Πτυχιακή Εργασία ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΣΤΗ ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ ΤΟΥ ΑΙΤΩΛΙΚΟΥ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Πτυχιακή Εργασία ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΣΤΗ ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ ΤΟΥ ΑΙΤΩΛΙΚΟΥ"

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΣΤΗ ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ ΤΟΥ ΑΙΤΩΛΙΚΟΥ ΓΑΛΑΝΗ ΑΜΑΛΙΑ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Πάτρα, Νοέμβριος 2012

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΤΑΣΡΟΦΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΗ ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ 1.2. ΦΥΣΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑΣ 1.3. ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΠΕΔΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΤΑΣΡΟΦΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΗ ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ Στη λιμνοθάλασσα του Αιτωλικού παρουσιάζεται ένα καταστροφικό φαινόμενο, το οποίο συντελείτε μετα απο έντονες βροχοπτώσεις και σφοδρούς ανέμους. Η περιοχή έχει μια χαρακτηριστηκή αφόρητη οσμή, απο το υδρόθειο που ανεβαίνει προς την επιφάνεια, το οποίο κάνει την ατμόσφαιρα αποπνικτική. Στη λιμνοθάλασσα δημιουργείται μια πρασινο-κίτρινη κηλίδα (εικόνα 1,2) η οποιά καλύπτει όλη τη λιμνοθάλασσα και σαν συνέπεια έχει το μαζικό θάνατο ψαριών. Εικόνα 1. Στην εικόνα φαίνεται τα νερά της λιμνοθάλασσας να έχουν το χαρακτηριστηκό πράσινο-κίτρινο χρώμα μετά απο έντονους ανέμους.

4 Εικόνα 2. Στην εικόνα παρατηρούμε τα νερά να είναι πρασινο-κίτρινα. Το πρώτο γεγονός που έχει καταγράφει είναι απο τον Μελέτιο μητροπολίτη Άρτης και Ναυπάκτου στο βιβλίο «Μελετίου 1807 Γεωγραφία παλαιά και νέα», όπου αναφέρει «κί Νήσος, εν Λιμνοθαλάττη Αιτωλικόν, ή κοινωνικώτερον Ανατολικών, όπου προ ολίγου χρόνου εξήρχετο εκ της ανακοχλάζον αίμα, κι εγειρόμενον πολλή βία πλείον μίας πήχεως ο Ισθός της Χερσονήσου της Αιτωλίας, είναι σχεδόν μεταξύ του Ανατολικόυ κι της Κατοχής». Υπολογίζεται οτι το γεγονός που αναφέρει ο Μελέτιος συνέβει μεταξύ 1650 και Το 1813 ο F.Pouqueville επισκέφτηκε το Αιτωλικό για να ρωτήσει τους κατόικους για αυτό που αναφέρει ο Μελέτιος και χαρακτηριστηκά γράφει «Οι δε Αιτωλικιώται έμειναν έκπληκτοι και απορίας βλέμματα έριχναν επ αλλήλων», έτσι θεώρησε οτι ο Μελέτιος είχε κάνει λάθος. Το δεύτερο γεγονός συνέβει τη νύχτα της 3 Δεκεμβρίου 1881 κατα τη διάρκεια μιας σφοδρής κακοκαιρίας, στη εφημερίδα «Εστία» ένα άρθρο των Ξαβ.Νίδερ και Γεωρ. Παραλαπά αναφέρει «Ελαφραί δονήσεις σεισμού, απαίσιος συρισγός, εξελθών απο τα

5 έγκατα της λιμνοθαλάσσης πλησίον της Αστροβίτσας, όπου βρίσκονται τα ορυχεία γύψου, εσχίσθη και απο σχηματιθέν ρήγμα έξήλθε τέφρα, παραλλήλως προς την παραλίαν εξήρχοντο πομφόλυγες επι της επιφάνειας ομίχλη διεχύθει επ αύτής, τα νερά εθόλωσαν και έλαβαν γαλακτώδες χρώμα, καλυφθέντα εδώ και εκεί με λεπτό λιπώδες στρώμα, το οποίο απέδειδε θειώδη οσμήν. Και εν γενεί πνοή καινόμενου θείου εκπλήρωσεν την ατμόσφαιρα με την αποπνικτικήν απόπνοια του. Εψόφησαν δε όλα τα ψάρια που ευρίσκοντο πλησίον της θέσεως εκείνης απο τον βίαιον τιναγμόν, που έλαβαν ως εαν εκτυπήθησαν υπο δυναμίτιδος και εσκέπασαν την θάλασσαν. Ενώ εκείνα που ευρίσκοντο προς την νήσον του Αιτωλικού, ή προς τας ακτάς της λιμνοθαλάσσης σαστισμένα έτρεχαν προς την ξηράν, δια να εύρουν άσυλον, ως εάν κατεδίωκοντω υπο αόρατου εχθρού. Οι κάτοικοι τα έπιαναν με τα χέρια». Το γεγονός αυτό επαναλήφθηκε το 1882 αλλά ενδιαφέρον έχει οτι εκείνη την περιόδο σε εκέινη την περιοχή δεν αναφέρεται η εκδήλωση σεισμόυ συμαντικού μεγέθους. Το δεύτερο δεκαήμερο του Νοεμβρίου το 1990, εκδηλώθηκαν σφοδροί άνεμοι στη Δυτική Ελλάδα με αποτέλεσμα να προκαλέσουν πλημμύρες και καταστροφές στη περιοχή του Αιτωλικού και του Μεσολογγίου. Στις 16 Νοεμβρίου 1990 καθώς κόπαζε η κακοκαιρία, η ατμόσφαιρα άρχιζε να γίνεται αποπνικτική απο τη χαρακτηριστική οσμή «χαλασμλενου αβγού». Στη λιμνοθάλασσα εμφανίστηκε μια πρασινο-κίτρινη κηλίδα η οποία εκτείνονταν προς όλη την περιφέρεια και τα ψάρια είχαν τα το στώμα τους στην επιφάνεια το νερού. Το αποτέσμα ήταν τα νεκρά ψάρια που βρέθηκαν στην ακτή ήταν 140 τόνοι και πολλαπλάσιες ήταν οι ποσότητες που βρίσκονταν στο πυθμένα. Το Δεκέμβριο του 1998 η εφημερίδα «ΩΛΕΝΟΣ» σε ένα άρθρο της αναφέρει «Απο τον περασμένο Νοέμβριο είμαστε μάρτυρες μιας εκτεταμένης οικολογικής καταστροφής στη λιμνοθάλασσα μας.τόνοι ψαριών και χελιών βγήκαν το θάνατο στα νερά της ενώ ανυπόφορη ήταν και η μυρωδία απο το υδρόθειο το οποίο έχει εγκλωβισεί σε τεράστιες ποσότητες στο πυθμένα της»(εικόνα 3).

6 Εικόνα 3. Στην φωτογραφιά φαίνονται νεκρά χέλια απο το υδρόθειο. Το Δεκέμβριο του 2008 στο διαδικτυο αναρτήθηκε το παρακάτω άρθρο: «Τα μηνύματα έφτασαν από χθες το βράδυ. Από νωρίς άρχισαν να φυσούν δυνατοί νοτιάδες, που είχαν σαν αποτέλεσμα την εισροή πολλών νερών μέσα στην λιμνοθάλασσα. Το φαινόμενο της παλίρροιας (μπασά) ήταν έντονο. Σήμερα το πρωί η ένταση των νοτιάδων και η δυνατή παλίρροια, ανέβασαν τα νερά στην δυτική παραλία πάνω απότα κράσπεδα. Όλη η Δυτική παραλία πλημμύρισε. Τα νερά έφτασαν μέχρι τις πόρτες των καταστημάτων. Όλοι οι κάθετοι δρόμοι γέμισαν νερά μέχρι τις διασταυρώσεις με την πρώτη παράλληλη της παραλίας οδό. Επίσης νερά είχαμε και στους δρόμους που καταλήγουν στα σχολεία. Πλημμύρισαν αρκετά σπίτια με αποτέλεσμα να χρειαστεί η επέμβαση της πυροσβεστικής για την άντληση των νερών μέσα από αυτά, αλλά και την μεταφορά των κατοίκων σε στεγνό μέρος. Επίσης η κατάσταση στα γεφύρια ήταν δραματική. Δεν μπορούσε να περάσει πεζός κανείς. Η θάλασσα πέρναγε πάνω από αυτά και δυσκόλευε και τα διερχόμενα αυτοκίνητα. Κινητοποιήθηκε ο Δήμος, η Αστυνομία, η Πυροσβεστική, προκειμένου να βοηθήσουν όπου χρειαζόταν και μπορούσαν. Παράλληλα η Εποπτεία Αλιείας Μεσολογγίου, έκανε μετρήσεις μέσα στο κανάλι κατά τη διάρκεια του φαινόμενου αυτού. Σε σχετική ερώτηση, ο επόπτης αλιείας κ. Βαγγέλης Δημητρίου είπε ότι η μετρήσεις στο κανάλι έδειξαν ότι το οξυγόνο στην επιφάνεια της θάλασσας έπεσε στο μηδέν (0) και ήδη είχαμε έκλυση υδρόθειου στην ατμόσφαιρα που δεν έφτανε στο

7 Αιτωλικό λόγω της φοράς του αέρα. Τελικά ο καιρός ηρέμησε γύρω στις μμ οπότε και άρχισε η άμπωτη (ρήχη) της θάλασσας. Τα νερά άρχισαν να υποχωρούν στην παραλία όχι ακόμα όμως και από τους πλημμυρισμένους δρόμους. Μέχρι αυτή την ώρα μμ η πυροσβεστική παραμένει στο Αιτωλικό και κάνει αντλήσεις νερών από σπίτια και δρόμους. Αποτέλεσμα της έκλυσης του υδρόθειου, ήταν να παρουσιαστούν πολλά ψάρια (λαβράκια, κεφάλια, χέλια κλπ) ζαλισμένα στις ακτές αναζητώντας οξυγόνο, όπου και έγιναν εύκολη λεία των ψαράδων που έσπευσαν με καμάκια, απόχες ή και με τα χέρια ακόμα, να τα πιάσουν». Το Νοέμβριο του 2009 στο διαδύκτιο αναρτήθηκε ένα άρθρο που επαληθεύει το ίδιο καταστροφικό φαινόμενο. «Από τις 22 Νοεμβρίου 2009, οι ισχυροί άνεμοι στην περιοχή των λιμνοθαλασσών Μεσολογγίου και Αιτωλικού έχουν καταστρέψει τους ιχθυοφραγμούς που τις διαχωρίζουν από τη θάλασσα, ενώ με την κακοκαιρία στις 4 Δεκεμβρίου τα νερά του Πατραϊκού κόλπου εισχώρησαν στο κανάλι του Αιτωλικού...Εκδηλώθηκε έκλυση υδροθείου που είχε ως αποτέλεσμα το μαζικό θάνατο εκατοντάδων ψαριών. Χάθηκε το 50% της παραγωγής, πλήττοντας δραματικά το εισόδημα των αλιέων»

8 1.2. ΦΥΣΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑΣ Γεωλογικα στοιχεία Το σύστημα των λιμνοθαλασσών Μεσολογγίου, Αιτωλικού και Κλείσοβας βρίσκεται στο νότιο-δυτικό άκρο του νομού Αιτωλοακαρνανίας. Στο Νομό απαντούν αλπικές ενότητες και μεταλπικοί σχηματισμοί. Από τις αλπικές γεωτεκτονικές ενότητες των ελληνίδων εμφανίζονται η ενότητα της Πίνδου, η ενότητα του Γαβρόβου και η Ιόνιος ενότητα. (Εικόνα 4. γεωλογικός χάρτης ) Εικόνα4. Γεωλογικός Χάρτης Νομού Αιτ/νιας Πρακτικά 9ου Συνεδρίου Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρείας,, Δελτίο Ελλην Γεωλ. Ετ., τ. XXXIV/5 σελ Η ενότητα Πίνδου απαντάται γεωγραφικά στο Ανατολικό τμήμα του νομού και αποτελείται από πελαγικά ιζήματα. Το δυτικό όριο της εμφάνισης είναι γενικά η

9 νοητή γραμμή Ναύπακτος - ανατολικό τμήμα της Τριχωνίδας και τα ανατολικά περιθώρια της λίμνης των Κρεμαστών. Τα είδη των πετρωμάτων διακρίνονται σε ανθρακικά (κυρίως λεπτοπλακώδεις ασβεστόλιθους), πυριτικά (ραδιολαρίτες) και κλαστικά (πηλίτες, ψαμμίτες, κλπ). Τα πετρώματα αυτά είναι έντονα πτυχωμένα και λεπιωμένα. -Η ενότητα Γαβρόβου εμφανίζεται, γεωγραφικά, δυτικά της ενότητας Πίνδου και καταλαμβάνει το κεντρικό κομμάτι του Νομού. Αποτελείται, κυρίως, από φλύσχη, αλλά υπάρχουν και παρεμβολές νηριτικών ασβεστόλιθων τόσο προς το βορρά, όσο και προς το νότο. Η κύρια εμφάνιση του φλύσχη παρατηρείται στο σύγκλινο μεταξύ της Κλόκοβας και της Βαράσοβας και την προς βορά προέκτασή του. -Η Ιόνιος ενότητα καταλαμβάνει το δυτικό τμήμα του νομού. Το όριό της είναι γενικά η νοητή γραμμή μεταξύ του Αγρινίου και των υψωμάτων της Βαράσοβας. Η περιοχή μελέτης δομείται από πετρώματα της Ιόνιας γεωτεκτονικής ζώνης. Η ιζηματογένεση στον παλαιογραφικό χώρο της Ιόνιας ζώνης από το Τριαδικό μέχρι και την απόθεση φλύσχη ανώτερο Ηώκαινο\ κατώτερο Μειόκαινο ήταν συνεχής, με μοναδική εξαίρεση των κατά θέσεις και για μικρό χρονικό διάστημα χέρσευση της περιοχής κατά το μέσο-ανώτερο Ιουρασικό, με αποτέλεσμα την παρουσία μιας κατά περιοχές στρωματογραφικής ασυμφωνίας στην επαλληλία των στρωμάτων της Ιόνιας ζώνης (Katsikatsou, 1992). Η ασυμφωνία αυτή παρατηρείται σε εκτεταμένες περιοχές στο χώρο της Ηπείρου και της δυτικής Στερεάς Ελλάδας. Η Ιόνια ζώνη στην περιοχή της δυτικής Ελλάδας με βάση τις διαφορές τις οποίες παρουσιάζει στη στρωματογραφική της επαλληλία στην αξονική περιοχή και στις περιοχές των παρυφών της, διακρίνεται από τα δυτικά προς τα ανατολικά, στις τρεις επιμέρους ζώνες: α) Την εξωτερική Ιόνια ζώνη, η οποία διακρίνεται στην Δυτική Εξωτερική και την Ανατολική Εξωτερική Ιόνια. β) Την Κεντρική Ιόνια ζώνη, και γ) Την Ανατολική Ιόνια ζώνη, η περιοχή μελέτης εντοπίζεται στην Κεντρική Ιόνια ζώνη.

10 Η Ιόνια ζώνη χαρακτηρίζεται από μια νηριτική ιζηματογένεση από το ανώτερο Τριαδικό μέχρι το Τοάρσιο ανώτερο Λιάσιο. Στη συνέχεια και μέχρι το ανώτερο Ηώκαινο, η ιζηματογένεση σε αυτήν είναι πελαγική. Αυτή είναι με πυριτικούς σχιστόλιθους στο μέσο Ιουρασικό, με πελαγικούς ασβεστόλιθους με ακτινόζωα και πυριτόλιθους στο ανώτερο Ιουρασικό κατώτερο Σενώνιο και με πελαγικούς ασβεστόλιθους με παρεμβολές λατυποπαγών στο ανώτερο Σενώνιο ανώτερο Ηώκαινο. Ο φλύσχης αρχίζει από το ανώτερο Ηώκαινο και τελειώνει κατά το κατώτερο Βουρδιγάλιο, ενώ το μέσο Μειόκαινο αντιπροσωπεύεται από μολασσικά ιζήματα. Έτσι έπειτα από τα παραπάνω, στη στρωματογραφική επαλληλία των στρωμάτων της Ιόνιας ζώνης διακρίνουμε δυο χαρακτηριστικά όρια που τη χωρίζουν από πλευράς ιζηματογένεσης σε τρία τμήματα, ένα νηριτικής, ένα πελαγικής και ένα κλαστικής ιζηματογένεσης. Το ένα όριο χωρίζει την πελαγική ιζηματογένεση που είναι βιοχημική από την κλαστική ιζηματογένεση του φλύσχη, ενώ το άλλο χωρίζει τη νηριτική από την πελαγική. Το δεύτερο αυτό όριο συμπίπτει χρονικά με τη βάση του Τοάρσιου ανώτερο Λιάσιο χωρίζει τη σειρά της Ιόνιας ζώνης σε μια κατώτερη ακολουθία, που είναι νηριτικοί ασβεστόλιθοι και δολομίτες παχυστρωματώδεις έως άστρωτοι (Ασβεστόλιθοι Παντοκράτορα), η οποία στη βάση της έχει εβαπορίτες, και σε μια ανώτερη ακολουθία που είναι πελαγικά ιζήματα. Ανάμεσα στις ακολουθίες αυτές απαντούν στρώματα με μεταβατικούς χαρακτήρες, όπως ερυθροϊώδεις κονδυλώδεις ασβεστόλιθοι με Αμμωνίτες (Amonnito rosso) ή στρώματα πυριτικών σχιστόλιθων με Posidonia και πυριτικοί ασβεστόλιθοι με Filaments. Κυρίαρχοι σχηματισμοί είναι οι ανθρακικοί, βαθιάς θάλασσας, στη βάση των οποίων βρίσκονται λατυποπαγείς μάζες βαθύχροων τεφρών ασβεστόλιθων και γύψου του Τριαδικού ενώ στην κορυφή είναι ο φλύσχης του Ολιγόκαινου (Εικόνα 5). Πιο συγκεκριμένα στο χώρο πουμελετάται συναντώνται οι παρακάτω σχηματισμοί: -Τριαδικά λατυποπαγή και γύψοι Περμοτριαδικής ηλικίας σε ανάμειξη με τεμάχη μαύρων ασβεστόλιθων με πάχος 1500m περίπου. Πρόκειται για λατυποπαγείς μάζες τεφρού χρώματος μαζί με γύψους. Τα λατυποπαγή έχουν προέλθει από την επανασυγκόλληση γωνιωδών τεμαχίων ασβεστολίθων και δολομιτών με ανθρακικό συνδετικό υλικό. Οι εβαπορίτες κυρίως γύψοι που εμπεριέχονται σε αυτούς τους έχουν δώσει σπηλαιώδη μορφή. Με το φαινόμενο του διαπειρισμού και τα συγγενή τεκτονικά φαινόμενα οι γύψοι έχουν ανέλθει μέχρι τα επιφανειακά στρώματα. Κατά

11 κύριο λόγο εμφανίζονται στην περιοχή δυτικά της λιμνοθάλασσας Αιτωλικού φθάνοντας προς βορρά μέχρι την περιοχή του Ξηρόμερου και προς νότο μέχρι τον Πατραϊκό κόλπο. -Ασβεστόλιθοι Ανωτριαδικής ηλικίας Ασβεστόλιθοι Παντοκράτορα. Εκτείνονται κυρίως στα δυτικά όρια της ευρύτερης περιοχής μελέτης, προς τις εκβολές του Αχελώου και δομούν εξ ολοκλήρου και τις u917 Εχινάδες νήσους. Είναι λευκοί, παχυστρωματώδεις ή άστρωτοι και τοπικά δολομιτιωμένοι. Η όλη υφή τους δείχνει ιζηματογένεση σε αβαθές και ήρεμο περιβάλλον. - Ασβεστόλιθοι δολομίτες με κερατόλιθους Ιουρασικής ηλικίας. Εμφανίζονται σε μικρή έκταση στη δυτική περιφέρεια της περιοχής μελέτης και έχουν σχετικά μεγάλο πάχος. Ουσιαστικά πρόκειται για εναλλαγές υπομέλανων μαργαϊκών ασβεστολίθων με αργιλικούς σχιστόλιθους και ερυθρόχροους ασβεστόλιθους κερατόλιθους της φάσης Ammonitiko rosso περιφερειακά σχιστόλιθοι Βίγλας. - Ασβεστόλιθοι Ανωκρητιδικής ηλικίας. Έχουν πάχος της τάξης των 100 έως 120m και εμφανίζονται σε μικρή σχετική επιφάνεια στο όρος Αράκυνθος. Είναι λευκοί υποκίτρινου χρώματος, λατυποπαγείς, με θραύσματα ρουδιστών. Τοπικά συναντώνται μικρού πάχους, λεπτοστρωματώδεις, μικριτικοί ασβεστόλιθοι με λεπτές πυριτικές ενδιαστρώσεις. - Ασβεστόλιθοι Παλαιοκαινικής Ηωκαινικής ηλικίας. Συναντώνται σε αξιόλογη έκταση στα δυτικά και ανατολικά τμήματα του Αράκυνθου. Πρόκειται για μικριτικούς, μικρολατυποπαγείς, λεπτούς έως μεσοστρωματώδεις ασβεστόλιθους με κονδύλους και διαστρώσεις πυριτόλιθων. Το χρώμα τους ποικίλει από το λευκό έως το υπέρυθρο. Στα ανώτερα στρώματα συναντώνται εναλλαγές ασβεστιτικών και μαργαϊκών στρωμάτων μικρού πάχους. - Φλύσχης Λαγκαδινού Πρόκειται για σχηματισμό που κατέχει το μεγαλύτερο τμήμα του όρους Αράκυνθος και παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση πολλών επιμέρους συντελεστών που επηρεάζουν το σύστημα των λιμνοθαλασσών. Αποτελείται κυρίως από εναλλαγές

12 ψαμμιτικών και πυριτικών στρωμάτων με ποικιλία χρωματισμών που κυμαίνονται από το σκούρο τεφρό μέχρι και το κυανό. Τοπικά, στα κατώτερα στρωματογραφικά τμήματα, εμφανίζονται και λατυποπαγή από κλασικό υλικό ασβεστολίθων, πυριτόλιθων και σε μικρότερη περιεκτικότητα ηφαιστειακών πετρωμάτων. Η όλη σειρά του φλύσχη της Ιονίου συνίσταται σε 8 περίπου λιθοφασικές ενότητες ανάλογα με την επικράτηση του ιδιαίτερου σχηματισμού ψαμμίτης, πηλίτης κ.λ.π. σε κάθε μία από αυτές. - Μεταλπικοί σχηματισμοί. Αυτοί αντιπροσωπεύονται στην περιοχή από τα ιζήματα της Πλειοκαινικής ηλικίας που καταλαμβάνουν κυρίως την ημιορεινή περιοχή βόρεια της λιμνοθάλασσας του Αιτωλικού και από τους τεταρτογενείς σχηματισμούς των πεδινών τμημάτων της περιοχής αλλά και πολλών κλυτίων (κορήματα) και κοιτών ποταμών (αναβαθμίδες). Οι πλειοκαινικές αποθέσεις είναι λιμναίας προέλευσης και αποτελούνται από κροκαλοπαγή, ψαμμίτες, μάργες, μαργαϊκούς ασβεστόλιθους και τοπικά λιγνίτες. Είναι ιζήματα που άλλοτε είναι συνεκτικά και άλλοτε χαλαρά. Οι τεταρτογενείς σχηματισμοί, περιέχουν ένα πολύ ευρύ φάσμα εδαφικών σχηματισμών με πλέον αδρομερείς αυτούς των πλευρικών κορημάτων κυρίως φλυσχικής προέλευσης, μέχρι τις λεπτόκοκκες ιλυώδεις αποθέσεις των δελταϊκών παραλιμνοθαλάσσιων και βαλτικών περιοχών. Πηλοί, ίλυες, άργιλοι, άμμοι, θίνες, λάτυπες και κροκάλες είναι τα βασικά συστατικά των σχηματισμών αυτών που εναλλάσσονται στις διάφορες θέσεις των πεδινών και ημιορεινών εκτάσεων.

13 Εικόνα 5. Γεωλογικοί σχηματισμοί Τριαδικό -Ολιγόκαινο Από τεκτονικής πλευράς η ευρύτερη περιοχή χαρακτηρίζεται από την μεταλπική ταφρογένεση με την ύπαρξη ρηγμάτων ( Β-Ν Μαχαλά και Β-ΒΔ Βάλτου ). Η έντονη παρουσία εβαποριτών συνδέεται με το μεγάλο ρήγμα του Μαχαλά. Τα δύο παραπάνω ρήγματα δημιούργησαν το βύθισμα Αμβρακίας- Οζερού Αιτωλικού. Η λίμνη του Οζερού βρίσκεται στη διασταύρωση των ρηγμάτων (Εικόνα 6)

14 Εικόνα 6. Γεωλογικός χάρτης Υδρογεωλογικά στοιχεία Στο νομό αναπτύσσονται τρεις κύριες καρστικές ενότητες με υδρογεωλογικό ενδιαφέρον. Πρόκειται για την ενότητα των Ακαρνανικών Ορέων, την καρστική ενότητα Γαβρόβου και την ενότητα των ασβεστόλιθων της Πίνδου. Επειδή η βιομηχανική και λατομική δραστηριότητα του νομού αναπτύσσεται στην περιοχή της ενότητας των Ακαρνανικών Ορέων, θα γίνει περιγραφή μόνο αυτής της περιοχής. Η ενότητα των Ακαρνανικών Ορέων περιλαμβάνει τα καρστικά συστήματα της Αμφιλοχίας- Λουτρού, Μοναστηρακίου Μύτικα, Αστακού, Κεφαλόβρυσου - Αιτωλικού και το καρστικό σύστημα των τριαδικών λατυποπαγών. Ιδιαίτερη αναφορά θα γίνει για τα καρστικά συστήματα, που βρίσκονται στην περιοχή, στην οποία αναπτύσσεται η λατόμευση και επεξεργασία γύψου. Α) Καρστικό σύστημα Αμφιλοχίας Λουτρού. Έχει συνολική έκταση λεκάνης περίπου 250 Km2. Συνδέεται με τη λίμνη Αμβρακία, μέσω της διαλείπουσας πηγής του Ριβίου, εκφορτίζεται βόρεια προς τον Αμβρακικό κόλπο με τις πηγές Πετρονίκου

15 και Λουτρακίου και έχει συνολική εκτιμώμενη υπόγεια απορροή περίπου 3-4 m3/s. ( ΥΠ.Ε.Χ.Ω.Δ.Ε. Δ/νση Υδατικού Δυναμικού και Φυσικών Πόρων ). Β) Καρστικό σύστημα τριαδικών λατυποπαγών. Έχει συνολική έκταση λεκάνης περίπου 350 Km2. Εκφορτίζεται βόρεια προς τον Αμβρακικό κόλπο και προς νότο στις πηγές Λάμπρας. Η μετρημένη παροχή είναι 8 m3/s και πιθανόν τροφοδοτείται από νερά του Αχελώου. Το σύστημα έχει συνολική εκτιμώμενη υπόγεια απορροή της τάξεως των 5 m3/s. ( ΥΠ.Ε.Χ.Ω.Δ.Ε. Δ/νση Υδατικού Δυναμικού και Φυσικών Πόρων ) Γ) Καρστικό σύστημα Κεφαλόβρυσου Αιτωλικού. Έχει συνολική έκταση λεκάνης περίπου 60 Km2. Εκφορτίζεται από τις διαλείπουσες πηγές Κεφαλόβρυσου και Μοσχανδρέα, με συνολική παροχή περίπου 0,7 m3/s. ( ΥΠ.Ε.Χ.Ω.Δ.Ε. Δ/νση Υδατικού Δυναμικού και Φυσικών Πόρων ). Η λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου-Αιτωλικού είναι ένας ολοκαινικός δελταϊκός σχηματισμός που δημιουργήθηκε μετά την τελευταία Βούρμιο επίκληση (Ψιλοβίκος et al. 1997). Σχηματίστηκε από τη δράση των ποταμών Εύηνου και Αχελώου. Τα φερτά υλικά των ποταμών, σε συνδυασμό με τους ισχυρούς κυματισμούς που προκαλούνται από τους επικρατούντες νότιους και νοτιανατολικούς ανέμους καθώς και τα ρεύματα που κυριαρχούν στη θαλάσσια περιοχή που βρίσκεται στο μέτωπο της, δημιούργησαν τις λουρονησίδες που εκτείνονται σε μήκος 15 km περίπου και οριοθετούν τη λιμνοθάλασσα από τον Πατραϊκό κόλπο. Οι αποθέσεις του Ευήνου κατευθύνθηκαν προς τα Δυτικά και του Αχελώου προς τα Ανατολικά. Ένα τμήμα της,η λιμνοθάλασσα Αιτωλικού, δημιουργήθηκε από κατάκλιση κοιλάδων, ποταμών κατά την περίοδο ανόδου του επιπέδου της θάλασσας και γι αυτό παρουσιάζει μεγάλο βάθος και ακανόνιστο σχήμα. Το σύμπλεγμα από λιμνοθάλασσες περιλαμβάνει τις λιμνοθάλασσες Αιτωλικού,Κλείσοβας και Μεσολογγίου, συνολικής έκτασης στρεμμάτων) με τις νησίδες Θολή, Προκοπάνιστος, Σχοινιάς, Αγ.

16 Σώστης, Βασιλάδι και Τουρλίδα (που έχει ενωθεί με τη μικρή χερσόνησο του Μεσολογγίου με τεχνητή λουρίδα γης). Το μέσο βάθος της λιμνοθάλασσας είναι περί τα 0.8 m, και το μέγιστο 1.8 m, εκτός της λεκάνης του Αιτωλικού, της οποίας το μέσω βάθος είναι 12 m και το μέγιστο 32 m (Αλμπανάκης et al. 1995). Ο πυθμένας είναι αμμώδης- ιλυοαμμώδης με λεπτόκοκκο μέγεθος σωματιδίων τόσο εσωτερικά των λουρονησίδων όσο και εξωτερικά, προς τον Πατραϊκό όπου είναι περισσότερο αμμώδης (Δανιηλίδης 1991). Στις αρχές του αιώνα, η λιμνοθάλασσα αποτελούσε ενιαίο υγρότοπο (Panagiotopoulos 1916), με ελεύθερη επικοινωνία των νερών σε όλη την έκτασή της. Μια σειρά ανθρωπογενών παρεμβάσεων στη λιμνοθάλασσα την περίοδο , αλλοίωσαν τη γεωμορφολογία της περιοχής με αποτέλεσμα αφενός να δημιουργηθούν υδρολογικά προβλήματα που διατάραξαν σοβαρά τη κυκλοφορία των νερών και αφετέρου ένα μεγάλο τμημα της λιμνοθάλασσας να αποξηρανθεί. Η λιμνοθάλασσα σήμερα δέχεται ουσιαστικά ανανέωση νερών μόνο από τον Πατραϊκό κόλπο, μέσω των ανοιγμάτων που παρεμβάλλονται στις λουρονησίδες της κεντρικής λιμνοθάλασσας, ή τεχνικών στομίων σε άλλες περιοχές. Τα γλυκά νερά προέρχονται κυρίως από βροχοπτώσεις και από πολύ μεγάλες σημειακές παροχές αποστραγγιστικών αντλιοστασίων της γύρω αγροτικής και αρδεύσιμης περιοχής (Οικονομίδης & Βογιατζής 1996). Οι επεμβάσεις που έγιναν, μείωσαν σημαντικά την έκταση της λιμνοθάλασσας, που σήμερα κυμαίνεται από στρέμματα (Pesca 2001). Επιπλέον επέδρασαν σημαντικά στην υδρολογία της περιοχής και διαμόρφωσαν τελικά ένα σύμπλεγμα έξι λιμνοθαλασσών σχετικά απομονωμένων μεταξύ τους (Katselis et al. 2003). Παρόλα αυτά η λιμνοθάλασσα αποτελεί το μεγαλύτερο και σημαντικότερο υγρότοπο της χώρας από οικολογική και οικονομική άποψη. Η ευρύτερη περιοχή του συμπλέγματος των λιμνοθαλασσών από τη συνθήκη Ramsar και σύμφωνα με την Κοινοτική Οδηγία 92/43 έχει ενταχθεί στις περιοχές του προγράμματος Natura Οι έξι ενότητες που αποτελούν σήμερα το σύστημα από Ανατολικά προς Δυτικά είναι οι ακόλουθες (Pesca 2001, Katselis et al. 2003): Λιμνοθάλασσα Διαύλου Κλείσοβας (Λ1, εικόνα 7) Είναι κλειστού τύπου λιμνοθάλασσα που επικοινωνεί με τη θάλασσα με ένα δίαυλο, οριοθετείται από τη θάλασσα με δύο ιχθυοφραγμούς και είναι σχετικά χαμηλής αλατότητας. Έχει έκταση 5000 στρεμμάτων και μέσο βάθος 0.8 m ενώ το μέγιστο

17 βάθος είναι 1.5 m. Χαρακτηρίζεται από ένα βόρειο τμήμα αβαθές και ένα δίαυλο μήκους 3000 m και πλάτους 150 m. Το στόμιό της έχει πλάτος 40 m και είναι πλήρως απομονωμένη από την υπόλοιπη Κλείσοβα. Λιμνοθάλασσα Κλείσοβας (Λ2, εικόνα 7) Είναι συνδυασμός κλειστού και ανοιχτού τύπου λιμνοθάλασσας που επικοινωνεί με τη θάλασσα με δύο διαύλους συνολικού πλάτους 80mοριοθετείται από τη θάλασσα με πέντε ιχθυοφραγμούς. Χαρακτηρίζεται από πλήθος εγκάρσιων αναχωμάτων που κατασκευάστηκαν με σκοπό την αύξηση της αλατότητας για την τροφοδοσία των αλυκών Μεσολογγίου. Κεντρική λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου (Λ3, εικόνα 7) Είναι λιμνοθάλασσα ανοικτού τύπου που επηρεάζεται άμεσα από τη θάλασσα και η οριοθέτηση της από την ανοικτή θάλασσα γίνεται από φυσικές αμμονησίδες και ιχθυοφραγμούς. Έχει μέσο βάθος 0.6 m ενώ το μέγιστο φτάνει το 1.5 m. Το μέτωπό της, Νότια, βρίσκεται στον Πατραϊκό κόλπο με όριο τις αμμώδεις προσχωσιγενείς νησίδες Βασιλάδι, Αϊ Σώστης, Κόμμα, Σχοινιάς συνολικού μήκους 9100 m και τους παραδοσιακούς ιχθυοφραγμούς συνολικού μήκους 6000 m, που συνδέουν τις νησίδες αυτές. Στο δυτικότερο άκρο της απομονώνεται μέσω των αλογοπεραμάτων από τη λιμνοθάλασσα της Θολής και ανατολικά οριοθετείται από το νησί Τουρλίδα και το Δίαυλο Μεσολογγίου-Αιτωλικού από το λιμάνι Μεσολογγίου ενώ Βόρεια οριοθετείται από τη γέφυρα του Αιτωλικού. Λιμνοθάλασσα Παλαιοποτάμου (Λ4, εικόνα 7) Είναι κλειστή λιμνοθάλασσα υψηλής σχετικά αλατότητας, έκτασης 4500 στρεμμάτων και βάθους που κυμαίνεται m. Αποτελείται από δύο κύρια τμήματα το ανατολικό και το δυτικό. Λιμνοθάλασσα Θολής (Λ5, εικόνα 7) Είναι κλειστού τύπου λιμνοθάλασσα που επικοινωνεί με τη θάλασσα με δύο διαύλους συνολικού μήκους m, εφοδιασμένους με ιχθυοσυλληπτικές εγκαταστάσεις, ενώ οριοθετείται από τη θάλασσα με φυσική αμμονησίδα μήκους

18 2500 m. Έχει έκταση στρέμματα και μέσο βάθος 0.6 m. Χαρακτηρίζεται από χαμηλή αλατότητα καθώς είναι αποδέκτης αντλιοστασίου που αποστραγγίζει την περιοχή του κάμπου του Νεοχωρίου. Διαθέτει δύο στόμια εκ των οποίων το ένα με σύγχρονες ιχθυοσυλληπτικές εγκαταστάσεις. Το μέτωπό της νοτιοδυτικά βρίσκεται στο Ιόνιο πέλαγος. Ανατολικά βρίσκεται η λιμνοθάλασσα Προκοπάνιστος με την οποία δεν επικοινωνεί, ενώ δυτικά βρίσκεται η λιμνοθάλασσα του Παλαιοποτάμου με την οποία απομονώθηκε εντελώς την δεκαετία του 60. Λιμνοθάλασσα Αιτωλικού (Λ6, εικόνα 7) Είναι μια εσωτερική λεκάνη σχεδόν παραλληλόγραμμου σχήματος μήκους 7.5 km, πλάτους 2.3 km και συνολικής έκτασης περίπου στρεμμάτων. Το μέσο βάθος είναι 12m και το μεγαλύτερο βάθος 32m. Εξ αιτίας του τρόπου δημιουργίας της όπου

19 είναι λιμνοθάλασσα τεκτονικής προέλευσης (ρήγματος ΒΔ-ΝΑ διεύθυνσης) παρουσιάζει μεγάλο βάθος (33 m) σε σχέση με την έκτασή της, ακανόνιστο σχήμα και προσανατολισμό ασυνήθιστο για μια λιμνοθάλασσα, καθώς έχει τον μεγάλο άξονά της κάθετο προς την ανοικτή θάλασσα (εικόνα 8). Και συνδέεται με του Μεσολογγίου στα νότια μέσα από δύο κοντά, στενά και ρηχά (περίπου 2m) κανάλια. Η λιμνοθάλασσα επικοινωνεί με τον Πατραϊκό κόλπο διαμέσου αμμωδών φραγματικών νησίδων. Δυο γέφυρες, που κατασκευάστηκαν το 1846 για να εξυπηρετούν τις περιορισμένες τότε ανάγκες των κατοίκων συνδέουν τη πόλη με τη στεριά. Έχει πάρει το όνομά της από το ομώνυμο νησί που βρίσκεται στο στόμιο επικοινωνίας της με τη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου. Εικόνα 8. Βαθυμετρικός χάτρης της λιμνοθάλασσας του Αιτωλικού.

20 1.3 ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΡΕΥΝΑΣ Η λιμνοθάλασσα του Αιτωλικού (εικόνα 9,10) λιμνοθάλασσα βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του Μεσολογγίου Αιτωλικού-σύμπλεγμα λιμνοθάλασσα η οποία είναι ο μεγαλύτερος υγρότοπος στην Ελλάδα, είναι μεγάλης οικολογικής σημασίας και προστατεύεται από τη σύμβαση Ramsar. Aποτελεί μια λεκάνη εγκλωβισμένη από αβαθή νερά και στεριά, η οποία επικοινωνεί νότια με τη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου μέσα από δυο στενά ανοίγματα. Από αυτά τα στενά ανοίγματα εισέρχονται στη λιμνοθάλασσα τα καθαρά αλμυρά νερά του Πατραϊκού κόλπου, αφού πρώτα διατρέξουν την ρηχή μήκους 13 km και βάθους μικρότερου του 1m λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου (εικόνα 11). Εκτός όμως από τα θαλασσινά νερά η λιμνοθάλασσα δέχεται και άφθονα γλυκά νερά από τρεις μεγάλους χείμαρρους, από πολλούς μικρούς, από παροδικές και μόνιμες πηγές που βρίσκονται σε όλη την έκτασή της, καθώς επίσης και από αντλιοστάσια που στέλνουν τα ιδιαίτερα ρυπασμένα νερά τους στην ευαίσθητη λεκάνη.. Η λιμνοθάλασσα είναι μολυσμένο από τα απόβλητα αποχέτευσης από το Αιτωλικό μικρή πόλη και τη γεωργία στη γύρω περιοχή. Τα κύρια χαρακτηριστικά της λιμνοθάλασσας είναι τα μόνιμα ανοξικές συνθήκες στο βαθύτερο στρώμα νερού (7-35μ) και το σχηματισμό του υδρόθειου. Η ανοδική μετανάστευση του υδρόθειου στα επιφανειακά ύδατα προκάλεσε διάφορες εκδηλώσεις της θνησιμότητας των ψαριών κατά τα τελευταία 150 χρόνια Τα κύρια φυσικά χαρακτηριστικά της λιμνοθάλασσας Αιτωλικού είναι το μόνιμο θερμοκλινές και halocline και οι ανοξικές συνθήκες στην hypolimnion συνοδεύεται με υψηλή συγκέντρωση του H2S. Η λιμνοθάλασσα αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά συστήματα παράκτιας λιμνοθάλασσας στη Μεσόγειο και το μεγαλύτερο στην Ελλάδα, που καλύπτουν περίπου το 50% της συνολικής ελληνικής επιφάνεια λιμνοθάλασσα. Η λιμνοθαλάσσια συγκρότημα περιβάλλεται από λίμνες εξάτμισης που χρησιμοποιούνται για σκοπούς εξόρυξης αλατιού. Όπως και στην πλειοψηφία των λιμνοθαλασσών της Μεσογείου, αυτό το συγκρότημα έχει επίσης αξιοποιηθεί ως ένα αλιευτικό πεδίο. Παραδοσιακά αλιευτικές δραστηριότητες είναι κοινές στη λιμνοθάλασσα και είναι πολύ σημαντική για την τοπική οικονομία. Ο συγκεκριμένος υγρότοπος έχει μεγάλη οικολογική σημασία, πλούσια σε βιοποικιλότητα, ανήκει στην

21 "Natura 2000" ζώνη (κωδικός αριθμός GR ) και προστατεύεται από τη συνθήκη Ραμσάρ. Η λιμνοθάλασσα παρουσιάζει μια εικόνα ανάλογη με αυτή του Εύξεινου Πόντου, δηλαδή πρόκειται για μια βαθιά υδάτινη λεκάνη που περιβάλλεται από στεριά και επικοινωνεί με την ανοικτή θάλασσα μέσα από στενά και ρηχά ανοίγματα, ενώ δέχεται μεγάλες ποσότητες γλυκών ιδιαίτερα ρυπασμένων νερών. Όπως στη περίπτωση του Εύξεινου Πόντου έτσι και στη προκειμένη δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα κυκλοφορίας, ανάμειξης και οξυγόνωσης του νερού. Τα γλυκά νερά που εισέρχονται στη λιμνοθάλασσα, σχηματίζουν ένα στρώμα και ουσιαστικά επιπλέουν πάνω από τα αλμυρότερα - βαρύτερα νερά της. Τα επιφανειακά νερά ανανεώνονται, ενώ μένουν σχεδόν στάσιμα τα βαρύτερα μόνιμα εγκλωβισμένα στον σχεδόν κωνικού σχήματος πυθμένα. Η κυκλοφορία επομένως περιορίζεται σε μια λίγων μέτρων επιφανειακή ζώνη του νερού η οποία και οξυγονώνεται, εκεί μπορούν και αναπτύσσονται υδρόβιοι οργανισμοί, ψάρια, αρθρόποδα, μαλάκια και άφθονα υδρόβια φύκη, ενώ στα βαθύτερα η έλλειψη οξυγόνου νεκρώνει τη λεκάνη, εκεί ζουν μόνο αναερόβιοι μικροοργανισμοί. Στα βαθύτερα στρώματα της λιμνοθάλασσας δημιουργείται μια ανοξική ζώνη, σε αυτή με τη δράση των αναερόβιων μικροοργανισμών παράγονται διάφορες ενώσεις, κυριαρχεί όμως ένα ιδιαίτερα τοξικό αέριο, το υδρόθειο. Η παρουσία του οφείλεται σε δυο λόγους, στην αποσύνθεση της οργανικής ύλης και στη γυψογενή σύσταση των πετρωμάτων της περιοχής. Ο κυριότερος λόγος για την παρουσία του υδρόθειου είναι μια σειρά βιολογικών διαδικασιών οι οποίες έχουν σαν αφετηρία την πλούσια οργανική ύλη που μεταφέρουν οι χείμαρροι, τα αποστραγγιστικά αυλάκια, τα αντλιοστάσια και τα σχεδόν μη επεξεργασμένα λύματα της πόλης του Αιτωλικού. Η ποσότητα της οργανικής ύλης είναι κατά πολύ μεγαλύτερη από αυτή που μπορούν να αποσυνθέσουν με αερόβιες διεργασίες οι μικροοργανισμοί που βρίσκονται στο νερό. Η δράση των μικροοργανισμών αυτών είναι να αποσυνθέτουν την νεκρή οργανική ύλη με τη βοήθεια του διαλυμένου στο νερό οξυγόνου που κανονικά υπάρχει στο νερό. Καθώς όμως οι εισροές της οργανικής ύλης είναι τόσο μεγάλες και το διαθέσιμο διαλυμένο οξυγόνο περιορισμένο, οι ποσότητές του εξαντλούνται γρήγορα, τότε ακολουθούν μια σειρά περίπλοκων βιολογικών και χημικών αντιδράσεων σύμφωνα με τις οποίες βακτήρια, τα γνωστά με το όνομα θειοβακτήρια

22 αποσπούν από τα άφθονα θειικά ιόντα (SO -2 4 ) το οξυγόνο, συντελώντας στη δημιουργία ενός αερίου, του υδρόθειου (Η 2 S). Εκτός όμως από αυτή τη διαδικασία που πραγματοποιείται συχνά σε εύτροφες κλειστές περιοχές και που όλο και περισσότερο τη συναντάμε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα (Αμβρακικός κόλπος) αλλά και σε διάφορα μέρη του πλανήτη (Μαύρη Θάλασσα, Βαλτική Θάλασσα, Νορβηγικά Φιόρδ, Περουβιανές ακτές κ.ά.), στη λιμνοθάλασσα του Αιτωλικού πραγματοποιείται και μια άλλη, αιτία είναι τα πλούσια γυψογενή πετρώματα της περιοχής. Συγκεκριμένα στο βορειοδυτικό τμήμα της λιμνοθάλασσας του Αιτωλικού υπάρχουν μεγάλα κοιτάσματα γύψου (CaSO. 4 2H 2 O) ο οποίος ανάγεται από οργανικές ενώσεις που υπάρχουν στο νερό σχηματίζοντας υδρόθειο. Τα παραγόμενα από τις παραπάνω αναερόβιες διεργασίες αέρια, κυρίως υδρόθειο (H 2 S), αλλά και αμμωνία (ΝΗ 3 ), η οποία παράγεται από άλλους μηχανισμούς, εγκλωβίζονται στα βαθύτερα αλμυρότερα νερά. Η ισορροπία που υπάρχει κρατά τη βαρύτερη δηλητηριώδη μάζα, κάτω από την ελαφρότερη και καθαρότερη, συντελώντας στη δημιουργία στρωμάτωσης. Εικόνα 9. Λιμνοθάλασσα Αιτωλικού

23 Εικόνα 10. Λιμνοθάλασσα Αιτωλικού Εικόνα 11. Στη λιμνοθάλασσα Αιτωλικού εισέρχονται στη λιμνοθάλασσα τα καθαρά αλμυρά νερά του Πατραλκού κόλπου.

24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΠΕΔΙΟ Για την έρευνα έγιναν μετρήσεις σε 13 σταθμούς στη λιμνοθάλλασα (εικόνα 12). Τα όργανα που χρησιμοποιήθηκαν είναι : ADCP Ρεύματα Aaandera RCM9-MKII Θερμοκρασία Y.S.I600 XL Αλατότητα, διαλυμένο οξυγόνο (DO) IN-SITU TROLL 9500 Eh, ph METS sensor CH4 H2S sensor H2S Στο πίνακα αναφέρονται τα όργανα που χρησιμοποιήθηκαν και δίπλα αναφέρεται τι μετράει το κάθε ένα.

25 Εικόνα 12. Χάρτης της περιοχής στον οποίο φαίνονται οι 13 σταθμοί. Εικόνα 13.Το σκάφος που χρησιμοποιήθηκε για την έρευνα Εικόνα 14.

26 Εικόνα 15. Εικόνα 16.

27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Λεπτομερής βυθομετρική έρευνα έδειξε ότι το βόρειο τμήμα της λιμνοθάλασσας είναι βαθιά με μεγάλα επιμήκη λεκάνη (βασικό άξονα ΒΔ-ΝΑ) (βάθος νερού 25-30m) και μικρότερο μήκος λεκάνη στα νοτιοδυτικά του βορείου τμήματος με νερό βάθους 15-20μ (εικόνα 17). Αυτές οι δύο λεκάνες διαχωρίζονται από ένα διαμήκη κορυφογραμμή ρηχά ΔΒΔ-ΑΝΑ (βάθος νερού 10m), η οποία είναι η υπεράκτια συνέχιση και σχετίζονται με γύψο και εβαπορίτες στο δυτικό περιθώριο της λιμνοθάλασσας. Εικόνα 17. Βαθυμετρικός χάρτης στον οποίο φαίνονται και οι 13 σταθμοί.

28 Οι ωκεανογραφικές έρευνες που διεξήχθησαν σε Ιούνιο 2010, Νοέμβριος 2010, Φεβρουάριος 2011 και Απρίλιο του 2011 έδειξε ότι το Αιτωλικό είναι ένα μόνιμα ανοξική λιμνοθάλασσα. Η δομή δύο στρωμάτων νερού (υφάλμυρο / πιο φυσιολογικό ορό) φαίνεται να ελέγχει την κατακόρυφη κατανομή του DO στη στήλη του νερού στη λιμνοθάλασσα. Το επιφανειακό στρώμα είναι καλά οξυγονωμένο με μια συγκέντρωση που κυμαίνεται από 120 έως 300μΜ. Η οξική / ανοξική διασύνδεση βρισκόταν στα μέτρα και το χειμώνα του 2011 και το καλοκαίρι του 2010, αντίστοιχα. Μετρήσεις μεθανίου έδειξαν υψηλές συγκεντρώσεις διαλυμένων μεθανίου (περίπου 0,3-1μΜ) στο επιφανειακό στρώμα του συνόλου λιμνοθάλασσας. Από 10m βάθος νερού και βαθύτερη διαλυμένου μεθανίου αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς, φθάνοντας σε συγκεντρώσεις περίπου 1.6μM σε βάθος νερού 12-14m και συγκεντρώσεις για 4.5μΜ κοντά στο βυθό της θάλασσας. H2S συγκεντρώσεις κυμαίνονταν μεταξύ 1 και 2 mg / L στο επιφανειακό στρώμα (βάθος νερού <10m). Παρακάτω 10m βάθος H2S συγκέντρωση νερού αυξήθηκε φθάνοντας τιμές περίπου 6mg / L σε 25m βάθος νερού. Φαίνεται ότι στη λιμνοθάλασσα του Αιτωλικού υπάρχει μια μόνιμη pycnocline, έντονη διαστρωμάτωση, της οποίας το μοντέλο ελέγχεται κυρίως από την αλατότητα. Η pycnocline οφείλεται σε: (i) η μορφολογία (μέγιστο βάθος 30μ.) της λιμνοθάλασσας Αιτωλικού, (ii) οι εισροες γλυκού νερού και (iii) η περιορισμένη σύνδεση με την παρακείμενη λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου ρηχά (στο πλαίσιο της προετοιμασίας). Η προέλευση των H2S, και η εξάντληση Ο2, θα μπορούσε να οφείλεται σε μία ή έναν συνδυασμό των ακόλουθων τριών μηχανισμών: (i) χαμηλή κυκλοφορία νερού (περιορισμένη σύνδεση στην ανοιχτή θάλασσα) (Ϋ) διάλυση του γύψου καταθέσεων (outcropping diapirs) στο βυθό (iii) εισχωρήσεις αερίου. Η τρίτη υπόθεση προτείνεται από την παρουσία των χαρακτηριστικών κρατήρων, που εντοπίστηκαν κατά τη διάρκεια ερευνών side scan sonar το 2010 και το Ισοτοπικές αναλύσεις του νερού και ιζημάτων δείγματα έδειξαν ότι η προέλευση του μεθανίου στη λιμνοθάλασσα Αιτωλικού είναι μικροβιακή (από -81,6 σε -77,4 ). Πιο συγκεκριμένα τα αποτελέσματα των ερευνών παρουσιάζονται στα παρακάτω διαγράμματα ανάλογα με τις 4 εποχές του χρόνου.

29 Τον Ιούνιο 2010 η θερμοκρασία κυμαίνεται στους 32 o C-22 o C στα πρώτα 10 μέτρα,όπου παρουσιάζεται και η πιο αυξημένη θερμοκρασία για όλο το χρόνο. Όσο το βάθος μεγαλώνει η θερμοκρασία είναι ολο και πιο χαμηλή. Απο τα μέτρα η θερμοκρασία είναι 20 ο C-14 ο C και απο τα μέτρα η θερμοκρασία είναι στους 13 ο C. Το Νοέμβριο 2010 τα πρώτα 15 μέτρα η θερμοκρασία εναλλάσσεται απο 20 ο C-18 ο C, όσο μεγαλώνει το βάθος μέχρι τα 18 μέτρα η θερμοκρασία πέφτει στους 16 o C. Στούς 14 ο C παραμένει σταθερή η θερμοκρασία απο τα μέτρα. Το Φεβρουάριο 2011 η θερμοκρασία κυμαίνεται στους 12 ο C-14 ο C για τα πρώτα 14μέτρα, ενώ απο τα η θερμοκρασία ανεβαίνει στους 15 o C. Τον Απρίλιο 2011 για τα πρώτα 10 μέτρα η θερμοκρασία είναι 19 ο C-17 ο C. Απο τα μέτρα η θερμοκρασία είναι στους 15 ο C, μέσα σε αυτό το βάθος υπάρχει πτώση της θερμοκρασία 13 ο C περίπου στα μέτρα.

30 Για τον Ιούνιο 2010 η αλατότητα κυμαίνεται 21ppt-22ppt για τα πρώτα 16 μέτρα όπου απο εκει και μέχρι τα 30 μέτρα η αλατότυτα αυξάνεται και φτάνει 25ppt, έτσι δημιουργούνται συνθήκες στις οποίες δεν μπορεί να υπάρχει ζωντανός οργανισμός. Το Νοέμβρη 2010 βλέπουμε μια ανάλογη εικόνα με τη διαφορά οτι η αλατότητα αρχίζει να αυξάνεται απο τα 10 μέτρα. Για το Φεβρουάριος 2011 η αλατότητα κυμαίνεται απο τα 19ppt-20ppt για τα πρώτα 10 μέτρα. Στα μέτρα η αλατότητα είναι 21ppt, απο τα 16 μέτρα μέχρι λιγο πάνω απο το πυθμένα είναι στα 23ppt και κοντά στο πυθμένα η αλατότητα είναι 22ppt. Τον Απρίλιο 2011 μέχρι τα 10 μέτρα η αλατότητα είναι 19ppt και σταδιακά μειώνεται ανάλογα με το βάθος μέχρι τα 28 μέτρα όπουη αλατότητα είναι 23ppt και κοντά στο πυθμένα μειώνεται παλι όπως και το Φεβρουάριο.

31 Τον Ιούνιο 2010 στα πρώτα 9 μέτρα βάθος το διαλυμένο οξυγόνο κυμαίνεται απο 280μ Μ-120 μ Μ. Στα 10 μέτρα και μέχρι το πυθμένα το διαλυμένο οξυγόνο βρίσκεται στα 0 μ Μ, δηλαδή οι συνθήκες που επικρατούν είναι ανοξικές, οπότε εκεί δεν υπάρχει ζωή. Για το Νοέμβρη 2010 απο τα 10 μέτρα και πάνω το διαλυμένο οξυγόνο είναι 200 μ Μ, αρκιβώς στα 10 μέτρα το διαλύμενο οξυγόνο είναι 120 και από εκεί και κάτω επικρατούν συνθήκες ανοξικές. Το Φεβρουάριο 2011 μέχρι τα 12 μέτρα το διαλυμένο οξυγόνο κυμαίνεται απο τα 240μ Μ -120μ Μ και απο τα 12 μέτρα επικρατούν ανοξικές συνθήκες. Τον Απρίλιο 2011 οι συνθήκες είναι ίδιες με του Φεβρουάριου με τη διαφορά οτι οι ανοξικές συνθήκες ξεκινούν πιο χαμηλά στα 18 μέτρα.

32 Για τον Ιούνιο 2010 για τα πρώτα 8 μέτρα βάθος η πυκνότητα είναι 12,5 απο τα 8-16 μέτρα ανάλογα με το βάθος αυξάνεται και η πυκνότητα απο τα 12,5-17 και απο τα 16 μέτρα και κάτω είναι 19,5. Τον Νοέμβρη 2010 για τα πρώτα 8 μέτρα σε αντίθεση με του Ιουνίου η πυκνότητα είανι πιο αυξημένη στα 14. Απο τα 8-16 μέτρα αυξάνεται σταθερά μέχρι τα 17, στα 16 μέτρα και κάτω όπως του Ιουνίου 2010 η πυκνότητα είανι 19,5. Για το Φεβρουάριο για τα πρώτα 12 μέτρα η πυκνότητα είναι 14,5-15, απο τα 12 μέτρα μέχρι το πυθμένα η πυκνότητα αυξάνεται ανάλογα με το βάθος μέχρι τα 17,5. Τον Απρίλιο απο την επιφάνεια μέχρι τα 25 μέτρα η πυκνότητα αυξάνεται ανάλογα με το βάθος απο 11,5-17. Σε βάθος 25 μέτρων μέχρι το πυθμένα της λιμνοθάλασσας η πυκνότητα μειώνεται απο τα 17 έως 15.

33 Τον Απρίλιο 2011 το CH ξεκινάει απο τα 0,4μ Μ σε 500m -4000m απόσταση, σε βάθος 10m 30m και όσο μεγαλώνει το βάθος ανα 2 μέτρα αυξάνεται το CH ανα 0,4 όπου το CH φτάνει 4,4 μ Μ Τον Ιούλιο 2010 το H2S σε απόσταση 500m -6500m μέχρι τα 8m βάθος κυμαίνεται απο 0mg/l-8mg/l. Απο τα 8m-18m το H2S αυξάνεται ανάλογα με το βάθος απο τα 8mg/l-28mg/l.Και απο τα 18 m μέχρι το πυθμένα το H2S έχει 38mg/l και στα κέντρικα αυξάνει σε 44mg/l. H 2 S mg/l mg/l > 55 mg/l > 50 mg/l

34 Οξική / ανοξική διεπαφή 14 μέτρα το 1951, 9-13m κατά την περίοδο m το διάστημα περίοδο 15-18m (λόγω της διεύρυνσης των δύο καναλιών επικοινωνίας) 10-15m περίοδο το Κρατήρες (pockmarks) στο πυθμένα της λιμνοθάλασσας Η ισοτοπική ανάλυση του νερού κάτω και δείγματα ιζημάτων (που συλλέγονται από δύτη) έδειξε μικροβιακή μεθάνιο

35 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Hatzikakidis, A., Seasonal hydrological study in Mesolongi Etoliko lagoon. Proceedings of the Hellenic Hydrobiological Institute, Vol. 5, No. 1 (in Greek). Leonardos, I. & A. Sinis Mass mortality in the Etolikon lagoon Greece : The role of local Geology. Cybium 21(2) Papadas, I.T., Katerinopoulos, L., Gianni, A., Zacharias, I., Deligiannakis, Y. (2009) A theoretical and experimental physicochemical study of sulfur species in the anoxic lagoon of Aitoliko-Greece Chemosphere 74 (8), pp Papatheodorou G, Lavrentaki M, Mourelatos P, Voutsinas K, Xenos. K (2001) Pockmarks (?) on the floor of the Aetoliko Lagoon, Greece. Fishing. News 238, p (in Greek). Papatheodorou G., Christodoulou D., Geraga M., Etiope G., Ferentinos G (2007) The pockmark field of the Gulf of Patras: An ideal natural laboratory for studying seabed fluid flow In: ZELILIDIS, A., PAPATHEODOROU, G. and GERAGA, M. (eds.): Sedimentology of western and central Greece from recent to Triassic. 25 th IAS Meeting of Sedimentology, Patras, 2007, Field Trip Guidebook, p ΛΕΟΝΑΡΔΟΣ Γ, (1999). Λιμνοθάλασσα Αιτωλικού Ένα πανέμορφο οικοσύστημα μετατρέπεται σε νεκρή επικίνδυνη θάλασσα. Νέα Οικολογία, τεύχος 10-11, σελ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ Γ., ΜΟΥΡΕΛΑΤΟΣ Π., ΒΟΥΤΣΙΝΑΣ K., ΞΕΝΟΣ Κ. (2000). Μορφολογικά χαρακτηριστικά του πυθμένα της Λιμνοθάλασσας του Αιτωλικού, σχετιζόμενα με διαφυγές αερίων Προκαταρκτικά αποτελέσματα. Πρακτικά 9ου Συνεδρίου Ιχθυολόγων, Μεσολόγγι Ιανουαρίου 2000, σελ

2. ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΝΕΟΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

2. ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΝΕΟΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 2. 2.1 ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζεται συνοπτικά το Γεωλογικό-Σεισμοτεκτονικό περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής του Π.Σ. Βόλου - Ν.Ιωνίας. Η ευρύτερη περιοχή της πόλης του

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΟΝ ΜΑΛΙΑΚΟ ΚΟΛΠΟ. Αν. Καθηγητης Μ.Δασενακης. Δρ Θ.Καστριτης Ε.Ρουσελάκη

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΟΝ ΜΑΛΙΑΚΟ ΚΟΛΠΟ. Αν. Καθηγητης Μ.Δασενακης. Δρ Θ.Καστριτης Ε.Ρουσελάκη ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΤΟΥ ΕΥΤΡΟΦΙΣΜΟΥ ΣΤΟΝ ΜΑΛΙΑΚΟ ΚΟΛΠΟ Αν. Καθηγητης Μ.Δασενακης Δρ Θ.Καστριτης Ε.Ρουσελάκη Φ.Σάλτα Κύκλος αζώτου Κύκλος φωσφόρου Kύκλος πυριτίου

Διαβάστε περισσότερα

iv. Παράκτια Γεωμορφολογία

iv. Παράκτια Γεωμορφολογία iv. Παράκτια Γεωμορφολογία Η παράκτια ζώνη περιλαμβάνει, τόσο το υποθαλάσσιο τμήμα της ακτής, μέχρι το βάθος όπου τα ιζήματα υπόκεινται σε περιορισμένη μεταφορά εξαιτίας της δράσης των κυμάτων, όσο και

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΤΕΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΩΝ ΕΠΙ ΤΟΥ ΧΕΙΜΑΡΟΥ ΙΑΚΟΝΙΑΡΗ

ΜΕΛΕΤΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΤΕΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΩΝ ΕΠΙ ΤΟΥ ΧΕΙΜΑΡΟΥ ΙΑΚΟΝΙΑΡΗ Ο.ΑΝ.Α.Κ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΤΕΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΩΝ ΕΠΙ ΤΟΥ ΧΕΙΜΑΡΟΥ ΙΑΚΟΝΙΑΡΗ Σ.Ν. ΠΑΡΙΤΣΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2001

Διαβάστε περισσότερα

τον Τόμαρο και εκβάλλει στον Αμβρακικό και ο Άραχθος πηγάζει από τον Τόμαρο και εκβάλλει επίσης στον Αμβρακικό (Ήπειρος, Ζαγόρι).

τον Τόμαρο και εκβάλλει στον Αμβρακικό και ο Άραχθος πηγάζει από τον Τόμαρο και εκβάλλει επίσης στον Αμβρακικό (Ήπειρος, Ζαγόρι). Γεωγραφικά στοιχεία και κλίμα. Τα κυριότερα μορφολογικά χαρακτηριστικά του νομού Ιωαννίνων είναι οι ψηλές επιμήκεις οροσειρές και οι στενές κοιλάδες. Το συγκεκριμένο μορφολογικό ανάγλυφο οφείλεται αφενός

Διαβάστε περισσότερα

1. Το φαινόµενο El Niño

1. Το φαινόµενο El Niño 1. Το φαινόµενο El Niño Με την λέξη Ελ Νίνιο, προσφωνούν οι Ισπανόφωνοι το Θείο Βρέφος. Η ίδια λέξη χρησιµοποιείται για να εκφράσει µια µεταβολή του καιρού στις ακτές του Περού, που εµφανίζεται εδώ και

Διαβάστε περισσότερα

Τα ποτάμια και οι λίμνες της Ελλάδας. Λάγιος Βασίλειος, Εκπαιδευτικός

Τα ποτάμια και οι λίμνες της Ελλάδας. Λάγιος Βασίλειος, Εκπαιδευτικός Τα ποτάμια και οι λίμνες της Ελλάδας Λάγιος Βασίλειος, Εκπαιδευτικός Ποτάμι είναι το ρεύμα γλυκού νερού που κινείται από τα ψηλότερα (πηγές) προς τα χαμηλότερα μέρη της επιφάνειας της Γης (πεδινά) και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΥΦΑΛΜΥΡΩΣΗΣ ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ

ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΥΦΑΛΜΥΡΩΣΗΣ ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΥΦΑΛΜΥΡΩΣΗΣ ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Χ. ΓΑΛΑΖΟΥΛΑΣ: ΓΕΩΛΟΓΟΣ,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΚΑΙ ΥΠΟΓΕΙΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Το ΥΔ της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας περιλαμβάνει τρεις κύριες υδρολογικές λεκάνες: του Αχελώου, του Ευήνου και του Μόρνου. Ακόμη, υπάρχουν

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Για τη διευκόλυνση των σπουδαστών στη μελέτη τους και την καλύτερη κατανόηση των κεφαλαίων που περιλαμβάνονται στο βιβλίο ΓΕΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ Σημείωση: Το βιβλίο καλύπτει την ύλη

Διαβάστε περισσότερα

Οι λίμνες στις τέσσερις εποχές

Οι λίμνες στις τέσσερις εποχές Οι λίμνες στις τέσσερις εποχές Λίμνη Κερκίνη Το πρόβλημα της λίμνης Κερκίνης εντοπίζεται στο νερό, στη διαχείριση του νερού. Η μεγάλη διακύμανση της στάθμης του νερού επηρεάζει διάφορα σπάνια είδη που

Διαβάστε περισσότερα

Η Γεωλογία της περιοχής Λέντα- δυτικών Αστερουσίων

Η Γεωλογία της περιοχής Λέντα- δυτικών Αστερουσίων Η Γεωλογία της περιοχής Λέντα- δυτικών Αστερουσίων Διασκευή και τροποποίηση στοιχείων της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης Περιοχής Αστερουσίων, του προγράμματος LIFE B4-3200/98/444,«Προστασία του Γυπαετού

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΖΩΝΩΝ ΠΕΡΙΜΕΤΡΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΠΗΓΩΝ ΚΡΥΑΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΖΩΝΩΝ ΠΕΡΙΜΕΤΡΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΠΗΓΩΝ ΚΡΥΑΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΖΩΝΩΝ ΠΕΡΙΜΕΤΡΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΠΗΓΩΝ ΚΡΥΑΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ Βασίλειος Καρακίτσιος Καθηγητής Διευθυντής Τομέα Ιστορικής Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας Τμήματος Γεωλογίας και

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ. Ενότητα 6: Η Μεσοελληνική Αύλακα. Ιωάννης Κουκουβέλας, Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ. Ενότητα 6: Η Μεσοελληνική Αύλακα. Ιωάννης Κουκουβέλας, Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ Ενότητα 6: Η Μεσοελληνική Αύλακα Ιωάννης Κουκουβέλας, Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Άδειες Χρήσης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Γνωρίζοντας τι θα χαρτογραφήσουμε. i) Γεωλογικούς σχηματισμούς (πετρώματα), ii) Επαφές (όρια), iii) Τεκτονικές δομές & στοιχεία, iv) Άλλα

Γνωρίζοντας τι θα χαρτογραφήσουμε. i) Γεωλογικούς σχηματισμούς (πετρώματα), ii) Επαφές (όρια), iii) Τεκτονικές δομές & στοιχεία, iv) Άλλα Γνωρίζοντας τι θα χαρτογραφήσουμε 1 i) Γεωλογικούς σχηματισμούς (πετρώματα), ii) Επαφές (όρια), iii) Τεκτονικές δομές & στοιχεία, iv) Άλλα ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ ΣΤΡΩΜΑΤΑ ΛΙΘΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΤΥΠΟΥΣ ΛΙΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 ΩΚΕΑΝΟΙ Ωκεανοί Ωκεάνιες λεκάνες

ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 ΩΚΕΑΝΟΙ Ωκεανοί Ωκεάνιες λεκάνες ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 ΩΚΕΑΝΟΙ Ωκεανοί Ωκεάνιες λεκάνες Ωκεανοί Το νερό καλύπτει τα δύο τρίτα της γης και το 97% όλου του κόσµου υ και είναι κατοικία εκατοµµυρίων γοητευτικών πλασµάτων. Οι ωκεανοί δηµιουργήθηκαν

Διαβάστε περισσότερα

ΙΖΗΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗ ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005

ΙΖΗΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗ ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 ΙΖΗΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗ ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Κύρια είδη ιζηµατογενών πετρωµάτων Tα ιζηµατογενή πετρώµατα σχηµατίζονται από τα υλικά αποσάθρωσης όλων των πετρωµάτων, που βρίσκονται στην επιφάνεια της γης κάτω

Διαβάστε περισσότερα

Η σημασία του θείου για τους υδρόβιους οργανισμούς?

Η σημασία του θείου για τους υδρόβιους οργανισμούς? ΘΕΙΟ (S) 26 Η σημασία του θείου για τους υδρόβιους οργανισμούς? σημαντικό στοιχείο στη δομή των πρωτεϊνών (*) συνήθως δεν δρα ως περιοριστικός παράγοντας στην ανάπτυξη και την κατανομή των οργανισμών στα

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνική αναφορά για τη νήσο Κρήτη 1. Γεωλογικό Υπόβαθρο Σχήμα 1.

Τεχνική αναφορά για τη νήσο Κρήτη 1. Γεωλογικό Υπόβαθρο Σχήμα 1. Τεχνική αναφορά για τη νήσο Κρήτη 1. Γεωλογικό Υπόβαθρο Η γεωλογία της Κρήτης χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη κυρίως αλπικών και προαλπικών πετρωμάτων τα οποία συνθέτουν ένα πολύπλοκο οικοδόμημα τεκτονικών

Διαβάστε περισσότερα

Προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές φυσικής κληρονομιάς

Προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές φυσικής κληρονομιάς Προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές φυσικής κληρονομιάς Habitat: κυρίαρχη μορφή, γύρω από την οποία αναπτύσσεται ένας οικότοπος Χλωρίδα (π.χ. φυτό-φύκος) Πανίδα (π.χ. ύφαλος διθύρων) Γεωλογική μορφή (π.χ.

Διαβάστε περισσότερα

Περίληψη. Βογιατζή Χρυσάνθη Προσοµοίωση Παράκτιου Υδροφορέα Βόρειας Κω

Περίληψη. Βογιατζή Χρυσάνθη Προσοµοίωση Παράκτιου Υδροφορέα Βόρειας Κω i Περίληψη Η περιοχή που εξετάζεται βρίσκεται στην νήσο Κω, η οποία ανήκει στο νησιωτικό σύµπλεγµα των ωδεκανήσων και εντοπίζεται στο νοτιοανατολικό τµήµα του Ελλαδικού χώρου. Ειδικότερα, η στενή περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

ιαχείριση Υδατικών Οικοσυστηµάτων: Μεταβατικά ύδατα ρ. Παναγιώτης ΠΑΝΑΓΙΩΤΙ ΗΣ /ντης Ερευνών Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών

ιαχείριση Υδατικών Οικοσυστηµάτων: Μεταβατικά ύδατα ρ. Παναγιώτης ΠΑΝΑΓΙΩΤΙ ΗΣ /ντης Ερευνών Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών ιαχείριση Υδατικών Οικοσυστηµάτων: Μεταβατικά ύδατα ρ. Παναγιώτης ΠΑΝΑΓΙΩΤΙ ΗΣ /ντης Ερευνών Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών Μεταβατικά ύδατα (transitional waters) σύµφωνα µε την Οδηγία Πλαίσιο για τα

Διαβάστε περισσότερα

Η ιστορική πατρότητα του όρου «Μεσόγειος θάλασσα» ανήκει στους Λατίνους και μάλιστα περί τα μέσα του 3ου αιώνα που πρώτος ο Σολίνος τη ονομάζει

Η ιστορική πατρότητα του όρου «Μεσόγειος θάλασσα» ανήκει στους Λατίνους και μάλιστα περί τα μέσα του 3ου αιώνα που πρώτος ο Σολίνος τη ονομάζει Η ιστορική πατρότητα του όρου «Μεσόγειος θάλασσα» ανήκει στους Λατίνους και μάλιστα περί τα μέσα του 3ου αιώνα που πρώτος ο Σολίνος τη ονομάζει χαρακτηριστικά «Mare Mediterraneum» ως μεταξύ δύο ηπείρων

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 1 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ Να γνωρίζεις τις έννοιες γεωγραφικό πλάτος, γεωγραφικό μήκος και πως αυτές εκφράζονται

ΜΑΘΗΜΑ 1 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ Να γνωρίζεις τις έννοιες γεωγραφικό πλάτος, γεωγραφικό μήκος και πως αυτές εκφράζονται ΜΑΘΗΜΑ 1 Π. Γ Κ Ι Ν Η Σ 1. Να γνωρίζεις τις έννοιες γεωγραφικό πλάτος, γεωγραφικό μήκος και πως αυτές εκφράζονται 2. Να μπορείς να δώσεις την σχετική γεωγραφική θέση ενός τόπου χρησιμοποιώντας τους όρους

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ. Ενότητα 2: Η Ζώνη της Τρίπολης. Ιωάννης Κουκουβέλας, Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ. Ενότητα 2: Η Ζώνη της Τρίπολης. Ιωάννης Κουκουβέλας, Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ Ενότητα 2: Η Ζώνη της Τρίπολης Ιωάννης Κουκουβέλας, Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Άδειες Χρήσης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές μέθοδοι στρωματογραφίας

Βασικές μέθοδοι στρωματογραφίας Βασικές μέθοδοι στρωματογραφίας ΛΙΘΟΣΤΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ ΒΙΟΣΤΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ ΧΡΟΝΟΣΤΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ Μαγνητοστρωματογραφία Σεισμική στρωματογραφία ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΣ Παραλληλισμός στρωμάτων από περιοχή σε περιοχή με στόχο

Διαβάστε περισσότερα

γεωγραφικό γλωσσάρι για την πέμπτη τάξη (από το βιβλίο «Μαθαίνω την Ελλάδα» του ΟΕΔΒ)

γεωγραφικό γλωσσάρι για την πέμπτη τάξη (από το βιβλίο «Μαθαίνω την Ελλάδα» του ΟΕΔΒ) γεωγραφικό γλωσσάρι για την πέμπτη τάξη (από το βιβλίο «Μαθαίνω την Ελλάδα» του ΟΕΔΒ) Α Κεφ. αβιοτικό κάθε στοιχείο που δεν έχει ζωή 4 αιολική διάβρωση Η διάβρωση που οφείλεται στον άνεμο 5 ακρωτήριο ακτογραμμή

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΥΤΙΚΟΥ ΛΕΚΑΝΟΠΕΔΙΟΥ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΥΤΙΚΟΥ ΛΕΚΑΝΟΠΕΔΙΟΥ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΥΤΙΚΟΥ ΛΕΚΑΝΟΠΕΔΙΟΥ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ Εισηγητής: Μ. Λιονής, Γεωλόγος Περιβαλλοντολόγος Μελετητής Με την συνεργασία της Κατερίνας Λιονή Γεωλόγου Μελετητή

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση υπαίθρου στο Αιτωλικό 31/5/2012

Άσκηση υπαίθρου στο Αιτωλικό 31/5/2012 Αμπού Χαμάρ Χάνα 1114200700007 Ανδρεοπούλου Παναγιώτα 1114200900002 Δράκου Φωτεινή 1114200900022 Κασνέση Ηλιάνα 1114200900032 Σιφογεωργάκη Ειρήνη 1114200900071 Άσκηση υπαίθρου στο Αιτωλικό 31/5/2012 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ. Ενότητα 3: Η Ζώνη της Πίνδου. Ιωάννης Κουκουβέλας, Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ. Ενότητα 3: Η Ζώνη της Πίνδου. Ιωάννης Κουκουβέλας, Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ Ενότητα 3: Η Ζώνη της Πίνδου Ιωάννης Κουκουβέλας, Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Άδειες Χρήσης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons

Διαβάστε περισσότερα

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο /Ελληνικός χώρος Τα ελληνικά βουνά (και γενικότερα οι ορεινοί όγκοι της

Διαβάστε περισσότερα

Υ ΡΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Υδροπερατοί σχηµατισµοί. Ανάπτυξη φρεάτιων υδροφόρων οριζόντων. α/α ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ.

Υ ΡΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Υδροπερατοί σχηµατισµοί. Ανάπτυξη φρεάτιων υδροφόρων οριζόντων. α/α ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ. ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στόχος της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση του υδρογεωλογικού καθεστώτος της λεκάνης του Αλµυρού Βόλου και σε συνδυασµό µε την ανάλυση του ποιοτικού καθεστώτος των υπόγειων νερών της περιοχής,

Διαβάστε περισσότερα

Και οι τρεις ύφαλοι βρίσκονται κοντά στην ακτογραμμή. Τα βάθη κυμαίνονται από 31 έως 35 m για τους Τ.Υ. Ιερισσού και Πρέβεζας και 20 έως 30 m για τον

Και οι τρεις ύφαλοι βρίσκονται κοντά στην ακτογραμμή. Τα βάθη κυμαίνονται από 31 έως 35 m για τους Τ.Υ. Ιερισσού και Πρέβεζας και 20 έως 30 m για τον ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΥΠΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΕΧΤΗΤΩΝ ΥΦΑΛΩΝ ΙΕΡΡΙΣΟΥ- ΠΡΕΒΕΖΑΣ-ΚΑΛΥΜΝΟΥ ΚΑΜΙΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας, Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός-ΔΗΜΗΤΡΑ, 64007 Ν. Πέραμος Καβάλας,

Διαβάστε περισσότερα

Εξακολουθεί η λιμνοθαλασσα του αιτωλικου να ειναι μονιμα ανοξικη;

Εξακολουθεί η λιμνοθαλασσα του αιτωλικου να ειναι μονιμα ανοξικη; 9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας 2009 - Πρακτικά, Τόμος ΙΙ Εξακολουθεί η λιμνοθαλασσα του αιτωλικου να ειναι μονιμα ανοξικη; Γιάννη Α., Ζαχαρίας Ι. Τμήμα Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών

Διαβάστε περισσότερα

Η οδηγία για τα νερά κολύμβησης και η επίδραση της μυδοκαλλιέργειας στην ποιότητα νερών του Θερμαϊκού κόλπου (Βόρειο. Αιγαίο)

Η οδηγία για τα νερά κολύμβησης και η επίδραση της μυδοκαλλιέργειας στην ποιότητα νερών του Θερμαϊκού κόλπου (Βόρειο. Αιγαίο) Η οδηγία για τα νερά κολύμβησης και η επίδραση της μυδοκαλλιέργειας στην ποιότητα νερών του Θερμαϊκού κόλπου (Βόρειο Αιγαίο) Δρ. Σοφία Γαληνού-Μητσούδη Αλεξάνδρειο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης Τμήμα Τεχνολογίας Αλιείας

Διαβάστε περισσότερα

Ασκηση 9 η : «ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΩΝ ΩΚΕΑΝΩΝ» Φυσικές ιδιότητες θαλασσινού νερού Θερμοκρασία Αλατότητα

Ασκηση 9 η : «ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΩΝ ΩΚΕΑΝΩΝ» Φυσικές ιδιότητες θαλασσινού νερού Θερμοκρασία Αλατότητα Ασκηση 9 η : «ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΩΝ ΩΚΕΑΝΩΝ» Φυσικές ιδιότητες θαλασσινού νερού Θερμοκρασία Αλατότητα H Αλατότητα (S: salinity) είναι το μέτρο συγκέντρωσης του συνόλου των διαλυμένων αλάτων στο θαλασσινό νερό Τα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ. Εκτίμηση χημικής κατάστασης των υπόγειων υδατικών συστημάτων

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ. Εκτίμηση χημικής κατάστασης των υπόγειων υδατικών συστημάτων ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Εκτίμηση χημικής ς των υπόγειων υδατικών συστημάτων Με την Υπουργική Απόφαση 1811/2011 (ΦΕΚ 3322 Β /2011) καθορίζονται οι ανώτερες αποδεκτές για τη συγκέντρωση συγκεκριμένων,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 6: ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΩΝ ΚΑΤΑΝΟΜΩΝ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 6: ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΩΝ ΚΑΤΑΝΟΜΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 6: ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΩΝ ΚΑΤΑΝΟΜΩΝ ΑΓΡΙΝΙΟ, 2016 ΑΣΚΗΣΗ 6:

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικά Προβλήματα και Σύγχρονα Εργαλεία ιαχείρισής τους στο θαλάσσιο περιβάλλον του Στρυμονικού Κόλπου και των εκβολών του π.

Περιβαλλοντικά Προβλήματα και Σύγχρονα Εργαλεία ιαχείρισής τους στο θαλάσσιο περιβάλλον του Στρυμονικού Κόλπου και των εκβολών του π. Περιβαλλοντικά Προβλήματα και Σύγχρονα Εργαλεία ιαχείρισής τους στο θαλάσσιο περιβάλλον του Στρυμονικού Κόλπου και των εκβολών του π. Στρυμόνα ρ. Γεώργιος Συλαίος Εργαστήριο Οικολογικής Μηχανικής & Τεχνολογίας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ Σημειώσεις Εργαστηρίου Στρωματογραφίας Καθηγητής Βασίλειος Καρακίτσιος Καθηγήτρια

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΙΖΗΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ

ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΙΖΗΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ 333 Πανεπιστήμιο Πατρών Τομέας Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Εργαστήριο Τεκτονικής ΔIΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΙΖΗΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

7. Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΥΤΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑ ΑΣ 7.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

7. Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΥΤΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑ ΑΣ 7.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Κεφάλαιο 7 Υδατικό ιαµέρισµα υτικής Στερεάς Ελλάδας 7. Υ ΑΤΙΚΟ ΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΥΤΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑ ΑΣ 7.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το υδατικό διαµέρισµα της δυτικής Στερεάς Ελλάδας, έκτασης 10.417 km 2 περίπου, ορίζεται βόρεια

Διαβάστε περισσότερα

Το νερό στο φυσικό περιβάλλον συνθέτει την υδρόσφαιρα. Αυτή θα μελετήσουμε στα επόμενα μαθήματα.

Το νερό στο φυσικό περιβάλλον συνθέτει την υδρόσφαιρα. Αυτή θα μελετήσουμε στα επόμενα μαθήματα. Το νερό στο φυσικό περιβάλλον συνθέτει την υδρόσφαιρα. Αυτή θα μελετήσουμε στα επόμενα μαθήματα. 1 Είναι η σταθερή και αδιάκοπη κίνηση του νερού από την ατμόσφαιρα στην επιφάνεια της Γης, στο υπέδαφος

Διαβάστε περισσότερα

Παράκτια Ωκεανογραφία

Παράκτια Ωκεανογραφία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 1η: Φυσικές Παράμετροι Θαλασσίων Μαζών Γιάννης Ν. Κρεστενίτης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΡΥΘΜΟΥ ΑΝΑΝΕΩΣΗς ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΣΤΗ ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ ΤΟΥ ΑΙΤΩΛΙΚΟΥ, από ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ, ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚων ΟΜΟΙΩΜΑΤων

ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΡΥΘΜΟΥ ΑΝΑΝΕΩΣΗς ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΣΤΗ ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ ΤΟΥ ΑΙΤΩΛΙΚΟΥ, από ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ, ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚων ΟΜΟΙΩΜΑΤων 9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας 2009 - Πρακτικά, Τόμος ΙΙ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΡΥΘΜΟΥ ΑΝΑΝΕΩΣΗς ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΣΤΗ ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ ΤΟΥ ΑΙΤΩΛΙΚΟΥ, από ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ, ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΟΛΟΓΙΑ. Αποτελεί υποσύνολο της επιστήμης της Θαλάσσιας Βιολογίας και της Ωκεανογραφίας.

ΛΙΜΝΟΛΟΓΙΑ. Αποτελεί υποσύνολο της επιστήμης της Θαλάσσιας Βιολογίας και της Ωκεανογραφίας. ΛΙΜΝΟΛΟΓΙΑ Η Λιμνολογία είναι μία σχετικά νέα επιστήμη: πρώτη αναφορά το 1895 από τον Ελβετό F. A. Forel στο βιβλίο του με τίτλο: Le Leman: Monographie limnologique. Αποτελεί υποσύνολο της επιστήμης της

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑΣ ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Τ Μ Η Μ Α Γ Ε Ω Γ Ρ Α Φ Ι Α Σ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ, 70 17671 ΚΑΛΛΙΘΕΑ-ΤΗΛ: 210-9549151 FAX: 210-9514759 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑΣ E ΕΞΑΜΗΝΟ ΑΣΚΗΣΗ 3 ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΥ ΝΕΡΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12 O 6 + 6 O2

6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12 O 6 + 6 O2 78 ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΦΥΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ (μακροφύκη φυτοπλαγκτόν) ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΙΣ ΠAΡΑΓΩΓΟΙ ( μετατρέπουν ανόργανα συστατικά σε οργανικές ενώσεις ) φωτοσύνθεση 6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία στο μάθημα: ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥΣ. Θέμα: ΕΥΤΡΟΦΙΣΜΟΣ

Εργασία στο μάθημα: ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥΣ. Θέμα: ΕΥΤΡΟΦΙΣΜΟΣ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Εργασία στο μάθημα: ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥΣ Θέμα: ΕΥΤΡΟΦΙΣΜΟΣ 1 Ονομ/μο φοιτήτριας: Κουκουλιάντα Στυλιανή Αριθμός μητρώου: 7533 Υπεύθυνος καθηγητής:

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ Ενότητα 8

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ Ενότητα 8 ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ Ενότητα 8: Ζώνη Παρνασσού, Ζώνη Βοιωτίας, Υποπελαγονική Ζώνη Ιωάννης Κουκουβέλας, Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Άδειες Χρήσης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους

Διαβάστε περισσότερα

Η ατμόσφαιρα και η δομή της

Η ατμόσφαιρα και η δομή της 1 Η ατμόσφαιρα και η δομή της Ατμόσφαιρα λέγεται το αεριώδες στρώμα που περιβάλλει τη γη και το οποίο την ακολουθεί στο σύνολο των κινήσεών της. 1.1 Έκταση της ατμόσφαιρας της γης Το ύψος στο οποίο φθάνει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ

ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ INTERREG IIIA / PHARE CBC ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ: ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ Καθηγητής Βασίλειος A. Τσιχριντζής Διευθυντής, Εργαστήριο Οικολογικής Μηχανικής και Τεχνολογίας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΑΝΑΓΛΥΦΟΥ. Δρ Γεώργιος Μιγκίρος

ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΑΝΑΓΛΥΦΟΥ. Δρ Γεώργιος Μιγκίρος ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΕΞΩΜΑΛΥΝΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΑΝΑΓΛΥΦΟΥ Δρ Γεώργιος Μιγκίρος Καθηγητής Γεωλογίας ΓΠΑ Ο πλανήτης Γη έτσι όπως φωτογραφήθηκε το 1972 από τους αστροναύτες του Απόλλωνα 17 στην πορεία τους για τη σελήνη. Η

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή Άσκηση Φωτογεωλογίας (Ouarkziz)

Εργαστηριακή Άσκηση Φωτογεωλογίας (Ouarkziz) Εργαστηριακή Άσκηση Φωτογεωλογίας (Ouarkziz) Δίνονται αεροφωτογραφίες για στερεοσκοπική παρατήρηση. Θεωρούμε ότι ο βορράς βρίσκεται προς τα πάνω κατά την ανάγνωση των γραμμάτων και των αριθμών. Ερωτήσεις:

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 16 ΤΑ ΒΟΥΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΔΙΑΔΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

ΜΑΘΗΜΑ 16 ΤΑ ΒΟΥΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΔΙΑΔΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΜΑΘΗΜΑ 16 ΤΑ ΒΟΥΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΔΙΑΔΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Η Ευρώπη είναι ήπειρος κυρίως πεδινή, χωρίς έντονο ανάγλυφο. Τα 2/3 της ηπείρου είναι πεδινές εκτάσεις. Έχει το χαμηλότερο μέσο υψόμετρο από την επιφάνεια

Διαβάστε περισσότερα

Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων

Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων (DO - BOD - COD - TOC) Χ. Βασιλάτος Οργανική ύλη Αποξυγόνωση επιφανειακών και υπογείων υδάτων Οι οργανικές ύλες αποτελούν πολύ σοβαρό ρύπο,

Διαβάστε περισσότερα

«Κλιματική ή Αλλαγή: Δείκτες και Γεγονότα»

«Κλιματική ή Αλλαγή: Δείκτες και Γεγονότα» «Κλιματική ή Αλλαγή: Δείκτες και Γεγονότα» του Δημήτρη Κοσμά, icsd07055@icsd.aegean.gr d και της Γεωργίας Πολυζώη, icsd07105@icsd.aegean.gr 1 Δείκτης: Επιφανειακή Θερμοκρασία Ως μέση επιφανειακή θερμοκρασία,

Διαβάστε περισσότερα

Ασκηση 10 η : «ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΩΝ ΩΚΕΑΝΩΝ» Φυσικές ιδιότητες θαλασσινού νερού Θερμοκρασία Αλατότητα Πυκνότητα Διαγράμματα Τ-S

Ασκηση 10 η : «ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΩΝ ΩΚΕΑΝΩΝ» Φυσικές ιδιότητες θαλασσινού νερού Θερμοκρασία Αλατότητα Πυκνότητα Διαγράμματα Τ-S Ασκηση 10 η : «ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΩΝ ΩΚΕΑΝΩΝ» Φυσικές ιδιότητες θαλασσινού νερού Θερμοκρασία Αλατότητα Πυκνότητα Διαγράμματα Τ-S Πυκνότητα (p): ο λόγος της μάζας του θαλασσινού νερού (gr) ανά μονάδα όγκου (cm 3

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ

ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Η κατάρτιση Μητρώου Προστατευόμενων Περιοχών αποτελεί απαίτηση της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Ως προστατευόμενες περιοχές ορίζονται αυτές που βάσει διατάξεων της Κοινοτικής Νομοθεσίας

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΥΔΡΙΤΕΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΩΣ ΚΑΥΣΙΜΗ ΥΛΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ. ΤΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ANAXIMANDER. Από Δρ. Κωνσταντίνο Περισοράτη

ΟΙ ΥΔΡΙΤΕΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΩΣ ΚΑΥΣΙΜΗ ΥΛΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ. ΤΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ANAXIMANDER. Από Δρ. Κωνσταντίνο Περισοράτη ΟΙ ΥΔΡΙΤΕΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΩΣ ΚΑΥΣΙΜΗ ΥΛΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ. ΤΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ANAXIMANDER Από Δρ. Κωνσταντίνο Περισοράτη Οι υδρίτες (εικ. 1) είναι χημικές ενώσεις που ανήκουν στους κλειθρίτες, δηλαδή

Διαβάστε περισσότερα

Υδροχημεία. Ενότητα 10: Οξείδωση - Αναγωγή. Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας

Υδροχημεία. Ενότητα 10: Οξείδωση - Αναγωγή. Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας Υδροχημεία Ενότητα 10: Οξείδωση - Αναγωγή Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Κατανόηση των οξειδοαναγωγικών φαινομένων, δυναμικό οξειδοαναγωγής Κατανόηση της διαδικασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΥΔΡΟΒΙΟΤΟΠΟΙ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ

ΟΙ ΥΔΡΟΒΙΟΤΟΠΟΙ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΟΙ ΥΔΡΟΒΙΟΤΟΠΟΙ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ Υδατικά οικοσυστήματα Στη βιόσφαιρα υπάρχουν δύο είδη οικοσυστημάτων: τα υδάτινα και τα χερσαία. Tα υδάτινα οικοσυστήματα διαχωρίζονται ανάλογα με την αλατότητα του νερού

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΤΑΘΜΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΧΘΕΣ, ΣΗΜΕΡΑ, ΑΥΡΙΟ

Η ΣΤΑΘΜΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΧΘΕΣ, ΣΗΜΕΡΑ, ΑΥΡΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΠΗΛΑΙΟΛΟΠΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Σίνα 32, Αθήνα 106 72, τηλ.210-3617824, φαξ 210-3643476, e- mails: ellspe@otenet.gr & info@speleologicalsociety.gr website: www.speleologicalsociety.gr ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Η δομή των πετρωμάτων ως παράγοντας ελέγχου του αναγλύφου

Η δομή των πετρωμάτων ως παράγοντας ελέγχου του αναγλύφου Κεφάλαιο 11 ο : Η ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ Η δομή των πετρωμάτων ως παράγοντας ελέγχου του αναγλύφου Στο κεφάλαιο αυτό θα ασχοληθούμε με τις δευτερογενείς μορφές του αναγλύφου που προκύπτουν από τη δράση της

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ. Αριάδνη Αργυράκη

ΔΙΑΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ. Αριάδνη Αργυράκη ΔΙΑΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ Αριάδνη Αργυράκη Περιεχόμενα 2 1. ΟΡΙΣΜΟΣ- ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΓΕΝΕΣΗΣ 2. ΔΙΑΓΕΝΕΤΙΚΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑ 3. ΔΙΑΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ 4. ΔΙΑΓΕΝΕΣΗ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΠΗΛΟΥ ΔΙΑΓΕΝΕΣΗ / ΟΡΙΣΜΟΣ & ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 8: Οικοσυστήματα (II)

Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 8: Οικοσυστήματα (II) Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 8: Οικοσυστήματα (II) Χαραλαμπίδης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Γεωγραφίας, Ζ Εξάμηνο σπουδών Αθήνα, 2017

Τμήμα Γεωγραφίας, Ζ Εξάμηνο σπουδών Αθήνα, 2017 Ιωάννης Μ. Τσόδουλος Δρ. Γεωλόγος Τμήμα Γεωγραφίας, Ζ Εξάμηνο σπουδών Αθήνα, 2017 Αλλουβιακά ριπίδια (alluvial fans) Είναι γεωμορφές αποθέσεις, σχήματος βεντάλιας ή κώνου που σχηματίζονται, συνήθως, όταν

Διαβάστε περισσότερα

Καταστροφή προϋπαρχόντων πετρωμάτων (αποσάθρωση και διάβρωση) Πυριγενών Μεταμορφωμένων Ιζηματογενών. Μεταφορά Απόθεση Συγκόλληση, Διαγένεση

Καταστροφή προϋπαρχόντων πετρωμάτων (αποσάθρωση και διάβρωση) Πυριγενών Μεταμορφωμένων Ιζηματογενών. Μεταφορά Απόθεση Συγκόλληση, Διαγένεση Ηλίας Χατζηθεοδωρίδης, 2011 Καταστροφή προϋπαρχόντων πετρωμάτων (αποσάθρωση και διάβρωση) Πυριγενών Μεταμορφωμένων Ιζηματογενών Μεταφορά Απόθεση Συγκόλληση, Διαγένεση Αποσάθρωση (weathering) προϋπαρχόντων

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ H Οδηγία 2006/118/ΕΚ ορίζει τα υπόγεια ύδατα ως πολύτιμο φυσικό πόρο, που θα πρέπει να προστατεύεται από την υποβάθμιση και τη ρύπανση. Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα

Διαβάστε περισσότερα

Λιθοστρωματογραφία. Αποτελεί μέθοδο έρευνας της Στρωματογραφίας που έχει σκοπό την ταξινόμηση των ΣΤΡΩΜΕΝΩΝ πετρωμάτων

Λιθοστρωματογραφία. Αποτελεί μέθοδο έρευνας της Στρωματογραφίας που έχει σκοπό την ταξινόμηση των ΣΤΡΩΜΕΝΩΝ πετρωμάτων Λιθοστρωματογραφία Αποτελεί μέθοδο έρευνας της Στρωματογραφίας που έχει σκοπό την ταξινόμηση των ΣΤΡΩΜΕΝΩΝ πετρωμάτων σε ΕΝΟΤΗΤΕΣ με βάση τα λιθολογικά τους χαρακτηριστικά (σύσταση, χρώμα, στρώσεις, υφή,

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Ομάδα Β και Γ τάξης 1 ου Γυμνασίου Ραφήνας και Μαθητική Διαστημική Ομάδα Ραφήνας Μάρτιος 2019

Περιβαλλοντική Ομάδα Β και Γ τάξης 1 ου Γυμνασίου Ραφήνας και Μαθητική Διαστημική Ομάδα Ραφήνας Μάρτιος 2019 Περιβαλλοντική Ομάδα Β και Γ τάξης 1 ου Γυμνασίου Ραφήνας και Μαθητική Διαστημική Ομάδα Ραφήνας Μάρτιος 2019 Νέα στοιχεία δείχνουν ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν γίνει πιο συχνά μετά το 1980, ενώ

Διαβάστε περισσότερα

Υ Α Δ Τ Α ΙΝΑ ΟΙΚ ΙΝΑ ΟΙΚ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΥΣΤΗΜΑ Α Κ Ποϊραζ Ποϊραζ δης Χειμερινό

Υ Α Δ Τ Α ΙΝΑ ΟΙΚ ΙΝΑ ΟΙΚ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΥΣΤΗΜΑ Α Κ Ποϊραζ Ποϊραζ δης Χειμερινό Κ. Ποϊραζίδης Χειμερινό 2010 2011 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΒΙΒΛΙΑ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΥΛΗΣ Ενότητα 1: Εισαγωγή στους υγροτόπους 1.1. Λίμνες 1.2. Έλη 1.3. Υφάλμυρα νερά 1.4. Τρεχούμενα νερά Ενότητα 2: ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Σε αντίθεση με τις θάλασσες, το νερό των ποταμών δεν περιέχει σχεδόν καθόλου αλάτι - γι' αυτό το λέμε γλυκό νερό.

Σε αντίθεση με τις θάλασσες, το νερό των ποταμών δεν περιέχει σχεδόν καθόλου αλάτι - γι' αυτό το λέμε γλυκό νερό. Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καστρίου 2013 Tι είναι τα ποτάμια; Τα ποτάμια είναι φυσικά ρεύματα νερού. Δημιουργούνται από το νερό των βροχών και των λιωμένων πάγων, που κατεβαίνει από πιο ψηλές περιοχές

Διαβάστε περισσότερα

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Οι οργανισμοί αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους σε πολλά επίπεδα στα πλαίσια ενός οικοσυστήματος Οι φυσικές

Διαβάστε περισσότερα

Κ. Ποϊραζίδης Εισήγηση 4 η Λειτουργίες και αξίες των υγροτόπω. Εαρινό

Κ. Ποϊραζίδης Εισήγηση 4 η Λειτουργίες και αξίες των υγροτόπω. Εαρινό ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Κ. Ποϊραζίδης Εισήγηση 4 η και αξίες των υγροτόπω 03/12/10 Εαρινό 2010 2011 Εμπλουτισμός των υπόγειων υδροφόρων στρωμάτων Ρόλο παίζουν οι φυσικές ιδιότητες του εδάφους και του γεωλογικού

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΗ 5. Ανάλυση αποτελεσμάτων αλιευτικής και περιβαλλοντικής έρευνας- Διαχειριστικές προτάσεις ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ

ΦΑΣΗ 5. Ανάλυση αποτελεσμάτων αλιευτικής και περιβαλλοντικής έρευνας- Διαχειριστικές προτάσεις ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ & ΕΔΑΦΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Ρωμανού 3 Χαλέπα - 73 133 Χανιά Κρήτης - http://triton.chania.teicrete.gr/

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΡΙΟΛΑΚΟΣ Η., ΦΟΥΝΤΟΥΛΗΣ Ι., ΘΕΟΧΑΡΗΣ Δ.

ΜΑΡΙΟΛΑΚΟΣ Η., ΦΟΥΝΤΟΥΛΗΣ Ι., ΘΕΟΧΑΡΗΣ Δ. ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ Νο 81 ΜΑΡΙΟΛΑΚΟΣ Η., ΦΟΥΝΤΟΥΛΗΣ Ι., ΘΕΟΧΑΡΗΣ Δ. (2001). Διαχείριση υδρευτικών και αρδευτικών αναγκών του νομού Αιτωλοακαρνανίας με τη χρήση συστήματος γεωγραφικών πληροφοριών Πρακτικά 9 ου Συνέδριου

Διαβάστε περισσότερα

Θαλάσσια ιζήματα_2. (συνέχεια...)

Θαλάσσια ιζήματα_2. (συνέχεια...) Θαλάσσια ιζήματα_2 (συνέχεια...) Τα υδρογενή ή αυθιγενή ιζήματα σχηματίζονται από την καθίζηση χημικών στοιχείων ή ενώσεων, τα οποία εξέρχονται της διαλελυμένης φάσης τους στην υδάτινη στήλη. κόνδυλοι

Διαβάστε περισσότερα

ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ- ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΙΖΗΜΑΤΩΝ. Αριάδνη Αργυράκη

ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ- ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΙΖΗΜΑΤΩΝ. Αριάδνη Αργυράκη 1 ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ- ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΙΖΗΜΑΤΩΝ Αριάδνη Αργυράκη Περιεχόμενα 2 1. Σύσταση του θαλάσσιου νερού και παράγοντες ελέγχου συγκέντρωσης στοιχείων 2. Συντηρητικά, ανακυκλώσιμα (θρεπτικά), προσροφημένα

Διαβάστε περισσότερα

Α.3.4. Προκαταρκτική Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλότητας

Α.3.4. Προκαταρκτική Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλότητας Α.3.4. Προκαταρκτική Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλότητας Εισαγωγή Ο σκοπός της παρούσας μελέτης είναι ο εντοπισμός τμημάτων καταρχήν κατάλληλων από γεωλογική άποψη για οικιστική ή άλλη συναφή με δόμηση ανάπτυξη,

Διαβάστε περισσότερα

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Οι οργανισμοί αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους σε πολλά επίπεδα στα πλαίσια ενός οικοσυστήματος Οι φυσικές

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΠΕΙΡΟΥ ΠΑΡΑΠΕΙΡΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΑΝΟΙΞΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΑΜΨΗΣ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ ΠΑΤΡΑ-ΤΡΙΠΟΛΗ»

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΠΕΙΡΟΥ ΠΑΡΑΠΕΙΡΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΑΝΟΙΞΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΑΜΨΗΣ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ ΠΑΤΡΑ-ΤΡΙΠΟΛΗ» ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΠΕΙΡΟΥ ΠΑΡΑΠΕΙΡΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΑΝΟΙΞΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΑΜΨΗΣ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ ΠΑΤΡΑ-ΤΡΙΠΟΛΗ» ΑΡΒΑΝΙΤΗ ΛΙΝΑ (00003) «ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ε ΑΦΟΣ. Έδαφος: ανόργανα οργανικά συστατικά

Ε ΑΦΟΣ. Έδαφος: ανόργανα οργανικά συστατικά Ε ΑΦΟΣ Έδαφος: ανόργανα οργανικά συστατικά ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Έδαφος Το έδαφος σχηµατίζεται από τα προϊόντα της αποσάθρωσης των πετρωµάτων του υποβάθρου (µητρικό πέτρωµα) ή των πετρωµάτων τω γειτονικών

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτορική Διατριβή Β : Τρισδιάστατη Αριθμητική Προσομοίωση της Υδροδυναμικής Κυκλοφορίας του Πατραϊκού Κόλπου

Διδακτορική Διατριβή Β : Τρισδιάστατη Αριθμητική Προσομοίωση της Υδροδυναμικής Κυκλοφορίας του Πατραϊκού Κόλπου Διδακτορική Διατριβή Β : Τρισδιάστατη Αριθμητική Προσομοίωση της Υδροδυναμικής Κυκλοφορίας του Πατραϊκού Κόλπου Στη διδακτορική διατριβή μελετάται αριθμητικά η υδροδυναμική κυκλοφορία του Πατραϊκού κόλπου,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΟΡΕΙΝΩΝ ΥΔΑΤΩΝ Ι Κεφάλαιο 6 ο

ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΟΡΕΙΝΩΝ ΥΔΑΤΩΝ Ι Κεφάλαιο 6 ο Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων Εργαστήριο Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων και Διαχείρισης Κινδύνου Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΟΡΕΙΝΩΝ ΥΔΑΤΩΝ Ι Κεφάλαιο 6 ο Φώτιος

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2018 2019 ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ- ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1 Περιεχόμενα ΕΝΟΤΗΤΑ Α : ΧΑΡΤΕΣ Α1.4 Ποιον χάρτη να διαλέξω;. 3 Α1.3 Η χρήση των χαρτών στην καθημερινή

Διαβάστε περισσότερα

ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΟΝ ΚΟΛΠΟ ΤΗΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ. Μ.Δασενάκης ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΟΝ ΚΟΛΠΟ ΤΗΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ. Μ.Δασενάκης ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΟΝ ΚΟΛΠΟ ΤΗΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ Μ.Δασενάκης ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ Ο ΣΑΡΩΝΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ Επιφάνεια: 2600 km 2 Μέγιστο βάθος: 450 m

Διαβάστε περισσότερα

MIL012 - Εκβολή ρύακα Σπυρίτου

MIL012 - Εκβολή ρύακα Σπυρίτου MIL012 - Εκβολή ρύακα Σπυρίτου Περιγραφή Η εκβολή του ρύακα Σπυρίτου βρίσκεται στην παραλία Αμμουδαράκι ή Τριάδες, 5,5 χιλιόμετρα περίπου βορειοδυτικά του οικισμού Εμπορειός στη Μήλο. Πρόκειται για εκβολή

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Ενότητα 1: Εισαγωγή Eαρινό 2013-2014 Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΝΟΜΟΥ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΝΟΜΟΥ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΝΟΜΟΥ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ Μ.Π.Ε. ΦΡΑΓΜΑΤΩΝ ΚΡΕΜΑΣΤΩΝ ΚΑΣΤΡΑΚΙΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ. ΑΓΡΙΝΙΟ ΜΑΡΤΙΟΣ 2006 Οι προτεινόµενοι περιβαλλοντικοί όροι του Τεχνικού Επιµελητηρίου Νοµού Αιτωλοακαρνανίας

Διαβάστε περισσότερα

ΙΖΗΜΑΤΟΓΕΝΗ ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ

ΙΖΗΜΑΤΟΓΕΝΗ ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ Η εφαρμογή των γεωλογικών πληροφοριών σε ολόκληρο το φάσμα της αλληλεπίδρασης μεταξύ των ανθρώπων και του φυσικού τους περιβάλλοντος Η περιβαλλοντική γεωλογία είναι εφαρμοσμένη

Διαβάστε περισσότερα

Φοιτητες: Σαμακός Φώτιος Παναγιώτης 7442 Ζάπρης Αδαμάντης 7458

Φοιτητες: Σαμακός Φώτιος Παναγιώτης 7442 Ζάπρης Αδαμάντης 7458 Φοιτητες: Σαμακός Φώτιος Παναγιώτης 7442 Ζάπρης Αδαμάντης 7458 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2.ΣΤΟΙΧΕΙΑΡΥΠΑΝΣΗΣ 2.1 ΠΑΘΟΦΟΝΟΙ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ 2.1.1 ΒΑΚΤΗΡΙΑ 2.1.2 ΙΟΙ 2.1.3 ΠΡΩΤΟΖΩΑ 2.2 ΑΝΟΡΓΑΝΕΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΔΙΑΛΥΤΕΣ ΣΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Ι ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΙΑΛΕΞΕΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Ι ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΙΑΛΕΞΕΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ Υ ΡΟΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Ι ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΙΑΛΕΞΕΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Έδαφος και Πετρώματα

Έδαφος και Πετρώματα Το έδαφος = ένα σύνθετο σύνολο από μεταλλεύματα, νερό και αέρα Επηρεάζει αμφίδρομα τους ζώντες οργανισμούς Τα πετρώματα αποτελούν συμπλέγματα μεταλλευμάτων τα οποία συνδέονται είτε μέσω συνδετικών κόκκων

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Η ΡΟΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Η ροή του νερού μεταξύ των άλλων καθορίζει τη ζωή και τις λειτουργίες των έμβιων οργανισμών στο ποτάμι. Διαμορφώνει το σχήμα του σώματός τους, τους

Διαβάστε περισσότερα

3. Να αναφέρεις να μέτρα που πρέπει να ληφθούν σε μια σχολική μονάδα πριν, κατά την διάρκεια και μετά από ένα σεισμό.

3. Να αναφέρεις να μέτρα που πρέπει να ληφθούν σε μια σχολική μονάδα πριν, κατά την διάρκεια και μετά από ένα σεισμό. ΜΑΘΗΜΑ 10 1. Ποιες είναι οι επιπτώσεις των σεισμών και των ηφαιστειακών εκρήξεων. 2. Ποια είναι η κοινή προέλευση και των δύο παραπάνω φαινομένων; 3. Γιατί είναι μικρός ο αριθμός ο αριθμός των ανθρώπινων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΡΟΔΟΥ (22 ΝΟΕ 2013)

ΠΛΗΜΜΥΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΡΟΔΟΥ (22 ΝΟΕ 2013) ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Δρ. ΕΥΘ. ΛΕΚΚΑΣ, Καθηγητής Πανεπιστημιούπολη

Διαβάστε περισσότερα

Ακραία Καιρικά Φαινόμενα στον Ελληνικό χώρο 20-25 Σεπτεμβρίου 2015

Ακραία Καιρικά Φαινόμενα στον Ελληνικό χώρο 20-25 Σεπτεμβρίου 2015 Ακραία Καιρικά Φαινόμενα στον Ελληνικό χώρο 20-25 Σεπτεμβρίου 2015 Χωρική κατάνομή Εξέλιξη Επιπτώσεις Αθήνα 2015 Λέκκας Ε., Νάστος Π., Διακάκης Μ. 20 25 Σεπτεμβρίου 2015 20 Σεπτεμβρίου 21:00 06.00 1o Μέτωπο

Διαβάστε περισσότερα

5.4. Υδατικό δυναμικό

5.4. Υδατικό δυναμικό ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 / ΥΔΑΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Εικόνα 5-4 Βασική πορεία και σημείο προορισμού των κατά τόπους ατμοσφαιρικών κατακρημνισμάτων: επιφανειακή απορροή, εδαφική διήθηση, εξάτμιση και διαπνοή. (Πηγή: Miller, περιβάλλον,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΨΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: «ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ»

ΣΥΝΟΨΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: «ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ» ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ 2000-2006 ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ 75% ΑΠΟ ΤΟ Ε. Τ. Π. Α. ΚΑΙ 25% ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Εργαστήριο Οικολογικής

Διαβάστε περισσότερα