ΣτΕ 1455/2018 [Νόμιμη ΑΕΠΟ για το έργο μεταφοράς και διανομής νερού από τον π. Νέστο στις πεδιάδες Ξάνθης και Κομοτηνής]

Transcript

1 ΣτΕ 1455/2018 [Νόμιμη ΑΕΠΟ για το έργο μεταφοράς και διανομής νερού από τον π. Νέστο στις πεδιάδες Ξάνθης και Κομοτηνής] Περίληψη -Δεν συνιστά πλημμέλεια της προσβαλλόμενης το γεγονός ότι το ανωτέρω Σχέδιο Διαχείρισης, αν και εκπονήθηκε το Μάρτιο του έτους 2007 από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, εγκρίθηκε ένα μήνα μετά την έκδοση της προσβαλλόμενης απόφασης, όπως δε προκύπτει από τη σχετική ΜΠΕ, τα συμπεράσματα και οι προτάσεις του Σχεδίου αυτού περιελήφθησαν και αποτέλεσαν περιεχόμενο της ΜΠΕ της προσβαλλόμενης. Επομένως, η προσβαλλόμενη εκδόθηκε βάσει σχεδίου διαχείρισης των επιφανειακών και υπογείων υδάτων της επίμαχης περιοχής, τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα είναι απορριπτέα ως αβάσιμα. Μεταγενεστέρως δε, εγκρίθηκε και το Σχέδιο Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Θράκης, των Παραρτημάτων του και της οικείας Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, από το οποίο προκύπτει ότι η μεταφορά ύδατος από τον ποταμό Νέστο στην πεδιάδα της Ξάνθης δεν θέτει σε κίνδυνο την επίτευξη των σκοπών που επιδιώκει το άρθρο 4 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Εφόσον κατά το χρόνο εκδόσεως της προσβαλλόμενης με την υπό κρίση αίτηση απόφασης, δεν είχε παρέλθει η τασσόμενη στα κράτη μέλη από την οδηγία αυτή προθεσμία ( ) για την εκπόνηση ολοκληρωμένων σχεδίων διαχείρισης υδάτων σε επίπεδο (περιοχής) λεκάνης απορροής ποταμού, νομίμως, κατά τις διατάξεις της οδηγίας 2000/60 και της εθνικής νομοθεσίας (άρθρα 7 του ν. 3199/2003 και 9 παρ. 1 του ν. 3481/2006), επετράπη, με την προσβαλλόμενη απόφαση περί εγκρίσεως των περιβαλλοντικών όρων του επίδικου έργου, πριν από τις , η μεταφορά ύδατος από τη λεκάνη απορροής του ποταμού Νέστου (κωδικός GR07) στην πεδιάδα της Ξάνθης (λεκάνη απορροής Ρέματος Ξάνθης- Ξηρορέματος, κωδικός GR08), χωρίς να έχουν δημοσιευθεί από τις αρμόδιες εθνικές αρχές τα σχέδια διαχειρίσεως της οικείας (περιοχής) λεκάνης απορροής ποταμού. -Το επίδικο έργο δεν αποτελεί "σχέδιο ή πρόγραμμα και τούτο διότι είναι έργο μεταφοράς ύδατος από τον ποταμό Νέστο στην πεδιάδα της Ξάνθης, προκειμένου να αποκατασταθεί το οικολογικό δυναμικό και η χημική κατάσταση των υδάτινων σωμάτων του Νέστου τόσο κατάντη του σημείου υδροληψίας, όσο και στο Δέλτα του Νέστου, σε επίπεδο δε γενικού σχεδιασμού, προβλέπεται από την ως άνω 29310/ υπουργική απόφαση με τίτλο Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης και από την προαναφερθείσα 4777/ απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης που εγκρίνει το Σχέδιο Διαχείρισης επιφανειακών και υπογείων υδάτων της προστατευόμενης περιοχής του Δέλτα 1 / 30

2 Νέστου, του συμπλέγματος λιμνών Βιστωνίδας και (σμαρίδας και της ευρύτερης περιοχής τους, ενώ καταγράφεται ως προγραμματισθέν προς υλοποίηση από το εγκριθέν Σχέδιο Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών του υδατικού διαμερίσματος Θράκης που εκδόθηκε αφού προηγήθηκε η διαδικασία της στρατηγικής περιβαλλοντικής εκτίμησης. Κατά συνέπεια, το επίμαχο έργο δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2001/42/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27^ Ιουνίου 2001, σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων. -Στη ΜΠΕ του επίδικου έργου, στην οποία στηρίζεται η ' προσβαλλόμενη πράξη έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, έγινε αναλυτική αναφορά στις περιοχές των οικοτόπων που βρίσκονται εντός της περιοχής όδευσης του έργου, αλλά καί στην περίμετρο και την ευρύτερη περιοχή αυτού, καθώς και στα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά τους και ερευνήθηκαν οι επιπτώσεις από την κατασκευή και λειτουργία των επίμαχων έργων στο φυσικό περιβάλλον. Η κατασκευή του εξεταζόμενου έργου θα συντελέσει στην ανάταξη τών υδρογεωλογικών συνθηκών της υπόψη περιοχής και θα συμβάλει στην αναβάθμιση των οικοσυστημάτων της περιοχής, μεταξύ των οποίων και του Δέλτα του Νέστου που δέχεται σοβαρές πιέσεις. Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, προκύπτει ότι κατά τη διαδικασία που προηγήθηκε της εγκρίσεως των περιβαλλοντικών όρων του επίδικου έργου, ελήφθησαν υπόψη τόσο ο χαρακτήρας των προστατευόμενων περιοχών που βρίσκονται εντός, στην περίμετρο και την ευρύτερη περιοχή όδευσης του έργου, όσο και το συμβατό της επίμαχης δραστηριότητας και των σχετικών εργασιών με το χαρακτήρα της περιοχής. Συνεπώς, ο ανωτέρω προβαλλόμενος λόγος με τον οποίο υποστηρίζεται ότι η προσβαλλόμενη απόφαση εκδόθηκε μη νομίμως, διότι τα επίδικα έργα εμπίπτουν σε προστατευόμενη κατά τη διεθνή Σύμβαση Ραμσάρ περιοχή, στην οποία η εγκατάστασή τους δεν είναι, κατά τη Σύμβαση αυτή, επιτρεπτή, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, διότι η κατασκευή και λειτουργία των προτεινόμενων έργων του επίδικου έργου στη συγκεκριμένη περιοχή όδευσής του είναι σύμφωνη με το καθεστώς προστασίας του υγροβιοτόπων στο πλαίσιο δε της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, εξετάσθηκε και αποκλείσθηκε το ενδεχόμενο δυσμενών επιδράσεων από το συγκεκριμένο έργο. -Απορριπτέος είναι και ο λόγος, με τον οποίο προβάλλεται παράβαση των διατάξεων των άρθρων 24 του Συντάγματος, με τις οποίες θεσπίζονται οι αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, της αειφορίας και της προστασίας του περιβαλλοντικού κεκτημένου, καθώς και των άρθρων 1 παρ. 2, 12 παρ. 1, 2, 3, 4 και 18 παρ. 1 του ν. 1650/1986, εφόσον στην οικεία μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων περιέχονται εκτιμήσεις ως προς τις επιπτώσεις του και προτείνονται μέτρα για την αντιμετώπισή τους κατά τρόπο αποτελεσματικό, ώστε να μην επέρχεται υποβάθμιση της περιοχής. Περαιτέρω, ελήφθη υπόψη και εκτιμήθηκε η ένταξη τμήματος της περιοχής του ένδικου έργου στο δίκτυο Natura 2000, προτάθηκαν δε και συγκεκριμένοι τρόποι για 2 / 30

3 την εκτέλεση του έργου έτσι ώστε να διαφυλαχθεί ο χαρακτήρας της επίμαχης ζώνης του υγροβιότοπου, και, επομένως, δεν παραβιάζεται το άρθρο 24 του Συντάγματος και η προστατευτική των βιοτόπων διεθνή, κοινοτική και εθνική νομοθεσία. Τέλος, ο ίδιος λόγος, κατά το μέρος που με αυτόν προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη απόφαση έχει εκδοθεί κατά παράβαση διατάξεων του ν. 2719/1999, με το άρθρο πρώτο του οποίου κυρώθηκε η Διεθνής Σύμβαση για τη διατήρηση των αποδημητικών ειδών της άγριας πανίδας, που υπογράφηκε στη Βόννη στις (Α' 106), καθώς επίσης και του ν. 1335/1983, με το άρθρο πρώτο οποίου κυρώθηκε η Διεθνής Σύμβαση για τη διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης, που υπογράφηκε στη Βέρνη στις (Α'32), είναι απορριπτέος, διότι ανεξαρτήτως του ότι προβάλλεται αορίστως, διότι δεν προσδιορίζονται οι συγκεκριμένες διατάξεις των διεθνών αυτών συμβάσεων που, κατά τους αιτούντες, παραβιάσθηκαν η πληρότητα της μελέτης ως προς την περιγραφή της κατάστασης του περιβάλλοντος και την ανάδειξη των κίνδυνων ή συνεπειών του επίμαχου έργου, δεν προκύπτει ούτε και προβάλλεται ότι αμφισβητήθηκε κατά τη δημόσια διαβούλευση που προηγήθηκε της έκδοσης της προσβαλλόμενης ε.π.ο. -Οι λόγοι που υπαγόρευσαν το σχεδιασμό του επίδικου έργου και την έκδοση της προσβαλλόμενης αποφάσεως περί εγκρίσεως των περιβαλλοντικών του όρων είναι πρωτευόντως και, κυρίως, περιβαλλοντικοί και εντάσσονται στο πλαίσιο των απορρεουσών από την οδηγία 2000/60 υποχρεώσεων της χώρας να προωθήσει τη βελτίωση της ποιοτικής και ποσοτικής κατάστασης του υπόγειου υδροφορέα της πεδιάδας της Ξάνθης, η οποία εμφανίζει εξαιρετικώς σοβαρά προβλήματα υφαλμύρινσης και περιβαλλοντικής της υποβάθμισης, παραλλήλως δε, η κατασκευή και λειτουργία του έργου θα επιφέρει θετικές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες για το νομό της Ξάνθης. Ως εκ τούτου, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος ο λόγος ακυρώσεως, καθ' ό μέρος με αυτόν προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη απόφαση έχει εκδοθεί κατά παράβαση της αρχής της βιώσιμης ανάπτυξης και της πρόληψης και ότι με το αδέιοδοτούμενο έργο διαταράσσεται η αναγκαία ισορροπία μεταξύ των πυλώνων της αειφόρου ανάπτυξης υπέρ της οικονομικής και σε βάρος της περιβαλλοντικής συνιστώσας. -Η προβλεπόμενη δημοσιοποίηση της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων έχει ως στόχο την ενημέρωση των ενδιαφερομένων και την παροχή σε αυτούς της δυνατότητας υποβολής τεκμηριωμένων προτάσεων ώστε να καταστεί δυνατή η επιλογή των βέλτιστων λύσεων. Εξ άλλου, κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων του άρθρου 5, παρ. 2 του ν. 1650/1986 και του άρθρου 4 της Κ.Υ,Α, Η.Π /2021/ , δεν απαιτείται η εκ νέου τήρηση της διαγραφομένης από τις διατάξεις αυτές διαδικασίας δημοσιοποίησης όταν η άπαξ υποβληθείσα προς έγκριση Μ.Π.Ε. υφίσταται στη συνέχεια επουσιώδεις τροποποιήσεις που ανάγονται σε σημειακές βελτιώσεις και λεπτομερειακά επιμέρους θέματα, μη επηρεάζοντα τις βασικές παραδοχές της μελέτης. 3 / 30

4 -Τα συμπληρωματικά τεύχη της Μ.Π.Ε., αφορούν σε επιμέρους ζητήματα και δεν μεταβάλλουν τα βασικά χαρακτηριστικά και τον γενικότερο σχεδίασμά του επίδικου έργου, ούτε ανατρέπουν τις βασικές παραδοχές της αρχικώς υποβληθείσας Μ.Π.Ε., ώστε να εμφανίζονται ως ουσιώδης μεταβολή των δεδομένων, στα οποία είχε στηριχθεί η μελέτη και, συνεπώς, δεν έχρηζαν δημοσιοποίησης. Επομένως, είναι απορριπτέος ο λόγος ακυρώσεως με τον οποίο προβάλλεται παράβαση των ανωτέρω διατάξεων του άρθρου 5 παρ. 2 του ν. 1650/1986 και της αριθμ. Η.Π /2021/2003 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών, Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., διότι δεν παρεσχέθη η δυνατότητα στο ενδιαφερόμενο κοινό να συμμετάσχει και να εκφράσει τη γνώμη του επί του περιεχομένου της Μ.Π.Ε. Πρόεδρος: Αγγ. Θεοφιλοπούλου Εισηγητής: Μ. Γκορτζολίδου Βασικές Σκέψεις 2. Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται η ακύρωση της / κοινής απόφασης των Υπουργών ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., Ανάπτυξης, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Πολιτισμού, με την οποία εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι του έργου «Μεταφορά και διανομή νερού από τον ποταμό Νέστο στις πεδιάδες Ξάνθης και Κομοτηνής για την αποκατάσταση των υπόγειων υδροφορέων (Νομός Ξάνθης)». 3. Επειδή, τα αιτούντα τρία σωματεία, στους καταστατικούς σκοπούς των οποίων περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, των άγριων πουλιών, των βιοτόπων τους, καθώς και των οικοσυστημάτων της χώρας, με έννομο συμφέρον και εν γένει παραδεκτώς ζητούν την ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης, ισχυριζόμενα ότι από την εκτέλεση και τη λειτουργία του επίδικου έργου θα προκληθεί καταστροφή σημαντικών οικοσυστημάτων, εξαφάνιση προστατευόμενων ειδών ορνιθοπανίδας και υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής της Ξάνθης, ιδίως, λόγω της δραστικής μείωσης της ποσότητας και της υποβάθμισης της ποιότητας των υδάτων του ποταμού Νέστου, που καταλήγουν στους προστατευόμενους υγροτόπους της περιοχής. 4. Επειδή, η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Δράμας - Καβάλας - Ξάνθης (Ν.Δ. Ξάνθης), στην περιφέρεια της οποίας πρόκειται να εκτελεσθεί το επίδικο έργο, με έννομο συμφέρον παρεμβαίνει με το 1565/ δικόγραφο παρεμβάσεως. Ομοίως, με έννομο συμφέρον ασκεί την από παρέμβαση η εταιρεία «ΦΙΛΙΠΠΟΣ Α.Ε.», στην οποία έχει ανατεθεί η εκτέλεση των εργασιών, τις οποίες αφορά η προσβαλλόμενη απόφαση, ζητώντας την απόρριψη της κρινόμενης αίτησης. Τέλος, η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Ν. Ξάνθης, που έχει ως μέλη πρωτοβάθμιους αγροτικούς συνεταιρισμούς του νομού και ισχυρίζεται ότι το επίμαχο έργο είναι αναγκαίο για την ανάπτυξη των γεωργικών καλλιεργειών στην περιοχή, παρεμβαίνει στη δίκη με το 599/ δικόγραφο παρεμβάσεως, πλην, όμως, κατά τη 4 / 30

5 συζήτηση της υποθέσεως στο ακροατήριο, παρέστη μεν με πληρεξούσιο δικηγόρο, αλλά δεν προσκομίσθηκε εντός της χορηγηθείσας προθεσμίας πληρεξούσιο για τη νομιμοποίηση αυτού ή του υπογράφοντος το δικόγραφο δικηγόρου, επομένως, η παρέμβαση αυτή πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη. 5. Επειδή, στο άρθρο 24 παρ. 1 του Συντάγματος ορίζεται ότι «Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός. Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας.». Διατάξεις για την προστασία του περιβάλλοντος και για την αρχή της αειφόρου αναπτύξεως περιέχουν, εξάλλου, τόσο η Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ενωση, όπως τροποποιήθηκε με τη Συνθήκη της Λισσαβώνας, όσο και η Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, όπως μετονομάστηκε σε Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ενωσης και τροποποιήθηκε επίσης με τη Συνθήκη της Λισσαβώνας που κυρώθηκε με τον ν. 3671/2008 (Α 129) και τέθηκε σε ισχύ από , καθώς και ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που απέκτησε νομικά δεσμευτική ισχύ και έχει το ίδιο νομικό κύρος με τις Συνθήκες μετά την κατά τα ανωτέρω θέση σε ισχύ της Συνθήκης της Λισσαβόνας, σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ. 1 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ειδικότερα, η μεν Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση ορίζει μεταξύ των στόχων της Ενώσεως την επίτευξη ισόρροπης και αειφόρου αναπτύξεως (ένατη παράγραφος του προοιμίου και άρθρο 3 με τη νέα αρίθμηση), η δε Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ορίζει ότι οι απαιτήσεις της περιβαλλοντικής προστασίας πρέπει να εντάσσονται στον καθορισμό και την εφαρμογή των πολιτικών και δράσεων της Ένωσης, ιδίως προκειμένου να προωθηθεί η αειφόρος ανάπτυξη και περαιτέρω προβλέπει ότι η πολιτική της Ένωσης στον τομέα του περιβάλλοντος αποβλέπει σε υψηλό επίπεδο προστασίας και στηρίζεται, μεταξύ άλλων, στις αρχές της προφυλάξεως και της προληπτικής δράσεως (άρθρα 11 και 191 παρ. 2 κατά την 2α αρίθμηση). Αντίστοιχη πρόβλεψη περιέχεται στο άρθρο 37 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με το οποίο πρέπει να ενσωματώνονται στις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να διασφαλίζονται σύμφωνα με την αρχή της αειφόρου ανάπτυξης, το υψηλό επίπεδο προστασίας του Περιβάλλοντος και η βελτίωση της ποιότητάς του. 6. Επειδή, με τις ως άνω διατάξεις, το φυσικό περιβάλλον, στοιχείο του οποίου αποτελούν και οι υδατικοί πόροι, έχει αναχθεί σε αυτοτελώς προστατευόμενο αγαθό, προκειμένου να εξασφαλισθεί στα όρια της χώρας η οικολογική ισορροπία και η διαφύλαξη των φυσικών πόρων προς χάρη και των επόμενων γενεών. Για το σκοπό αυτό, ο συντακτικός νομοθέτης δεν αρκέσθηκε στην πρόβλεψη δυνατότητας να θεσπίζονται μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά επέβαλε στα όργανα του Κράτους που έχουν σχετική αρμοδιότητα να προβαίνουν σε θετικές ενέργειες για τη διαφύλαξη του προστατευόμενου αγαθού και να λαμβάνουν τα απαιτούμενα νομοθετικά και διοικητικά, προληπτικά και κατασταλτικά μέτρα, παρεμβαίνοντας στον αναγκαίο βαθμό και στην οικονομική ή άλλη ατομική ή συλλογική 5 / 30

6 δραστηριότητα (ΣτΕ 1492/2013, 2038, 1055/2012, 1125/2008, 2180/2006). Κατά τη λήψη δε των μέτρων αυτών, πρέπει, κατά την έννοια της ανωτέρω διατάξεως, ερμηνευομένης ενόψει και των άρθρων 106 και 22 παρ. 1 του Συντάγματος, να σταθμίζονται και λαμβάνονται υπόψη από μέρους της νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας, και άλλοι παράγοντες, αναγόμενοι στο γενικότερο εθνικό συμφέρον, όπως είναι εκείνοι που σχετίζονται με τους σκοπούς της οικονομικής ανάπτυξης, της αξιοποιήσεως του εθνικού πλούτου, της ενισχύσεως της περιφερειακής ανάπτυξης και της εξασφάλισης εργασίας στους πολίτες, σκοπούς για τους οποίους επίσης λαμβάνεται πρόνοια στο Σύνταγμα, στα προαναφερθέντα άρθρα του Συντάγματος. Η στάθμιση, όμως, και η επιδίωξη των παραγόντων, των αντίστοιχων εννόμων αγαθών και των σκοπών αυτών πρέπει να συμπορεύεται προς την υποχρέωση της Πολιτείας να μεριμνά, για την προστασία του περιβάλλοντος κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να εξασφαλίζεται βιώσιμη ανάπτυξη, στην οποία απέβλεψε ο συντακτικός, αλλά και ο κοινοτικός νομοθέτης, δηλαδή ανάπτυξη που δεν οδηγεί σε εξάντληση των φυσικών πόρων και σε επιδείνωση των συνθηκών διαβιώσεως στους οικισμούς. Κατά τη στάθμιση εξάλλου αυτή, σε συμμόρφωση προς τις αρχές της προλήψεως και της προφυλάξεως στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος, που απορρέουν από τις ανωτέρω διατάξεις του εθνικού και του ενωσιακού δικαίου, τα αρμόδια όργανα της Πολιτείας πρέπει να λαμβάνουν προεχόντως υπόψη την τυχόν ύπαρξη ιδιαιτέρου κινδύνου για το φυσικό περιβάλλον από την κατασκευή και λειτουργία συγκεκριμένου έργου ή την ανάπτυξη συγκεκριμένης δραστηριότητας και να αρνούνται την έκδοση των σχετικών εγκριτικών πράξεων αν διαπιστώσουν αιτιολογημένα ότι ο κίνδυνος αυτός, στον οποίο περιλαμβάνεται και ο επαπειλούμενος από ενδεχόμενη πλημμελή λειτουργία του έργου, υπερακοντίζει προδήλως τα προσδοκώμενα οφέλη από τη λειτουργία του. Σε κάθε, πάντως, περίπτωση πρέπει, προκειμένου η στάθμιση αυτή να γίνεται κατά τρόπο ανταποκρινόμενο στην ανάγκη προστασίας των εκατέρωθεν διακυβευομένων εννόμων αγαθών, να εκτίθενται και να συνεκτιμώνται κατά τρόπο επαρκή αφενός ο τρόπος και η μέθοδος κατασκευής και λειτουργίας της συγκεκριμένης εγκαταστάσεως και αφετέρου ο ειδικότερος χαρακτήρας του δημοσίου συμφέροντος, το οποίο προσδοκάται ότι θα εξυπηρετηθεί από το έργο ή την δραστηριότητα αυτή, δεδομένου ότι η κατά τα ανωτέρω επιβαλλόμενη στάθμιση συναρτάται εκάστοτε με το είδος και την έκταση της επαπειλούμενης βλάβης και την φύση της εξυπηρετούμενης με την εκτέλεση του έργου ανάγκης (βλ. Ολ. ΣτΕ 1672/2005, ΣτΕ 4413/2012). 7. Επειδή, περαιτέρω, όπως έχει ήδη κριθεί (βλ. ιδίως Ολομ ΣτΕ 3478/2000), από τα άρθρα 24 παρ. 1 και 106 του Συντάγματος, σε συνδυασμό με το άρθρο 174 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Κοινότητα (ήδη άρθρο 191 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης) και με τις διατάξεις του ν. 1650/1986 (Α 160), ο οποίος εκδόθηκε ενόψει της ανωτέρω συνταγματικής επιταγής και αντικαταστάθηκε με το ν. 3010/2002 (91 Α ) προκειμένου να εναρμονισθεί με τις οδηγίες 97/11/ΕΕ και 96/61/ΕΕ, προκύπτει ότι σε συμμόρφωση προς τη συνταγματική επιταγή για την προστασία του περιβάλλοντος και, ειδικότερα, προς την αρχή της 6 / 30

7 πρόληψης στον τομέα αυτόν, προβλέπεται διοικητική διαδικασία, με την οποία παρέχεται στα αρμόδια όργανα της Διοίκησης η δυνατότητα να εκτιμούν εκ των προτέρων τις αναμενόμενες συνέπειες για το περιβάλλον από σχεδιαζόμενα έργα ή δραστηριότητες και, ενόψει ιδίως των συνεπειών αυτών, της φύσης και της σημασίας των τυχόν θιγόμενων οικοσυστημάτων ή μεμονωμένων στοιχείων, του χαρακτήρα και του σκοπού του συγκεκριμένου έργου ή δραστηριότητας και των υφιστάμενων μέσων αποτροπής, άρσης ή μείωσης της πιθανολογούμενης βλάβης του περιβάλλοντος, να κρίνουν αν και με ποιους όρους μπορεί να πραγματοποιηθεί το έργο ή η δραστηριότητα ώστε να μη παραβιάζεται η αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης και, γενικότερα, οι παραπάνω ορισμοί του Συντάγματος και οι αναφερόμενοι στο περιβάλλον ορισμοί της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Κοινότητα και, συγκεκριμένα, οι διατάξεις του άρθρου 174 αυτής (ήδη άρθρο 191 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης), με τις οποίες - και όπως ίσχυαν κατά την έκδοση της προσβαλλομένης πράξεως - καθιερώνεται επίσης η αρχή της προληπτικής δράσης στον τομέα του περιβάλλοντος. Εξάλλου, σε περίπτωση προσβολής με αίτηση ακυρώσεως των διοικητικών πράξεων που εκδίδονται κατά την παραπάνω διοικητική διαδικασία, ο ακυρωτικός δικαστής ερευνά αν τηρήθηκε συννόμως από ουσιαστική και τυπική άποψη η διαδικασία αυτή, και εάν τα στοιχεία στα οποία στηρίζεται η ελεγχόμενη διοικητική πράξη, είναι σύμφωνα με τους σχετικούς ορισμούς της νομοθεσίας και επαρκή για να προσδώσουν έρεισμα στην πράξη. Ειδικότερα, κατά την άσκηση του ακυρωτικού ελέγχου, στον οποίο περιλαμβάνεται και η πλάνη περί τα πράγματα, ο δικαστής εξετάζει, μεταξύ άλλων, εάν η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, που αποτελεί το βασικό μέσο εφαρμογής της αρχής της πρόληψης, ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του νόμου και εάν το περιεχόμενο της είναι επαρκές ώστε να παρέχεται στα αρμόδια διοικητικά όργανα η δυνατότητα να διακριβώνουν και να αξιολογούν τις συνέπειες του έργου και της δραστηριότητας και να εκτιμούν αν η πραγματοποίησή του είναι σύμφωνη με τις διατάξεις της οικείας νομοθεσίας καθώς και με τις προαναφερόμενες συνταγματικές επιταγές και τους ορισμούς της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ευθεία όμως αξιολόγηση από μέρους του δικαστή, των συνεπειών ορισμένου έργου ή δραστηριότητας και η κρίση αν η πραγματοποίηση του αντίκειται στην αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης εξέρχονται των ορίων του ακυρωτικού ελέγχου, διότι προϋποθέτουν διαπίστωση πραγματικών καταστάσεων και διερεύνηση τεχνικών θεμάτων, ουσιαστικές εκτιμήσεις και στάθμιση στηριζόμενη στις εκτιμήσεις αυτές. Κατ ακολουθία, παράβαση της αρχής της βιώσιμης ανάπτυξης μπορεί να ελεγχθεί ευθέως από τον ακυρωτικό δικαστή μόνο αν από τα στοιχεία της δικογραφίας και με βάση τα διδάγματα της κοινής πείρας προκύπτει ότι η προκαλούμενη από το έργο ή τη δραστηριότητα βλάβη για το περιβάλλον είναι μη επανορθώσιμη και έχει τέτοια έκταση και συνέπειες ώστε προδήλως αντιστρατεύεται την παραπάνω συνταγματική αρχή (βλ. ΣτΕ 26/2014 σκ. 28, 2173/2002 σκ. 16, 3478/2000 Ολ.). 8. Επειδή, εξάλλου, με την οδηγία 92/43/ΕΟΚ «για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων, καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας» συστήθηκε ένα συνεκτικό 7 / 30

8 ευρωπαϊκό δίκτυο (Natura 2000) που αποσκοπεί στην προστασία της βιοποικιλότητας στο έδαφος της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ. 3 της οδηγίας: «3. Κάθε σχέδιο, μη άμεσα συνδεόμενο ή αναγκαίο για τη διαχείριση του τόπου, το οποίο όμως είναι δυνατόν να επηρεάζει σημαντικά τον εν λόγω τόπο, καθεαυτό ή από κοινού με άλλα σχέδια, εκτιμάται δεόντως ως προς τις επιπτώσεις του στον τόπο, λαμβανομένων υπόψη των στόχων διατήρησής του. Βάσει των συμπερασμάτων της εκτίμησης των επιπτώσεων στον τόπο και εξαιρουμένης της περίπτωσης των διατάξεων της παραγράφου 4, οι αρμόδιες εθνικές αρχές συμφωνούν για το οικείο σχέδιο μόνον αφού βεβαιωθούν ότι δεν θα παραβλάψει την ακεραιότητα του τόπου περί του οποίου πρόκειται και, ενδεχομένως, αφού εκφρασθεί πρώτα η δημόσια γνώμη». Παρόμοιες ρυθμίσεις περιέχονται στο άρθρο 6 παρ. 1 περ. η της Κ.Υ.Α /30281/1998 (Β 1289), η οποία εκδόθηκε σε συμμόρφωση προς την ως άνω οδηγία 92/43/ΕΟΚ. Από τις διατάξεις αυτές συνάγεται ότι η κατά την προαναφερθείσα διάταξη (άρθρ. 6 παρ. 3 οδηγίας 92/43/ΕΟΚ) δέουσα εκτίμηση των επιπτώσεων του σχεδίου ή του έργου στον προστατευόμενο τόπο προϋποθέτει ότι, προ της εγκρίσεως του σχεδίου ή του έργου, προσδιορίζονται, λαμβανομένων υπ όψιν των βέλτιστων επιστημονικών γνώσεων επί του θέματος, όλες οι πτυχές του σχεδίου ή του έργου που θα μπορούσαν, είτε η καθεμία από μόνη της είτε σε συνδυασμό με άλλα σχέδια ή έργα, να επηρεάσουν τους στόχους διατηρήσεως του τόπου αυτού. Η αρμόδια αρχή επιτρέπει την άσκηση δραστηριότητας στον οικείο τόπο μόνον εφ όσον δεν υφίσταται, από επιστημονικής απόψεως, οποιαδήποτε εύλογη αμφιβολία ως προς την απουσία επιβλαβών συνεπειών για την ακεραιότητά του (βλ. μεταξύ άλλων C-127/2002, Waddenvereniging και Vogelbeschermingsvereniging, C-6/2004, Επιτροπή/Ηνωμένου Βασιλείου, C-304/05 Επιτροπή/Ιταλικής Δημοκρατίας, C-241/08 Επιτροπή/Γαλλικής Δημοκρατίας, C-404/09, Alto Sil). Η δέουσα εκτίμηση πρέπει να διενεργείται και σε σχέδια ή έργα χωροθετημένα εκτός του προστατευόμενου τόπου, εφ όσον ενδέχεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις σε αυτόν (βλ. C-98/03 Επιτροπή/Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, C-404/09, Alto Sil). Έχει περαιτέρω κριθεί ότι ο σημαντικός χαρακτήρας των επιπτώσεων του έργου συνδέεται με το σκοπό διατηρήσεως του προστατευόμενου τόπου, υπό την έννοια ότι σχέδιο που, καίτοι έχει επιπτώσεις επί του συγκεκριμένου τόπου, δεν θέτει σε κίνδυνο την επίτευξη των σκοπών της διατηρήσεώς του, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως δυνάμενο να επηρεάσει σημαντικά τον συγκεκριμένο τόπο. Η εκτίμηση του κινδύνου αυτού πρέπει να καθορίζεται, ιδίως, υπό το πρίσμα των ειδικών περιβαλλοντικών χαρακτηριστικών και προϋποθέσεων του τόπου που αφορά το σχέδιο (ΔΕΕ απόφαση της , C 179/2006, Επιτροπή κατά Ιταλίας, ΣτΕ 2741/2014, 4784/2013). 9. Επειδή, κατά τα αναφερόμενα και στην προηγούμενη σκέψη, δεν αποκλείεται πάντως, από τις διατάξεις του άρθρου 6 παρ. 3 και 4 της Οδηγίας 92/43 η εκτέλεση έργου σε προστατευόμενη περιοχή, μη συνδεόμενου άμεσα ή μη αναγκαίου για τη διαχείριση αυτής ή η ανάπτυξη παραγωγικών δραστηριοτήτων, εφόσον στην οικεία μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων περιέχονται εκτιμήσεις ως προς τις επιπτώσεις του και προτείνονται μέτρα για την αντιμετώπισή τους κατά τρόπο αποτελεσματικό, 8 / 30

9 ώστε να μην επέρχεται υποβάθμιση της περιοχής (βλ. ΣτΕ 711/2014, 2059, 1990/2007, 2547/2005), δεδομένου ότι τα χαρακτηριστικά των περιοχών που περιλαμβάνονται στον εθνικό κατάλογο και η σημασία των αντίστοιχων οικοσυστημάτων, καθώς και τα αναγκαία για τη διαφύλαξή τους μέτρα διαφοροποιούνται σε σημαντικό βαθμό (βλ. ΣτΕ 2059, 1990/2007). Κατά δε την άσκηση του ακυρωτικού ελέγχου, ο δικαστής εξετάζει, μεταξύ άλλων, αν η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ανταποκρίνεται προς τις απαιτήσεις του νόμου και αν το περιεχόμενό της είναι επαρκές ώστε να παρέχεται στα αρμόδια διοικητικά όργανα η δυνατότητα να διακριβώνουν και αξιολογούν τους κινδύνους και τις συνέπειες του έργου ή και να εκτιμούν αν η πραγματοποίησή του είναι σύμφωνη με τις διατάξεις της οικείας νομοθεσίας και τις συνταγματικές επιταγές, καθώς και αν το προσδοκώμενο από αυτό όφελος τελεί σε σχέση αναλογίας με την τυχόν επαπειλούμενη βλάβη του φυσικού περιβάλλοντος (Ολ. ΣτΕ 462, 3219/2010, ΣτΕ 4413/2012). 10. Επειδή, εξάλλου, με το ν. 3199/2003 «Προστασία και διαχείριση των υδάτων Εναρμόνιση με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2000» (Α 280) και το π.δ. 51/2007 (Α 54) μεταφέρθηκε στο ελληνικό δίκαιο η ως άνω οδηγία για τα ύδατα. Ο νόμος αυτός, ο οποίος ρυθμίζει τα συναρτώμενα με τη διαχείριση των υδατικών πόρων της χώρας ζητήματα, θεσπίζει επίσης, όπως και ο προγενέστερος ν. 1739/1987, διαδικασία προγραμματισμού για την ανάπτυξη τους, με την έγκριση αντιστοίχων σχεδίων και προγραμμάτων, καθώς και καθολική υποχρέωση προηγούμενης λήψεως αδείας για κάθε χρήση ύδατος, στο πλαίσιο του ανωτέρω προγραμματισμού. Ειδικότερα, στο άρθρο 7 του νόμου αυτού, όπως ισχύει μετά την προσθήκη της παραγράφου 5 με το άρθρο 9 παρ. 1 του ν. 3481/2006 (Α 162), ορίζονται τα εξής: «1. Κάθε Περιφέρεια εκπονεί Σχέδιο Διαχείρισης των λεκανών απορροής ποταμών αρμοδιότητάς της, το οποίο ισχύει για έξι χρόνια Κατά την κατάρτιση των Σχεδίων Διαχείρισης λαμβάνονται υπόψη και οι κατευθύνσεις και προτάσεις των Περιφερειακών Πλαισίων Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης που προβλέπονται στο άρθρο 8 του Ν. 2742/1999, το περιεχόμενο των γενικών και ειδικών αναπτυξιακών προγραμμάτων, καθώς και οι ανάγκες που προκύπτουν για την προστασία και διαχείριση προστατευόμενων περιοχών. 4. Το πρώτο Σχέδιο Διαχείρισης καταρτίζεται και εγκρίνεται υποχρεωτικά μέχρι Μέχρι την έγκριση του Εθνικού Προγράμματος Διαχείρισης και Προστασίας του υδατικού δυναμικού της χώρας και την έκδοση των οικείων Σχεδίων Διαχείρισης των Περιφερειών επιτρέπεται η υδροληψία από συγκεκριμένη λεκάνη απορροής, καθώς και η μεταφορά ύδατος σε άλλη λεκάνη, με βάση εγκεκριμένο Σχέδιο Διαχείρισης των υδάτων της λεκάνης ή των λεκανών αυτών για: α)... ή β) την προστασία και βελτίωση των ποσοτικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών των επιφανειακών και υπόγειων υδατικών συστημάτων ή γ) την περιβαλλοντική αναβάθμιση περιοχών λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες για τη διατήρηση οικοσυστημάτων... Στο ως άνω σχέδιο διαχείρισης πρέπει να τεκμηριώνεται η διαθεσιμότητα και η επάρκεια των υδατικών πόρων της λεκάνης απορροής μετά τη σχεδιαζόμενη απόληψη ποσοτήτων ύδατος, καθώς και η βιώσιμη 9 / 30

10 χρήση των υδάτων που θα αξιοποιηθούν στη λεκάνη απορροής που θα μεταφερθούν οι προς απόληψη ποσότητες, με βάση την ανάγκη μακροπρόθεσμης προστασίας των διαθέσιμων υδατικών πόρων. Το σχέδιο αυτό ισχύει μέχρι την έγκριση του πρώτου Σχεδίου Διαχείρισης της παραγράφου 4 του παρόντος άρθρου και ενσωματώνεται σε αυτό λαμβάνοντας υπόψη περιβαλλοντικά κριτήρια...». Όπως δε προκύπτει από την αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει αυτή τη ρύθμιση, η τελευταία τέθηκε, προκειμένου να καλύψει το νομοθετικό κενό μέχρι την έκδοση του προεδρικού διατάγματος που ορίζει το περιεχόμενο των σχεδίων διαχείρισης και να συμπληρώσει το εύρος εφαρμογής της αρχικά προτεινόμενης ρύθμισης, η οποία αφορούσε αποκλειστικά παρεμβάσεις εντός μίας ΛΑΠ, ενταγμένης σε μία Περιφέρεια, προκειμένου να καλυφθούν όλες οι επείγουσες και κρίσιμες δραστηριότητες που αφορούν στη διαχείριση των υδάτων, που σχετίζονται με μία ή περισσότερες ΛΑΠ και αφορούν σε μία ή περισσότερες Περιφέρειες, με διαφορετική, κατά περίπτωση, διαδικασία, ανάλογη με τη χωρική έκταση του έργου και την ουσιαστική βαρύτητα των επιχειρούμενων παρεμβάσεων (ΣτΕ Ολ. 3053/2009). 11. Επειδή, περαιτέρω, στο προοίμιο της αναφερόμενης στην προηγούμενη σκέψη, Οδηγίας 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων (ΕΕ L 327), επισημαίνεται, αφενός μεν, η ανάγκη συνετής και ορθολογικής αξιοποίησης των φυσικών πόρων, με βάση τις αρχές της προφύλαξης και της προληπτικής δράσης (άρθρο 174 της Συνθήκης) και ενσωμάτωσης της προστασίας και βιώσιμης διαχείρισης των υδάτων σε άλλους τομείς κοινοτικής πολιτικής, μεταξύ των οποίων η γεωργική, η ενεργειακή, η περιφερειακή, η τουριστική και η πολιτική μεταφορών, αφετέρου δε, η αλληλεξάρτηση επιφανειακών και υπογείων υδάτων, υπογραμμίζεται δε ότι τα κράτη μέλη «θα πρέπει να επιτύχουν τουλάχιστον το στόχο της καλής κατάστασης των υδάτων με τον καθορισμό και την υλοποίηση των αναγκαίων μέτρων στο πλαίσιο ολοκληρωμένων προγραμμάτων μέτρων» (26η σκέψη). Με την εν λόγω Οδηγία, με την οποία καθιερώθηκαν τα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμού ως το κεντρικό διαχειριστικό εργαλείο για την επίτευξη των ποιοτικών περιβαλλοντικών στόχων της οδηγίας για κάθε υδατικό διαμέρισμα, επιδιώκεται (άρθρο 1 παρ. 1) η θέσπιση πλαισίου για την προστασία των εσωτερικών επιφανειακών, των μεταβατικών, των παράκτιων και των υπόγειων υδάτων, το οποίο, πλην άλλων, να αποτρέπει την περαιτέρω επιδείνωση, να προστατεύει και να βελτιώνει την κατάσταση των υδάτινων οικοσυστημάτων και των χερσαίων οικοσυστημάτων και υγροτόπων που εξαρτώνται αμέσως από αυτά, να προωθεί τη βιώσιμη χρήση του νερού βάσει μακροπρόθεσμης προστασίας των διαθέσιμων υδάτινων πόρων, να αποσκοπεί στην ενίσχυση της προστασίας και τη βελτίωση του υδάτινου περιβάλλοντος, μεταξύ άλλων με ειδικά μέτρα για την προοδευτική μείωση των απορρίψεων, εκπομπών και διαρροών ουσιών προτεραιότητας, να διασφαλίζει την προοδευτική μείωση της ρύπανσης των υπογείων υδάτων και να αποτρέπει την περαιτέρω μόλυνσή τους και με αυτόν τον τρόπο να συμβάλλει «-στην εξασφάλιση επαρκούς παροχής επιφανειακού και υπόγειου νερού καλής ποιότητας που απαιτείται 10 / 30

11 για τη βιώσιμη, ισόρροπη και δίκαιη χρήση ύδατος. σε σημαντική μείωση της ρύπανσης των υπογείων υδάτων.». Σύμφωνα με την ως άνω 2000/60 Οδηγία, η διαχείριση των υδάτων πρέπει να γίνει σε επίπεδο περιοχής λεκανών απορροής, τα δε κράτη μέλη οφείλουν, μεταξύ άλλων, να προσδιορίσουν όλες τις λεκάνες απορροής, και να εκπονήσουν σχέδιο διαχείρισης και πρόγραμμα μέτρων για κάθε περιοχή λεκάνης απορροής ποταμού (άρθρα 3 παρ. 1, 5, παρ. 1, 11 παρ. 1 και 13 παρ. 1), δηλαδή για κάθε υδατικό διαμέρισμα. Τα ως άνω σχέδια διαχείρισης και προγράμματα μέτρων πρέπει να δημοσιευθούν το αργότερο εντός εννέα ετών από την έναρξη ισχύος της Οδηγίας (άρθρα 11 παρ. 7 και 13 παρ. 6), ενώ οι εν γένει στόχοι της Οδηγίας πρέπει να επιτευχθούν εντός δεκαπέντε ετών από την έναρξη ισχύος της, αλλά το χρονοδιάγραμμα αυτό μπορεί να μεταβληθεί, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, τις οποίες θέτει η ίδια η Οδηγία [βλ. ΣτΕ 2875/2012, 4590/2011]. 12. Επειδή, έχει κριθεί (ΔΕΕ απόφαση της , C-43/2010 Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αιτωλοακαρνανίας κατά Υπουργών Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής) ότι τα άρθρα 13, παράγραφος 6, και 24, παράγραφος 1, της Οδηγίας 2000/60 έχουν την έννοια ότι ορίζουν, αντιστοίχως, την 22α Δεκεμβρίου 2009 ως ημερομηνία εκπνοής της προθεσμίας που τάσσεται στα κράτη μέλη για τη δημοσίευση των σχεδίων διαχειρίσεως των περιοχών λεκάνης απορροής ποταμού και την 22α Δεκεμβρίου 2003 ως ημερομηνία εκπνοής της απώτατης προθεσμίας που έχουν στη διάθεσή τους τα κράτη μέλη για τη μεταφορά στην εθνική έννομη τάξη της οδηγίας και, ιδίως, των άρθρων της 3 έως 6, 9, 13 και 15». Περαιτέρω, το ΔΕΕ, με την ίδια απόφαση, έκρινε ότι η οδηγία 2000/60 έχει την έννοια ότι δεν απαγορεύει, καταρχήν, εθνική ρύθμιση με την οποία επιτρέπεται, πριν τις 22 Δεκεμβρίου 2009, η μεταφορά ύδατος από μια λεκάνη απορροής ποταμού σε άλλη λεκάνη απορροής ποταμού ή από μια περιοχή λεκάνης απορροής ποταμού σε άλλη περιοχή λεκάνης απορροής ποταμού, όταν δεν έχουν ακόμη εκπονηθεί, από τις αρμόδιες εθνικές αρχές, τα σχέδια διαχειρίσεως των οικείων περιοχών λεκάνης απορροής ποταμού, εφόσον η μεταφορά αυτή δεν θέτει σε κίνδυνο την επίτευξη των σκοπών που επιδιώκει η ως άνω οδηγία. 13. Επειδή, από τα στοιχεία του φακέλου της υποθέσεως προκύπτουν τα εξής: Mε την προσβαλλόμενη απόφαση εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι για έργο, το οποίο συνίσταται στην απόληψη ύδατος από το ήδη υφιστάμενο φράγμα Τοξοτών, προς το σκοπό της αρδεύσεως δύο περιοχών, ανατολικής και δυτικής, εκτάσεως και στρεμμάτων, αντιστοίχως, της πεδιάδας της Ξάνθης, η οποία χαρακτηρίζεται από το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης που εγκρίθηκε με την υπ αριθ / απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. (Β 1471), ως γεωργική γη πρώτης προτεραιότητας. Η προσβαλλόμενη απόφαση ε.π.ο. έχει εκδοθεί σύμφωνα με το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, το οποίο εγκρίθηκε με την 29310/ απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. (Β 1471) και το οποίο προβλέπει έργα κατασκευής κλειστών αγωγών μεταφοράς ύδατος και άρδευσης της πεδιάδας 11 / 30

12 της Ξάνθης και έργα τεχνητού εμπλουτισμού για την ενίσχυση του υδροφόρου ορίζοντα σε περιοχές του ομώνυμου νομού, ο οποίος παρουσιάζει υψηλά ποσοστά αρδεύσεως από γεωτρήσεις (βλ. άρθρο 3, κεφ ). Εν προκειμένω, το συνολικό μήκος των προτεινόμενων διαμήκων έργων, που αποτελούνται από διώρυγα μεταφοράς ύδατος, μήκους 10,5 χιλιομέτρων, και από αγωγούς μεταφοράς και διανομής ύδατος, διαμέτρου 0,40 έως 2,00 μέτρα, ανέρχεται σε διακόσια χιλιόμετρα περίπου. Το έργο περιλαμβάνει, περαιτέρω, την κατασκευή τριάντα δεξαμενών, συνολικής χωρητικότητας κυβικών μέτρων, και είκοσι ενός αντλιοστασίων, συνολικής εγκατεστημένης ισχύος kw. Για την κατασκευή, επιθεώρηση και συντήρηση των ανωτέρω διαμήκων έργων, προβλέπεται η κατασκευή παράλληλου δρόμου. Με την απόφαση αυτή επιβάλλονται υποχρεώσεις για τις φάσεις κατασκευής και λειτουργίας του έργου και μεταξύ άλλων, ορίζεται ότι «σε κάθε περίπτωση η απολήψιμη ποσότητα από τον ποταμό Νέστο για την κάλυψη των αρδευτικών αναγκών του έργου δεν θα υπερβαίνει τα ,000 m3 σε ετήσια βάση» (όρος 32) και ότι «ως ελάχιστη οικολογική παροχή στο ποτάμιο οικοσύστημα και το Δέλτα του ποταμού Νέστου απαιτείται η διάθεση κατάντη του φράγματος Τοξοτών μέση ημερήσιας παροχής τουλάχιστον 6m3/sec» (όρος 33). Όπως, εξάλλου, προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφαση και από τα υπόλοιπα στοιχεία του φακέλου (βλ. Χάρτη Προστατευόμενων Περιοχών), μικρό τμήμα του προτεινόμενου έργου βορειοανατολικά του ποταμού Νέστου εμπίπτει σε περιοχή (ζώνη) κοινοτικού ενδιαφέροντος (SCI) με την επωνυμία «Δέλτα Νέστου και Λιμνοθάλασσες Κεραμωτής - Ευρύτερη περιοχή και Παράκτια Ζώνη» με τον κωδικό GR του Εθνικού Καταλόγου περιοχών που εντάσσονται στο ευρωπαϊκό οικολογικό δίκτυο NATURA Στην ευρύτερη περιοχή κατασκευής του έργου και, συγκεκριμένα, στην περιοχή Αβδήρων - Μέλισσας - Γκιώνας, βρίσκεται το καταφύγιο άγριας ζωής Ντομούζ Ορμάν ( Χοιροδάσος ). Τέλος, μικρό μέρος της έκτασης του επίδικου έργου, το οποίο περιλαμβάνει τους υγροβιότοπους διεθνούς ενδιαφέροντος, κατά τα κριτήρια της Συνθήκης RAMSAR, Δέλτα Νέστου, Λίμνης Βιστωνίδας, Λίμνης Ισμαρίδας και της ευρύτερης περιοχής τους, εμπίπτει σε περιοχή, η οποία έχει χαρακτηρισθεί με την 5796/1996 κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης, ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. και Γεωργίας (Β 854), η οποία εκδόθηκε κατ επίκληση της παραγράφου 6 του άρθρου 21 του ν. 1650/1986, ως εθνικό πάρκο με την ονομασία «ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ (Ε.Π.Α.Μ.Θ.)», και με την οποία επιβλήθηκαν περιορισμοί και απαγορεύσεις χρήσεων γης. Τέλος, βάσει της ΚΥΑ 15393/2332/ που εκδόθηκε κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου 3 του ν. 1650/1986 (Α 160), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 ν. 3010/2002 (Α 91), το έργο κατατάσσεται στην Α κατηγορία και ειδικότερα, εντάσσεται στην υποκατηγορία 1 της 1ης κατηγορίας της 2ης ομάδας της κοινής υπουργικής απόφασης Η.Π /2332/ ως έργο που αφορά «απολήψεις επιφανειακών νερών για άρδευση έκτασης > στρεμμάτων». Για τα έργα της κατηγορίας αυτής απαιτείται η εκπόνηση προμελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, η οποία και υποβλήθηκε προς το ΥΠΕΧΩΔΕ και εν συνεχεία εκδόθηκε η 12 / 30

13 127435/ απόφαση της Ειδικής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος (ΕΥΠΕ) του ΥΠΕΧΩΔΕ για την Προκαταρκτική Περιβαλλοντική Εκτίμηση και Αξιολόγηση του έργου, με διάρκεια ισχύος 3 έτη από την έκδοσή της. 14. Επειδή, περαιτέρω, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλλου, βάσει του άρθρου 7 του ν. 3199/2003, όπως αυτό συμπληρώθηκε με το άρθρο 9 παρ. 1 του ν. 3481/2006 εκδόθηκε η 4777/ απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης, με την οποία εγκρίθηκε το σχέδιο διαχείρισης επιφανειακών και υπογείων υδάτων της προστατευόμενης περιοχής του Δέλτα Νέστου, του συμπλέγματος λιμνών Βιστωνίδας και Ισμαρίδας και της ευρύτερης περιοχής του έργου «Μελέτη για τη μεταφορά και διανομή νερού από τον ποταμό Νέστο στις πεδιάδες Ξάνθης και Κομοτηνής για την αποκατάσταση των υπόγειων υδροφορέων». Κατά ρητή πρόβλεψη της τελευταίας αυτής αποφάσεως, το σχέδιο διαχείρισης, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της, «ισχύει μέχρι την έγκριση του Εθνικού Προγράμματος Διαχείρισης και Προστασίας του υδατικού Δυναμικού της χώρας και την έκδοση του Σχεδίου Διαχείρισης υδατικών πόρων της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, στο οποίο θα ενσωματωθεί». Περαιτέρω, όπως προκύπτει από την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Μ.Π.Ε) του επιδίκου έργου (κεφάλαιο 4), τα συμπεράσματα και οι προτάσεις του σχεδίου αυτού που εκπονήθηκε, το Μάρτιο του 2007, στο πλαίσιο του επίδικου έργου και σύμφωνα με το οποίο η μεταφορά ύδατος από τον ποταμό Νέστο εκρίθη αναγκαία για την άρδευση καλλιεργούμενων εκτάσεων του Ν. Ξάνθης και την προστασία και βελτίωση των ποσοτικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών των υπογείων υδατικών συστημάτων που παρουσιάζουν αυξημένη υφαλμύρωση, ενόψει του ότι η υφιστάμενη κατάσταση υδροληψίας από τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα για τις αρδευτικές ανάγκες της πεδιάδας της Ξάνθης παρουσιάζεται οριακή, συμπεριελήφθησαν στη Μ.Π.Ε του έργου (σ ). Στην εγκριτική του ως άνω σχεδίου απόφαση ορίζεται ότι η απόληψη ύδατος για την κάλυψη των αναγκών των προβλεπόμενων έργων ανάπτυξης των αρδευτικών δικτύων στο Ν. Ξάνθης θα γίνεται, σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις των εγκριθέντων περιβαλλοντικών όρων (παρ. 10), καθώς και ότι η ανάπτυξη των αρδευτικών έργων στον ίδιο νομό θα γίνει σε τρία στάδια, το πρώτο εκ των οποίων για την εξυπηρέτηση στρεμμάτων, ενώ τα υπόλοιπά δύο για την εξυπηρέτηση και στρεμμάτων, αντίστοιχα. Κατά ρητή πρόβλεψη της αποφάσεως αυτής, προ της κατασκευής των επίδικων έργων του δευτέρου και τρίτου σταδίου, η Διεύθυνση Υδάτων της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης θα πρέπει να προβεί στην επικαιροποίηση της προμνησθείσας εγκριτικής αποφάσεως, ενώ, ειδικώς, η ανάπτυξη του τρίτου σταδίου θα υλοποιηθεί μόνον μετά την κατασκευή σωληνωτών δικτύων στις «αρδευόμενες εκτάσεις του Ν. Καβάλας και την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών στους νομούς Καβάλας και Ξάνθης, για τον περιορισμό της κατανάλωσης νερού». Με την ίδια απόφαση καθορίσθηκαν, επίσης, οι ποσότητες ύδατος σε κυβικά μέτρα που θα διατίθενται από τους ταμιευτήρες της Δ.Ε.Η. ανά μήνα και για κάθε στάδιο ανάπτυξης των αρδευτικών έργων, όπως, επίσης, και οι μέγιστες απολήψιμες ποσότητες ύδατος από το φράγμα Τοξοτών, ανάλογα με 13 / 30

14 την εξέλιξη των υφιστάμενων και των νέων αρδευτικών έργων στο νομό Ξάνθης, ενώ επανελήφθη ο διαλαμβανόμενος στην προσβαλλόμενη απόφαση όρος περί μη υπερβάσεως ενός προκαθορισμένου ορίου απολήψιμης ποσότητας ύδατος ( κ.μ. ύδατος σε ετήσια βάση). Στο πλαίσιο εκπόνησης του ως άνω σχεδίου, εξετάσθηκε περαιτέρω ενδελεχώς, μεταξύ εκατό επιστημονικών μεθόδων που έχουν αναπτυχθεί διεθνώς, το ζήτημα του καθορισμού του ποσοστού οικολογικής παροχής, ενώ λήφθηκαν υπόψη οι εγκριθέντες, με την 16492/ κοινή απόφαση των Υπουργών ΠΕΧΩΔΕ, Γεωργίας και Ανάπτυξης, περιβαλλοντικοί όροι για την κατασκευή των ΥΗΕ Θησαυρού, Πλατανόβρυσης και Τεμένους στον ποταμό Νέστο, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι αν και «δεν έχει μέχρι σήμερα οριστικοποιηθεί η απαιτούμενη περιβαλλοντική παροχή κατά το στάδιο της λειτουργίας των ταμιευτήρων. Εκτιμάται όμως ότι, εφόσον τα 6 m3/sec αποφασίστηκαν για την πλέον απαιτητική περίοδο της πλήρωσης των ταμιευτήρων και κατά την εφαρμογή τους δεν αναφέρθηκαν προβλήματα στα κατάντη οικοσυστήματα παρόλο που με το σημερινό τρόπο διαχείρισης των νερών από τα υφιστάμενα αρδευτικά φαίνεται ότι μόνο οι ποσότητες αυτές καταλήγουν στο Δέλτα, η παροχή αυτή είναι κατ αρχήν αποδεκτή ως ελάχιστη απαιτούμενη για την προστασία του περιβάλλοντος» (σ ΜΠΕ). Ειδικώς, για την προστασία του Δέλτα του Νέστου προβλέπεται ότι «η μέση ημερήσια παροχή κατάντη του φράγματος Τοξοτών κατά την περίοδο Μαΐου Σεπτεμβρίου θα είναι τουλάχιστον 6 m3/sec, ανεξάρτητα από τη διαθεσιμότητα νερών για τις λοιπές χρήσεις που καθορίζονται στο παρόν, ως ελάχιστη οικολογική παροχή στο ποτάμιο οικοσύστημα και το Δέλτα του ποταμού Νέστου». Ειδική μνεία γίνεται και στη, μέσω των έργων υδροληψίας του Φράγματος Τοξοτών, διάθεση ποσοτήτων ύδατος από το Νέστο στην ευρισκόμενη εντός της εκτάσεως που καταλαμβάνει το επίδικο έργο περιοχή Μαγγάνων Μυρωδάτου με σκοπό τον εμπλουτισμό των υπογείων νερών της περιοχής, ενώ επισημαίνεται ότι «η εγκατάσταση του εξοπλισμού για την παρακολούθηση και καταγραφή των απολήψιμων ποσοτήτων νερού προς τις εξυπηρετούμενες περιοχές και το Δέλτα του Νέστου θα πρέπει να έχουν κατασκευαστεί πριν τη λειτουργία των έργων» (παρ. 9). Στο προοίμιο της ως άνω 4777/ απόφασης του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης, με την οποία εγκρίθηκε το σχέδιο διαχείρισης επιφανειακών και υπογείων υδάτων της προστατευόμενης περιοχής του Δέλτα Νέστου, του συμπλέγματος λιμνών Βιστωνίδας και Ισμαρίδας, αναφέρεται ότι την 5η Αυγούστου 2008 πραγματοποιήθηκε διαβούλευση επί του σχεδίου μεταξύ των αρμοδίων υπηρεσιών και των εμπλεκομένων φορέων, κατά την οποία δεν εκφράσθηκαν ιδιαίτερες αντιρρήσεις επί του σχεδίου διαχείρισης. 15. Επειδή, μετά την άσκηση της κρινόμενης εκδόθηκε η 706/ απόφαση της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων (Β 1383/ , διόρθωση σφαλμάτων Β 1572/ ), με την οποία καθορίσθηκαν αφενός τα όρια σαράντα πέντε Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΛΑΠ), οι οποίες υπάγονται σε δεκατέσσερις Περιοχές Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΠΛΑΠ) που αντιστοιχούν στον όρο Υδατικά Διαμερίσματα του άρθρου 3 του π.δ/τος 51/2007 (Α 14 / 30

15 54) και αφετέρου οι αρμόδιες περιφέρειες για κάθε μία εκ των ανωτέρω λεκανών απορροής. Μεταξύ των λεκανών αυτών που οριοθετήθηκαν με την απόφαση αυτή, περιλαμβάνονται και οι λεκάνες απορροής του ποταμού Νέστου (κωδικός GR07) και του Ρέματος Ξάνθης Ξηρορέματος (κωδικός GR08), οι οποίες ανήκουν στο υδατικό διαμέρισμα (ΠΛΑΠ) της Θράκης και στην αρμοδιότητα της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Ακολούθησε η έκδοση της κοινής απόφασης / των Υπουργών Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Εξωτερικών, Οικονομικών, Εσωτερικών, Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, Υγείας και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με την οποία εγκρίθηκε η στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του Σχεδίου Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Θράκης, σύμφωνα με την οποία η συνολική αποτίμηση του σχεδίου αξιολογείται ως θετική, καθώς «δεν αναμένονται δυσμενείς περιβαλλοντικές μεταβολές στρατηγικού χαρακτήρα σε κανέναν τομέα περιβάλλοντος, ενώ αναφέρεται συμπερασματικώς ότι «η μη εφαρμογή του προτεινόμενου σχεδίου θα οδηγήσει σε συνθήκες μη αειφορικής χρήσης των υδάτινων πόρων στο ΥΔ12, με συνακόλουθες επιπτώσεις τόσο στο φυσικό περιβάλλον (περιοχές υψηλής οικολογικής αξίας, προστατευόμενες περιοχές, τοπίο κλπ) όσο και στο ανθρωπογενές και οικονομικό περιβάλλον (ερημοποίηση, μείωση γεωργικής παραγωγής κλπ)» (σ. 404, 472). Κατά τις ειδικότερες εκτιμήσεις της εν λόγω ΣΜΠΕ, για τα μεν ύδατα προβλέπεται ότι «το σύνολο των μεταβολών κινείται προς τη θετική κατεύθυνση, έχει μεγάλη έκταση, ισχυρή ένταση και μόνιμο χαρακτήρα. Τα αποτελέσματα εφαρμογής του Σχεδίου θα γίνονται αισθητά σταδιακά και σε βάθος χρόνου και θα οδηγήσουν τη συντριπτική πλειονότητα των ΥΣ του ΥΔ12 σε καλή κατάσταση μέχρι το έτος 2027», για δε τη βιοποικιλότητα, χλωρίδα και πανίδα ότι «οι στρατηγικού χαρακτήρα μεταβολές κινούνται προς τη θετική κατεύθυνση, έχουν μεγάλη έκταση και μόνιμο χαρακτήρα» (σ ). Το ως άνω Σχέδιο Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Θράκης εγκρίθηκε, στη συνέχεια, με την οικ.1006/2013 απόφαση της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων (Β 2290/ ), η οποία εκδόθηκε κατ επίκληση του άρθρου 7 του ν. 3199/2003, όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 1 περ. ζ του άρθρου πέμπτου του ν. 4117/2013 (Α 29), και των άρθρων 10 του π.δ/τος 50/2007 και 13 της οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Σύμφωνα με την τελευταία αυτή απόφαση, στόχος του εγκριθέντος Σχεδίου είναι «μέσω ενός περιβαλλοντικά ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδιασμού ορθολογικής διαχείρισης και προστασίας των υδατικών πόρων του Υδατικού Διαμερίσματος Θράκης, να προάγεται ο στόχος της επίτευξης της καλής κατάστασης των υδάτων που είναι και ο κύριος στόχος της ανωτέρω εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας». Στο τεύχος του Παραρτήματος Α11 του ίδιου ως άνω Σχεδίου ( Καθορισμός των περιβαλλοντικών στόχων, συμπεριλαμβανομένων των εξαιρέσεων από την επίτευξη των στόχων ), γίνεται αξιολόγηση του επίδικου έργου και εν τέλει αναφέρεται ότι η αξιολόγηση κατέληξε ότι δεν συντρέχουν λόγοι εφαρμογής του άρθρου 4.7 της οδηγίας 2000/60, οι οποία προβλέπει τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται στην περίπτωση που το έργο 15 / 30

16 έχει αρνητικές συνέπειας ως προς τα ύδατα της περιοχής. 16. Επειδή, με την υπό κρίση αίτηση προβάλλεται ότι της εκδόσεως της προσβαλλομένης αποφάσεως, με την οποία επετράπη η κατασκευή και λειτουργία του επίδικου έργου αξιοποίησης των υδατικών πόρων του ποταμού Νέστου, δεν προηγήθηκε η έγκριση σχεδίου διαχείρισης της λεκάνης ή των λεκανών απορροής του, όπως απαιτείτο από τις διατάξεις του ν. 3199/2003 για την «Προστασία και διαχείριση των υδάτων Εναρμόνιση με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2000» (Α 280), ή, έστω, πρόγραμμα ανάπτυξης υδατικών πόρων, όπως προβλεπόταν από τον προϊσχύσαντα ν. 1739/1987 για τη «Διαχείριση των υδατικών πόρων και άλλες διατάξεις» (Α 201). 17. Επειδή, εν προκειμένω, κατά τα διαλαμβανόμενα στις σκέψεις 13 και 14, αφενός μεν με το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (29310/ απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ) είχαν προβλεφθεί έργα κατασκευής κλειστών αγωγών μεταφοράς ύδατος και άρδευσης της πεδιάδας της Ξάνθης και έργα τεχνητού εμπλουτισμού για την ενίσχυση του υδροφόρου ορίζοντα σε περιοχές του ομώνυμου νομού, αφετέρου δε, με την 4777/ απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης, εγκρίθηκε το Σχέδιο Διαχείρισης των επιφανειακών και υπογείων υδάτων της προστατευόμενης περιοχής του Δέλτα Νέστου, του συμπλέγματος λιμνών Βιστωνίδας και Ισμαρίδας και της ευρύτερης περιοχής του επίδικου έργου, συμφώνως προς το άρθρο 7 παρ. 5 του ν. 3199/2003, κατά ρητή πρόβλεψη, άλλωστε της οποίας (4777/2008 απόφασης), το τελευταίο αυτό Σχέδιο «ισχύει μέχρι την έγκριση του Εθνικού Προγράμματος Διαχείρισης και Προστασίας του υδατικού Δυναμικού της χώρας και την έκδοση του Σχεδίου Διαχείρισης υδατικών πόρων της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, στο οποίο θα ενσωματωθεί». Εξάλλου, δεν συνιστά πλημμέλεια της προσβαλλόμενης το γεγονός ότι το ανωτέρω Σχέδιο Διαχείρισης, αν και εκπονήθηκε το Μάρτιο του έτους 2007 από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, εγκρίθηκε ένα μήνα μετά την έκδοση της προσβαλλόμενης απόφασης, όπως δε προκύπτει από τη σχετική ΜΠΕ, τα συμπεράσματα και οι προτάσεις του Σχεδίου αυτού περιελήφθησαν και αποτέλεσαν περιεχόμενο της ΜΠΕ της προσβαλλόμενης. Επομένως, η προσβαλλόμενη εκδόθηκε βάσει σχεδίου διαχείρισης των επιφανειακών και υπογείων υδάτων της επίμαχης περιοχής, τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα είναι απορριπτέα ως αβάσιμα. Μεταγενεστέρως δε, εγκρίθηκε και το αναφερόμενο στη σκέψη 19, Σχέδιο Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Θράκης, των Παραρτημάτων του και της οικείας Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, από το οποίο προκύπτει ότι η μεταφορά ύδατος από τον ποταμό Νέστο στην πεδιάδα της Ξάνθης δεν θέτει σε κίνδυνο την επίτευξη των σκοπών που επιδιώκει το προαναφερόμενο άρθρο 4 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Εξάλλου, ενόψει των κριθέντων με την απόφαση του , C-43/2010 ΔΕΕ, εφόσον κατά το χρόνο εκδόσεως της προσβαλλόμενης με την υπό κρίση αίτηση απόφασης, δεν είχε παρέλθει η τασσόμενη στα κράτη μέλη από την οδηγία αυτή προθεσμία ( ) για την 16 / 30

17 εκπόνηση ολοκληρωμένων σχεδίων διαχείρισης υδάτων σε επίπεδο (περιοχής) λεκάνης απορροής ποταμού, νομίμως, κατά τις διατάξεις της οδηγίας 2000/60 και της εθνικής νομοθεσίας (άρθρα 7 του ν. 3199/2003 και 9 παρ. 1 του ν. 3481/2006), επετράπη, με την προσβαλλόμενη απόφαση περί εγκρίσεως των περιβαλλοντικών όρων του επίδικου έργου, πριν από τις , η μεταφορά ύδατος από τη λεκάνη απορροής του ποταμού Νέστου (κωδικός GR07) στην πεδιάδα της Ξάνθης (λεκάνη απορροής Ρέματος Ξάνθης- Ξηρορέματος, κωδικός GR08), χωρίς να έχουν δημοσιευθεί από τις αρμόδιες εθνικές αρχές τα σχέδια διαχειρίσεως της οικείας (περιοχής) λεκάνης απορροής ποταμού. Συνεπώς, είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι οι περί του αντιθέτου ανωτέρω ισχυρισμοί των αιτούντων σωματείων. 18. Επειδή, τα αιτούντα σωματεία ισχυρίζονται, περαιτέρω, ότι η προσβαλλόμενη απόφαση εκδόθηκε κατά παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας εκδόσεώς της, καθόσον δεν προηγήθηκε η τήρηση της διαδικασίας «στρατηγικής περιβαλλοντικής εκτίμησης» που προβλέπεται από τις διατάξεις της κοινής υπουργικής απόφασης οικ /2006 (Β 1225), με την οποία επιχειρήθηκε η προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας προς την οδηγία 2001/42/ΕΚ «σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων» (E.E. L. 197/2001). 19. Επειδή, το επίδικο έργο δεν αποτελεί σχέδιο ή πρόγραμμα και τούτο διότι είναι έργο μεταφοράς ύδατος από τον ποταμό Νέστο στην πεδιάδα της Ξάνθης, προκειμένου να αποκατασταθεί το οικολογικό δυναμικό και η χημική κατάσταση των υδάτινων σωμάτων του Νέστου τόσο κατάντη του σημείου υδροληψίας, όσο και στο Δέλτα του Νέστου, σε επίπεδο δε γενικού σχεδιασμού, προβλέπεται από την ως άνω 29310/ υπουργική απόφαση με τίτλο Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης και από την προαναφερθείσα 4777/ απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης που εγκρίνει το Σχέδιο Διαχείρισης επιφανειακών και υπογείων υδάτων της προστατευόμενης περιοχής του Δέλτα Νέστου, του συμπλέγματος λιμνών Βιστωνίδας και Ισμαρίδας και της ευρύτερης περιοχής τους, ενώ καταγράφεται ως προγραμματισθέν προς υλοποίηση από το εγκριθέν Σχέδιο Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών του υδατικού διαμερίσματος Θράκης που εκδόθηκε αφού προηγήθηκε η διαδικασία της στρατηγικής περιβαλλοντικής εκτίμησης. Κατά συνέπεια, το επίμαχο έργο δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2001/42/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Ιουνίου 2001, σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων. Επομένως, ο εξεταζόμενος λόγος ακυρώσεως είναι απορριπτέος ως αβάσιμος. 20. Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη έχει εκδοθεί κατά παράβαση των άρθρων 24 παρ.1 του Συντάγματος, 1 παρ.2 και 3, 18 παρ.1 και 19 παρ.3 του ν. 1650/1986, των διατάξεων των οδηγιών 92/43/ΕΟΚ «για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας» 17 / 30