ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. 4 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. Έρευνα με χρήση ερωτηματολογίου. Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών.

Transcript

1 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 4 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Έρευνα με χρήση ερωτηματολογίου Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου

2 Έρευνα με χρήση ερωτηματολογίου Το ερωτηματολόγιο είναι απλώς ένα εργαλείο συλλογής δεδομένων ή πληροφοριών

3 Έρευνα με χρήση ερωτηματολογίου Οι έρευνες με ερωτηματολόγια αποβλέπουν, συνήθως, στη συγκέντρωση τριών ειδών δεδομένων: 1. Δεδομένα που προκύπτουν: Από το προσωπικό πεδίο των ατόμων που αποτελούν το μελετώμενο σύνολο (π.χ. το φύλο τους, την ηλικία τους, το επίπεδο μόρφωσής τους, την οικονομική τους κατάσταση) Από το πεδίο του άμεσου περιβάλλοντός τους (π.χ. την κατοικία τους, την οικογένειά τους, το περιβάλλον εργασίας τους) Από το πεδίο συμπεριφοράς τους (π.χ. το χρόνο που αφιερώνουν για κάποια δραστηριότητα)

4 Έρευνα με χρήση ερωτηματολογίου 2. Υποκειμενικές κρίσεις πάνω σε γεγονότα, ιδέες συμβάντα ή άτομα για: Γνώμες δηλ. άμεσες εκτιμήσεις που εκφέρονται για κάποιο θέμα (π.χ. μια πολιτική κατάσταση, ένα νόμο) Στάσεις δηλ. κατασταλαγμένες διαθέσεις έναντι καταστάσεων, προσώπων, πραγμάτων (π.χ. κοινωνικές προτιμήσεις, ηθικές αξίες) Κίνητρα, προσδοκίες, φιλοδοξίες. 3. Γνώσεις δηλ. ενδείξεις γύρω από το επίπεδο γνώσεων

5 Έρευνα με χρήση ερωτηματολογίου Εάν το ερωτηματολόγιο είναι το κατάλληλο εργαλείο για τη συλλογή των δεδομένων της έρευνας, ο καλός σχεδιασμός του αποτελεί προϋπόθεση για μια πετυχημένη έρευνα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα δεδομένα που προκύπτουν από τις απαντήσεις σ ένα ερωτηματολόγιο δείχνουν αυτό που δηλώνουν οι ερωτώμενοι και όχι αυτό που «πράγματι είναι»

6 Έρευνα με χρήση ερωτηματολογίου Για την κατάρτιση του κατάλληλου ερωτηματολογίου θα πρέπει: να έχει προσδιορισθεί και εξειδικευθεί ο στόχος της έρευνας να έχει επιλεχθεί η μέθοδος συλλογής των δεδομένων Να έχουν κατανοηθεί τα χαρακτηριστικά των ερωτώμενων

7 Σχεδιασμός ερωτηματολογίου Ο σχεδιασμός ενός ερωτηματολογίου απαιτεί προετοιμασία κατά την οποία θα πρέπει: Να κατανοηθούν πλήρως οι στόχοι της έρευνας και να αντληθούν όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το θέμα της έρευνας ανατρέχοντας σε όλες τις σχετικές πηγές (Βιβλιογραφία). Οι ερωτήσεις πρέπει να σχετίζονται άμεσα με τις υποθέσεις της έρευνας Να συνταχθεί μια σειρά ερωτήσεων, οι απαντήσεις των οποίων θα δώσουν τις απαιτούμενες πληροφορίες. Το ερωτηματολόγιο πρέπει να παρουσιάζει πληρότητα, δηλαδή να καλύπτει όλες τις πτυχές του ερευνώμενου θέματος όπως αυτές εκφράζονται από τις υποθέσεις της έρευνας

8 Σχεδιασμός ερωτηματολογίου Κάθε ερώτηση σχετίζεται με ένα ερευνητικό ερώτημα Ερευνητικό ερώτημα 1 Ερευνητικό ερώτημα 2 Ερώτηση 1 Ερώτηση 3 Ερώτηση 4 Ερώτηση 5 Ερώτηση 8 Ερευνητικό ερώτημα n Ερώτηση 15 Ερώτηση 16

9 Σχεδιασμός ερωτηματολογίου Να γίνει η τοποθέτηση των ερωτήσεων σε μια λογική σειρά που θα τις κάνει όσο το δυνατό πιο ενδιαφέρουσες και αποτελεσματικές. Το ερωτηματολόγιο θα πρέπει να έχει συνοχή δηλαδή να υπάρχει οργανική σύνδεση των επιμέρους ερωτημάτων μεταξύ τους. Συγγενή ερωτήματα πρέπει να εμφανίζονται στο ερωτηματολόγιο ομαδοποιημένα, προκειμένου η σκέψη και η μνήμη του ερωτώμενου να κατευθύνονται ευκολότερα στις «σωστές» απαντήσεις. Το ερωτηματολόγιο θα πρέπει να έχει την κατάλληλη δομή δηλαδή

10 Σχεδιασμός ερωτηματολογίου η σειρά με την οποία θα τεθούν οι ομάδες ερωτήσεων, είναι μεγάλης σημασίας για την ανταπόκριση των ερωτώμενων. Είναι αυτονόητο, αλλά δεν εφαρμόζεται πάντοτε, ότι προσωπικές ή γενικότερα ερωτήσεις που δεν απαντώνται εύκολα (εισόδημα, ύπαρξη διαζυγίου, κλπ.) να μην τίθενται στην αρχή ενός ερωτηματολογίου. Να γίνει διαμόρφωση του ερωτηματολογίου με τρόπο που να βοηθάει στην επεξεργασία των αποτελεσμάτων με τη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή.

11 Χαρακτηριστικά ερωτηματολογίου Ένα ερωτηματολόγιο πρέπει: 1. Να ανταποκρίνεται στους στόχους της έρευνας. Οι ερευνητές δεν πρέπει να παρασύρονται από τις δικές τους προκαταλήψεις ή τα δικά τους ενδιαφέροντα ώστε να δίνουν υπερβολική σημασία σε μια λιγότερο σημαντική ερώτηση και να παραμελούν κάποια πιο σημαντική. 2. Να είναι όσο το δυνατό σύντομο και απλό, ενώ ταυτόχρονα να καλύπτει όλες τις σχετικές πληροφορίες. 3. Να διευκολύνει τους ερωτώμενους να δίνουν τις πληροφορίες που έχουν. 4. Να αποφεύγει την παροχή άσχετων πληροφοριών από τον ερωτώμενο, καθώς και τις παρεκκλίσεις από το θέμα.

12 Βασικές αρχές στο σχεδιασμό ερωτηματολογίου 5. Να περιέχει ενδεχομένως ερωτήσεις-κλειδιά που να επιτρέπουν τον έλεγχο της αξιοπιστίας των απαντήσεων. 6. Να διευκολύνει την εκτίμηση, ανάλυση και ερμηνεία αποτελεσμάτων. 7. Να μπορεί να απαντηθεί από τον ερωτώμενο στο διαθέσιμο χρόνο.

13 Διαμόρφωση των ερωτήσεων Μερικοί βασικοί κανόνες για τη διαμόρφωση των ερωτήσεων είναι οι εξής: 1. Αποφυγή ερωτήσεων μεγάλου μήκους. Μια σειρά από σύντομες ερωτήσεις σε διάφορες απόψεις του θέματος είναι καλύτερη από μια μακροσκελή ερώτηση που συνήθως είναι και πολύπλοκη. 2. Οι ερωτήσεις πρέπει να είναι απλές. Δεν πρέπει να περιέχουν δυσνόητες λέξεις ή λέξεις που μπορεί να έχουν διαφορετική σημασία για διαφορετικά άτομα. Π.χ. οι νέοι, οι μετανάστες, τα άτομα με χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο, αστικά κέντρα/αγροτικές περιοχές κατανοούν διαφορετικά το ίδιο ζήτημα. Για παράδειγμα η λέξη «κακοποίηση» για κάποιες ομάδες του πληθυσμού μπορεί να παραπέμπει μόνο στη σωματική και μερικές φορές σε βαριάς μορφής κακοποίηση, ενώ για άλλους μπορεί να είναι ακόμα και λεκτική κακοποίηση.

14 Διαμόρφωση των ερωτήσεων 3. Οι ερωτήσεις πρέπει να επιδέχονται απαντήσεις που να μπορούν να σημειωθούν (απαντηθούν) γρήγορα και σωστά. 4. Μη συμπερίληψη ερωτήσεων που προκαλούν προκαθορισμένες απαντήσεις. Π.χ. Στην ερώτηση «Στην κοινωνία μας θεωρείται ότι δεν είναι αποδεκτή η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών. Συμφωνώ/Διαφωνώ» είναι αναμενόμενο οι περισσότεροι να συμφωνήσουν καθώς οι ερωτώμενοι τείνουν να δίνουν απαντήσεις κοινωνικά αποδεκτές. Έτσι, είναι δύσκολο να διαφωνήσουν με μια θέση που προβάλλεται ότι είναι αντιπροσωπευτική της κοινωνίας μας. 5. Μη συμπερίληψη ερωτήσεων που επηρεάζουν την απάντηση. Π.χ. στην ερώτηση «Πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι... αλλά άλλοι διαφωνούν. Ποια είναι η δική σας γνώμη;» υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ο ερωτώμενος να συμφωνήσει με τους «ειδικούς».

15 Διαμόρφωση των ερωτήσεων 6. Μη συμπερίληψη ερωτήσεων που αναφέρονται ταυτόχρονα δυο διαφορετικά θέματα. Π.χ. στην ερώτηση «Είστε ευχαριστημένος με το μισθό και το ωράριο εργασίας σας;» μπορεί κάποιος να είναι ευχαριστημένος με το ωράριο, όχι όμως και το μισθό. Ή στην ερώτηση «Πόσο συχνά επισκέπτεστε τους γονείς σας;» κάποιος από τους ερωτώμενους μπορεί να προέρχεται από οικογένεια που οι γονείς δεν ζουν μαζί και μπορεί για παράδειγμα να επισκέπτεται καθημερινά τη μητέρα του αλλά μια φορά το μήνα τον πατέρα του. Έτσι, δυσκολεύεται να δώσει απάντηση. 7. Αποφυγή ερωτήσεων που περιλαμβάνουν άρνηση. Π.χ. Η ερώτηση «Η χρήση μαριχουάνας δεν θα πρέπει να αποποινικοποιηθεί» ΝΑΙ ΟΧΙ. Μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση στον ερωτώμενο.

16 Διαμόρφωση των ερωτήσεων 8. Αποφυγή ερωτήσεων που χρειάζονται ειδικές γνώσεις για να απαντηθούν. Π.χ. στην ερώτηση «Τι γνώμη έχετε για την πολιτική της κυβέρνησης στο θέμα της περίθαλψης μεταναστών με HIV/AIDS» δεν είναι σίγουρο ότι ο γενικός πληθυσμός γνωρίζει τη συγκεκριμένη πολιτική οπότε δεν θα μπορέσει να απαντήσει και να τη σχολιάσει. 9. Αποφυγή ερωτήσεων που λόγω της αναφοράς τους σε ονόματα ή σύμβολα προκαλούν συγκεκριμένες απαντήσεις. Π.χ. η ερώτηση «ποια είναι η γνώμη σας για την αρνητική στάση της εκκλησίας μας στο θέμα..;» θα έχει άλλη επιρροή σε άτομα με έντονο θρησκευτικό συναίσθημα και άλλη σε άτομα χωρίς. Έτσι, άτομα με υψηλό βαθμό θρησκευτικότητας κατά κανόνα θα έχουν την τάση να συμφωνήσουν με αυτή τη θέση. 10. Δυνατότητα στον ερωτώμενο να απαντήσει «Δεν γνωρίζω» ή «Δεν απαντώ»

17 Διαμόρφωση των ερωτήσεων 11. Αποφυγή ερωτήσεων σχετικών με μη αποδεκτές συμπεριφορές. Π.χ. η ερώτηση «Έχετε κακοποιήσει τη γυναίκα σας;». Οι πληροφορίες για τέτοιες συμπεριφορές πρέπει να συλλέγονται έμμεσα χωρίς να πρέπει ο ερωτώμενος να παραδεχθεί ότι έχει επιδείξει κάποια μη αποδεκτή συμπεριφορά. 12. Σε ερωτήσεις που διερευνάται η συχνότητα πρέπει να αναφέρεται πάντα χρονικά καθορισμένο διάστημα. Π.χ. καθημερινά, εβδομαδιαία, μηνιαία κ.λπ. Η χρήση λέξεων όπως συνήθως, συχνά, τακτικά κ.λπ δημιουργεί σοβαρά προβλήματα. Το ίδιο ισχύει για ερωτήσεις που περιλαμβάνουν χωρικούς προσδιορισμούς (π.χ. κοντά, μακριά)

18 Καθορισμός των Βασικών Εννοιών Χωρικές Έννοιες: δυσκολίες παρουσιάζουν οι όροι της «γειτονιάς», της «περιοχής». Εισόδημα: ο ορισμός του εισοδήματος αποτελεί γενικότερο πρόβλημα. Για παράδειγμα, περιλαμβάνει το καθαρό ή το μεικτό εισόδημα; Σε ερωτήσεις που αφορούν το εισόδημα πρέπει να προσδιορίζονται συγκεκριμένες και καθορισμένες χρονικές μονάδες (π.χ. ημερήσιες, μηνιαίες, ετήσιες). Απασχόληση: Η απασχόληση είναι μια έννοια που χρειάζεται σαφή καθορισμό. Μερικά επαγγέλματα καθορίζονται επακριβώς με έναν όρο, όπως «οδοντίατρος». Άλλα, όμως, απαιτούν περισσότερες διευκρινίσεις. Για παράδειγμα, οι όροι «μηχανικός», «διευθυντής», «εκδότης» ελάχιστα καθορίζουν την απασχόληση κάποιου ατόμου και υπάρχει ανάγκη για περισσότερες πληροφορίες. Νοικοκυριό: Τι είναι «νοικοκυριό» συχνά αποτελεί ένα θέμα αμφισβητήσεων (Ένας ορισμός του νοικοκυριού είναι το σύνολο των ανθρώπων που κατοικούν μαζί στην ίδια διεύθυνση και που τρώνε μαζί, χωρίς κατ ανάγκη να είναι και συγγενείς).

19 Τύποι ερωτήσεων ΕΡΩΤΗΣΗ Ανοιχτού τύπου Κλειστού τύπου Διχοτομικές ερωτήσεις Πολλαπλής επιλογής Κλίμακα βαθμολόγησης

20 Τύποι ερωτήσεων Κλειστές ερωτήσεις: Ο ερωτώμενος καλείται να επιλέξει μεταξύ κάποιων συγκεκριμένων/ προκαθορισμένων απαντήσεων Απλής επιλογής ή/και διχοτομικές: Δίνουν στον ερωτώμενο τη δυνατότητα μόνο δυο απαντήσεων Πολλαπλής επιλογής: Ο ερωτώμενος μπορεί να διαλέξει μεταξύ ενός αριθμού απαντήσεων. Ανοικτές ερωτήσεις: Επιτρέπουν στον ερωτώμενο να δώσει μια απάντηση διατυπωμένη όπως αυτός νομίζει. Συνδυασμός κλειστής ερώτησης με ανοικτή: Κλειστή ερώτηση πολλαπλής επιλογής με δυνατότητα στο τέλος ανοικτής απάντησης.

21 Τύποι ερωτήσεων Κλειστές ερωτήσεις Πλεονεκτήματα των κλειστών ερωτήσεων: Ο ερωτώμενος βλέποντας τον κατάλογο των απαντήσεων διευκολύνεται να διαλέξει κάποια που τη θεωρεί κατάλληλη, ενώ ίσως δεν θα την σκεφτόταν σε μια ανοικτή ερώτηση. Η κωδικοποίηση στις κλειστές ερωτήσεις (για την περαιτέρω ανάλυση) είναι ευκολότερη σε σχέση με τις ανοικτές ερωτήσεις.

22 Τύποι ερωτήσεων Κλειστές ερωτήσεις Μειονέκτημα των κλειστών ερωτήσεων είναι: Μη δυνατότητα έκφρασης αυθόρμητης απάντησης Αναγκαιότητα συμπερίληψης όλων των πιθανών απαντήσεων Αφαίρεση δυνατότητας απάντησης αν αυτή δεν συμπεριλαμβάνεται στις πιθανές απαντήσεις. Πρέπει να υπάρχει η επιλογή «Άλλο» ώστε να δίνεται η δυνατότητα στους ερωτώμενους να αναφέρουν τις δικές τους απαντήσεις.

23 Τύποι κλειστών ερωτήσεων Διχοτομικές ερωτήσεις Παράδειγμα: Καλύπτει η Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος τις πληροφοριακές σας ανάγκες; Ναι / Όχι Πολλαπλής Επιλογής Παράδειγμα: Παρακαλώ, προσδιορίστε ποιον τρόπο ενημέρωσης θεωρείτε πιο έγκυρο και έγκαιρο (μπορείτε να προσδιορίσετε περισσότερους από έναν τρόπους): Τηλέφωνο Προσωπικό Ανάρτηση σχετικής ανακοίνωσης στους πίνακες ανακοινώσεων της Γραμματείας Ανάρτηση σχετικής ανακοίνωσης στη Ιστοσελίδα του Τμήματος Διοργάνωση ενημερωτικών ημερίδων

24 Τύποι κλειστών ερωτήσεων Ερωτήσεις βαθμονόμησης (ή βαθμολόγησης) Παράδειγμα: Σας δυσκολεύει, στη χρήση της, η πλατφόρμα του e-class; Καθόλου / Ελάχιστα / Μέτρια / Αρκετά / Πάρα πολύ Ερωτήσεις Κατάταξης Ο ερωτώμενος καλείται να επιλέξει τις απαντήσεις με σειρά προτεραιότητας, ανάλογα με το ποια απάντηση θεωρεί πιο σημαντική. Παράδειγμα: Ποιοι είναι οι κύριοι λόγοι για τους οποίους επισκέπτεστε τη βιβλιοθήκη συνήθως; (παρακαλώ, επιλέξτε με σειρά προτεραιότητας τη σημαντικότητα των λόγων: 1 για το πρώτο, 2 για το δεύτερο, 3 για το τρίτο, 4, 5 ). Έρευνα Ενημέρωση Υλικό για εργασία Δανεισμό Μελέτη Άλλοι λόγοι (παρακαλώ προσδιορίστε).

25 Τύποι κλειστών ερωτήσεων Ερωτήσεις Διαβαθμισμένης Κλίμακας: Ο ερωτώμενος ζητείται να βαθμολογήσει με μια συγκεκριμένη κλίμακα μια κατηγορία ερωτήσεων. Παράδειγμα: Προς ποια κατεύθυνση νομίζετε ότι πρέπει να δραστηριοποιηθεί στο άμεσο μέλλον η Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος, ώστε να βελτιωθούν οι παρεχόμενες υπηρεσίες και να εξυπηρετούνται καλύτερα οι επιστημονικές ανάγκες σας; (Παρακαλώ, βαθμολογήστε τη σημασία που νομίζετε ότι έχουν για τις ανάγκες σας τα παρακάτω, με βάση την κλίμακα: 1 (Καθόλου σημαντική), 2 (Λιγότερο σημαντική), 3 (Αδιάφορο), 4 (Αρκετά σημαντική) έως 5 (Πολύ σημαντική). Αύξηση Ωρών Λειτουργίας της Βιβλιοθήκης (π.χ. Σάββατο πρωί, 12ώρη λειτουργία) Αυτοματοποίηση υπηρεσιών (π.χ. αυτόματος δανεισμός και επιστροφή βιβλίων) Αύξηση των θέσεων των Αναγνωστήριων Δημιουργία ειδικών - "κλειστών" χώρων ατομικής ή ομαδικής μελέτης

26 Τύποι ερωτήσεων Ανοικτές ερωτήσεις Μερικές περιπτώσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι ανοικτές ερωτήσεις είναι: όταν υπάρχουν πολλές κατηγορίες απαντήσεων που δεν μπορούν να προβλεφθούν όταν υπάρχει περίπτωση οι απαντήσεις μιας κλειστής ερώτησης να επηρεάσουν την απάντηση του ερωτώμενου όταν ενδιαφερόμαστε για την γενικότερη τοποθέτηση του ερωτωμένου σε κάποιο θέμα όταν σε μια σειρά από κλειστές ερωτήσεις ακολουθεί κάποια ανοικτή για να δοθεί έτσι η αίσθηση στον ερωτώμενο ότι δίνεται και σε αυτόν η ευκαιρία να εκφράσει ελεύθερα την άποψη του.

27 Τύποι ερωτήσεων Ανοικτές ερωτήσεις Μειονέκτημα των ανοικτών ερωτήσεων είναι: Συχνά δεν απαντώνται καθώς απαιτούν περισσότερη σκέψη και χρόνο για να απαντηθούν Οι ερωτώμενοι μπορεί να ξεφεύγουν από το θέμα και να δίνουν απαντήσεις χωρίς καμιά πληροφορία Απαιτούν πολύ χώρο στο ερωτηματολόγιο Για να αναλυθούν θα πρέπει να κωδικοποιηθούν και να αντιμετωπιστούν ως κλειστές ερωτήσεις στη στατιστική ανάλυση. Ολόκληρο το φάσμα των ερωτήσεων πρέπει να συμπυκνωθεί σε μερικές κατηγορίες. Η κατανομή των απαντήσεων στις κατηγορίες αυτές είναι δύσκολη και συχνά δημιουργεί παρανοήσεις

28 Πιλοτική έρευνα Δοκιμή ερωτηματολογίου (Πιλοτική έρευνα) Το πιλοτικό ερωτηματολόγιο, δηλαδή αυτό που αποκαλείται δοκιμή του σχεδίου του ερωτηματολογίου, έχει ως κύριο σκοπό τη διαπίστωση της αποτελεσματικότητας του «εργαλείου» που σχεδιάστηκε. Στόχος είναι να μετρηθεί ο βαθμός κατανόησης, «αποδοχής» και ερμηνείας του ερωτηματολογίου. Αυτό το στάδιο είναι απολύτως απαραίτητο. Στο πιλοτικό ερωτηματολόγιο γίνεται προσπάθεια να εξακριβωθεί εάν: οι χρησιμοποιούμενοι όροι γίνονται εύκολα αντιληπτοί η σειρά των ερωτήσεων δεν προκαλεί τάσεις πιθανής σύγχυσης η διατύπωση των ερωτήσεων επιτρέπει τη συλλογή των επιθυμητών στοιχείων το ερωτηματολόγιο έχει την κατάλληλη έκταση, δηλαδή δεν είναι ιδιαίτερα εκτενές, προκαλώντας την αδιαφορία ή τον εκνευρισμό των ερωτώμενων. Στην πιλοτική έρευνα, το ερωτηματολόγιο υποβάλλεται σε έναν περιορισμένο σύνολο ατόμων (π.χ , ανάλογα με τη μελέτη). Το σύνολο αυτό πρέπει να μην είναι ιδιαίτερα ομοιογενές.

29 Κωδικοποίηση των απαντήσεων του ερωτηματολογίου Με τον όρο «κωδικοποίηση» νοείται η μετατροπή των απαντήσεων σε αριθμούς ή σύμβολα, δηλαδή η μετατροπή του ποιοτικού στοιχείου (ολόκληρες φράσεις, ένα όνομα, μια κατάφαση ή άρνηση κ.λπ.) σε ποσοτικό ή ποιοτικό-συμβολικό. Φυσικά, η απάντηση μπορεί να έχει ήδη έναν αριθμό, οπότε δεν χρειάζεται μετατροπή. Η κωδικοποίηση μετατρέπει τις απαντήσεις σε μορφή κατάλληλη για μηχανογραφική επεξεργασία. Η «κωδικοποίηση» προϋποθέτει την πρόβλεψη των δυνατών κατηγοριών απάντησης σε κάθε ερώτηση. Στις ερωτήσεις «κλειστού τύπου» οι απαντήσεις είναι προ-κωδικοποιημένες. Αντίθετα στις ερωτήσεις «ανοικτού τύπου» δεν υπάρχει πρόβλεψη απάντησης και οι απαντήσεις ομαδοποιούνται σε κατηγορίες ή ομάδες απαντήσεων στις οποίες αποδίδονται κωδικοί.

30 Μέθοδος συμπλήρωσης ερωτηματολογίου Προσωπική συνέντευξη Πλεονεκτήματα: - Μεγάλο ποσοστό συμπλήρωσης των ερωτηματολογίων Μειονεκτήματα: - Καλά εκπαιδευόμενος ερευνητής. Τηλεφωνική συνέντευξη Πλεονεκτήματα: - Απλή και όχι δαπανηρή Μειονεκτήματα: - Ο ερωτώμενος μπορεί οποτεδήποτε αν ενοχληθεί από την συνέντευξη να την σταματήσει, ενώ σε μια προσωπική συνέντευξη είναι πιο δύσκολο. - Μπορεί να δώσει λανθασμένα αποτελέσματα αν δεν ληφθεί πρόνοια (π.χ. μη καταχωρημένοι αριθμοί τηλεφώνου). - Μικρό ποσοστό συμπλήρωσης των ερωτηματολογίων Αποστελλόμενο ταχυδρομικά, με ή web ερωτηματολόγιο Πλεονεκτήματα: - Χαμηλό κόστος Μειονεκτήματα: - Μικρός βαθμός συνεργασίας με τους ερευνητές. - Μικρό ποσοστό συμπλήρωσης των ερωτηματολογίων

31 Κωδικοποίηση Ερωτήσεων Ερωτηματολογίου Έρευνας με θέμα: «Επαγγελματικές Επιλογές Άνεργων Αποφοίτων ΣΔΟ» Ερώτηση Απάντηση Κωδικός E1 (1) Ηλικία Ηλικία των ερωτούμενων (π.χ. 26) Ηλικία (αριθμός) E2 (2) Φύλο Άνδρας 1 Γυναίκα 2 E3 (3) Τόπος μόνιμης κατοικίας Αγροτική περιοχή (< κατ.) Ημιαστική ( κατ.) Αστική περιοχή (> κατ.) E4 (4) Ποιο είναι το εκπαιδευτικό Γυμνάσιο 1 επίπεδο του πατέρα σας; Λύκειο 2 Πανεπιστήμιο 3 Μεταπτυχιακό 4 Άλλο 5 E4b (5) Διευκρινίστε το άλλο... * Ε4c (6) Σε περίπτωση Ανωτέρων / Ανωτάτων σπουδών ποιο το συγκεκριμένο αντικείμενο σπουδών του;... *

32 Ε5 (7) E5b (8) Ε6 (9) Αν σας ενδιαφέρει να εργαστείτε στον ιδιωτικό τομέα, δηλώστε την προτίμησή σας σε μια από τις παρακάτω κατηγορίες: Αναφέρατε τον λόγο προτίμησή σας; Ποια από τα επόμενα θεωρείτε σημαντικά για την εύρεση εργασίας; Μεγάλη Ιδιωτική 1 Επιχείρηση Μικρή Ιδιωτική Επιχείρηση 2 Γραφείο Παροχής 3 Υπηρεσιών Ατομική επιχείρηση 4 Εκπαίδευση 5 Άλλο 6... * Βαθμός πτυχίου Μεταπτυχιακές σπουδές Εργασιακή εμπειρία Γνωριμίες

33 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Όπου υπάρχει * οι ερωτήσεις είναι ανοικτές και για να κωδικοποιηθούν θα πρέπει πρώτα να αναλυθούν. Οι 9 ερωτήσεις είναι στην πραγματικότητα 12!!! Κάθε ερώτηση αντιστοιχεί σε μία μεταβλητή (επομένως υπάρχουν 12 μεταβλητές) Κάθε μεταβλητή παίρνει τόσες τιμές όσες και οι πιθανές απαντήσεις Η καταχώρηση της απάντησης σε μια ερώτηση γίνεται με την καταχώρηση του κωδικού της απάντησης. Η καταχώρηση των απαντήσεων γίνεται συνήθως σε ένα υπολογιστικό φύλλο (π.χ. Excel, SPSS). Κάθε γραμμή του φύλλου αντιστοιχεί σε ένα ερωτηματολόγιο, ενώ κάθε στήλη θα αντιστοιχεί σε μία μεταβλητή. Αν απαντηθούν 50 ερωτηματολόγια θα δημιουργηθεί ένας πίνακας με 50 γραμμές και 12 στήλες (μία στήλη για κάθε μεταβλητή).

34