου προτείνεται να γίνεται μέσα από την αγορά εξισορρόπησης, όπου οι πάροχοι υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης σε συνεννόηση με τους διαχειριστές των σημείων φόρτισης θα συμμετέχουν και στην αγορά ισχύος εξισορρόπησης και στην αγορά ενέργειας εξισορρόπησης. Προτείνεται λοιπόν να συμμετέχουν σε επίπεδο φορέων σωρευτικής εκπροσώπησης/παρόχου υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης στην αγορά εφεδρειών από την οποία θα αποζημιώνονται. Η αποζημίωση των εφεδρειών ισχύος θα γίνεται βάσει των προσφορών (pay as bid) για την αναπροσαρμογή της ζητηθείσας ισχύος για φόρτιση. Ενώ ο έλεγχος θα γίνεται με δύο τρόπους: (α) είτε με αυτόματη προσαρμογή της ζήτησης ισχύος με βάση την μετρηθείσα συχνότητα του δικτύου (β) είτε με μη αυτόματη προσαρμογή της ζήτησης ισχύος. Ενώ οι [10]

11 μηχανισμοί που προβλέπει ο ΑΔΜΗΕ για την αποζημίωση της ζητηθείσας ενέργειας θα εφαρμόζονται κανονικά και για την υπηρεσία demand response που θα παρέχει ο ΦΕΥΦΗΟ. Το συγκεκριμένο μοντέλο μάλιστα επιλύει και το πώς θα ενταχθεί στο μέλλον η υπηρεσία V2G (vehicle to grid) αποφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων στο δίκτυο για παροχή υπηρεσιών ευελιξίας και επικουρικών υπηρεσιών στην αγορά. Επιπλέον, η δυνατότητα που θα δίνουν οι καταναλωτές στον φορέα σωρευτικής εκπροσώπησης να συμμετέχει στην αγορά ισχύος και ενέργειας παρέχοντάς του διαθεσιμότητα και όρια ανοχής για αποκλίσεις ως προς τη προγραμματισμένη ζητηθείσα ενέργεια για φόρτιση θα πρέπει να αποζημιώνονται εσωτερικά από τον φορέα. Γι αυτό το λόγο η τιμολογιακή πολιτική των παρόχων υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης πρέπει να προβλέπει κάποιο μηχανισμό αποζημίωσης των αποκρινόμενων χρηστών. 5. Αναγκαιότητα/σκοπιμότητα επέκτασης της διαχείρισης σε ιδιωτικά σημεία φόρτισης Η/Ο (κατά βάση οικιακά) και τρόπος επίτευξης του στόχου αυτού, τόσο σε τεχνικό επίπεδο όσο και από πλευράς συμβατικών σχέσεων και αγοράς. Είναι αναγκαίο να γίνει επέκταση της διαχείρισης σε ιδιωτικά σημεία φόρτισης Η/Ο (κατά βάση οικιακά), καθότι με την νέα οδηγία της ΕΕ, 2018/844 η οποία υποχρεώνει την εγκατάσταση σημείων φόρτισης σε μεγάλες οικιστικές δομές (ένα σημείο φόρτισης ανά 5 θέσεις parking) αναμένεται να υπάρχουν σημαντικά φορτία φόρτισης Η/Ο προερχόμενα από οικιακούς καταναλωτές. Επιπλέον μελέτες σε ευρωπαϊκό επίπεδο έδειξαν ότι κατά το πλείστον η φόρτιση διενεργείται στον οικιακό χώρο στάθμευσης. Προτείνεται ότι για την επίτευξη επέκτασης της διαχείρισης σε ιδιωτικά σημεία φόρτισης Η/Ο είναι απαραίτητη η εγκατάσταση έξυπνων μετρητών και συστημάτων ελέγχου για απομακρυσμένη διαχείριση. Την διαχείριση είτε θα την αναλαμβάνει ο ιδιώτης είτε θα την εκχωρεί σε έναν κεντρικό διαχειριστή. Αν ο ιδιώτης επιλέξει να διατηρήσει την διαχείριση μπορεί να ζητήσει τις υπηρεσίες κάποιου παρόχου υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης που συμμετέχει στην αγορά ώστε αυτός να συμπεριλάβει το σημείο φόρτισης στον προημερήσιο ή ενδοημερήσιο προγραμματισμό φόρτισης. Ενώ ο πάροχος υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης/διαχειριστής των σημείων στο ημερήσιο και ενδοημερήσιο πρόγραμμα φόρτισης με το οποίο θα συμμετέχει στην αγορά θα έχει δυνατότητα επέμβασης στον ρυθμό φόρτισης των διασυνδεδεμένων οχημάτων προκειμένου να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του δικτύου (βλέπε σχήμα 2). [11]