Εξωτερική µορφολογία και εσωτερική οργάνωση οστεϊχθύος. Συστηµατική κατάταξη

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Εξωτερική µορφολογία και εσωτερική οργάνωση οστεϊχθύος. Συστηµατική κατάταξη"

Ευφημία Παπαδόπουλος
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 2 η ΑΣΚΗΣΗ Εξωτερική µορφολογία και εσωτερική οργάνωση οστεϊχθύος Συστηµατική κατάταξη Κλάση Τάξη Οστεϊχθύες Perciformes Οικογένεια Cichlidae Γένος Tilapia Γενικά : Η οικογένεια Cichlidae περιλαµβάνει είδη ψαριών που ζούν στα γλυκά νερά των τροπικών περιοχών και ειδικότερα στην Αµερική και Αφρική. Τα περισσότερα είδη φυλάσσουν τα αβγά η τα νεογέννητα από τους θηρευτές τους. Εξωτερική µορφολογία ( Εικ. 1 ) Το σώµα είναι σχετικά ψηλό και πιεσµένο πλευρικά. ιακρίνεται σε τρείς περιοχές : κεφαλή,κορµό και ουρά. Η κεφαλή εκτείνεται από την άκρη του ρύγχους µέχρι το χείλος του βραγχιακού καλύµµατος, ο κορµός από το βραγχιακό άνοιγµα µέχρι την έδρα και η ουρά το οπίσθιο τµήµα µέχρι και το ουραίο πτερύγιο. Στην κεφαλή και στην άκρη του ρύγχους υπάρχει το στόµα µε καλά αναπτυγµένα χείλη. Ανοίξατε το στόµα και παρατηρήσατε επί της άνω και

2 κάτω γνάθου τα λεπτά δόντια, ενώ δεν υπάρχουν τα δόντια της ύνιδας στην οροφή του στόµατος. Με την βοήθεια της λαβίδας εντοπίσατε τα άνω και κάτω φαρυγγικά δόντια στο τελευταίο βραγχιακό τόξο. Υπεράνω του στόµατος παρατηρήσατε τους ρώθωνες που οδηγούν στον οσφρητικό σάκο. Οι οφθαλµοί είναι πλησίον της οροφής της κεφαλής και πλευρικά. Το πίσω άκρο της κεφαλής είναι ανοικτό από το βραγχιακό άνοιγµα, ενώ το βραγχιακό κάλυµµα καλύπτεται από λέπια. Ανυψώσατε το βραγχιακό κάλυµµα και παρατηρήσατε τα ελεύθερα βραγχιακά τόξα. Επι των βραγχιακών τόξων παρατηρήσατε εσωτερικά µεν τις βραγχιακές άκανθες, εξωτερικά δε τα βραγχιακά νηµάτια. Σε κάθε βραγχιακό τόξο διαπιστώσατε τα δύο ηµιβράγχια που βρίσκονται σε επαφή.. Το κατώτερο χείλος του βραγχιακού καλύµµατος φέρει τις βραγχιοστεγείς ακτίνες που κλείνουν το κατώτερο βραγχιακό άνοιγµα. Στα αρσενικά άτοµα υπάρχει κοινή ουρογεννητική οπή σε κωνική θηλή ακριβώς πίσω από το εδρικό άνοιγµα, ενώ στα θηλυκά είναι ανεξάρτητες έξοδοι. Παρατηρήσατε τα πτερύγια ζυγά και µονά και διακρίνατε τις επιµέρους ακτίνες των. Ο αριθµός των σκληρών και ακανθωδών ακτίνων συµβολίζονται µε ρωµαϊκούς χαρακτήρες (π.χ. IV=4) και των µαλακών µε αραβικούς (παράδειγµα τύπου: D.IX-5 όπου το ραχιαίο φέρει 9 σκληρές και 5 µαλακές ακτίνες).το σώµα καλύπτεται από κτενοειδή λέπια ενώ διακρίνονται πλησίον της οροφής τα αντίστοιχα της πλευρικής γραµµής η οποία διακόπτεται οπισθίως. Αφαιρέσατε και παρατηρήσατε στο στερεοσκόπιο ανά ένα από αυτά. Εσωτερική οργάνωση Κατά µήκος της κοιλιακής χώρας, από την βάση των κοιλιακών πτερυγίων µέχρι την έδρα κάνετε τοµή µε το αιχµηρό σκέλος του ψαλιδιού. Συνεχίζετε την τοµή εγκάρσια προς τα άνω από την περιοχή της έδρας, ύστερα προς τα εµπρός µέχρι το βραγχιακό άνοιγµα επί της αριστερής πλευράς του σώµατος (βλ. εικ. 2).

3 Παρατηρήσατε ότι το εσωτερικό τοίχωµα της γαστρικής επενδύεται µε µαύρο περιτόναιο. Αφαιρέσατε τα άσπρα λίπη που καλύπτουν τα όργανα και έτσι αποκαλύπτονται οι περιελίξεις του εντέρου και ο αριστερός λοβός του ήπατος. Στα ώριµα άτοµα διακρίνονται οι επιµήκεις γονάδες ραχιαίως της πεπτικής συσκευής. Προς το οπίσθιο µέρος της γαστρικής κοιλότητας συνήθως εµφανίζεται ένας ανεπτυγµένος σάκος που είναι η ουροφόρος κύστη πλήρης υγρού. Την οροφή της γαστρικής καταλαµβάνει η νηκτική κύστη. Α. Πεπτική συσκευή (εικ. 3) Αφαιρέσατε τα λίπη αποφεύγοντας να τραυµατίσετε τα µεσεντέρια, εντοπίσατε τους δύο γκρίζους ηπατικούς λοβούς, διαπιστώσατε την ηπατική φλέβα που δια των µεσεντερίων οδεύει από την πεπτική συσκευή στο ήπαρ. Από τους δύο λοβούς του ήπατος ο αριστερός είναι επιµηκέστερος και καταλαµβάνει όλο το µήκος της γαστρικής κοιλότητας. Η χοληδόχος κύστη βρίσκεται κοιλιακά του δεξιού ηπατικού λοβού, όπου δια του αγωγού εκβάλλει στο πρόσθιο τµήµα του εντέρου που καλείται δωδεκαδάκτυλο. Ο στόµαχος βρίσκεται στην αριστερή πλευρά του προσθίου άκρου της γαστρικής κοιλότητας, αυτός περιλαµβάνει τρεις περιοχές: καρδιακή ( σύνδεση µε τον οισοφάγο ) τον κυρίως στόµαχο ( ασκός στοµάχου ) και την πυλωρική ( σύνδεση µε τον δωδεκαδάκτυλο ). Ανυψώσατε τον στόµαχο για να εντοπίσετε τον βραχύ οισοφάγο. Αποµακρύνατε την πεπτική συσκευή αποφεύγοντας να τραυµατίσετε τα αγγεία. Παρατηρήσατε ότι στο συγκεκριµένο είδος δεν απαντούν πυλωρικά τυφλά. Ο σπλήνας είναι ένα µικρό επίµηκες γκριζόχρωο σωµάτιο, ευρισκόµενο στα µεσεντέρια µεταξύ στοµάχου και αρχικού τµήµατος του εντέρου.

4 Β) Γεννητικό σύστηµα ( Εικ. 4 ) Στα γεννητικά γεννητικά ώριµα άτοµ α οι γονάδες είναι εµφανείς Β.1 Θηλυκά Στα θηλυκά οι δύο ωαγωγοί αρχίζοντας από τις ωοθήκες ενώνονται πριν από το άνοιγµα σε µία σφαιρική θηλή, ακριβώς πίσω από την έδρα. Β.2 Αρσενικά Στα αρσενικά οι σπερµαταγωγοί από τους όρχεις οδηγούν στο πίσω µέρος όπου ενώνονται µε τον ουραγωγό σχηµατίζοντας τον αντίστοιχο ουρογεννητικό που καταλήγει σε κοινή θηλή πίσω από την έδρα.

5 Γ) Νηκτική κύστη Η νηκτική κύστη είναι ένας επιµήκης σάκος µε λεπτά τοιχώµατα που καταλαµβάνει την οροφή της γαστρικής κοιλότητας µεταξύ των νεφρών και του περιτόναιου ) Απεκκριτικό σύστηµα Αφαιρέσατε προσεκτικά µε την λαβίδα εκ των όπισθεν προς τα εµπρός την νηκτική κύστη οπότε σας αποκαλύπτεται ο νεφρός. Εντοπίσατε τον κοινό ουραγωγό που από το οπίσθιο µέρος των νεφρών οδηγεί στην ουρογεννητική θηλή.τα ούρα πριν την έξοδο αποθηκεύονται προσωρινά στο τέλος του ουραγωγού σε µία ασκοειδή διεύρυνση σαν ουροφόρος κύστη Ε) Αναπνευστικό-Κυκλοφορικό σύστηµα ( Εικ. 5 ) Αφαιρέσατε το βραγχιακό κάλυµµα ώστε να αποκαλυφθούν τα βράγχια.εντοπίσατε τις βραγχιακές άκανθες και τα βραγχιακά νηµάτια. Στο ανώτερο ραχιαίο χείλος του βραγχιακού καλύµµατος, διακρίνατε τα ψευδοβράγχια. Πίσω από το κατώτερο σηµείο των βραγχίων αποκαλύψατε την περικαρδιακή κοιλότητα εντός της οποίας βρίσκεται η καρδιά, αφού αφαιρέσετε τα θωρακικά πτερύγια.

6 Η καρδιά αποτελείται από : τον φλεβώδη κόλπο, τον κόλπο, την κοιλία και τον αρτηριακό βολβό. Η κοιλία έχει χονδρά τοιχώµατα και ζωηρό ερυθρωπό χρώµα, Από τον αρτηριακό βολβό και δια της κοιλιακής αορτής το αίµα οδηγείται στα βράγχια. Απαντούν 4 προσαγωγές βραγχιακές αρτηρίες. Κόπτοντας την κάτω επιφάνεια των βραγχίων στο ύψος της πίσω γωνίας των γνάθων, αποκαλύπτεται το δάπεδο του στόµατος και του φάρυγγα, οπότε διακρίνονται τα φαρυγγικά δόντια ( Εικ. 6 ) ΣΤ ) Κεντρικό νευρικό σύστηµα ( Εικ. 7 ) Αφαιρέσατε το δέρµα στην οροφή της κεφαλής από την θέση των οφθαλµών έως το βραγχιακό άνοιγµα. Με το νυστέρι κόψετε σιγά-σιγά την οροφή του σκελετού της κεφαλής, εάν δεν έχετε τραυµατίσει τον µαλακό εγκέφαλο θα διακρίνετε τους ογκώδεις οπτικούς λοβούς και πίσω από αυτούς την παρεγκεφαλίδα. Έµπροσθεν των οπτικών λοβών βρίσκονται οι µικρότεροι οσφρητικοί λοβοί. Πλευρικά της παρεγκεφαλίδας αναζητήσατε τους ωτόλιθους. Η) Σκελετός ουραίου πτερυγίου (Εικ. 8 )

7 Με την βοήθεια του νυστεριού αφαιρέσατε το δέρµα στη βάση του ουραίου πτερυγίου µέχρι την αποκάλυψη του σκελετού µε την βοήθεια και της λαβίδας αφαιρέσατε τα τεµάχια των µυών ώστε να αποκαλυφθούν πλήρως τα σκελετικά µέρη της βάσης του ουραίου. Παρατηρήσατε στο τέλος των σπονδύλων ένα οστέινο λεπτό τµήµα που κάµπτεται προς τα άνω το ουρόστυλο, ενώ στην κάτω πλευρά βρίσκονται τα υπουραία οστά.

Σχετικά έγγραφα

Εξωτερική µορφολογία και εσωτερική οργάνωση χονδριχθύων. Συστηµατική κατάταξη: ΠΛΕΥΡΟΤΡΗΜΑΤΙΚΟΙ. Οικογένεια: SCYLIORHINIDAE

1 η ΑΣΚΗΣΗ: Εξωτερική µορφολογία και εσωτερική οργάνωση χονδριχθύων. Συστηµατική κατάταξη: Υπερκλάση: ΓΝΑΘΟΣΤΟΜΑΤA Οµάδα: Κλάση: ΙΧΘΥΕΣ ΧΟΝ ΡΙΧΘΥΕΣ Τάξη: ΠΛΕΥΡΟΤΡΗΜΑΤΙΚΟΙ Υπόταξη: GALEOIDEI Οικογένεια: