ΜΑΘΗΜΑ 9ο ΜΕΡΟΣ Α Η ΑΙΜΑΤΩΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ

Transcript

1 ΜΑΘΗΜΑ 9ο ΜΕΡΟΣ Α Η ΑΙΜΑΤΩΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ

2 Η ΑΙΜΑΤΩΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ Ο εγκέφαλος αρδεύεται από : 1. Τις δύο έσω καρωτίδες και τους κλάδους τους 2. Τις δύο σπονδυλικές αρτηρίες και τους κλάδους τους Οι τέσσερις αρτηρίες πορεύονται στον υπαραχνοειδή χώρο και οι κλάδοι τους αναστομώνονται κατά ορισμένο σχηματισμό στην κάτω (βασική) επιφάνεια του εγκεφάλου και σχηματίζουν τον αρτηριακό κύκλο του εγκεφάλου ή κύκλο του Willis

3

4 ΕΣΩ ΚΑΡΩΤΙΔΑ Η έσω καρωτίδα αρχίζει από το διχασμό της κοινής καρωτίδας αρτηρίας στον τράχηλο, όπου η αρχή της εμφανίζεται τοπικώς διευρυσμένη και αποτελεί τον καρωτιδικό κόλπο Ανέρχεται στον τράχηλο και εισέρχεται στο κύτος του κρανίου διαμέσου του καρωτιδικού πόρου της βασικής μοίρας του κροταφικού οστού Ακολούθως πορεύεται οριζοντίως προς τα πρόσω, διέρχεται διαμέσου του σηραγγώδους κόλπου και αφού διαπεράσει τη σκληρή μήνιγγα, αναδύεται επί τα εντός της πρόσθιας κλινοειδούς απόφυσης Ακολούθως, διαπερνά την αραχνοειδή μήνιγγα, εισέρχεται στον υπαραχνοειδή χώρο και στρέφεται προς τα πίσω, προς την περιοχή της πρόσθιας διάτρητης ουσίας του εγκεφάλου, κατά το έσω πέρας της πλάγιας σχισμής του ημισφαιρίου Εδώ αποσχίζεται στην πρόσθια εγκεφαλική αρτηρία και στη μέση εγκεφαλική αρτηρία

5

6

7 ΚΛΑΔΟΙ ΤΗΣ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΤΗΣ ΕΣΩ ΚΑΡΩΤΙΔΑΣ Η οφθαλμική αρτηρία Η οπίσθια αναστομωτική αρτηρία Η χοριοειδής αρτηρία Η πρόσθια εγκεφαλική αρτηρία Η μέση εγκεφαλική αρτηρία

8

9 Η οφθαλμική αρτηρία εκφύεται από τη θέση της ανάδυσης της έσω καρωτίδας από το συρραγγώδη κόλπο. Εισέρχεται στον οφθαλμικό κόγχο δια του οπτικού τρήματος κάτωθεν και επί τα εκτός του οπτικού νεύρου. Διανέμεται στα ανατομικά στοιχεία του οφθαλμού και οι τελικοί κλάδοι της διανέμονται στη μετωπιαία χώρα, στους ηθμοειδείς κόλπους και το μετωπιαίο κόλπο και στη ράχη της ρινός

10

11

12 Η οπίσθια αναστομωτική αρτηρία είναι μικρός κλάδος που εκφύεται κοντά στον τελικό διχασμό της έσω καρωτίδας. Η οπίσθια αναστομωτική αρτηρία πορεύεται προς τα πίσω, πάνω από το κοινό κινητικό νεύρο, αναστομώνεται με την οπίσθια εγκεφαλική αρτηρία, αποτελώντας μέρος του αρτηρικού κύκλου

13

14 Η χοριοειδής αρτηρία είναι μικρός κλάδος της έσω καρωτίδας εκφυόμενος κοντά στον τελικό διχασμό της, πορεύεται προς τα πίσω, εγγύς της οπτικής ταινίας, εισέρχεται στο κροταφικό κέρας της πλάγιας κοιλίας και καταλήγει στο χοριοειδές πλέγμα. Χορηγεί πολλούς μικρούς κλαδίσκους στα παρακείμενα, όπως στο στέλεχος του εγκεφάλου, το έξω γονατώδες σώμα, την οπτική ταινία και την έσω κάψα

15 Η πρόσθια εγκεφαλική αρτηρία είναι ο μικρότερος εκ των δύο κλάδων της έσω καρωτίδας, πορεύεται προς τα πρόσω και έσω, πάνω από το οπτικό νεύρο, και εισέρχεται στην επιμήκη σχισμή του εγκεφάλου. Εδώ, αναστομώνεται με την αντίπλευρη πρόσθια εγκεφαλική αρτηρία μέσω της πρόσθιας αναστομωτικής αρτηρίας. Ακολούθως, στρέφεται προς τα πίσω, περικάμπτει εκ των άνω το μεσολόβιο και τελικώς, αναστομώνεται με την οπίσθια εγκεφαλική αρτηρία. Οι φλοιώδεις κλάδοι της πρόσθιας εγκεφαλικής αρτηρίας διανέμονται στο φλοιό της έσω επιφάνειας του εγκεφαλικού ημισφαιρίου, μέχρι όπισθεν, τη βρεγματική σχισμή. Επίσης, διανέμονται στη λωρίδα του φλοιού, πλάτους 2,5cm, του άνω χείλους της σύστοιχης έξω επιφάνειας του ημισφαιρίου. Επομένως, η πρόσθια εγκεφαλική αρτηρία χορηγεί αίμα στην καλούμενη «περιοχή των κάτω άκρων» της πρόσθιας κεντρικής έλικας. Η ομάδα των κεντρικών κλάδων της πρόσθιας εγκεφαλικής αρτηρίας διατρυπά την πρόσθια διάτρητη ουσία και συμβάλλει στην αιμάτωση τμημάτων του κερκοφόρου και του φακοειδούς πυρηνα και της έσω κάψας

16

17 Η μέση εγκεφαλική αρτηρία, ο μεγαλύτερος εκ των δύο τελικών κλάδων της έσω καρωτίδας, πορεύεται εντός της πλάγιας σχισμής του εγκεφάλου, προς την έξω επιφάνεια του ημισφαιρίου. Οι φλοιώδεις κλάδοι της διανέμονται στο φλοιό της έξω επιφάνειας του ημισφαιρίου, εκτός από την προαναφερθείσα στενή λωρίδα του άνω χείλους της, όπου διανέμεται η πρόσθια εγκεφαλική αρτηρία, και εκτός από τον ινιακό πόλο και την κάτω έξω επιφάνεια του ημισφαιρίου, όπου διανέμεται η οπίσθια εγκεφαλική αρτηρία. Έτσι, η μέση εγκεφαλική αρτηρία χορηγεί αίμα σε όλο τον κινητικό φλοιό, εκτός από την περιοχή την αντιστοιχούσα στα κάτω άκρα. Οι κεντρικοί κλάδοι της μέσης εγκεφαλικής αρτηρίας εισέρχονται στην πρόσθια διάτρητη ουσία και διανέμονται στον κερκοφόρο και στον φακοειδή πυρήνα και στη έξω κάψα

18

19 ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΑΡΤΗΡΙΑ Η σπονδυλική αρτηρία, κλάδος της πρώτης μοίρας της υποκλειδίου αρτηρίας, ανέρχεται στον τράχηλο πορευόμενη διαμέσου των τρημάτων των εγκαρσίων αποφύσεων των πρώτων έξι αυχενικών σπονδύλων. Εισέρχεται στο κρανίο δια του ινιακού τρήματος, διαπερνά τη σκληρή και την αραχνοειδή μήνιγγα και εισέρχεται στον υπαραχνοειδή χώρο. Κατόπιν, πορεύεται προς τα άνω, πρόσω και έσω επί της πρόσθιας επιφάνειας του προμήκους μυελού. Αντίστοιχα προς τη γεφυροπρομηκική αύλακα, συνενώνεται με την αντίπλευρη σπονδυλική αρτηρία και σχηματίζουν τη βασική αρτηρία

20

21 ΚΛΑΔΟΙ ΤΗΣ ΕΝΔΟΚΡΑΝΙΑΣ ΜΟΙΡΑΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΑΡΤΗΡΙΑΣ Οι μηνιγγικοί κλάδοι είναι μικροί και διανέμονται στα οστά και τη σκληρή μήνιγγα του οπίσθιου κρανιακού βόθρου Η οπίσθια νωτιαία αρτηρία εκφύεται από τη σπονδυλική ή από την οπίσθια κάτω παρεγκεφαλιδική αρτηρία. Κατέρχεται επί της οπίσθιας επιφάνειας του νωτιαίου μυελού, κοντά στις οπίσθιες ρίζες των νωτιαίων νεύρων. Οι κλάδοι της ενισχύονται από επιχώριες ριζικές αρτηρίες που εισέρχονται στον σπονδυλικό σωλήνα δια των μεσοσπονδυλίων τρημάτων Η πρόσθια νωτιαία αρτηρία σχηματίζεται από τη συνένωση δύο κλάδων, που ο καθένας εκφύεται από κάθε μια σπονδυλική αρτηρία, κοντά στο πέρας της. Η μονή πλέον πρόσθια νωτιαία αρτηρία κατέρχεται επί της πρόσθιας επιφάνειας του προμήκους και εν συνέχεια του νωτιαίου μυελού, βυθισμένη στη χοριοειδή μήνιγγα της πρόσθιας μέσης σχισμής του νωτιαίου μυελού. Ενισχύεται από επιχώριες ριζικές αρτηρίες που εισέρχονται στο σπονδυλικό σωλήνα δια των μεσοσπονδυλίων τρημάτων Η οπίσθια κάτω παρεγκεφαλιδική αρτηρία, ο παχύτερος κλάδος της σπονδυλικής αρτηρίας, ακολουθεί ανώμαλη πορεία μεταξύ του προμήκους και της παρεγκεφαλίδας. Διανέμεται στην κάτω επιφάνεια του σκώληκα, στους κεντρικούς πυρήνες της παρεγκεφαλίδας και στην κάτω επιφάνεια του παρεγκεφαλιδικού ημισφαιρίου. Επίσης, διανέμεται στον προμήκη μυελό και στο χοριοειδές πλέγμα της τέταρτης κοιλίας Οι προμηκικές αρτηρίες είναι μικροί κλάδοι διανεμόμενοι στον προμήκη μυελό

22

23 ΒΑΣΙΚΗ ΑΡΤΗΡΙΑ Η βασική αρτηρία σχηματίζεται από τη συνένωση των δύο σπονδυλικών αρτηριών, ανέρχεται επί της ομωνύμου αύλακος της πρόσθιας επιφάνειας της γέφυρας και, αντίστοιχα προς την πρόσθια γεφυρική αύλακα, διχάζεται στις δύο οπίσθιες εγκεφαλικές αρτηρίες

24

25 ΚΛΑΔΟΙ ΤΗΣ ΒΑΣΙΚΗΣ ΑΡΤΗΡΙΑΣ Οι γεφυρικές αρτηρίες είναι πολλές και μικρές αρτηρίες που εισέρχονται εντός της γέφυρας Η λαβυρινθική αρτηρία είναι μακρά και λεπτή που συνοδεύει το προσωπικό και το στατικοακουστικό νεύρο εντός του έσου ακουστικού πόρου και διανέμεται στο έσω ούς. Συχνά, εκφύεται από την πρόσθια κάτω παρεγκεφαλιδική αρτηρία Η πρόσθια κάτω παρεγκεφαλιδική αρτηρία πορεύεται προς τα πίσω και έξω και διανέμεται στην πρόσθια και κάτω επιφάνεια της παρεγκεφαλίδας. Λίγοι κλάδοι της φέρονται στη γέφυρα και στον προμήκη μυελό Η άνω παρεγκεφαλιδική αρτηρία, εκφύεται κοντά στο πέρας της βασικής αρτηρίας. Ελίσσεται γύρω από το εγκεφαλικό σκέλος και διανέμεται στην άνω επιφάνεια της παρεγκεφαλίδας. Επίσης διανέμεται στη γέφυρα, την υπόφυση και το πρόσθιο μυέλινο ιστίο Η οπίσθια εγκεφαλική αρτηρία στρέφεται προς τα έξω και πίσω, γύρω από το μέσο εγκέφαλο και αναστομώνεται με τον οπίσθιο αναστομωτικό κλάδο της έσω καρωτίδας αρτηρίας. Οι φλοιώδεις κλάδοι της διανέμονται στη κάτω-έξω και στην έσω επιφάνεια του κροταφικού λοβού και στην έσω και έξω επιφάνεια του ινιακού λοβού. Έτσι, η οπίσθια εγκεφαλική αρτηρία αρδεύει τον οπτικό φλοιό. Οι κεντρικοί κλάδοι της διατιτραίνουν την εγκεφαλική ουσία και διανέμονται σε μέρη του θαλάμου και του φακοειδούς πυρήνος και στο μέσο εγκέφαλο, το κωνάριο και στο έσω γωνατώδες σώμα. Χοριοειδής κλάδος της εισέρχεται στο κροταφικό κέρας της πλάγιας κοιλίας και διανέμεται στο χοριοειδές πλέγμα. Επίσης, διανέμεται στο χοριοειδές πλέγμα της τρίτης κοιλίας

26

27 Ο ΑΡΤΗΡΙΑΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ Ή ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ WILLIS Σχηματίζεται στο μεσοσκελιαίο βόθρο στη βασική επιφάνεια του εγκεφάλου. Σχηματίζεται από την αναστόμωση μεταξύ των κλάδων των δύο έσω καρωτίδων και των δύο σπονδυλικών αρτηριών. Στο σχηματισμό του συμβάλλουν η πρόσθια αναστομωτική, οι πρόσθιες εγκεφαλικές, οι έσω καρωτίδες, οι οπίσθιες εγκεφαλικές και η βασική αρτηρία. Διαμέσου του αρτηριακού κύκλου αίμα προσαγόμενο δι εκατέρας έσω καρωτίδας ή σπονδυλικής αρτηρίας διανέμεται σε οποιαδήποτε τμήμα αμφότερων των εγκεφαλικών ημισφαιρίων. Από τον αρτηριακό κύκλο εκπορεύονται φλοιώδεις και κεντρικοί κλάδοι, οι οποίοι διανέμονται στην εγκεφαλική ουσία

28

29

30 ΟΙ ΑΡΤΗΡΙΕΣ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ Το ραβδωτό σώμα και η έσω κάψα αρδεύονται κυρίως από τους έσω και τους έξω ραβδωτούς κεντρικούς κλάδους της μέσης εγκεφαλικής αρτηρίας, ενώ κεντρικοί κλάδοι από την πρόσθια εγκεφαλική αρτηρία συμβάλλουν επίσης στην αγγείωση αυτών των μερών Ο θάλαμος αρδεύεται κυρίως από κλάδους της οπίσθιας αναστομωτικής, της βασικής και της οπίσθιας εγκεφαλικής αρτηρίας Ο μέσος εγκέφαλος αρδεύεται κυρίως από τις οπίσθιες εγκεφαλικές, τις άνω παρεγκεφαλιδικές και τη βασική αρτηρία Η γέφυρα αρδεύεται από τις σπονδυλικές, την πρόσθια και τις οπίσθιες νωτιαίες, τις οπίσθιες κάτω παρεγκεφαλιδικές και τη βασική αρτηρία Ο προμήκης μυελός αρδεύεται από τις σπονδυλικές, την πρόσθια και τις οπίσθιες νωτιαίες, τις οπίσθιες και κάτω παρεγκεφαλιδικές και τη βασική αρτηρία Η παρεγκεφαλίδα αρδεύεται από τις άνω παρεγκεφαλιδικές, τις πρόσθιες και τις οπίσθιες παρεγκεφαλιδικές αρτηρίες

31 ΟΙ ΦΛΕΒΕΣ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ Οι εγκεφαλικές φλέβες δεν έχουν μυϊκό ιστό στα λεπτά τοιχώματά τους ούτε και βαλβίδες. Αναδύονται από τον εγκέφαλο και πορεύονται στον υπαραχνοειδή χώρο. Διαπερνούν την αραχνοειδή μήνιγγα και το μηνιγγικό πέταλο της σκληρής μήνιγγας και αποχετεύονται στους φλεβώδεις κόλπους της σκληρής μήνιγγας

32

33 ΕΞΩΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΦΛΕΒΕΣ Οι άνω εγκεφαλικές φλέβες πορεύονται, προς τα άνω, επί της έξω επιφανείας του εγκεφαλικού ημισφαιρίου και εκβάλλουν στον άνω οβελιαίο κόλπο Η επιπολής μέση εγκεφαλική φλέβα συλλέγει το αίμα της έξω επιφανείας του εγκεφαλικού ημισφαιρίου. Πορεύεται προς τα κάτω, εντός της πλάγιας σχισμής και εκβάλλει στο συραγγώδη κόλπο Η εν τω βάθει εγκεφαλική φλέβα συλλέγει το αίμα της νήσου και αναστομούμενη με την πρόσθια και τη ραβδωτή φλέβα σχηματίζουν τη βασική φλέβα. Η βασική φλέβα τελικώς εκβάλλει στη μεγάλη φλέβα του εγκεφάλου (φλέβα του Γαληνού), η οποία εκβάλλει στον ευθύ κόλπο

34

35 ΕΝΔΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΦΛΕΒΕΣ Υπάρχουν δύο έσω εγκεφαλικές φλέβες, που σχηματίζονται από τη συνένωση της θαλαμοραβδωτής φλέβας και της χοριοειδούς φλέβας αντίστοιχα, προς το μεσοκοιλιακό τρήμα Οι δύο φλέβες πορεύονται προς τα πίσω εντός του χοριοειδούς ιστίου της τρίτης κοιλίας και συνενώνονται υπό το σπληνίο του μεσολοβίου προς σχηματισμό της μεγάλης φλέβας του εγκεφάλου που εκβάλλει στον ευθύ κόλπο

36

37 ΦΛΕΒΕΣ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ Το αίμα του μέσου εγκεφάλου αποχετεύεται με φλέβες, οι οποίες εκβάλλουν στη βασική ή στη μεγάλη φλέβα του εγκεφάλου Το αίμα της γέφυρας αποχετεύεται με φλέβες, οι οποίες εκβάλλουν στη βασική, τις παρεγκεφαλιδικές φλέβες ή στους παρακείμενους φλεβώδεις κόλπους Το αίμα του προμήκους μυελού αποχετεύεται με φλέβες, οι οποίες εκβάλλουν στις νωτιαίες φλέβες και στους παρακείμενους φλεβώδεις κόπλους Το αίμα της παρεγκεφαλίδας αποχετεύεται με φλέβες, οι οποίες εκβάλλουν στη μεγάλη φλέβα του εγκεφάλου ή στους παρακείμενους φλεβώδεις κόλπους

38

39

40

41

42