ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΡΩΚΤΙΚΟΥ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΡΩΚΤΙΚΟΥ"

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ ΙΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΡΩΚΤΙΚΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΗΤΣΑΙΝΑΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΠΑΤΡΑ, 2014

2 Οι εργαστηριακές σημειώσεις περιγράφουν τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί για την ανατομία του τρωκτικού (οικιακού ποντικού) που έχετε στη διάθεσή σας. Για τη καθοδήγησή σας, σημειώνονται με αρίθμηση και έντονα κόκκινα γράμματα, τα διαδοχικά βήματα της ανατομίας, τα οποία θα υλοποιήσετε και με θαυμαστικά σημειώνονται τα στάδια εκείνα, κατά τα οποία θα πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεχτικοί ως προς τον χειρισμό των ανατομικών εργαλείων, για να μην προκληθούν ζημιές σε όργανα του ζώου που θα δυσχεράνουν την περαιτέρω πορεία την άσκησης και την από μέρους σας παρατήρηση. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Α. Συστηματική κατάταξη Φύλο: Χορδωτά Υπόφυλο: Σπονδυλόζωα (Κρανιωτά) Υπερομοταξία: Γναθόστομα Ομοταξία: Θηλαστικά Τάξη: Τρωκτικά Οικογένεια: Muridae Υποοικογένεια:Murinae Είδος: Mus musculus Υποείδος: Mus musculus domesticus Κοινή ονομασία: Οικιακός ποντικός Β. Εξάπλωση στον Ελληνικό Χώρο. Το υποείδος Mus musculus domesticus χαρακτηρίζεται από πανελλαδική εξάπλωση. Γ. Λοιπά στοιχεία: Το υποείδος αυτό αποτελεί τον οικιακό ποντικό της δυτικής Ευρώπης. Το μήκος του κεφαλοκορμού είναι μικρότερο από το μήκος της ουράς, γεγονός που χαρακτηρίζει τα οικοδίαιτα (commensall) taxa του γένους Mus. Σε αντίθεση, τα αγροδίαιτα (feral) taxa (π.χ. το Mus macedonicus) φέρουν μικρότερη ουρά από τον κεφαλοκορμό. Το υποείδος αποτελεί την πρωταρχική δεξαμενή εργαστηριακών σειρών ποντικών που χρησιμοποιούνται ως πειραματόζωα, όπως και αυτά που χρησιμοποιούνται στην άσκηση ανατομίας. Αποτελεί ένα μικρόσωμο, ευέλικτο, νυκτόβιο τρωκτικό με ιδιαίτερες αλτικές, αναρριχητικές και κολυμβητικές ικανότητες. Ο συνήθης χρωματισμός του τριχώματος είναι γκρι-καφέ, αν και στις εργαστηριακές σειρές μπορεί να κυμαίνεται από πλήρως μαύρος έως ολόκλευκος. Χρησιμοποιεί κυρίως οσφρητικά και ακουστικά ερεθίσματα για την επικοινωνία. Σχηματίζει τόσο οικοδίαιτους πληθυσμούς (κοντά στον άνθρωπο), όσο και αγροδίαιτους. Διατροφικά θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως παμφάγος και οι πληθυσμοί του δείχνουν μια ισχυρή οργάνωση σε ολιγομελείς ομάδες, τους δήμους (demes) με αυστηρή κοινωνική κυριαρχία. Σε σταθερές περιβαλλοντικές συνθήκες, μπορούν να αναπαράγονται καθ όλη τη διάρκεια του έτους και η κύηση διαρκεί ημέρες. Ο μέσος όρος ατόμων ανά τοκετό ανέρχεται σε 5-8. Ο μέσος όρος ζωής σε αιχμαλωσία μπορεί να ξεπεράσει τους 30 μήνες, εντούτοις στη φύση είναι σημαντικά μικρότερος, λόγω των πολλών κινδύνων που αντιμετωπίζει και των περιβαλλοντικών διακυμάνσεων.

3 ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΠΟΝΤΙΚΟΥ 1. Πριν προχωρήσουμε με την ανατομία του ποντικού, θα ασχοληθούμε με την μελέτη της εξωτερικής μορφολογίας το ζώου, εστιάζοντας και στα χαρακτηριστικά εκείνα που διαχωρίζουν τα δύο φύλα. Αρχικά τοποθετούμε το ζώο σε ύπτια θέση και παρατηρούμε τη γενική μορφή του σώματο. Διακρίνουμε την κεφαλή και τον κορμό (κεφαλοκορμός), τα (άνω και κάτω) άκρα και την μακριά ουρά. Η επιφάνεια του σώματος καλύπτεται από πυκνό τρίχωμα. Τα άκρα φέρουν δάκτυλα (4 στα πρόσθια άκρα και 5 στα οπίσθια), τα οποία καταλήγουν σε νύχια. Το πέλμα των άκρων φέρει χαρακτηριστικούς τύλους (Εικ. 1, 4). Εστιάζοντας στην πλευρική περιοχή της κεφαλής (Εικ. 2), διακρίνεται με ευκολία το ευμέγεθες πτερύγιο του έξω αυτιού με τον ακουστικό πόρο, ο οφθαλμός με τα κινητά βλέφαρα και τις βλεφαρίδες και οι μεγάλοι απτικοί μύστακες Εικ. 1 (αριστερά): Γενική όψη της κοιλιακής όψης του σώματος του ποντικού. Εικ. 2 (δεξιά): Πλευρική όψη της κεφαλής (Φωτ.: Γ. Μήτσαινας). Εξετάζοντας την κεφαλή κοιλιακά, διακρίνεται το οξύληκτο ρύγχος, τα εξωτερικά ρινικά ανοίγματα στο άκρο του (έξω ρώθωνες), η άνω γνάθος και η κινητική κάτω γνάθος που φέρουν σαρκώδη χείλη. Στην κάτω γνάθο παρατηρούμε την μυώδη γλώσσα. Ιδιαίτερα ευδιάκριτοι είναι οι άνω και κάτω κοπτήρες με την χαρακτηριστική διχρωμία μεταξύ της σκουρόχρωμης (πορτοκαλί), εξωτερικής τους επιφάνειας, ως αποτέλεσμα της εναπόθεσης της αδαμαντίνης και της ανοιχτόχρωμης (λευκόχρωμης) εσωτερικής τους επιφάνειας που οφείλεται στην οδοντίνη. Παρατηρώντας τους κοπτήρες από πλάγια, διακρίνεται μία εγκοπή στο άκρο τους που τους καταστεί πιο μυτερούς και είναι αποτέλεσμα της ανομοιόμορφης φθοράς της σκληρότερης αδαμαντίνης σε σχέση με την λιγότερο ανθεκτική οδοντίνη (Εικ. 3).

4 Εικ. 3: Κοιλιακή όψη της κεφαλής του ποντικού (Φωτ:. Γ. Μήτσαινας). ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΟΥΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟ- ΧΗΣ Αρσενικό άτομο. Εστιάζουμε στην κοιλιακή όψη του οπίσθιου άκρου του σώματος και παρατηρούμε στη βάση της ουράς την έδρα μπροστά από αυτή το διογκωμένο όσχεο που περιβάλλει τους όρχεις. Μπροστά από το όσχεο συναντάμε το άκρο της πόσθης (δερματική πτυχή που περιβάλλει το πέος) που ονομάζεται ακροποσθία. Από το σημείο αυτό εξέρχεται το πέος, όταν βρίσκεται σε στύση (Εικ. 4). Θηλυκό άτομο. Σε παρόμοια θέση με του αρσενικού ατόμου διακρίνουμε την έδρα και μπροστά από αυτή το άνοιγμα του κόλπου, ουρήθρας και την κλειτορίδα (Χρησιμοποιείστε στερεοσκόπιο για να τα διακρίνετε!) (Εικ. 5). Στην περίπτωση που το θηλυκό κυοφορεί ή θηλάζει, εντοπίζονται εύκολα οι θηλές οι οποίες αποτελούνται από 5 ζεύγη: 3 στην θωρακική περιοχή και 2 στη βουβωνική. Εικ. 4:Εξωτερική όψη της ουρογεννητικής περιοχής του ποντικού. Α: αρσενικό άτομο. Β: θηλυκό άτομο (Φωτ:. Γ. Μήτσαινας). ΕΝΑΡΞΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ (πρώτα στάδια ίδια με του βατράχου): 2. Τοποθετούμε τον ποντικό σε ύπτια θέση, τεντώνουμε τα άκρα και τα καρφιτσώνουμε (ΘΥΜΗΘΕΙΤΕ τα όσα ισχύουν για το πώς τοποθετούνται οι καρφίτσες!).

5 3. Ανασηκώνουμε με τη λαβίδα το δέρμα κεντρικά, στο ύψος του οπίσθιου άκρου το κορμού και κάνουμε με το μικρό ψαλίδι μία μικρή, κάθετη τομή, ώστε να μπορεί το ένα άκρο της λαβίδας να εισχωρήσει κάτω από το δέρμα. Με το άκρο της λαβίδας πάντα στο εσωτερικό του δέρματος ως οδηγό, εισάγουμε το ένα άκρο του ψαλιδιού και ανασηκώνοντας το δέρμα με τη λαβίδα, κόβουμε, μετακινώντας και τα δύο εργαλεία μέχρι και το πρόσθιο άκρο του σώματος. Με τον ίδιο τρόπο (κοιλιακά και κατά μήκος) κόβουμε το δέρμα του βραχίονα και του μηρού, αντιστοίχως. 4. Αποκολλούμε με προσοχή το δέρμα από το σώμα και τα άκρα, το τεντώνουμε και το καρφιτσώνουμε (Εικ. 5Α-Γ). Εικ. 5Α-Γ: Αρχικά στάδια ανατομίας. 1,2: βουβωνικοί λεμφαδένες (Φωτ.: Γ. Μήτσαινας). Παρατηρούμε τα κάτωθι: Α) Το ισχυρό μυϊκό σύστημα των άκρων σε αντιδιαστολή με τη λεπτή μυϊκή επένδυση της περιτοναϊκής κοιλότητας. Β) Την πλούσια αγγείωση του δέρματος και την εναπόθεση λίπους στον υποδόριο ιστό. Γ) Τους δύο ωοειδείς βουβωνικούς λεμφαδένες (Εικ. 5Γ) και τους δύο ωοειδείς μασχαλιαίους λεμφαδένες (Εικ. 6). Ανάλογα με τον οργανισμό, τις ανοσολογικές αποκρίσεις που τον χαρακτηρίζουν και την ηλικία, το μέγεθος των λεμφαδένων μπορεί να ποικίλει και σε μερικές περιπτώσεις αυτοί να είναι δυσδιάκριτοι. Εστιάζοντας στην αυχενική περιοχή, συναντούμε ένα σύμπλεγμα σιελογόνων αδένων και αυχενικών λεμφαδένων (Εικ. 6,7). Συγκεκριμένα, εντοπίζουμε τους ευμεγέθεις υπογνάθιους σιελογόνους αδένες, τους μικρότερους και καθήμενους επί αυτών υπογλώσσιους και τους πλευρικά τοποθετημένους παρώτιους σιελογόνους αδένες. Οι σιελογόνοι αδένες είναι χρώματος ροζ και η δομή τους είναι χαλαρή. Οι αυχενικοί λεμφαδένες είναι τέσσερις και εντοπίζονται επί των σιελογόνων αδένων σε μορφή δακτυλίου. Ξεχωρίζουν εύκολα, καθώς είναι ωοειδείς, συμπαγούς δομής και υποκίτρινοι. Ανασηκώνοντας τους υπογνάθιους, διακρίνονται οι έξω σφαγίτιδες φλέβες.

6 Εικ. 6: Λεμφαδένες. 1,2: Μασχαλιαίοι. 3,4: Αυχενικοί (Φωτ.: Γ. Μήτσαινας). Εικ. 7: Σύμπλεγμα αδένων κοιλιακής περιοχής. 1: Υπογνάθιοι σιελογόνοι αδένες. 2: Υπογλώσσιοι σιελογόνοι αδένες 3: Παρώτιοι σιελογόνοι αδένες 4: Αυχενικοί λεμφαδένες, 5. Έξω σφαγίτιδα φλέβα (Φωτ.: Γ. Μήτσαινας).

7 5.!! Επιστρέφουμε στην ουρογεννητική περιοχή και με πολύ προσοχή θα προβούμε στην αφαίρεση του δέρματος. ΑΡΣΕΝΙΚΑ: Με πολύ λεπτές κινήσεις απομακρύνουμε το δέρμα δίδοντας ιδιαίτερη προσοχή στα σημεία ένωσης της πόσθης με αυτό, ώστε να μην αποκοπεί κατά λάθος το πέος. Το τελικό αποτέλεσμα θα πρέπει να είναι όπως της Εικ. 8Α. ΘΗΛΥΚΑ: Με λεπτές κινήσεις απομακρύνετε το δέρμα δίδοντας ιδιαίτερη προσοχή στην περιοχή επαφής του εξωτερικού ανοίγματος του κόλπου με το δέρμα Το τελικό αποτέλεσμα θα πρέπει να είναι όπως της Εικ. 8Β. Εικ. 8Α: Άποψη ουρογεννητικής περιοχής αρσενικού ατόμου. 1: Όρχεις 2: Πέος 3 (εντός πλαισίου): Βάλανος πέους 4: Ακροπόσθιος αδένας (Φωτ.: Γ. Μήτσαινας). Εικ. 8Β: Άποψη ουρογεννητικής περιοχής θηλυκού ατόμου. 1: Κόλπος 2: Ουροδόχος κύστη 3: Λιπώδης ιστός (Φωτ.: Γ. Μήτσαινας). Στα αρσενικά άτομα διακρίνονται οι ευμεγέθεις όρχεις εντός χιτώνα (tunica) και το σηραγγώδες πέος, η οξύληκτη κεφαλή του οποίου ονομάζεται βάλανος. Περίπου στη βάση του πέους υπάρχους ο ευμεγέθης, δίλοβος ακροπόσθιος αδένας, χρώματος

8 πορτοκαλί και σπογγώδους υφής (Εικ. 8Α). Ο ακροπόσθιος αδένας χρησιμεύει στην παραγωγή φερομονών, οι οποίες είναι χημικές ενώσεις πολύ σημαντικές για την επικοινωνία μεταξύ των ατόμων. Στα θηλυκά άτομα διακρίνεται ο κόλπος, σημαντική εναπόθεση λιπώδους ιστού, και η ουροδόχος κύστη (Εικ. 8Β). 6.!! Με προσοχή, προκειμένου να μην τραυματίσουμε τα υποκείμενα όργανα, θα ακολουθήσει μία επιμήκης τομή κεντρικά επί του λεπτού μυϊκού τοιχώματος με τρόπο παρόμοιο με εκείνο που έγινε και η προηγούμενη τομή του δέρματος (ανασήκωση με λαβίδα, μικρή τομή, εισχώρηση άκρων λαβίδας και ψαλιδιού και υλοποίηση τομής με κατεύθυνση προς την ωμική ζώνη). Στη συνέχεια κόβουμε και αφαιρούμε πλήρως το μυϊκό τοίχωμα που περιβάλει την περιτοναϊκή κοιλότητα και τον θωρακικό κλωβό. Το τελικό αποτέλεσμα θα πρέπει να είναι όπως της Εικ. 9 & 10. Παρατηρείστε των θωρακικό κλωβό, τις πλευρές που καταλήγουν στο στέρνο με εξαίρεση τις τρεις τελευταίες, οι οποίες είναι ελεύθερες (δηλ. δεν ενώνονται με το στέρνο) (Εικ. 9 & 10). Η απόληξη του στέρνου είναι ελεύθερη και χόνδρινη. Εικ. 9: Η περιτοναϊκή κοιλότητα μετά την αφαίρεση του μυϊκού τοιχώματος. 1: Στέρνο 2: Πλευρές 3: Θέση στην οποία σε μετέπειτα στάδιο θα αναζητήσουμε το τυφλό του εντέρου (Φωτ. Γ. Μήτσαινας). Εικ. 10: Πλευρική άποψη του θωρακικού κλωβού. 1: Οι τρεις τελευταίες πλευρές δεν ενώνονται με το στέρνο (Φωτ. Γ. Μήτσαινας)!

9 Ανασηκώνοντας με τη λαβίδα το άκρο του στέρνου και κοιτώντας στο εσωτερικό διακρίνουμε το λεπτό, σχεδόν διάφανο πλην μυώδες και ανθεκτικό διάφραγμα, το οποίο χωρίζει την θωρακική από την περιτοναϊκή κοιλότητα. Πίσω από το διάφραγμα μπορούμε ήδη να διακρίνουμε τους πνεύμονες (χρώματος ανοικτού ρόζ) (Εικ. 11). ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Εικ. 11: Άποψη του διαφράγματος (Φωτ.: Γ. Μήτσαινας). Στη συνέχεια θα εξετάσουμε τα όργανα που απαρτίζουν τον πεπτικό σωλήνα και τα συνοδά όργανα. Κατ αρχάς παρατηρείστε το μεγάλο ήπαρ (Εικ. 12), το οποίο απαρτίζεται από 5 λοβούς. Στη βάση των δύο κοιλιακών λοβών (αρ. 3 & 4 στην Εικ. 12) βρίσκεται η χοληδόχος κύστη, (διάφανο κυστίδιο χρώματος λαδοκίτρινου), η οποία συλλέγει τη χολή που παράγεται στο ήπαρ. Η χολή μέσω του χοληφόρου πόρου καταλήγει στο δωδεκαδάκτυλο του πεπτικού σωλήνα, όπου και γαλακατωματοποιεί τα λιπίδια που προσλαμβάνονται με την τροφή. Εικ. 12: Άποψη του πεντάλοβου ήπατος του ποντικού. 1-5: Οι πέντε λοβοί του ήπατος. Χ: Χοληδόχος κύστη. Ν: Νεφροί (Φωτ.: Γ. Μήτσαινας).

10 Ακολούθως ανασηκώνοντας το ήπαρ, εντοπίζονται τα περισσότερα από τα όργανα που απαρτίζουν το πεπτικό σύστημα (Εικ. 13). Συγκεκριμένα, εντοπίζεται το άκρο του οισοφάγου, το οποίο καταλήγει στον ευμεγέθη στόμαχο (για να φανεί πιο εύκολα ο οισοφάγος, συγκρατήστε με τη λαβίδα σας τον στόμαχο και τραβήξτε τον προς το οπίσθιο άκρο το σώματος) και κατόπιν ακολουθεί ο δωδεκαδάκτυλος, το λεπτό έντερο, που αποτελείται από τη νήστη και τον ειλεό (ροζ απόχρωσης) και το παχύ έντερο που αποτελείται από το κόλον και το ορθό (πράσινης απόχρωσης), το οποίο καταλήγει στην έδρα. Σε σύνδεση με το δωδεκαδάκτυλο βρίσκεται μία διάχυτη ροζ μάζα, το πάγκρεας, το οποίο εκκρίνει στο δωδεκαδάκτυλο το παραγόμενο παγκρεατικό υγρό μέσω των παγκρεατικών πόρων. Το παγκρεατικό υγρό λειτουργεί λιποδιαλυτικά επί των γαλακτωματοποιημένων λιπιδίων (μετά την επέμβαση της χολής σε αυτά). Εικ. 13: Οι κύριες δομές του πεπτικού συστήματος. 1: Οισοφάγος. 2: Στόμαχος. 3: Δωδεκαδάκτυλος. 4: Πάγκρεας. 5: Λεπτό έντερο. 6: Παχύ έντερο (Φωτ.: Γ. Μήτσαινας). Στα δεξιά του στομάχου σε ραχιαιο-πλευρική θέση βρίσκεται ο λεπιδοειδούς σχήματος σπλήνας, αιμοποιητικό όργανο και όργανο του λεμφικού συστήματος (Εικ. 14Α). Προσπαθώντας να ξεδιπλώσουμε το έντερο διαπιστώνουμε ότι αυτό συγκρατείται στη θέση του, χάρη στα αγγειοβριθή μεσεντέρια (Εικ. 14Β). Επίσης εξετάζοντας την επιφάνεια του λεπτού εντέρου διαπιστώνεται η ύπαρξη

11 επαρμάτων (=μορφή φυμάτων) που είναι οι πλάκες του Peyer και αποτελούν λεμφαδένες του πεπτικού συστήματος (Εικ. 14Γ). Τέλος, ανασηκώνοντας το οπίσθιο δεξί τμήμα το παχέως εντέρου (βλ. & Εικ. 9), εντοπίζεται το τυφλό του εντέρου με την σκωληκοειδή απόφυση (Εικ. 15). Εικ. 14: Α. Σπλήνας. Β. Τα αγγειοβριθή μεσεντέρια του εντέρου. Γ. Το τυφλό του εντέρου με τη σκωληκοειδή απόφυση (Φωτ.: Γ. Μήτσαινας). Εικ. 15. Οι πλάκες του Peyer, επάρματα επί του λεπτού εντέρου (Φωτ.: Γ. Μήτσαινας). 7. ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΣΩΛΗΝΑ Α) Τραβώντας και πάλι τον στόμαχο προς τα πίσω, εντοπίζεται το κάτω

12 άκρο του οισοφάγου και με μία εγκάρσια τομή αποκόπτεται. Β) Ομοίως, τραβώντας το παχύ έντερο προς τα εμπρός, εντοπίζεται το κάτω του άκρο και με μία εγκάρσια τομή επίσης αποκόπτεται. Γ)!!Αφαιρείται προσεκτικά ο πεπτικός σωλήνα (βοηθώντας με το μικρό ψαλίδι, αν χρειασθεί), χωρίς να τραυματισθούν άλλα όργανα. ΟΥΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Κοινές δομές και στα δύο φύλα Με την αφαίρεση του πεπτικού σωλήνα αποκαλύπτονται οι δύο ευμεγέθεις και συμπαγείς νεφροί (μετάνεφροι). Στο πρόσθιο άκρο τους επικάθονται τα τριγωνικού σχήματος επινεφρίδια, όργανα του ενδοκρινικού συστήματος. Επίσης διακρίνονται οι απεκκριτικοί αγωγοί του ουροποιητικού συστήματος που ονομάζονται ουρητήρες, οι οποίοι καταλήγουν στην ουροδόχο κύστη και από εκεί στον ουρητήρα. Κεντρικά μεταξύ των νεφρών εντοπίζεται η ραχιαία αορτή. Στα αρσενικά άτομα η απέκκριση γίνεται μέσω του πέους, ενώ στα θηλυκά άτομα η ουρήθρα αποτελεί ξεχωριστό άνοιγμα, αποκλειστικό για την απέκκριση (Εικ. 8Β & 16). Αναπαραγωγικό σύστημα θηλυκού ατόμου Διακρίνουμε τους δύο ωαγωγούς. Αναζητήστε το ελεύθερο άκρο τους. Ακολουθεί η μήτρα που είναι δίκερη, ο τράχηλος της μήτρας και ο κόλπος (Εικ. 16). Εικ. 16: Το ουρογεννητικό σύστημα του θηλυκού ατόμου. 1: Νεφροί. 2: Επινεφρίδια. 3: Ουρητήρας. 4: Ραχιαία αορτή. 5: Ωαγωγοί. 6: Δίκερος μήτρα. 7: Τράχηλος μήτρας. 8: Κόλπος (Φωτ.: Γ. Μήτσαινας).

13 Αναπαραγωγικό σύστημα αρσενικού ατόμου Έχουμε ήδη σε προηγούμενο στάδιο εντοπίσει τους όρχεις εντός του χιτώνα τους, το πέος με την βάλανο και τους ακροπόσθιο αδένα. Αν ανασηκωθεί με προσοχή ο ακροπόσθιος αδένας, μπορεί να διακριθεί σε ραχιαία ως προς αυτόν θέση η ουροδόχος κύστη και η μεγάλη εναπόθεση λιπώδους ιστού που προστατεύει τους όρχεις από δονήσεις και χτυπήματα. Στη βάση του λιπώδους ιστού εντοπίζονται δύο σφαιρικοί σχηματισμοί που αποτελούν τμήμα της επιδιδυμίδας (την κεφαλή ). Η επιδιδυμίδα εκφύεται από τους όρχεις (πρώτα η κεφαλή και μετά η ουρά ) και χρησιμεύει για την συγκέντρωση και πρώτη αποθήκευση του παραγόμενου σπέρματος. Κατόπιν ακολουθούν οι σπερματικοί αγωγοί που οδηγούν το σπερματικό υγρό διαμέσου του προστάτη αδένα (εντοπίζεται στη βάση της ουροδόχου κύστεως) στην ουρήθρα, από όπου και εκσπερματίζεται μέσω του πέους. Ο προστάτης είναι αδένας που με τις αλκαλικές εκκρίσεις του προστατεύει το σπερματικό υγρό από την οξύτητα πιθανών υπολειμμάτων ούρων στην ουρήθρα (Εικ. 17). Σε ορισμένα θηλαστικά, όπως στον ποντικό, υπάρχουν οι σπερματικές κύστεις που χρησιμεύουν επίσης στην αποθήκευση του παραγόμενου σπέρματος (Εικ. 17). 8.!!Προκειμένου να μπορέσετε να δείτε πλήρως την επιδιδυμίδα (κεφαλή και ουρά θα πρέπει με προσοχή να αφαιρέσετε τον χιτώνα (tunica) που περιβάλλει τον κάθε όρχι, χωρίς να τον τραυματίσετε. Χρησιμοποιείστε το μικρό ψαλίδι και τη μικρή λαβίδα (Εικ. 17Β). Εικ. 17Α: Το αναπαραγωγικό σύστημα του αρσενικού ατόμου. 1: Λιπώδης ιστός 2: Ουροδόχος κύστη (γεμάτη). 3: Ακροπόσθιος αδένας. 4: Όρχις. 5: Κεφαλές επιδιδυμίδας. 6: Σπερματικές κύστεις. 7: Προστάτης αδένας. 8: Σπερματικοί αγωγοί (Φωτ.: Γ. Μήτσαινας).

14 Εικ. 17Β: Το αναπαραγωγικό σύστημα του αρσενικού ατόμου. 1: Όρχεις (ο αριστερός μετά την αφαίρεση του χιτώνα (tunica) 2: Ουρά επιδιδυμίδας 3. Πέος. 4: Λιπώδης ιστός. 5: Ακροπόσθιος αδένας. 6: Σπερματικός αγωγός. 7. Σπερματική κύστη. 8: Ουροδόχος κύστη (άδεια) (Φωτ.: Γ. Μήτσαινας). ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 9.!! Εστιάζουμε στην περιοχή του θωρακικού κλωβού και κόβουμε με προσοχή τις πλευρές ανασηκώνοντας με τη λαβίδα το ελεύθερο άκρο του στέρνου και κόβοντας με το ψαλίδι σε ραχιαιο-πλευρικές θέσεις τις πλευρές με σκοπό να αφαιρεθεί τελικά το μεγαλύτερο τμήμα του θωρακικού κλωβού και να αποκαλυφθεί η θωρακική κοιλότητα. Κατ αρχάς, παρατηρούμε τον δίλοβο θύμο αδένα που επικάθεται στην καρδιά. Ανασηκώνουμε τον αδένα και παρατηρούμε την καρδιά. Στο άνω τμήμα της κοιλιακής όψης της καρδιάς εντοπίζουμε αριστερά τον σκουρόχρωμο δεξιό κόλπο και δεξιά τον πιο ανοιχτόχρωμο αριστερό κόλπο. Το μεγαλύτερο τμήμα της καρδιάς καταλαμβάνουν οι δύο κοιλίες της (δεξιά και αριστερή κοιλία), οι οποίες δεν διακρίνονται μεταξύ τους με βάση την εξωτερική μορφολογία της καρδιάς. Στο πρόσθιο τμήμα της καρδίας μπορούμε να δούμε τη σύνδεση της με μεγάλα αγγεία του κυκλοφορικού συστήματος. Από αριστερά προς τα δεξιά την άνω κοίλη φλέβα, το συστημικό (αορτικό τόξο) και το πνευμονικό τόξο (Εικ. 18).

15 Εικ. 18: Η θωρακική κοιλότητα μετά την αφαίρεση του μεγαλύτερου τμήματος του θωρακικού κλωβού (κοιλιακή όψη). 1: Θύμος αδένας (ανασηκωμένος). 2: Πνεύμονας. 3: Δεξιός κόλπος καρδιάς. 4: Αριστερός κόλπος. 5: Δεξιά κοιλία καρδιάς. 6: Αριστερή κοιλία. 7: Άνω κοίλη φλέβα. 8: Συστημικό (αορτικό) τόξο. 9: Πνευμονικό τόξο (Φωτ:. Γ. Μήτσαινας). 10.!! Για να μπορέσουμε να δούμε τις δύο κοιλίες θα πρέπει να κάνουμε μία οριζόντια επιμήκη τομή από τη μία άκρη της καρδιάς στην άλλη και στο μέσο αυτής, αφού πρώτα τοποθετήσουμε την καρδιά σε τέτοια θέση, ώστε ταυτόχρονα να φαίνονται οι δύο κόλποι στο ίδιο επίπεδο. Μετά τη τομή στην καρδιά μπορεί εύκολα να εντοπιστεί αριστερά η δεξιά κοιλία, η οποία στέλνει το μη οξυγονωμένο αίμα στους πνεύμονες και φέρει λεπτά μυϊκά τοιχώματα, σε αντίθεση με την αριστερή κοιλία, η οποία στέλνει το οξυγονωμένο αίμα στο σώμα και συνεπώς είναι πιο ευμεγέθης με σημαντικά παχύτερα τοιχώματα (Εικ. 19). 11. Αφαιρέστε τον θύμο αδένα και την καρδιά προκειμένου να αποκαλυφθεί ο πνεύμονας (Εικ. 20).

16 Εικ. 19 (αριστερά): Μορφολογία των δύο κοιλιών της καρδιάς μετά την τομή διαμέσου αυτής (κοιλιακή όψη). 1: Δεξιά κοιλία. 2: Αριστερή κοιλία (Φωτ:. Γ. Μήτσαινας). Εικ. 20 (δεξιά): Ο πεντάλοβος πνεύμονας (κοιλιακή όψη) (Φωτ.: Γ. Μήτσαινας). Εξετάζοντας τον πνεύμονα παρατηρούμε ότι είναι πεντάλοβος. Οι τέσσερις λοβοί καταλαμβάνουν το δεξιό τμήμα της θωρακικής κοιλότητας (σε ραχιαία όψη) και ο πέμπτος το αριστερό τμήμα της (Εικ. 20). Ο λόγος είναι ότι η καρδιά δεν επικάθεται εντελώς στο κέντρο της θωρακικής κοιλότητας αλλά πιο πολύ προς τα αριστερά, οπότε είναι λογικό το δεξιό μισό της θωρακικής κοιλότητας να περιέχει περισσότερο ελεύθερο χώρο και συνεπώς να περιέχει μεγαλύτερο τμήμα του πνεύμονα (ήτοι τους 4 από τους 5 λοβούς του). Για να μην προκύψει σύγχυση, η παραπάνω περιγραφή αφορά στην ραχιαία όψη του θωρακικού κλωβού και όχι στην κοιλιακή όψη που απεικονίζεται στην Εικ. 20. Αν ανασηκώσουμε τον πνεύμονα διακρίνεται από κάτω η τραχεία. ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ 12. Αποκολλούμε την κεφαλή από τον κορμό, με εγκάρσια τομή που γίνεται στο ύψος των ινιακών κονδύλων. Κατόπιν εισάγουμε το μεγάλο ψαλίδι διαδοχικά στα ανοίγματα των δύο γνάθων (αριστερά και δεξιά) και με αποφασιστική κίνηση κόβουμε, αποκολλώντας τις δύο γνάθους. Εξετάζουμε τις δύο γνάθους ως προς τα δόντια που περιέχουν. Διαπιστώνουμε ότι πίσω από τους δύο κοπτήρες ανά γνάθο υπάρχει ένα κενό, το διάστημα, μετά το οποίο ακολουθούν οι γομφίοι (τρία ζεύγη σε κάθε γνάθο). Συνεπώς, ο οδοντικός τύπος του ποντικού είναι 1/1 0/0 0/0 3/3 = 16 (Εικ. 21). Επίσης εξετάζοντας την οροφή της άνω γνάθου διαπιστώνουμε την ύπαρξη της δευτερογενούς υπερώας, η οποία χωρίζεται σε σκληρή με χαρακτηριστικές εγκάρσιες αναδιπλώσεις του βλεννογόνου που την επενδύει, ακολουθούμενη στο οπίσθιο τμήμα της στοματικής κοιλότητας από την μαλακή (Εικ. 21 Α).

17 Εικ. 21: Α: Άνω γνάθος. 1: Ρώθωνες. 2: Άνω κοπτήρες. 3: Διάστημα. 4: Άνω γομφίοι. 5: Σκληρή δευτερογενής υπερώα. 6: Μαλακή δευτερογενής υπερώα. Β: Κάτω γνάθος: 1: Κάτω κοπτήρες. 2: Διάστημα. 3: Κάτω γομφίοι (Φωτ:. Γ. Μήτσαινας). ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ 13.!! Φέρουμε την κεφαλή σε ραχιαία όψη. Με πολύ προσοχή προσπαθούμε με το λεπτό ψαλίδι και λαβίδα να αποκολλήσουμε τα οστά της κρανίου, κυρίως το μεσοβρεγματικό, τα βρεγματικά και τα μετωπικά και εφόσον είναι δυνατό τα ρινικά οστά. Προσπαθήστε να δημιουργήσετε ρήγματα στην κρανιακή κάψα ασκώντας πίεση επί των σημείων σύντηξης των οστών (ραφές), χωρίς όμως να τα διαπεράσετε και να τρυπήσετε τον υποκείμενο εγκέφαλο, τραυματίζοντάς τον (Εικ. 22 ). Παρατηρώντας την ραχιαία όψη του εγκεφάλου, εντοπίζουμε τα κάτωθι τμήματα από μπροστά προς τα πίσω τους οσφρητικούς λοβούς, τα λεία εγκεφαλικά ημισφαίρια, το οπίσθιο σώμα των τετράδυμων, και την μεγάλη παρεγκεφαλίδα (Εικ. 23). Εικ. 23: Ραχιαία όψη του εγκεφάλου του ποντικού. 1: Οσφρητικοί λοβοί. 2: Λεία Εγκεφαλικά ημισφαίρια. 3: Τετράδυμα. 4: Παρεγκεφαλίδα (Φωτ.: Γ. Μήτσαινας).

Εξωτερική µορφολογία και εσωτερική οργάνωση οστεϊχθύος. Συστηµατική κατάταξη

Εξωτερική µορφολογία και εσωτερική οργάνωση οστεϊχθύος. Συστηµατική κατάταξη 2 η ΑΣΚΗΣΗ Εξωτερική µορφολογία και εσωτερική οργάνωση οστεϊχθύος Συστηµατική κατάταξη Κλάση Τάξη Οστεϊχθύες Perciformes Οικογένεια Cichlidae Γένος Tilapia Γενικά : Η οικογένεια Cichlidae περιλαµβάνει

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία και μορφολογία πτηνού

Ανατομία και μορφολογία πτηνού Ανατομία και μορφολογία πτηνού Τα πτηνά είναι ομοιόθερμα σπονδυλωτά που φυλογενετικά σχετίζονται με τους Δεινοσαύρους Τα αρτίγονα πουλιά (Νεόρνιθες) διαιρούνται σε δύο ομάδες: (1) Παλαιόγναθα (κίβι, έμου,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΡΙΝΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ ΦΑΡΥΓΓΑΣ ΛΑΡΥΓΓΑΣ ΤΡΑΧΕΙΑ ΒΡΟΓΧΟΙ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΠΛΕΥΡΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Θυρεοειδής χόνδρος Κρικοθυρεοειδής σύνδεσμος ΤΡΑΧΕΙΑ Κρικοειδής χόνδρος

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΡΔΙΑ

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΡΔΙΑ 1 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Αποτελείται από την καρδιά και τα αγγεία( αρτηρίες, φλέβες, τριχοειδή αγγεία). Η καρδιά με τους παλμικούς ρυθμούς στέλνει το αίμα στο σώμα. Οι αρτηρίες παίρνουν το αίμα από την καρδιά

Διαβάστε περισσότερα

Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Μέρος Ι: Ερειστικό, μυϊκό και συνδεσμικό σύστημα. Μάλλιου Βίβιαν Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Φυσικοθεραπεύτρια

Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Μέρος Ι: Ερειστικό, μυϊκό και συνδεσμικό σύστημα. Μάλλιου Βίβιαν Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Φυσικοθεραπεύτρια Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Μέρος Ι: Ερειστικό, μυϊκό και συνδεσμικό σύστημα Μάλλιου Βίβιαν Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Φυσικοθεραπεύτρια Τα συστήματα του ανθρώπινου σώματος Αναπνευστικό σύστημα (αποτελείται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ I. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΛΑΚΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΣΟΥΠΙΑΣ Sepia officinalis. Διδάσκων: Σ. Νταϊλιάνης

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ I. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΛΑΚΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΣΟΥΠΙΑΣ Sepia officinalis. Διδάσκων: Σ. Νταϊλιάνης ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ I ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΑΛΑΚΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΣΟΥΠΙΑΣ Sepia officinalis Διδάσκων: Σ. Νταϊλιάνης Βασίλειο: Animalia Υπερσυνομοταξία/Υπερφύλο: Λοφοτροχόζωα Συνομοταξία/Φύλο: Μαλάκια

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΠΑΛ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΝΑΤΟΜΙΑ

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΠΑΛ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΠΑΛ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑ Α Α ) ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑ Α

Διαβάστε περισσότερα

Α Μέρος (από 2) Οστά του Κορμού (Σπονδυλική Στήλης, Θώρακα, Κρανίου)

Α Μέρος (από 2) Οστά του Κορμού (Σπονδυλική Στήλης, Θώρακα, Κρανίου) Α Μέρος (από 2) Οστά του Κορμού (Σπονδυλική Στήλης, Θώρακα, Κρανίου) 01/35 Το Ερειστικό Σύστημα αποτελείται από: 1. Τα Οστά 2. Τις Αρθρώσεις 3. Τους Συνδέσμους 02/35 ΟΣΤΑ ΤΟΥ ΣΚΕΛΕΤΟΥ Σύνολο: 285 οστά

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήµιο Αθηνών

Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήµιο Αθηνών Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήµιο Αθηνών ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΏΣΕΙΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ Το Μυοσκελετικό Σύστηµα Δρ. Ε. Τζόνσον Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Αθήνα 2012 2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι. Α. Τα µέρη και

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογία της Άσκησης Εισαγωγή. Παναγιώτης Κανέλλος Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, PhD Υπότροφος ΤΕΙ Κρήτης

Φυσιολογία της Άσκησης Εισαγωγή. Παναγιώτης Κανέλλος Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, PhD Υπότροφος ΤΕΙ Κρήτης Φυσιολογία της Άσκησης Εισαγωγή 1 Παναγιώτης Κανέλλος Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, PhD Υπότροφος ΤΕΙ Κρήτης 2019 2 Δομή μαθήματος-ενότητες Μυϊκό -Δομή και λειτουργία ΚΝΣ-Νευρομυϊκός έλεγχος Επίδραση της

Διαβάστε περισσότερα

Περιγραφική Ανατοµική ΙI. Χειµερινού Εξαµήνου. Εαρινού Εξαµήνου

Περιγραφική Ανατοµική ΙI. Χειµερινού Εξαµήνου. Εαρινού Εξαµήνου Περιγραφική Ανατοµική Περιγραφή / Περιεχόµενο Μαθήµατος Μαθησιακοί Στόχοι Χειµερινού Εξαµήνου Περιγραφική Ανατοµική ΙI (Μυοσκελετικό Άσκηση στο Πτώµα & Νευροανατοµία) Εαρινού Εξαµήνου Ανατοµία Περιγραφική

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5 ο ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΑΡΙΑ Κ. ΣΗΦΑΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ 1

Κεφάλαιο 5 ο ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΑΡΙΑ Κ. ΣΗΦΑΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ 1 Κεφάλαιο 5 ο ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΑΡΙΑ Κ. ΣΗΦΑΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ 1 Το πεπτικό σύστημα αποτελείται Από όργανα (Γαστρεντερικός σωλήνας) Αρχίζει από το σώμα και καταλήγει στον πρωκτό Χωρίζεται σε: Στοματική

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Κυκλοφορικό σύστημα Αιμοφόρο 1. 2. Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία Λεμφοφόρο Αρτηρίες Λεμφικά τριχοειδή Φλέβες

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ 1 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Φωτεινή Μάλλη Πνευμονολόγος Αναπλ. Καθηγητρια ΤΕΙ Νοσηλευτικής Επιστημονικός Συνεργάτης Πνευμονολογικής Κλινικής ΠΘ Καθηγητής-Σύμβουλος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΙΙ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΙΙ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΙΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ ΙΙ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΧΟΝΔΡΙΧΘΥΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΙΣΘΙΟ ΚΟΙΛΙΑΚΟ ΤΟΙΧΩΜΑ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

ΟΠΙΣΘΙΟ ΚΟΙΛΙΑΚΟ ΤΟΙΧΩΜΑ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΟΠΙΣΘΙΟ ΚΟΙΛΙΑΚΟ ΤΟΙΧΩΜΑ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΟΣΤΑ (ΟΣΦΥΙΚΟΙ ΣΠΟΝΔΥΛΟΙ ΙΕΡΟ) ΟΣΦΥΙΚΟΙ ΣΠΟΝΔΥΛΟΙ Μεγαλύτεροι σε μέγεθος και όγκο, με κοντούς και παχείς αυχένες, ευρύτερες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ Από το σημείο στη διάγνωση

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ Από το σημείο στη διάγνωση ΒΙΡΓΙΛΙΟΥ Σ. ΜΠΕΝΑΚΗ Επ. Καθηγητή Ακτινολογίας ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ Από το σημείο στη διάγνωση Έκδοση αναθεωρημένη ISBN 960-90471-0-6 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΤΟΜΙΑ I. Συνήθως περιλαµβάνουν 5 ερωτήσεις, κάποιες από τις οποίες. αφορούν το παρασκευασµένο πτώµα. Η επιτυχής αντιµετώπισή τους

ΑΝΑΤΟΜΙΑ I. Συνήθως περιλαµβάνουν 5 ερωτήσεις, κάποιες από τις οποίες. αφορούν το παρασκευασµένο πτώµα. Η επιτυχής αντιµετώπισή τους ΑΝΑΤΟΜΙΑ I ΠΤΩΜΑ: Συνήθως περιλαµβάνουν 5 ερωτήσεις, κάποιες από τις οποίες αφορούν το παρασκευασµένο πτώµα. Η επιτυχής αντιµετώπισή τους προσφέρει τη δυνατότητα, µετά από ερωτήσεις του κ. Παπαδόπουλου,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΙΙ

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΙΙ ΤΟΜΕΑΣ ΡΑΔΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑΣ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΙΙ 2 ΟΣΤΕΟΛΟΓΙΑ 3 4 5 ΒΑΣΗ ΚΡΑΝΙΟΥ 6 ΚΡΟΤΑΦΟΓΝΑΘΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ 7 ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΟΙ ΚΟΛΠΟΙ 8 9 10 11 ΑΤΛΑΝΤΟΑΞΟΝΙΚΗ ΑΡΘΡΩΣΗ 12 13 14 15 ΑΡΘΡΩΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ

12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η αναπαραγωγή είναι μία χαρακτηριστική λειτουργία, η μόνη που δεν είναι απαραίτητη για την επιβίωση του ίδιου του οργανισμού αλλά για τη διαιώνιση του είδους. Η αναπαραγωγή στον

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Α. ΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΡΡΕΝΟΣ

ΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Α. ΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΡΡΕΝΟΣ 1 ΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Α. ΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΡΡΕΝΟΣ Το γεννητικό σύστημα στον άνδρα παράγει τα γεννητικά κύτταρα( σπερματοζωάρια) και τις γεννητικές ορμόνες(τεστοστερόνη) Αποτελείται από τους όρχεις Επιδιδυμίδα

Διαβάστε περισσότερα

Α ΤΑΞΗ Τ.Ε.Ε. ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

Α ΤΑΞΗ Τ.Ε.Ε. ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ Α ΤΑΞΗ Τ... ΜΑΘΗΜΑ: ΑΝΑΤΟΜΙΑ - ΦΥΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΟΓΑΜΜΑ ΠΟΥΔΝ ΚΦΑΛΑΙΟ 1: ΚΥΤΤΑΟ ΚΦΑΛΑΙΟ 2: ΙΤΙΚΟ ΥΤΗΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΥΙΚΟ ΥΤΗΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ 4: ΚΥΚΛΟΦΟΙΚΟ ΥΤΗΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΙΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ 6: ΠΠΤΙΚΟ ΥΤΗΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

4. ΛΕΜΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. περιλαμβάνονται ο σπλήνας και ο θύμος αδένας (εικ.4.1). Το λεμφικό σύστημα είναι πολύ σημαντικό γιατί:

4. ΛΕΜΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. περιλαμβάνονται ο σπλήνας και ο θύμος αδένας (εικ.4.1). Το λεμφικό σύστημα είναι πολύ σημαντικό γιατί: ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 4. ΛΕΜΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το λεμφικό σύστημα αποτελείται από τα λεμφαγγεία, τη λέμφο και τους λεμφαδένες. Οι λεμφαδένες είναι δομές που αποτελούνται από εξειδικευμένη μορφή συνδετικού ιστού, το λεμφικό

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ 1 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Φωτεινή Μάλλη Πνευμονολόγος Εκλ. Αναπλ. Καθηγητρια ΤΕΙ Νοσηλευτικής Επιστημονικός Συνεργάτης Πνευμονολογικής Κλινικής ΠΘ Καθηγητής-Σύμβουλος

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 1 ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το ανθρώπινο σώμα προμηθεύεται οξυγόνο και αποβάλει διοξείδιο του άνθρακα με την αναπνοή. Η αναπνοή έχει δύο φάσεις: την εισπνοή κατά την οποία ο αέρας εισέρχεται στους πνεύμονες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι. Εισαγωγή στην Ανατομία. 460-377 Π.Χ «Η φύση του σώματος είναι η αρχή της ιατρικής επιστήμης» Ιπποκράτης. Ανά----- τομή

ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι. Εισαγωγή στην Ανατομία. 460-377 Π.Χ «Η φύση του σώματος είναι η αρχή της ιατρικής επιστήμης» Ιπποκράτης. Ανά----- τομή ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι Μάθημα 1ο ΘΩΡΑΚΑΣ ΚΟΙΛΙΑ ΠΥΕΛΟΣ-ΠΕΡΙΝΕΟ ΡΑΧΗ Ροβίθης Μιχαήλ 500 Π.Χ Εισαγωγή στην Ανατομία 460-377 Π.Χ «Η φύση του σώματος είναι η αρχή της ιατρικής επιστήμης» Ιπποκράτης Ανά----- τομή Αριστοτέλης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ - Γ ΕΠΑΛ 13:45

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ - Γ ΕΠΑΛ 13:45 ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ - Γ ΕΠΑΛ 13:45 Σελίδα 2 από 5 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: 14 / 06 / 2018 Ανατομία Φυσιολογία ΙΙ Γ ΕΠΑΛ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι ΣΠΛΗΝΑΣ ΠΑΓΚΡΕΑΣ ΗΠΑΡ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι ΣΠΛΗΝΑΣ ΠΑΓΚΡΕΑΣ ΗΠΑΡ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι ΣΠΛΗΝΑΣ ΠΑΓΚΡΕΑΣ ΗΠΑΡ Φωτεινή Μάλλη 2 3 Ωοειδής, ιώδης, μαλακός ΣΠΛΗΝΑΣ Μεγεθος και σχημα γροθιάς Το πιο ευαισθητο κοιλιακό όργανο Ανω και εξω μοίρα αριστερού

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ HMEΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΠΕΜΠΤΗ 21 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΟ ΧΟΡΔΩΤΑ ΥΠΟΦΥΛΟ Σπονδυλωτά ΥΠΕΡΚΛΑΣΗ Άγναθα Γναθόστομα ΚΛΑΣΗ Μυξίνοι Χονδριχθύες Πετρόμυζοι Οστεϊχθύες*

ΦΥΛΟ ΧΟΡΔΩΤΑ ΥΠΟΦΥΛΟ Σπονδυλωτά ΥΠΕΡΚΛΑΣΗ Άγναθα Γναθόστομα ΚΛΑΣΗ Μυξίνοι Χονδριχθύες Πετρόμυζοι Οστεϊχθύες* ΦΥΛΟ ΥΠΟΦΥΛΟ ΥΠΕΡΚΛΑΣΗ ΚΛΑΣΗ Ουροχορδωτά Ασκίδια Κωπηλάτες Θαλειοειδή ΧΟΡΔΩΤΑ Σπονδυλωτά Άγναθα Γναθόστομα Κεφαλοχορδωτά Λεπτοκάρδια Μυξίνοι Πετρόμυζοι Χονδριχθύες Οστεϊχθύες* Αμφίβια Ερπετά Πτηνά Θηλαστικά

Διαβάστε περισσότερα

12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ

12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ 12. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η αναπαραγωγή είναι μία χαρακτηριστική λειτουργία, η μόνη που δεν είναι απαραίτητη για την επιβίωση του ίδιου του οργανισμού αλλά για τη διαιώνιση του είδους. Η αναπαραγωγή στον

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ

Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Αυχενικοί σπόνδυλοι 7 Θωρακικοί σπόνδυλοι 12 Οσφυϊκοί σπόνδυλοι 5 Ιερό οστό 5 συνοστεομένοι σπόνδυλοι Κόκκυγας Φυσιολογικά Κυρτώματα Σ.Σ. Η σπονδυλική στήλη δεν είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΑ ΚΑΡΔΙΑ Ινομυώδες κοίλο όργανο Εντόπιση: στο θώρακα - λοξή θέση Κορυφή: προς τα κάτω, εμπρός και αριστερά Βάση: προς τα πίσω, άνω και δεξιά Δεξιές κοιλότητες: δεξιός κόλπος - δεξιά κοιλία Αριστερές

Διαβάστε περισσότερα

ΟΥΡΟΠΟΙΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΟΥΡΟΠΟΙΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΥΣΤΗΜΑ ΟΥΡΟΠΟΙΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΕΝΙΚΑ: Αποτελείται από όργανα που παράγουν και αποβάλουν τα ουρά => απομακρύνονται άχρηστες και επιβλαβές ουσίες + ρυθμίζεται η ισορροπία

Διαβάστε περισσότερα

Εμβρυολογία πεπτικού συστήματος

Εμβρυολογία πεπτικού συστήματος Εμβρυολογία πεπτικού συστήματος Υπατία Δούση-Αναγνωστοπούλου Εργαστήριο Ιστολογίας και Εμβρυολογίας AΡΧΕΓΟΝΟ ΕΝΤΕΡΟ : - πρόσθιο έντερο, - μέσο έντερο, - οπίσθιο έντερο. `σχηματίζεται την 4η εβδομάδα (από

Διαβάστε περισσότερα

1. ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ

1. ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1. ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΚΥΤΤΑΡΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΙ Ο ανθρώπινος οργανισμός συνίσταται α- πό τρισεκατομμύρια κύτταρα. Τα κύτταρα αυτά εμφανίζουν σημαντική ποικιλομορφία, που αφορά το μέγεθος,

Διαβάστε περισσότερα

Πεπτικό σύστημα. Στοματική κοιλότητα Φάρυγγας Οισοφάγος Στόμαχος Λεπτό έντερο Παχύ έντερο Ήπαρ Πάγκρεας

Πεπτικό σύστημα. Στοματική κοιλότητα Φάρυγγας Οισοφάγος Στόμαχος Λεπτό έντερο Παχύ έντερο Ήπαρ Πάγκρεας ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Πεπτικό σύστημα Στοματική κοιλότητα Φάρυγγας Οισοφάγος Στόμαχος Λεπτό έντερο Παχύ έντερο Ήπαρ Πάγκρεας Πεπτικοί αδένες Μικροί πεπτικοί αδένες που βρίσκονται διάσπαρτοι σε όλο το τοίχωμα

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές Αρχές Ανατομίας Μεθοδολογία της Έρευνας

Βασικές Αρχές Ανατομίας Μεθοδολογία της Έρευνας Κλινική και Χειρουργική Ανατομία Α εξάμηνο Βασικές Αρχές Ανατομίας Μεθοδολογία της Έρευνας 1. Ανατομία και κλάδοι της - εισαγωγή 2. Τοπογραφική ανατομία της κεφαλής - εγκεφάλου 3. Τοπογραφική ανατομία

Διαβάστε περισσότερα

Εξωτερική µορφολογία και εσωτερική οργάνωση χονδριχθύων. Συστηµατική κατάταξη: ΠΛΕΥΡΟΤΡΗΜΑΤΙΚΟΙ. Οικογένεια: SCYLIORHINIDAE

Εξωτερική µορφολογία και εσωτερική οργάνωση χονδριχθύων. Συστηµατική κατάταξη: ΠΛΕΥΡΟΤΡΗΜΑΤΙΚΟΙ. Οικογένεια: SCYLIORHINIDAE 1 η ΑΣΚΗΣΗ: Εξωτερική µορφολογία και εσωτερική οργάνωση χονδριχθύων. Συστηµατική κατάταξη: Υπερκλάση: ΓΝΑΘΟΣΤΟΜΑΤA Οµάδα: Κλάση: ΙΧΘΥΕΣ ΧΟΝ ΡΙΧΘΥΕΣ Τάξη: ΠΛΕΥΡΟΤΡΗΜΑΤΙΚΟΙ Υπόταξη: GALEOIDEI Οικογένεια:

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ ΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ ΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ 1 ΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Φωτεινή Μάλλη Πνευμονολόγος Εκλ. Αναπλ. Καθηγητρια ΤΕΙ Νοσηλευτικής Επιστημονικός Συνεργάτης Πνευμονολογικής Κλινικής ΠΘ Καθηγητής-Σύμβουλος

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ ΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ ΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ 1 ΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Φωτεινή Μάλλη Πνευμονολόγος Αναπλ. Καθηγητρια ΤΕΙ Νοσηλευτικής Επιστημονικός Συνεργάτης Πνευμονολογικής Κλινικής ΠΘ Καθηγητής-Σύμβουλος

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ. ΘΕΜΑ 1ο Α. Τι είναι φυσική ανοσία; Να αναφέρετε τους αμυντικούς μηχανισμούς της. Μονάδες 10

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ. ΘΕΜΑ 1ο Α. Τι είναι φυσική ανοσία; Να αναφέρετε τους αμυντικούς μηχανισμούς της. Μονάδες 10 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑ Α Α ) ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑ Α Β ) ΠΕΜΠΤΗ 4 ΙΟΥΝΙΟΥ 2009 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ 15/9/2014. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Κύτταρα και ιστοί Όργανα και συστήματα οργάνων

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ 15/9/2014. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Κύτταρα και ιστοί Όργανα και συστήματα οργάνων Κύτταρα και ιστοί: Πλήθος κυττάρων ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Ο ανθρώπινος οργανισμός αποτελείται από τρισεκατομμύρια κύτταρα. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Κύτταρα και ιστοί Όργανα και συστήματα οργάνων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ A. ΕΝΤΕΡΙΚΟΣ ΣΩΛΗΝΑΣ

ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ A. ΕΝΤΕΡΙΚΟΣ ΣΩΛΗΝΑΣ 1 ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Είναι το σύστημα που εξυπηρετεί την διατροφή του ανθρώπινου οργανισμού. Αποτελείται: 1. Εντερικό σωλήνα Ι. Κοίλο του στόματος ΙΙ. Φάρυγγας ΙΙΙ. Οισοφάγος ΙV. Στόμαχος V. Λεπτό έντερο

Διαβάστε περισσότερα

1. Λεμφοφόρα τριχοειδή.

1. Λεμφοφόρα τριχοειδή. Κυκλοφορικό σύστημα Αιμοφόρο 1. Καρδιά 2. Αιμοφόρα αγγεία Αρτηρίες Φλέβες τριχοειδή Λεμφοφόρο Λεμφικά τριχοειδή Λεμφαγγεία Λεμφοκυττογόνα όργανα (λεμφαδένες) Το λεμφικό σύστημα η λεμφοφόρο, αθροίζει από

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ Διακρίνονται σε: - Πρωτογενή και - Δευτερογενή Πρωτογενή είναι τα όργανα στα οποία γίνεται η ωρίμανση των κυττάρων του ανοσοποιητικού: - Θύμος

Διαβάστε περισσότερα

Μαθήματα Ανατομίας 2011-2012

Μαθήματα Ανατομίας 2011-2012 Μαθήματα Ανατομίας 2011-2012 Πρόσθιο κοιλιακό τοίχωμα Κ. Αλπαντάκη Όρια της κοιλιάς Άνω: Πλευρικό τόξο 7-12 Ξιφοειδής απόφυση: επίπεδο 10ου πλευρικού χόνδρου = Ο3 Κάτω : Ηβικά οστά και λαγόνια ακρολοφία:

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΗ: Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 04/06/2018

ΤΑΞΗ: Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 04/06/2018 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΕΡΑ ΧΩΡΙΟΥ ΚΑΙ ΝΗΣΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017/2018 ΒΑΘ.:... / 25 ΒΑΘ.:../ 20 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΟΛΟΓΡ.:... ΥΠΟΓΡ.:... ΤΑΞΗ: Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 04/06/2018 ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Λήψη προσφορών για δαπάνη ποσού 5.310,67 (πέντε χιλιάδες τριακόσια δέκα ευρώ και εξήντα επτά λεπτά) για την προµήθεια εργαστηριακού εξοπλισµού

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Ζωολογία (ΒΙΟΛ-101): Εργαστηριακή άσκηση: Μορφολογία και Ανατομία δεκάποδου καρκινοειδούς

Εισαγωγή στη Ζωολογία (ΒΙΟΛ-101): Εργαστηριακή άσκηση: Μορφολογία και Ανατομία δεκάποδου καρκινοειδούς Ονοματεπώνυμο:... Α.Μ.:... Ημερομηνία:... Ώρα:... Τι θα κάνετε στην εργαστηριακή άσκηση; Α Εξωτερική μορφολογία 1. Παρατηρείστε τις δύο διαφορετικές σωματικές περιοχές, τους σωμίτες με τα εξαρτήματά τους

Διαβάστε περισσότερα

ΘΩΡΑΚΑΣ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

ΘΩΡΑΚΑΣ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΘΩΡΑΚΑΣ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕΣΟΠΛΕΥΡΙΑ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΑ Σχηματίζονται μεταξύ παρακείμενων πλευρών και καταλαμβάνονται από τους μεσοπλεύριους μύες. Έσω θωρακική

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 6ο ΜΕΡΟΣ Β ΤΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΑ

ΜΑΘΗΜΑ 6ο ΜΕΡΟΣ Β ΤΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΑ ΜΑΘΗΜΑ 6ο ΜΕΡΟΣ Β ΤΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΑ ΤΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΑ Τα εγκεφαλικά ημισφαίρια διακρίνονται σε δεξιό και αριστερό Διαχωρίζονται μεταξύ τους με μια βαθιά σχισμή, την επιμήκη σχισμή Εντός

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 9ο ΜΕΡΟΣ Α Η ΑΙΜΑΤΩΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ 9ο ΜΕΡΟΣ Α Η ΑΙΜΑΤΩΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΜΑΘΗΜΑ 9ο ΜΕΡΟΣ Α Η ΑΙΜΑΤΩΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ Η ΑΙΜΑΤΩΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ Ο εγκέφαλος αρδεύεται από : 1. Τις δύο έσω καρωτίδες και τους κλάδους τους 2. Τις δύο σπονδυλικές αρτηρίες και τους κλάδους τους Οι τέσσερις

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 1-7-8

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 1-7-8 ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 1-7-8 Α. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 1. Στον ανθρώπινο οργανισµό a) όλα τα κύτταρα έχουν το ίδιο σχήµα και την ίδια λειτουργία b) υπάρχουν κύτταρα µε το ίδιο σχήµα και την ίδια λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

Μαθήματα Ανατομίας 2011-2012

Μαθήματα Ανατομίας 2011-2012 Μαθήματα Ανατομίας 2011-2012 Θωρακικό τοίχωμα Κ. Αλπαντάκη Θώρακας Γενική επισκόπηση Σχετικοί όροι Θώρακας Θωρακικός κλωβός Θωρακικό τοίχωμα Θωρακική κοιλότητα Σχετικοί όροι Θώρακας Περιοχή του σώματος

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΤΤΑΡΑ. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 1

ΚΥΤΤΑΡΑ. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 1 ΚΥΤΤΑΡΑ ΖΥΓΩΤΟ: Το πρώτο κύτταρο του οργανισμού από το οποίο με συνεχείς κυτταρικές διαιρέσεις προκύπτουν όλα. ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ: Διαδικασία με την οποία τα κύτταρα αποκτούν διαφορετικά μορφολογικά και λειτουργικά

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 3. Κυκλοφορικό Σύστημα. Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία Η κυκλοφορία του αίματος Αίμα

Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 3. Κυκλοφορικό Σύστημα. Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία Η κυκλοφορία του αίματος Αίμα Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 3 Κυκλοφορικό Σύστημα Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία Η κυκλοφορία του αίματος Αίμα Η μεταφορά των θρεπτικών ουσιών στα κύτταρα και των ιστών και η απομάκρυνση από αυτά των άχρηστων γίνεται

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΣΤΟΜΑΧΟΣ ΤΩΝ ΜΗΡΥΚΑΣΤΙΚΩΝ

Ο ΣΤΟΜΑΧΟΣ ΤΩΝ ΜΗΡΥΚΑΣΤΙΚΩΝ Ο ΣΤΟΜΑΧΟΣ ΤΩΝ ΜΗΡΥΚΑΣΤΙΚΩΝ 1 κεφάλαιο 1.1 Γενικά Τα μηρυκαστικά (Σχήμα 1.1), σε αντίθεση με τα μονογαστρικά ζώα (Σχήματα 1.2 και 1.3), έχουν τη δυνατότητα διεξαγωγής της μικροβιακής ζύμωσης εντός του

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΗ: B ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:. ΤΜΗΜΑ: ΑΡ. Να προσέξετε την εμφάνιση του γραπτού σας και να γράψετε με μελάνι μπλε ή μαύρο.

ΤΑΞΗ: B ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:. ΤΜΗΜΑ: ΑΡ. Να προσέξετε την εμφάνιση του γραπτού σας και να γράψετε με μελάνι μπλε ή μαύρο. Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017-2018 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΒΑΘΜΟΣ:.... /100 ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ:... ΥΠΟΓΡ:... ΤΑΞΗ: B ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 01.06.2018 ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΒΙΟΛΟΓΙΑ)

Διαβάστε περισσότερα

Κυκλοφορικό Σύστηµα. Σοφία Χαβάκη. Λέκτορας

Κυκλοφορικό Σύστηµα. Σοφία Χαβάκη. Λέκτορας Κυκλοφορικό Σύστηµα Σοφία Χαβάκη Λέκτορας Εργαστήριο Ιστολογίας Εβρυολογίας, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ Κυκλοφορικό Σύστηµα Αιµοφόροκυκλοφορικό σύστηµα Λεµφoφόροκυκλοφορικό σύστηµα Αιµοφόρο Κυκλοφορικό Σύστηµα

Διαβάστε περισσότερα

Αυτόνοµο Νευρικό Σύστηµα. Ελίζαµπεθ Τζόνσον Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή

Αυτόνοµο Νευρικό Σύστηµα. Ελίζαµπεθ Τζόνσον Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή Αυτόνοµο Νευρικό Σύστηµα Ελίζαµπεθ Τζόνσον Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή ΑΝΣ ρυθµίζει τη λειτουργία οργάνων & ιστών Συµβάλλει στην προσαρµογή λειτουργιών διατήρηση της οµοιστασίας σε συνεργασία µε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΛΗ ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΚΟΙΛΙΑΣ Χ. ΜΠΟΥΡΓΙΩΤΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΣ ΥΠΟΤΡΟΦΟΣ

ΑΠΛΗ ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΚΟΙΛΙΑΣ Χ. ΜΠΟΥΡΓΙΩΤΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΣ ΥΠΟΤΡΟΦΟΣ ΑΠΛΗ ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΚΟΙΛΙΑΣ Χ. ΜΠΟΥΡΓΙΩΤΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΣ ΥΠΟΤΡΟΦΟΣ Ενδείξεις 1ο βήμα: ευρέως διαθέσιμη, εύκολη, χαμηλό κόστος Επανέλεγχος (π.χ. ειλεός) Πόση δόση ακτινοβολίας πήρα γιατρέ;;; α/α Κοιλίας

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 9ο ΜΕΡΟΣ B ΟΙ ΜΗΝΙΓΓΕΣ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ 9ο ΜΕΡΟΣ B ΟΙ ΜΗΝΙΓΓΕΣ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΜΑΘΗΜΑ 9ο ΜΕΡΟΣ B ΟΙ ΜΗΝΙΓΓΕΣ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΟΙ ΜΗΝΙΓΓΕΣ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ Ο Εγκέφαλος και ο Νωτιαίος Μυελός περιβάλλονται από (3) τρεις υμένες, τις μήνιγγες : 1. Τη σκληρά μήνιγγα 2. Την αραχνοειδή μήνιγγα

Διαβάστε περισσότερα

Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΜΑΛΟΥΝΤΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΙΟΥ 2017

Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΜΑΛΟΥΝΤΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΙΟΥ 2017 Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΜΑΛΟΥΝΤΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016 2017 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΙΟΥ 2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΒΑΘΜΟΣ: ΤΑΞΗ: Β ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26-05-2017 ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΧΡΟΝΟΣ: 1ώρα 30

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΠΤΩΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΠΤΩΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΠΤΩΜΑΤΟΣ Άσκηση 1 η 1. Εκδορά τραχήλου 2. Περιτονίες του τραχήλου 3. Έξω σφαγίτιδα φλέβα 4. Δερµατικοί κλάδοι αυχενικοί πλέγµατος 1. Εκδορά θώρακα 2. Θωρακοδελτοειδές

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ HMEΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΣΑΒΒΑΤΟ 10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ HMEΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΣΑΒΒΑΤΟ 10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ HMEΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΣΑΒΒΑΤΟ 10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΘΕΜΑ Α ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Το λεμφικό σύστημα είναι ένα σύστημα παροχέτευσης

Το λεμφικό σύστημα είναι ένα σύστημα παροχέτευσης ΛΕΜΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το λεμφικό σύστημα είναι ένα σύστημα παροχέτευσης Αποτελείται από: Λεμφικά αγγεία (περιέχουν τη λέμφο) Λεμφαδένες (αποτελούν σταθμούς διήθησης της απαγόμενης λέμφου) Λεμφικά όργανα (σπλήνας,

Διαβάστε περισσότερα

Εγκέφαλος-Αισθητήρια Όργανα και Ορμόνες. Μαγδαληνή Γκέιτς Α Τάξη Γυμνάσιο Αμυγδαλεώνα

Εγκέφαλος-Αισθητήρια Όργανα και Ορμόνες. Μαγδαληνή Γκέιτς Α Τάξη Γυμνάσιο Αμυγδαλεώνα Εγκέφαλος-Αισθητήρια Όργανα και Ορμόνες O εγκέφαλος Ο εγκέφαλος είναι το κέντρο ελέγχου του σώματος μας και ελέγχει όλες τις ακούσιες και εκούσιες δραστηριότητες που γίνονται μέσα σε αυτό. Αποτελεί το

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην τεχνική Προσανατολισμός εικόνων, θέση εξεταζομένου Ορολογία ΥΓ κριτήρια Προετοιμασία ασθενούς Κλινικές εφαρμογές

Εισαγωγή στην τεχνική Προσανατολισμός εικόνων, θέση εξεταζομένου Ορολογία ΥΓ κριτήρια Προετοιμασία ασθενούς Κλινικές εφαρμογές Εισαγωγή στην τεχνική Προσανατολισμός εικόνων, θέση εξεταζομένου Ορολογία ΥΓ κριτήρια Προετοιμασία ασθενούς Κλινικές εφαρμογές Απαιτείται δεξιότητα και εμπειρία, συγχρονισμός κινήσεων χεριού & οφθαλμού

Διαβάστε περισσότερα

Μύες Θώρακα - Κορμού

Μύες Θώρακα - Κορμού Μύες Θώρακα - Κορμού Μύες μαστικής περιοχής Μύες πρόσθιου θωρακικού τοιχώματος Μύες κοιλιακού τοιχώματος Μύες ράχης Μύες οπίσθιου κοιλιακού τοιχώματος 1 2 3 1 Μείζων θωρακικός 1 Ελάσσων θωρακικός 2 3Υποκλείδιος

Διαβάστε περισσότερα

Υπέρκλαση Τετράποδα (Tetrapoda) Αμφίβια Ερπετά Πτηνά Θηλαστικά

Υπέρκλαση Τετράποδα (Tetrapoda) Αμφίβια Ερπετά Πτηνά Θηλαστικά Υπέρκλαση Τετράποδα (Tetrapoda) Αμφίβια Ερπετά Πτηνά Θηλαστικά Είναι σπονδυλωτά που φέρουν σωματικά εξαρτήματα χειριδία (και όχι πτερύγια, όπως τα ψάρια) Μερικά έχουν χάσει ένα ή δυο ζεύγη εξαρτημάτων

Διαβάστε περισσότερα

Τα αναπαραγωγικά όργανα του άνδρα. Όρχεις

Τα αναπαραγωγικά όργανα του άνδρα. Όρχεις Τα αναπαραγωγικά όργανα του άνδρα Όρχεις Οι όρχεις είναι οι γεννητικοί αδένες του άνδρα. Είναι όργανα µε διπλή λειτουργία: η εξωκρινής λειτουργία είναι η παραγωγή σπερµατοζωαρίων και η ενδοκρινής είναι

Διαβάστε περισσότερα

11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ

11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ 11. ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ Στον ανθρώπινο οργανισμό υπάρχουν δύο είδη αδένων, οι εξωκρινείς και οι ενδοκρινείς. Οι εξωκρινείς (ιδρωτοποιοί αδένες, σμηγματογόνοι αδένες κ.ά.) εκκρίνουν το προϊόν τους στην επιφάνεια

Διαβάστε περισσότερα

ΡΑΧΗ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

ΡΑΧΗ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΡΑΧΗ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΡΑΧΗ Αποτελεί τον μυοσκελετικό άξονα στήριξης του κορμού με κύριο οστικό στοιχείο τους σπονδύλους και την παράλληλη συμβολή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΚΡΑΝΙΟ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΚΡΑΝΙΟ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ - ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ι. ΦΕΖΟΥΛΙΔΗΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΚΡΑΝΙΟ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ Απλή Ακτινογραφία Αξονική Τοµογραφία Βρεγµατικό

Διαβάστε περισσότερα

Οσφυϊκό Πλέγµα και Νεύρα

Οσφυϊκό Πλέγµα και Νεύρα Οσφυϊκό Πλέγµα και Νεύρα Εισαγωγή Σχηµατισµός Κλάδοι του Οσφυϊκού Πλέγµατος Μηριαίο Νεύρο (Ο2-Ο4) Εισαγωγή Η κινητικότητα και η γενική αισθητικότητα του κάτω άκρου εξυπηρετούνται από τους τελικούς κλάδους

Διαβάστε περισσότερα

Πεπτικό σύστημα Περιγραφή

Πεπτικό σύστημα Περιγραφή Πεπτικό Σύστημα Πεπτικό σύστημα Περιγραφή Το γαστρεντερικό σύστημα (ΓΕΣ) αποτελείται από τα κοίλα όργανα που εκτείνονται από το στόμα έως τον πρωκτό και τους επικουρικούς αδένες που ευθύνονται για την

Διαβάστε περισσότερα

ΗΚΑΡΔΙΑ ΗΚΑΡΔΙΑ. Ροβίθης Μιχαήλ

ΗΚΑΡΔΙΑ ΗΚΑΡΔΙΑ. Ροβίθης Μιχαήλ ΗΚΑΡΔΙΑ Η καρδιά που το μέγεθός της είναι λίγο μεγαλύτερο από μία γροθιά, είναι μία διπλή αυτόνομη μυώδης αντλία. Ενώ το βάρος της κυμαίνεται από 280 340 γραμμάρια. Είναι η κεντρική αντλία του κυκλοφορικού

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΡΙΑ Κ. ΣΗΦΑΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ 1

ΜΑΡΙΑ Κ. ΣΗΦΑΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ 1 Η νήστιδα Ξεκινά από την νηστιδοδωδεκαδακτυλική καμπή Στο εσωτερικό της παρουσιάζει : κυκλικές πτυχές λεπτές προσεκβολές του βλεννογόνου - τις λάχνες Λεμφοζίδια (αθροίσματα λεμφοκυττάρων) και Πλάκες Payer,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 7ο ΜΕΡΟΣ Α Η ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΩΝ

ΜΑΘΗΜΑ 7ο ΜΕΡΟΣ Α Η ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΩΝ ΜΑΘΗΜΑ 7ο ΜΕΡΟΣ Α Η ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΩΝ Η ΛΕΥΚΗ ΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΩΝ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ Η λευκή ουσία συντίθεται από εμύελες νευρικές ίνες διαφόρων διαμέτρων και νευρογλοία Οι νευρικές ίνες κατατάσσονται

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ ΜΥΡΣΙΝΗ ΑΟΝΑ «Ο ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ»

ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ ΜΥΡΣΙΝΗ ΑΟΝΑ «Ο ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ» ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ ΜΥΡΣΙΝΗ ΑΟΝΑ «Ο ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ» ΤΟ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟ ΕΜΠΡΟΣ ΤΟ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟ ΠΙΣΩ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΑΡΤΗΡΙΑ Η πνευμονική αρτηρία (pulmonary trunk) εκφύεται από τον αρτηριακό κώνο της δεξιάς κοιλίας. Έχει κατεύθυνση

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Αγκώνας Αγκώνας, π-ο α/α, 67 Αγκώνας, πλάγια α/α, 67 Αγκώνας, εγκάρσιες τομές MΤ, Αγκώνας, οβελιαία MΤ, 73-74

Περιεχόμενα. Αγκώνας Αγκώνας, π-ο α/α, 67 Αγκώνας, πλάγια α/α, 67 Αγκώνας, εγκάρσιες τομές MΤ, Αγκώνας, οβελιαία MΤ, 73-74 viii Περιεχόμενα Αρχές και τεχνικές στη διαγνωστική απεικόνιση Τεχνικές βασισμένες στις ακτίνες-χ Η παραγωγή και η φύση των ακτίνων-χ, 3 Η αλληλεπιδράση της ακτινοβολίας με την ύλη, 4 Συμβατική απεικόνιση

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Κεφάλαιο 5 «Στήριξη και Κίνηση»

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Κεφάλαιο 5 «Στήριξη και Κίνηση» ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Κεφάλαιο 5 «Στήριξη και Κίνηση» Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στις λέξεις κίνηση και μετακίνηση; Μετακινούνται όλοι οι οργανισμοί; Άσκηση σελ. 98 ΣΒ Α. Η Κίνηση στους μονοκύτταρους οργανισμούς

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ Ι. Εργαστηριακή άσκηση: Αρθρόποδα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ Ι. Εργαστηριακή άσκηση: Αρθρόποδα Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Βιολογίας Τομέας Βιολογίας Ζώων ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ Ι Εργαστηριακή άσκηση: Αρθρόποδα Επιμέλεια: Σίνος Γκιώκας Πάτρα 2015 ΧΗΛΗΚΕΡΑΙΩΤΑ & ΜΥΡΙΑΠΟΔΑ ΧΗΛΗΚΕΡΑΙΩΤΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΑΡΑΧΝΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Βιολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης. Μορφολογία και Ανατομία Δεκάποδου Καρκινοειδούς

Τμήμα Βιολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης. Μορφολογία και Ανατομία Δεκάποδου Καρκινοειδούς Τμήμα Βιολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης Μορφολογία και Ανατομία Δεκάποδου Καρκινοειδούς Iάσμη Στάθη Δέσποινα Δοκιανάκη Ηράκλειο, Σπονδυλωτά Ασπόνδυλα Καρκινοειδή ΦΥΛΟ: Αρθρόποδα Χαρακτηριστικά Μεταμέρεια

Διαβάστε περισσότερα

Βουβωνική Χώρα. Ι. Βουβωνικός Χώρα

Βουβωνική Χώρα. Ι. Βουβωνικός Χώρα Βουβωνική Χώρα Ι. Βουβωνικός Χώρα Α. Βουβωνικός Σύνδεσµος (του Poupart) Δεν είναι πραγµατικός σύνδεσµος Είναι η αναδίπλωση προς τα έσω του ελευθέρου κάτω χείλους του έξω λοξού µυός από την εκφυσή του από

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ -ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ -ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ -ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΩ ΑΕΡΟΦΟΡΟΣ ΟΔΟΣ ρίνα φάρυγγας στοματική κοιλότητα ΚΑΤΩ ΑΕΡΟΦΟΡΟΣ ΟΔΟΣ λάρυγγας τραχεία 2 βρόγχοι πνεύμονες ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές Αρχές Κλινικής Εξέτασης. Σπύρος Δαμάσκος

Βασικές Αρχές Κλινικής Εξέτασης. Σπύρος Δαμάσκος Βασικές Αρχές Κλινικής Εξέτασης Σκοπός του σεμιναριακού αυτού μαθήματος...... ο φοιτητής να είναι σε θέση να κάνει ενδοστοματική και εξωστοματική κλινική εξέταση, και να αναγνωρίσει τα φυσιολογικά ανατομικά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Θέμα: ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΜΟΝΙΜΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΑΙ ΙΣΤΩΝ Μέσος χρόνος πειράματος: 45 λεπτά Α. ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Ιδιωτικό Γενικό Λύκειο Όνομα: Ημερομηνία:./04/2014 ΤΑΞΗ : A Λυκείου ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ 1 ο ΘΕΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: Ενδοκρινείς αδένες ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

3. Το σχεδιάγραμμα παρουσιάζει τομή ανθρώπινου πεπτικού συστήματος.

3. Το σχεδιάγραμμα παρουσιάζει τομή ανθρώπινου πεπτικού συστήματος. ΠΕΠΤΙΚΟ 1. Α. Να γράψετε τα είδη των δοντιών Α, Β, Γ, Δ και τα μέρη του δοντιού Ε Μ. Β. Πόσα δόντια έχει ένα παιδί 3 χρόνων; Γ. Ποιοι αδένες αφήνουν το έκκριμά τους στη στοματική κοιλότητα και ποιο το

Διαβάστε περισσότερα

Το μυϊκό σύστημα αποτελείται από τους μύες. Ο αριθμός των μυών του μυϊκού συστήματος ανέρχεται στους 637. Οι μύες είναι όργανα για τη σωματική

Το μυϊκό σύστημα αποτελείται από τους μύες. Ο αριθμός των μυών του μυϊκού συστήματος ανέρχεται στους 637. Οι μύες είναι όργανα για τη σωματική Μύες Το μυϊκό σύστημα αποτελείται από τους μύες. Ο αριθμός των μυών του μυϊκού συστήματος ανέρχεται στους 637. Οι μύες είναι όργανα για τη σωματική κινητικότητα, την σπλαχνική κινητικότητα και τη κυκλοφορία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΓΕΙΑ ΚΕΦΑΛΗΣ -ΤΡΑΧΗΛΟΥ

ΑΓΓΕΙΑ ΚΕΦΑΛΗΣ -ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΑΓΓΕΙΑ ΚΕΦΑΛΗΣ -ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΦΩΤΗΣ Χ. ΤΖΕΡΜΠΟΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Στόχοι του μαθήματος Αντίληψη της προέλευσης των αρτηριών της κεφαλής και του τραχήλου.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Μαθήτρια: Κ. Σοφία. Καθηγητής: κ. Πιτσιλαδής

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Μαθήτρια: Κ. Σοφία. Καθηγητής: κ. Πιτσιλαδής ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Μαθήτρια: Κ. Σοφία Καθηγητής: κ. Πιτσιλαδής Σχολ. Έτος: 2015-2016 ΑΓΓΕΙΟΠΛΑΣΤΙΚΗ-BYPASS Αορτοστεφανιαία παράκαμψη είναι η χειρουργική διαδικασία της παράκαμψης των θρομβώσεων ή των

Διαβάστε περισσότερα

=... ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΕΡΙΟΥ «ΙΩΝΑ ΚΑΙ ΚΟΛΟΚΑΣΗ» ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017/2018 ΒΑΘΜΟΣ: 25 ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ:... ΥΠΟΓΡ.:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2018

=... ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΕΡΙΟΥ «ΙΩΝΑ ΚΑΙ ΚΟΛΟΚΑΣΗ» ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017/2018 ΒΑΘΜΟΣ: 25 ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ:... ΥΠΟΓΡ.:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΕΡΙΟΥ «ΙΩΝΑ ΚΑΙ ΚΟΛΟΚΑΣΗ» ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017/2018 ΒΑΘΜΟΣ: 25 = 20 =... ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΥΠΟΓΡ.:... ΤΑΞΗ: Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 29/05/2018 ΜΑΘΗΜΑ:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ. Ένα ταξίδι στις βασικές έννοιες βιολογίας...

ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ. Ένα ταξίδι στις βασικές έννοιες βιολογίας... ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Ένα ταξίδι στις βασικές έννοιες βιολογίας... Κύτταρο Η βασική δομική και λειτουργική μονάδα που εκδηλώνει το φαινόμενο της ζωής. Πρώτος ο Βρετανός Robert Hooke το 1665 παρατηρώντας

Διαβάστε περισσότερα

1, Δεξιός πνεύμων 2, αορτή. 3, αριστερός πνεύμων. 4, αριστερό επινεφρίδιο 5, σπλην 6, σπληνική αρτηρία. 7, Παχύ έντερο. 8, πυλαία φλέβα.

1, Δεξιός πνεύμων 2, αορτή. 3, αριστερός πνεύμων. 4, αριστερό επινεφρίδιο 5, σπλην 6, σπληνική αρτηρία. 7, Παχύ έντερο. 8, πυλαία φλέβα. 1, Δεξιός πνεύμων 2, αορτή. 3, αριστερός πνεύμων. 4, αριστερό επινεφρίδιο 5, σπλην 6, σπληνική αρτηρία. 7, Παχύ έντερο. 8, πυλαία φλέβα. 9, ηπατική φλέβα 10, ήπαρ. Κάτω κοίλη φλέβα 2, δεξιός νεφρός 3,

Διαβάστε περισσότερα

Πρόσθιο Κοιλιακό Τοίχωµα & Πύελος

Πρόσθιο Κοιλιακό Τοίχωµα & Πύελος Πρόσθιο Κοιλιακό Τοίχωµα & Πύελος Ι. Γενικά Α. Η κοιλία είναι το τµήµα του κόρµου που βρίσκεται µεταξύ του θώρακα (διάφραγµα) προς τα πάνω και της πυέλου (είσοδο της µικρής πυέλου) προς τα κάτω. Η πύελος

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΙ Ως προς τη µορφή και τη λειτουργία τους. Κυτταρική διαφοροποίηση.

ΙΣΤΟΙ Ως προς τη µορφή και τη λειτουργία τους. Κυτταρική διαφοροποίηση. ΙΣΤΟΙ 1. Τα κύτταρα που αποτελούν τον οργανισµό µας, διακρίνονται σε διάφορους τύπους, παρά το γεγονός ότι όλα, τελικώς, προέρχονται από το ζυγωτό, δηλαδή το πρώτο κύτταρο µε το οποίο ξεκίνησε η ζωή µας.

Διαβάστε περισσότερα

Πεπτικός σωλήνας Κύρια λειτουργία του είναι η εξασφάλιση του διαρκούς ανεφοδιασμού του οργανισμού με νερό, ηλεκτρολύτες και θρεπτικά συστατικά.

Πεπτικός σωλήνας Κύρια λειτουργία του είναι η εξασφάλιση του διαρκούς ανεφοδιασμού του οργανισμού με νερό, ηλεκτρολύτες και θρεπτικά συστατικά. Πεπτικός σωλήνας Κύρια λειτουργία του είναι η εξασφάλιση του διαρκούς ανεφοδιασμού του οργανισμού με νερό, ηλεκτρολύτες και θρεπτικά συστατικά. Στον πεπτικό σωλήνα πραγματοποιείται ο τεμαχισμός της τροφής

Διαβάστε περισσότερα