2ο Διεθνές Φόρουμ Συνεταιριστικής Νομοθεσίας Σεπτεμβρίου 2018

Transcript

1 2ο Διεθνές Φόρουμ Συνεταιριστικής Νομοθεσίας Σεπτεμβρίου 2018 Παρουσίαση Δικτύου Κ.Α.Π.Α. με θέμα: Η Ελληνική συνεταιριστική νομοθεσία και η σχέση της με την συνεταιριστική ταυτότητα από το 1915 μέχρι σήμερα. Ο συνεταιριστικός θεσμός στον Νόμο 4430/2016 για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία

2 Παρουσίαση Δικτύου Κ.Α.Π.Α. με θέμα: Η Ελληνική συνεταιριστική νομοθεσία και η σχέση της με την συνεταιριστική ταυτότητα από το 1915 μέχρι σήμερα. Ο συνεταιριστικός θεσμός στον Νόμο 4430/2016 για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία

3 Δομή Παρουσίασης o Παρουσίαση δραστηριοτήτων του Δικτύου Κ.Α.Π.Α. o Τρείς περίοδοι της ελληνικής συνεταιριστικής νομοθεσίας o Ο συνεταιριστικός θεσμός στον Νόμο 4430/2016 για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία

4 1. Παρουσίαση Δικτύου Κ.ΑΠ.Α. Το Δίκτυο Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Περιφερειακής Ανάπτυξης ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 2008 ως αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, ως εξέλιξη της κίνησης Δίκτυο για την ΚΑΛΟ Ιωαννίνων η οποία δραστηριοποιήθηκε το Τον Ιούλιου του έτους 2016 το Δίκτυο ΚΑΠΑ εντάχτηκε στην Διεθνή Συνεταιριστική Συμμαχία ως το 292 συνεργαζόμενο μέλος της Δράσεις για να: αναδειχτούν τα οφέλη των συνεταιρισμών και η εισφορά τους υπηρετώντας τουλάχιστον 4 δισεκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο δημιουργηθεί ένα ευνοϊκό νομικό περιβάλλον για την ανάπτυξη των συνεταιρισμών σύμφωνα με τις διεθνείς συνεταιριστικές αρχές προωθηθεί η συνεταιριστική εκπαίδευση ως το κλειδί της επιτυχίας των συνεταιρισμών

5 Γενικές πληροφορίες 1. Παρουσίαση Δικτύου Κ.ΑΠ.Α. Συνεργάζεται στην παγκόσμια καμπάνια της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας «Οικοδομώντας ένα καλύτερο κόσμο τώρα» Συμμετέχει στο δι-ευρωπαϊκό πρόγραμμα Coοpstarter με συνεταιρισμούς από όλη την Ευρώπη και εκπαιδευτικά ιδρύματα όπως το Cooperative College της Μεγάλης Βρετανίας. Δημιούργησε βοηθητική εργαλειοθήκη για την προώθηση της συνεταιριστικής νομοθεσίας σύμφωνα με τις συνεταιριστικές αρχές Το Δίκτυο ΚΑΠΑ διαθέτει στο κοινό ένα πλήθος μεταφρασμένων συνεταιριστικών κειμένων στην ελληνική γλώσσα (σύνολο σελίδων) και Video.

6 Μεταφράσεις Διεθνών Συνεταιριστικών Νομικών Κειμένων (Δείγμα) Ευχαριστούμε τον Καθηγητή κ. Παπαγεωργίου

7 Σκοπός παρουσίασης Η ιστορική αναδρομή των αλλαγών στην Ελληνική Συνεταιριστική για την κατανόηση της σημερινής κατάστασης

8 Σύντομη Αναδρομή στην Ελληνική Συνεταιριστική Νομοθεσία Η Ελλάδα συμπεριλαμβάνεται στις οκτώ ευρωπαϊκές χώρες όπου οι συνεταιρισμοί κατοχυρώνονται και προστατεύονται από το Σύνταγμα Δεύτερο Αναθεωρημένο Σύνταγμα της 18 ης Νοεμβρίου του 1864 άρθρ.11 Σύνταγμα της 1 ης Ιουνίου του 1911 άρθρο 11 Σύνταγμα του 1952 άρθρο 12 Σύνταγμα 9 ης Ιουνίου του 1974 άρθρ. 12 Ισχύον Σύνταγμα 14 ης Μαρτίου του 1986 άρθρο 12

9 Πλήθος αλλαγών και μεταρρυθμίσεων της ελληνικής συνεταιριστικής νομοθεσίας Ερευνητής κ. Αριστείδης Κλήμης, μεταξύ των ετών 1915 και 1970 έχουν καταγραφεί 946 νομοθετήματα κα. Λαμπροπούλου - Δημητριάδου την δεκαετία ακολούθησαν αλλά 230 νομοθετήματα περίπου 44 νομοθετήματα Σύνολο περίπου 1.220

10 Σημερινή κατάσταση συνεταιριστικής νομοθεσίας Είναι σε ισχύ 9 διαφορετικοί νόμοι ή Προεδρικά Διατάγματα για τους συνεταιρισμούς Νόμος 1627/1939 Γεωργικοί Αναγκαστικοί συνεταιρισμοί Νόμος 1667/1986 Αστικοί συνεταιρισμοί Π.Δ. 27/7/1999 Οικοδομικοί συνεταιρισμοί Νόμος 2716/1999 Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί Ψυχικής Υγείας Νόμος 3569/2007 Συνεταιρισμοί Θαλάσσιας Αλληλασφάλισης Νόμος Ν.4384/2016 Αγροτικούς συνεταιρισμούς Νόμος 4430/2016 Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις και Συνεταιρισμοί Εργαζομένων Νόμος 4423/2016 Δασικές Συνεταιριστικές Οργανώσει Νόμος 4513/2018 Ενεργειακές Κοινότητες

11 Μέθοδος περιγραφής των περιόδων της συνεταιριστικής νομοθεσίας Η περιγραφή των συνεταιριστικών περιόδων της ελληνικής συνεταιριστικής νομοθεσίας δεν συμπεριλάβει το σύνολο των εννιά συνεταιριστικών νόμων. Περιορίζεται την βασική νομοθεσία για τους αγροτικούς και αστικούς συνεταιρισμούς Η περιγραφή τους δεν είναι πλήρες αλλά περιγράφονται τα κυριότερα σημεία Γίνεται η παραδοχή ότι εάν και οι συνεταιριστικές αρχές από το 1915 μέχρι σήμερα έχουν αλλάξει, το πνεύμα τους είναι κοινό παρά αυτές τις αλλαγές.

12 Μέθοδος περιγραφής των περιόδων της συνεταιριστικής νομοθεσίας Για την σύντομη περιγραφή Αναζήτηση των στοιχείων της διπλής φύσης των συνεταιρισμών ως ενώσεων προσώπων σωματεία και ως επιχειρήσεις, στις τέσσερις βασικές συνεταιριστικές αρχές με αναφορές στους πυλώνες υποστήριξης τους την συνεταιριστική εκπαίδευση και την συνεργασία μεταξύ των συνεταιρισμών Συνεταιριστική Εκπαίδευση Συνεργασία μεταξύ των συνεταιρισμών

13 Μέθοδος περιγραφής των περιόδων της συνεταιριστικής νομοθεσίας

17 Περίοδοι καταγραφής της ελληνικής συνεταιριστικής νομοθεσίας σύμφωνα με τα κοινά χαρακτηριστικά τους Περίοδος 1915 μέχρι το 1930: Σε ισχύ η εφαρμογή του γενικού συνεταιριστικού νόμου 602/1915 και των τροποποιήσεων του Περίοδο 1931 μέχρι το 1999: υποπερίοδο : σε ισχύ του γενικού νόμου 602/1915 αλλά με διαφορετική κατεύθυνση από την προηγούμενη περίοδο υποπερίοδο κατά την οποία ψηφίστηκαν και εφαρμόστηκαν διαφορετικοί νόμοι για διάφορες κατηγορίες συνεταιρισμών. Περίοδο 2000 μέχρι το 2016 η οποία χαρακτηρίζεται από έντονες εναλλαγές στα χαρακτηριστικά των αγροτικών κυρίως συνεταιρισμών 2016 Σήμερα σχετικά με τις επιδράσεις στην Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία

18 Πρώτη Περίοδο από το 1915 μέχρι το 1930 κατά την οποία ήταν σε ισχύ η εφαρμογή του γενικού συνεταιριστικού νόμου 602/1915 και τροποποιήσεων του O πρώτος συνεταιριστικός νόμος 602 για όλες τις μορφές συνεταιρισμών ο οποίος ψηφίστηκε το 1915 βασίστηκε στην γερμανική και αυστριακή νομοθεσία με την συμμετοχή Ελβετών συμβούλων εισάγοντας σε μεγάλο βαθμό το συνεταιριστικό μοντέλο Raiffeisen προσαρμοσμένο στις τοπικές ανάγκες «αξιοθαύμαστος για τη συντομία και τη πληρότητά του χωρίς διείσδυση σε λεπτομέρειες»

19 Ο συνεταιρισμός ως μια δημοκρατικά ελεγχόμενη επιχείρηση ( αναφορά στην 2 η Αρχή ) Ο συνεταιρισμός ως μια από κοινού επιχείρηση (αναφορά στην 3 η Αρχή)

20

21

22 Δεύτερη Περίοδο από το 1931 μέχρι το 1999, με την υποπερίοδο και την υποπερίοδο Οι νομοθετικές ρυθμίσεις του 1931 εισάγουν μια νέα περίοδο τροποποιήσεων του ενιαίου συνεταιριστικού νόμου 602/1915 «οι οποίες έχουν χαρακτηριστεί από πολλούς ως περιοριστικές για την απρόσκοπτη συνεταιριστική ανάπτυξη». Αυτές οι ρυθμίσεις διήρκησαν μέχρι το 1979 ( χρονιά κατάργησης του Ν. 602/1915, αλλά όπως διαπιστώνεται στην συνέχεια επεκταθήκαν και στις νεωτέρες νομοθετικές ρυθμίσεις για τους συνεταιρισμούς Περιοδικό της εποχής «ο Συνεταιριστής» Εκμεταλλευτικοί κύκλοι της υπαίθρου (έμποροι γεωργικών προϊόντων) ξεσηκώθηκαν εναντίον των συνεταιρισμών, επειδή η συνεταιριστική δραστηριότητα άρχισε να αποκτά υπολογίσιμη οντότητα τόσο στον οικονομικό τομέα όσο και στην προβολή των προβλημάτων και αιτημάτων του αγροτικού κόσμου. Κάτω από αυτές τις πιέσεις η Κυβέρνηση κατάρτισε σειρά νομοθετημάτων η οποία αλλοίωσε και δυσκόλεψε την λειτουργία των συνεταιρισμών

23 Δεύτερη Περίοδο από το 1931 μέχρι το 1999, με την υποπερίοδο και την υποπερίοδο Τα αποτελέσματα των νομικών ρυθμίσεων στον νοόμο 602/1915 περιγράφονται από τον εμπειρογνώμονα του ΟΟΣΑ Rolf Schubert «..Αφ ενός, υπό την καταφανή επίδραση των εχθρικών προς τους συνεταιρισμούς οικονομικών κύκλων, ενσωματώθηκαν στο νόμο διατάξεις που επιβράδυναν την οικονομική ανάπτυξη (π.χ. νόμος 5289/1931). Αφ ετέρου, ο νόμος αποδιοργανώθηκε σημαντικά με τις επεμβάσεις στη δομή της νομοθετικής τεχνικής. Ο νόμος περιέχει διοικητικές ρυθμίσεις και διαδικαστικές διατάξεις που αποτελούν ξένο σώμα μέσα σ ένα οργανωτικό νόμο του εμπορικού δίκαιου. Γι αυτό έχασε σε μεγάλη κλίμακα την οργανική συνάφειά του και τη λογική ενότητά του.»

24

25

26

27 Τρίτη περίοδο από το 2000 μέχρι το 2016 Αυτή η περίοδο χαρακτηρίζεται από έντονες αλλαγές κυρίως στην Νομοθεσία για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς με κατευθύνσεις ποτέ με την προσπάθεια επιστροφής στις συνεταιριστικές αρχές και πότε προς την έντονη εταιρικοποίηση τους.

28

29

30 Ο συνεταιριστικός θεσμός στον Νόμο 4430/2016 για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία Ο νόμος 4430/2016 για την Κοινωνική Αλληλέγγυα Οικονομία επιχειρεί την επαναρρυθμίση του Νόμου 4019 του 2011 για την Κοινωνική Οικονομία. Στον Νόμο 4430/2016 για την Κοινωνική Αλληλέγγυα Οικονομία μεταξύ των άλλων ορίζεται ως εκπροσωπευτικός της φορέας, η «Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση», στην οποία εφαρμόζονται και διατάξεις του Νόμου 1667 /1985 για τους αστικούς συνεταιρισμός.

31 Συνεταιριστική Νομοθεσία και Κ.Α.Λ.Ο. Ο θεσμός των κοινωνικών συνεταιρισμών αναπτύχθηκε από το 1970 και θεσμοθετήθηκε το 1991 στη Ιταλία και επεκτάθηκε σε όλο τον κόσμο σύμφωνα με τα Παγκόσμια Πρότυπα Κοινωνικών Συνεταιρισμών ως «μια δομή διακυβέρνησης η οποία βασίζεται στην συμμετοχή πολλών ενδιαφερόμενων φορέων ως μέλη (παραγωγούς, χρήστες, εκπροσώπους της τοπικής κοινότητας)» εξασφαλίζοντας τα ενωσιακά του χαρακτηριστικά ως μια associations η οποία ικανοποιεί κοινωνικές, πολιτιστικές και οικονομικές ανάγκες (μέσω μιας από κοινού ιδιόκτητη και δημοκρατικά ελεγχόμενης επιχείρησης). Παγκόσμια Πρότυπα Κοινωνικών Συνεταιρισμών social_cooperatives_gr-2.pdf

32 Συνεταιριστική Νομοθεσία και Κ.Α.Λ.Ο. Έρευνα η οποία πραγματοποιήθηκε από κλιμάκιο νομικών των συνεταιρισμών από όλο τον κόσμο υπό τον συντονισμό του (τότε) Γενικού Γραμματέα της CICOPA Bruno Roelants. Η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση του Νόμου 4430/2016 δεν περιγράφει έναν κοινωνικό ούτε κάποιας άλλης μορφής συνεταιρισμό, αλλά περιγράφει μια μορφή κοινωνικής επιχείρησης. Bruno Roelants Διευθυντής της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας hnical-brief-on-the-greek-sse.html

33

34 Συνεταιριστική Νομοθεσία και Κ.Α.Λ.Ο. Γιατί συμβαίνει αυτό; Σύγχυση μεταξύ του θεσμού της Κοινωνικής Επιχείρησης και του Κοινωνικού Συνεταιρισμού

35 Συνεταιριστική Νομοθεσία και Κ.Α.Λ.Ο. Η Ελληνική Κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι προωθεί το μοντέλο του κοινωνικού συνεταιρισμού και όχι της κοινωνικής επιχείρησης Η ελληνική κυβέρνηση έχει ψηφίσει και αποδεκτεί την Σύσταση 193/2002 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO) για την εφαρμογή των συνεταιριστικών αρχών στην νομοθεσία για τους συνεταιρισμούς. ο σωματειακός χαρακτήρας των συνεταιρισμών προστατεύεται από το Ελληνικό Σύνταγμα τους οποίους τοποθετεί στο ίδιο άρθρο 12 με τα σωματεία και ενώσεις προσώπων καθώς προστατεύεται και από την χάρτα του ΟΗΕ και της ΕΕ οι οποίες ορίζουν την ελευθερία του συνεταιρίζεσθε

36 Συνεταιριστική Νομοθεσία και Κ.Α.Λ.Ο Άρθρο 3 του Νόμος 4430/2016 δεν είναι αποδεκτό ότι οι όλοι οι συνεταιρισμοί εντάσσονται αυτοδίκαια στην Κοινωνική Αλληλέγγυα Οικονομία θέτοντας κριτήρια τα οποία εάν εφαρμοστούν θα μετατρέψουν τους συνεταιρισμούς σε Κοινωνικές Επιχειρήσεις

37 Συνεταιριστική Νομοθεσία και Κ.Α.Λ.Ο Αυτό ορίζεται επίσης σε προκήρυξη του Συμβούλου του Υπουργείου Εργασίας (Βρετανικό Συμβούλιο ) ζήτησε ειδικό εμπειρογνώμων για την «εναρμόνιση του νομικού πλαισίου για τους συνεταιρισμούς» Σύμφωνα με την προκήρυξη: «Προκειμένου να αποφευχθούν αντιφάσεις και λανθασμένη χρήση της έννοιας του φορέα Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας καθώς και του νομοθετικού πλαισίου, ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στα βασικά χαρακτηριστικά που απαιτούνται προκειμένου να χαρακτηρισθεί ένας συνεταιρισμός ως φορέας της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (π.χ. συλλογικός και κοινωνικός αντίκτυπος, βιωσιμότητας, επιχειρηματικό μοντέλο και δημοκρατική διακυβέρνηση). Οι συστάσεις θα πρέπει να διαμορφωθούν σύμφωνα με τον νέο νόμο 4430/2016 για τις Κοινωνικές Επιχειρήσεις»

38 Συνεταιριστική Νομοθεσία και Κ.Α.Λ.Ο

39 Συνεταιριστικές νομικές εκδόσεις

40 Ευχαριστούμε για την προσοχή σας Δίκτυο Κοινωνικής Αλληλεγγύης & Περιφερειακής Ανάπτυξης

41 Συνεταιριστική Ταυτότητα Συνεταιριστικές Αξίες Οι συνεταιριστικές Αρχές είναι ο δρόμος για την κατάκτηση των συνεταιριστικών αξιών Οι συνεταιριστικές επιχειρήσεις βασίζονται στις αξίες: της αυτοβοήθειας, της αυτοευθύνης, της δηµοκρατίας, της ισότητας, της δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης. Σύμφωνα µε τη συνεταιριστική παράδοση, τα µέλη των συνεταιριστικών επιχειρήσεων πιστεύουν στις ηθικές αξίες: της εντιμότητας, της ειλικρίνειας, της κοινωνικής ευθύνης και της μέριμνας για τους άλλους