Η ΕΠΙΡΡΟΗ ΤΟΥ GEORGE MARTIN ΚΑΙ ΤΩΝ BEATLES ΣΤΗΝ ΠΟΠ ΜΟΥΣΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 5/8/2014 ΤΖΙΩΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΚΑΛΤΣΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ

Transcript

1 Η ΕΠΙΡΡΟΗ ΤΟΥ GEORGE MARTIN ΚΑΙ ΤΩΝ BEATLES ΣΤΗΝ ΠΟΠ ΜΟΥΣΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 5/8/2014 ΤΖΙΩΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΚΑΛΤΣΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ

2 Περιεχόμενα Εισαγωγή... 3 Κεφάλαιο 1: Βιογραφικά στοιχεία Τα πρώτα του χρόνια Η σταδιοδρομία του στη Parlophone Η γνωριμία του με τους Beatles Η AIR (Associated Independent Recording) Η συνεργασία του με άλλους καλλιτέχνες Άλλες δραστηριότητες Δισκογραφία Βραβεία και αναγνώριση Κεφάλαιο 2: Η συμβολή του George Martin στην pop μουσική Οι ενορχηστρώσεις του George Martin Οι αλλαγές του George Martin στον τρόπο ηχογράφησης Η νέα κουλτούρα που δημιουργήθηκε στη μουσική H μεταγενέστερη ενασχόληση του Martin με τους Beatles Τα όργανα (ενισχυτές, κιθάρες, τύμπανα κ.λπ.) που χρησιμοποιήθηκαν στις παράγωγες του Martin με τους Beatles Μικρόφωνα που χρησιμοποιήθηκαν στις ηχογραφήσεις Συγκριτική εξέταση μουσικών αποσπασμάτων τραγουδιών των Beatles με νεοτέρα συγκροτήματα...93 Επίλογος Βιβλιογραφία

3 O George Martin μαζί με τους Beatles Εισαγωγή Εάν κάποιος έχει το δικαίωμα να φέρει τον τίτλο του πέμπτου μέλους των Beatles, αυτός σίγουρα είναι ο George Martin, ο άνθρωπος που παρήγαγε τη περισσότερη από τη μουσική του συγκροτήματος. Το ειρωνικό ήταν ότι ο John Lennon τον σεβόταν ιδιαίτερα λόγω της παραγωγής που είχε κάνει σε κωμικά άλμπουμ του Peter Sellers, γνωστού Βρετανού ηθοποιού που έγινε διάσημος την δεκαετία του Θεωρείται δεδομένο ότι οι Beatles ήταν το συγκρότημα που είχε καταλυτική σημασία στη καριέρα του George Martin και αντιστρόφως. Ο Martin δεν παρήγαγε απλώς τους δίσκους του συγκροτήματος αλλά ήταν αυτός που έγραψε τις ορχηστρικές 3

4 και οργανικές συνθέσεις του συγκροτήματος όπως ε πίσης, ήταν αυτός που έπαιζε πλήκτρα σε πολλούς από τους πρώτους δίσκους του συγκροτήματος. Ο George Martin θεωρείται μία από τις κορυφαίες προσωπικότητες της pop μουσικής αλλά και αυθεντία στη παραγωγή δίσκων και στις τεχνικές ηχογράφησης. Αυτό είναι και το θέμα της παρούσας εργασίας, δηλαδή, το πώς ο George Martin εξέλιξε την μουσική παραγωγή και πως κατάφερε να αναδείξει την pop μουσική σε αυτό που είναι σήμερα. Με σκοπό να προσεγγίσουμε όσο δυνατόν καλύτερα και πιο ολοκληρωμένα το θέμα μας, χωρίσαμε τη μελέτη μας σε δύο κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο θα παρατεθούν βιογραφικά στοιχεία του George Martin με σκοπό κυρίως να αναδειχθούν οι μουσικές του σπουδές και η πορεία του μέχρι τη συνάντηση του με τους Beatles. Στο ίδιο κεφάλαιο θα αναφερθεί επίσης η γνωριμία που είχε με τους Beatles, η πορεία του George Martin μετά το τέλος της συνεργασίας του με τους Beatles και η αποτίμηση του έργου του σε μία προσπάθεια να αναδειχθεί το μέγεθος του. Στο δεύτερο κεφάλαιο θα εξεταστούν οι ενορχηστρώσεις τ ου George Martin, οι αλλαγές που έκανε στον τρόπο ηχογράφησης καθώς επίσης και τη νέα κουλτούρα που δημιούργησε στη μουσική μέσα από την εξέταση και ανάλυση παραγωγών του. Στο τέλος, θα παραθέσουμε τα συμπεράσματα μας. 4

5 Κεφάλαιο 1: Βιογραφικά στοιχεία 1.1.Τα πρώτα του χρόνια O George Henry Martin, γεννήθηκε στις 3 Ιανουαρίου του Όταν έγινε έξι χρονών, η οικογένεια του απέκτησε ένα πιάνο το οποίο έγινε η αφορμή για την έναρξη του ενδιαφέροντος του για τη μουσική. Όταν ήταν οχτώ χρονών, ο George Martin έπεισε τους γονείς του ότι έπρεπε να κάνει μαθήματα πιάνου. Έτσι και έγινε, αλλά μετά από οχτώ μαθήματα σταμάτησε γιατί η μητέρα του διαφώνησε με τον δάσκαλο του. Μετά από αυτή τη διακοπή, ο Martin συνέχισε να μαθαίνει μόνος του πιάνο. 1 Ο George Martin και ο νεότερος αδελφός του David Martin

6 Σαν παιδί, ο Martin φοίτησε σε πολλά σχολεία. Κάποια από αυτά ήταν ένα σχολείο μονής στο Holloway, το γυμνάσιο του St. Joseph s στο Highgate και το κολέγιο του Αγίου Ιγνατίου στο Stamford Hill. Στο κολέγιο φοίτησε αφού κέρδισε μία υποτροφία. Όταν ξέσπασε ο πόλεμος και το κολέγιο εκκενώθηκε, η οικογένεια του Martin έφυγε για το Λονδίνο όπου γράφτηκε στη Γραμματική Σχολή του Bromley. 3 Στη Σχολή αυτή του δόθηκε για πρώτη φορά η ευκαιρία να ακούσει μουσική από συμφωνική ορχήστρα. Όπως ανέφερε και ο ίδιος: Θυμάμαι πολύ καλά τη πρώτη φορά που άκουσα μία συμφωνική ορχήστρα. Ήμουν έφηβος όταν ο Sir Adrian Boult έφερε την συμφωνική ορχήστρα του BBC στο σχολείο μου για μία δημόσια συναυλία. Ήταν μαγικά. Ακούγοντας αυτούς του ς εξαίσιους ήχους το βρήκα δύσκολο να τους συνδέσω με τους ενενήντα άνδρες και γυναίκες που φυσούσαν σε χάλκινα και ξύλινα όργανα ή έξυναν τις χορδές με τόξα από μαλλιά αλόγων. 4 Παρά το γεγονός ότι ο Martin συνέχισε να ενδιαφέρεται για τη μουσική και φαντασιωνόταν ότι θα γίνει ένας μεγάλος μουσικός, αρχικά δεν επέλεξε την μουσική ως επαγγελματική καριέρα. Πρώτα εργάστηκε ως επόπτης και έπειτα για το γραφείο πολέμου σαν προσωρινός υπάλληλος κάνοντας τη γραφική εργασία και φτιάχνοντας τσάι tin 6

7 Το 1943, στην ηλικία των δεκαεπτά ετών, κατατάχθηκε στο Βασιλικό Ναυτικό και έγινε πιλότος και υπάλληλος. Ο πόλεμος τελείωσε πριν ο Martin πάρει μέρος σε κάποια μάχη και αποστρατεύτηκε το Έπειτα, ο Sidney Harrison, ένα μέλος της Επιτροπής για την Προώθηση της Νέας Μουσικής, τον ενθάρρυνε να χρησιμοποιήσει το επίδομα του ως βετεράνου για να γραφτεί στη Σχολή Μουσικής και Δράματος του Guidhall. Στη σχολή αυτή, ο Martin φοίτησε από το 1947 μέχρι και το 1950 σπουδάζοντας πιάνο και όμποε. Τον ενδιέφερ αν ιδιαίτερα συνθέτες όπως οι Rachmaninov, Ravel, Cole Porter και Johnny Dankworth. Δάσκαλος του Martin στο όμποε ήταν η Margaret Eliot, η μητέρα της Jane Asher με την οποία αργότερα ο Paul McCartney δημιούργησε σχέση

8 O George Martin σε νεαρή ηλικία 7 Στις 3 Ιανουαρίου του 1948, όντας ακόμη φοιτητής της σχολής, ο Martin παντρεύτηκε την Sheena Chisholm με την οποία έκανε δύο παιδιά, την Alexis και τον Gregory. Αργότερα, στις 24 Ιουνίου του 1966 έκανε ένα δεύτερο γάμο, με την Judy Lockhart Smith και έκανε άλλα δύο παιδιά, την Lucy και τον Giles

9 1.2.Η σταδιοδρομία του στη Parlophone Όταν αποφοίτησε από το Guidhall, ο George Martin εργάστηκε στο κλασικό μουσικό τμήμα του BBC και το 1950 πήγε στην ΕΜΙ σαν βοηθός του αφεντικού της Parlophone, Oscar Preuss. Όταν ο Preuss αποσύρθηκε το 1955, ο Martin ανάλαβε την ηγεσία της Parlophone. Τα πρώτα χρόνια, ο Martin ηχογράφησε κλασική και μπαρόκ μουσική καθώς και θρησκευτική μουσική από τη Βρετανία. Η μεγαλύτερη επιτυχία του Martin ήρθε όταν δημιούργησε πρωτοποριακούς δίσκους από καλλιτέχνες όπως οι Goons, Rolf Harris, Flanders και Swann, κα. 9 Στις αρχές της δεκαετίας του 1950, ο Martin εργάστηκε με τον Peter Sellers, γνωστό ηθοποιό στην Βρετανία και από αυτόν γνώρισε τον Spike Milligan που ήταν κωμικός, συγγραφέας, μουσικός, ποιητής και ηθοποιός. Ο Martin και ο Milligan έγιναν στενοί φίλοι και κουμπάροι

10 Ο George Martin μαζί με τον Peter Sellers 10 Με αφορμή τη γνωριμία του με τον Milligan, ο Martin δημιούργησε ένα άλμπουμ για το Goon Show, στο οποίο συμμετείχε ο φίλος του και ο Martin λάτρευε. Το άλμπουμ ονομάζονταν αρχικώς «The Bridge on the River Kwai», τίτλο που είχε και γνωστή ταινία και βασιζόταν στο Goon Show του Μετά από νομικές κινήσεις όμως της κινηματογραφικής εταιρίας, ο Martin για να αποφύγει τις αγωγές, έβγαλε το γράμμα Κ από τη λέξη Κwai με αποτέλεσμα τελικώς το άλμπουμ να ονομαστεί «The Bridge on the River Wye». Στο άλμπουμ εκτός από τον Milligan και τον Sellers συμμετείχαν και ο Jonathan Miller, παρουσιαστής της εποχής και ο Peter Cook που ήταν κωμικός, παίζοντας διάφορους ρόλους. 11 Άλλοι κωμικοί με τους οποίους εργάστηκε ο Martin ήταν οι Joan Sims, Rolf Harris, Flanders και Swann και Shirley Abicair. O Martin, συνεργάστηκε επίσης με το συγκρότημα Vipers Skiffle κάνοντας επιτυχίες μαζί του. 12 Το 1962, χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο Ray Cathode, ο Martin εξέδωσε ένα ηλεκτρονικό χορευτικό κομμάτι με τον τίτλο «Time Beat». Το κομμάτι ηχογραφήθηκε στο ραδιοφωνικό εργαστήριο του BBC. Του Martin του άρεσε η rock n roll σκηνή

11 της Αγγλίας και άρχισε να ψάχνει για ένα συγκρότημα ώστε να εργαστεί μαζί του. 13 Η αναζήτηση αυτή οδήγησε τον Martin να γνωρίσει και να συνεργαστεί με τους Beatles, δημιουργώντας μαζί τους τραγούδια που θα έμεναν διαχρονικά στην ιστορία της μουσικής

12 1.3. Η γνωριμία του με τους Beatles Το 1962, ο Sid Coleman, διευθυντής της δισκογραφικής εταιρίας Ardmore & Beechwood, επικοινώνησε με τον Martin και του μίλησε για τον Brian Epstein που ήταν μάνατζερ ενός συγκροτήματος, των Beatles. Ο Coleman είχε συναντηθεί με τον Epstein και πίστευε ότι ο Martin θα ενδιαφερόταν για το συγκρότημα παρόλο που αρκετές βρετανικές εταιρίες το είχαν απορρίψει. 14 Μέχρι εκείνη τη στιγμή, ο Martin είχε κάνει ελάχιστες επιτυχίες στην pop μουσική όπως το «Who could be bluer» του Jerry Lordan και κάποια σινγκλ με την Shane Fenton. Μετά το τηλεφώνημα του Coleman, ο Martin κανόνισε ένα ραντεβού στις 13 Φεβρουαρίου του 1962 με τον Brian Epstein. Ο Martin άκουσε έναν δίσκο που το συγκρότημα είχε ηχογραφήσει σε μία προηγούμενη εταιρία η οποία τελικά το είχε απορρίψει, και σκέφτηκε ότι το συγκρότημα δεν ήταν πολλά υποσχόμενο αλλά του άρεσε ο ήχος που προέρχονταν από τα φωνητικά των Lennon και McCartney. 15 O Martin συναντήθηκε πάλι με τον Epstein στις 9 Μαΐου, και ο μεγάλος ενθουσιασμός του τον έπεισε να προτείνει συμβόλαιο στο συγκρότημα. Όταν ο Martin πρότεινε το συμβόλαιο όχι μόνο δεν είχε δει το συγκρότημα να παίζει ζωντανά αλλά ούτε καν τους είχε συναντήσει

13 Ο Martin συμφώνησε με τον Epstein να ακούσει πρώτα το συγκρότημα σε μία οντισιόν και μετά να υπογράψει. Η πρόταση του Martin δεν είχε μεγάλο ρίσκο αφού στο συγκρότημα προσφερόταν μία πένα για κάθε πώληση δίσκου που έπρεπε να την μοιραστούν και τα τέσσερα μέλη. 16 Οι Beatles τελικά έκαναν μία οντισιόν για τον Martin στις 6 Ιουνίου του Ο Ron Richards, που ήταν παραγωγός δίσκων, και ο μηχανικός του Norman Smith, ηχογράφησαν τέσσερα τραγούδια. Ο Martin δεν βρίσκονταν στην ηχογράφηση και άκουσε τα τραγούδια μετά το τέλος αυτής. Τα αποτελέσματα της ηχογράφησης δεν ήταν θετικά γιατί ο Richards παραπονέθηκε για το παίξιμο του Peter Best στα drums και ο Martin σκέφτηκε ότι τα αρχικά τραγούδια δεν ήταν αρκετά καλά. 17 Έπειτα, ο Martin ρώτησε τους Beatles, τον καθένα ξεχωριστά, αν υπήρχε κάτι που δεν τους άρεσε, και ο George Harrison του απάντησε «Λοιπόν, η γραβάτα σου, για αρχή». Αυτό ήταν το σημείο κλειδί, σύμφωνα με τον Smith, που και ο John Lennon και ο Paul McCartney άρχισαν και αυτοί να κάνουν αστεία. Όλη αυτή η κατάσταση έκανε τον Martin να σκεφτεί ότι τελικά πρέπει να τους κάνει ένα συμβόλαιο για το πνεύμα που είχαν και μόνο. Η πρώτη ηχογράφηση που έκαναν οι Beatles με τον Martin ήταν στις 4 Σεπτεμβρίου όταν ηχογράφησαν το «How do

14 you do it», το οποίο ο Martin σκέφτηκε ότι ήταν μία σίγουρη επιτυχία παρόλο που ο Lennon και ο McCartney το μίσησαν. Και σε αυτή την ηχογράφηση, ο Richards δεν έμεινε ευχαριστημένος με την απόδοση του νέου ντράμερ, του Ringo Star στο τραγούδι «Love me do».το τραγούδι ηχογραφήθηκε και πάλι στις 11 Σεπτεμβρίου με τον Andy White στα drums. Ο Starr δέχτηκε να παίξει τύμπανο και μαράκας στο συγκεκριμένο τραγούδι παρόλο που δεν έμεινε ευχαριστημένος από αυτή την έκβαση. 18 Το τραγούδι «Love me do» ανέβηκε στη θέση 17 των βρετανικών τσαρτς και έτσι, στις 26 Νοεμβρίου του 1962 ο Martin ηχογράφησε το τραγούδι «Please please me». Ο Martin δέχτηκε να ηχογραφήσει το τραγούδι μόνο αφού οι Lennon και McCartney τον παρακάλεσαν να ηχογραφήσουν ένα από τα αρχικά τους τραγούδια. 19 Ο Martin συνέβαλλε σημαντικά σε αυτή την ηχογράφηση αφού το τραγούδι αρχικώς ήταν μία αργή μπαλάντα και τους ζήτησε να το κάνουν πιο γρήγορο. Όταν η ηχογράφηση τελείωσε, ο Martin κοίταξε τους Beatles και τους είπε «Κύριοι, μόλις δημιουργήσατε τον νούμερο ένα δίσκο σας». 20 Ο Martin καθοδήγησε τον Epstein να βρει έναν καλό εκδότη καθώς η προηγούμενη εταιρία δεν έκανε τίποτα για να προωθήσει το τραγούδι «Love me do». Ο Martin έδωσε στον

15 Epstein τρεις εκδότες για να διαλέξει, οι οποίοι σύμφωνα με τη γνώμη του ήταν τίμιοι και ειλικρινείς. Οι Beatles τελικά επέλεξαν τον Dick James. 21 Ο πρώτος δίσκος των Beatles από την Parlophone σε παραγωγή του George Martin 22 Οι Beatles εκτιμούσαν ιδιαίτερα τον George Martin όχι μόνο σαν επαγγελματία αλλά και σαν άνθρωπο. Ο Paul McCartney ανέφερε δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα που καταδείκνυαν ότι ο Martin δεν ήταν εγωιστής αλλά και αλληλέγγυος προς τους συναδέλφους του. O Paul McCartney, θεωρούσε τον εαυτό του και τους υπόλοιπους Beatles, υπεύθυνους για το ότι ο George Martin έχασε την ακοή του. O Martin αναγκάστηκε να παραιτηθεί γιατί στο τέλος δεν είχε το τέλεια συντονισμένο αυτί που τον έκανε διάσημο, και ο McCartney θεωρούσε, ότι οι συναντήσεις που έκαναν για την ηχογράφηση του Abbey Road, έφταιγαν ως ένα βαθμό γι αυτό Martin 15

16 Όπως έλεγε χαρακτηριστικά και ο ίδιος: Το ακούγαμε πολύ δυνατά. Μόλις είχε έρθει στη σκηνή όταν σκέφτηκε και είπε πολύ ευγενικά ότι δεν έπρεπε να κάνει αυτός τη παραγωγή. Πιστεύω ότι είναι πολύ cool εκ μέρους του να γνωρίζει πότε να μην κάνει κάτι. 23 Ο Paul McCartney επίσης αναφέρει ότι ήθελε τον Martin για να γίνει παραγωγός του σε ένα νέο άλμπουμ. Δεν κατάφερε όμως να πείσει τον παλιό του φίλο να επιστρέψει στα στούντιο και του ζήτησε να του δώσει μία εναλλακτική λύση. Σύμφωνα λοιπόν με τον Paul McCartney: Απλώς του τηλεφώνησα και του είπα ότι να δεν μπορώ να έχω εσένα, ποιος είναι ο κατάλληλος άνθρωπος; Το συζήτησε λίγο, το σκέφτηκε, μίλησε με το γιο του και λίγες ημέρες αργότερα επέστρεψε και είπε ο Nigel (Godrich), ένας νέος παραγωγός

17 1.4. Η AIR (Associated Independent Recording) Στη βιομηχανία δίσκων, ο Martin θεωρούνταν μία ιδιαίτερη και αξιοσημείωτη περίπτωση γιατί ανεξαρτητοποιήθηκε σε μία εποχή που πολλοί παραγωγοί λειτουργούσαν ως έμμισθο προσωπικό. Έμμισθος ήταν και ο Martin μέχρι που η μεγάλη επιτυχία των Beatles του έδωσε τη κινητήρια δύναμη να αρχίσει, το 1965, την AIR (Associated Independent Recording), και να παρέχει πια δικές του υπηρεσίες σε καλλιτέχνες που του το ζητούσαν. 25 Η συμφωνία αυτή όχι μόνο καταδείκνυε το πόσο αξιόλογο θεωρούνταν το ταλέντο του Martin από τους καλλιτέχνες αλλά του επέτρεψε να αποκτήσει μερίδιο στα δικαιώματα εγγραφής των επιτυχιών του. Σήμερα, η AIR παραμένει ένα από τα πιο διαπρεπή στούντιο ηχογράφησης παγκοσμίως. Το 1979, ο Martin δημιούργησε άλλο ένα στούντιο στο νησί της Καραϊβικής, και πιο συγκεκριμένα στο Montserrat. Αυτό το στούντιο καταστράφηκε όμως το 1989 από τον τυφώνα Hugo

18 1.5. Η συνεργασία του με άλλους καλλιτέχνες Εκτός από τους Beatles, ο Martin, παρήγαγε ηχογραφήσεις για πολλούς ακόμα καλλιτέχνες. Πολλοί από αυτούς ήταν σύγχρονοι όπως: Ο Matt Monro H Cilla Black Οι Gerry & The Pacemakers Οι The King s Singers Η μπάντα America Ο κιθαρίστας Edwards Hand Οι Ultravox Ο κάντρι τραγουδιστής Kenny Rogers Ο Cheap Trick O Yoshiki Hayashi των X Japan. 27 O Martin, δούλεψε επίσης με την ορχήστρα Mahavishnu και τον τραγουδιστή Gary Glitter. Δούλεψε με τον Glitter πριν ακόμα γίνει διάσημος και ηχογράφησε αρκετά τραγούδια μαζί του στη δεκαετία του 1960 με το όνομα Paul Raven. Το 1974 επίσης παρήγαγε το άλμπουμ The Man in the Bowler Hat για το εκκεντρικό βρετανικό συγκρότημα Stackridge rg/wiki/george_martin 18

19 Το 1972, ο Martin δούλεψε με το συγκρότημα Paul Winter στο άλμπουμ τους Icarus, το οποίο ηχογραφήθηκε σε ένα ενοικιασμένο σπίτι στη θάλασσα, στο Marblehead στη Μασαχουσέτη. Το συγκρότημα είπε ότι ο Martin τους δίδαξε πώς να χρησιμοποιούν το στούντιο σαν εργαλείο και τους επέτρεψε να ηχογραφήσουν το άλμπουμ τους σε μία χαλαρή ατμόσφαιρα η οποία ήταν εντελώς διαφορετική από τον πιεστικό έλεγχο που υπήρχε σε ένα επαγγελματικό στούντιο. 28 Το 2010, ο Martin ήταν ο εκτελεστικός παραγωγός του ντεμπούτου ενός hard rock συγκροτήματος με το όνομα Arms of the Sun

20 1.6. Άλλες δραστηριότητες Ο Martin συνέβαλλε, έμμεσα και άμεσα, στο βασικό θέμα τριών ταινιών του James Bond. Παρόλο που για τη δεύτερη ταινία, τη From Russia with Love, ο Martin δεν ήταν αυτός που παρήγαγε το βασικό θέμα, ήταν υπεύθυνος για την υπογραφή του Matt Monro στην EMI μήνες πριν ηχογραφήσει το ομώνυμο τραγούδι. Ο Martin επίσης παρήγαγε δύο από τα πιο γνωστά θέματα για ταινίες του James Bond. Το πρώτο ήταν το Goldfinger από την Shirley Bassey το Το δεύτερο ήταν το Live and Let Die από τον Paul McCartney και τους Wings. 30 Εκτός όμως από τα παραπάνω έργα, ο George Martin συνέθεσε επίσης: Το Adagietto for Harmonica & Strings για τον Tommy Reilly που συνέθεσε το Το Three American Sketches for Harmonica and Strings για τον Tommy Reilly που συνέθεσε το To Theme One για το ράδιο BBC 1 που παίχτηκε για πρώτη φορά στον αέρα το 1967 και ήταν ένα κομμάτι που ήταν παράλληλα ορχηστρικό, ηλεκτρονικό και ροκ. To Magic Carpet για τους Dakotas. Τη σύνθεση αυτή ο Martin την έκανε το Η σύνθεση δημιουργούσε μία

21 ονειρική ατμόσφαιρα και ο Martin χρησιμοποίηση διακριτικούς ήχους πιάνου μαζί με κιθάρας. 31 Το 1979, ο Martin δημοσίευσε τα απομνημονεύματα του All You Need is Ears τα οποία έγραψε μαζί με τον Jeremy Hornsby. Σε αυτό το βιβλίο ο Martin περιέγραφε τη δουλειά του με τους Beatles αλλά και άλλους καλλιτέχνες όπως ο Peter Sellers, η Sophia Loren, η Shirley Bassey, κα. Στο ίδιο βιβλίο, ο Martin έκανε μία ανεπίσημη εισαγωγή στη τέχνη και την επιστήμης της ηχητικής ηχογράφησης. Το 1993, ο Martin δημοσίευσε το βιβλίο With a Little Help from My Friends: The Making of Sgt Pepper, το οποίο περιλάμβανε αποσπάσματα συνεντεύξεων από ένα επεισόδιο του South Bank Show που έγινε το 1992 και στο οποίο συζητήθηκε το άλμπουμ. 32 Το 1983, ο Martin επεξεργάστηκε άλλο ένα βιβλίο με τον τίτλο Making Music: The Guide to Writing, Performing and Recording. Το 2001, ο Martin εξέδωσε ένα αναδρομικό άλμπουμ όλης της καριέρας του στα στούντιο αποτελούμενο από 6 CD με τον τίτλο Produced by George Martin: 50 Years in Recording. Το 2002, ο Martin δρομολόγησε το Playback, μία αυτοβιογραφία του περιορισμένης έκδοσης

22 1.7. Δισκογραφία Οι δίσκοι που παρήγαγε ο Martin κατάφεραν να κατακτήσουν 30 φορές το Νο1 των σινγκλ και 16 φορές το Νο1 των άλμπουμ στο Ηνωμένο Βασίλειο. Στη Βόρεια Αμερική κατέκτησε 23 φορές το Νο1 των σινγκλ και 19 φορές το Νο1 των άλμπουμ. Κάποιες από τις δισκογραφικές επιτυχίες του George Martins με άλλους καλλιτέχνες εκτός των Beatles ήταν: 1. You re Driving Me Crazy, The Temperance Seven (25/5/61, No 1) 2. My Kind of Girl, Matt Monro (31/7/61, No 18) 3. My Boomerang Won t Come Back, Charlie Drake (17/3/62, No 21) 4. Sun Arise, Rolf Harris (25/10/62, No 3) 5. Tie Me Kangaroo Down, Sport, Rolf Harris (13/7/63, No 3) 6. Little Children, Billy J. Kramer and the Dakotas (19/3/64, No 1) 7. Bad to Me, Billy J. Kramer and the Dakotas (37/6/64, No 9) 8. Don t Let the Sun Catch You Crying, Gerry & The Pacemakers (4/7/64, No 4) 9. You re My World, Cilla Black (1/8/64, No UK 1) 10. How Do You Do It?, Gerry & The Pacemakers (5/9/64, No 9) 22

23 11.I Like It, Gerry & The Pacemakers (7/11/64, No 17) 12.Walk Away, Matt Monro (9/1/65, No 23) 13.I ll Be There, Gerry & The Pacemakers (30/1/65, No 14) 14.Ferry Cross the Mersey, Gerry & The Pacemakers (30/3/65, No 6) 15. Goldfinger, Shirley Bassey (27/3/65, No 8) 16.You ll Never Walk Alone, Gerry & The Pacemakers (3/7/65, No 48) 17.Trains and Boats and Planes, Billy J. Kramer and the Dakotas (31/7/65, No 47) 18.Alfie, Cilla Black (10/9/66, No 6) 19.Girl on a Swing, Gerry & The Pacemakers (22/10/66, No 28) 20.Tin Man, America (9/11/74, No 4) 21.Lonely People, America (8/3/75, No 5) 22.Sister Golden Hair, America (14/6/75, No 1) 23.Got to Get You into My Life, Earth, Wind and Fire (16/9/78, No 9) 24.Oh! Darling, Robin Gibb (7/10/78, No 15) 25.Ebony and Ivory, Paul McCartney & Stevie Wonder (29/3/82 No 1) 23

24 26.Say, Say, Say, Paul McCartney & Michael Jackson (10/12/83, No 1) 27.No More Lonely Nights, Paul McCartney (8/12/84, No 6) 28.Candle in the Wind 1997, Elton John (11/10/97, No 1) 29.Pure, Hayley Westenra (2003, No 1 στα κλασικά τσάρτς, Νο 8 στα ποπ τσάρτσς) 34 Κάποιες από τις άλλες δισκογραφικές επιτυχίες του George Martin ήταν: A Hard Day's Night: Instrumental Versions of the Motion Picture Score (1964) Off the Beatle Track (1964) Help, (1965) George Martin Instrumentally Salutes the Beatles Girls (1966) Yellow Submarine (πρώτη πλευρά: The Beatles, δεύτερη πλευρά: The George Martin Orchestra) (1969) Live and Let Die (1973) In My Life (1998) Produced by George Martin (2001) The Family Way (2003)

25 Κάποιες από τις άλλες δισκογραφικές επιτυχίες του George Martins σαν παραγωγού ήταν: 1. Flanders and Swann, At the Drop of a Hat (1960) 2. Joan Sims, Oh Not Again Ken (1963) 3. Joan Sims, Spring Song (1963) 4. Flanders and Swann, At the Drop of a Hat (1964) 5. Gerry & The Pacemakers, Ferry Cross the Mersey (1965) 6. Edwards Hand, Edwards Hand (1969) 7. Ringo Starr, Sentimental Journey (1970) 8. The King s Singers, The King's Singers Collection (1972) 9. Paul Winter Consort, Icarus (1972) 10.The King s Singers, A French Collection (1973) 11.The King s Singers, Deck the Hall (1973) 12.Stackridge, The Man In The Bowler Hat (1974) 13.Mahavishnu Orchestra, Apocalypse (1974) 14.America, Holiday (1974) 15.Jeff Beck, Blow by Blow (1975) 16.America, Hearts (1975) 17.America, Hideaway (1976)

26 18.American Flyer, American Flyer (1976) 19.Jeff Beck, Wired (1976) 20.Jimmy Webb, El Mirage (1977) 21.America, Harbor (1977) 22.Cheap Trick, All Shook Up (1980) 23.UFO, No Place to Run (1980) 24.Little River Band, Time Exposure (1981) 25.Ultravox, Quartet (1982) 26.Paul McCartney, Tug of War (1982) 27.Paul McCartney, Pipes of Peace (1983) 28.Paul McCartney, Give My Regards to Broad Street (1984) 29.Andy Leek, Say Something (1988) 30.X Japan/ Yoshiki, Eternal Melody (1993) 31.Tommy, Original Cast Recording (1993) 32.Celine Dion, Let s Talk About Love (1997) 33.George Martin, In My Life (1998) 34.The Beatles, Love (2006)

27 1.8. Βραβεία και αναγνώριση Τα βραβεία και οι αναγνωρίσεις που έλαβε ο George Martin για το έργο του ήταν: Ακαδημία Βραβείων Υποψηφιότητα για καλύτερη μουσική για το A Hard Day s Night Βραβείο Grammy Καλύτερο Σύγχρονο Άλμπουμ (σαν παραγωγός για το Sgt. Pepper s Lonely Hearts Club Band) Βραβείο Grammy Άλμπουμ της Χρονιάς (σαν παραγωγός για το Sgt. Pepper s Lonely Hearts Club Band) Βραβείο Grammy 1973-Καλύτερη Συμφωνική Συνεοδεία Φωνητικών (σαν ενορχηστρωτής για το Live and Let Die) Βραβεία BRIT Καλύτερος Βρετανός Παραγωγός (των τελευταίων 25 χρόνων) Βραβεία BRIT Εξαιρετική Συμβολή στη Μουσική Βραβείο Grammy Καλύτερο Άλμπουμ για Μουσικό Σόου (σαν παραγωγός του The Who s Tommy) Βραβείο Grammy Καλύτερο Άλμπουμ Συλλογή για Ταινίες, Τηλεόραση ή Άλλα Οπτικά Μέσα, παραγωγή μαζί με τον Giles Martin, του Άλμπουμ των Beatles, Love Βραβείο Grammy Καλύτερο Άλμπουμ, παραγωγή μαζί με τον Giles Martin, του Άλμπουμ των Beatles, Love Το 1998, ο Martin ονομάστηκε από την Βρετανική Φωνογραφική Βιομηχανία, «Άνδρας της Χρονιάς» 27

28 Τον Απρίλιο του 1989, ανακηρύχτηκε Επίτομος Διδάκτωρ στη μουσική από το Κολέγιο Μουσικής Berklee στη Βοστόνη Στις 15 Μαρτίου του 1999 εγκαταστάθηκε στο Rock and Roll Hall of Fame και στις 14 Νοεμβρίου 2006 στο Βρετανικό Hall of Fame Το 2002, του δόθηκε το Βραβείο Επιτεύγματος για Όλη τη Διάρκεια της Ζωής του, για τις υπηρεσίες του στις ταινίες από την Παγκόσμια Ακαδημία Soundtrack στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου στο Βέλγιο Τον Μάρτιο του 2004 του απονεμήθηκε το δικό του Οικόσημο των Όπλων από το Κολέγιο των Όπλων. Η ασπίδα του απεικόνιζε τρία σκαθάρια ( beatles) Τον Νοέμβριο του 2006 ανακηρύχτηκε Επίτομος Διδάκτωρ στη μουσική από το Leeds Metropolitan Πανεπιστήμιο Τον Σεπτέμβριο του 2008, του απενεμήθη το Βραβείο Lames Joyce από την Λογοτεχνική και Ιστορική Εταιρία του Πανεπιστημίου του Δουβλίνου Τιμήθηκε επίσης με Χρυσό Μετάλλιο για τις υπηρεσίες του στις τέχνες από το CISAC (την Παγκόσμια Συνομοσπονδία Εταιριών Συγγραφέων και Συνθετών) 28

29 Στις 25 Μάιου του 2010 του δόθηκε μία τιμητική ιδιότητα μέλους από την Εταιρία Ακουστικής Μηχανικής στο 128 ο Συνέδριο της στο Λονδίνο

30 Κεφάλαιο 2: Η συμβολή του George Martin στην pop μουσική 2.1. Οι ενορχηστρώσεις του George Martin Η μουσική εμπειρία του Martin, συνέβαλλε στο να συμπληρωθούν τα κενά ανάμεσα στο ωμό ταλέντο των Beatles και τον ήχο που αυτοί ήθελαν να πετύχουν. Οι περισσότερες ορχηστρικές ρυθμίσεις και όργανα των Beatles, όπως επίσης και τα συχνά μέρη από πλήκτρα στους πρώτους τους δίσκους, ήταν γραμμένα και εκτελεσμένα από τον Martin σε συνεργασία με την μπάντα. 38 Ο Martin είχε την ιδέα να βάλουν ένα κουαρτέτο εγχόρδων στο τραγούδι Yesterday, παρόλο που αρχικώς ο McCartney δεν αποδέχθηκε με προθυμία μία τέτοια ιδέα. Ο Martin έπαιξε το τραγούδι στο στυλ του Μπαχ για να δείξει στον McCartney τις αρμονίες που υπήρχαν και που ήταν διαθέσιμες σε αυτό. Μία άλλη ιδέα που είχε ο Martin ήταν να μπει στο τραγούδι Penny Lane ένα μικρό σόλο τρομπέτας. Το σόλο αυτό έκανε ο David Mason, ένας τρομπετίστας με κλασική εκπαίδευση. 39 Η διακριτική αλλά καταλυτική εργασία του Martin εμφανίστηκε σε πολλές ηχογραφήσεις των Beatles. Για το Eleanor Rigby, κατάφερε να διεξάγει μία μονόχορδη συνοδεία την οποία εμπνεύστηκε από τον Bernard Herrmann, έναν 38 rtin

31 Αμερικανό συνθέτη που είχε δημιουργήσει μουσική για σημαντικές ταινίες όπως αυτές του Alfred Hitchcock. Ο ίδιος ο Martin σε μία ομιλία που έκανε στον Καναδά το 2007 είπε ότι αυτό που έκανε στο Eleanor Rigby, ήταν επηρεασμένο από την αντίστοιχη σύνθεση με χορδές που είχε κάνει ο Herrmann για το θρίλερ του Alfred Hitchcock, Psycho. 40 Στο τραγούδι Strawberry Fields Forever, ο Martin και ο Geoff Emerick που ήταν τεχνικός ήχο στο στούντιο, κάνανε δύο εντελώς διαφορετικές λήψεις σε ένα μονό μηχάνημα ηχογράφησης μέσω της προσεχτικής χρήσης της μεταβλητής ταχύτητας και της επεξεργασίας. Για το τραγούδι I Am the Walrus, ο Martin παρείχε μία ιδιότροπη και αυθεντική σύνθεση για πνευστά όργανα, βιολιά, τσέλο και το φωνητικό σύνολο των τραγουδιστών του Mike Sammes που ειδικεύονταν στα φωνητικά. 41 Στο Ιn My Life, ο Martin έπαιξε ένα επιταχυμένο μπαρόκ σόλο πιάνο. Εργάστηκε μαζί με τον McCartney για την εφαρμογή της ορχηστρικής κορύφωσης στο A Day in the Life, και μαζί με τον McCartney μοιράστηκαν τη διεξαγωγή των καθηκόντων τη μέρα της ηχογράφησης. Άλλες παρεμβάσεις του Martin ήταν το πιάνο στο τραγούδι Lovely Rita, τα όργανα στο Being for the Benefit of Mr. Kite

32 όπου ο Martin και ο Lennon έπαιξαν οργανικά κομμάτια γι αυτό το τραγούδι, και η ενορχήστρωση στο Good Night. 42 Το πρώτο τραγούδι των Beatles που ο Martin δεν ενορχήστρωσε ήταν το She s Leaving Home, γιατί είχε μία προηγούμενη δέσμευση να κάνει μία άλλη παραγωγή και έτσι ο McCartney κανόνισε να το ενορχηστρώσει ο Mike Leander, ένας άλλος παραγωγός. Εντούτοις, συμμετείχε στο κομμάτι κάνοντας την ηχογράφηση του και διευθύνοντας ο ίδιος την ορχήστρα που συμμετείχε. 43 Η τελευταία ενορχήστρωση που έκανε ο Martin για τους Beatles ήταν για την ταινία τους Yellow Submarine και για την ταινία του James Bond Live and Let Die, στην οποία ο Paul McCartney έγραψε και τραγούδησε το τραγούδι του τίτλου wiki/george_martin 32

33 2.2. Οι αλλαγές του George Martin στον τρόπο ηχογράφησης Για να γίνει κατανοητή η σημαντική συμβολή του George Martin στη pop μουσική, πρέπει να γίνει μία σύντομη αναφορά στη μουσική παραγωγή προκειμένου να γίνει αντιληπτό τι ακριβώς έκανε ο Martin. Η παραγωγή θεωρείται μία διακριτή και αυτόνομη μουσική τέχνη που ο κύριος στόχος της είναι η ανάδειξη ενός μουσικού έργου στη καλύτερη τελική μορφή που αυτό μπορεί να λάβει. 45 Για να γίνει αυτό ο μουσικός παραγωγός πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίζει, να μορφοποιεί με τον κατάλληλο τρόπο και να αναδεικνύει τα στοιχεία του μουσικού έργου ώστε να επιτυγχάνεται η καλύτερη ποιότητα και το επιθυμητό μουσικό αποτέλεσμα. Ο μουσικός παραγωγός είναι αυτός στην ουσία που επεξεργάζεται το μουσικό υλικό που υπάρχει όπως μουσική φόρμα, μελωδία, στίχος, ρυθμός, αρμονία, εκτελέ σεις, ερμηνείες, ηχογράφηση, μίξη κ.α., και πετυχαίνει το τελικό αποτέλεσμα που διοχετεύεται στην αγορά. 46 Το μουσικό έργο ενός δημιουργού δεν αποτελεί το ολοκληρωμένο τελικό προϊόν. Είτε είναι απλώς μία ιδέα, είτε ένα προσχέδιο του δημιουργού, για να ολοκληρωθεί και να 45 Πλέσσας Αντώνης (2011), Εισαγωγή στην τέχνη της παραγωγής μουσικών έργων, στο 46 Πλέσσας Αντώνης (2011), Εισαγωγή στην τέχνη της παραγωγής μουσικών έργων, στο 33

34 λάβει τη τελική του μορφή θα πρέπει ο παραγωγός να το υλοποιήσει. Ακόμα και αν ο ίδιος δεν συμμετέχει έμπρακτα όπως στη περίπτωση του Martin, ο παραγωγός είναι αυτός που θα εποπτεύσει και θα καθοδηγήσει όλους τους συντελεστές, από τον ερμηνευτή μέχρι και τον ηχολήπτη, ώστε να παραχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Για να μπορέσουν να είναι εφικτά τα παραπάνω, ο παραγωγός πρέπει να φέρει συγκεκριμένες ιδιότητες όπως: Να είναι αντικειμενικός και να μην κρίνει τα μουσικά έργα βάση των δικών του προσωπικών προτιμήσεων γιατί με αυτό τον τρόπο η υποκειμενικότητα του δικού του γούστου μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα. Θα πρέπει να πειραματίζεται μεν αλλά παράλληλα, να μην θεωρεί ότι η δική του σκέψη και λογική είναι η μόνη σωστή γιατί η ιστορία της μουσικής είναι γεμάτη από παραδείγματα μουσικών παραγωγών που όχι μόνο αλάθητοι δεν ήταν αλλά κατέστρεψαν καλλιτέχνες που ήταν πολλά υποσχόμενοι. 47 Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο που πρέπει να τονιστεί προκειμένου να καταδείξει τη μεγάλη σημασία του μουσικού παραγωγού σε ένα μουσικό έργο, είναι ότι ανάλογα με την προσέγγιση που αυτός θα ακολουθήσει, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό αν θα βλάψει ή θα ωφελήσει το έργο και τον δημιουργό του. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι ένα μουσικό έργο θα 47 Πλέσσας Αντώνης (2011), Εισαγωγή στην τέχνη της παραγωγής μουσικών έργων, στο 34

35 αναδειχθεί και θα πετύχει αποκλειστικά και μόνο λόγω του παραγωγού του. Υπάρχουν οι περιπτώσεις όπου ο παραγωγός συνέβαλλε θετικά σε ένα μουσικό έργο και είχε εξαιρετική επίδοση αλλά ένα πλήθος συγκυριών δεν του επέτρεψε να γίνει εμπορική επιτυχία. Από την άλλη, παράγοντες ή συγκυρίες μπορούν να οδηγήσουν στην εμπορική επιτυχία ενός μουσικού έργου και αυτό να μην σχετίζεται καθόλου με την συμβολή του μουσικού παραγωγού. Αυτό που θεωρείται δεδομένο είναι ότι ένα μουσικό έργο πρέπει να εμπεριέχει τη ψυχή και το ταλέντο το υ δημιουργού του γιατί αυτό είναι που θα ελκύσει το κοινό και όχι οι τεχνικές λεπτομέρειες. Αυτό σημαίνει ότι ο παραγωγός πρέπει να είναι σε θέση να προστατεύσει αυτά τα στοιχεία του μουσικού έργου και να τα αναδείξει προκειμένου το έργο να γίνει αγαπητό στο κοινό. 48 Η συνεργασία και η σωστή καθοδήγηση ενός μουσικού παραγωγού αναδεικνύεται περίτρανα μέσα από τη περίπτωση του Georg Martin. O Martin κατάφερε να δημιουργήσει μία σωστή και πετυχημένη συνεργασία ανάμεσα σε όλους του συντελεστές των ηχογραφήσεων του. Οι συντελεστές αυτοί ήταν: 1. Το ίδιο το συγκρότημα, οι Beatles δηλαδή. 2. Ο παραγωγός που ήταν ο Georg Martin. 48 Πλέσσας Αντώνης (2011), Εισαγωγή στην τέχνη της παραγωγής μουσικών έργων, στο 35

36 3. Ο μάνατζερ, o Brian Eipstein. 4. Ο ηχολήπτης, ο Geoff Emerick. 49 Τα κύρια στοιχεία που έκαναν διάσημους τους Beatles ήταν: Πρώτα απ όλα, οι ικανότητες των ίδιων των μελών του συγκροτήματος τόσο στη σύνθεση όσο και στο παίξιμο των τραγουδιών τους. Το ένστικτο του μάνατζερ τους, του Brian Epstein που τους πίστεψε και δεν τους εγκατάλειψε ακόμα και όταν είχαν απορριφθεί από αρκετές δισκογραφικές εταιρίες οδηγώντας τους τελικώς στον Martin. O ίδιος ο Martin ο οποίος όχι μόνο τους δέχθηκε ως μουσικός παραγωγός και διευθυντής της Parlophone αλλά είχε και ο ίδιος τις κατάλληλες μουσικές σπουδές και την εμπειρία ώστε να αναδείξει το έργο τους. Στον ηχολήπτη τους ο οποίος μετά την καθοδήγηση του Martin χρησιμοποίησε την εξελιγμένη τεχνολογία της εποχής και τους κατάλληλους πειραματισμούς που οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσμα Πλέσσας Αντώνης (2011), Εισαγωγή στην τέχνη της παραγωγής μουσικών έργων, στο 50 Πλέσσας Αντώνης (2011), Εισαγωγή στην τέχνη της παραγωγής μουσικών έργων, στο 36

37 Το συνδετικό παράγοντα αυτών των στοιχείων αποτέλεσε ο George Martin. Αξίζει να αναφερθεί μία πληροφορία της εποχής για να διαφανούν οι αλλαγές που επέφερε ο Martin στην παραγωγή δίσκων της εποχής. Την εποχή που οι Beatles δημιουργούσαν τους δίσκους τους, τα μεγάλα στούντιο όπως αυτό της ΕΜΙ δεν ήθελαν και μάλιστα προσπαθούσαν ν α αποτρέψουν τους ηχολήπτες από το να πειραματίζονται και να παίρνουν πρωτοβουλίες. Αυτό σημαίνει ότι περισσότερο εκτελούσαν παρά δημιουργούσαν. Ο Martin όμως πέρα από το κατεστημένο της εποχής, όχι μόνο επέτρεψε στον ηχολήπτη Geoff Emerick να πειραματιστεί αλλά τον καθοδήγησε και τον ενθάρρυνε με τέτοιο τρόπο που δημιούργησαν έναν εντελώς διαφορετικό ήχο από τα δεδομένα της εποχής. 51 Ο ίδιος ο Martin όταν ρωτήθηκε από τους δημοσιογράφους για το μυστικό της επιτυχίας του μετά τη βράβευση του το 1977 ως ο καλύτερος Βρετανός παραγωγός των προηγούμενων είκοσι πέντε χρόνων, απάντησε: Δεν είμαι με κανένα τρόπο ένας τυπικός παραγωγός δίσκων. Δεν είμαι αφεντικό κανενός και είμαι τυχερός που μπόρεσα να βρω έναν τρόπο εργασίας που αποδέχεται περισσότερο την ευελιξία παρά την ιδιοφυία Πλέσσας Αντώνης (2011), Εισαγωγή στην τέχνη της παραγωγής μουσικών έργων, στο 52 Πλέσσας Αντώνης (2011), Εισαγωγή στην τέχνη της παραγωγής μουσικών έργων, στο 37

38 Το πόσο διαφορετικά λειτούργησε ο Martin φαίνεται και από τον τρόπο που λειτουργούσαν οι συμμετέχοντες στη παραγωγή δίσκων. Μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 1950 λοιπόν, οι εμπλεκόμενοι στις δισκογραφικές παραγωγές είχαν πολύ διακριτούς ρόλους και οι αρμοδιότητες και ο ρόλος του ήταν ξεκάθαρος. Αυτό σημαίνει ότι από τον καλλιτέχνη μέχρι και τον ηχολήπτη ο καθένας περιορίζονταν στις αρμοδιότητες του και μόνο χωρίς να εμπλέκεται σε αυτές των υπολοίπων. 53 Ο δημιουργός λοιπόν ενός τραγουδιού ήταν υπεύθυνος γι αυτό και μόνο και δεν έπρεπε να τον ενδιαφέρει τι γίνεται κατά τη διάρκεια μίας ηχογράφησης. Κατά συνέπεια, πολλοί συνθέτες όταν γίνονταν οι ηχογραφήσεις δεν συμμετείχαν σε αυτές γιατί θεωρούνταν πως η δουλειά αυτή αφορ ούσε μόνο τον ερμηνευτή και αυτούς που ασχολούνταν με την ηχογράφηση. Ο Geoff Emerick υποστηρίζει ότι στη Βρετανία αυτό συνέχισε να γίνεται και στις αρχές της δεκαετίας του 1960, τουλάχιστον σε εταιρίες όπως η EMI που αποθάρρυνε τους συνθέτες από το να βρίσκονται στο στούντιο την ημέρα που γίνονταν το μιξάρισμα των τραγουδιών. 54 Επίσης, θα πρέπει να σημειωθεί ότι μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 1940, οι εκδότες μουσικών έργων ήταν αυτοί που έλεγχαν τη μουσική παραγωγή. Η πιο συνηθισμένη διαδικα σία 53 Πλέσσας Αντώνης (2011), Εισαγωγή στην τέχνη της παραγωγής μουσικών έργων, στο 54 Πλέσσας Αντώνης (2011), Εισαγωγή στην τέχνη της παραγωγής μουσικών έργων, στο 38

39 ήταν οι εκδότες να συνεργάζονται με δημιουργούς που έγραφαν τα τραγούδια για τους καλλιτέχνες που είχε η εταιρία. Ήταν πολύ λίγες οι περιπτώσεις ερμηνευτών που έγραφαν τα δικά τους τραγούδια ή συνθετών που πήγαιναν κατευθείαν σε μία δισκογραφική εταιρία για να δείξουν τα τραγούδια τους. 55 Υπήρχαν λοιπόν στις δισκογραφικές εταιρίες μία σειρά ανθρώπων που η δουλειά τους ήταν να αναζητούν νέους καλλιτέχνες για αυτές ενώ παράλληλα έπρεπε να φροντίζουν αυτούς που ήδη ανήκαν στο δυναμικό τους. Οι εκδότες λοιπόν ήταν αυτοί που φρόντιζαν για την επιλογή του ρεπερτορίου ενός καλλιτέχνη και που αποτελούσαν τη σύνδεση ανάμεσα στα τραγούδια και τον καλλιτέχνη. 56 Όλη την δεκαετία του 1940 και του 1950 κατά συνέπεια, ο παραγωγός είχε ένα εντελώς διαφορετικό ρόλο από αυτόν που απέκτησε μεταγενέστερα. Η κατάσταση όμως διαφοροποιήθηκε εντελώς τη δεκαετία του Πρώτα απ όλα, υπήρξε εξέλιξη της τεχνολογίας που χρησιμοποιούνταν στην ηχογράφηση. Ένα τέτοιο παράδειγμα ήταν τα μηχανήματα ηχογράφησης με τέσσερα κανάλια που εμφανίστηκαν τη δεκαετία του Τα μηχανήματα αυτά 55 Πλέσσας Αντώνης (2011), Εισαγωγή στην τέχνη της παραγωγής μουσικών έργων, στο 56 Πλέσσας Αντώνης (2011), Εισαγωγή στην τέχνη της παραγωγής μουσικών έργων, στο 39

40 επέτρεπαν να γίνεται η παραγωγή ήχου σε τέσσερα ξεχωριστά κανάλια και μετά τα κανάλια αυτά ενώνονταν και δημιουργούσαν μία ολοκληρωμένη κυκλική ακρόαση 360 μοιρών. Έπειτα, ο τρόπος που άνθρωποι σαν τον George Μartin άλλαξαν τον τρόπο που γίνονταν η παραγωγή αλλά και η ηχογράφηση των τραγουδιών. Ο Martin στη συνεργασία του με τους Beatles όχι μόνο δεν τους επέβαλλε ένα ρεπερτόριο άλλων δημιουργών όπως γινόταν συνήθως αλλά χρησιμοποίησε το δικό τους συμβάλλοντας μάλιστα και ο ίδιος στην καλύτερη αξιοποίηση του. 57 Σύμφωνα με περιγραφές ανθρώπων που εργάστηκαν τόσο με το συγκρότημα όσο και με τον Martin, όταν οι Lennon και McCartney έγιναν σταδιακά πιο φιλόδοξοι στο γράψιμο τραγουδιών, ο Martin άρχισε να λειτουργεί ανεπίσημα ως δάσκαλος μουσικής τους. Η διδακτική του ιδιότητα σε συνδυασμό με την επιθυμία του Martin να πειραματίζεται σαν απάντηση στις προτάσεις των μελών του συγκροτήματος, όπως για παράδειγμα να προσθέτει μπαρόκ στοιχεία σε συγκεκριμένες ηχογραφήσεις, ήταν το εφαλτήριο για να αναπτυχθεί η δημιουργικότητα τους Πλέσσας Αντώνης (2011), Εισαγωγή στην τέχνη της παραγωγής μουσικών έργων, στο of-george-martin.html 40

41 Ο George Martin στο στούντιο 59 Όπως έχει ήδη αναφερθεί, ο Martin εκτός από το ότι έγραφε τα ορχηστρικά κομμάτια για τις ηχογραφήσεις των Beatles, πολύ συχνά έπαιζε και ο ίδιος διάφορα μουσικά όργανα όπως πιάνο, κα. Όταν δημιουργούσαν το Sgt. Pepper, το όνομα ενός λοχία που δεν υπήρχε, σύμφωνα με δηλώσεις του Martin, το μισό άλμπουμ είχε ηχογραφηθεί με διαφορετικό τρόπο. Κάποια στιγμή ο Paul McCartney τους είπε ότι θα μπορούσαν να κάνουν το δίσκο σαν να υπήρχε και ο λοχίας Pepper. 60 Όταν οι Beatles δημιουργούσαν το άλμπουμ Sgt. Pepper, που ήταν εντελώς διαφορετικό από αυτά που είχαν κάνει μέχρι τότε, η παρέμβαση του Martin ήταν καταλυτική για το αποτέλεσμα. Πρώτα απ όλα, ήταν αυτός που έπρεπε να of-george-martin.html 41

42 αντιμετωπίσει τη ιδιαίτερη προσωπικότητα αλλά και ταλέντο του John Lennon. O ίδιος έλεγε χαρακτηριστικά: Συγκριτικά με τα τραγούδια του Paul, που όλα είχαν μία κάποια επαφή με την πραγματικότητα, του John είχαν μία ψυχεδελική, σχεδόν μυστικιστική ποιότητα..οι εικόνες του John ήταν ένα από τα καλύτερα στοιχεία της δουλειάς του..πάντα τον έβλεπα σαν έναν ακουστικό Salvador Dali, παρά σαν έναν κλυδωνισμένο από τα ναρκωτικά καλλιτέχνη. Από την άλλη, θα ήμουν ανόητος εάν προσποιούμουν ότι τα ναρκωτικά δεν είχαν επηρεάσει εκείνη την εποχή τους Beatles. Την ίδια στιγμή γνώριζαν ότι εγώ, στον ρόλο του γυμνασιάρχη που είχα, δεν τα ενέκρινα.όχι μόνο δεν έπαιρνα ο ίδιος, αλλά δεν καταλάβαινα και την ανάγκη γι αυτά και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι αν και εγώ έκανα χρήση ναρκωτικών το συγκεκριμένο άλμπουμ δεν θα γινόταν ποτέ αυτό που ήταν. 61 Το ότι ο Martin ήταν ο παράγοντας σταθερότητας στους Beatles δεν ήταν κάτι που το ισχυρίζονταν μόνο ο ί διος αλλά και τα μέλη του συγκροτήματος. Ο Harrison θεωρούσε ότι τα μέλη του συγκροτήματος ήταν εντελώς διαφορετικές προσωπικότητες από τον Martin αφού αυτοί ήταν «παλαβοί» ενώ αυτός σταθερός και σοβαρός. Παράλληλα όμως σημείωνε ότι ήταν πάντα στο πλάι τους και καθοδηγούσε καλλιτεχνικά αυτή την «τρέλα» και ότι αν δεν υπήρχε αυτός στο πλάι τους υπήρχαν μέρες και περιπτώσεις που δεν θα ήταν σε θέση να επικοινωνήσουν ούτε με τους ανθρώπους που συνεργάζονταν ntribution-of-george-martin.html of-george-martin.html 42

43 Ο ρόλος του Martin στις ηχογραφήσεις δεν ήταν από την αρχή ο ίδιος. Αρχικώς, εστίασε στο ότι η μουσική τους έπρεπε να είναι σταθερή και εμπορική ώστε να έχει επιτυχία. Ήταν αυτός που έπρεπε να φροντίζει την χρονική διάρκεια των τραγουδιών, τον κατάλληλο τόνο για την φωνή τους και ότι τα τραγούδια ήταν καθαρά με σωστές αναλογίες και φόρμες. Στην αρχή της συνεργασίας του με τους Beatles η ειδικότητα του ήταν οι εισαγωγές και τα τελειώματα και ότι οργανικά περάσματα υπήρχαν στην μέση. Για παράδειγμα, o George Martin θεωρούσε ότι το τραγούδι Please Please Me ήταν εξαιρετικά αργό όταν το άκουσε και ότι δεν θα γινόταν επιτυχία. Για να το αλλάξει και να αυξήσει την ένταση του, έβαλε μία εισαγωγή από φυσαρμόνικα στο τραγούδι. 63 Από τα αριστερά προς τα δεξιά: George Martin, άγνωστος, Brian Epstein, George Harrison martin-and-thebeatles/

44 Παρόλο που το συγκεκριμένο σιγκλ ήταν το δεύτερο που οι Beatles έβγαλαν στην αγορά και έφτασε στις 11 Ιανουαρίου του 1963 κατευθείαν στο Νο 1 του βρετανικού τσάρτ, εντούτοις, ο Martin αποσαφήνισε ότι στο αρχικό τους στάδιο οι Beatles δεν είχαν καμία συμφωνία μεταξύ τους για την αίσθηση της ενορχήστρωσης που έπρεπε να υπάρχει στα τραγούδια τους. Δεν είχαν καθόλου γνώση για την πολυπλοκότητα που υπήρχε στη σύνθεση και στην ηχογράφηση. Κατά τη διάρκεια όμως των πρώτων ηχογραφήσεων οι Beatles άρχισαν να μαθαίνουν διάφορες τεχνικές παρακολουθώντας τον Martin και τον τρόπο που αυτός εργαζόταν. Αυτός ήταν που κανόνιζε πάντα τις φωνητικές αρμονίες του συγκροτήματος, δηλαδή το ποιο κομμάτι θα τραγουδούσε κάθε μέλος όπως στο τραγούδι Because που έβαλε τον Lenon, τον McCartney και τον Harrison να κάνουν φωνητικά και μετά αναπαρήγαγε τεχνικά αυτές τις φωνές ώστε να ακούγονται εννέα φωνές στο τραγούδι τελικά. 65 Ο Martin ήταν στην ουσία αυτός που υπαγόρευε ποια σινγκλ θα ηχογραφούνταν και θα έβγαιναν στην αγο ρά, ποιο από τα μέλη του συγκροτήματος θα τραγουδούσε και αποπειράθηκε ακόμα και να επιλέξει έναν ηγέτη για το συγκρότημα. Λειτουργώντας σαν μέντορας τους, τελικώς καθοδήγησε το συγκρότημα σε μία δική του κατεύθυνση ανεξαρτήτως των αρχικών τους κλίσεων

45 11 Φεβρουαρίου 1963, από αριστερά προς τα δεξιά: George Martin, Paul McCartney, George Harrison, John Lennon, Ringo Star 66 O Martin είχε και μουσική εκπαίδευση και επαγγελματική εμπειρία ενώ από την άλλη, οι Beatles ήταν νέοι και άπειροι. Μέσω της συμβολής του διαμορφώθηκαν τα τραγούδια τους με τους όρους της μουσικής ακρίβειας και προσαρμόστηκαν στις συνθήκες της δημοφιλούς μουσικής. Η συμβολή του Martin οδήγησε στη τεράστια εμπορική επιτυχία που γνώρισαν οι Beatles. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας ήταν ότι η μεγάλη επιτυχία που γνώρισαν τους έδωσε την ελευθερία να κάνουν τη δουλειά τους όπως αυτοί ήθελαν και δεν τους εμπόδιζε σε αυτό κανένας προϊστάμενος δισκογραφικών εταιριών. 66 Λόγω αυτής της ελευθερίας, τόσο ο Martin όσο και οι Beatles, επέλεξαν μία πιο πρωτοποριακή και δημιουργική διαδρομή η martin-and-thebeatles/ 45

46 οποία συμπεριλάμβανε διαφορετικές νέες τεχνικές μέσα στο στούντιο καθώς και ηχητικά εφέ. Ένα από τα πρώιμα τραγούδια τους με τέτοια ηχητικά εφέ ήταν το Yellow Submarine. Κατά τη διάρκεια της παραγωγής του συγκεκριμένου τραγουδιού, ο Martin ενσωμάτωσε τη γνώση του και την ειδικότητα του στο να χρησιμοποιεί ηχητικά εφέ, κάτι που είχε αποκτήσει κατά τη διάρκεια των παραγωγών στους κωμικούς δίσκους που έκανε παλαιότερα. 67 O Martin με τους συνεργάτες του, συνέχισαν να πειραματίζονται και να εξερευνούν, διάφορα ηχητικά εφέ με τους Beatles. Είναι αξιοσημείωτο ότι η ζήτηση για νέους και παράξενους ήχους και συμφωνίες προέρχονταν από τα μέλη του συγκροτήματος, ειδικά από τους Lennon και McCartney και ο Martin και η ομάδα του τους διευκόλυνε και τους ερμήνευε. 68 Ο Lennon προτιμούσε πιο ψυχεδελικούς ήχους όπως ηχώ, φλάουτο και ήχους που αναπαριστούσαν την αίσθηση που δημιουργούσαν τα παραισθησιογόνα, ενώ ο McCartney έδειχνε ενδιαφέρον σε πιο σοβαρές ενορχηστρώσεις σε τραγούδια όπως το Eleanor Rigby. Ο Harrison από την άλλη προτιμούσε πιο πρωτοποριακές χρήσεις των ήχων όπως αυτούς των ινδιάνικων οργάνων martin-and-thebeatles/ martin-and-thebeatles/ 46

47 Η μετατόπιση του ήχου από τη σύγχρονη ποπ σε πιο ηλεκτρονική ακουστική οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στην επίδραση των νέων τεχνολογιών που έγιναν διαθέσιμες στη βιομηχανία δίσκων και τη μαζική ελευθερία της συμπεριφοράς του κοινού καθώς επίσης και την αποδοχή τους και την ζήτηση τους για διάφορους πειραματισμούς κατά τη διάρκεια της δεκαετίας. 69 Το 1966, οι πρωτοποριακές τεχνικές (ποιες) που χρησιμοποιήθηκαν στα τραγούδια των Beatles έκαναν επαναστατικό τον ήχο του συγκροτήματος σε τέτοιο σημείο που έγινε πρωτόγνωρος. Τέτοιου είοδυς τεχνικές ήταν η τεχνική αντιστροφή του ήχου της κιθάρας, η επεξεργασία των φωνητικών και η εισαγωγή ηχογραφημένων εφέ. Τα ηχογραφημένα εφέ ήταν αποτέλεσμα των πειραματισμών των Lenon και McCartnet με τις μαγνητικές ταινίες. Το αποτέλεσμα ήταν το συγκρότημα να παραιτηθεί από τις περιοδείες και να γίνει ένα συγκρότημα των στούντιο. Ήταν το πρώτο ροκ συγκρότημα που έκανε μία τέτοια κίνηση και το οποίο άρχισε να χρησιμοποιεί το στούντιο σαν εργαλείο σύνθεσης. Αυτή η στροφή από τη παραδοσιακή χρήση στη νέα του στούντιου ηχογράφησης έγινε μετά την παραγωγή του δίσκου τους Revolver. Από αυτό το άλμπουμ μέχρι και το White Album o Martin και οι Beatles πειραματίστηκαν με την εγκατάλειψη. Στο Revolver περιλαμβάνονταν πολλές νέες τεχνικές στούντιο στην ηχογράφηση όπως επίσης και επεξεργασίες /03/george-martin-and-thebeatles/ 47

48 ήχων και αυτό ήταν το σημείο που ο Martin εξελίχτηκε από δάσκαλος τους σε συνεργάτης τους. Ο Martin με τους συνεργάτες του Townsend και Emerick ήταν οι βασικοί υπαίτιοι για τον νέο ήχο που ακουγόταν σε αυτό το άλμπουμ και έγινε γνωστός ως ο ήχος των Beatles. 70 Ειδικά με τον Emerick, o Martin είχε αποκτήσει μία μοναδική σχέση αφού τον θεωρούσε τα καλύτερα «αυτιά» στο επάγγελμα. Ο Martin υποστήριζε ότι ο ρόλος του τεχνικού ηχογράφησης στη δημοφιλή μουσική ήταν πολύ σημαντικός και ότι ο τεχνικός έπαιζε πολύ σημαντικό ρόλο στη συνειδητοποίηση της σύνθεσης με την απόφαση του ποια τεχνολογία θα χρησιμοποιούνταν και με ποιο τρόπο. Η αλληλεπίδραση ανάμεσα στο μουσικό, τον παραγωγό και τον τεχνικό ήταν βασική για την διαδικασία ηχογράφησης. Τα ηλεκτρονικά μέσα και η τεχνική υποστήριξη καθώς κ αι ο τεχνικός πειραματισμός ήταν αναγκαίος για την μαζική παραγωγή της μουσικής. Επίσης, η τεχνολογία ήταν απαραίτητη για τη δημιουργία ήχων που σήμερα θεωρούνται ταυτόσημοι με την pop μουσική. Η μουσική τεχνολογία επηρεάζει το περιεχόμενο της μουσικής κατ ά τη διάρκεια της δημιουργίας της αλλά και την κατανάλωση της. 71 Όλα αυτά οδήγησαν στο να κάνουν τους Beatles σημείο αναφοράς στη ροκ μουσική. Με το φαινόμενο των Beatles martin-and-thebeatles/ martin-and-thebeatles/ 48

49 και της πορείας τους, ασχολήθηκαν κυρίως δύο συγγραφείς: ο Allan F. Moore στο έργο του The Beatles: Sgt. Pepper s Lonely Hearts Club Band, και ο Walter Everett στο έργο του The Beatles as Musicians: Revolver through the Anthology. Οι δύο αυτές εκδόσεις έκαναν ξεκάθαρα ορατό ότι το rock & roll θα παραμείνει ως ένα σημαντικό ζήτημα στην εντατική μελέτη του πεδίου της μουσικής θεωρίας. Περίπου μία δεκαετία πριν, το θέμα της δημοφιλούς μουσικής αποφεύγονταν από τους θεωρητικούς παρά το γεγονός ότι οι λόγιοι της ιστορικής μουσικολογίας και εθνομουσικολογίας, την είχαν αγκαλιάσει με ενθουσιασμό. Τελικώς όμως, φαίνεται ότι οι θεωρητικοί προσπαθούν να καλύψουν το χαμένο χρόνο. Απόδειξη αποτελούν τα συγκεκριμένα βιβλία που ασχολούνται με το φαινόμενο των Beatles, τους πρώτους ροκ μουσικούς που λήφθηκαν σοβαρά υπόψη από τη δυτική μουσική. 72 Ήδη από το τέλος της δεκαετίας του 1960, ο Leonard Bernstein, απήγγειλε στο τηλεοπτικό του κοινό μεγάλα αποσπάσματα των τραγουδιών του John Lennon και του Paul McCartney. Στην αρχή της δεκαετίας του 1970, ο έγκριτος Βρετανός λόγιος και κριτικός Wilfrid Mellers αφιέρωσε ένα ολόκληρο βιβλίο στην ανάλυση των τραγουδιών των Beatles Μ ετη χρήση πραγματικών μουσικών παραδειγμάτων. Τα πρόσφατα χρόνια, το συλλογικό έργο του συγκροτήματος έχει 72 Bernard Jonathan (2003), The Beatles: Sgt. Pepper's Lonely Hea rts Club Band, Music Theory Spectrum, Vol. 25, No. 2, σελ