ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΡΥΘΜΟΥ ΑΝΑΝΕΩΣΗς ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΣΤΗ ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ ΤΟΥ ΑΙΤΩΛΙΚΟΥ, από ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ, ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚων ΟΜΟΙΩΜΑΤων

Transcript

1 9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας Πρακτικά, Τόμος ΙΙ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΡΥΘΜΟΥ ΑΝΑΝΕΩΣΗς ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΣΤΗ ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ ΤΟΥ ΑΙΤΩΛΙΚΟΥ, από ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ, ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚων ΟΜΟΙΩΜΑΤων Κουντουρά Κ., Ζαχαρίας Ι. Τμήμα Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, kkountoura@cc.uoi.gr Περίληψη Στην πρόβλεψη των επιπτώσεων των θαλάσσιων τεχνικών έργων θα βοηθούσε η χρήση των αριθμητικών μοντέλων. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιήθηκε το υδροδυναμικό ομοίωμα MIKE 21, HD, καθώς είναι ικανό να προσομοιώσει τη ροή σε ποταμόκολπους, λίμνες και παράκτιες περιοχές. Ως περιοχή μελέτης ορίστηκε η λιμνοθάλασσα του Αιτωλικού. Για τη μελέτη της προσομοίωσης της κυκλοφορίας του νερού εξετάστηκαν ποικίλα σενάρια τα οποία περιλάμβαναν τη μελέτη της κατασκευής ενός σημαντικού αριθμού τεχνικών έργων, με τελικό στόχο τη βελτίωση της ποιότητας των υδάτων της λ/θ του Αιτωλικού. Το ιδανικότερο σενάριο περιλάμβανε ένα συνδυασμό τεχνικών έργων, όπως την εκβάθυνση της εισόδου της λιμνοθάλασσας, την αφαίρεση του αναχώματος κ.τ.λ. σύμφωνα με το οποίο η βέλτιστη ημερήσια ροή του νερού που εισέρχεται στη λιμνοθάλασσα αυξάνεται περίπου κατά 82%. Τελικά, φαίνεται ότι με τη χρήση του μοντέλου είναι εύκολο να επιλέξεις μέσα από δέκα πιθανές λύσεις (σενάρια) αυτή με τις λιγότερες επιπτώσεις και τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Λέξεις κλειδιά: μοντέλα, κυκλοφορία, υδροδυναμική, επιπτώσεις, τεχνικά έργα. study of the WATER REFRESH RATE IN aitoliko lagoon, from the construction of MARINE TECHNICAL WORKS, using numerical models Kountoura K., Zacharias I. Department of Environmental Management and Natural Resources, University of Ioannina, kkountoura@cc.uoi.gr Abstract To forecast the impact of marine technical works, there is need of numerical models. For this reason, the hydrodynamic model MIKE 21, HD was used, since it can simulate the water flow in estuaries, lakes and coastal regions. The case study region is Aitoliko lagoon. For the study of the simulation of the water circulation, various scenarios were studied which included the study of the construction of important number of technical works, with final aim the improvement of quality of the water that enters in the Aitoliko lagoon. The most ideal scenario included a combination of technical works, such as the deepening of the lagoon entrance, the removal of dikes, e.t.c., according to which the greatest flow of water per day entering in the lagoon is increased at roughly 82%. In conclusion, it seems that using this model it is easy to choose between ten possible solutions (scenarios), the one with less impacts and high affectivity. Keywords: models, circulation, hydrodynamic, impacts, technical works. 1. Εισαγωγή Το συγκρότημα των λιμνοθαλασσών Αιτωλικού - Μεσολογγίου βρίσκεται στο ΝΔ τμήμα του νομού Αιτωλοακαρνανίας. Η λ/θ του Μεσολογγίου συνορεύει στο νότιο τμήμα της με τον Πατραϊκό κόλπο, με τον οποίο επικοινωνεί μέσω των ανοιγμάτων που δημιουργούνται μεταξύ μιας σειράς αμμωδών νησίδων, συνολικού μήκους περίπου 12Km. Πρόκειται για μια ρηχή λιμνοθάλασσα με μέσο βάθος περίπου 0,5m και μέγιστο 3m. Στο βόρειο τμήμα της εκτείνεται η λιμνοθάλασσα του Αιτωλικού, η οποία σε αντίθεση με την πρώτη στο μεγαλύτερο τμήμα της έχει βάθος περίπου 5-10m, εκτός από το βόρειο τμήμα της όπου το βάθος φθάνει μέχρι και τα 33m. Οι δύο λιμνοθάλασσες επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω δύο γεφυριών με μέσο βάθος περίπου τα 80cm και μήκος 80m το κάθε ένα

2 9 th Symposium on Oceanography & Fisheries, Proceedings, Volume ΙΙ Εικ. 1: Tοπογραφικός χάρτης των λιμνοθαλασσών Αιτωλικού Μεσολογγίου και γραφική απεικόνιση των σημαντικότερων τεχνικών έργων. Το κύριο χαρακτηριστικό της λιμνοθάλασσας του Αιτωλικού είναι οι ανοξικές συνθήκες που χαρακτηρίζουν τα βαθύτερα στρώματά της, καθώς επίσης και οι υψηλές συγκεντρώσεις H 2 S που παρατηρούνται σε αυτά, σαν αποτέλεσμα τόσο της γεωλογίας της περιοχής όσο και της αποσύνθεσης οργανικών υλικών (Leonardos I. et al., 1997). Από το 1965 και μετά πραγματοποιήθηκαν ποικίλες επεμβάσεις στο εσωτερικό της λιμνοθάλασσας του Μεσολογγίου, οι οποίες άλλαξαν τον τρόπο επικοινωνίας, τροφοδοσίας και κυκλοφορίας του γλυκού και του αλμυρού νερού, αλλά δημιούργησαν ταυτόχρονα και κάποιες πηγές ρύπανσης. Σύμφωνα με τον Ψιλοβίκο ο οποίος το 1995 μέτρησε τις ταχύτητες και τις παροχές του νερού στη δυτική γέφυρα του Αιτωλικού, η μέση παροχή ήταν ίση με 1,63m 3 /s ενώ η μέση ταχύτητα ήταν 0,07m/s. Οι τόσο μικρές τιμές των συγκεκριμένων παραμέτρων σε συνδυασμό με τις μικρές διαστάσεις των δύο γεφυριών, αλλά και τα διάφορα τεχνικά έργα που πραγματοποιήθηκαν στη λ/θ του Μεσολογγίου ενισχύουν κατά πολύ το περιβαλλοντικό πρόβλημα της συγκεκριμένης λιμνοθάλασσας, λόγω του ότι οι όγκοι του νερού που εισέρχονται από τη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου δεν επαρκούν ποσοτικά ώστε να ανανεωθεί το νερό της λιμνοθάλασσας του Αιτωλικού. Λύση στο συγκεκριμένο περιβαλλοντικό πρόβλημα θα αποτελούσε η εισροή περισσότερου νερού στη λιμνοθάλασσα του Αιτωλικού. Με αφορμή αυτό πραγματοποιήθηκε η συγκεκριμένη εργασία σκοπός της οποίας ήταν η μελέτη και ο υπολογισμός των όγκων νερού που εισέρχονται στη λ/θ του Αιτωλικού, υπό διαφορετικά σενάρια, τα οποία περιλάμβαναν την κατασκευή ποικίλων έργων, αλλά και την επιλογή των καταλληλότερων προς εφαρμογή, με απώτερο σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας του νερού στο εσωτερικό της λ/θ του Αιτωλικού. 2. Μεθοδολογία Για την επίλυση του συγκεκριμένου περιβαλλοντικού προβλήματος χρησιμοποιήθηκε το μαθηματικό ομοίωμα MIKE 21, HD, ένα γενικό σύστημα αριθμητικού ομοιώματος για την προσομοίωση

3 9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας Πρακτικά, Τόμος ΙΙ της μεταβολής του ύψους του νερού και της ροής σε εκβολές ποταμών, λίμνες, κόλπους και παράκτιες περιοχές. Το συγκεκριμένο ομοίωμα είναι ικανό να προσομοιώσει ασταθείς δυσδιάστατες κυκλοφορίες σε ένα στρώμα ροών (κατακόρυφα ομογενές), όταν συνοδεύεται από τη βυθομετρία και άλλες σχετικές συνθήκες (π.χ. συντελεστές αντίστασης, πεδία ανέμου, συνθήκες υδρογραφικών ορίων, κ.τ.λ.), και βασίζεται κυρίως στην επίλυση των εξισώσεων της διατήρησης της συνέχειας και της ορμής στη x και y διεύθυνση. Οι απαραίτητες τοπογραφικές και βαθυμετρικές πληροφορίες για τη σωστή λειτουργία του μοντέλου ψηφιοποιήθηκαν μέσω του ΜΙΚΕ ZERO και εισήχθησαν στο μοντέλο με τη μορφή ενός ορθογώνιου κανάβου. Η απόσταση μεταξύ δύο γειτονικών κομβικών σημείων επιλέχθηκε να είναι ίση με 20m, ενώ το διάστημα προσομοίωσης επιλέχθηκε να είναι μια εβδομάδα, με χρονικό βήμα 4sec, ώστε να επιτευχθεί η επιθυμητά μικρή τιμή του αριθμού Courant. Η εξαγωγή της χρονοσειράς της παλίρροιας πραγματοποιήθηκε χρησιμοποιώντας τις κυρίαρχες παλιρροιακές συνιστώσες από το λιμάνι της Τουρλίδας. Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφερθεί ότι επιλέχθηκε να χρησιμοποιηθεί η συγκεκριμένη τοπογραφία, και όχι ολόκληρη η λ/θ του Αιτωλικού ή/και του Μεσολογγίου για το λόγο ότι έπρεπε να προσομοιωθούν πολύ καλά οι ακριβείς διαστάσεις των δύο γεφυριών, δηλαδή να χρησιμοποιηθεί αρκετά μικρό μέγεθος για κάθε grid, αυτό όμως σε συνδυασμό με μια μεγάλη περιοχή θα σήμαινε και πολύ μεγάλο υπολογιστικό χρόνο. Επίσης έπειτα από σειρά δοκιμών προσδιορίσθηκαν οι συνθήκες στα δύο ανοιχτά όρια της περιοχής. Στο βόρειο όριο, το οποίο βρίσκεται βόρεια των δύο γεφυριών του Αιτωλικού, όλες οι μεταβλητές θεωρήθηκαν σταθερές και ίσες με το μηδέν, ενώ στο νότιο όριο, το οποίο βρίσκεται νότια του ν. Ντολμάς, δόθηκε η χρονοσειρά της παλίρροιας από την Τουρλίδα. Ακολούθως ορίστηκαν οι υδροδυναμικές παράμετροι του μοντέλου, οι οποίες ήταν σημαντικές για τη σωστή βαθμονόμηση του και η οποία πραγματοποιήθηκε χρησιμοποιώντας μόνο την παλίρροια της Τουρλίδας, λόγω ελλιπών δεδομένων. Η πιο σημαντική παράμετρος για την εφαρμογή του υδροδυναμικού μοντέλου είναι ο συντελεστής τριβής του πυθμένα, συντελεστής Manning, ο οποίος εξαρτάται κατά κύριο λόγο από τη λιθολογία των ιζημάτων του πυθμένα της εκάστοτε περιοχής μελέτης. Για τη συγκεκριμένη περιοχή καλύτερη τιμή για το συντελεστή αυτό επιλέχθηκε αυτή των 100m 1/3 /s, τιμή ιδιαίτερα μεγάλη, λόγω της έντονης παρουσίας φυκών και του μικρού βάθους της λιμνοθάλασσας. Άλλη μια παράμετρος που έπρεπε να οριστεί είναι ο συντελεστής τυρβώδους ιξώδους (eddy viscosity). Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, για το συγκεκριμένο συντελεστή θα πρέπει να ισχύει η ακόλουθη ανισότητα:. Βάσει του συγκεκριμένου τύπου και των τιμών των αντίστοιχων συντελεστών, για τη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου, ο συντελεστής τυρβώδους ιξώδους θα πρέπει να παίρνει τιμές μικρότερες από 2,5 m 2 /s, ενώ η τελική του τιμή επιλέχθηκε να είναι ίση με 1m 2 /s. Τέλος άλλος ένας σημαντικός συντελεστής για την προσομοίωση του υδροδυναμικού μοντέλου είναι ο συντελεστής τριβής του ανέμου (κ), η τιμή του οποίου υπολογίζεται βάση του τύπου:. Η ιδανικότερη τιμή του συγκεκριμένου συντελεστή είναι 0,0026 για μέτριους και δυνατούς ανέμους στην ανοιχτή θάλασσα, όμως το εύρος των τιμών του μπορεί να κυμαίνεται από 2*10-6 έως 6*10-6, με την τελευταία να είναι η επικρατέστερη και να χρησιμοποιείται στο συγκεκριμένο μοντέλο. Ακολούθως πραγματοποιήθηκαν δέκα διαφορετικά σενάρια για τον υπολογισμό των όγκων του νερού που εισέρχονται στη λιμνοθάλασσα του Αιτωλικού και την εύρεση των καταλληλότερων τεχνικών έργων όσον αφορά τη βελτίωση της ποιότητας των υδάτων στο εσωτερικό της. Το κάθε ένα από τα σενάρια αυτά περιλάμβανε τόσο μεμονωμένα όσο και συνδυαστικά έργα, ενώ η εξαγωγή των αποτελεσμάτων σε κάθε περίπτωση αφορούσε τον υπολογισμό της ταχύτητας και της ροής του

4 9 th Symposium on Oceanography & Fisheries, Proceedings, Volume ΙΙ νερού σε κάθε μια από τις δύο γέφυρες. Τα κατασκευαστικά έργα που μελετήθηκαν στο σύνολο των σεναρίων, περιγράφονται στο επόμενο κεφάλαιο. 3. Αποτελέσματα Μετά τη βαθμονόμηση του μοντέλου, πραγματοποιήθηκαν δυο κύκλοι διαφορετικών δοκιμών για όλα τα πιθανά σενάρια. Ο πρώτος κύκλος αφορούσε μόνο την παλιρροιακή κυκλοφορία, όπου χρησιμοποιήθηκε η χρονοσειρά της παλίρροιας από τις παλιρροιακές συνιστώσες του λιμανιού της Τουρλίδας και θεωρήθηκε ότι δεν υπήρχε άνεμος, ενώ στο δεύτερο κύκλο χρησιμοποιήθηκε η ίδια παλίρροια και όσον αφορά τον άνεμο επιλέχθηκε η χρονοσειρά των επικρατούντων στην περιοχή ανεμολογικών συνθηκών κατά το διάστημα την προσομοίωσης. Μετά την επεξεργασία των αποτελεσμάτων υπολογίσθηκαν για κάθε ένα σενάριο ο ημερήσιος όγκος του νερού που εισέρχεται στη λιμνοθάλασσα του Αιτωλικού και πραγματοποιήθηκε σύγκρισή του σε σχέση με τα αποτελέσματα του πρώτου σεναρίου. Στη συγκεκριμένη εργασία επιλέχθηκαν να αναφερθούν μόνο τα αποτελέσματα των σεναρίων που αφορούσαν την παλιρροιακή κυκλοφορία, χωρία άνεμο. Το πρώτο σενάριο (σενάριο_1) δεν περιλάμβανε την κατασκευή κανενός έργου, η εκτέλεσή του αποσκοπούσε καθαρά και μόνο στην καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης και αυτό όσον αφορά τον υπολογισμό των ταχυτήτων των ρευμάτων που διαπερνούν τις δυο γέφυρες, της ροής του νερού σε αυτά, καθώς επίσης και του ημερήσιου όγκου του νερού που εισέρχεται στη λιμνοθάλασσα του Αιτωλικού με τη δεδομένη μορφολογία της περιοχής. Σύμφωνα με τα αποτελέσματά του, υπολογίσθηκε ότι η μέση παροχή για την ανατολική και δυτική γέφυρα του Αιτωλικού ήταν ίση με 2,34 m 3 /s και 1,56 m 3 /s αντίστοιχα, ενώ ο ημερήσιος όγκος του νερού που εισερχόταν από την λ/θ του Μεσολογγίου ανερχόταν στα m 3. Το δύο ακόλουθα σενάρια, σενάριο_2 και σενάριο_3, αφορούσαν την επέκταση του στραβαύλακα κάτω από τη δυτική γέφυρα και την επέκτασή του μέσα στη λιμνοθάλασσα του Αιτωλικού έως την ισοβαθή των 2,5m. Η διαφορά τους έγκειται στο γεγονός ότι το βάθος του στο δεύτερο σενάριο ήταν 1m και στο τρίτο 2m σε όλο το μήκος του, ενώ το πλάτος του ήταν και στις δύο περιπτώσεις 80m. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα αυτών των σεναρίων, η μεταβολή του ημερήσιου όγκου του νερού που εισέρχεται στο Αιτωλικό στην πρώτη περίπτωση αυξάνεται μόνο κατά 9,3%, ενώ στη δεύτερη περίπτωση το συγκεκριμένο ποσοστό ανέρχεται στο 53%, σε σχέση με τον όγκο του νερού που υπολογίσθηκε ότι εισέρχεται ανά ημέρα στο πρώτο σενάριο. Όσον αφορά το επόμενο σενάριο (σενάριο_4) αυτό προέβλεπε την επέκταση του δίαυλου προς τα βόρεια, τη διέλευσή του κάτω από την ανατολική γέφυρα του Αιτωλικού και την επέκτασή του στο εσωτερικό της λιμνοθάλασσας έως την ισοβαθή των 3m, ενώ η ποσοστιαία μεταβολή του ημερήσιου όγκου του νερού που εισέρχεται στη λ/θ του Αιτωλικού, αυξάνεται περίπου κατά 37% σε σχέση με τον όγκο του πρώτου σεναρίου. Τα δύο επόμενα σενάρια, σενάριο_5 και σενάριο_6, αναφέρονται σε επεμβάσεις σχετικά με το ανάχωμα που συνδέει το Αιτωλικό και τον Παλαιοπόταμο. Στην πρώτη περίπτωση απομακρύνεται το τμήμα από το Αιτωλικό έως και το σημείο όπου βρίσκεται το κτίριο του βιολογικού καθαρισμού, ενώ στη δεύτερη δημιουργούνται ακριβώς επάνω στο ανάχωμα τρεις νέες υποθετικές γέφυρες με πλάτος 60m περίπου η κάθε μία και βάθος παρόμοιο με αυτό των υδάτων της περιοχής. Τα αποτελέσματα και στις δύο περιπτώσεις δεν ήταν καθόλου ενθαρρυντικά, αφού οι μεταβολές της ημερήσιας εισροής νερού ήταν σχεδόν μηδενικές, 0,19% και 0,05%. Το σενάριο_7 είχε ως προϋπόθεση τη δημιουργία ενός νέου υφαλαύλακα, ο οποίος θα ξεκινούσε νότια και δεξιά από το ν. Ντολμά, θα κατευθυνόταν ευθεία ως το ύψος περίπου του βιολογικού σταθμού, από εκεί θα συνέχιζε προς τα αριστερά, περνώντας κάτω από τη Δυτική γέφυρα και στο τέλος θα κατέληγε στη λ/θ του Αιτωλικού όπου το βάθος των νερών θα ήταν περίπου 2m, με διαστά

5 9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας Πρακτικά, Τόμος ΙΙ (α) (β) Εικ. 2: Στιγμιότυπα από την κυκλοφορία του νερού της λιμνοθάλασσας του Μεσολογγίου, στα οποία αναφέρονται οι ταχύτητες και οι διευθύνσεις των ρευμάτων καθώς επίσης και η επιφανειακή διακύμανση των υδάτων, (α) κατά την πλήμμη και (β) κατά την άμπωτη, μετά την κατασκευή των τεχνικών έργων του σεναρίου_10. σεις 2m βάθος και 40m πλάτος, ενώ το αποτέλεσμα της δημιουργίας του συγκεκριμένου έργου θα ήταν η αύξηση της ποσοστιαίας μεταβολής του εισερχόμενου νερού κατά 40% περίπου. Ακολούθως το σενάριο_8 προέβλεπε την εκβάθυνση τόσο της δυτικής όσο και της ανατολικής γέφυρας του Αιτωλικού έως ότου το βάθος των νερών έφθανε τα 2m, έργο το οποίο ως φαίνεται από μόνο του δε θα επέφερε σημαντική αλλαγή στην ποιότητα των υδάτων του Αιτωλικού, αφού ο όγκος του νερού που εισέρχεται στη λιμνοθάλασσα αυξάνεται μόνο κατά 11%, σε σχέση πάντα με τον όγκο του πρώτου σεναρίου. Τέλος, τα δύο τελευταία σενάρια, σενάριο_9 και σενάριο_10, περιλάμβαναν συνδυαστικά την κατασκευή όλων των προηγούμενων έργων. Πιο συγκεκριμένα, το σενάριο_9 προέβλεπε την επέκταση του στραβαύλακα και του διαύλου μέχρι τη λ/θ του Αιτωλικού όπου το βάθος των νερών είναι περίπου 3m, περνώντας κάτω από τη δυτική και ανατολική γέφυρα, αντίστοιχα και με διαστάσεις για τον μεν πρώτο βάθος 1m και πλάτος περίπου 100m και για το δεύτερο βάθος 2m και πλάτος 40m, επίσης εκβάθυνση και των δυο γεφυριών έως το σημείο όπου το βάθος των υδάτων φθάνει περίπου στα 2m και τέλος την απομάκρυνση του αναχώματος από το Αιτωλικό έως το σημείο περίπου που βρίσκεται το κτήριο του βιολογικού καθαρισμού της περιοχής. Όσον αφορά το σενάριο_10, είναι ακριβώς το ίδιο με το σενάριο_9, η μόνη τους διαφορά έγκειται στο βάθος στραβαύλακα στο τελευταίο σενάριο είναι 2m. Παρόλο που τα δύο σενάρια μεταξύ τους δεν έχουν μεγάλες διαφορές, έχουν μεγάλες αποκλίσεις όσον αφορά τα αποτελέσματά τους, κατά τα οποία για το μεν πρώτο ο ημερήσιος όγκος του νερού αυξάνεται κατά 44%, ενώ για το δεύτερο η αύξηση ανέρχεται στα 82%

6 9 th Symposium on Oceanography & Fisheries, Proceedings, Volume ΙΙ 4. Συμπεράσματα - Συζήτηση Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, τα πλέον κατάλληλα σενάρια για τη βελτίωση της ποιότητας των υδάτων της λ/θ του Αιτωλικού είναι πρώτα απ όλα το συνδυαστικό σενάριο_10, σύμφωνα με το οποίο η μέγιστη εισροή νερού ανά ημέρα ανέρχεται στα m 3, μια μεταβολή περίπου της τάξης του 82%, ενώ η συνολική εισροή νερού για το διάστημα της υδροδυναμικής προσομοίωσης είναι m 3, τη στιγμή που ο συνολικός όγκος του νερού της λιμνοθάλασσας του Αιτωλικού είναι m 3 (Εικ. 2). Δεύτερο σε σειρά καταλληλότητας είναι ένα πιο απλό σενάριο, το 3, το οποίο περιλαμβάνει απλά την εκβάθυνση του στραβαύλακα, ενώ ο ημερήσιος όγκος νερού που εισέρχεται στο Αιτωλικό είναι περίπου m 3. Συμπερασματικά, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι τα μαθηματικά ομοιώματα μπορούν να προσομοιώσουν περιβαλλοντικά προβλήματα από την κατασκευή θαλάσσιων τεχνικών έργων, να προβλέψουν σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον και να δώσουν σημαντικές πληροφορίες για την επίλυσή τους. Προϋπόθεση για αξιόπιστα αποτελέσματα είναι η ύπαρξη όλων των απαραίτητων δεδομένων, τόσο ωκεανογραφικών, όσο και μετεωρολογικών. 5. Βιβλιογραφικές Αναφορές Leonardos I. & Sinis A., Fish mass mortality in the Etolikon lagoon, Greece: The role of local geology. Cybium, 21 (2): ΜΙΚΕ 21, 2001, Coastal Hydraulics and Oceanography, User guide, Denmark. Ψιλοβίκος, Α., Έρευνα εκτίμησης και διαχείρισης του υδατικού δυναμικού της λεκάνης του κάτω Αχελώου για την ανάπτυξη και την περιβαλλοντική αναβάθμιση του δέλτα των λιμνοθαλασσών και του συνόλου της περιοχής, τεύχη Γ1 και Γ2, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης