FALSE MEMORIES. «Η ιδέα ότι οι αναµνήσεις µας κρατάνε ένα ακριβές ιστορικό του παρελθόντος µας, όπως ένα µαγνητόφωνο, είναι λάθος».

Transcript

1 FALSE MEMORIES «Η ιδέα ότι οι αναµνήσεις µας κρατάνε ένα ακριβές ιστορικό του παρελθόντος µας, όπως ένα µαγνητόφωνο, είναι λάθος».

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ορισµός Ιστορικά στοιχεία Πείραµα Roediger, McDermott Μεθοδολογία Αποτελέσµατα Συµπεράσµατα εοντολογία Γενικές πληροφορίες για τις ψευδείς µνήµες Πειράµατα - Παραδείγµατα

3 ΟΡΙΣΜΟΣ Οι ψευδείς µνήµες αναφέρονται σε περιπτώσεις στις οποίες οι άνθρωποι θυµούνται γεγονότα διαφορετικά από τον τρόπο που αυτά συνέβησαν ή σε πιο ακραία περίπτωση θυµούνται γεγονότα που δεν συνέβησαν ποτέ. Πολλές ψευδείς µνήµες οδηγούν στο να µπερδεύουµε ήνααναµειγνύουµε αποσπάσµατα µνήµης από διάφορα γεγονότα, τα οποία είχαν συµβεί σε διαφορετικές στιγµές, ωστόσο το Υποκείµενο τα θυµήθηκε σαν να είχαν συµβεί ταυτόχρονα.

4 ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Barlett (1932) Πρώτος που µελέτησε πειραµατικά τις ψευδοµνήµες. the war of the ghosts Deese (1959) Μελέτη της επιρροής των λέξεων στην µνηµονική ανάκληση. 36 λίστες µε 12 λέξεις

5 ΠΕΙΡΑΜΑ ROEDIGER & MCDERMOTT Το πείραµα εξέτασε την ικανότητα των Υποκειµένων να δηµιουργούν ψευδείς µνήµες λέξεων, οι οποίες σχετίζονται µε λέξεις που είχαν προηγουµένως ακουστεί σε λίστα. Οι λίστες είχαν σκοπίµως δοµηθεί έτσι, ώστε οι συµµετέχοντες να ανακαλέσουν µία συγκεκριµένη λέξη. Για παράδειγµα, η µία λίστα περιείχε λέξεις, όπως κρεβάτι, ξεκούραση, ξύπνιος, κουρασµένος, και οι συµµετέχοντες αναµενόταν να ανακαλέσουν την λέξη «ύπνος».

6 Οι Roediger και McDermott πραγµατοποίησαν δυο πειράµατα, όπου αποκάλυψαν αξιοσηµείωτα επίπεδα λανθασµένης ανάκλησης και λανθασµένης αναγνώρισης σε µία λίστα παραδειγµάτων. Στο πρώτο πείραµα, τα Υποκείµενα άκουσαν τις λίστες των 12 λέξεων (π.χ. κρεβάτι, ξεκούραση). Κάθε λίστα ήταν σχηµατισµένη από συσχετισµούς από µία µη δοσµένη λέξη (π.χ. ύπνος). Στα στιγµιαία ελεύθερα τεστ ανάκλησης, οι µη δοσµένοι συσχετισµοί ανακλήθηκαν 40% του χρόνου και αναγνωρίστηκαν αργότερα µε µεγάλη σιγουριά. Στο δεύτερο πείραµα το ποσοστό 55% των λανθασµένων ανακλήσεων αποκτήθηκε µε µία εκτεταµένη συλλογή από λίστες. Σε τεστ αναγνώρισης αργότερα, τα Υποκείµενα προκάλεσαν λανθασµένη ανάκληση δεδοµένων στα αντικείµενα της λίστας σε µία κλίµακα συγκρίσιµη µε την κύρια κλίµακα. Η δράση της ανάκλησης ενδυναµώθηκε ενώ θυµούνταν τόσο το µελετηµένο όσο και το µη µελετηµένο υλικό. Τα αποτελέσµατα δείχνουν γεγονότα που δεν συνέβησαν ποτέ.

7 ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ 21 άντρες (19-32 ετών) 4 λίστες λέξεων: 2 λίστες µε ουδέτερες λέξεις, 2 µε συναισθηµατικά φορτισµένες λέξεις µία λέξη κλειδί σε κάθε λίστα (η οποίαδεν αναγνώστηκε) Χρόνος min. Test αναγνώρισης Test εκτίµησης Φύλλο απαντήσεων: λέξεις κλειδιά, λέξεις που δεν ειπώθηκαν

8 ΛΙΣΤΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΚΑΝ ΣΤΟ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ (ΒΟΥΝΟ) (ΚΑΡΕΚΛΑ) (ΛΥΠΗ) (ΧΑΡΑ) Λόφος Τραπέζι Θλίψη Γέλιο Πεδιάδα Κάθοµαι Μαύρο Γιορτή Σκαρφαλώνω Ποδιά Κατάθλιψη Ευχαρίστηση Κορφή Κάθισµα Στεναχώρια Χαµόγελο Σκι Καναπές Πόνος Τραγούδι Χιόνι Γραφείο Οδύνη Ικανοποίηση Κατσίκα Ξαπλώστρα άκρυα Άνοιξη Ορειβάτης Πολυθρόνα Κούραση ιακοπές Ράχη Ξύλο Άσχηµο Λιακάδα Πλαγιά Μαξιλάρι Ακεφιά Παιδική

9 ΦΥΛΛΟ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ (ΒΟΥΝΟ) (ΚΑΡΕΚΛΑ) (ΛΥΠΗ) (ΧΑΡΑ) Σαλάτα Πόδια Πικρός Άνοιξη Κορφή Κάθισµα Λύπη Παγωτό Βουνό Καναπές Πόνος Χαρά Πεδιάδα Καρέκλα Κούραση Χαµόγελο Χυµός Χορός Ακεφιά Τραγούδι Λόφος Ξάδερφος Φέρετρο Θάλασσα απότοµος ξαπλώστρα δάκρυα γέλιο

10 ΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ Στο πείραµα µας τηρήσαµε τον κώδικα επαγγελµατικής ηθικής και δεοντολογίας: Εχεµύθεια Σεβασµός προς τους συµµετέχοντες Συναίνεση των Υποκειµένων για τη συµµετοχή τους στο πείραµα Ενηµέρωση των Υποκειµένων στο τέλος του πειράµατος για το θέµα της έρευνας µας Υπευθυνότητα των ερευνητών

11 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Ουδέτερες λέξεις: Βουνό 7/21 Καρέκλα 16/21 Σύνολο: 23 άτοµα ανακάλεσαν λάθος Συναισθηµατικά φορτισµένες λέξεις: Χαρά 13/21 Λύπη 9/21 Σύνολο: 22 άτοµα ανακάλεσαν λάθος

12 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Όπως φαίνεται, αρκετοί από τους συµµετέχοντες ανακάλεσαν λανθασµένα τις λέξεις κλειδιά, οι οποίες δεν αναγνώστηκαν ποτέ. Ωστόσο, οι διαφορές µεταξύ των ουδέτερων και συναισθηµατικά φορτισµένων λέξεων δεν είναι στατιστικά σηµαντικές.

13 Αξίζει να αναφερθεί ότι πολλοί από τους συµµετέχοντες έδωσαν διαφορετικές απαντήσεις στο τεστ εκτίµησης από αυτές που είχαν δώσει αρχικά στο τεστ αναγνώρισης σχετικά µε την λέξη κλειδί. a. Ουδέτερες λέξεις: 3 άτοµα b. Συναισθηµατικά φορτισµένες: 8 άτοµα ιαπιστώθηκε ότι τα περισσότερα άτοµα από αυτά που άλλαξαν γνώµη, εστίασαν στις συναισθηµατικά φορτισµένες λέξεις.

14 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΨΕΥ ΕΙΣ ΜΝΗΜΕΣ Οι άνθρωποι πολλές φορές παράγουν ψευδείς µνήµες και έτσι νοµίζουν ότι θυµούνται ένα γεγονός όπου στην πραγµατικότητα απλά το είχαν σκεφτεί ή φανταστεί. υστυχώς, πολλές καταδίκες αθώων ανθρώπων έχουν γίνει γιατί κάποιος είχε εσφαλµένη µνηµονική ανάκληση του γεγονότος.

15 ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ - ΠΑΡΑ ΕΊΓΜΑΤΑ Μία από τις γνωστές ερευνήτριες, η οποία έχει κάνει πολλά γνωστά πειράµατα στον τοµέα της µνήµης είναι η Elizabeth Loftus. Θα αναφερθούµε σε δυο από τα πειράµατα της: 1. ύο οµάδες (Α καιβ), ένα βίντεο µε τησύγκρουσηδυο αυτοκινήτων, ένα ερώτηµα - δυο διαφορετικοί τρόποι (ποια ήταν η ταχύτητα των δυο οχηµάτων που συγκρούστηκαν;) και (ποια ήταν η ταχύτητα των δυο οχηµάτων όταν ήρθαν σε επαφή;). 2. Ένα αγόρι 14 ετών, 4 ιστορίες της παιδικής του ιστορίας, 3 αληθινές και 1 ψεύτικη, ειπώθηκαν από την µητέρα και τον αδερφό του. Ψεύτικη: βρισκόταν χαµένος σ ένα εµπορικό κέντρο, µετά από 5 µέρες ανάκληση λεπτοµερειών για το ψεύτικο συµβάν.

16 ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ - ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ Το παρακάτω πείραµα αναφέρεταισεµία εµπειρία του Jean Piaget: Σε ηλικία 2 ετών θυµάται την απαγωγή του. Η ιστορία αυτή ενισχύθηκε από την νοσοκόµα και την οικογένεια του. Αργότερα, η νοσοκόµα ισχυρίστηκε ότι η ιστορία ήταν φανταστική.

17 ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ Γιαννέλου Άννα- Ζωή Όουενς ήµητρα-άννα Σκληβανιώτη Ασπασία Τόµκου Βασιλική Οικονόµου Αντωνία Κοκκινάκου Κανέλλα-Άννα Κούρουπα Αθανασία