ΙΕΡΑ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΑΘΗΝΩΝ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΥΨΕΛΗΣ. Ἀφιερώνεται στούς μακαρίους καί ἀοιδίμους κτίτορες τοῦ Ἱ. Ναοῦ μας.

Transcript

1 ΙΕΡΑ ΑΡΧΙΕΙΣΚΟΗ ΑΘΗΝΩΝ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΥΨΕΛΗΣ Ἀφιερώνεται στούς μακαρίους καί ἀοιδίμους κτίτορες τοῦ Ἱ. Ναοῦ μας. ημερολογιον 2009

2 Οἱ ἐφηµέριοι καί οἱ συνεργάτες τῆς Ἐνορίας εὔχονται σέ ὅλους τό νέο ἔτος 2009 νά ἀποβεῖ πλουσιότερο στήν συγκοµιδή πνευµατικῶν καρπῶν.

3 Ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καί άσης Ἑλλάδος κ. κ. ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ Β

4

5 «Γῆ εἶ καί εἰς γῆν ἀπελεύσῃ» Θάνατος, Κήδευση, Ἱερά Μνηµόσυνα. Κατά τήν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας µας ὁ θάνατος δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά διάβαση ἀπό τήν παροῦσα, φθαρτή ζωή στήν µελλοντική καί αἰώνια (πρβλ. άσχα), γι αὐτό καί ὀνοµάζεται, ἀποκαλεῖται, κοίµηση καί οἱ χῶροι ταφῆς κοιµητήρια. Εἶναι ἐπίσης γνωστό ὅτι γιά τήν ἐπιστήµη ὁ θάνατος εἶναι ἡ τελεία καί ὁριστική παύση τῶν λειτουργιῶν πού κρατοῦν στή ζωή τό σῶµα καί διάλυση τῆς ψυχοσωµατικῆς ὀντότητας τοῦ ἀνθρώπου. Μέ ὅσα θά ἀναφερθοῦν παρακάτω ἀσχολού- µαστε µέ τόν σωµατικό θάνατο διότι σύµφωνα µέ

6 τήν Ὀρθόδοξη διδασκαλία, θάνατος εἶναι καί ἡ διάπραξη τῆς ἁµαρτίας. Μάλιστα ἡ ἁµαρτία ὀνοµάζεται πρόσκαιρος θάνατος διότι ἐάν δέν «ἀντιµετωπισθεῖ» ἔγκαιρα, δηλαδή διά τῆς µετανοίας, µπορεῖ νά ὁδηγήσει στόν αἰώνιο θάνατο, τουτέστιν τήν αἰώνια καταδίκη τοῦ ἀνθρώπου στήν κόλαση. υστυχῶς ὅµως ὁ θάνατος παρ ὅλον ὅτι ἔχει αὐτό τόν χαρακτῆρα γιά τούς χριστιανούς, ἀντιµετωπίζεται συνήθως µέ ἀµηχανία καί µεγάλη θλίψη. Μπροστά στόν θάνατο ἑνός ἀγαπηµένου προσώπου τά πάντα «χάνονται»... Γι αὐτούς τούς λόγους ἀλλά καί διότι ὑπάρχει µιά σχετική ἀγνωσία γιά τήν ὅλη διαδικασία, ἡ ὁποία ἄλλωστε ἔχει ἐµπλουτισθεῖ µέ ἀρκετές προκαταλήψεις καί δεισιδαιµονίες, παρουσιάζεται, ἐν συντοµίᾳ, τό πρακτικό µέρος τῆς ὅλης διαδικασίας καί κυρίως τό θεολογικό, ἡ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας µας, κεκαθαρµένη ἀπό τίς δοξασίες, τίς δεισιδαιµονίες καί διάφορες µή χριστιανικές πρακτικές. ρό τῆς κοιµήσεως ρίν ἀσχοληθοῦµε µέ τά τῆς κοιµήσεως ἑνός χριστιανοῦ θά πρέπει νά ἀναφερθοῦµε καί στά ὅσα

7 προηγοῦνται. Ἐπιτακτική λοιπόν φροντίδα κάθε ὀρθοδόξου, πιστοῦ χριστιανοῦ θά πρέπει νά εἶναι ἡ συνεχής µετάνοια καί ἐπαφή του µέ τά µυστήρια τῆς Ἐκκλησίας µας, ἡ ἐξοµολόγηση καί ἡ µετάληψη τοῦ αναγίου Σώµατος καί Αἵµατος τοῦ Κυρίου µας. Κι αὐτό ἁπλῶς διότι ὁ θάνατος ἔρχεται «ὡς κλέπτης καί ὡς ληστής» πολλές φορές, δηλαδή αἰφνίδιος. Ὅταν ὅµως προηγεῖται κάποια ἀσθένεια ἔχουµε τήν εὐκαιρία νά προετοιµασθοῦµε καλύτερα γιά τήν αἰώνια ζωή. Ἔτσι λοιπόν, ὅταν εἶναι πολύ ἄρρωστος καί ἑτοιµοθάνατος ὁ συγγενής µας, φροντίζουµε νά καλέσουµε πνευµατικό-ἐξοµολόγο, ὥστε νά κάνει τήν τελευταία του ἐξοµολόγηση καί νά λάβει ἄφεση ἁµαρτιῶν. Αὐτό βέβαια γίνεται µόνον ἐφ ὅσον ἔχει σώας τάς φρένας καί ἔχει σαφῆ ἐπαφή µέ τό περιβάλλον, ὥστε νά συµµετέχει µετά λόγου γνώσεως καί ἐπίγνωση τῶν πράξεών του στά Μυστήρια. Ἐπιχρίεται µέ ἁγιασµένο ἔλαιο (Εὐχέλαιο) καί τέλος κοινωνεῖ τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων. υστυχῶς σέ ὁρισµένους ἀνθρώπους ἡ ἐπιθανάτια ἀγωνία παρατείνεται ἐπί µακρόν καί ὑπάρχει διάχυτη ἡ πεποίθηση ὅτι τοῦτο συµβαίνει ἐξαιτίας κάποιας ἀδικίας ἤ σοβαρῆς ἁµαρτίας τοῦ

8 ἑτοιµοθανάτου. Σ αὐτήν τήν περίπτωση συνήθως καλεῖται αὐτός ἤ αὐτοί πού ὑποθέτουν πώς ἔχει ἀδικήσει γιά νά τόν συγχωρήσουν. Ἐπίσης καλεῖται Ἱερέας γιά νά τελέσει τήν σχετική «Ἀκολουθία εἰς ψυχορραγοῦντα», παρακαλώντας τόν Θεό νά συγχωρήσει τίς ἁµαρτίες τοῦ ἑτοιµοθανάτου, ἰδιαίτερα στήν περίπτωση πού ἔχει χάσει τήν ἐπαφή µέ τό περιβάλλον καί ταλαιπωρεῖται κατ αὐτόν τόν τρόπο. Φροντίδες πρός τόν κεκοιµηµένο Ὅταν συµβεῖ τό ἀναπόφευκτο ἐπιβάλλονται ἄµεσα κάποιες ἐνέργειες, δείγµατα στοργῆς καί σεβασµοῦ, ἀλλά καί παρηγοριά τῶν συγγενῶν. Συνήθως καλεῖται γιατρός, ὁ ὁποῖος θά ἐκδώσει τό λεγόµενο «πιστοποιητικό θανάτου» καί ἔπειτα εἰδοποιεῖται Ἱερέας, ὁ ὁποῖος θά τελέσει «Τρισάγιο». Αὐτό πού κάνουµε στή συνέχεια εἶναι νά ἀνάψουµε µία λαµπάδα στό σηµεῖο πού ξεψύχησε καί νά θυ- µιάσουµε τόν χῶρο. Ἐκεῖ ἄλλωστε θά παραµείνει ἀναµµένο καντῆλι γιά 40 ἡµέρες. (Ἀποβλητέα βεβαίως ἡ συνήθεια νά τοποθετεῖται ποτῆρι µέ νερό καί ψίχα ψωµιοῦ, ὥστε «νά ξεδιψάει ἡ ψυχή τοῦ πεθαµένου». ρόκειται γιά εἰδωλολατρικό ἔθιµο).

9 Σήµερα πιά καλεῖται κάποιο γραφεῖο κηδειῶν, τό ὁποῖο ἀναλαµβάνει συνήθως τίς ὑπόλοιπες ἐνέργειες, πού στό παρελθόν ἀναλάµβαναν οἱ συγγενεῖς καί φίλοι τοῦ κεκοιµηµένου. Ἕνα πρώτιστο µέληµα, δεῖγµα στοργῆς καί ἀγάπης, εἶναι τό νά κλείσουν τά µάτια καί τό στόµα του οἱ ἀγαπηµένοι του. Αὐτό πού γινόταν στήν συνέχεια ἦταν ἡ πλύση τοῦ σώµατος καί ἡ ἔνδυση τοῦ κεκοιµηµένου µέ καινούρια (συνήθως) ροῦχα, καθ ὅσον αὐτά δηλώνουν τό «καινόν τῆς ἀφθαρσίας ἔνδυµα», πού πρόκειται νά λάβει αὐτός εἰσερχόµενος στήν αἰωνιότητα. Ἀκολούθως δένεται τό σαγόνι, τά χέρια (τακτοποιηµένα σέ σχῆµα σταυροῦ ἐπάνω στό στῆθος) καθώς καί τά πόδια. Ἔπειτα ὁ κεκοιµηµένος συνηθιζόταν στό παρελθόν νά ἐκτίθεται, διότι ἡ θέα του ὠφελεῖ ὄχι µόνο ὡς ἡ τελευταία παρουσία του ἀνάµεσα στά ἀγαπηµένα του πρόσωπα, ἀλλά καί ὡς προτροπή καί ὑπενθύµιση πρός τούς ὑπολοίπους γιά τήν κατάληξη τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ σορός τοποθετεῖται στραµµένη πρός τήν ἀνατολή. Κατά τόν Μέγα Βασίλειο µέ τή στροφή αὐτή δείχνουµε ὅτι ἐπιζητοῦµε τήν ἀρχαία µας πατρίδα, τόν αράδεισο, τόν ὁποῖο φύτευσε κατά τήν Ἁγ. Γραφή ὁ Θεός «κατ

10 ἀνατολάς», στήν Ἐδέµ. Κατά δέ τόν ἱερό Χρυσόστο- µο διότι «διά τοῦ σχήµατος αὐτοῦ προσηµαίνοµεν τήν ἀνάστασιν». Στά χέρια του τοποθετοῦµε µία εἰκόνα «διά τήν εἰς Χριστόν πίστιν» του, ἀφοῦ ἄλλωστε στά χέρια τοῦ Κυρίου ἡµῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ παρέδωσε τήν ψυχή του. Ἀνάβουµε ἔπειτα µία λαµπάδα πρός τήν κεφαλή καί µία πρός τά πόδια διότι «δι αὐτοῦ δηλοῦµεν ὅτι προπέµποµεν τούς νεκρούς µας εἰς τήν ἄνω Ἱερουσαλήµ ὡς ἀθλητάς» (ἱερός Χρυσόστοµος). Οἱ λαµπάδες συµβολίζουν τό ἄρρητο καί θεῖο ἀκατάπαυστο φῶς, στό ὁποῖο καλεῖται νά εἰσέλθει ὁ κεκοιµηµένος κατά τόν Ἅγ. Συµεών Θεσσαλονίκης. Τέλος προσφέρεται καί θυµίαµα τό ὁποῖο συµβολίζει ἀφ ἑνός µέν τήν ψυχή ἡ ὁποία πορεύεται πρός τόν Θεό καί ἀφ ἑτέρου (τό κάρβουνο πού γίνεται στάχτη) τό σῶµα, τό ὁποῖο θά κατατεθεῖ ἐκεῖ ἀπ ὅπου προῆλθε, δηλαδή τή γῆ. Εἶναι ἐπίσης καί ἐξιλέωση τοῦ Θεοῦ ὑπέρ τοῦ νεκροῦ. Σέ ἀρκετές περιοχές ἐξακολουθεῖ τό λεγόµενο «ξενύχτισµα» τῶν κεκοιµηµένων ἀπό συγγενεῖς καί φίλους, συνήθεια ἡ ὁποία δυστυχῶς ἐξέλιπε στίς πόλεις καί ὄχι µόνο. ολλοί εἶναι ἐκεῖνοι πού ἐπιζητοῦν τήν γρήγορη

11 διεκ περαίωση τῆς ὅλης διαδικασίας, ἡ ὁποία ἐνίοτε τούς εἶναι ἀρκετά δυσάρεστη καί ἀντιπαθής. Νεκρώσιµος Ἀκολουθία Ἐάν ὁ κεκοιµηµένος βρίσκεται στό σπίτι πρίν ἀπό τήν ἔναρξη τῆς ἀκολουθίας καλεῖται Ἱερέας καί ἀφοῦ τελέσει Τρισάγιο, ἐν ποµπῇ, µεταφέρεται στόν Ἱερό Ναό ὅπου θά τελεσθεῖ ἡ Νεκρώσιµος

12

13 Ἀκολουθία. ρόκειται γιά τήν ἐκλεκτότερη ἴσως ἀκολουθία τῆς Ἐκκλησίας µας, µέ τήν ὁποία δέεται νά ἀναπαύσει ὁ Θεός τόν κεκοιµηµένο καί εὔχεται νά εἶναι µακαρία ἡ µνήµη του. αραδίδουµε µέ αὐτήν στόν ζωοδότη Θεό καί ηµιουργό τήν ψυχή του καί Τόν παρακαλοῦµε νά τόν εἰσαγάγει στή δόξα Του. Συγχρόνως ὅµως εἶναι καί διδασκαλία πρός τούς ζῶντες. ροκαλεῖ ἀνάµικτα συναισθή- µατα παρηγοριᾶς καί αἰσιοδοξίας, µέσα στήν θλίψη καί ἀπογοήτευση στήν ὁποία συνήθως οἱ πολλοί περιπίπτουν. Εἶναι ἀκόµη καί µιά εὐκαιρία γιά µετάνοια ἀφοῦ συνήθως ἐξαιτίας τέτοιων γεγονότων προκαλεῖται ὁ ἄνθρωπος νά συνειδητοποιήσει τήν µαταιότητα τοῦ κόσµου καί ὅσων τόν συνοδεύουν. Ἡ Νεκρώσιµος Ἀκολουθία κατακλείεται µέ ἕνα θαυµασιώτατο τροπάριο, τό «εῦτε τελευταῖον ἀσπασµόν» µέ τόν ὁποῖο (ἀσπασµό) τονίζει ἡ Ἐκκλησία πώς ὑπάρχει κοινωνία µεταξύ ζώντων καί κεκοιµηµένων. αρ ὅλον ὅτι εἶναι προσωρινός αὐτός ὁ ἀσπασµός παραµένει ὀδυνηρός. Στόν ἴδιο ἄλλωστε δρόµο πρόκειται νά βαδίσουµε ὅλοι γιά νά φθάσουµε ἐκεῖ ὅπου δέν θά ἀποχωρισθοῦµε ποτέ ὁ ἕνας τόν ἄλλον, κατά τόν Ἅγ. Συµεών Θεσσαλονίκης. υστυχῶς ὅµως ἀκόµη καί σ αὐτόν τόν

14 ἀσπασµό ἀποφεύγουµε νά ἀσπασθοῦµε τόν δικό µας ἀγαπηµένο, ἄνθρωπο ἀσπαζόµενοι µόνον τήν εἰκόνα πού κρατοῦν οἱ πρός τοῦτο ἐπιτετραµµένοι ὑπάλληλοι τοῦ γραφείου κηδειῶν ἤ τό φέρετρο. Φθάσαµε στό σηµεῖο σέ πολλές περιπτώσεις νά τόν παρακολουθοῦµε µέσα ἀπό ἕνα τζάµι καί βέβαια στήν οὐσία νά µήν τόν ἀσπαζόµαστε σ αὐτόν τόν τελευταῖο ἀσπασµό. Τό ξύλινο ἤ γυάλινο λοιπόν σκέπασµα πρέπει νά ἀποµακρύνεται κατά τήν Ἀκολουθία. Αὐτή ἄλλωστε εἶναι ἡ παράδοσή µας καί ἔτσι γινόταν ἀνέκαθεν, ὅπως θά θυµοῦνται οἱ µεγαλύτεροι στήν ἡλικία. Ἔπειτα ἀπό τήν Νεκρώσιµη Ἀκολουθία καί τόν τελευταῖο ἀσπασµό, σχηµατίζεται νεκρώσιµη πο- µπή. ροηγεῖται ὁ Τίµιος Σταυρός, ὡς σύµβολο νίκης κατά τοῦ θανάτου, ἀκολουθοῦν οἱ λαµπάδες, οἱ ἱεροψάλτες, οἱ Ἱερεῖς, ὁ κεκοιµηµένος καί τέλος οἱ συγγενεῖς καί φίλοι. Τελεῖται πρό τοῦ τάφου γιά ἄλλη µία φορά Τρισάγιο, λύνεται τό σαγόνι, τά χέρια καί τά πόδια, χύνεται σταυροειδῶς κρασί ἤ τό καντῆλι πού ἄναβε καθ ὅλη τήν ὥρα τῆς ἐκθέσεώς του στό σπίτι καί στό Ναό, τό ὁποῖο συµβολίζει τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ καί τούς καλούς ἀγῶνες τοῦ κεκοιµηµένου. Συνηθίζεται σέ ὁρισµένες περιοχές νά

15 τοποθετεῖται καί ἕνας Σταυρός ἀπό κερί στό στόµα ἤ στό µέτωπό του. Τέλος ὁ Ἱερέας ρίχνει λίγο χῶµα ἐπάνω στόν κεκοιµηµένο λέγοντας «Γῆ εἶ καί εἰς γῆν ἀπελεύσῃ» (Γέν. 3,19) δηλώνοντας τή διάλυση τοῦ σώµατος καί τήν ἐπιστροφή του στό χῶµα ἀπό τό ὁποῖο συνετέθη. Στή συνέχεια τό ἴδιο κάνουν καί ὅλοι οἱ παριστάµενοι. Ἄς σηµειωθεῖ πώς καί ἐντός τοῦ µνήµατος τοποθετεῖται τό φέρετρο µέ κατεύθυνση πρός ἀνατολάς δηλώνοντας τήν ἀνάσταση πού πρόκειται νά λάβουν. Μετά τήν ταφή ἀκολουθεῖ ἡ λεγόµενη «παρηγοριά», «µακαρία» ἤ «νεκρόδειπνο», ἡ ὁποία στίς πόλεις ἔχει περιορισθεῖ καί ἀποτελεῖται ἀπό καφέ, παξιµάδι καί κονιάκ. Σέ ἄλλες περιοχές ποικίλει ἀνάλογα µέ τά τοπικά ἔθιµα. αλαιότερα ἐπρόκειτο γιά γεῦµα τό ὁποῖο παρέθετε ἡ οἰκογένεια πρός ὅλους τούς παρισταµένους (καί ὄχι µόνον πρός τούς στενούς συγγενεῖς) κατά τήν κηδεία, ἰδιαιτέρως πρός τούς Ἱερεῖς καί τούς πτωχούς «γιά νά συγχωρέσουν» τόν κεκοιµηµένο. Αὐτό ἀποτελεῖ ἐπίσης κατάλοιπο τῶν ἀρχαίων «ἀγαπῶν», τῶν κοινῶν δηλαδή δείπνων τῶν χριστιανῶν, ὅπου ὡς κοινότητα συγκεντρώνονταν καί συνέτρωγαν πλούσιοι καί πτωχοί.

16

17 Ἐκδήλωση σεβασµοῦ ἀποτελεῖ καί ἡ προσφορά λουλουδιῶν στόν κεκοιµηµένο. υστυχῶς ὅµως ἔχει πάρει τέτοια καί τόση ἔκταση ἡ ὁποία εἶναι λυπηρή καί ἀδικαιολόγητη. Ἀµέτρητα χρήµατα καταναλίσκονται σέ λουλούδια καί στεφάνια. Οἱ Ἱεροί Ναοί κατά τίς Κηδεῖες καί τά Μνηµόσυνα µετατρέπονται σέ ἀνθοκήπια µέ ἀποτέλεσµα νά χρειάζεται περισσότερος χῶρος γι αὐτά παρά γιά τούς παρισταµένους. αρουσιάζεται δέ ὡς «ἀπαράβατη παράδοση καί νόµος τῆς Ἐκκλησίας» ἀπό ὁρισµένους ὁ στολισµός τοῦ φερέτρου καί τοῦ Ναοῦ µέ ἀµέτρητα λουλούδια! Ὡραιότατη συνήθεια καί φυσικά χρησιµότερη ἡ προσφορά χρηµάτων «ἀντί στεφάνου» σέ Φιλανθρωπικά Ἱδρύµατα ἤ Ἱ. Ναούς, συνήθεια πού ἐξακολουθεῖ καί ὑπάρχει, δυστυχῶς ὅµως περισσότερο στήν ἐπαρχία. Εἶναι κι αὐτή µία πράξη ἐλεηµοσύνης ὑπέρ ἀναπαύσεως τῆς ψυχῆς τοῦ κεκοιµηµένου. Ἀπό τίς βασικές φροντίδες µετά τήν ταφή ἀποτελοῦν τό τακτικό ἄναµµα τοῦ κανδηλιοῦ στό µνῆµα, ἡ θυµίασή του καί ἡ τέλεση Τρισαγίων. Θά πρέπει ἐπίσης ἐδῶ νά ἐπισηµανθεῖ πώς δέν χρειάζονται ἐξεζητηµένοι στολισµοί καί ἀκρότητες

18 στά µνήµατα τῶν κεκοιµηµένων µας. Μιά ἁπλή ἐπένδυση, ἡ τοποθέτηση ὁπωσδήποτε τοῦ Σταυροῦ καί τῶν στοιχείων τοῦ κεκοιµηµένου ἀρκοῦν. Εἶναι βέβαια γνωστό πώς ἡ ταφή ἑνός προσφιλοῦς προσώπου συνοδεύεται ἀπό διάφορες ἐξωτερικές ἐκδηλώσεις πένθους µέ τίς ὁποῖες δεικνύεται πρός τά ἔξω ἡ θλίψη γιά τήν ἀπώλεια αὐτοῦ τοῦ προσώπου ἐκ µέρους τῶν συγγενῶν. Γιά παράδειγµα χρησιµοποιοῦνται µαῦρα ἐνδύµατα, οἱ γυναῖκες ἀφήνουν τά µαλλιά νά µακραίνουν ἀπεριποίητα, οἱ ἄντρες δέν ξυρίζουν τά γένια (συνήθως γιά 40 ἡµέρες ἤ καί περισσότερο ἤ καί ποτέ πιά), ἀπέχουν ἀπό τίς διασκεδάσεις, οἱ γυναῖκες πού φοροῦν µαντῆλι τό δένουν µέ εἰδικό δέσιµο (κυρίως στήν ἐπαρχία), στό σπίτι τά κάδρα καί οἱ καθρέφτες σκεπάζονται κλπ., συνήθειες τίς ὁποῖες ἡ Ἐκκλησία ἁπλῶς ἀνέχεται καί σέ καµµιά περίπτωση δέν ἐπιβάλλει. Ἐθιµικά δέ ἡ διάρκεια τοῦ πένθους ποικίλει ἀνάλογα µέ τήν περιοχή καί τόν βαθµό συγγενείας µέ τόν κεκοιµηµένο.

19 Ἡ µνηµόνευση τῶν κεκοιµηµένων Μιά καλή καί εὐλαβής ἐπίσης συνήθεια εἶναι ἡ τέλεση σαρανταλείτουργου γιά τόν κεκοιµηµένο, ἡ προσφορά δηλαδή τῆς ἀναίµακτης θυσίας, τῆς Θείας Λειτουργίας, ἡ ὁποία σκοπό ἔχει νά προκαλέσει τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ γιά τόν ἀπελθόντα καί τήν ἀνάπαυσή του. Συνήθως στούς Ἐνο ριακούς Ναούς σαρανταλείτουργο τελεῖται µόνον κατά τήν πρό τῶν Χριστουγέννων τεσσαρακονθήµερη νηστεία, δηλαδή ἀπό τήν 15η Νοεµβρίου καί ἑξῆς µέχρι τήν 25η εκεµβρίου. Ἀρκετές ὅµως εἶναι οἱ Ἱερές Μονές κυρίως οἱ ἀνδρικές ὅπου τελεῖται καθηµερινῶς ἡ Θεία Εὐχαριστία καί στίς ὁποῖες δύνανται νά προσφεύγουν ὅσοι ἐπιθυµοῦν νά τελέσουν σαρανταλείτουργο γιά τήν ψυχή τοῦ κεκοιµηµένου προσφιλοῦς συγγενῆ τους. Οὕτως ἤ ἄλλως ὅµως δέν θά πρέπει ποτέ νά ξεχνοῦµε τούς

20 κεκοιµηµένους µας κατά τίς Θεῖες Λειτουργίες. Ἐκεῖνοι ἔχουν µεγαλύτερη καί περισσότερη ἀνάγκη ἀπό τούς ζῶντες καθ ὅσον «ἐν τῷ Ἅδῃ οὔκ ἐστι µετάνοια». Θά πρέπει νά γνωρίζουµε πώς κάθε φορά πού τελεῖται ἡ Θεία Λειτουργία ἐξάγονται ἀπό τό πρόσφορο µερίδες (µικρά ψιχουλάκια) ὅταν ὁ Ἱερέας µνηµονεύει τά ὀνόµατα πού προσάγουν οἱ χριστιανοί µέ τό πρόσφορο. Οἱ µερίδες αὐτές τῶν ζωντανῶν καί τῶν κεκοιµηµένων µπαίνουν µπροστά ἀπό τόν ἅγιο Ἄρτο καί τίς µερίδες τῆς Θεοτόκου καί τῶν Ἁγίων καί ἐξάγονται «ὑπέρ ἱλασµοῦ καί ἀφέσεως τῶν ἑαυτῶν ἁµαρτιῶν» διά τῆς µεσιτείας τῆς Θεοτόκου καί πάντων τῶν ἁγίων, τῶν ὑπηρετῶν τοῦ Θεοῦ καί γι αὐτό τοποθετοῦνται σ αὐτή τή θέση. Γιατί ἐξάγονται οἱ µερίδες τῶν ζώντων καί τῶν κεκοιµηµένων; Ὁ Ἅγιος Συµεών Θεσσαλονίκης λέγει ὅτι ἡ µερίδα, τήν ὁποία ἐξάγει ὁ λειτουργός Ἱερέας ὑπέρ ἑνός ζῶντος ἀδελφοῦ «ἐγγύς τοῦ θείου Ἄρτου κειµένη, ἐν τῷ Ἐκεῖνον ἱερουργηθῆναι καί σῶµα γενέσθαι Χριστοῦ, εὐθύς ἁγιασµοῦ καί αὕτη µετέχει». Καί συνεχίζει: «ἡ µερίδα αὐτή τοποθετεῖται στό ἅγιο οτήριο, ἑνώνεται µέ τό ἅγιο Αἷµα τοῦ Χριστοῦ καί µεταδίδει τήν χάρη στήν ψυχή ἐκείνου γιά τόν ὁποῖο

21 προσφέρθηκε. Γίνεται ἔτσι µιά νοερά κοινωνία τοῦ ἀνθρώπου µέ τόν Χριστό». Τόν ἁγιασµό, πού µεταδίδει ἡ θεία Κοινωνία στούς ζῶντες δέν τόν στεροῦνται οἱ κοιµηθέντες. Γι αὐτόν τόν λόγο ὁ λειτουργός, ἀφοῦ µνηµονεύσει ὅσους ζῶντας ἀδελφούς ἐπιθυµεῖ, συνεχίζει µέ τήν µνηµόνευση τῶν κοιµηθέντων ἀδελφῶν. Ἡ Χάρις, πού δέχονται ἀπό τόν Κύριο οἱ κοιµηθέντες ἀδελφοί µας, δέν εἶναι λιγότερη ἀπό ἐκείνην πού δεχόµαστε οἱ ζῶντες. ιότι ὁ Κύριος µας Ἰησοῦς Χριστός µεταδίδει τόν ἑαυτόν Του καί στούς κοιµηθέντας «κατά τρόπο πού µόνον Αὐτός γνωρίζει».

22 Στόν βίο τοῦ Ἁγίου Μακαρίου τοῦ Αἰγυπτίου ἀναφέρεται ὅτι, ὅταν ὁ Ἅγιος συνάντησε µέσα στήν ἔρηµο τό κρανίο ἑνός ἱερέως τῶν εἰδώλων, ἄκουσε φωνή πού τοῦ εἶπε ὅτι «ὅποια ὥρα σπλαγχνισθεῖς αὐτούς, πού εἶναι στήν κόλαση καί προσευχηθεῖς γι αὐτούς, παρηγοροῦνται λίγο». Οἱ Ἅγιοι γνώριζαν καί γνωρίζουν τήν παρηγοριά πού δέχεται ἡ ψυχή, ἰδιαίτερα µέ τήν λειτουργική προσφορά. Ὁ ἱερός Χρυσόστοµος λέει ὅτι οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι νοµοθέτησαν τήν µνηµόνευση τῶν κεκοιµηµένων κατά τήν ὥρα τῆς Θείας Λειτουργίας ἐπειδή γνώριζαν ὅτι οἱ ψυχές τους «θά ἔχουν πολύ κέρδος καί µεγάλη ὠφέλεια». Ἀλλοῦ προτρέπει: «ἄς µήν κουρασθοῦµε βοηθῶντας ἐκείνους πού ἔφυγαν ἀπό τήν παροῦσα ζωή προσφέροντας ὑπέρ αὐτῶν καί ζητοῦντες νά γίνουν δεήσεις ὑπέρ αὐτῶν. Τοῦτο διότι ἐνώπιόν µας εὑρίσκεται ἡ κοινή ἐξιλέωση τῆς οἰκουµένης, δηλαδή ὁ Χριστός». Μνηµονεύονται οἱ κεκοιµηµένοι γιατί ἡ Ἐκκλησία ζεῖ καί ἐλπίζει στήν ἀνάσταση. Ἡ προσευχή της προσφέρει ὠφέλεια στούς νεκρούς. Ἄλλωστε ἀπό τή φύση της ἀγκαλιάζει καί τούς κεκοιµηµένους καί τούς ζωντανούς. Καί ὄχι µόνο µποροῦµε, ἀλλά ἔχουµε ὑπο-

23 χρέωση νά φροντίζουµε γιά ὅλους µέ αὐτόν τόν τρόπο, ἰδιαιτέρως γιά τούς κεκοιµηµένους. Ἡ Ἐκκλησία δέεται πρός τό Θεό γιά τά µέλη της αὐτά, τίς κεκοιµηµένες δηλαδή ψυχές πού ἴσως βρίσκονται στή δύσκολη περίσταση καί ὀδυνῶνται. έεται νά ἀµβλύνει τόν πόνο τους καί νά τίς παρηγορήσει. Κατά πόσο αὐτό πραγµατοποιεῖται ἐµεῖς δέν µποροῦµε νά γνωρίζουµε. Αὐτό θά ἐξαρτηθεῖ ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί κατά πόσο συντρέχουν οἱ κατάλληλες πρός τοῦτο ὑποκειµενικές συνθῆκες ἀπό µέρους τῶν ψυχῶν αὐτῶν. Θά πρέπει νά ἀναφερθεῖ πώς ἡ Ἐκκλησία µνη-

24 µονεύει ὅλα ἀνεξαιρέτως τά µέλη της, ἀκόµη κι αὐτούς τούς διαβόητους ἁµαρτωλούς, διότι δέν εἶναι σέ θέση νά γνωρίζει ἄν λίγο πρίν τό θάνατό τους οἱ ἄνθρωποι αὐτοί µετάνοιωσαν καί ὁ Θεός δέχθηκε αὐτήν τήν µετάνοια. Συνοψίζουµε λοιπόν λέγοντας ὅτι οἱ µερίδες τῆς προθέσεως ἐξάγονται καί προσφέρονται πρός ἱλασµόν ζώντων καί τεθνεώτων. Μέ τήν ὅλη τελεσιουργία ἁγιάζονται καί µεταβιβάζουν τόν ἁγιασµό σ ὅλα τά µέλη τῆς Ἐκκλησίας, στούς ἁγίους δηλαδή καί τούς ἁµαρτωλούς πιστούς, ὑπέρ τῶν ὁποίων προσφέρεται ἡ µυστική θυσία. Χαρακτηριστική εἶναι ἡ φράση πού λέγεται ὅταν µεταφέρονται οἱ µερίδες στό Ἅγιο οτήριο: «ἀπόπλυνον Κύριε, τά ἁµαρτήµατα τῶν ἐνθάδε µνηµονευθέντων δούλων σου τῷ αἵµατί σου τῷ τιµίῳ».

25 Στέρηση Ἐκκλησιαστικῆς Κήδευσης υστυχῶς κάποιοι ἀπό τούς κεκοιµηµένους στεροῦνται ἐκκλησιαστικῆς κήδευσης σύµφωνα µέ τούς Ἱερούς Κανόνες καί αὐτοί εἶναι: Οἱ µή βαπτισµένοι (ἐσχάτως ἐξαιροῦνται τά νήπια χριστιανῶν γονέων τά ὁποῖα ἐπρόκειτο νά βαπτισθοῦν καί γιά τά ὁποῖα προβλέπεται εἰδική Ἀκολουθία). Οἱ µή χριστιανοί, αἱρετικοί κλπ. Ἐκεῖνοι πού φονεύονται σέ µονοµαχία ἤ ἀπό τραύµατα πού προκλήθηκαν σέ µονοµαχία. Οἱ αὐτόχειρες ἤ αὐτοκτονοῦντες (ἐξαιροῦνται ὅσοι ἀπό ἐκείνους δέν εἶχαν σώας τάς φρένας, οἱ ψυχικά ἀσθενεῖς, γιά ὅσους ἔγινε ἐξ ἀµελείας δηλαδή ἐπρόκειτο γιά ἀτύχηµα καί τέλος γιά ὅσους αὐτόχειρες πρίν πεθάνουν µετενόησαν γιά τήν πράξη τους). Οἱ ἀφορισµένοι. Τά Ἱερά Μνηµόσυνα Μετά τήν Νεκρώσιµο Ἀκολουθία καί τήν ταφή ἕπονται κάποιες ἰδιαίτερες ἀκολουθίες, οἱ ὁποῖες

26 τελοῦνται σέ καθορισµένες ἡµέρες ὑπέρ τῶν κεκοι- µηµένων ἀδελφῶν µας καί τοῦτο διότι οἱ ἡµέρες αὐτές ἔχουν ἕναν ἰδιαίτερο συµβολισµό. Καί πρῶτα τελοῦνται τά λεγόµενα τρίτα ἤ τριήµερα µνηµόσυνα τά ὁποῖα λαµβάνουν χῶρα τήν τρίτη ἀπό τήν κοίµηση ἡµέρα. Συµβολίζουν τήν τριήµερο παραµονή τοῦ Κυρίου στόν Τάφο «διά τριῶν ἡµερῶν ἐγερθέντα» ἤ πρός τιµήν τῆς Ἁγ. Τριάδος, κατά τίς ἀποστολικές διαταγές καί τόν Ἅγιο Ἰσίδωρο τόν ηλουσιώτη. Τά ἐννιάµερα ἤ ἔνατα πάλι γιά τό ἱερό τοῦ ἀριθµοῦ (3x3) ἤ διότι µᾶς ὑπενθυµίζουν τά ἐννέα τάγµατα τῶν ἁγίων Ἀγγέλων, στά ὁποία ζητᾶµε νά συναριθµηθεῖ ὁ κεκοιµηµένος, ὡς ἄυλος πιά καί αὐτός. Τά σαράντα ἤ τεσσαρακοστά τελοῦνται «διά τήν τοῦ Σωτῆρος Ἀνάληψιν», ἡ ὁποία ἔλαβε χῶρα σαράντα ἡµέρες µετά τήν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου. Κατά τήν ἡµέρα αὐτή ἔχει ἤδη καί αὐτός ὅπως ὁ Κύριος «ἁρπαγεῖ ἐν νεφέλαις» γιά νά συναντήσει τόν Κριτή καί νά κριθεῖ, κατά τόν Ἅγ. Συµεών Θεσσαλονίκης. Κατά τίς Ἀποστολικές ιαταγές τελοῦνται «κατά τόν παλαιόν τύπον», διότι ἔτσι πένθησε καί ὁ Ἰσραηλιτικός λαός τόν Μωυσῆ.

27 Τά τρίµηνα, ἑξάµηνα, ἐννιάµηνα καί τρίχρονα, πολλαπλάσια τῆς τριάδος, συµβολίζουν τήν «Τριάδα, τόν τῶν ὅλων Θεόν» καί γίνονται «εἰς δόξαν τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ ὑπέρ τοῦ µεταστάντος». Τό ἐτήσιο τέλος Μνηµόσυνο, τό ὁποῖο τελεῖται κατά τήν ἐπέτειο τῆς κοιµήσεως, κατά τήν πίστη δηλαδή τῆς Ἐκκλησίας, τήν ἡµέρα τῆς ἀληθινῆς γεννήσεώς τους, τῆς µεταστάσεως. Κατ αὐτές τίς ἡµέρες συνηθίζεται οἱ συγγενεῖς νά προσάγουν κόλλυβα εἴτε στόν Ναό, εἴτε στόν τάφο τοῦ κεκοιµηµένου ὥστε νά τελεσθεῖ Τρισά-

28

29 γιο (στά τριήµερα, ἐννιάµερα, τρίµηνα, ἑξάµηνα, ἐννιάµηνα καί τρίχρονα) ἤ Μνηµόσυνο (στά σαράντα ἤ τόν χρόνο) ὑπέρ ἀναπαύσεώς του. Κανονικά αὐτό πρέπει νά λαµβάνει χῶρα κατά τήν τέλεση Θείας Λειτουργίας γιά τούς λόγους πού ἤδη ἔχουν ἀναφερθεῖ, συνήθεια πού ἐξακολουθεῖ σέ ἀρκετές ἀκόµη περιοχές, κυρίως ἐπαρχιακές. Συνοδεύονται δέ τά κόλλυβα, ὅταν θά τελεσθεῖ τό Μνηµόσυνο ἤ τό Τρισάγιο κατά τήν Θεία Λειτουργία, µέ ὅλα τά ἀπαραίτητα γιά τήν τέλεση τῆς ἀναίµακτης θυσίας, τῆς Θείας Εὐχαριστίας, ἐφ ὅσον εἰς µνήµην τοῦ κεκοιµηµένου τελεῖται αὐτή, συνοδεύονται δηλαδη µέ τό πρόσφορο, τό νᾶµα, τό λάδι γιά τά κανδήλια, τά κεριά, καί τό θυµίαµα. Ἡ Ἐκκλησία µας ἔχει ἐπίσης καθιερώσει κάποιες συγκεκριµένες ἡµέρες κατά τίς ὁποῖες πρέπει νά τελοῦνται τά Ἱερά Μνηµόσυνα. Κατά πρῶτον τά Σάββατα. Κάθε Σάββατο εἶναι ἀφιερωµένο σύν τοῖς ἄλλοις καί στούς κεκοιµηµένους, µέσα στόν ἑβδοµαδιαῖο κύκλο ἑορτῶν τῆς Ἐκκλησίας µας. Κατ αὐτήν τήν ἡµέρα θά ἔπρεπε νά τελοῦνται καί τά µνηµόσυνα καί ὄχι τήν Κυριακή, ἡ ὁποία εἶναι ἡµέρα ἀφιερωµένη στήν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου. Γιά διαφόρους λόγους ὅµως ἡ Ἐκκλησία

30 ἀνέχεται καί ἐπιτρέπει τήν τέλεσή τους ἀκόµη καί Κυριακή. Γιά µιά ἀκόµη φορά θά πρέπει νά τονισθεῖ πώς ἡ ἐπιδειξιοµανία δέν ἔχει τόπο στά Ἱερά Μνηµόσυνα. Οἱ ἀµέτρητοι καί ἀτελείωτοι στολισµοί καθώς καί οἱ φωτογραφίες ἐπάνω στούς δίσκους τῶν κολλύβων µόνον κοµπασµό καί ἐγωισµό ὑποδεικνύουν. υό βάζα µέ µερικά λουλούδια καί φυσικά ὁ δίσκος µέ τά κόλλυβα ἀρκοῦν. ολλοί γνωρίζουν ὅτι θά σχολιασθοῦν καί θά κατακριθοῦν ἀπό συγγενεῖς, γνωστούς καί φίλους ἐάν πράξουν µέ σύνεση καί χωρίς ἐξεζητηµένους στολισµούς καί δυστυχῶς παρασύρονται. έν θά πρέπει ὅµως νά συµβαίνει κάτι τέτοιο. έκα ἀντί δυό βάζα µέ λουλούδια, ἐκεῖνο τό πανί ἤ τό ἄλλο στό τραπέζι, δέν προσθέτουν τίποτε παραπάνω στήν ψυχή ἤ στήν µνήµη τοῦ κεκοιµηµένου. Ἀντιθέτως προσθέτουν οἱ ἐλεηµοσύνες, οἱ Θεῖες Λειτουργίες, τά Μνηµόσυνα καί οἱ ἀγαθοεργίες. Ἡ Ἐκκλησία µας ἔχει ἐπίσης ὁρίσει δυό φορές τόν χρόνο νά γίνονται κοινά Μνηµόσυνα. Αὐτά γίνονται τό Σάββατο πρίν τήν Κυριακή τῶν Ἀπόκρεω καί τό Σάββατο πρίν ἀπό τήν εντηκοστῆ καί τά ὁποῖα ὀνοµάζονται Ψυχοσάββατα. Ὁ λόγος πού καθιερώθηκε τό πρῶτο εἶναι ὁ ἑξῆς:

31 Ἐπειδή πολλοί κατά καιρούς κοιµήθηκαν στήν ξενιτειά ἤ στή θάλασσα ἤ στά ὄρη καί στούς γκρεµούς ἤ καί ἐπειδή µερικοί δέν εἶχαν συγγενεῖς ἤ λόγῳ πτωχείας δέν ἀξιώθηκαν τῶν διατεταγµένων µνηµοσύνων, «οἱ θεῖοι ατέρες φιλανθρώπως κινούµενοι ἐθέσπισαν τό µνηµόσυνο αὐτό ὑπέρ πάντων τῶν ἀπ αἰῶνος εὐσεβῶς τελευτησάντων Χριστιανῶν». Ἐπειδή δέ τήν Κυριακή τῶν Ἀπόκρεω θυµόµαστε τήν ευτέρα αρουσία τοῦ Κυρίου καί οἱ κεκοιµη- µένοι µας ἀκόµη δέν κρίθηκαν ὁλοκληρωτικά, τούς µνηµονεύουµε αὐτή τήν ἡµέρα καί, ἐπικαλούµενοι τό ἄπειρο ἔλεός Του, Τόν παρακαλοῦµε µέ τό Μνη- µόσυνο πού κάνουµε, νά τούς ἀναπαύσει.

32 Εἶναι ὅµως ταυτόχρονα καί µία εὐκαιρία γιά ἐµᾶς νά θυµηθοῦµε τόν θάνατο, «νά ξυπνήσουµε» τρόπον τινά, τήν συνείδησή µας καί νά τραποῦµε σέ µετάνοια. Τό δεύτερο Ψυχοσάββατο τοῦ ἔτους, πού εἶναι τήν παραµονή τῆς εντηκοστῆς, εἶναι µιά ἀκόµη εὐκαιρία λόγῳ τῆς ἐπελεύσεως τοῦ Ἁγίου νεύµατος νά ἐπικαλεσθοῦµε τόν φωτισµό Του ἀλλά καί νά παρακαλέσουµε γιά τήν ἀνάπαυση τῶν ψυχῶν. Τά Μνηµόσυνα τελοῦνται ἀπαραιτήτως σέ συνάρτηση µέ τή Θεία Λειτουργία καί µέ τή συνοδεία κολλύβων καί αὐτό γιατί τά κόλλυβα ἔχουν ἕνα ἰδιαίτερο συµβολισµό. Ὅπως δηλαδή ὁ κόκκος τοῦ σιταριοῦ πέφτει στή γῆ καί θάπτεται καί χωνεύεται

33 καί σαπίζει σ αὐτή χωρίς νά φθείρεται καί φυτρώνουν ἀπό τήν ὕλη τοῦ νέοι κόκκοι πλουσιότεροι καί ὡραιότεροι, χωρίς νά ὑπολείπονται σέ τίποτε ἀπό τήν οὐσία ἐκείνου πού θάφτηκε καί χωνεύτηκε, κατά τόν ἴδιο τρόπο καί τό νεκρό σῶµα τοῦ ἀνθρώπου θάπτεται στή γῆ καί σαπίζει, ἔπειτα ἀπό τήν ἴδια οὐσία θά ἀναστηθεῖ ἄλλο σῶµα, τό ὁποῖο, παρ ὅλο πού δέν θά εἶναι φθαρτό καί σαπέν, σέ τίποτε δέν θά ὑπολείπεται ἀπό τήν ὕλη του. Ἀλλά καί ὁ Κύριος µίλησε γιά τήν ἀνάστασή Του µέ τήν παραβολή τοῦ κόκκου καί τοῦ σίτου (Ἰωάν. 12,24). Γιά ὅλον αὐτό τόν ἰδιαίτερο συµβολισµό θά πρέπει νά διατηρηθεῖ ἡ τέλεση τῶν Ἱερῶν Μνηµοσύνων µέ κόλλυβα καί µόνον κόλλυβα. υστυχῶς ὑπάρχει ἡ καινοφανής συνήθεια νά προσάγονται γιά τήν τέλεση Τρισαγίων διάφορα εἴδη, ὅπως κουλουράκια κτλ. Γιά τούς λόγους πού ἀναφέρθηκαν θά πρέπει νά θεωρηθεῖ ἀπορριπτέα αὐτή ἡ συνήθεια. Ὑπάρχουν ὅµως καί κάποιες ἡµέρες κατά τίς ὁποῖες δέν τελοῦνται µνηµόσυνα. Ἐν πρώτοις ἡ περίοδος ἀπό τό Σάββατο τοῦ Ἁγ. Λαζάρου µέχρι καί τήν Κυριακή τοῦ Θωµᾶ. Τοῦτο «διά νά δεσπόζη τό άθος τοῦ Κυρίου καί

34 Αὐτός µόνον νά λατρεύεται ἐξ ὅλης τῆς καρδίας τῶν πιστῶν, ἐν τελείᾳ µεταρσιώσει καί κατανύξει, ἐντός τοῦ κλίµατος τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, νά ὑποχωροῦν δ οἱ πάντες καί τά πάντα ἐνώπιον Αὐτοῦ, οὕτω παραγγέλει ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία, ὅπως τήν κοινήν Ἀνάστασιν πρό τοῦ θείου άθους πιστού- µενοι καί τά βάϊα τῆς νίκης τοῦ Χριστοῦ φέροντες ἀνά χείρας καί πολλῷ µᾶλλον Ἀνάστασιν Χριστοῦ θεασάµενοι µνηµονεύωµεν ἀποκλειστικῶς καί µόνον τοῦ Χριστοῦ καταργήσαντος µέν τόν θάνατον, φωτίσαντος δέ ζωήν καί ἀφθαρσίαν, περιορίζωµεν δέ τάς πενθίµους καί τελετικάς ἐκδηλώσεις». Κατά συνεκδοχῆν δέ καί σέ ὅλες τίς ἑορτές τοῦ Κυρίου, τίς εσποτικές δηλαδή. Ἐπίσης στίς Θεοµητορικές ἑορτές, δηλαδή τῆς αναγίας καί τήν 14η Σεπτεµβρίου. Σέ περίπτωση δέ πού συµπίπτει τό µνηµόσυνο προσφιλοῦς µας προσώπου κατά τίς ἡµέρες ἤ περιόδους αὐτές, καλόν εἶναι νά ἐρχόµαστε σέ συνεννόηση µέ τόν Ἱερέα τοῦ Ναοῦ ὅπου θά τό τελέσουµε (καί µάλιστα ἀρκετές ἡµέρες πρωτύτερα), ὥστε νά µᾶς ἐνηµερώσει γιά τήν καλύτερη καί σωστότερη ἡµεροµηνία τελέσεώς του.

35 Χειρ. Γ. Μάλαμα 1970 φορητή εἰκόνα Ἱ. Ν. Ἁγ. Γεωργίου Κυψέλης

36 Ἀνακοµιδή λειψάνων Συνηθίζεται σήµερα ἡ ἀνακοµιδή τῶν κεκοι- µηµένων νά λαµβάνει χῶρα τρία χρόνια µετά τήν κοίµησή τους, ἰδίως στίς µεγαλουπόλεις ἐξαιτίας τῆς ἐλλείψεως χώρου. Σέ ἀρκετές ὅµως περιοχές, ὅπου δέν ἀντιµετωπίζεται τέτοιο πρόβληµα, γίνεται καί ἀργότερα. Κατά τόν Μέγα Βασίλειο ἐπειδή ὅλα τά σώµατα δέν εἶναι τῆς αὐτῆς κράσεως ἐπιβάλλεται καί ὁ διαχωρισµός, ἀνάλογα µέ αὐτήν (τήν κράση), γιά τήν ἀνακοµιδή τῶν τεθνεώτων. Σ αὐτό συµβάλλουν καί οἱ καιρικές συνθῆκες, οἱ ὁποῖες ἐπικρατοῦν σέ µία χῶρα, σέ µία περιοχή, ὅπως ἐπίσης καί ἡ ποιότητα τοῦ χώµατος στό ὁποῖο θάπτεται κάποιος. Ὑπάρχουν ὅµως καί ἄλλα αἴτια τῆς µή διαλύσεως ἑνός σώµατος ἐκτός ἀπό τά προαναφερθέντα, γιά παράδειγµα ὁ ἀφορισµός ἀπό κάποιον Ἱερέα ἤ Ἐπίσκοπο ἤ ἡ ἀδικία ἐκ µέρους τοῦ νεκροῦ σέ κάποιον ὅσο ζοῦσε. Τότε οἱ συγγενεῖς θά πρέπει νά µεταθέσουν τό σῶµα σέ ἄλλο τόπο, ἄλλη γῆ, καί νά προσκαλέσουν τόν Ἀρχιερέα ὁ ὁποῖος θά ἀναγνώσει ἐπί τοῦ λειψάνου τίς κεκανονισµένες εὐχές, ὥστε νά συγχωρηθεῖ. ρέπει ἀκόµη, ἐάν εἶναι γνωστή ἀπό

37 τούς συγγενεῖς, ἡ ἀδικία καί ὁ ἀδικηθείς νά κληθεῖ καί ἐκεῖνος νά τόν συγχωρήσει, γιά νά διαλυθεῖ ὁ δεσµός. Ἡ ὅλη διαδικασία ὅµως δέν συµβιβάζεται µέ τήν γνωστή µαταιοδοξία ὁρισµένων, οἱ ὁποῖοι γιά λόγους ἐπιδείξεως καί κοµπασµοῦ καί ὄχι λόγῳ εὐλαβείας, καλοῦν Ἀρχιερέα κατά τήν Νεκρώσιµο Ἀκολουθία ἤ τό Μνηµόσυνο. Ἐφ ὅσον ὁ Ἱερέας πρεσβύτερος τελεῖ τό µυστήριο τῶν µυστηρίων, τήν Θεία Εὐχαριστία, πόσο µᾶλλον αὐτές τίς Ἀκολουθίες. Ὅλα αὐτά γράφθηκαν µέ πόνο ψυχῆς καθ ὅσον ἐπικρατεῖ ἀγνωσία ἐπί τοῦ θέµατος καί πολλοί εἶναι ἐκεῖνοι πού ἐξαιτίας της πολλές φορές σκανδαλίζονται διερωτώµενοι γιά ὅσα καί γιατί συµβαίνουν. Σκοπός λοιπόν ὅσων προαναφέρθηκαν δέν εἶναι ἡ ἐπιστηµονική κάλυψη τοῦ θέµατος ἀλλά ἡ ποιµαντική, ἡ ἐνηµέρωση γιά ὅσα δέν εἶναι εὐρέως γνωστά ἤ ἔχουν ἑκουσίως καί ἀκουσίως παραποιηθεῖ. Ἐλπίζουµε πώς ὠφέλησαν καί δέν ἔβλαψαν.

38 1 2 3 Σ 4 Κ 56 Τ Τ Σ Κ Τ Τ Σ Κ Τ Τ Σ Κ Τ Τ Σ Νέα Σελήνη ΕΡΙΤΟΜΗ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ, Βασιλείου τοῦ Μεγάλου Καισαρείας Σιλβέστρου Ρώµης, Θεαγένους ἱεροµάρτ., Σεραφείµ τοῦ Σάρωφ ὁσίου Μαλαχίου πρ., Γορδίου µ., Θωµαΐδος µάρτ. ἐκ Λέσβου ΡΟ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ, Σύναξις 70 Ἀποστόλων, Θεοκτίστου ὁσ. Θεοπέµπτου & Θεωνᾶ µαρτύρων, Συγκλητικῆς ὁσίας ΤΑ ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ Ἡ Σύναξις Ἰωάννου ροδρόµου καί Βαπτιστοῦ Γεωργίου Χοζεβίτου, οµνίκης ὁσίας ολυεύκτου µ., Εὐστρατίου θαυµατ. ὁσ., αρθένας Ἐδεσσαίας Γρηγορίου Νύσσης, οµετιανοῡ Μελιτινῆς ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΩΤΑ, Θεοδοσίου ὁσ. κοινοβιάρχου, Θεοδοσίου ὁσ. Μ. Φιλοθέου ἐν Ἄθῳ Τατιανῆς, Μερτίου, Εὐθασίας µαρτύρων Ἑρµύλου & Στρατονίκου µαρτ., Μαξίµου ὁσ. Καυσοκαλυβίτου Ἁγίων Ἀββάδων τῶν ἐν Σινᾷ & Ραϊθῷ ἀναιρεθέντων, Νίνας ἰσαπ. αύλου τοῦ Θηβαίου, Ἰωάννου τοῦ Καλυβίτου ὁσίων ροσκύνησις τιµίας ἁλύσεως Ἀπ. έτρου, Νικολάου Μυτιληναίου νεοµ. Ἀντωνίου Μεγάλου, Γεωργίου νεοµ. ἐν Ἰωαννίνοις Ι Α ΝΟΥΑ ΡΙΟ Σ 2009 ΙΒ ΛΟΥΚΑ (1Ο ΛΕΡΩΝ), Ἀθανασίου & Κυρίλλου πατρ. Ἀλεξανδρείας Μακαρίου τοῦ Αἰγυπτίου, Μάρκου τοῦ Εὐγενικοῦ, Ἀρσενίου Κερκύρας Εὐθυµίου τοῦ Μεγάλου, Ζαχαρίου νεοµ. ἐξ Ἄρτης Μαξίµου ὁµολογ., Νεοφύτου & Ἁγνῆς µ., Μαξίµου τοῦ Γραικοῦ Τιµοθέου Ἀποστόλου, Ἀναστασίου ὁσιοµ. τοῦ έρσου ιονυσίου ὁσ. τοῦ ἐν Ὀλύµπῳ, Κλήµεντος Ἀγκύρας, Ἀγαθαγγέλου µάρτ. Ξένης ὁσ., Βαβύλα ἱεροµ., Νεοφύτου Ἐγκλ., Φίλωνος Καρπασίας θαυµ. ΙΕ ΛΟΥΚΑ (ΖΑΚΧΑΙΟΥ), Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Αὐξεντίου νεοµ. Βελλάς Ἰωαν. Ξενοφῶντος & Μαρίας ὁσ. & συνοδείας αὐτῶν, Συµεών, Ἀµωνᾶ ὁσ. Ἀν. λειψ. Ἰωάν. Χρυσοστόµου, Κλήµεντος ὁσ. τοῦ Ἀθηναίου (τοῦ ἐν Σαγµατᾷ) Ἐφραίµ τοῦ Σύρου, αλλαδίου, Χάριτος µαρτ. Ἀν. λειψ. Ἰγνατίου Θεοφόρου, ηµητρίου Χιοπολίτου νεοµάρτ. Τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, Ἱππολύτου Ρώµης καί τῶν σύν αὐτῷ Κύρου & Ἰωάννου Ἀναργύρων, Ἀρσενίου ὁσ. τοῦ ἐν άρῳ ρῶτο Τέταρτο ανσέληνος Τελ. Τέταρτο

39 Νηστεῖες µηνός Ἰανουαρίου Ἀπό 1ης ἕως 4ης: κατάλυσις εἰς πάντα. Τήν 5ην, παραµονή Θεοφανείων, 9ην, 14ην, 21ην, 23ην καί 28ην: νηστεία (δέν καταλύεται ἔλαιον). Τήν 7ην: κατάλυσις ἰχθύος. Τήν 16ην καί 30ήν: κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου. Ὁ Ἑσπερινὸς ἀρχίζει στὶς 5 µ.µ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟY Ἀíáãíþóµáôá Êõñéáêῶí êáß µåãüëùí ἑïñôῶí ΗΜ. ΑΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΟΡΘΡΟΥ ΗΧΟΣ 1 Κολασ. β 8-12 Λουκ. β 20-21, εριτ. Χριστοῦ - 4 Β Τιµ. δ 5-8 Μάρκ. α 1-8 Ζ δ 6 Τίτ. β 11-14, γ 4-7 Ματθ. γ Ἅγια Θεοφάνεια - 7 ράξ. ιθ 1-8 Ἰωάν. α ροδρόµου - 11 Β Κορ. δ 6-15 Ματθ. δ Η πλ. α 17 Ἑβρ. ιγ Λουκ. στ Ἁγ. Ἀντωνίου - 18 Ἑβρ. ιγ 7-16 Λουκ. ιζ Ἀθανασίου & Κυρίλλου Θ πλ. β 20 Β Κορ. δ 6-15 Λουκ. στ Ἁγ. Εὐθυµίου - 25 Ἑβρ. ζ 26 - η 2 Λουκ. ιθ 1-10 Γρηγ. Θεολόγου Ι βαρύς 27 Ἑβρ. ζ 26 - η 2 Ἰωάν. ι 9-16 Ἰωάννου Χρυσοστόµου 30 Ἑβρ. ιγ 7-16 Ματθ. ε Τριῶν Ἱεραρχῶν

40 1 Κ 2 3 Τ 4 Τ Σ 8 Κ 9 10 Τ 11 Τ Σ 15 Κ Τ 18 Τ Σ 22 Κ Τ 25 Τ Σ ΦΕΒΡΟΥΑ ΡΙΟ Σ 2009 ΙΖ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (ΧΑΝΑΝΑΙΑΣ), Τρύφωνος µ., Βασιλείου Θεσ/νίκης ΥΑΑΝΤΗ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ, Ἀγαθοδώρου, Ἰορδάνου Τραπεζ. Συµεών τοῦ θεοδ., Ἄννης πρ., Σταµατίου, Ἰωάννου, Νικολάου νεοµ. ἐκ Σπετσῶν Ἰσιδώρου ηλουσιώτου, Ἀβραµίου ἱεροµ., Ἰωσήφ Χαλεπλῆ νεοµ. Ἀγάθης µ., Θεοδοσίου ὁσ. ἐν Σκοπέλῳ, Ἀντωνίου Ἀθηναίου νεοµ. Βουκόλου Σµύρνης, Φωτίου Κ/όλεως τοῦ µεγάλου αρθενίου Λαµψάκου, Λουκᾶ ὁσ. ἐν Στειρίῳ, Γεωργίου νεοµ. Κρήτης ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ (Ἀρ. Τριωδίου), Θεοδώρου Στρατηλάτου µεγαλοµ. Νικηφόρου µάρτ., Μαρκέλλου Σικελίας, αγκρατίου Ταυροµενίου µ. Χαραλάµπους ἱεροµάρτ., Ζήνωνος ὁσ. ταχυδρόµου Βλασίου Σεβαστείας ἱεροµ., Θεοδώρας τῆς βασ., Βλασίου ἱεροµ. ἐν Σκλαβαίνοις Μελετίου Ἀντιοχείας, Ἀντωνίου Β Κ/όλεως, Χρήστου νεοµ. κηπουροῦ Ἀκύλα & ρισκίλλης ἀπ., Μαρτινιανοῦ ὁσ., Εὐλογίου Ἀλεξανδρείας Αὐξεντίου, Ἀβραάµου, Μάρωνος ὁσ., Νικολάου νεοµ. Τραπεζοῦντος ΑΣΩΤΟΥ, Ὀνησίµου ἀπ., Ἀνθίµου ἐν Χίῳ, Ἰωάννου ν. ὁσιοµ. ἐκ Χαλάστρας αµφίλου µάρτυρος, Φλαβιανοῦ Kόλεως Θεοδώρου Τήρωνος, Μαρκιανοῦ & ουλχερίας βασιλ. Λέοντος άπα Ρώµης, Ἀγαπητοῦ Σινάου, αρηγορίου µάρτ. Φιλοθέης τῆς Ἀθηναίας, Ἀρχίππου ἀπ., Νικήτα ν. ἱεροµ. τοῦ Ἠπειρώτου Λέοντος Κατάνης, Ἀγάθωνος άπα Ρώµης ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΟΝ, Εὐσταθίου Ἀντιοχείας, Τιµοθέου ὁσ., Ζαχαρίου Ἱεροσ. ΑΟΚΡΕΩ, Εὕρεσις λειψ. τῶν ἐν τοῖς Εὐγενίου µ., Ἀθανασίου ὁµολ. ολυκάρπου Σµύρνης, Γοργονίας ὁσίας Α & Β εὕρεσις τιµίας κεφαλῆς Ἁγίου Ἰωάννου ροδρόµου Ταρασίου Κόλεως, Ρηγίνου Σκοπέλου ἱεροµάρτυρος ορφυρίου Γάζης, Φωτεινῆς µ. & ἰσαπ. τῆς Σαµαρείτιδος, Ἰωάννου Κάλφα νεοµ. ροκοπίου εκαπολίτου, Γελασίου µίµου Τῶν ἐν ἀσκήσει λαµψάντων ἁγίων ἀνδρῶν καί γυναικῶν, Βασιλείου ὁσ. ὁµολ.

41 Νηστεῖες µηνός Φεβρουαρίου Τήν 11ην καί 13ην: κατάλυσις εἰς πάντα (πρώτη ἑβδοµάς Τριῳδίου) Τήν 4ην, 6ην, 18ην, 20ήν: νηστεία (δέν καταλύεται ἔλαιον). Τήν 25ην καί 27ην: κατάλυσις εἰς πάντα, πλήν κρέατος (ἑβδοµάς Τυρινῆς). Ὁ Ἑσπερινὸς ἀρχίζει στὶς 5 µ.µ. 19 Φεβρουαρίου: Ἑορτή Φιλανθρωπικῶν Ἱδρυµάτων Ἱ. Ἀρχιεπισκοπῆς Μνηµόσυνο Κτιτόρων Στέγης Γερόντων ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Ἀíáãíþóµáôá Êõñéáêῶí êáß µåãüëùí ἑïñôῶí ΗΜ. ΑΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΟΡΘΡΟΥ ΗΧΟΣ 1 Ρωµ. η Ματθ. ιε ΙΑ πλ. δ 2 Ἑβρ. ζ 7-17 Λουκ. β Ὑπαπαντή Χριστοῦ - 8 Β Τιµ. γ Λουκ. ιη Α α 10 Β Τιµ. β 1-10 Ἰωάν. ιε 17 - ιστ 2 Ἁγ. Χαραλάµπους - 15 Α Κορ. στ Λουκ. ιε Β β 21 Α Θεσ. δ Λουκ. κα 8-9, 25-27, Ψυχοσάββατον Α Κορ. η 8 - θ 2 Ματθ. κε Γ γ

42 1 Κ 2 Τ 3 4 Τ Σ Κ Τ Τ Σ Κ Τ Τ Σ Κ Τ Τ Σ Κ Τ ΤΥΡΙΝΗΣ, Εὐδοκίας ὁσ., Μαρκέλλου & Ἀντωνίνης µ. ΚΑΘ. ΕΥΤΕΡΑ, Ἡσυχίου µ., Θεοδότου Κυρηνείας, Νικολάου λανᾶ ὁσ. Εὐτροπίου, Κλεονίκου, Βασιλίσκου µ., Θεοδωρήτου ἱεροµ. Ἀντιοχείας Γερασίµου ὁσ. Ἰορδανίτου, αύλου & Ἰουλιανῆς µαρτ. Μάρκου ὁσ. Ἀθηναίου, Γεωργίου νεοµ. ἐκ Ραψάνης, Κόνωνος ὁσιοµ. Α ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ, Τῶν ἐν Ἀµορίῳ 42 Μαρτ., Μνήµη εὑρ. Τ. Σταυροῦ Θαῦµα Κολλύβων Ἁγ. Θεοδώρου, Ἐφραίµ, Βασιλέως, Εὐγενίου κ.λπ. ἱεροµ. Α ΝΗΣΤΕΙΩΝ (Ὀρθοδοξίας), Θεοφυλάκτου Νικοµηδείας ὁσ., Ἑρµοῦ ἀπ. Τῶν Ἁγίων 40 Μαρτύρων ἐν Σεβαστείᾳ Κοδράτου Κορίνθου, Ἀναστασίας ατρ., Μιχαήλ νεοµ. Μαυρουδῆ Μ Α ΡΤΙΟ Σ 2009 Σωφρονίου Ἱεροσολύµων, Θεοδώρας Ἄρτης Θεοφάνους ὁσ. ὁµολογητοῦ, Γρηγορίου ιαλόγου Β ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ, ουπλίου Ἀθηνῶν ἱεροµ. Βενεδίκτου ὁσ., Εὐσχήµονος ὁµολογητοῦ Λαµψάκου Β ΝΗΣΤΕΙΩΝ (Γρ. αλαµᾶ), Ἀγαπίου καί τῶν σύν αὐτῷ µ. Σαββίνου, Ἰουλιανοῦ µ., Χριστοδούλου ὁσ. ἐν άτµῳ Ἀλεξίου ἀνθρώπου τοῦ Θεοῦ, Θεοστηρίκτου ὁσ. τοῦ ὁµολ. Κυρίλλου Ἱεροσολύµων, Τροφίµου, Ἀνανίου ὁσίων Χρυσάνθου & αρείας µαρτ., ηµητρίου Τορναρᾶ νεοµ. Γ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ, Τῶν ἐν Μ. Ἁγ. Σάββα ἀναιρ. ὁσίων, Νικῆτα ὁµολ. Ἰακώβου ὁσ. ὁµολ., Θωµᾶ Κ/όλεως Γ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (Σταυροπροσκυνήσεως), Βασιλείου ἱεροµ., Καλλινίκης µ. Νίκωνος & 199 µαθητῶν µαρτ., Λουκᾶ νεοµάρτυρος Ἀρτέµονος Σελευκείας, αρθενίου Γ Κόλεως ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ Σύναξις Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ, Στεφάνου ὁµολογητοῦ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ, Ματρώνης τῆς ἐν Θεσσαλονίκῃ Ἱλαρίωνος τοῦ νέου, Ἡρωδίωνος ἐκ τῶν Ο ἀποστόλων ΝΗΣΤΕΙΩΝ (Ἰωάν. Κλίµακος), Μάρκου Ἀρεθουσίων Ἰωάννου ὁσ. τῆς Κλίµακος, Ζαχαρίου νεοµ. Κορίνθου Ὑπατίου Γαγγρῶν, Ἀκακίου ὁµ., Θεοφίλου Κρητός

43 Νηστεῖες µηνός Μαρτίου ερίοδος Μεγ.Τεσσαρακοστῆς (2/3 ἕως 18/4): Ἀπό ευτέρας ἕως αρασκευῆς: νηστεία (δέν καταλύεται ἔλαιον). Σάββατα καί Κυριακάς: κατάλυσις µόνον οἴνου καί ἐλαίου. Τήν 25ην: κατάλυσις ἰχθύος. Τήν 9ην καί 26ην: κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου. Ὁ Ἑσπερινὸς ἀρχίζει στὶς 6 µ.µ. ΜΑΡΤΙΟΥ Ἀíáãíþóµáôá Êõñéáêῶí êáß µåãüëùí ἑïñôῶí ΗΜ. ΑΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΟΡΘΡΟΥ ΗΧΟΣ 1 Ρωµ. ιγ 11 - ιδ 4 Ματθ. στ δ 7 Β Τιµ. β 1-10 Μάρκ. β 23- γ 5 Θεοδ. Τήρωνος - 8 Ἑβρ. ια 24-26, Ἰωάν. α Ε πλ. α 9 Ἑβρ. ιβ 1-10 Ματθ. κ 1-16 Τῶν 40 Μαρτύρων 15 Ἑβρ. α 10 - β 3 Μάρκ. β 1-12 ΣΤ πλ. β 22 Ἑβρ. δ 14 - ε 6 Μάρκ. η 34 - θ 1 Ζ βαρύς 25 Ἑβρ. β Λουκ. α Εὐαγγελισµοῦ - 29 Ἑβρ. στ Μάρκ. θ Η πλ. δ

44 1 Τ Σ 5 Κ 6 7 Τ 8 Τ Σ 12 Κ Τ 15 Τ Σ 19 Κ Τ 22 Τ Σ 26 Κ T 29 T 30 Α ΡΙΛ ΙΟ Σ 2009 Ὁσίας Μαρίας Αἰγυπτίας, Μακαρίου ὁµολογητοῦ Μ. ΚΑΝΩΝ*, Τίτου ὁσ. Θαυµ., Ἀµφιανοῦ & Αἰδεσίου µ. ΑΚΑΘΙΣΤΟΣ ΥΜΝΟΣ, Νικῆτα ὁσίου ὁµολ., Ἰωσήφ ὑµνογρ. Γεωργίου ὁσ. ἐν Μαλεῷ, Ζωσιµᾶ ὁσ., Νικῆτα ἐν Σέρραις Ε ΝΗΣΤΕΙΩΝ (Μαρίας Αἰγυπτίας), Σάββα ἐν Καλύµνῳ, Κλαυδίου κ.λπ. µ. Εὐτυχίου Κόλεως, Τῶν ἐν ερσίδι 120 µαρτ. Καλλιοπίου & Ἀκυλίνης µαρτ., Γεωργίου ὁσ. Μυτιλήνης Ἡρωδίωνος, Ἀγάβου, Ρούφου, Ἀσυγκρίτου, & Ἑρµοῦ ἐκ τῶν 70 Ἀπ. Εὐψυχίου µάρτ., Βαδίµου ὁσιοµ. σύν 7 µαθητῶν Γρηγορίου Ε Κ/όλεως, ήµου ἐν Σµύρνῃ ΕΓΕΡΣΙΣ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ, Ἀντύπα εργάµου ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ, Βασιλείου αρίου ὁµολ., Ἀνθούσης ὁσ. Μ. ΕΥΤΕΡΑ, Ἰωσήφ αγκάλου, Μαρτίνου πάπα Ρώµης ὁµολ. Μ. ΤΡΙΤΗ, Τῶν 10 αρθένων, Ἀριστάρχου ἐκ τῶν Ο Ἀπ. Μ. ΤΕΤΑΡΤΗ, Τῆς ἀλειψάσης τόν Κύριον µύρῳ, Κρήσκεντος µ. Μ. ΕΜΤΗ, Ὁ Μυστικός εῖπνος, Ἀγάπης, Εἰρήνης, Χιονίας µ. Μ. ΑΡΑΣΚΕΥΗ, Τά Ἅγια άθη τοῦ Κυρίου Μ. ΣΑΒΒΑΤΟ, Ἡ εἰς Ἅδου Κάθοδος Κυρίου ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΑΣΧΑ, Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου Β ΙΑΚΑΙΝΗΣΙΜΟΥ, Θεοδώρου τοῦ Τριχινᾶ Ραφαήλ, Νικολάου & Εἰρήνης µαρτ., Ἰανουαρίου ἱερ. Θεοδώρου Συκεώτου, Ναθαναήλ ἀποστ. Γεωργίου τοῦ τροπαιοφόρου, Γεωργίου νεοµ. ἐκ Κύπρου Ζωοδόχου ηγῆς, Ἐλισάβετ ὁσ. θαυµ., Νικολάου νεοµ. ἐν Μαγνησίᾳ Μάρκου Εὐαγγελιστοῦ, Μακεδονίου Κόλεως ΤΟΥ ΘΩΜΑ, Βασιλέως Ἀµασείας ἱεροµ., Γλαφύρας & Ἰούστας ὁσ. Συµεών Ἱεροσολύµων, Ἰωάννου ὁσίου µονῆς Καθαρῶν Τῶν ἐν Κυζίκῳ 9 µαρτύρων, Μέµνονος θαυµατουργοῦ Ἰάσωνος & Σωσιπάτρου ἀπ. ἐκ τῶν Ο, Κερκύρας µ. Ἰακώβου ἀπ. υἱοῦ Ζεβεδαίου, Κλήµεντος ὁσ. ὑµνογρ. * Ὁ Μέγας Κανών ψάλλεται τήν Τετάρτη τό ἀπόγευµα (1/4).

45 Νηστεῖες µηνός Ἀπριλίου ερίοδος Μεγ.Τεσσαρακοστῆς (2/3 ἕως 18/4): Ἀπό ευτέρας ἕως αρασκευῆς: νηστεία (δέν καταλύεται ἔλαιον). Σάββατα καί Κυριακάς: κατάλυσις µόνον οἴνου καί ἐλαίου. Μεγάλη Ἑβδοµάς (13ης ἕως 18ης): αὐστηρά νηστεία. ιακαινήσιµος Ἑβδοµάς (19ης ἕως 25ης): κατάλυσις εἰς πάντα. Τήν 29ην: νηστεία (δέν καταλύεται ἔλαιον). Ὁ Ἑσπερινὸς ἀρχίζει στὶς 6 µ.µ. Ε Κυριακή τῶν Νηστειῶν: Μνηµόσυνο Κτιτόρων καί Εὐεργετῶν τοῦ Ναοῦ µας 23 Ἀπριλίου: Ἁγ. Γεωργίου, ανήγυρις τοῦ Ναοῦ µας ΑΡΙΛΙΟΥ Ἀíáãíþóµáôá Êõñéáêῶí êáß µåãüëùí ἑïñôῶí ΗΜ. ΑΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ ΟΡΘΡΟΥ 5 Ἑβρ. θ Μάρκ. ι Θ α 11 Ἑβρ. ιβ 28 - ιγ 8 Ἰωάν. ια 1-45 Λαζάρου - 12 Φιλιπ. δ 4-9 Ἰωάν. ιβ 1-18 Βαΐων - 19 ράξ. α 1-8 Ἰωάν. α 1-17 Ἅγ. άσχα - 20 ράξ. α 12-17, Ἰωάν. α ευτ. ιακαινησίµου - 23 ράξ. ιβ 1-11 Ἰωάν. γ 1-15 Ἁγίου Γεωργίου 24 ράξ. γ 1-8 Ἰωάν. β Ζωοδόχου ηγῆς - 25 Α έτρ. ε 6-14 Ἰωάν. γ Εὐαγγελιστοῦ Μάρκου - 26 ράξ. ε Ἰωάν. κ Α -

46 Σ Κ Τ Τ Σ Κ Τ Τ Σ Κ Τ Τ Σ Κ Τ Τ Σ Κ.. Μ Α ΙΟ Σ 2009 Ἱερεµίου ροφ., Εὐθυµίου νεοµ. ἐκ ηµητσάνης, Ἀκακίου ὁσ. Καυσοκ. Ἀνακ. λειψ. Μ. Ἀθανασίου Ἀλεξ/ρείας, Ματρώνης Ρωσίδος Ἀοµµάτου ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ, Τιµοθέου & Μαύρας µ., έτρου Ἄργους ελαγίας µάρτυρος, Ἱλαρίου ὁσίου θαυµατουργοῦ Εἰρήνης µεγαλοµ., Εὐθυµίου Μαδύτου θαυµ., Ἐφραίµ µεγαλοµ. θαυµ. Ἰώβ δικαίου & πολυάθλου, Σεραφείµ ὁσ. ἐν τῷ ὄρει οµβοῦς ἀσκ. Μνήµη τοῦ ἐν οὐρανῷ φανέντος Τιµίου Σταυροῦ, Ἀκακίου µ. Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, Ἀρσενίου ὁσ. Μεγάλου Ἠσαΐου πρ., Χριστοφόρου µεγαλοµ., Νικολάου ὁσιοµ. ἐν Βουνένοις ΤΟΥ ΑΡΑΛΥΤΟΥ, Σίµωνος ἀπ. τοῦ Ζηλωτοῦ Κυρίλλου & Μεθοδίου ἰσαπ., Μωκίου ἱεροµ. Ἐπιφανίου Κύπρου, Γερµανοῦ Κόλεως, Θεοδώρου ὁσ. ἐν Κυθήροις ΜΕΣΟΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ, Γλυκερίας µάρτ., Σεργίου ὁµολ. Ἰσιδώρου Χίου, Θεράποντος Κύπρου ἱεροµ., Λεοντίου Ἱεροσολύµων αχωµίου ὁσίου µεγάλου, Ἀχιλλίου Λαρίσης Θεοδώρου τοῦ ἡγιασµένου, Γεωργίου Μυτιλήνης ὁµολ. ΤΗΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΙ ΟΣ, Ἀνδρονίκου & Ἰουνίας ἀπ. ιονυσίου, Ἀνδρέου, αύλου, Χριστίνης, Ἡρακλείου καί τῶν σύν αὐτῷ ατρικίου ρούσσης & σύν αὐτῷ µ., Ἀκολούθου, Θεοτίµης µ. Θαλλελαίου µ., Λυδίας Φιλιπ., Ἀνακοµ. λειψ. Ἁγ. Νικολάου Μύρων Κωνσταντίνου & Ἑλένης τῶν Ἰσαποστόλων ηµητρίου & αύλου νεοµ. ἐν Τριπόλει, Βασιλίσκου µάρτ. Μιχαήλ Συνάδων, Μαρίας µυροφ. Κλωπᾶ ΤΟΥ ΤΥΦΛΟΥ, Συµεών ὁσίου ἐν θαυµαστῷ ὄρει Ἡ Γ Εὕρ. Τιµίας κεφ. ροδρόµου, Κελεστίνου µάρτ. Κάρπου & Ἀλφαίου ἐκ τῶν 70 Ἀπ., Ἀλεξάνδρου ερβίση νεοµ. Θεσ. ΑΟ ΟΣΙΣ ΕΟΡΤΗΣ ΑΣΧΑ, Ἰωάννου Ρώσου ὁµολ. ΤΗΣ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ, Εὐτυχοῦς Μελιτηνῆς, Ἑλικωνίδος µ. Θεοδοσίας Κων/τίσσης ὁσιοµ., Ἀλεξάνδρου Ἀλεξ/ρείας, Ὑποµονῆς ὁσ. Ἰσαακίου ὁσ., Ναταλίου µ., Ἐµµελείας ἁγ. µητρός Μεγ. Βασιλείου ΑΓ. 318 ΑΤΕΡΩΝ (Α Οἰκ. Σύν.), Ἑρµείου µ., Εὐσεβίου µ.

47 Νηστεῖες µηνός Μαΐου Τήν 13ην καί τήν 27ην Μαΐου: κατάλυσις ἰχθύος. Τήν 1ην, 6ην, 11ην, 20ήν, 22αν καί 29ην: νηστεία (δέν καταλύεται ἔλαιον). Τήν 8ην καί 15ην: κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου. Κατά τόν Ἅγ. Νικόδηµο Ἁγιορείτη τήν περίοδο τοῦ εντηκοσταρίου καταλύεται ἔλαιον καί οἶνος εἰς ὅλας τάς Τετάρτας καί αρασκευάς. (Βλ. σχόλιο στόν 20όν Κανόνα τῆς Α Οἰκουµ. Συνόδου). Ὁ Ἑσπερινὸς ἀρχίζει στὶς 6:30 µ.µ. 13/5 Μεσοπεντηκοστή, ἑορτή τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας (δεξιό κλίτος Ἱ. Ναοῦ) ΜΑΪΟΥ Ἀíáãíþóµáôá Êõñéáêῶí êáß µåãüëùí ἑïñôῶí ΗΜ. ΑΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΟΡΘΡΟΥ ΗΧΟΣ 2 Ἑβρ. ιγ 7-16 Ματθ. ε Ἁγ. Ἀθανασίου - 3 ράξ. στ 1-7 Μάρκ. ιε 43 - ιστ 8 β 8 Α Ἰωάν. α 1-7 Ἰωάν. ιθ 25-27, Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου κα ράξ. θ Ἰωάν. ε 1-15 Ε γ 13 ράξ. ιδ 6-18 Ἰωάν. ζ Μεσοπεντηκοστῆς - 17 ράξ. ια Ἰωάν. δ 5-42 Ζ δ 21 ράξ. κστ 1, Ἰωάν. ι 1-9 Κωνσταντίνου & Ἑλένης - 24 ράξ. ιστ Ἰωάν. θ 1-38 Η πλ. α 27 ράξ. ιη Ἰωάν. ιβ Ἀπόδοσις άσχα 28 ράξ. α 1-12 Λουκ. κδ Τῆς Ἀναλήψεως - 31 ράξ. κ 16-18, Ἰωάν. ιζ 1-13 Ι πλ. β

48 Τ Τ Σ Κ Τ Τ Σ Κ Τ Τ Σ Κ Τ Τ Σ Κ T ΙΟΥΝ ΙΟ Σ 2009 Ἰουστίνου φιλοσόφου µάρτ., Θεσπεσίου ὁµολ. Νικηφόρου Κόλεως, Κωνσταντίνου νεοµ. τοῦ ἐξ Ἀγαρηνῶν Λουκιλλιανοῦ & αύλης µ. & 4 νηπίων, Ἀθανασίου ὁσ. θαυµ. Μητροφάνους Κόλεως, Μάρθας & Μαρίας ωροθέου Τύρου, ἱεροµ. Νικάνδρου, Μάρκου νεοµ. ἐν Χίῳ ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΟΝ, Ἱλαρίωνος ὁσ. τοῦ νέου (Μ. αλµάτων) ΤΗΣ ΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ, Θεοδότου Ἀγκύρας, Ζηναΐδος µ. ΤΟΥ ΑΓ. ΝΕΥΜΑΤΟΣ, Φανερωµένης Λευκάδος, Ἀν. λειψ. Θεοδώρου Στρατηλ. Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, Ἀνανίου µ., 5 κανον. αρθένων Ἀλεξάνδρου & Ἀντωνίνης µ., Τιµοθέου ρούσης ἱεροµ. Βαρθολοµαίου & Βαρνάβα Ἀποστ., αναγίας Ἄξιόν Ἐστιν Ὀνουφρίου ὁσ., έτρου τοῦ ἐν Ἄθῳ Ἀκυλίνης µάρτυρος, Ἀντιπάτρου Βόστρων ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΝΤΩΝ, Ἐλισσαίου πρ., Μεθοδίου Kόλεως ὁµολ. Ἀµώς πρ., Ἱερωνύµου ὁσ., Αὐγουστίνου Ἱππῶνος Τύχωνος & Μνηµονίου Ἀµαθοῦντος Κύπρου Ἰσαύρου διακ., Βασιλείου & Ἰννοκεντίου Ἀθηναίων µ. Λεοντίου Αἰγίνης, Ὑπατίου, Θεοδούλου & Αἰθερίου µαρτ. Ἰούδα ἀποστόλου, αϊσίου ὁσίου τοῦ µεγάλου Μεθοδίου ατάρων, Νικολάου Καβάσιλα Β ΜΑΤΘΑΙΟΥ, ΤΩΝ ΑΓΙΟΡ. ΑΤΕΡΩΝ, Ἰουλιανοῦ µ., Τερεντίου ἱεροµ. Εὐσεβίου Σαµοσάτων, Ζήνωνος & Ζηνᾶ µαρτ. Ἀγριππίνης µάρτ., Ἀριστοκλέους πρεσβ., Βαρβάρου ὁσ. Ξηροµερίτου Γενέθλιον Ἰωάννου ροδρόµου, Ἀθανασίου τοῡ αρίου Φεβρωνίας ὁσιοµ., Ὀρεντίου µ., ιονυσίου ὁσ. ἐκ Κορησσοῦ αβίδ ὁσίου ἐν Θεσ/νίκῃ, Ἰωάννου Γοτθίας Σαµψών Ξενοδόχου ὁσ., Μαρκίου & Μαρκίας µαρτ. Γ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, ΤΩΝ ΑΓ. ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΩΝ, εὕρ. λειψ. Κύρου & Ἰωάννου τῶν Ἀναργύρων ΕΤΡΟΥ & ΑΥΛΟΥ ρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων Σύναξις τῶν 12 Ἀποστόλων, Μιχαήλ τοῦ κηπουροῦ τοῦ Ἀθηναίου

49 Νηστεῖες µηνός Ἰουνίου Τήν 10ην καί 12ην: κατάλυσις εἰς πάντα ( Ἑβδοµάς Ἁγ. νεύµατος). ερίοδος νηστείας Ἁγ. Ἀποστόλων (15ης ἕως 28ης): Τετάρτη καί αρασκευή: νηστεία (δέν καταλύεται ἔλαιον). ευτέρα, Τρίτη, έµπτη, Σάββατο καί Κυριακή: κατάλυσις ἰχθύος, οἴνου καί ἐλαίου. Τήν 3ην, 5ην, 17ην, 19ην καί 26ην: νηστεία (δέν καταλύεται ἔλαιον). Τήν 24ην: κατάλυσις ἰχθύος. Ὁ Ἑσπερινὸς ἀρχίζει στὶς 7 µ.µ. 30 Ἰουνίου: ανήγυρις Ἱ. αρεκκλησίου Ἁγ. Ἀποστόλων Κανάρη ΙΟΥΝΙΟΥ Ἀíáãíþóµáôá Êõñéáêῶí êáß µåãüëùí ἑïñôῶí ΗΜ. ΑΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΟΡΘΡΟΥ ΗΧΟΣ 6 Α Θεσ. δ Ἰωάν. κα Ψυχοσάββατον - 7 ράξ. β 1-11 Ἰωάν. ζ 37-52, η 12 εντηκοστῆς - 8 Ἐφεσ. ε 8-19 Ματθ. ιη Ἁγ. νεύµατος - 14 Ἑβρ. ια 33 - ιβ 2 Ματθ. ι 32-33, 37-38, Α πλ. δ ιθ Ρωµ. β Ματθ. δ Β α 24 Ρωµ. ιγ 11 - ιδ 4 Λουκ. α 1-25, 57-68, 76, 80 Γεν. ροδρόµου - 28 Ρωµ. ε 1-10 Ματθ. στ Γ β 29 Β Κορ. ια 21 - ιβ 9 Ματθ. ιστ έτρου & αύλου - 30 Α Κορ. δ 9-16 Ματθ. θ 36 - ι Ἀποστόλων -

50 1 Τ Σ 5 Κ 67 Τ Τ Σ Κ Τ Τ Σ Κ Τ Τ Σ Κ ΤΤ Κοσµᾶ & αµιανοῦ τῶν Ἀναργύρων τῶν Ρωµαίων αναγίας ἐν Βλαχέρναις, Κοΐντου µάρτ. Ὑακίνθου µ., Ἀνατολίου Κόλεως, Γερασίµου ἐκ Μεγ. Χωρίου νέου ὁσιοµ. Ἀνδρέου Κρήτης, Μιχαήλ Χωνιάτη Ἀθηνῶν ΜΑΤΘΑΙΟΥ, Ἀθανασίου ἐν Ἄθῳ, Λαµπαδοῦ ὁσ. Σισώη ὁσίου τοῦ Μεγάλου, Λουκίας τῆς αρθένου Κυριακῆς µεγαλοµάρτυρος, Θωµᾶ ὁσίου ἐν Μαλεῷ ροκοπίου µεγαλ., Θεοφίλου Ζίχνης, Ἀναστασίου ἱεροµ. τοῦ γουναρᾶ αγκρατίου ἱεροµ., Μιχαήλ (ακνανᾶ) Ἀθηναίου νεοµ. Τῶν ἐν Νικοπόλει Ἀρµενίας 45 µ., Ἀπολλωνίου Σάρδεων Εὐφηµίας Μεγαλοµ., Ὄλγας ἰσαπ., Νεκταρίου ὁσιοµ. Βρυούλων Ε ΜΑΤΘΑΙΟΥ, ρόκλου & Ἱλαρίου µ., Βερονίκης τῆς αἱµορροούσης Σύναξις Ἀρχαγγ. Γαβριήλ, Στεφάνου ὁσ. τοῦ Σαββαΐτου Ἀκύλα ἀπ., Ἰούστου µάρτ., Νικοδήµου ὁσ. τοῦ Ἁγιορείτου ΙΟΥΛ ΙΟ Σ 2009 Κηρύκου & Ἰουλίττης µαρτ., Βλαδιµήρου ἰσαπ. βασ. τοῦ Ρώσου Ἀθηνογένους ἱεροµ., Φαύστου µ. Μαρίνης Μεγαλοµάρτυρος, Βερονίκης, Σπεράτου µαρτ. Αἰµιλιανοῦ µ., αύλου, Θέης & Οὐαλεντίνης µ., Ὑακίνθου µ. ΤΩΝ ΑΓ.ΑΤΕΡΩΝ ( Οἰκ. Σύνοδος), Μακρίνης & ίου ὁσίων ροφήτου Ἠλιοῦ τοῦ Θεσβίτου Ἰωάννου καί Συµεών τοῦ Σαλοῦ, αρθενίου Ἄρτης Μαρίας Μαγδαληνῆς Μυροφ., Μαρκέλλης παρθενοµ. τῆς Χιοπολίτιδος Φωκᾶ ἱεροµ., Ἰεζεκιήλ πρ., ελαγίας ὁσ. ἐν Τήνῳ Χριστίνης µεγαλοµ., Θεοφίλου Ζακυνθίου νεοµ., Ἀθηναγόρου φιλοσόφου Ἡ Κοίµησις Ἁγ. Ἄννης µητρός Υ.Θ., Ὀλυµπιάδος διακόνου Ζ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, αρασκευῆς ὁσιοµ., Ἑρµολάου ἱεροµ. αντελεήµονος µεγαλοµ. & ἰαµατικοῦ, Ἀνθούσης ὁσ. ὁµολ. ροχόρου, Νικάνορος, Τίµωνος διακ., Εἰρήνης Χρυσοβαλάντου Καλλινίκου µ., Θεοδότης µ. & τέκνων αὐτῆς, Θεοδοσίου Β τοῦ Μικροῦ Σίλα, Σιλουανοῦ, Κρήσκεντος, Ἐπαινετοῦ & Ἀνδρονίκου ἐκ τῶν 70 ἀπ. Εὐδοκίµου τοῦ δικαίου, Ἰωσήφ τοῦ ἀπό Ἀριµαθαίας

51 Νηστεῖες µηνός Ἰουλίου Τήν 3ην, 8ην, 10ην, 15ην, 24ην, 29ην καί 31ην: νηστεία (δέν καταλύεται ἔλαιον). Τήν 1ην, 17ην καί 22αν: κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου. Ὁ Ἑσπερινὸς ἀρχίζει στὶς 7 µ.µ. ΙΟΥΛΙΟΥ Ἀíáãíþóµáôá Êõñéáêῶí êáß µåãüëùí ἑïñôῶí ΗΜ. ΑΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ ΟΡΘΡΟΥ 1 Α Κορ. ιβ 27 - ιγ 8 Ματθ. ι 1, 5-8 Ἁγίων Ἀναργύρων - 5 Γαλ. ε 22 - στ 2 Ματθ. η 5-13 γ 11 Β Κορ. στ 1-10 Λουκ. ζ Ἁγ. Εὐφηµίας - 12 Ρωµ. ι 1-10 Ματθ. η 28 - θ 1 Ε δ 17 Γαλ. γ 23 - δ 5 Μάρκ. ε Ἁγ. Μαρίνης - 19 Τίτ. γ 8-15 Ματθ. ε ΣΤ πλ. α 20 Ἰακ. ε Λουκ. δ ροφήτου Ἠλιοῦ 25 Γαλ. δ Λουκ. η Κοίµησις Ἁγ. Ἄννης - 26 Γαλ. γ 23 - δ 5 Ματθ. θ Ἁγ. αρασκευῆς Ζ πλ. β 27 Β Τιµ. β 1-10 Ἰωάν. ιε 17 - ιστ 2 Ἁγ. αντελεήµονος -

52 Σ Κ Τ Τ Σ Κ Τ Τ Σ Κ Τ Τ Σ Κ T T Σ Κ Ἡ ρόοδος τοῦ Τ. Σταυροῦ, τῶν 7 Μακκαβαίων παίδων Η ΜΑΤΘΑΙΟΥ, Ἀνακ. λειψάνων Ἁγ. Στεφάνου αλµατίου, Φαύστου & Ἰσαακίου ὁσ., Θεοδώρας τῆς ἐν Θεσ/νίκῃ Τῶν ἐν Ἐφέσῳ 7 παίδων, Εὐδοκίας ὁσίας Εὐσιγνίου µ., Εὐγενίου ὁσ. τοῦ Αἰτωλοῦ, Νόννης µητρ. Γρ. Θεολόγου Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ οµετίου ὁσιοµ., Νικάνορος ὁσ. θαυµ., Θεοδοσίου ὁσ. ἰαµατικοῦ Αἰµιλιανοῦ Κυζίκου, Μύρωνος Κρήτης, Τριανταφύλλου Ζαγορᾶς Θ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, Ματθία ἀπ., Ἁγίων 10 µαρτ. εἰς Χαλκῆ ύλη Λαυρεντίου ἀρχιδιακόνου, Ξύστου πάπα Ρώµης τοῦ ἐξ Ἀθηνῶν Εὔπλου διακ., Νήφωνος Κόλεως, Ἀναστασίου ανερᾶ Φωτίου καί Ἀνικήτου, αµφίλου καί Καπίτωνος µαρτ. Μαξίµου ὁµολ., ωροθέου & οσιθέου ὁσίων Μιχαίου προφ., Συµεών τοῦ Τραπεζουντίου τοῦ Χρυσοχόου ΚΟΙΜΗΣΙΣ ΥΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ Ι ΜΑΤΘΑΙΟΥ, ιοµήδους µ., Τιµοθέου Εὐρίπου Μύρωνος µάρτ., αύλου & Ἰουλιανῆς µαρτ. Φλώρου & Λαύρου, Λέοντος & Ἕρµου µαρτ. Ἀνδρέου µεγαλοµ. Στρατηλ., Θεοφάνους ὁσίου τοῦ θαυµ. A YGOYSTΟ Σ 2009 Σαµουήλ πρ., Ἡλιοδώρου & οσᾶ µ., Ἀβραµίου ὁσ. (Ρῶσος) Θαδδαίου ἀποστόλου, Βάσσης & τέκνων αὐτῆς Ἀγαθονίκου & σύν αὐτῷ µαρτύρων ΙΑ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, Ἀπ. Κοιµ. Ὑ.Θ., αναγίας ρουσιωτίσσης Κοσµᾶ Ἐθνοµ. τοῦ Αἰτωλοῦ, Εὐτυχοῦς ἱεροµ. Τίτου ἀπ. Γορτύνης Κρήτης, Ἐπιφανίου, Μηνᾶ Κόλεως Ἀδριανοῦ & Ναταλίας µ., Ἰωάσαφ ὁσ., Ἀττικοῦ µ., Τιθόη ὁσ. Φανουρίου Μεγαλοµάρτυρος, οιµένος ὁσίου Μωυσέως ὁσίου τοῦ Αἰθίοπος, ιοµήδους, Λαυρεντίου µ. Ἀποτοµή κεφαλῆς Ἰωάννου Βαπτιστοῦ ΙΒ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, Ἀλεξάνδρου, Ἰωάννου, αύλου ατρ. Κόλεως Κατάθεσις Τιµίας Ζώνης Ὑπεραγίας Θεοτόκου

53 Νηστεῖες µηνός Αὐγούστου ερίοδος νηστείας εκαπενταυγούστου (1ης ἕως 14ης): Ἀπό ευτέρας ἕως αρασκευῆς: νηστεία (δέν καταλύεται ἔλαιον). Σάββατα καί Κυριακάς: κατάλυσις µόνον οἴνου καί ἐλαίου. Τήν 6ην: κατάλυσις ἰχθύος. Τήν 19ην, 21ην, 26ην καί 28ην: νηστεία (δέν καταλύεται ἔλαιον). Τήν 29ην: κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου. Ὁ Ἑσπερινὸς ἀρχίζει στὶς 6.30 µ.µ. ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Ἀíáãíþóµáôá Êõñéáêῶí êáß µåãüëùí ἑïñôῶí ΗΜ. ΑΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΗΧΟΣ ΟΡΘΡΟΥ 2 Α Κορ. α Ματθ. ιδ Η βαρύς 6 Β έτρ. α Ματθ. ιζ 1-9 Μεταµορφώσεως - 9 Α Κορ. γ 9-17 Ματθ. ιδ Θ πλ. δ 15 Φιλιπ. β 5-11 Λουκ. ι 38-42, ια Κοίµ. Θεοτόκου - 16 Α Κορ. δ 9-16 Ματθ. ιζ Ι α 23 Φιλιπ. β 5-11 Λουκ. ι 38-42, ια ΙΑ β 24 Β Κορ. ε Μάρκ. α 9-15 Ἁγ. Κοσµᾶ Αἰτωλοῦ 29 ράξ. ιγ Μάρκ. στ Ἀποτ. Κεφ. ροδρόµου - 30 Α Κορ. ιε 1-11 Ματθ. ιθ Α γ 31 Ἑβρ. θ 1-7 Λουκ. ι 38-42, ια Τιµίας Ζώνης

54 1 Τ 2 Τ Σ 6 Κ 7 8 Τ 9 Τ Σ 13 Κ Τ 16 Τ Σ 20 Κ Τ 23 Τ Σ 27 Κ Τ 30 Τ Ἀρχή τῆς Ἰνδίκτου, Συµεών ὁσ. τοῦ Στυλίτου, Μελετίου ὁσ. Μάµαντος, Ἰωάννου Νηστευτοῦ πατρ. Κόλεως, ιοµήδους µ. Ἀνθίµου ἱεροµάρτυρος, Θεοκτίστου ὁσίου Βαβύλα ἱερ., Μωϋσέως πρ., Ἐρµιόνης θυγ. ἀπ. Φιλίππου Ζαχαρίου προφήτου, Ἀβδαίου ἐπισκ. ερσίδας ΙΓ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, Ἀνάµνησις τοῦ ἐν Χώναις θαύµατος Ἀρχ. Μιχαήλ Σώζοντος µάρτ., Κασσιανῆς τῆς ὑµνογράφου ΤΟ ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΤΗΣ ΥΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΜΑΡΙΑΣ Σύναξις Θεοπατόρων Ἰωακείµ & Ἄννης Μηνοδώρας, Μητροδώρας, Νυµφοδώρας µαρτύρων Θεοδώρας ὁσίας, Εὐφροσύνου ὁσίου µάγειρος Αὐτονόµου, Κουρνούτου ἱεροµ., Ἰουλιανοῦ πρεσβ. ΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ, Ἐγκαίνια τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως ΥΨΩΣΙΣ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ Νικῆτα µεγαλοµ., Φιλοθέου, Βησσαρίωνος Λαρίσης Εὐφηµίας µεγαλοµάρτυρος, Μελιτίνης µάρτυρος Σοφίας, ίστεως, Ἐλπίδος καί Ἀγάπης µαρτύρων Εὐµενίου ἐπ. Γορτύνης, Ἀριάδνης µάρτ., Ρωµύλου ὁσ. Τροφίµου, Σαββατίου, ορυµέδοντος µαρτύρων ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΙΝ, Εὐσταθίου µεγαλοµ. & συνοδείας Κοδράτου ἀποστόλου, Ἰωνᾶ προφ., Ἰσαακίου Κύπρου Φωκᾶ ἱεροµ. ἐπ. Σινώπης, Φωκᾶ τοῦ κηπουροῦ Σύλληψις Τιµ. ροδρόµου, Ξανθίππης & ολυξένης ὁσ. αναγίας Μυρτιδιωτίσσης, Θέκλης πρωτοµ., Σιλουανοῦ τοῦ Ἀθωνίτου Εὐφροσύνης ὁσ., αφνουτίου πατρός αὐτῆς σεπτεµ βριο Σ 2009 Μετάστασις Ἰωάννου Θεολόγου, Γεδεών τοῦ δικαίου Α ΛΟΥΚΑ, Καλλιστράτου µ., Ἀριστάρχου, Ἀκυλίνης νεοµ. ἐκ Ζαγκλιβερίου Χαρίτωνος ὁµολ., Αὐξεντίου ὁσίου τοῦ ἐν Κύπρῳ Κυριακοῦ ὁσ. Ἀναχωρητοῦ, Μαλαχία ν. ὁσιοµ. Ρόδου Γρηγορίου ἱεροµ. ἐπισκ. Ἀρµενίας τοῦ φωτιστοῦ

55 Νηστεῖες µηνός Σεπτεµβρίου Τήν 2αν, 4ην, 11ην, 14ην, 16ην, 18ην, 25ην καί 30ήν: νηστεία (δέν καταλύεται ἔλαιον). Τήν 9ην καί 23ην: κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου. Ὁ Ἑσπερινὸς ἀρχίζει στὶς 6.00 µ.µ. ΣΕΤΕΜΒΡΙΟΥ Ἀíáãíþóµáôá Êõñéáêῶí êáß µåãüëùí ἑïñôῶí ΗΜ. ΑΟΣΤΟΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΟΡΘΡΟΥ ΗΧΟΣ 1 Α Τιµ. β 1-7 Λουκ. δ Τῆς Ἰνδίκτου - 6 Α Κορ. ιστ Ματθ. κα Β δ 8 Φιλιπ. β 5-11 Λουκ. ι 38-42, ια Γεν. Θεοτόκου - 13 Γαλ. στ Ἰωάν. γ Γ πλ. α 14 Α Κορ. α Ἰωάν. ιθ 6-11, 13-20, Ὕψ. Τιµ. Σταυροῦ , Γαλ. β Μάρκ. η 34 - θ 1 πλ. β 23 Γαλ. δ Λουκ. α 5-25 Σύλ. Ἰ. ροδρόµου - 26 Α Ἰωάν. δ Ἰωάν. ιθ 25-27, κα Μετ. Ἰωάν. Θεολόγου - 27 Β Κορ. στ 1-10 Λουκ. ε 1-11 Ε βαρύς

56 1 2 3 Σ 4 Κ 56 Τ Τ Σ Κ Τ Τ Σ Κ T T Σ Κ T Τ Σ Ἀνανίου ἀπ. ἐκ τῶν Ο, Ρωµανοῦ Μελωδοῦ, Ἰωάννου Κουκουζέλη ὁσ. Κυπριανοῦ καί Ἰουστίνης µαρτ., Θεοφίλου ὁσ. ὁµολογ. ιονυσίου Ἀρεοπαγίτου ἱεροµ. πολιούχου Ἀθηνῶν, αµάρεως Ἀθηναίας Β ΛΟΥΚΑ, Ἱεροθέου Ἀθηνῶν, οµνίνης, Βερενίκης & ροσδόκης µ. Χαριτίνης µάρτ., Μεθοδίας ὁσίας τῆς ἐν Κιµώλῳ Θωµᾶ ἀποστ., Μακαρίου νέου ὁσιοµ. ἐκ Κίου Βιθυνίας Σεργίου & Βάκχου µεγαλοµ., ὁσ. Ἰωάννου & Λεοντίου ελαγίας ὁσίας, ελαγίας παρθένου, Ταϊσίας ὁσίας Ἰακώβου ἀπ. τοῦ Ἀλφαίου, Ἀνδρονίκου & Ἀθανασίας ὁσ. Εὐλαµπίου & Εὐλαµπίας µαρτ., Θεοφίλου ὁσ. ὁµολογ. ΛΟΥΚΑ, Θεοφ. ατ. (Ζ Οἰκ. Σύν.), Φιλίππου τοῦ ἀπ. ρόβου, Ταράχου, Ἀνδρονίκου µαρτ., Συµεών νέου Θεολ. Κάρπου, απύλου µ., Βενιαµίν διακ. µ., Χρυσῆς νεοµ. Μογλενῶν Γερβασίου, Κοσµᾶ Μελωδοῦ, αρασκευῆς ὁσ. Ἐπιβατινῆς Λουκιανοῦ πρεσβ. Ἀντιοχείας, Σαβίνου ὁσ., Βάρσου ὁµ. Ἐδέσσης Λογγίνου Ἑκατοντάρχου, Μαλοῦ καί Σαβίνου ὁσίων Ὠσηέ προφ., Ἀνδρέου ὁσιοµ. τοῦ ἐν τῇ Κρίσει, Σύναξις Ἁγ. Ἀναργύρων ΟΚΤΩ ΒΡΙΟ Σ 2009 Λουκᾶ τοῦ Εὐαγγελιστοῦ, Μαρίνου τοῦ γέροντος µ. Ἰωήλ πρ., Σαδώθ ἐπισκ. καί 120 σύν αὐτῷ µαρτ. ἐν ερσίδι Ἀρτεµίου µεγαλοµ., Ματρώνης ὁσ. Χιοπολ., Γερασίµου Κεφαλ. ὁσ. Ἱλαρίωνος ὁσ. τοῦ Μεγάλου, Φιλοθέου ὁσ., Σωκράτους ἱεροµ. & Θεοδότης Ἀβερκίου Ἱεραπόλεως, Ἀλεξάνδρου ἐπισκ. & τῶν σύν αὐτῷ Ἰακώβου ἀποστ. τοῦ ἀδελφοθέου, Ἰγνατίου Kόλεως Ἀρέθα µεγαλοµάρτυρος, Σεβαστιανῆς µάρτυρος ΣΤ ΛΟΥΚΑ, Μαρκιανοῦ & Μαρτυρίου τῶν Νοταρίων ηµητρίου Μεγαλοµάρτυρος τοῦ Μυροβλύτου Νέστορος µάρτυρος, ρόκλης συζ. τοῦ ιλάτου Ἁγ. Σκέπης Θεοτόκου, Στεφάνου ὁσ. Σαββαΐτου ( Ἐθν. ἑορτή) Ἀναστασίας ὁσιοµ. τῆς Ρωµαίας, Ἀβραµίου ὁσ. & Μαρίας ἀνηψιᾶς αὐτοῦ Ζηνοβίου & Ζηνοβίας µ., Κλεόπα & Ἀρτεµᾶ ἐκ τῶν Ο ἀπ. Στάχυος, Ἀπελλοῦ, Ἀριστοβούλου ἐκ τῶν Ο ἀπ.