ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΤΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΩΝ ΤΟΠΩΝ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

Transcript

1 Ε ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Θέμα: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΩΝ ΤΟΠΩΝ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Επιβλέπων: Παπαδάκης Ανδρέας Σπουδαστής/στρια: Καραμήτσος Ανδρέας ΑΘΗΝΑ

2 Περίληψη Ο σκοπός της παρούσης εργασίας είναι να μελετήσει τα χαρακτηριστικά και τα ποιοτικά πρότυπα ενός σχετικώς νέου μέσου που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας στον καθημερινό αγώνα τους για την εξυπηρέτηση του πολίτη. Το μέσο αυτό είναι το διαδίκτυο και ειδικότερα ο Δημόσιος Διαδικτυακός Τόπος κάθε φορέα. Η εργασία ξεκινά υπογραμμίζοντας την ολοένα και αυξανόμενη παρουσία του διαδικτύου στην καθημερινή εξυπηρέτηση των πολιτών από το κράτος. Περιγράφεται η σημασία των Δημοσίων Διαδικτυακών Τόπων των δημοσίων φορέων ως διαύλου πληροφόρησης, εξυπηρέτησης και επικοινωνίας μεταξύ των πολιτών και των δημόσιων λειτουργών. Κατόπιν, τονίζεται η ανάγκη η διαδικτυακή αυτή παρουσία των δημοσίων φορέων να διέπεται από κανόνες και κριτήρια που θα προστατεύουν και θα προάγουν τα συμφέροντα των πολιτών, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για έναν χώρο τόσο ευαίσθητο όσο η υγεία. Το επόμενο βήμα συνίσταται στην διατύπωση του σκοπού αυτής της εργασίας, που είναι η εξέταση των κριτηρίων που πρέπει να πληροί ο Δημόσιος Διαδικτυακός Τόπος ενός φορέα παροχής υπηρεσιών υγείας. Γίνεται μια πρώτη αναφορά στις βασικές κατηγορίες κριτηρίων που θα εξετασθούν προτού προχωρήσουμε στην ξεχωριστή ανάλυση καθενός. Αφού ορισθούν οι βασικές κατηγορίες κριτηρίων, αναλύουμε καθένα από αυτά ξεχωριστά, περιγράφοντας τα χαρακτηριστικά του και επεξηγώντας την σημασία του, αναφέροντας αν η ικανοποίηση κάποιων από αυτά είναι πιο επιτακτική σε σύγκριση με άλλων. Στο επόμενο μέρος, προχωράμε στην εξέταση περιπτώσεων για να δούμε κατά πόσο τα κριτήρια που θέσαμε ικανοποιούνται στην πράξη. Εξετάζουμε αναλυτικά δύο περιπτώσεις, επιχειρώντας και βαθμολόγηση των αντιστοίχων Δημοσίων Διαδικτυακών Τόπων προκειμένου να καταλήξουμε σε κάποια συμπεράσματα. Η παράθεση αυτών των συμπερασμάτων αποτελεί το τελικό μέρος της εργασίας, μαζί με έναν σύντομο επίλογο. Καταγράφουμε την κατάσταση που βλέπουμε να επικρατεί μαζί με τα προβλήματα που θεωρούμε ως σημαντικότερα και διατυπώνουμε προτάσεις για την μελλοντική βελτίωση των Δημοσίων Διαδικτυακών Τόπων. 2

3 Λέξεις κλειδιά: Δημόσιος Διαδικτυακός Τόπος (ΔΔΤ) Κριτήρια Προσβασιμότητα Περιεχόμενα Υπηρεσίες Δομή 3

4 Executive Summary The goal of this study is to look into the features and quality standards of a relatively new medium which can be used by health service providers in their daily struggle to serve the citizenry. This medium is the internet and specifically the Public Website of each institution. The study begins by stressing the continuously increasing presence of the internet in the daily service of the citizen by the state. There is a description of the importance of the Public Websites of the public institutions as a channel for information, services and communication between the citizens and the civil servants. After that, there is a stress of the need for this public institutions internet presence to be defined by rules and criteria which will protect and promote the citizens interests, especially when an area as sensitive as health is concerned. The next step consists of the declaration of the goal of this study, which is to examine the criteria the Public Website of a health service provider must fulfill. We make a first reference to the categories of the criteria that are going to be examined before we probe into each one separately. After the basic categories of criteria are defined, we break down each one of them separately, describing its features and explaining its importance, mentioning if the fulfillment of some of them is more imperative in comparison to that of others. On the next part, we move on to case studies to see to what extent the criteria we set are actually fulfilled. We examine two cases thoroughly and some others briefly, attempting also to give grades to the relative Public Websites in order to come up with some conclusions. The statement of these conclusions makes the final part of the study along with a brief closure. We commit to paper the current situation as we see it together with the problems we consider the most important and we set forth proposals for the future improvement of Public Websites. Key words: Public Website Criteria Accessibility Content Services Structure 4

5 Πίνακας περιεχομένων Περίληψη... 2 Executive Summary Εισαγωγή Ανάλυση των κριτηρίων Κριτήρια προσβασιμότητας Ταχύτητα φόρτωσης σελίδων Σωστή εμφάνιση με διαφορετικούς φυλλομετρητές (browsers) Κριτήρια ονοματολογίας Μέγεθος σελίδων Κριτήρια Web Content Accessibility Guidelines Πρότυπα του W3C για την σύνταξη των γλωσσών HTML και CSS Οριζόντια και κατακόρυφη ράβδος κύλισης Σχεδιασμός και λειτουργικότητα που καλύπτουν τις ανάγκες των ειδικών ομάδων πληθυσμού (άτομα με αναπηρία, ηλικιωμένοι και άλλες ευπαθείς ομάδες) Κριτήρια περιεχομένου και υπηρεσιών Παρουσίαση της ταυτότητας του φορέα Σαφής προσδιορισμός των υπηρεσιών και των αρμοδιοτήτων του (και των εγκαταστάσεων/εξοπλισμού του, αν είναι απαραίτητο) Κατάλογος τηλεφωνικών αριθμών και για όλους τους υπαλλήλους Οργανόγραμμα Δυνατότητα επικοινωνίας και σχολίων Όροι χρήσεως Παραπομπές σε ιστοτόπους άλλων σχετικών υπηρεσιών, φορέων και βάσεων δεδομένων Αντίθεση χρωμάτων και αναγνωσιμότητα του κειμένου Μη ύπαρξη κενών σελίδων και συνδέσμων που δεν ισχύουν Επίπεδο Ηλεκτρονικοποίησης των παρεχομένων υπηρεσιών και πλήθος αυτών Κατάταξη εμφάνισης στις μηχανές αναζήτησης Περιεχόμενο του ΔΔΤ σε παραπάνω από μία γλώσσες Κριτήρια δομής Εφαρμογή bread crumbing και αριθμός επιπέδων Αρχεία που προσφέρονται για downloading σε format που μπορεί να διαβαστεί από προγράμματα ανοικτού κώδικα Παράθεση και ταξινόμηση του αρχείου αναρτήσεων με βάση ημερολογιακά ή άλλα κριτήρια Ταξινόμηση των μελετών και εμπειρογνωμοσυνών με βάση θεματικά ή άλλα κριτήρια Μηχανή αναζήτησης με απλή / σύνθετη αναζήτηση Εξετάσεις περιπτώσεων Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ο Ευαγγελισμός» Κριτήρια προσβασιμότητας Ταχύτητα φόρτωσης σελίδων Σωστή εμφάνιση με διαφορετικούς φυλλομετρητές Κριτήρια ονοματολογίας Μέγεθος σελίδων

6 Κριτήρια Web Content Accessibility Guidelines Πρότυπα W3C για HTML και CSS Οριζόντια και κατακόρυφη ράβδος κύλισης Σχεδιασμός και λειτουργικότητα που καλύπτουν τις ανάγκες των ειδικών ομάδων πληθυσμού (άτομα με αναπηρία, ηλικιωμένοι και άλλες ευπαθείς ομάδες) Κριτήρια περιεχομένου και υπηρεσιών Παρουσίαση της ταυτότητας του φορέα Σαφής προσδιορισμός των υπηρεσιών και των αρμοδιοτήτων (και των εγκαταστάσεων/εξοπλισμού, αν είναι απαραίτητο) Κατάλογος τηλεφωνικών αριθμών και για όλους τους υπαλλήλους Δυνατότητα επικοινωνίας και σχολίων Όροι χρήσεως Παραπομπές σε ιστοτόπους άλλων σχετικών υπηρεσιών, φορέων και βάσεων δεδομένων Αντίθεση χρωμάτων και αναγνωσιμότητα κειμένου Τυχόν ύπαρξη κενών σελίδων και παραπομπών που δεν ισχύουν Επίπεδο Ηλεκτρονικοποίησης παρεχομένων υπηρεσιών και πλήθος αυτών Κατάταξη εμφάνισης στις μηχανές αναζήτησης Περιεχόμενο του ΔΔΤ σε παραπάνω από μία γλώσσες Κριτήρια δομής Bread crumbing και αριθμός επιπέδων Αρχεία που προσφέρονται για downloading σε format που μπορεί να διαβαστεί από προγράμματα ανοικτού κώδικα Παράθεση και ταξινόμηση του αρχείου αναρτήσεων με βάση ημερολογιακά ή άλλα κριτήρια Μηχανή αναζήτησης με απλή ή σύνθετη αναζήτηση Βαθμολόγηση Δημοσίου Διαδικτυακού Τόπου Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης ΑΧΕΠΑ Κριτήρια προσβασιμότητας Ταχύτητα φόρτωσης σελίδων Σωστή εμφάνιση με διαφορετικούς φυλλομετρητές Κριτήρια ονοματολογίας Μέγεθος σελίδων Κριτήρια Web Content Accessibility Guidelines Πρότυπα W3C για HTML και CSS Οριζόντια και κατακόρυφη ράβδος κύλισης Σχεδιασμός και λειτουργικότητα που καλύπτουν τις ανάγκες των ειδικών ομάδων πληθυσμού (άτομα με αναπηρία, ηλικιωμένοι και άλλες ευπαθείς ομάδες) Κριτήρια περιεχομένου και υπηρεσιών Παρουσίαση της ταυτότητας του φορέα Σαφής προσδιορισμός των υπηρεσιών και των αρμοδιοτήτων (και των εγκαταστάσεων/εξοπλισμού, αν είναι απαραίτητο) Κατάλογος τηλεφωνικών αριθμών και για όλους τους υπαλλήλους Οργανογράμματα Δυνατότητα επικοινωνίας και σχολίων Όροι χρήσεως

7 Παραπομπές σε ιστοτόπους άλλων σχετικών υπηρεσιών, φορέων και βάσεων δεδομένων Αντίθεση χρωμάτων και αναγνωσιμότητα κειμένου Τυχόν ύπαρξη κενών σελίδων και παραπομπών που δεν ισχύουν Επίπεδο Ηλεκτρονικοποίησης παρεχομένων υπηρεσιών και πλήθος αυτών Κατάταξη εμφάνισης στις μηχανές αναζήτησης Περιεχόμενο του ΔΔΤ σε παραπάνω από μία γλώσσες Κριτήρια δομής Bread crumbing και αριθμός επιπέδων Αρχεία που προσφέρονται για downloading σε format που μπορεί να διαβαστεί από προγράμματα ανοικτού κώδικα Παράθεση και ταξινόμηση του αρχείου αναρτήσεων με βάση ημερολογιακά ή άλλα κριτήρια Μηχανή αναζήτησης με απλή ή σύνθετη αναζήτηση Βαθμολόγηση Δημοσίου Διαδικτυακού Τόπου Συμπεράσματα και προτάσεις Επίλογος Βιβλιογραφία

8 1. Εισαγωγή Βρισκόμαστε χρονικά λίγο μετά το τέλος μιας δεκαετίας κατά την οποία το διαδίκτυο γνώρισε αλματώδη ανάπτυξη παγκοσμίως. Μπορούμε να πούμε πως αυτός ο δίαυλος επικοινωνίας και ανταλλαγής δεδομένων, που άρχισε να μπαίνει στις ζωές μας ευρέως κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990, στα πρώτα χρόνια του 21 ου αιώνα ξεπέρασε τις όποιες «παιδικές» αδυναμίες του, έγινε πολύ πιο προσιτός και, με την καθιέρωση του Web 2.0, έδειξε πλέον να ωριμάζει. Με την ανάπτυξη αυτή του διαδικτύου, αυξανόταν παράλληλα και ο βαθμός στον οποίο αυτό εισχωρούσε στην καθημερινότητά μας. Σήμερα, δεν θα χρειαζόταν πολλή προσπάθεια για να παραδεχθεί και ο πιο δύσπιστος πόσο μεγάλη σημασία έχει το διαδίκτυο στην επικοινωνία μας, τις συναλλαγές μας, ακόμα και την ψυχαγωγία μας. Ο τομέας της υγείας, κατέχοντας τόσο σημαντική θέση στις ζωές μας, δεν θα μπορούσε να μην ακολουθήσει αυτήν την εξέλιξη. Οι διαδικτυακές δομές χρησιμοποιούνται πλέον παγκοσμίως για λειτουργίες όπως η τηλεϊατρική, η ανταλλαγή αρχείων εικόνας μεταξύ ιατρών για την εξαγωγή γνωματεύσεων και η δημιουργία βάσεων δεδομένων σχετικών με θέματα υγείας. Ωστόσο, η διαδικτυακή δίοδος μέσω της οποίας οι πάροχοι υπηρεσιών υγείας απευθύνονται στην μεγαλύτερη μερίδα του κοινού παραμένει ο Δημόσιος Διαδικτυακός Τόπος τους (ΔΔΤ). Η αναζήτηση βασικών πληροφοριών για θέματα λειτουργίας και εξυπηρέτησης του κοινού των νοσοκομείων και των λοιπών παρόχων υπηρεσιών υγείας αλλά και η δυνατότητα επικοινωνίας του πολίτη με αυτούς τους φορείς αποτελεί πλέον ένα εργαλείο που μπορεί να διευκολύνει, όχι μόνο τους χρήστες των υπηρεσιών αυτών, αλλά και το προσωπικό που τις προσφέρει. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται μία αύξηση των Ελληνικών ιστοτόπων που είναι αφιερωμένοι σε θέματα υγείας, γεγονός που υποδηλώνει και μια αντίστοιχη αύξηση του σχετικού ενδιαφέροντος από την πλευρά των χρηστών. Όπως κάθε νέα εξέλιξη στο διαδίκτυο, έτσι και αυτή αρχικά δεν ακολουθούσε κάποιους κανόνες ή κάποια κριτήρια σχετικά με την λειτουργία της και τα χαρακτηριστικά της. Για χρόνια, εθεωρείτο επιτυχία ακόμα και η πλέον λιτή και ελλιπής διαδικτυακή παρουσία για κάποιον φορέα παροχής υπηρεσιών υγείας. Όμως, η ωρίμανση του διαδικτύου και της βάσεως χρηστών του καλεί όλο και περισσότερο 8

9 για την οργάνωση και την βελτίωση της ποιότητας των πληροφοριών που προσφέρονται στους ενδιαφερομένους. Η γενικότερη υιοθέτηση κανόνων και κριτηρίων που θα διέπουν την δομή, την εμφάνιση και το περιεχόμενο των ΔΔΤ των παρόχων υπηρεσιών υγείας καθίσταται πλέον απολύτως αναγκαία. Αποτελεί ζητούμενο τόσο για την σωστή και ισότιμη πληροφόρηση όλων των πολιτών όσο και για την εικόνα που θα έχει να επιδείξει ο τομέας της υγείας στην Ελλάδα. Σκοπός της παρούσης εργασίας είναι να παραθέσει κάποια από αυτά τα κριτήρια που θα μπορούσαν να κριθούν αναγκαία με βάση τα σημερινά τεχνολογικά και κοινωνικά δεδομένα. Θα μπορούσε ίσως, αν κριθεί επαρκής, να χρησιμεύσει ως μιας μορφής οδηγός για την κάλυψη τυχόν ελλείψεων σε υπάρχοντες Δημόσιους Διαδικτυακούς Τόπους ή ως λίστα αναφοράς για την δημιουργία και την εξέταση μελλοντικών. Κάθε κριτήριο πρόκειται να παρουσιασθεί ξεχωριστά, με την φύση του και την σημασία του να επεξηγούνται. Σε κάποια, τα οποία κρίνουμε ότι έχουν υψηλότερη σημασία, θα εμβαθύνουμε περισσότερο, επισημαίνοντας την καίρια φύση τους και υπογραμμίζοντας τους λόγους για αυτήν. Για την επιλογή τους συμβουλευθήκαμε ποικιλία σχετικών πηγών, τόσο ελληνικών (όπως το Πλαίσιο Πιστοποίησης Δημόσιων Διαδικτυακών Τόπων) όσο και ξένων. Στην συνέχεια, θα προχωρήσουμε στην εξέταση περιπτώσεων. Θα παρουσιάσουμε ιστοτόπους νοσοκομείων από την Αθήνα και άλλες πόλεις της Ελλάδος, αλλά θα παρουσιάσουμε και περιπτώσεις του εξωτερικού. Θα προχωρήσουμε σε βαθμολόγηση των ιστοτόπων αυτών με βάση το κατά πόσο πληρούν τα κριτήρια που έχουμε θέσει. Θα εφαρμόσουμε την ίδια διαδικασία και σε ιστοτόπους άλλων φορέων που σχετίζονται με την υγεία, όπως οι Υγειονομικές Περιφέρειες. Τα κριτήρια έχουν χωρισθεί με βάση τον γενικότερο σκοπό που εξυπηρετούν. Οι κατηγορίες στις οποίες έχει γίνει αυτή η διαίρεση είναι: Κριτήρια προσβασιμότητας. Κριτήρια περιεχομένου και υπηρεσιών. Κριτήρια δομής. Τα θέματα προσβασιμότητας κάθε ιστοτόπου επιλέχθηκαν ως το πρώτο γενικό ζήτημα που θα μας απασχολήσει καθώς αφορούν τις βασικές του λειτουργίες και τον 9

10 αριθμό χρηστών που τελικά θα βρίσκονται σε θέση να τον εντοπίσουν και να τον χρησιμοποιήσουν. Τα κριτήρια περιεχομένου και υπηρεσιών θεωρήθηκαν ως το επόμενο λογικό βήμα, αφού αποτελούν την «καρδιά» κάθε ιστοτόπου και αυτά που κατ εξοχήν ξεχωρίζουν τις «χρήσιμες» από τις «διακοσμητικές» ιστοσελίδες. Το γεγονός πως τα κριτήρια δομής αποτελούν το τρίτο θέμα με το οποίο θα ασχοληθούμε δεν σημαίνει πως θεωρούνται καθ οιονδήποτε τρόπο λιγότερο σημαντικά. Απεναντίας, η σημασία τους είναι πολύ μεγάλη, καθώς ένας πλούσιος σε περιεχόμενα ιστότοπος μπορεί τελικά να καταστεί δύσχρηστος λόγω ανεπαρκούς δομής. Κάθε θεματική ομάδα κριτηρίων που έχουμε ξεχωρίσει αποτελεί ίσο μέρος ενός όλου. Τυχόν σημαντικές ελλείψεις σε οποιαδήποτε από αυτές μπορούν εύκολα να οδηγήσουν έναν δυνητικά πολύ χρήσιμό ιστότοπο στην κατάσταση του «ξεχασμένου», όπως έχει γίνει σε ποικίλες περιπτώσεις στο παρελθόν. Η βαθμολόγηση κάθε ΔΔΤ, θα γίνει με άριστα το εκατό. Σε κάθε κατηγορία, ανάλογα με την σπουδαιότητα που της αποδίδουμε, έχει κατανεμηθεί το αντίστοιχο ποσοστό το οποίο θα συμβάλει στην συνολική βαθμολογία. Η κατανομή αυτή επιλέξαμε να γίνει ως εξής: - Κριτήρια προσβασιμότητας: 35% - Κριτήρια περιεχομένου και υπηρεσιών: 40% - Κριτήρια δομής: 25% Για κάθε κατηγορία κριτηρίων, θα θεωρήσουμε ως άριστη βαθμολογία συνέπειας το ποσοστό επί της συνολικής βαθμολογίας που απονείμαμε σε αυτήν. Έτσι, για παράδειγμα, η άριστη βαθμολογία για την συνέπεια ενός ΔΔΤ προς τα κριτήρια δομής που έχουμε θέσει θα είναι 25, καθώς αποφασίσαμε πως τα κριτήρια αυτά θα συμβάλουν στο 25% της βαθμολογίας. Ο βαθμός βεβαίως δεν είναι τίποτε άλλο από ένας απλός αριθμός, και δύο ιστότοποι με παραπλήσια βαθμολογία μπορούν να διαφέρουν πολύ μεταξύ τους ως προς τα δυνατά και τα αδύνατά τους σημεία. Θα ήταν καλό να θεωρηθεί περισσότερο ως το σημείο στο οποίο κάθε ΔΔΤ πληροί τα πρότυπα τα οποία θα αναπτύξουμε παρακάτω. 10

11 2. Ανάλυση των κριτηρίων 2.1. Κριτήρια προσβασιμότητας Όπως αναφέραμε και πιο πάνω, η προσβασιμότητα που έχει να επιδείξει κάθε ιστότοπος αποτελεί βασικό παράγοντα που θα κρίνει πόσοι χρήστες θα βρεθούν σε θέση να τον χρησιμοποιήσουν και ποια θα είναι η πρώτη τους εντύπωση από αυτόν. Δεδομένης και της φύσης των ιστοτόπων που εξετάζουμε, θα είναι καλό να λαμβάνεται ιδιαίτερη μέριμνα για τις ειδικές ανάγκες ατόμων που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού ή που πιθανόν να δυσκολεύονται να κατανοήσουν το σύνολο των παρεχομένων πληροφοριών. Παρακάτω, θα προχωρήσουμε στην εξέταση επιμέρους χαρακτηριστικών τα οποία συμβάλλουν στην διευκόλυνση της πρόσβασης των χρηστών στις πληροφορίες ενός ιστοτόπου Ταχύτητα φόρτωσης σελίδων. Στην σημερινή εποχή, κατά την οποία οι συνδέσεις ΑDSL αποτελούν πλέον κοινό τόπο και στην Ελλάδα, η ταχύτητα με την οποία φορτώνονται οι σελίδες ενός ιστοτόπου μπορεί εκ πρώτης όψεως να φαίνεται ξεπερασμένη ως κριτήριο και να μοιάζει με κάτι που θα ταίριαζε πιο πολύ να εξετασθεί την εποχή των dial-up συνδέσεων. Ωστόσο, ακόμα και σήμερα, μια σελίδα μπορεί να χρειαστεί δυσανάλογα μεγάλο χρόνο να εμφανισθεί στην οθόνη του χρήστη αν περιέχει υπερβολικά μεγάλο αριθμό δεδομένων ή αντλεί τα δεδομένα αυτά από άλλους ιστοτόπους. Επίσης, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι στα πιο απομονωμένα γεωγραφικώς μέρη της χώρας μας, τα οποία απέχουν αρκετά από κάποιο τηλεφωνικό κέντρο, οι συνδέσεις στο διαδίκτυο παραμένουν πιο αργές και ασταθείς. Επιπλέον, μεγαλύτερη ταχύτητα φόρτωσης των σελίδων σημαίνει και μεγαλύτερο κίνδυνο μια σελίδα να καταρρεύσει και να χρειάζεται έτσι η προσπέλασή της από την αρχή. Έτσι, αν και όχι σε τόσο καίριο βαθμό όσο πριν κάποια χρόνια, πιστεύουμε πως η ταχύτητα φόρτωσης των σελίδων εξακολουθεί να αποτελεί ένα κριτήριο το οποίο θα ήταν καλό να συμψηφίζεται στην μέτρηση της συνολικής ποιότητας μιας σελίδας. 11

12 Το εργαλείο που διαλέξαμε να χρησιμοποιήσουμε για την μέτρηση αυτών των ταχυτήτων είναι το Web Page Analyzer Αποτελεί ένα ελεύθερο διαδικτυακώς χρησιμοποιήσιμο εργαλείο μέτρησης μεγέθους ιστοσελίδων, σύνθεσης τους και ταχύτητας φόρτωσης. Μπορεί να βρεθεί στην διεύθυνση Αναπτύχθηκε από την Website Optimization LLC και βρίσκεται στην σημερινή του έκδοση από τον Ιανουάριο του Σκοπός του είναι να βοηθήσει τους σχεδιαστές ιστοσελίδων στην καλύτερη δυνατή ρύθμιση του ιστοτόπου που αναπτύσσουν μέσω δοκιμών και μετρήσεων. Το Web Page Analyzer θα χρησιμεύσει και σε άλλες μετρήσεις μας αργότερα, κατά τις οποίες θα το αναφέρουμε απλώς ονομαστικά με την διαδικτυακή του διεύθυνση σε παρένθεση για γρήγορη αναφορά Σωστή εμφάνιση με διαφορετικούς φυλλομετρητές (browsers). Η σωστή εμφάνιση μιας ιστοσελίδας με διαφορετικούς browsers (ο Ελληνικός όρος «φυλλομετρητής» δεν έχει καταφέρει να γίνει δημοφιλής) μπορεί αρχικά να φαίνεται ως κάτι εύκολο να επιτευχθεί. Στην πραγματικότητα, όμως, η κατάσταση διαφέρει ελαφρώς. Αν και κάθε browser της αγοράς έχει την δυνατότητα να διαβάζει τις βασικές γλώσσες σήμανσης (HTML, XHTML, PHP, ASPX κλπ.), ο τρόπος με τον οποίο καθένας θα εμφανίσει μια ιστοσελίδα δεν είναι ίδιος. Αυτό ισχύει σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό σε περιπτώσεις πιο σύνθετων σελίδων, καθώς κάποιες ειδικές λειτουργίες μπορεί να μην είναι στον ίδιο βαθμό συμβατές με όλους τους browsers ή να απαιτούν πρόσθετα (plug-ins) τα οποία να μην έχουν εκδοθεί για κάθε browser που κυκλοφορεί. Αν και σήμερα αυτό το πρόβλημα δεν είναι τόσο έντονο όσο παλαιότερα, ο ανταγωνισμός μεταξύ των εταιρειών που έχουν κυκλοφορήσει browsers και η συνεχής διάθεση νέων εκδόσεών των προϊόντων τους (συχνά βεβιασμένα) ακριβώς λόγω του ανταγωνισμού αυτού δεν μας επιτρέπει ακόμα να θεωρήσουμε πως έχει ξεπερασθεί. Στα πλαίσια της παρούσης εργασίας, δοκιμάσαμε πώς ανταποκρίνεται κάθε σελίδα στις νεότερες εκδόσεις των πέντε πιο δημοφιλών browsers της αγοράς. Έτσι, χρησιμοποιήσαμε τον Mozilla Firefox (έκδοση 6.0.1), τον Microsoft Internet Explorer (έκδοση 9.0.2), τον Opera (έκδοση 11.51), τον Google Chrome (έκδοση ) και τον Apple Safari (έκδοση 5.1). Να σημειώσουμε πως για τον κύριο 12

13 όγκο των υπολοίπων δοκιμών που έγιναν κατά την διάρκεια της εργασίας χρησιμοποιήθηκαν κατά κύριο λόγο ο Mozilla Firefox και κατά δεύτερο λόγο ο Microsoft Internet Explorer και ο Apple Safari. Αυτό το κριτήριο μπορούμε να το θεωρήσουμε ως ιδιαίτερης σημασίας για την προσβασιμότητα που θα επιδεικνύει ο ιστότοπος Κριτήρια ονοματολογίας Η ονοματολογία ενός ΔΔΤ παίζει σημαντικό ρόλο στο πόσο εύκολα θα είναι δυνατόν να βρεθεί από το κοινό στο οποίο απευθύνεται. Τα κριτήρια ονοματολογίας αφορούν τόσο την επίσημη ονομασία του ιστοτόπου όσο και το όνομα χώρου του (domain name, π.χ. Στην σημερινή εποχή, που η πλειοψηφία των χρηστών δεν απομνημονεύει ονόματα χώρου αλλά βρίσκει την διαδικτυακή διεύθυνση κάθε φορέα μέσω μηχανών αναζήτησης, η επίσημη ονομασία του ιστοτόπου, δηλαδή αυτή που αναγράφεται στην λωρίδα τίτλου του παραθύρου του φυλλομετρητή, κατέχει εκ των πραγμάτων πιο σημαντικό ρόλο. Ωστόσο, ο μόνος πραγματικός κανόνας που διέπει την επίσημη ονομασία του ΔΔΤ είναι και ο πλέον αυτονόητος, δηλαδή ότι η ονομασία αυτή πρέπει να έχει άμεση σχέση και να περιγράφει την φύση και το ειδικό αντικείμενο του φορέα. Επίσης, για τις επιμέρους σελίδες του ιστοτόπου, οι οποίες περιγράφουν συγκεκριμένα θέματα που αφορούν τον φορέα ή επιτελούν συγκεκριμένες λειτουργίες, είναι καλό να υπάρχει δίπλα από την επίσημη ονομασία του φορέα και ένας, αν είναι δυνατόν, μονολεκτικός τίτλος για την σελίδα, χωρισμένος από την επίσημη ονομασία με παύλα ή κάποιο παρόμοιο διαχωριστικό σημείο στίξης. Απεναντίας, από τα πρώτα χρόνια ευρείας χρήσης του διαδικτύου άρχισαν να διαμορφώνονται ιδιαίτεροι κανόνες για την μορφή των Ονομάτων Χώρου. Ο λόγος ήταν πως για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα ο πιο πρακτικός τρόπος πρόσβασης σε έναν ιστότοπο ήταν η απομνημόνευση και η απευθείας αναγραφή του Ονόματος Χώρου του στην γραμμή διεύθυνσης του φυλλομετρητή, καθώς οι μηχανές αναζήτησης παρουσίαζαν ακόμα αρκετές ατέλειες στην λειτουργία τους. Ένα πρώτο σημαντικό ζητούμενο για το Όνομα Χώρου είναι να περιγράφει την φύση και τα ειδικά καθήκοντα του φορέα, όπως άλλωστε ισχύει και για την επίσημη διαδικτυακή ονομασία του. Όταν πρόκειται για φορέα υγείας, συνήθως προτιμάται ως Όνομα Χώρου η ονομασία με την οποία είναι ευρύτερα γνωστός ή, αν αυτή είναι 13

14 υπερβολικά μεγάλη σε χαρακτήρες, η συντομογραφία του (π.χ. Το κριτήριο επιλογής ανάμεσα στην πλήρη ονομασία του φορέα ή την συντομογραφία του είναι ο συνολικός αριθμός χαρακτήρων του Ονόματος Χώρου σε κάθε περίπτωση. Αυτό δεν πρέπει να ξεπερνά τους τριάντα χαρακτήρες μαζί με το πρόθεμα www και την όποια κατάληξη (π.χ..gr ή.gov.gr). Ακόμα, ο ΔΔΤ πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον ένα όνομα χώρου με αλφαριθμητικούς χαρακτήρες του λατινικού αλφαβήτου (π.χ. Σήμερα, ένας ιστότοπος μπορεί να διαθέτει όνομα χώρου που θα αποτελείται αποκλειστικά από ελληνικούς χαρακτήρες. Ωστόσο, μια τέτοια πρακτική για έναν Δημόσιο Διαδικτυακό Τόπο, ειδικά για κάποιον που απευθύνεται σε μεγάλο αριθμό χρηστών, δεν θα ήταν ενδεδειγμένη, καθώς έτσι δυσκολεύεται η πρόσβαση σε οποιονδήποτε δεν έχει γνώση της Ελληνικής γλώσσας ή διαθέτει υπολογιστή που δεν υποστηρίζει τους ελληνικούς χαρακτήρες. Για τον ίδιο λόγο, είναι προτιμητέο ως όνομα χώρου να επιλέγεται η απόδοση του ονόματος του φορέα στην Αγγλική ή έστω η φωνητική μεταφορά αυτού στο λατινικό αλφάβητο. Επιπλέον, τα όποια συνθετικά του ονόματος είναι καλό να μη χωρίζονται με κάποιο διαζευκτικό όπως - ή _. Στις περιπτώσεις που θα εξετάσουμε, θα αξιολογήσουμε κατά πόσο κάθε ΔΔΤ ανταποκρίνεται στα κριτήρια που έχουν τεθεί τόσο για την επίσημη ονομασία του όσο και για το όνομα χώρου του Μέγεθος σελίδων Το μέγεθος των σελίδων ενός ιστοτόπου επηρεάζει ιδιαίτερα τον βαθμό στον οποίο αυτός θα είναι εύχρηστος και προσβάσιμος. Εξυπακούεται, βεβαίως, ότι υπάρχουν μόνο ανώτατα όρια μεγέθους. Αν τα όρια αυτά υπερβαίνονται, τότε μπορούν να προκύψουν διάφορα προβλήματα σχετικά με την πρόσβαση. Για παράδειγμα, θα είναι σαφώς πιο δύσκολο και χρονοβόρο για κάποιον χρήστη με αργή σύνδεση να φορτώσει μια σελίδα μεγάλου μεγέθους. Επίσης, μια σελίδα ενδέχεται να έχει μεγάλο μέγεθος επειδή χρησιμοποιεί πολλά πρόσθετα (π.χ. Flash ή προγράμματα αναπαραγωγής ήχου όπως το Windows Media Player). Σε αυτήν την περίπτωση, αυξάνεται ο κίνδυνος κάποιο από τα πρόσθετα αυτά να καταρρεύσει κατά την φόρτωσή του, αναγκάζοντας έτσι τον χρήστη να φορτώσει ξανά την σελίδα ή, αν το πρόβλημα παραμένει, να προβεί σε επανεκκίνηση του υπολογιστή. 14

15 Το μέγεθος της αρχικής σελίδας ενός ΔΔΤ προτείνεται να μη ξεπερνά τα 200KB, δίχως να υπολογίζονται οι όποιες αναπαραγωγές πολυμέσων. Για τις υπόλοιπες σελίδες, το ανώτερο προτεινόμενο μέγεθος ανέρχεται στα 250KB. Η αλήθεια είναι πως, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι σελίδες ενός ΔΔΤ έχουν ως κύρια αποστολή την παροχή πληροφοριών για κάποιο συγκεκριμένο θέμα, τα μεγέθη αυτά μπορούν να θεωρηθούν εύλογα και η όποια μεγάλη απόκλιση από αυτά είναι πιθανότερο να οφείλεται σε λάθη κατά τον σχεδιασμό της σελίδας. Για την μέτρηση του μεγέθους των ιστοσελίδων που θα εξετάσουμε θα χρησιμοποιήσουμε και πάλι το εργαλείο Web Page Analyzer 0.98 το οποίο θα μας χρησιμεύσει και για την μέτρηση της ταχύτητας φόρτωσης Κριτήρια Web Content Accessibility Guidelines Η «Πρωτοβουλία για την Προσβασιμότητα του Ιστού» (Web Accessibility Initiative WAI) αποτελεί έργο που τελεί υπό την αιγίδα του World Wide Web Consortium (W3C), της διεθνούς οργάνωσης προτυποποίησης του διαδικτύου. Μέσω αυτής της πρωτοβουλίας, έχει διαμορφωθεί ένα σύνολο προδιαγραφών, οδηγιών και κατευθύνσεων για την υλοποίηση προσβάσιμων διαδικτυακών τόπων. Οι «Οδηγίες για την Προσβασιμότητα του Περιεχομένου του Ιστού» (Web Content Accessibility Guidelines WCAG) αποτελούνται από σημεία ελέγχου της προσβασιμότητας σε καθένα από τα οποία αντιστοιχεί ένα επίπεδο προτεραιότητας ανάλογα με την επίδραση που αυτό έχει στην προσβασιμότητα. Οι Οδηγίες αυτές εγκρίθηκαν και δημοσιεύθηκαν τον Μάιο του 1999 και μπορούν να βρεθούν στο διαδίκτυο στη διεύθυνση Τον Δεκέμβριο του 2008 δημοσιεύθηκε η έκδοση 2.0 των Οδηγιών, οι οποίες όμως δεν απαιτούν σημαντικές αλλαγές από τους ιστοτόπους που ακολουθούσαν ήδη τα πρότυπα της έκδοσης 1.0. Τα εν λόγω επίπεδα προτεραιότητας είναι τα εξής: Προτεραιότητα 1 (Priority 1): Αποτελεί το σημείο ελέγχου στο οποίο οι υπεύθυνοι ανάπτυξης περιεχομένου του ιστοτόπου είναι υποχρεωμένοι να είναι συνεπείς. Διαφορετικά, μία ή περισσότερες ομάδες χρηστών δεν θα μπορούν να έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες του εγγράφου. 15

16 Προτεραιότητα 2 (Priority 2): Αποτελεί σημείο ελέγχου με το οποίο είναι επιθυμητό και προτείνεται να είναι συνεπείς οι υπεύθυνοι ανάπτυξης περιεχομένου του ιστοτόπου. Αν δεν το καταφέρουν, μία ή περισσότερες ομάδες χρηστών θα δυσκολεύονται να έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες του εγγράφου. Προτεραιότητα 3 (Priority 3): Πρόκειται για ένα σημείο ελέγχου το οποίο οι υπεύθυνοι ανάπτυξης περιεχομένου έχουν την ευχέρεια να εξετάσουν. Αν δεν τον κάνουν, μία ή περισσότερες ομάδες χρηστών θα έχουν κάποιες σχετικές δυσκολίες όσον αφορά την πρόσβαση στις πληροφορίες του εγγράφου. Επίσης, το W3C έχει ορίσει κάποια επίπεδα συμμόρφωσης με τα παραπάνω σημεία ελέγχου, τα οποία έχουν ως εξής: Επίπεδο συμμόρφωσης «Α»: Συνέπεια προς όλα τα σημεία ελέγχου προτεραιότητας 1. Επίπεδο συμμόρφωσης «ΑΑ»: Συνέπεια προς όλα τα σημεία ελέγχου προτεραιότητας 1 και 2. Επίπεδο συμμόρφωσης «ΑΑΑ»: Συνέπεια προς όλα τα σημεία ελέγχου προτεραιότητας 1, 2 και 3. Με βάση τα παραπάνω, η συμμόρφωση των Δημοσίων Διαδικτυακών Τόπων με τα πρότυπα των Web Content Accessibility Guidelines είναι απαραίτητη στο επίπεδο «Α», συνιστάται για το επίπεδο «ΑΑ» και μελετάται για το επίπεδο «ΑΑΑ». Για τον έλεγχο της συμμόρφωσης των εξεταζόμενων ΔΔΤ με κάθε επίπεδο θα χρησιμοποιήσουμε το εργαλείο Total Validator Tool. Αποτελεί πρόγραμμα το οποίο αναπτύχθηκε ακριβώς για την εξέταση του κατά πόσο ένας ιστότοπος συμμορφώνεται με τα πρότυπα WCAG, αποφαινόμενο για τον συνολικό αριθμό λαθών και προειδοποιήσεων που εντοπίζονται στον σχεδιασμό του ανά σελίδα. Ως αντιπροσωπευτικό δείγμα της γενικότερης κατάστασης στις σελίδες κάθε ιστοτόπου, επιλέξαμε να ελέγξουμε την αρχική σελίδα, η εικόνα και ο σχεδιασμός της οποίας συνήθως αντικατοπτρίζει όσα ισχύουν και για τις υπόλοιπες. 16

17 Πρότυπα του W3C για την σύνταξη των γλωσσών HTML και CSS Το World Wide Web Consortium έχει καθιερώσει επίσης και πρότυπα για την σωστή σύνταξη των γλωσσών HTML και CSS. Η εξέταση σε βάθος αυτών των προτύπων ξεφεύγει από τους σκοπούς της παρούσης εργασίας, ωστόσο η συμμόρφωση ενός ιστοτόπου με τα κριτήρια αυτά είναι ιδιαίτερα σημαντική. Η HTML και η CSS αποτελούν δύο από τις βασικότερες γλώσσες στις οποίες βασίζεται σήμερα η κατασκευή ιστοσελίδων, ακόμα και αυτών που έχουν τα πιο απλά χαρακτηριστικά. Τα όποια λάθη στην σύνταξή τους θα μπορούσαν δυνητικά να οδηγήσουν σε σοβαρές δυσλειτουργίες του ιστοτόπου, στον αποκλεισμό των χρηστών από κάποιες πληροφορίες ή στην παραπομπή τους σε λάθος πληροφορίες. Για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης κάθε ΔΔΤ που θα εξετάσουμε με τα εν λόγω πρότυπα θα χρησιμοποιήσουμε τον W3C HTML Validator και τον W3C CSS Validator αντίστοιχα. Πρόκειται για εργαλεία τα οποία είναι ενσωματωμένα στον φυλλομετρητή Internet Explorer της Microsoft και εξετάζουν ακριβώς την συμμόρφωση με τα πρότυπα που αναφέρουμε Οριζόντια και κατακόρυφη ράβδος κύλισης Οι σελίδες ενός ΔΔΤ σπανίως περιέχουν πληροφορίες αρκετά μικρές σε όγκο ώστε να μη ξεπερνούν το μέγεθος της οθόνης του υπολογιστή. Έτσι, οι ράβδοι κύλισης κάνουν σχεδόν πάντα την εμφάνισή τους, αν όχι στην κεντρική σελίδα, σίγουρα σε κάποιες τουλάχιστον από τις υπόλοιπες. Για να είναι ένας ΔΔΤ εύχρηστος και προσβάσιμος, είναι καλό να αποφεύγονται οι μακροσκελείς ιστοσελίδες. Σύμφωνα με τα πρότυπα του W3C, για την μετάβαση του επισκέπτη από την αρχή στο τέλος μιας ιστοσελίδας ενδείκνυται να μην απαιτούνται παραπάνω από τρία κλικ στην κατακόρυφη ράβδο κύλισης. Την ίδια στιγμή, είναι δέον να αποφεύγεται η ύπαρξη οριζόντιας ράβδου κύλισης καθώς θεωρείται μη φιλική και κουραστική για τον χρήστη. Τα πέντε πρώτα κριτήρια που παρατίθενται παρακάτω θεωρούνται ιδιαίτερης σημασίας, και η συνέπεια προς αυτά συμβάλλει κατά πολύ στην δημιουργία ενός λειτουργικού και φιλικού προς τον χρήστη ιστοτόπου ο οποίος θα προάγει ένα θετικό προφίλ του φορέα. 17

18 Σχεδιασμός και λειτουργικότητα που καλύπτουν τις ανάγκες των ειδικών ομάδων πληθυσμού (άτομα με αναπηρία, ηλικιωμένοι και άλλες ευπαθείς ομάδες) Στα πλαίσια της «Πρωτοβουλίας για την Προσβασιμότητα του Ιστού» (Web Accessibility Initiative) έχουν διαμορφωθεί κάποια πρότυπα που αφορούν την φιλικότητα και προσβασιμότητα ενός ιστοτόπου προς ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, όπως οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με αναπηρία. Η φιλικότητα ενός ιστοτόπου προς τις ευπαθείς αυτές πληθυσμιακές ομάδες μπορεί να διαπιστωθεί σε γενικές γραμμές και εμπειρικά, μέσα από την χρήση του ιστοτόπου. Όμως, θα χρησιμοποιήσουμε και το εργαλείο AIS Web Accessibility Toolbar, το οποίο είναι συμβατό με τον Internet Explorer και μπορεί να προσομοιώσει διάφορες περιπτώσεις παθήσεων οι οποίες θα μπορούσαν να καταστήσουν δύσκολη την χρήση ενός ιστοτόπου, όπως ο καταρράκτης, η διαβητική πάθηση αμφιβληστροειδούς, το γλαύκωμα, η αχρωματοψία και άλλα. Προσομοιώνοντας, όσο βεβαίως αυτό είναι δυνατό, αυτό που βλέπει κάποιος που πάσχει από τις εν λόγω παθήσεις, θα κρίνουμε κατά πόσο είναι δυνατόν να τις χρησιμοποιήσει ένα άτομο με αυτού του είδους τα προβλήματα Κριτήρια περιεχομένου και υπηρεσιών Σε αυτήν την ενότητα θα ασχοληθούμε με τα κριτήρια που αφορούν αυτό καθεαυτό το περιεχόμενο των ΔΔΤ που θα εξετάσουμε. Κάποια από τα κριτήρια αυτά είναι καλό να ικανοποιούνται από κάθε ιστότοπο, ανεξαρτήτως αντικειμένου, ενώ κάποια άλλα κρίνονται αναγκαία κυρίως για ΔΔΤ δημοσίων υπηρεσιών και, κατ επέκταση, υπηρεσιών υγείας. Στην σημερινή εποχή, όπου οι δυνατότητες διαδραστικοτητας μεταξύ του χρήστη και του ιστοτόπου έχουν αυξηθεί κατά πολύ και όπου το αίτημα για διαύγεια στις δράσεις των δημοσίων υπηρεσιών είναι πιο επίκαιρο από ποτέ, ένας ΔΔΤ πρέπει να παρέχει ουσιώδες και σαφές περιεχόμενο το οποίο θα παρέχει ενδελεχή πληροφόρηση στον ενδιαφερόμενο και θα δίνει μια ξεκάθαρη εικόνα για τον φορέα και όσα συμβαίνουν σε αυτόν. 18

19 Παρουσίαση της ταυτότητας του φορέα Είναι σημαντικό να υπάρχει ένα τμήμα στον ΔΔΤ όπου θα εκτίθεται η ταυτότητα και η αποστολή του φορέα. Με έναν σύνδεσμο στην κεντρική σελίδα ο οποίος θα παραπέμπει σε ένα μικρής έκτασης κείμενο ή κείμενα, κάθε φορέας έχει την ευκαιρία αφενός να προβάλει θετικά το έργο του και την δομή του και αφετέρου να παρέχει κάποιες βασικές πληροφορίες σε όποιον ενδιαφέρεται. Ειδικά για φορείς που άπτονται ενός θέματος τόσο ευαίσθητου όσο η υγεία, κάθε ευκαιρία να επιτευχθούν αυτά τα δυο ζητούμενα είναι δέον να τυγχάνει εκμετάλλευσης. Η παρουσίαση του φορέα συνήθως χωρίζεται σε συγκεκριμένες θεματικές ενότητες οι οποίες μπορούν να αναπτύσσονται είτε σε διαφορετικές σελίδες είτε στα πλαίσια ενός ενιαίου κειμένου. Σε μια από αυτές ξεκαθαρίζεται η αποστολή του οργανισμού και το τμήμα της κοινωνίας που στοχεύει να εξυπηρετήσει. Αυτή η ενότητα είναι χρήσιμη για τους ΔΔΤ φορέων παροχής υπηρεσιών υγείας, ειδικά σε περιπτώσεις όπου αυτοί είναι εξειδικευμένοι. Επίσης, σχεδόν πάντα υπάρχει ένα ιστορικό του φορέα το οποίο αποτελεί εύφορο έδαφος για την προβολή της μέχρι τώρα πορείας του και των επιτυχιών του. Ακόμα, είναι σωστό να υπάρχει μια ενότητα όπου αποτυπώνεται το νομικό καθεστώς υπό το οποίο λειτουργεί ο φορέας, όπως επίσης και η σύσταση του Διοικητικού Συμβουλίου του. Κατά δεύτερο λόγο, στην παρουσίαση της ταυτότητας του φορέα μπορούν να αναφέρονται και άλλα θέματα, όπως συνεργασίες με άλλους αντίστοιχους φορείς του εσωτερικού και του εξωτερικού, τυχόν δωρεές και ευεργεσίες που έχει λάβει ή κατευθύνσεις για να φθάσει κάποιος στην έδρα του (αυτό το τελευταίο θέμα μπορεί να αναφερθεί και στην σελίδα της επικοινωνίας με τον φορέα που θα αναλύσουμε παρακάτω) Σαφής προσδιορισμός των υπηρεσιών και των αρμοδιοτήτων του (και των εγκαταστάσεων/εξοπλισμού του, αν είναι απαραίτητο) Οι υπηρεσίες και οι αρμοδιότητες που προσφέρει ένας δημόσιος φορέας πρέπει να αποτυπώνονται σαφώς στον ΔΔΤ του. Αυτός είναι άλλωστε και ο κύριος λόγος ύπαρξης του τελευταίου. Όταν αναφερόμαστε σε φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας, 19

20 καταλαβαίνουμε αμέσως ότι η ανάγκη για ξεκάθαρη πληροφόρηση του κοινού σχετικά με το τι εξυπηρέτηση μπορεί να λάβει είναι ακόμα πιο επιτακτική. Προκειμένου να δοθεί μια καθαρή εικόνα των καθηκόντων και των εργασιών του φορέα, η παρουσίαση τους θα πρέπει να γίνεται ανά διεύθυνση και, σε πιο εξειδικευμένο επίπεδο, ανά τμήμα. Στους ΔΔΤ νοσοκομείων, μάλιστα, είναι αναγκαίο να ξεκαθαρίζεται τι είδους τμήματα λειτουργούν και σε τι είδους παθήσεις μπορούν να ανταποκριθούν. Μια σύντομη και περιεκτική περιγραφή των καθηκόντων και αρμοδιοτήτων κάθε τμήματος, του έμψυχου δυναμικού του και, ιδίως όταν πρόκειται για ιατρικό ή τεχνικό τμήμα, των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού που διαθέτει είναι αρκετή για να παράσχει στον χρήστη την πληροφόρηση που χρειάζεται. Ένας πρώτος διαχωρισμός ανάμεσα στις ξεχωριστές διευθύνσεις ή υπηρεσίες ενός φορέα είναι ακόμα πιο αναγκαίος όταν τα καθήκοντα αυτών διαφέρουν ουσιαστικά μεταξύ τους. Για παράδειγμα, κατά την περιγραφή των καθηκόντων στον ΔΔΤ ενός νοσοκομείου, είναι πιο πρακτικό για τον χρήστη να γίνεται μια πρώτη ομαδοποίηση των τμημάτων σε αυτά που απαρτίζουν τις διοικητικές, τις ιατρικές, τις νοσηλευτικές και τις τεχνικές υπηρεσίες. Η σωστή περιγραφή των αρμοδιοτήτων και του δυναμικού του φορέα, έμψυχου και άψυχου, συνάδει με τις προσπάθειες των τελευταίων χρόνων για ανοικτή διακυβέρνηση και διαύγεια ενώ μπορεί να αποτελέσει και άλλη μια ευκαιρία θετικής προβολής του παραγομένου έργου Κατάλογος τηλεφωνικών αριθμών και για όλους τους υπαλλήλους Γνωρίζουμε πως η αναζήτηση του αρμόδιου για την υπόθεσή μας σε μια δημόσια υπηρεσία μέσω του τηλεφωνικού κέντρου της μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρονοβόρα, ειδικά αν δεν ξέρουμε ποιο τμήμα ακριβώς είναι αρμόδιο για να μας εξυπηρετήσει. Ένας πλήρης εσωτερικός τηλεφωνικός κατάλογος του φορέα στον οποίο θέλουμε να απευθυνθούμε μπορεί να αποδειχθεί πολύ χρήσιμος και ο Δημόσιος Διαδικτυακός Τόπος του αποτελεί το καταλληλότερο μέρος για να αναρτηθεί. Οι τηλεφωνικοί αριθμοί μπορούν να είναι αναρτημένοι όντως σε μορφή καταλόγου, αναγραφόμενοι σε κάποια σελίδα του ιστοτόπου ή να προσφέρονται σε μορφή αρχείου κειμένου ή λογιστικού φύλλου (π.χ. εφαρμογής Excel). Υπάρχει όμως 20

21 και η δυνατότητα οι τηλεφωνικοί αριθμοί των υπαλλήλων κάθε τμήματος να είναι αναρτημένοι επίσης στην σελίδα όπου γίνεται η περιγραφή των καθηκόντων, των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού του. Έτσι, ο χρήστης που ενδιαφέρεται για ένα συγκεκριμένο τμήμα του φορέα μπορεί να έχει μια πλήρη λίστα αναφοράς για αυτό. Όσα ισχύουν για τους τηλεφωνικούς αριθμούς των υπαλλήλων ισχύουν και για τις διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου τους. Αυτά τα δύο στοιχεία μπορούν κάλλιστα να εμφανίζονται μαζί το ένα δίπλα στο άλλο. Θα πρέπει να υπογραμμίσουμε πως η πρακτική της ανάρτησης ενός μόνο ή κάποιων τηλεφωνικών αριθμών και διευθύνσεων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ανά τμήμα δεν είναι σωστή, καθώς αφενός δυσχεραίνει την εξυπηρέτηση των ενδιαφερομένων και αφετέρου δημιουργεί παραπάνω φόρτο εργασίας για τους υπαλλήλους στους οποίους αντιστοιχούν αυτά τα στοιχεία επικοινωνίας Οργανόγραμμα Το οργανόγραμμα αποτελεί ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για την σαφή κατανομή αρμοδιοτήτων, τόσο κατά διεύθυνση και τμήμα όσο και κατ άτομο ή ομάδα. Η μόνιμη ανάρτησή του οργανογράμματος κάθε δημόσιου φορέα στον ΔΔΤ θεωρείται πλέον απαραίτητη σύμφωνα με τα πρότυπα ποιότητας της Ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης. Αλλά ακόμα και πολλοί ιδιωτικοί φορείς αισθάνονται πλέον την ανάγκη να παραθέτουν στο κοινό την οργανωτική και διοικητική τους διάρθρωση. Ένα οργανόγραμμα μπορεί να έχει την απλή μορφή ενός αρχείου εικόνας που έχει διαμορφωθεί με κάποιο σχετικό πρόγραμμα και να είναι πολύ λειτουργικό αν έχει σχεδιασθεί καταλλήλως. Υπάρχουν όμως και πιο δυναμικά οργανογράμματα, με συνδέσμους οι οποίοι μπορούν να παραπέμπουν σε άλλα οργανογράμματα χαμηλότερων βαθμίδων. Έτσι, για παράδειγμα, μπορεί στο αρχικό οργανόγραμμα να φαίνονται μόνο τα ονόματα του Διοικητικού Συμβουλίου του φορέα και από κάτω οι τίτλοι των Γενικών Διευθύνσεων ή Διευθύνσεων. Κάνοντας κλικ σε κάποιον από αυτούς τους τίτλους όμως, ο χρήστης μπορεί να μεταφέρεται σε κάποιο άλλο οργανόγραμμα το οποίο αναπαριστά την οργανωτική διάρθρωση της συγκεκριμένης Διεύθυνσης ανά Τμήματα. Όπως καταλαβαίνουμε, το οργανόγραμμα σχετίζεται και αυτό άμεσα με τις προσπάθειες επίτευξης ανοικτής διακυβέρνησης, αλλά μπορεί να αποτελέσει και ένα 21

22 πολύ πρακτικό βοήθημα για την γρήγορη εξεύρεση του άμεσα αρμοδίου για κάθε θέμα που μπορεί να ενδιαφέρει τον χρήστη Δυνατότητα επικοινωνίας και σχολίων. Η δυνατότητα επικοινωνίας και ανάδρασης από πλευράς των χρηστών υπήρξε χαρακτηριστικό πολλών ιστοτόπων από τα πρώτα χρόνια ευρείας χρήσεως του διαδικτύου. Τα τελευταία χρόνια η δυνατότητα αυτή έχει αρχίσει να αποτελεί γνώρισμα και των Δημοσίων Διαδικτυακών Τόπων φορέων και υπηρεσιών που έχουν συνειδητοποιήσει την αξία αυτού του καναλιού επικοινωνίας με το κοινό τους. Οι βασικές πληροφορίες που πρέπει να περιέχει αυτή η σελίδα είναι κάποιοι τηλεφωνικοί αριθμοί οι οποίοι αντιστοιχούν στο τηλεφωνικό κέντρο του φορέα ή κάποιο άλλο τμήμα με το οποίο οι πολίτες είθισται να επικοινωνούν (για παράδειγμα, το Γραφείο Κινήσεως Ασθενών ενός νοσοκομείου). Επίσης, θα πρέπει να δίνονται κάποιες διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και η ταχυδρομική διεύθυνση του φορέα. Για την διευκόλυνση των χρηστών, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και υπηρεσίες ηλεκτρονικών χαρτών, όπως το Google Maps. Επιπλέον, χρήσιμος θα ήταν και ένας σύνδεσμος προς τον πλήρη τηλεφωνικό κατάλογο που αναφέραμε παραπάνω, εφόσον αυτός υπάρχει. Η φόρμα επικοινωνίας είναι καλό να υπάρχει σε ξεχωριστή σελίδα, σύνδεσμος για την οποία πρέπει να υπάρχει στην αρχική σελίδα του ΔΔΤ. Μέσω αυτής, οι ενδιαφερόμενοι πολίτες θα μπορούν να προωθούν ερωτήματά τους προς τον φορέα, όπως επίσης και να σχολιάζουν θέματα σχετικά με την λειτουργία του φορέα, να εκφράζουν παράπονα ή ακόμα να επισημαίνουν ελλείψεις του ίδιου του ιστοτόπου. Αν υπάρχει πραγματικά έντονο ενδιαφέρον για την ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρονται μέσω του ΔΔΤ, τότε υφίσταται η δυνατότητα να παρουσιάζεται ένα σύντομο ερωτηματολόγιο στον χρήστη μέσω του οποίου θα αξιολογεί τις υπηρεσίες που του παρασχέθηκαν από τον ιστότοπο. Βεβαίως, για να λειτουργήσει σωστά η επικοινωνία μέσω του ΔΔΤ, απαιτείται να υπάρχει ένας τουλάχιστον υπάλληλος του φορέα ο οποίος θα δέχεται αυτά τα μηνύματα και θα τα προωθεί στους αρμοδίους. Όσο αυτονόητο και αν ακούγεται αυτό, στην πράξη πολλές φορές αυτό δεν συμβαίνει και πολλά από τα μηνύματα ενδιαφερομένων πολιτών χάνονται χωρίς να προωθηθούν. 22

23 Όροι χρήσεως Κατά την χρήση οποιουδήποτε ιστοτόπου, είναι σημαντικό να καλύπτεται από νομικής άποψης τόσο ο ιδιοκτήτης του όσο και ο χρήστης του. Ο ιδιοκτήτης του ιστοτόπου θέτει όρους που αφορούν την ορθή χρήση αυτού, την καταγραφή στοιχείων των χρηστών και τις πιθανές συναλλαγές και ανταλλαγές δεδομένων που μπορούν να λαμβάνουν χώρα εντός αυτού. Ο επισκέπτης, προχωρώντας στην χρήση των υπηρεσιών του ιστοτόπου, δηλώνει την συμφωνία του με τους όρους αυτούς. Ωστόσο, οι όροι αυτοί, προκειμένου να ισχύουν, θα πρέπει να δηλώνονται σε κάποιο σημείο ρητώς, ώστε να υπάρχει νομική κατοχύρωση και για τις δύο πλευρές. Αυτή η απαίτηση εννοείται ότι είναι ακόμα πιο επιτακτική όταν πρόκειται για ΔΔΤ δημοσίων φορέων. Οι όροι χρήσεως είναι πιο πρακτικό να καταγράφονται σε ξεχωριστή σελίδα. Ο σύνδεσμος για την σελίδα αυτή είθισται να βρίσκεται είτε στο κάτω είτε στο πάνω άκρο της σελίδας. Αν ο ΔΔΤ προσφέρεται και σε άλλες γλώσσες, το σωστό είναι οι όροι χρήσεως να υπάρχουν μεταφρασμένοι και στις γλώσσες αυτές Παραπομπές σε ιστοτόπους άλλων σχετικών υπηρεσιών, φορέων και βάσεων δεδομένων. Είναι μάλλον ασφαλές να διατυπώσουμε την άποψη πως κανένας φορέας του δημοσίου δεν δρα απομονωμένος, χωρίς να έχει αλληλεπίδραση και αλληλεξάρτηση με άλλους. Επίσης, μπορούμε να πούμε πως λίγοι είναι εκείνοι οι οργανισμοί οι οποίοι ασχολούνται κατ αποκλειστικότητα με ένα αντικείμενο στα πλαίσια του κράτους και στον τομέα της υγείας, με βάση την υπάρχουσα δομή του χώρου στην Ελλάδα, μπορούμε να πούμε πως τέτοια περίπτωση δεν υπάρχει. Προκειμένου, λοιπόν, να δοθεί μια σαφής εικόνα για την λειτουργία του φορέα, είναι σημαντικό να υπάρχουν σύνδεσμοι προς φορείς με τους οποίους αλληλεπιδρά, φορείς στους οποίους υπάγεται ή οποίοι υπάγονται σε αυτόν και φορείς οι οποίοι πραγματεύονται το ίδιο αντικείμενο. Επιπλέον, πολύ χρήσιμοι τόσο για τους ενδιαφερόμενους πολίτες, τους διάφορους ερευνητές αλλά ακόμα και τους ίδιους τους εργαζομένους του φορέα μπορούν να αποδειχθούν οι σύνδεσμοι προς διάφορες βάσεις δεδομένων, στις οποίες μπορούν να 23

24 βρεθούν επιστημονικά κείμενα, μελέτες και στατιστικά στοιχεία. Μέσω αυτών, ο ιστότοπος θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως μια πύλη ενημέρωσης σχετικά με τις εξελίξεις στον τομέα όπου δραστηριοποιείται (στην περίπτωσή μας, τον τομέα της υγείας). Βεβαίως, είναι σημαντικό να υπάρχουν παραπομπές και από τους ΔΔΤ άλλων συναφών φορέων προς τον ιστότοπο του οργανισμού που εξετάζουμε. Η σημασία αυτών των παραπομπών δεν σχετίζεται μόνο με την προβολή του φορέα, αλλά και με την δημιουργία ενός άτυπου δικτύου ΔΔΤ που θα παρέχουν πληροφόρηση για την παροχή υπηρεσιών υγείας στους πολίτες Αντίθεση χρωμάτων και αναγνωσιμότητα του κειμένου. Η όποια σωστή δομή και πληρότητα στα περιεχόμενα κάθε ιστοτόπου μπορεί να καταστεί άκυρη αν αυτά που απεικονίζει είναι δυσανάγνωστα και κουραστικά στο μάτι. Ένας αρκετά σημαντικός, αλλά συχνά παραβλεπόμενος, παράγων που συμβάλλει στην ευχρηστία ενός ΔΔΤ είναι η αντίθεση μεταξύ των χρωμάτων που χρησιμοποιεί και το κατά πόσο αυτή καθιστά το κείμενο ευανάγνωστο. Συνιστάται σε γενικές γραμμές να αποφεύγεται η χρήση πολύ έντονων χρωμάτων που κουράζουν το μάτι. Επίσης, ειδικά όταν υπάρχει κείμενο, ο προτεινόμενος συνδυασμός είναι ενός φόντου ανοικτού χρώματος με μια γραμματοσειρά σκούρου χρώματος. Ο αντίστροφος συνδυασμός μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα κουραστικός για τα μάτια του χρήστη, καθώς χρειάζεται να καταβάλει μεγαλύτερη προσπάθεια ώστε να εστιάσει στο κείμενο. Επίσης, για να ξεχωρίζουν οι διάφοροι σύνδεσμοι, είναι δέον το κείμενό τους να είναι σε χρώμα που θα ξεχωρίζει σαφώς από το υπόλοιπο κείμενο. Την ίδια στιγμή, οι σύνδεσμοι που ο χρήστης έχει επισκεφθεί ήδη είναι καλύτερο να έχουν διαφορετικό χρώμα από τους υπολοίπους συνδέσμους. Στην μέχρι τώρα πρακτική, έχει καθιερωθεί οι σύνδεσμοι που δεν έχει επισκεφθεί ακόμα ο χρήστης να έχουν έντονο μπλε χρώμα ενώ αυτοί που έχει ήδη επισκεφθεί μωβ. Αλλά, αν ο υπάρχον συνδυασμός χρωμάτων του ιστοτόπου είναι περισσότερο ευνοϊκός προς την χρήση άλλων χρωμάτων για τους συνδέσμους δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα, αρκεί αυτοί να εξακολουθούν να είναι εύκολα εντοπίσιμοι. 24

25 Μη ύπαρξη κενών σελίδων και συνδέσμων που δεν ισχύουν Μπορεί να ακούγεται αυτονόητο ότι σε έναν ΔΔΤ όλες οι σελίδες που υπάρχουν πρέπει να έχουν κάποιο περιεχόμενο. Στην πράξη, ωστόσο, μπορούμε να εντοπίσουμε πολλές περιπτώσεις σελίδων που είτε είναι εντελώς κενές είτε ημιτελείς. Θα μπορούσε κάποιος να σκεφτεί διάφορους λόγους για την ύπαρξη κενών σελίδων κατά το πρώτο διάστημα λειτουργίας ενός ιστοτόπου, ειδικά αν ληφθούν υπόψη οι όποιες χρονικές προθεσμίες για την ολοκλήρωσή του. Όμως, η ύπαρξη κενών σελίδων μήνες ή και χρόνια μετά την έναρξη λειτουργίας του ιστοτόπου φανερώνει αδιαφορία για την λειτουργία του και την εξυπηρέτηση που μπορεί να προσφερθεί μέσω αυτού στους πολίτες. Κατά συνέπεια, ο χρήστης, βλέποντας μια τέτοια κατάσταση, αποθαρρύνεται από την περαιτέρω ενασχόλησή του με τον ΔΔΤ και ενδέχεται να σχηματίσει μια αρνητική εικόνα και για την γενικότερη λειτουργία του φορέα. Από την άλλη πλευρά, οι σύνδεσμοι των οποίων η παραπομπή δεν ισχύει πια (οι αποκαλούμενοι αλλιώς και «νεκροί» σύνδεσμοι) μπορούν να προκύψουν οποιαδήποτε στιγμή δίχως να φταίει κάποιος από τους υπευθύνους του ιστοτόπου. Αυτό συνήθως συμβαίνει αν ο φορέας προς τον οποίο γινόταν η παραπομπή έχει παύσει να λειτουργεί ή αν έχει αλλάξει το όνομα χώρου του ΔΔΤ του. Οι υπεύθυνοι για την λειτουργία κάθε ΔΔΤ έχουν το καθήκον να ελέγχουν όλους τους συνδέσμους ανά διαστήματα και να προχωρούν στην διόρθωση ή στην αφαίρεση οποιουδήποτε νεκρού συνδέσμου Επίπεδο Ηλεκτρονικοποίησης των παρεχομένων υπηρεσιών και πλήθος αυτών Όπως έχουμε δει μέχρι στιγμής, η κύρια λειτουργία των ΔΔΤ είναι να παρέχουν πληροφορίες στο κοινό και να λειτουργούν ως δίαυλος επικοινωνίας προς τους αρμοδίους για κάθε θέμα. Κάποιοι δημόσιοι φορείς, όμως, έχουν προχωρήσει ακόμα περισσότερο και παρέχουν στους πολίτες την δυνατότητα διεκπεραίωσης κάποιων υποθέσεών τους μέσω του ΔΔΤ τους. Για παράδειγμα, ένας πολίτης μπορεί να καταθέσει αίτηση για κάποιο πιστοποιητικό ή να υποβάλει κάποια δήλωση μέσω διαδικτύου. Τέτοιες λειτουργίες μπορούν να υπάρξουν και στους ιστοτόπους των παρόχων υπηρεσιών υγείας. Για παράδειγμα, ένας χρήστης θα μπορούσε να 25

26 προχωρήσει στο κλείσιμο ενός ραντεβού με κάποιον ιατρό μέσω του ΔΔΤ του ασφαλιστικού ταμείου του. Αυτού του είδους οι λειτουργίες μπορούν να διευκολύνουν κατά πολύ τόσο τον χρήστη, ο οποίος διευθετεί τις υποθέσεις του δίχως να ταλαιπωρείται, όσο και τους υπαλλήλους, οι οποίοι έχουν έτσι την δυνατότητα απαλλαγής από αρκετό φόρτο εργασίας. Ο βαθμός διάδρασης με τον χρήστη για την υλοποίηση μιας υπηρεσίας ονομάζεται Επίπεδο Ηλεκτρονικοποίησης των παρεχομένων υπηρεσιών. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση, υπάρχουν τέσσερα τέτοια Επίπεδα ανάλογα με τον βαθμό ολοκλήρωσης της υπηρεσίας που μπορεί να επιτευχθεί ηλεκτρονικά. Τα Επίπεδα αυτά είναι: o Επίπεδο 1: Πληροφοριακές Υπηρεσίες (Information). Παρέχονται μόνο πληροφορίες για τον τρόπο διεκπεραίωσης της υπηρεσίας. Οι πληροφορίες αυτές αφορούν τα δικαιολογητικά που πρέπει να προσκομίσει ο πολίτης, τους φορείς που εμπλέκονται στην ολοκλήρωση της υπηρεσίας, την σειρά εκτέλεσης των συναλλαγών κλπ. o Επίπεδο 2: Επικοινωνιακές Υπηρεσίες (Interaction). Πέρα από πληροφορίες για τον τρόπο διεκπεραίωσης της υπηρεσίας, παρέχεται επίσης και υλικό όπως πρότυπα αιτήσεων ή βεβαιώσεων, τα οποία ο χρήστης μπορεί να «κατεβάσει», να τυπώσει και να χρησιμοποιήσει κατά τις συναλλαγές του με τον φορέα. o Επίπεδο 3: Διαδραστικές Υπηρεσίες (Two-Way Interaction). Εκτός από πληροφορίες, ο ΔΔΤ διαθέτει και φόρμες για συμπλήρωση από τον χρήστη και ηλεκτρονική αποστολή. Η ηλεκτρονική υποβολή στοιχείων προϋποθέτει ότι ο ΔΔΤ διαθέτει μηχανισμό αναγνώρισης, ταυτοποίησης και προστασίας των δεδομένων που αποστέλλει ο χρήστης. o Επίπεδο 4: Συναλλακτικές Υπηρεσίες (Transaction). Πέρα από φόρμες για συμπλήρωση και αποστολή στοιχείων, ο ΔΔΤ υποστηρίζει λειτουργίες μέσω των οποίων ο χρήστης μπορεί να ολοκληρώσει κάποια συναλλαγή του, όπως για παράδειγμα η πληρωμή κάποιου τέλους. Αυτή η δυνατότητα ολοκλήρωσης οικονομικών συναλλαγών μέσω του ΔΔΤ θεωρείται ότι υποκαθιστά πλήρως την αντίστοιχη συναλλαγή ανάμεσα σε φυσικά πρόσωπα. Εφόσον και σε αυτό το επίπεδο έχουμε ηλεκτρονική συμπλήρωση και αποστολή στοιχείων από τον χρήστη, προϋποτίθεται και πάλι η ύπαρξη μηχανισμού αναγνώρισης, ταυτοποίησης και προστασίας των απεσταλμένων δεδομένων. 26

27 Πέρα από το Επίπεδο, θα εξετάσουμε και το πλήθος των ηλεκτρονικοποιημένων υπηρεσιών. Είναι ευνόητο ότι ένας ΔΔΤ που προσφέρει μεγαλύτερο πλήθος τέτοιων υπηρεσιών θα απολαμβάνει και περισσότερες επισκέψεις από χρήστες, οι οποίες θα οδηγήσουν και σε περαιτέρω ανάδειξη της καλής φήμης του φορέα Κατάταξη εμφάνισης στις μηχανές αναζήτησης Όπως αναφέραμε και παραπάνω όταν αναλύαμε τα κριτήρια ονοματολογίας των ΔΔΤ, σήμερα η πλειονότητα των χρηστών προχωρά στην αναζήτηση ενός ιστοτόπου πληκτρολογώντας την επίσημη ονομασία του σε κάποια μηχανή αναζήτησης. Διάφορες στατιστικές έρευνες αλλά και η απλή καθημερινή παρατήρηση έχουν υποδείξει πως οι πιο πολλοί χρήστες, αφού έχουν δώσει την εντολή αναζήτησης, κάνουν κλικ στο πρώτο από τα αποτελέσματα που προκύπτουν. Με την σημερινή ωριμότητα των μηχανών αναζήτησης, αυτό το πρώτο αποτέλεσμα συνήθως είναι και το σωστό, αλλά όχι πάντα. Αν δύο οι περισσότεροι φορείς έχουν παρόμοια ονομασία ή παρόμοιο αντικείμενο, ή ακόμα και αν οι ονομασίες χώρου τους μοιάζουν, είναι πολύ πιθανό ο ιστότοπος που ψάχνει ο χρήστης να βρίσκεται κάπου πιο χαμηλά στην λίστα αποτελεσμάτων που προκύπτει από την αναζήτηση. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο έχει σημασία ο ΔΔΤ ενός φορέα να εμφανίζεται πρώτος, ή τουλάχιστον αρκετά ψηλά, στις σχετικές με αυτόν αναζητήσεις. Κάποιος χρήστης μπορεί εύκολα να απογοητευθεί αν η αναζήτησή του δεν έχει γρήγορα αποτελέσματα, ειδικά αν δεν έχει μεγάλη εμπειρία στο διαδίκτυο. Ένας πολύ σωστά δομημένος και περιεκτικός ιστότοπος θα μπορούσε να «πάει χαμένος» λόγω της χαμηλής κατάταξής του στις μηχανές αναζήτησης. Στις αξιολογήσεις μας, θα χρησιμοποιήσουμε τις τρεις επικρατέστερες αυτήν την στιγμή μηχανές αναζήτησης, την Google, την Yahoo και την Bing. Θα καταγράψουμε σε τι θέση εμφανίζεται ο ΔΔΤ κάθε φορέα μετά από πληκτρολόγηση του ονόματος με το οποίο είναι ευρύτερα γνωστός Περιεχόμενο του ΔΔΤ σε παραπάνω από μία γλώσσες 27

28 Σήμερα, που οι μετακινήσεις ανθρώπων από την μια χώρα στην άλλη, και ειδικά σε ένα κράτος όπως η Ελλάδα, οι χρήστες των δημοσίων υπηρεσιών μπορούν να είναι από οποιοδήποτε σημείο του κόσμου και όχι απαραίτητα γνώστες της Ελληνικής. Για αυτόν τον λόγο, είναι πολύ χρήσιμο το περιεχόμενο του ιστοτόπου να είναι διαθέσιμό σε παραπάνω από μία γλώσσες και η εναλλαγή αυτή να γίνεται με εύκολο και προφανή τρόπο. Επίσης, προκειμένου να μην υπάρχει κενό πληροφόρησης, είναι σημαντικό το περιεχόμενο των σελίδων να μην αλλοιώνεται κατά την μετάβαση από την μια γλώσσα στην άλλη αλλά να αποτελεί την κατά το δυνατόν πιστότερη μετάφρασή του. Επίσης, η υποστήριξη διαφορετικών γλωσσών πρέπει να εκτείνεται σε όλες τις σελίδες και λειτουργίες του ΔΔΤ και όχι μόνο σε αυτές των πρώτων επιπέδων Κριτήρια δομής Όσο πλήρης σε περιεχόμενο και ηλεκτρονικοποιημένος και αν είναι ένας ΔΔΤ, οι τυχόν ελλείψεις σε θέματα δομής μπορούν να τον καταστήσουν ιδιαίτερα δύσχρηστο. Τα κριτήρια που θα εξετάσουμε παρακάτω έχουν υποστηρικτικό ρόλο στην λειτουργία ενός ιστοτόπου και βοηθούν στην πιο γρήγορη περιήγηση του χρήστη στα περιεχόμενα και τις λειτουργίες του και στην ανεύρεση αυτού που τον ενδιαφέρει Εφαρμογή bread crumbing και αριθμός επιπέδων Το bread crumbing αποτελεί μια τεχνική σχεδιασμού που έχει κάνει την εμφάνισή της κατά την τελευταία δεκαετία και χρησιμοποιείται κατ εξοχήν σε σελίδες όπου το περιεχόμενο είναι ομαδοποιημένο κατά θεματικές ενότητες. Στην συνηθέστερη μορφή του, συνίσταται στην καταγραφή στο επάνω μέρος της σελίδας ενός μονοπατιού το οποίο ξεκινά από την αρχική σελίδα και καταγράφει όλη την αλληλουχία σελίδων από την οποία έπρεπε να περάσει ο χρήστης για να φθάσει σε εκείνη που εμφανίζεται στην οθόνη του. Καθένα από τα βήματα που αναγράφονται σε αυτό το μονοπάτι αποτελεί ταυτόχρονα και σύνδεσμο που οδηγεί στην αντίστοιχη σελίδα. Κάνοντας κλικ σε κάποιον από αυτούς τους συνδέσμους, ο χρήστης μπορεί να επιστρέψει σε ένα από τα 28

29 προηγούμενα βήματά του και από εκεί να επιλέξει να ακολουθήσει κάποιον άλλον σύνδεσμο που μπορεί να είναι αναρτημένος. Αυτή η λειτουργία είναι πολύ πρακτική σε περιπτώσεις που μια σελίδα μπορεί να έχει πολλούς συνδέσμους, όπως για παράδειγμα μια σελίδα ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης από την οποία μπορεί κάποιος να ανοίξει οποιονδήποτε αναρτημένο τίτλο. Επίσης, απαλλάσσει τον χρήστη από την υποχρέωση να πηγαίνει στην προηγούμενη σελίδα μέσω της αντίστοιχης λειτουργίας του φυλλομετρητή, η οποία, λόγω του σχεδιασμού και των προσθέτων κάποιων σελίδων, μπορεί να αποδειχθεί χρονοβόρα και δυσλειτουργική Αρχεία που προσφέρονται για downloading σε format που μπορεί να διαβαστεί από προγράμματα ανοικτού κώδικα Πολλές φορές, οι ΔΔΤ των δημοσίων φορέων προσφέρουν κείμενα ή καταστάσεις για κατέβασμα από τους χρήστες σε μορφές αρχείων κειμένου ή λογιστικού φύλλου. Τα αρχεία αυτά χρειάζονται τα αντίστοιχα ειδικά προγράμματα για να ανοίξουν, κάποια εκ των οποίων διατίθενται στην αγορά επί πληρωμή ενώ κάποια άλλα, που διαθέτουν ανοικτό κώδικα, διατίθενται στους χρήστες δωρεάν. Οι δημόσιοι φορείς οφείλουν να κρατούν ουδέτερη στάση απέναντι στην αγορά και να μην ωθούν τον χρήστη στο να αναγκασθεί να πληρώσει για κάποιο συγκεκριμένο πρόγραμμα. Έτσι, τα αρχεία τα οποία διαθέτει πρέπει να μπορούν να ανοιχθούν από προγράμματα ανοικτού κώδικα τα οποία μπορεί οποιοσδήποτε να προμηθευθεί δωρεάν. Αυτή η προϋπόθεση ισχύει και για τις περιπτώσεις που τα αρχεία προσφέρονται συμπιεσμένα. Το θετικό είναι πως αυτήν την στιγμή υπάρχουν αρκετά ποιοτικά προγράμματα ανοικτού κώδικα τα οποία μπορούν να διαβάσουν τόσο αρχεία κειμένου και λογιστικού φύλλου όσο και συμπιεσμένα αρχεία, καθιστώντας το έτσι εύκολο για τον χρήστη να έχει πρόσβαση σε ό,τι προσφέρει ο ΔΔΤ. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη και τις ανάγκες των λιγότερο έμπειρων χρηστών, θα ήταν καλό στις σελίδες όπου υπάρχουν οι σύνδεσμοι για το «κατέβασμα» των αρχείων να υπάρχουν και παραπομπές προς ιστοτόπους από τους οποίους μπορούν να αποκτηθούν προγράμματα ανοικτού κώδικα εγνωσμένης ποιότητος τα οποία να σχετίζονται με τις συγκεκριμένες μορφές αρχείων. 29

30 Παράθεση και ταξινόμηση του αρχείου αναρτήσεων με βάση ημερολογιακά ή άλλα κριτήρια Οι περισσότεροι ΔΔΤ σήμερα φροντίζουν να διατηρούν ένα αρχείο με όλες τις αναρτήσεις ανακοινώσεων, προκηρύξεων ή άλλων νέων που έχουν λάβει χώρα κατά την διάρκεια της λειτουργίας τους, ώστε κάθε χρήστης να έχει πρόσβαση σε αυτές αν χρειαστεί. Τα αρχεία αυτά αξιοποιούνται σε μεγάλο βαθμό από τους πολίτες, για αυτό και μια σωστή ταξινόμησή του είναι ιδιαίτερα σημαντική. Το πιο λειτουργικό κριτήριο ταξινόμησης για τον συγκεκριμένο τύπο αρχείου είναι το ημερολογιακό, καθώς ο χρήστης συνήθως έχει μια εικόνα για το χρονικό διάστημα κατά το οποίο δημοσιεύθηκε ό,τι αναζητά. Οι νεότερες αναρτήσεις μπορούν να παρατίθενται με την μορφή κατακόρυφης λίστας στην πρώτη σελίδα του αρχείου, με την πιο πρόσφατη να βρίσκεται στο επάνω άκρο αυτής της λίστας, την αμέσως παλαιότερη από κάτω και ούτω καθεξής. Παρ όλα αυτά, αν κριθεί αναγκαίο, μπορεί να υπάρξει και ταξινόμηση με βάση τον τύπο της ανάρτησης (προκήρυξη, ανακοίνωση, απολογισμός κλπ.) ή άλλου είδους κριτήρια. Σε κάθε περίπτωση, ο στόχος πρέπει να συνίσταται στην κατά το δυνατόν υψηλότερη λειτουργικότητα και φιλικότητα του αρχείου Ταξινόμηση των μελετών και εμπειρογνωμοσυνών με βάση θεματικά ή άλλα κριτήρια. Αρκετοί ΔΔΤ, ειδικά εάν ανήκουν σε φορείς στα πλαίσια των οποίων γίνονται έρευνες, διατηρούν επίσης αρχείο στο οποίο αναρτώνται οι διάφορες μελέτες ή εμπειρογνωμοσύνες που έχουν δημοσιευθεί από τον φορέα ή έχουν συνταχθεί κατά παραγγελία του. Αυτό το αρχείο μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμο σε ερευνητές ή άλλους εργαζομένους του ίδιου τομέα οι οποίοι μπορούν να αναζητούν εξειδικευμένες πληροφορίες. Στην περίπτωση αυτού του είδους αρχείου, θα μπορούσαμε να πούμε πως η ταξινόμηση με βάση θεματικά κριτήρια είναι η πιο πρακτική. Με την χρήση κάποιων θεματικών φίλτρων, ο χρήστης θα μπορεί να έχει στην διάθεσή του όλα τα κείμενα που αφορούν κάποιο συγκεκριμένο θέμα που τον ενδιαφέρει. Ωστόσο, και εδώ, αν 30

31 κρίνεται απαραίτητο, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και άλλου είδους κριτήρια, όπως τα χρονικά Μηχανή αναζήτησης με απλή / σύνθετη αναζήτηση Με τους κάθε είδους ιστοτόπους να μεγαλώνουν διαρκώς σε πλήθος τόσο σελίδων όσο και πληροφοριών, όλο και περισσότεροι υιοθετούν πλέον μια αφιερωμένη σε αυτούς μηχανή αναζήτησης. Οι ΔΔΤ των παρόχων υπηρεσιών υγείας, αλλά και των δημοσίων φορέων γενικότερα, μπορούν να ωφεληθούν πολύ από μια τέτοια λύση, καθώς το πλήθος εξειδικευμένων αναρτήσεων και πληροφοριών που διαθέτουν ενδέχεται να μην είναι εύκολο να εντοπισθεί μέσω απλής περιήγησης στις σελίδες τους. Η μηχανή αναζήτησης μπορεί να περιορίζεται σε απλή αναζήτηση αλλά είναι προτιμότερο να μπορεί να προχωρήσει σε σύνθετη. Ως «απλή» ορίζουμε την αναζήτηση η οποία γίνεται μόνο με κάποιες λέξεις-κλειδιά κατά την οποία η μηχανή παραθέτει όλες τις σελίδες του ΔΔΤ που τις περιέχουν. Από την άλλη πλευρά, κατά την σύνθετη αναζήτηση, εκτός από λέξεις κλειδιά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και φίλτρα με βάση τα οποία η μηχανή θα ψάξει σε συγκεκριμένους τύπους αναρτήσεων, σε αναρτήσεις ενός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος, σε συγκεκριμένες σελίδες ή σε κάποιον συνδυασμό των παραπάνω. Η ανάγκη για μια μηχανή απλής ή σύνθετης αναζήτησης μπορεί να προσδιορισθεί λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος του ΔΔΤ και το πλήθος σελίδων, αναρτήσεων και αρχείων που περιέχει. Όποιες και αν είναι οι λειτουργίες της, όμως, μπορούμε να πούμε πως αποτελεί πλέον ένα απαραίτητο χαρακτηριστικό για οποιονδήποτε ΔΔΤ, συμπεριλαμβάνοντας και αυτούς που σχετίζονται με την παροχή υπηρεσιών υγείας. 31

32 3. Εξετάσεις περιπτώσεων η Περίπτωση Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ο Ευαγγελισμός» Ο λόγος που επιλέξαμε το ΓΝΑ «Ευαγγελισμός» ως μια από τις περιπτώσεις που θα εξετάσουμε είναι το πλήθος πολιτών που εξυπηρετεί καθημερινώς και το όνομα που έχει δημιουργήσει ως ένα από παλαιότερα και μεγαλύτερα νοσοκομεία της χώρας. Λαμβάνοντας υπόψη μόνο των αριθμό ασθενών που εισέρχονται στον Ευαγγελισμό, είναι μάλλον ασφαλές να υποθέσουμε ότι ο ιστότοπός του θα απολαμβάνει μεγάλης επισκεψιμότητας, οπότε η εικόνα που παρουσιάζει μπορεί να έχει σοβαρό αντίκτυπο στο προφίλ του φορέα Κριτήρια προσβασιμότητας Ταχύτητα φόρτωσης σελίδων Σύμφωνα με το Web Page Analyzer, οι ταχύτητες φόρτωσης της αρχικής σελίδας του φορέα μπορούν να χαρακτηρισθούν ως ικανοποιητικές. Να σημειώσουμε πως η ταχύτητα που αφορά στην ουσία τον μέσο χρήστη στην Ελλάδα, αλλά και στις περισσότερες χώρες του εξωτερικού, σήμερα είναι η τελευταία που αναγράφεται. Το 1,44 Mbps αποτελεί περίπου την κατώτερη ταχύτητα που έχουν οι συνδέσεις ADSL στην χώρα μας αυτήν την στιγμή, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Οι όποιες συνδέσεις 56 Kbps και ISDN που πιθανόν να παραμένουν ενεργές είναι σαφώς ελάχιστες. Τα ίδια δεδομένα ισχύουν σε γενικές γραμμές για το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου σήμερα. Μετά από την εξέταση, λοιπόν, οι ταχύτητες φόρτωσης ανά τύπο σύνδεσης είναι: 32

33 Τύπος σύνδεσης Χρόνος φόρτωσης 14,4 Kbps 122,00 δευτερόλεπτα 28,8 Kbps 62,60 δευτερόλεπτα 33,6 Kbps 54,11 δευτερόλεπτα 56 Kbps 33,75 δευτερόλεπτα ISDN 128 Kbps 12,56 δευτερόλεπτα T1 1,44 Mbps 4,01 δευτερόλεπτα Πρόκειται για καλούς, σε γενικές γραμμές, χρόνους οι οποίοι δεν διαφέρουν από ό,τι έχουν συνηθίσει για παρόμοιες σελίδες οι περισσότεροι χρήστες. Θέλοντας να εξετάσουμε αν οι ίδιοι ικανοποιητικοί χρόνοι ισχύουν και για τις υπόλοιπες σελίδες, επιλέξαμε αυτήν στην οποία αποτυπώνεται το οργανόγραμμα του φορέα, το οποίο μάλιστα δεν είναι ένα απλό αρχείο εικόνας αλλά αναπτυσσόμενο ( Οι χρόνοι που καταγράφηκαν είναι οι εξής: Τύπος σύνδεσης Χρόνος φόρτωσης 14,4 Kbps 112,35 δευτερόλεπτα 28,8 Kbps 57,47 δευτερόλεπτα 33,6 Kbps 49,63 δευτερόλεπτα 56 Kbps 30,82 δευτερόλεπτα ISDN 128 Kbps 11,24 δευτερόλεπτα T1 1,44 Mbps 3,35 δευτερόλεπτα Βλέπουμε πως οι χρόνοι φόρτωσης για αυτήν την σελίδα δεν διαφέρουν πολύ. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις, όσον αφορά τις συνδέσεις τύπου ADSL οι χρόνοι δεν είναι τέτοιοι που να μπορούν να προκαλέσουν δυσφορία στον χρήστη. Οπότε, και μετά από την γενικότερη περιήγησή μας στον ιστότοπο, μπορούμε να πούμε πως, με βάση τα σημερινά δεδομένα συνδέσεων στην Ελλάδα, οι χρόνοι φόρτωσης των σελίδων πληρούν τα απαιτούμενα κριτήρια. 33

34 Σωστή εμφάνιση με διαφορετικούς φυλλομετρητές Προχωρήσαμε σε μια σύντομη περιήγηση του ιστοτόπου με τους φυλλομετρητές που αναφέραμε στο πρώτο μέρος της εργασίας. Ανοίγοντας περίπου δέκα σελίδες με κάθε φυλλομετρητή, δεν παρουσιάσθηκε κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα. Δεν υπάρχουν διαφορές στην εμφάνιση και όλα τα πρόσθετα φορτώνονται κανονικά. Κάποιες πολύ μικρές καθυστερήσεις στην φόρτωση εντοπίσθηκαν κατά την χρήση του Opera και του Safari, αλλά αυτές είναι πιθανότερο να οφείλονται στους ίδιους τους φυλλομετρητές και όχι σε έλλειψη του ιστοτόπου. Εμφάνιση της αρχικής σελίδας του ΔΔΤ με τους δημοφιλέστερους φυλλομετρητές. Internet Explorer Firefox Opera Google Chrome 34

35 Safari Μπορούμε λοιπόν να πούμε με ασφάλεια πως ο ΔΔΤ του Ευαγγελισμού παραμένει το ίδιο προσβάσιμος με όλους τους ευρέως χρησιμοποιούμενους φυλλομετρητές Κριτήρια ονοματολογίας Η ονομασία που εμφανίζεται στην λωρίδα τίτλου του παραθύρου του φυλλομετρητή σε κάθε σελίδα ακολουθεί το πρότυπο «Τίτλος σελίδας : Νοσοκομείο Ευαγγελισμός (Evaggelismos Hospital). Για παράδειγμα, στην σελίδα που αφορά την Ένωση Επιστημονικού Προσωπικού Νοσοκομείου Ευαγγελισμός, η ονομασία της σελίδας είναι «Ένωση Επιστημονικού Προσωπικού Νοσοκομείου Ευαγγελισμός : Νοσοκομείο Ευαγγελισμός (Evaggelismos Hospital)». Μπορούμε να πούμε πως είναι ένας σωστός τρόπος ονομασίας, καθώς συνδυάζει έναν περιγραφικό τίτλο για κάθε σελίδα (που συνήθως αποτελεί και το κείμενο του συνδέσμου που οδηγεί σε αυτήν) με την ονομασία του φορέα στον οποίο ανήκει ο ΔΔΤ, τόσο στα Ελληνικά όσο και στα Αγγλικά. Όσον αφορά την ονομασία χώρου, η οποία είναι μπορούμε να βρούμε τόσο θετικά όσο και αρνητικά σημεία. Το θετικό είναι ότι η απόδοση του ονόματος του Νοσοκομείου είναι σωστή στα Αγγλικά. Ακόμα, το σύνολο της ονομασίας χώρου, μαζί με το πρόθεμα www και την κατάληξη.gr δεν ξεπερνά τους τριάντα χαρακτήρες. Ωστόσο, το κομμάτι -hosp της ονομασίας μπορούμε να πούμε πως είναι περιττό, περιπλέκοντας και επιμηκύνοντας την δίχως λόγο. Επίσης, χρησιμοποιεί διαζευκτική παύλα, κάτι που, όπως είπαμε, είναι καλό να αποφεύγεται. Κάνοντας μια αναζήτηση για την πιθανή ονομασία χώρου evaggelismos.gr στην Μηχανή Αναζήτησης Ονομάτων Χώρου με κατάληξη.gr WEB WHOIS της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, είδαμε 35

36 πως αυτή είναι ελεύθερη προς χρήση αυτήν την στιγμή και θα μπορούσε να υιοθετηθεί από το Νοσοκομείο. Βεβαίως, δεν μπορούμε να ξέρουμε αν αυτή η ονομασία χώρου ήταν ελεύθερη και κατά την περίοδο της πρώτης ανάρτησης του ιστοτόπου στο διαδίκτυο, ωστόσο σίγουρα θα ήταν πιο λειτουργική και εύκολη στην μνημόνευση από την παρούσα Μέγεθος σελίδων Χρησιμοποιώντας το Web Page Analyzer, προχωρήσαμε στην μέτρηση του μεγέθους της αρχικής σελίδας του ΔΔΤ. Προέκυψε πως το μέγεθός της ανέρχεται περίπου στα 153kΒ, ευρισκόμενη έτσι σαφώς εντός των προτεινομένων ορίων. Εξετάζοντας όλες τις υπόλοιπες σελίδες του ιστοτόπου, διαπιστώθηκε ότι καμιά δεν ξεπερνά τα 250kΒ, εκτός από την σελίδα που αφορά το ιστορικό του Νοσοκομείου, η οποία φθάνει στα 300kΒ. Αυτή η υπέρβαση όμως μπορεί να δικαιολογηθεί, λόγω των αρκετών εικόνων που υπάρχουν προς μεγέθυνση στο κάτω μέρος της σελίδας Κριτήρια Web Content Accessibility Guidelines Εξετάζοντας την αρχική σελίδα του ΔΔΤ ως προς την συνέπειά της με τα Επίπεδα Συμμόρφωσης των WCAG, καταλήξαμε στα εξής αποτελέσματα: WCAG version 1.0 Βρέθηκαν συνολικά 78 λάθη εκ των οποίων: - 7 αφορούν το Επίπεδο Α αφορούν το Επίπεδο ΑΑ. - 1 αφορά το Επίπεδο ΑΑΑ αφορούν λοιπά θέματα (Parsing και HTML). Επίσης, βρέθηκαν 8 προειδοποιήσεις, όλες εκ των οποίων αφορούν το Επίπεδο Α. WCAG version 2.0 Βρέθηκαν συνολικά 98 λάθη εκ των οποίων: - 35 αφορούν το Επίπεδο Α. 36

37 - 5 αφορούν το Επίπεδο ΑΑ αφορούν λοιπά θέματα (Parsing, HTML και συνδέσμους). Επίσης, βρέθηκαν 9 προειδοποιήσεις, όλες εκ των οποίων αφορούν το Επίπεδο Α. Τα λάθη που αφορούν το Επίπεδο Α και στις δύο εκδόσεις των WCAG μπορεί φαινομενικά να φαίνονται πολλά, ωστόσο στην πράξη δεν διαφέρουν πολύ από τον αριθμό που προκύπτει για μεγάλο αριθμό ΔΔΤ φορέων του Δημοσίου Τομέα. Θα προτεινόταν, παρ όλα αυτά, να γίνει μια εξέταση του κώδικα και της σχεδίασης του ιστοτόπου από τους υπευθύνους ώστε αυτός να συμμορφώνεται περισσότερο προς τις οδηγίες του W3C Πρότυπα W3C για HTML και CSS Η εξέταση όλου του ΔΔΤ για την ορθή χρήση των γλωσσών HTML και CSS πιστεύουμε ότι θα ήταν περιττή. Η παράθεση αριθμητικών αποτελεσμάτων για κάθε σελίδα δεν θα προσέφερε κάτι ουσιώδες στην εξαγωγή συμπερασμάτων, αφού συνήθως η αρχική σελίδα κάθε ιστοτόπου αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα της συμμόρφωσης ή μη προς τα πρότυπα που έχει θέσει το W3C. Επικυρώνοντας λοιπόν την δομή HTML της σελίδας με το W3C HTML Validator του Internet Explorer, βρέθηκαν 19 λάθη και 8 προειδοποιήσεις. Κάνοντας το ίδιο για την δομή CSS με το W3C CSS Validator, βρέθηκε 1 λάθος και 721 προειδοποιήσεις. Ο μεγάλος αριθμός προειδοποιήσεων δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η σελίδα έχει πρόβλημα στην λειτουργία της, για αυτό άλλωστε και το Validator χαρακτηρίζει το CSS της σελίδας «έγκυρο» Οριζόντια και κατακόρυφη ράβδος κύλισης Εξετάζοντας το σύνολο του ΔΔΤ, μπορούμε να πούμε πως η κάθετη έκταση των περισσοτέρων σελίδων είναι ελαφρώς μεγαλύτερη από το προτεινόμενο. Ο αριθμός των απαιτούμενων κλικ για την μετάβαση από την αρχή στο τέλος της σελίδας διαφέρει ανάλογα με τον φυλλομετρητή, ωστόσο στην πλειονότητα των σελίδων ένα αρκετά μεγάλο κομμάτι τους δεν φαίνεται από την αρχή και απαιτείται η χρήση της 37

38 ράβδου κύλισης τουλάχιστον δύο ή τρεις φορές. Παρ όλα αυτά, από όλες τις σελίδες απουσιάζει η οριζόντια ράβδος κύλισης, γεγονός που καθιστά την όποια κάθετη έκταση κάθε σελίδας λιγότερο κουραστική Σχεδιασμός και λειτουργικότητα που καλύπτουν τις ανάγκες των ειδικών ομάδων πληθυσμού (άτομα με αναπηρία, ηλικιωμένοι και άλλες ευπαθείς ομάδες) Ο ΔΔΤ δεν διαθέτει κάποια μορφή προσαρμοσμένης λειτουργίας για άτομα με αναπηρίες. Κάνοντας προσομοιώσεις των συνθηκών που αντιμετωπίζουν άτομα με διάφορες οφθαλμολογικές παθήσεις, χρησιμοποιώντας το AIS Web Accessibility Toolbar, καταλήξαμε στο συμπέρασμα πως η χρήση του από έχοντες οφθαλμολογικά προβλήματα, ή ακόμα και άτομα μεγάλης ηλικίας, θα έχουν πρόβλημα στην χρήση του ιστοτόπου. Η κατάσταση αυτή δεν βελτιώνεται καθόλου και από το μικρό μέγεθος της προεπιλεγμένης γραμματοσειράς του ΔΔΤ, την οποία ο χρήστης με τέτοιου είδους προβλήματα θα πρέπει να μεγαλώσει μέσω των επιλογών του φυλλομετρητή. Δεν υπάρχει ακουστική απόδοση των περιεχομένων των σελίδων για τυφλούς Κριτήρια περιεχομένου και υπηρεσιών Παρουσίαση της ταυτότητας του φορέα Στον τομέα των σελίδων που ασχολούνται με την παρουσίαση της ταυτότητας του φορέα, ξεχωρίζει σαφώς η σελίδα που παραθέτει το ιστορικό του Νοσοκομείου. Πρόκειται για μια εξιστόρηση πολύ πλήρη και διεξοδική, η οποία καταγράφει όλη την πορεία εξέλιξης και επέκτασης του Νοσοκομείου, το νομικό καθεστώς και τις αποφάσεις στις οποίες στηρίχθηκε η λειτουργία του καθώς και τους ευεργέτες του. Επιπλέον, διαθέτει μεγάλο αριθμό καλαίσθητων φωτογραφικών ντοκουμέντων τα οποία παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Στην αρχική σελίδα υπάρχουν επίσης παραπομπές για δύο προγράμματα στα οποία συμμετέχει το Νοσοκομείο, αυτά της Ημέρας του Εθελοντή Αιμοδότη και της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας στα Νοσοκομεία. Έντονα αρνητική εντύπωση, ωστόσο, 38

39 προκαλεί η παραπομπή προς αγγελία ενοικιαζόμενου διαμερίσματος, η οποία εμφανίζεται κοντά στο κέντρο της αρχικής σελίδας και προφανώς τοποθετήθηκε εκεί από κάποιον υπάλληλο του φορέα! Δεν γνωρίζουμε εάν το εν λόγω διαμέρισμα αποτελεί μέρος της περιουσίας του Ευαγγελισμού ή όχι, αλλά, ευτυχώς, η αγγελία αυτή αποτελεί την μόνη παραφωνία σε έναν κατά τα άλλα αρκετά καλαίσθητο ΔΔΤ. Η αγγελία για το ενοικιαζόμενο διαμέρισμα στην αρχική σελίδα! Σαφής προσδιορισμός των υπηρεσιών και των αρμοδιοτήτων (και των εγκαταστάσεων/εξοπλισμού, αν είναι απαραίτητο) Σε αυτό το ζητούμενο, μπορούμε να πούμε πως ο ιστότοπος του Ευαγγελισμού ανταποκρίνεται πολύ καλά. Στην αρχική σελίδα, ανάμεσα στους υπολοίπους κυρίους συνδέσμους, υπάρχει και ένας με την ονομασία «Υπηρεσίες Νοσοκομείου». Ακολουθώντας τον, ο χρήστης οδηγείται σε μια σελίδα όπου γίνεται ένας πρώτος διαχωρισμός μεταξύ των Υπηρεσιών του Νοσοκομείου, όπου υπάρχει και το σχετικό οργανόγραμμα, των Εκπαιδευτικών Φορέων (στην ουσία της Σχολής Βοηθών Νοσηλευτών που λειτουργεί εκεί) και του Ιερού Ναού. Κάνοντας κλικ στον σύνδεσμο των Εκπαιδευτικών Φορέων, οδηγούμαστε σε μια ξεχωριστή σελίδα όπου γίνεται μια σύντομη παρουσίαση της ΕΠΑΣ Βοηθών Νοσηλευτών και του προγράμματος σπουδών της, ενώ δίνονται και στοιχεία επικοινωνίας. Παρόμοιες παρουσιάσεις έχουν 39

40 αναρτηθεί και για κάποια από τα Τμήματα του Νοσοκομείου, όπως θα δούμε παρακάτω. Σύντομη παρουσίαση της ΕΠΑ Σχολής Βοηθών Νοσηλευτών. Πληροφοριακά, να αναφέρουμε πως η σελίδα του Ιερού Ναού βρίσκεται ακόμα υπό κατασκευή, οπότε προχωράμε στην εξέταση της παρουσίασης των κύριων υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων του Νοσοκομείου. Κάνοντας κλικ στον σύνδεσμο «Οργανόγραμμα Υπηρεσίες Νοσοκομείου», ο χρήστης αντικρίζει ένα βασικό οργανόγραμμα το οποίο αναπαριστά στην κορυφή του το Διοικητικό Συμβούλιο του Νοσοκομείου και τα Γραφεία που υπάγονται απευθείας στην δικαιοδοσία του και από κάτω προχωρά σε τέσσερις διακλαδώσεις, καθεμιά από τις οποίες αναπαριστά τις τέσσερις διαφορετικές Υπηρεσίες του Νοσοκομείου, την Διοικητική, την Ιατρική, την Νοσηλευτική και την Τεχνική. Περνώντας κάποιος τον δείκτη του ποντικιού επάνω από τα ονόματα αυτών των Υπηρεσιών, θα διαπιστώσει ότι σε αυτά υπάρχουν σύνδεσμοι. Το ίδιο θα διαπιστώσει και αν περάσει τον δείκτη επάνω από τα ονόματα του Διοικητή του Νοσοκομείου, του Αναπληρωτή Διοικητή και του Διευθυντή κάθε Υπηρεσίας. 40

41 Το οργανόγραμμα που περιγράφει την βασική διαίρεση του Νοσοκομείου σε Υπηρεσίες. Κάνοντας κλικ σε κάποιο από τα ονόματα, ο χρήστης θα βρει στοιχεία επικοινωνίας για το συγκεκριμένο στέλεχος. Ακολουθώντας όμως κάποιον από τους συνδέσμους των Υπηρεσιών, ο χρήστης θα οδηγηθεί στο αντίστοιχο κομμάτι του ΔΔΤ που είναι αφιερωμένο στην εκάστοτε Υπηρεσία. Η δομή της σελίδας κάθε Υπηρεσίας διαφέρει. Για παράδειγμα, επιλέγοντας την Ιατρική Υπηρεσία, ο χρήστης οδηγείται σε ένα άλλο οργανόγραμμα, ίδιας μορφής σχεδιασμού με το προηγούμενο, όπου παρατίθεται τα Τμήματα της Υπηρεσίας ανά Τομέα (Α και Β Παθολογικός Τομέας, Εργαστηριακός Τομέας κλπ.). Κάνοντας κλικ στο όνομα κάποιου Τμήματος, ο χρήστης οδηγείται στην ειδική σελίδα που είναι αφιερωμένη στο εν λόγω Τμήμα. Όλες αυτού του είδους οι σελίδες έχουν στοιχεία επικοινωνίας και θέσης τους στους χώρους του Νοσοκομείου, ενώ αναφέρουν και τα ονόματα του Συντονιστή Διευθυντή, των Διευθυντών και των Επιμελητών Α και Β. Από εκεί και μετά, κάποια Τμήματα προχωρούν περισσότερο, παραθέτοντας μια σύντομη παρουσίαση των αρμοδιοτήτων ή ακόμα και του εξοπλισμού τους. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιας παρουσίασης αποτελούν το Τμήμα Αιμοδοσίας και το Πνευμονολογικό Τμήμα, το οποίο μάλιστα διαθέτει και ξεχωριστό δικό του ιστότοπο! Δυστυχώς, όμως, η μεγάλη πλειοψηφία των Τμημάτων της Ιατρικής Υπηρεσίας αρκούνται στην 41

42 παράθεση στοιχείων επικοινωνίας και την αναφορά ονομάτων, χωρίς να προχωρούν σε κάποια περαιτέρω περιγραφή. Το οργανόγραμμα της Ιατρικής Υπηρεσίας Μέρος της σελίδας του Πνευμονολογικού Τμήματος. 42

43 Παρόμοιο οργανόγραμμα με αυτό της Ιατρικής Υπηρεσίας θα βρει ο χρήστης και αν ακολουθήσει τον σύνδεσμο της Διοικητικής Υπηρεσίας. Εκεί, η κατάσταση όσον αφορά την περιγραφή αρμοδιοτήτων είναι σαφώς καλύτερη, με τα περισσότερα Τμήματα να παρουσιάζονται έστω και με λίγες γραμμές κειμένου. Οι ελλείψεις, ωστόσο, δεν απουσιάζουν και από εκεί και υπάρχουν σαφή περιθώρια βελτίωσης. Οι σελίδες που είναι αφιερωμένες στην Νοσηλευτική και στην Τεχνική Υπηρεσία διαφέρουν ελαφρώς στην δομή. Από την κύρια σελίδα κάθε Υπηρεσίας, ο χρήστης μπορεί να ακολουθήσει συνδέσμους οι οποίοι οδηγούν σε σελίδες που ασχολούνται με την προβολή των έργου που παράγεται εκεί ή με άλλα εξειδικευμένα θέματα νομικού, τεχνικού ή εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Τα οργανογράμματα δεν απουσιάζουν, αλλά σε αυτές τις περιπτώσεις πρόκειται για απλά αρχεία εικόνας. Τα στοιχεία επικοινωνίας δεν απουσιάζουν ούτε εκεί. Ακόμα, στο δεξιό μέρος κάθε σελίδας, υπάρχει ένα πλαίσιο όπου αναφέρεται αν το Νοσοκομείο εφημερεύει την συγκεκριμένη ημέρα και αναγράφονται οι ώρες επισκεπτηρίου. Επιπλέον, στο ίδιο πλαίσιο προσφέρονται χάρτες για την πλοήγηση στους χώρους του Νοσοκομείου και την πρόσβαση σε αυτό Κατάλογος τηλεφωνικών αριθμών και για όλους τους υπαλλήλους Στον ιστότοπο δεν προσφέρεται κάποιος πλήρης τηλεφωνικός κατάλογος για όλο το Νοσοκομείο. Ωστόσο, στην σελίδα κάθε Τμήματος υπάρχουν τηλέφωνα και επικοινωνίας. Έτσι, αν ο χρήστης γνωρίζει πού ακριβώς πρέπει να απευθυνθεί, μπορεί να βρει πολύ εύκολα τον τηλεφωνικό αριθμό και το που χρειάζεται. Ένας άλλος τρόπος για να βρει ο χρήστης τον τηλεφωνικό αριθμό κάποιου συγκεκριμένου ιατρού, εφόσον γνωρίζει σε ποιο Τμήμα ανήκει, είναι να ακολουθήσει τον σύνδεσμο «Για τον Πολίτη» από την αρχική σελίδα και από εκεί τον σύνδεσμο «Αναζήτηση Ιατρών». Ακόμα, στην σελίδα που αφορά την επικοινωνία με τον φορέα, δίδονται οδηγίες σχετικά με το πώς μπορεί κάποιος να έλθει σε επαφή μέσω τηλεφώνου με οποιοδήποτε δωμάτιο νοσηλείας. 43

44 Δυνατότητα επικοινωνίας και σχολίων Στην αρχική σελίδα υπάρχει σύνδεσμος με την ονομασία «Επικοινωνία». Εκεί αναγράφονται η ταχυδρομική διεύθυνση του Νοσοκομείου και οι τηλεφωνικοί αριθμοί ορισμένων Γραμματειών των οποίων τα καθήκοντα σχετίζονται κατ εξοχήν με την εξυπηρέτηση πολιτών. Στην ίδια σελίδα υπάρχει φόρμα επικοινωνίας όπου ο χρήστης μπορεί να αφήσει μήνυμα. Πρέπει να σημειωθεί πως το μόνο πεδίο το οποίο ζητείται να συμπληρωθεί υποχρεωτικά είναι αυτό του του χρήστη, στο οποίο και θα λάβει την απάντησή του από τον αρμόδιο υπάλληλο Όροι χρήσεως Ο ΔΔΤ διαθέτει όρους χρήσεως και ο σύνδεσμος που οδηγεί σε αυτούς βρίσκεται στο κάτω άκρο κάθε σελίδας. Το μόνο αρνητικό που θα μπορούσαμε να αναφέρουμε όσον αφορά αυτό το κριτήριο, είναι ότι το κείμενο του συνδέσμου είναι γραμμένο μόνο στην Αγγλική γλώσσα, χρησιμοποιώντας τον αγγλικό όρο Disclaimer ανεξαρτήτως της γλώσσας στην οποία χρησιμοποιεί τον ιστότοπο ο χρήστης Παραπομπές σε ιστοτόπους άλλων σχετικών υπηρεσιών, φορέων και βάσεων δεδομένων. Ο ιστότοπος προσφέρει έναν μεγάλο αριθμό παραπομπών προς βάσεις δεδομένων, επιστημονικά περιοδικά και βιβλιοθήκες. Ακολουθώντας τον σύνδεσμο «Βιβλιοθήκη» από την αρχική σελίδα, ο χρήστης αρχικά οδηγείται σε μια σελίδα με παραπομπές προς ιατρικές βάσεις δεδομένων (BMJ Learning, Md-Consult, Pubmed, UpToDate, e-medicine και Ιατροτέκ). Ακολουθώντας άλλους συνδέσμους που εμφανίζονται στο αριστερό μέρος της οθόνης (χωρίς να γίνονται όσο απευθείας αντιληπτοί θα έπρεπε), ο χρήστης θα βρει και άλλες παραπομπές προς επιστημονικά περιοδικά και βιβλιοθήκες, όπως αναφέρθηκε παραπάνω. Να αναφερθεί πως ο σύνδεσμος με την ονομασία «Σύνδεσμοι», ο οποίος σίγουρα θα τραβήξει την προσοχή ενός χρήστη με μια μέση εμπειρία, οδηγεί σε μια σελίδα με ανούσιες παραπομπές προς μηχανές αναζήτησης και διαδικτυακές ειδησεογραφικές πύλες. 44

45 Φαίνεται σαν δοκιμαστική σελίδα η οποία μάλλον ξεχάστηκε και παρέμεινε στην τελική μορφή του ιστοτόπου. Χαρακτηριστική είναι η απουσία παραπομπών προς άλλα νοσοκομεία ή φορείς του Υπουργείου Υγείας. Ωστόσο, και οι παραπομπές από άλλους ιστοτόπους του τομέα υγείας προς τον ΔΔΤ του Νοσοκομείου είναι στην ουσία ανύπαρκτες. Ακόμα και στην σχετική σελίδα του ΔΔΤ του Υπουργείου Υγείας, όπου παρατίθενται τα στοιχεία επικοινωνίας όλων των νοσοκομείων της χώρας και σύνδεσμοι προς τους περισσότερους από τους ιστοτόπους τους, ο σύνδεσμος προς τον ΔΔΤ του Ευαγγελισμού απουσιάζει. Έτσι μπορούμε να πούμε πως ο ΔΔΤ που εξετάζουμε παρουσιάζει μια μέση συμμόρφωση με αυτό το κριτήριο, καθώς είναι πληρέστατος όσον αφορά κάποιες κατηγορίες παραπομπών και πολύ ελλιπής όσον αφορά άλλες Αντίθεση χρωμάτων και αναγνωσιμότητα κειμένου Το κύριο φόντο όλων των σελίδων του ΔΔΤ έχει ένα ανοικτό γκρίζο χρώμα το οποίο δεν κουράζει το μάτι. Το κείμενο είναι στο μεγαλύτερο κομμάτι του μαύρου χρώματος, με κάποια συγκεκριμένα κομμάτια στην αρχική σελίδα και όλους τους συνδέσμους να είναι κόκκινου χρώματος. Σε κάθε περίπτωση, η αντίθεση αυτή καθιστά το κείμενο πολύ ευανάγνωστο. Τα πλαίσια στο επάνω και στον αριστερό μέρος κάθε σελίδας είναι μαύρου και κόκκινου χρώματος αντιστοίχως, με το κείμενο των συνδέσμων να είναι λευκού χρώματος. Ούτε αυτός ο συνδυασμός μπορεί να χαρακτηρισθεί κουραστικός. Αν ο χρήστης κάνει κλικ σε κάποιον σύνδεσμο, το κείμενο του δεν αλλάζει χρώμα. Αν και όλοι οι εξωτερικοί σύνδεσμοι ανοίγουν σε νέα καρτέλα του φυλλομετρητή, ωστόσο η αλλαγή χρώματος θα ήταν χρήσιμη για τον χρήστη που περνά πολύ ώρα στον ιστότοπο ώστε να μη οδηγείται ξανά σε σελίδες που έχει δει ήδη Τυχόν ύπαρξη κενών σελίδων και παραπομπών που δεν ισχύουν Εντελώς κενές σελίδες δεν συναντούμε στον ιστότοπο, με μια μόνο εξαίρεση στα «Νέα Ανακοινώσεις» της ενότητας της Βιβλιοθήκης. Βεβαίως, όπως αναφέραμε και πιο πάνω, στις σελίδες πολλών από τα Τμήματα δεν συναντούμε τίποτα παραπάνω 45

46 από στοιχεία επικοινωνίας και ονόματα προϊσταμένων. Είναι ένας τομέας στον οποίο θα έπρεπε να γίνει περισσότερη δουλειά. Όσον αφορά τις παραπομπές, ακολουθώντας τις περισσότερες που παρατίθενται στον ιστότοπο, δεν συναντήσαμε κάποια που δεν ισχύει. Κάτι τέτοιο θα ήταν και δύσκολο, καθώς οι περισσότερες αφορούν βάσεις δεδομένων και επιστημονικά περιοδικά τα οποία δύσκολα αλλάζουν το όνομα χώρου τους και, ακόμα και αν σταματήσουν την λειτουργία τους, συνήθως διατηρούν τον ιστότοπο τους για να παρέχουν αρχειακό υλικό Επίπεδο Ηλεκτρονικοποίησης παρεχομένων υπηρεσιών και πλήθος αυτών Στην ουσία, ο ιστότοπος φθάνει μέχρι το σημείο να παρέχει πληροφορίες στον πολίτη σχετικά με θέματα όπως η διαδικασία εισαγωγής, οι εργαστηριακές εξετάσεις και τα πρωινά ιατρεία. Ψάχνοντας για πρότυπα εγγράφων, βρήκαμε μόνο ένα πρότυπο αίτησης δήλωσης επιλογής για ιατρούς του ΕΣΥ. Δεν υπάρχουν φόρμες συμπλήρωσης στοιχείων για την παροχή υπηρεσιών στον χρήστη. Οπότε, με βάση τα κριτήρια που θέσαμε στο πρώτο μέρος της εργασίας σχετικά με τα Επίπεδα Ηλεκτρονικοποίησης, θα κατατάξουμε τον ΔΔΤ του Ευαγγελισμού στο Επίπεδο 1, παρά το μοναδικό πρότυπο εγγράφου που βρήκαμε να υπάρχει Κατάταξη εμφάνισης στις μηχανές αναζήτησης Πληκτρολογώντας «Ευαγγελισμός» στις τρεις δημοφιλέστερες μηχανές αναζήτησης, το Νοσοκομείο βρέθηκε στην πρώτη θέση των αποτελεσμάτων στις μηχανές Google και Bing. Στο Google, μάλιστα, υπήρχαν και απευθείας παραπομπές για τους συνδέσμους της αρχικής σελίδας. Στην μηχανή Yahoo, τα αποτελέσματα ήταν απογοητευτικά, καθώς το πρώτο αποτέλεσμα που παρέπεμπε στον ΔΔΤ του Νοσοκομείου βρισκόταν στην δεύτερη σελίδα των αποτελεσμάτων και οδηγούσε όχι στην αρχική σελίδα αλλά σε κάποια σελίδα του ευρετηρίου ξενόγλωσσων περιοδικών. 46

47 Πληκτρολογώντας «Νοσοκομείο Ευαγγελισμός», ο ΔΔΤ εξακολουθούσε να βρίσκεται στην πρώτη θέση των αποτελεσμάτων στο Google και στο Bing, αλλά είχε την δεύτερη θέση στο Yahoo Περιεχόμενο του ΔΔΤ σε παραπάνω από μία γλώσσες Ο ιστότοπος προσφέρεται και στην Αγγλική γλώσσα. Αν και αρκετές σελίδες αποτελούν μετάφραση των αντίστοιχων ελληνικών, η αρχική σελίδα διαφέρει. Επίσης, στις Υπηρεσίες του Νοσοκομείου παρουσιάζονται μόνο η Ιατρική και η Διοικητική Υπηρεσία με σελίδες για πολύ λίγα Τμήματα. Ακόμα, απουσιάζουν κάποιες παροχές της ελληνόφωνης έκδοσης του ΔΔΤ, όπως η Αναζήτηση Ιατρών. Σε γενικές γραμμές, θα μπορούσαμε να πούμε πως η μεταφορά του περιεχομένου του ιστοτόπου στην Αγγλική γλώσσα δίνει την εντύπωση ημιτελούς εργασίας Κριτήρια δομής Bread crumbing και αριθμός επιπέδων Η τεχνική του bread crumbing εφαρμόζεται στο σύνολο του ΔΔΤ. Ο υψηλότερος αριθμός επιπέδων που βρήκαμε κατά την περιήγησή μας ήταν πέντε, τα οποία αναπτύσσονται όταν ο χρήστης ακολουθεί τους συνδέσμους από την αρχική σελίδα προς κάποιο από τα Τμήματα της Ιατρικής ή της Διοικητικής Υπηρεσίας Αρχεία που προσφέρονται για downloading σε format που μπορεί να διαβαστεί από προγράμματα ανοικτού κώδικα. Τα αρχεία που προσφέρονται για downloading βρίσκονται όλα σε μορφή.doc,.pdf ή.xls, δηλαδή πρόκειται για αρχεία που μπορούν να διαβασθούν από προγράμματα ανοικτού κώδικα. Ωστόσο, πουθενά στον ΔΔΤ δεν υπάρχει κάποια παραπομπή προς κάποιον ιστότοπο από τον οποίο θα μπορούσε ο χρήστης να κατεβάσει στον υπολογιστή του τέτοιου είδους προγράμματα. 47

48 Παράθεση και ταξινόμηση του αρχείου αναρτήσεων με βάση ημερολογιακά ή άλλα κριτήρια Αναρτήσεις μπορούν να βρεθούν σε διάφορες σελίδες του ΔΔΤ. Μια απόπειρα ομαδοποίησής τους γίνεται στην σελίδα με την ονομασία «Προκηρύξεις». Εκεί, οι προκηρύξεις αυτές χωρίζονται σε εκείνες που αφορούν θέσεις προσωπικού και σε εκείνες που αφορούν διαγωνισμούς προμηθειών. Στις σελίδες όπου υπάρχουν αυτά τα σύνολα προκηρύξεων, οι αναρτήσεις φαίνεται να είναι ταξινομημένες με κάποιο πρόχειρο ημερολογιακό κριτήριο. Αυτό δεν φαίνεται πουθενά στον ιστότοπο, αλλά προκύπτει απλώς ανοίγοντας τα αρχεία κειμένου των προκηρύξεων αυτών. Οι πιο πρόσφατες αναρτήσεις βρίσκονται στο κάτω μέρος της σελίδας, γεγονός που ειδικά όταν πρόκειται για τις πολυάριθμες προκηρύξεις διαγωνισμών προμηθειών δημιουργεί πρόβλημα. Να σημειώσουμε πως στον ΔΔΤ του Νοσοκομείου δεν υπάρχουν αναρτημένες μελέτες, εργασίες ή εμπειρογνωμοσύνες, οπότε η εξέταση του σχετικού με την ανάρτηση τέτοιων κειμένων κριτηρίου είναι άτοπη Μηχανή αναζήτησης με απλή ή σύνθετη αναζήτηση Ο ιστότοπος διαθέτει μηχανή αναζήτησης η οποία εμφανίζεται σε κάθε σελίδα. Θετικό στοιχείο της αποτελεί το γεγονός ότι κατά την πληκτρολόγηση από τον χρήστη του όρου που ψάχνει εμφανίζονται κάτω από το πεδίο συμπλήρωσης διάφοροι όροι που περιέχουν τα γράμματα ή τις λέξεις που έχουν πληκτρολογηθεί μέχρι στιγμής. Με αυτόν τον τρόπο, ο χρήστης μπορεί να βρει τον όρο σε αυτήν την λίστα και να διευκολυνθεί αν δεν έχει άνεση με το πληκτρολόγιο. Ωστόσο, χρησιμοποιώντας αυτό το χαρακτηριστικό, είδαμε ότι αρκετές φορές επιλέγοντας κάποιον από αυτούς τους όρους δεν προκύπτει κανένα αποτέλεσμα, παρά το γεγονός ότι προτείνονται στον χρήστη. Η μηχανή μπορεί να προχωρήσει μόνο σε απλή αναζήτηση. Παρουσιάζει στον χρήστη συνδέσμους προς όλες τις σελίδες του δικτυακού τόπου όπου μπορεί να βρεθεί αυτός ο όρος. Δεν υπάρχει επιλογή για επιπλέον κριτήρια αναζήτησης ή για την χρήση φίλτρων. 48

49 Βαθμολόγηση Δημοσίου Διαδικτυακού Τόπου Οι ελλείψεις που παρουσιάζει ο ΔΔΤ του Ευαγγελισμού στα θέματα της ονοματολογίας, της συμμόρφωσης προς τις Web Accessibility Guidelines και της φιλικότητας προς ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού τον διατηρούν μακριά από την άριστη βαθμολογία όσον αφορά τα κριτήρια προσβασιμότητας, δηλαδή στην συγκεκριμένη περίπτωση το 35. Δεδομένης, ωστόσο, της ικανοποιητικής συνέπειας του ιστοτόπου με τα υπόλοιπα ζητούμενα αυτής της κατηγορίας κριτηρίων, καταλήγουμε στην βαθμολόγησή του με 27. Ως προς τα περιεχόμενα του, ο ΔΔΤ διαθέτει όλα όσα ζητούνται από τα κριτήρια που θέσαμε. Παρ όλα αυτά, η πληρότητα αυτή δεν συναντάται σε όλο τον ιστότοπο. Υπάρχουν πολλές σελίδες με ουσιώδεις ελλείψεις οι οποίες προσφέρουν στον χρήστη μόνο τις τελείως απαραίτητες πληροφορίες, δίνοντας έτσι στον ιστότοπο μια αίσθηση ημιτελούς και άνισου έργου. Σε συνδυασμό με το χαμηλό Επίπεδο Ηλεκτρονικοποίησης, αυτή η κατάσταση δεν μας αφήνει να του αποδώσουμε την υψηλή βαθμολογία που θα άξιζε αν παρουσίαζε στο σύνολό του την υψηλή ποιότητα που παρουσιάζουν κάποια μέρη του. Έτσι, με άριστα το 40, πιστεύουμε πως ο βαθμός που αντιπροσωπεύει το περιεχόμενο και τις υπηρεσίες που προσφέρει ο ΔΔΤ είναι το 29. Από την συνέπεια προς τα κριτήρια δομής αποκομίζουμε και πάλι άνισες εντυπώσεις καθώς, ενώ όλα φαίνονται να ικανοποιούνται μέχρι κάποιο σημείο, σε θέματα όπως η ταξινόμηση των αναρτήσεων και η μηχανή αναζήτησης υπάρχουν ακόμα περιθώρια για αρκετές βελτιώσεις. Με βάση τα όσα είδαμε, και έχοντας ως άριστο βαθμό το 25, μπορούμε να το βαθμολογήσουμε με 18. Οπότε, συνοψίζοντας, η βαθμολογία του Δημοσίου Διαδικτυακού Τόπου του ΓΝΑ «Ευαγγελισμός» έχει ως εξής: - Κριτήρια προσβασιμότητας: 27 - Κριτήρια περιεχομένου και υπηρεσιών: 29 - Κριτήρια δομής: 18 Συνολική βαθμολογία: 74/100 49

50 Ο βαθμός αντικατοπτρίζει το γεγονός ότι ο ιστότοπος του Ευαγγελισμού είναι κατά βάση ένας αρκετά καλοσχεδιασμένος ιστότοπος ο οποίος όμως έμεινε με αρκετές ελλείψεις και δείχνει σαν να έπαυσε να λαμβάνει της δέουσας προσοχής από κάποια στιγμή και μετά. Ίσως οι υπεύθυνοι του Νοσοκομείου να κατανόησαν τον ιστότοπο ως κάτι το οποίο θα μπορούσε να αναπτυχθεί μέχρι μια συγκεκριμένη καταληκτική ημερομηνία και όχι ως κάτι συνεχές το οποίο μπορεί να ανανεώνεται και να συμπληρώνεται. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για έναν ΔΔΤ με αρκετές προοπτικές, ο οποίος εάν εμπλουτισθεί με το κατάλληλο περιεχόμενο μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για τους ιστοτόπους των υπολοίπων φορέων παροχής υπηρεσιών υγείας. 50

51 3.2. 2η Περίπτωση Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης ΑΧΕΠΑ Οι λόγοι για τους οποίους επιλέξαμε να εξετάσουμε τον ΔΔΤ του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ δεν διαφέρουν πολύ από τους λόγους για τους οποίους επιλέξαμε να ασχοληθούμε με τον αντίστοιχο ΔΔΤ του Ευαγγελισμού. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα νοσηλευτικά κέντρα της Θεσσαλονίκης και της Βορείου Ελλάδος, το οποίο εξυπηρετεί μονίμως μεγάλο αριθμό ασθενών. Επίσης, έχει την ιδιότητα του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου, εντός του οποίου γίνονται έρευνες, οι οποίες μάλιστα έχουν δημοσιευθεί διεθνώς. Με αυτά τα δεδομένα, ένας αναπτυγμένος ιστότοπος θα μπορούσε να καταστεί πολύ χρήσιμο εργαλείο, τόσο για έναν σημαντικό αριθμό πολιτών όσο και για ενδιαφερομένους περί των επιστημονικών εξελίξεων. Οι μέθοδοι και τα εργαλεία που θα χρησιμοποιήσουμε σε αυτήν την εξέταση περίπτωσης θα είναι τα ίδια με αυτά που χρησιμοποιήσαμε κατά την αξιολόγηση του ΔΔΤ του Ευαγγελισμού Κριτήρια προσβασιμότητας Ταχύτητα φόρτωσης σελίδων Χρησιμοποιήσαμε το Web Page Analyzer 0.98 για να μετρήσουμε την ταχύτητα φόρτωσης της αρχικής σελίδας με διαφόρους τύπους συνδέσεων. Τα αποτελέσματα που λάβαμε είναι τα εξής: 51

52 Τύπος σύνδεσης Χρόνος φόρτωσης 14,4 Kbps 110,83 δευτερόλεπτα 28,8 Kbps 58,12 δευτερόλεπτα 33,6 Kbps 50,59 δευτερόλεπτα 56 Kbps 32,51 δευτερόλεπτα ISDN 128 Kbps 13,70 δευτερόλεπτα T1 1,44 Mbps 6,12 δευτερόλεπτα Πρόκειται για χρόνους τους οποίους θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε ως ικανοποιητικούς. Σε σύγκριση με τον ΔΔΤ του Ευαγγελισμού, ο ΔΔΤ του ΑΧΕΠΑ παρουσιάζεται ελαφρώς πιο ταχύς στις χαμηλές ταχύτητες σύνδεσης και ελαφρώς πιο αργός στις υψηλότερες ταχύτητες. Στην συνέχεια, αποφασίσαμε να εξετάσουμε την σελίδα όπου αναπτύσσεται το διάγραμμα του Νοσοκομείου, το οποίο, όπως θα δούμε αργότερα, αναπτύσσεται σε ξεχωριστό παράθυρο, λειτουργεί ως ένα απλό είδος διαδραστικού χάρτη και αποτελεί ότι κοντινότερο διαθέτει ο ιστότοπος στο αναπτυσσόμενο οργανόγραμμα του ΔΔΤ του Ευαγγελισμού. Οι ταχύτητες που προέκυψαν είναι: Τύπος σύνδεσης Χρόνος φόρτωσης 14,4 Kbps 128,76 δευτερόλεπτα 28,8 Kbps 65,88 δευτερόλεπτα 33,6 Kbps 56,90 δευτερόλεπτα 56 Kbps 35,34 δευτερόλεπτα ISDN 128 Kbps 12,90 δευτερόλεπτα T1 1,44 Mbps 3,86 δευτερόλεπτα Με βάση όλα τα προηγούμενα δεδομένα, μπορούμε να πούμε ότι και αυτοί οι χρόνοι κυμαίνονται σε αποδεκτά επίπεδα και δεν παρουσιάζεται κάποιο πρόβλημα που να αφορά την ταχύτητα φόρτωσης των σελίδων του ιστοτόπου Σωστή εμφάνιση με διαφορετικούς φυλλομετρητές Θέλοντας να εξετάσουμε εάν ο ιστότοπος παρουσιάζει πρόβλημα στην εμφάνισή του με κάποιον από τους πέντε δημοφιλέστερους φυλλομετρητές, προχωρήσαμε σε 52

53 περιήγησή του χρησιμοποιώντας τους όλους. Σε γενικές γραμμές, δεν εντοπίσθηκε κανένα πρόβλημα. Μια μικρή ασυνέπεια που θα μπορούσαμε να αναφέρουμε παρουσιάσθηκε στον Internet Explorer και αφορά τα ξεχωριστά παράθυρα που χρησιμοποιεί ο ιστότοπος για την προβολή κάποιων σελίδων. Ενώ με όλους τους φυλλομετρητές μπορεί να γίνει αυξομείωση του μεγέθους αυτών των παραθύρων, με τον Internet Explorer κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατόν και το πλήκτρο μεγιστοποίησης στην λωρίδα τίτλου παραμένει ανενεργό. Ειδικά στα παράθυρα όπου παρουσιάζεται αυτό το πρόβλημα, η δυνατότητα μεγιστοποίησης του παραθύρου είναι πολύ χρήσιμη, καθώς για να δει ο χρήστης πλήρως τα περιεχόμενά τους πρέπει να χρησιμοποιήσει τόσο την κάθετη όσο και την οριζόντια ράβδο κύλισης. Πέρα από αυτό το, μικρής σημασίας, θέμα η εμφάνιση των σελίδων, των εικόνων και των συνδέσμων παραμένει σωστή και ομοιόμορφη με οποιονδήποτε από τους ευρέως χρησιμοποιούμενους φυλλομετρητές Κριτήρια ονοματολογίας Σε όλο τον ιστότοπο, η ονομασία που παρουσιάζεται στην λωρίδα τίτλου του παραθύρου είναι «Α.Χ.Ε.Π.Α. Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης (A.H.E.P.A. Hospital)». Οι μόνες εξαιρέσεις παρουσιάζονται όταν μια σελίδα ανοίγει σε ξεχωριστό παράθυρο, όπου η ονομασία της σελίδας στην λωρίδα τίτλου ακολουθεί το πρότυπο «Τίτλος σελίδας Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης (AHEPA General Univercity Hospital of Thessaloniki)». Να σημειωθεί πως το λάθος στην γραφή της λέξης «University» δεν είναι δικό μας αλλά είναι ο τρόπος με τον οποίο είναι γραμμένο σε καθένα από τα παράθυρα αυτά. Καθώς τα ξεχωριστά αυτά παράθυρα παρουσιάζουν μόνο ένα αρχείο εικόνας, για την ακρίβεια κάποιο από τα οργανογράμματα, ο τίτλος του παραθύρου είναι και ο τίτλος που εμφανίζει η εικόνα στο επάνω μέρος της. Παρά το ορθογραφικό λάθος, και σε αυτήν την περίπτωση είναι θετικό ότι μαζί με την κατατοπιστική ελληνόφωνη ονομασία των παραθύρων παρουσιάζεται και η αντίστοιχη αγγλόφωνη. Όσον αφορά το όνομα χώρου που έχει επιλεχθεί για τον ΔΔΤ, θα μπορούσαμε να εκφράσουμε την ίδια βασική ένσταση που εκφράσαμε και για τον ΔΔΤ του Ευαγγελισμού. Ενώ ο όρος «ahepa» αποτελεί σωστή αγγλική απόδοση της ονομασίας με την οποία είναι ευρύτερα γνωστό το Νοσοκομείο, η προσθήκη της συντομογραφίας «hosp» από δίπλα καθιστά το όνομα χώρου πιο περίπλοκο και 53

54 μακρύ από όσο χρειάζεται. Βεβαίως, στην συγκεκριμένη περίπτωση, η επιλογή αυτού του ονόματος χώρου μπορεί να δικαιολογηθεί, καθώς το όνομα χώρου (δίχως το κομμάτι «hosp») ανήκει στον ιστότοπο του Τμήματος Αθηνών της Ελληνοαμερικανικής Εκπαιδευτικής Προοδευτικής Οργάνωσης ΑΧΕΠΑ (American Hellenic Educational Progressive Association), η οποία ήταν και υπεύθυνη για την ίδρυση του Νοσοκομείου. Πάντως, ο αριθμός χαρακτήρων του ονόματος χώρου κυμαίνεται εντός των αποδεκτών ορίων, καθώς μαζί τα προθέματα « και «.gr» δεν ξεπερνά τους Μέγεθος σελίδων Σύμφωνα με το Web Page Analyzer, το μέγεθος της αρχικής σελίδας ανέρχεται περίπου στα 136kB. Ελέγχοντας και τις υπόλοιπες σελίδες του ιστοτόπου, είδαμε ότι καμία δεν ξεπερνούσε σε μέγεθος τα 250kB. Οπότε, ο ΔΔΤ του ΑΧΕΠΑ παρουσιάζει συνέπεια και ως προς αυτό το κριτήριο Κριτήρια Web Content Accessibility Guidelines Χρησιμοποιήσαμε το Total Validator Tool για να δούμε κατά πόσο η αρχική σελίδα του ΔΔΤ συμμορφώνεται προς τα κριτήρια των WCAG. Τα αποτελέσματα που λάβαμε ήταν τα παρακάτω: WCAG version 1.0 Βρέθηκαν συνολικά 86 λάθη εκ των οποίων: - 14 αφορούν το Επίπεδο Α. - 2 αφορούν το Επίπεδο ΑΑ. - 1 αφορά το Επίπεδο ΑΑΑ αφορούν λοιπά θέματα (HTML και συνδέσμους). Επίσης, βρέθηκαν 10 προειδοποιήσεις, καμιά εκ των οποίων δεν αφορούσε κάποιο από τα Επίπεδα Συμμόρφωσης προς τις WCAG. 54

55 WCAG version 2.0 Βρέθηκαν συνολικά 91 λάθη εκ των οποίων: - 22 αφορούν το Επίπεδο Α αφορούν λοιπά θέματα (HTML και συνδέσμους). Επίσης, βρέθηκαν 13 προειδοποιήσεις, 3 εκ των οποίων αφορούν το Επίπεδο Α. Ο ιστότοπος φαίνεται να συμμορφώνεται περισσότερο προς τις οδηγίες WCAG σε σχέση με τον αντίστοιχο του Ευαγγελισμού. Ωστόσο, προτείνεται μια περαιτέρω εξέταση του κώδικα και του σχεδιασμού των σελίδων ώστε αυτές να συμμορφώνονται περισσότερο με τις κατευθύνσεις του W3C Πρότυπα W3C για HTML και CSS Όπως και στην περίπτωση του Ευαγγελισμού, έτσι και εδώ εξετάσαμε την αρχική σελίδα του ΔΔΤ ως αντιπροσωπευτικό δείγμα των συνολικών δομών HTML και CSS. Επικυρώνοντας την δομή HTML της αρχικής σελίδας με το W3C HTML Validator του Internet Explorer, βρέθηκαν 36 λάθη. Κάνοντας το ίδιο για την δομή CSS με το W3C CSS Validator, βρέθηκε 7 λάθη και 45 προειδοποιήσεις. Καμιά από τις δύο δομές δεν κρίνεται ως έγκυρη σύμφωνα με τα πρότυπα του W3C, οπότε η επανεξέταση και διόρθωσή τους όπου κρίνεται αναγκαίο θεωρείται αναγκαία. 55

56 Ο έλεγχος εγκυρότητας CSS για τον Δημόσιο Διαδικτυακό Τόπο του ΑΧΕΠΑ Οριζόντια και κατακόρυφη ράβδος κύλισης Οι σελίδες του ιστοτόπου, σε γενικές γραμμές, δεν έχουν μεγάλη κατακόρυφη έκταση. Ως μόνη εξαίρεση θα μπορούσε να αναφερθεί η σελίδα όπου καταγράφονται αναλυτικά τα στατιστικά στοιχεία του Νοσοκομείου για το περασμένο έτος. Ωστόσο, η φύση της συγκεκριμένης σελίδας μπορούμε να πούμε πως δικαιολογεί μια τέτοια κατακόρυφη έκταση. Δυστυχώς, η οριζόντια ράβδος κύλισης κάνει την εμφάνισή της σε ουκ ολίγες σελίδες. Οι εμφανίσεις αυτές προκύπτουν στις σελίδες που παρουσιάζουν κάποιον πίνακα (όπως σε αυτές όπου παρατίθενται στατιστικά στοιχεία ή τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου) και στις σελίδες που ανοίγουν σε ξεχωριστά παράθυρα και παρουσιάζουν διαγράμματα ή οργανογράμματα. Μάλιστα, στις τελευταίες, ακόμα και η μεγιστοποίηση του παραθύρου αρκετές φορές δεν αρκεί για την εξαφάνιση της οριζόντιας ράβδου κύλισης. Παρ όλα αυτά, πρόκειται για ένα πρόβλημα που μπορεί να λυθεί εύκολα, καθώς η ελαφρά σμίκρυνση της οριζόντιας έκτασης των περιεχομένων των εν λόγω σελίδων δεν θα τα καθιστούσε δυσανάγνωστα για τον χρήστη. 56

57 Σχεδιασμός και λειτουργικότητα που καλύπτουν τις ανάγκες των ειδικών ομάδων πληθυσμού (άτομα με αναπηρία, ηλικιωμένοι και άλλες ευπαθείς ομάδες) Ούτε και σε αυτήν την σελίδα υπάρχει κάποια πρόβλεψη για προσαρμοσμένη λειτουργία του ιστοτόπου για άτομα με αναπηρίες. Χρησιμοποιώντας και εδώ το AIS Web Accessibility Toolbar, συμπεράναμε πως πάσχοντες από οφθαλμολογικά προβλήματα ή άτομα μεγάλης ηλικίας θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα στην χρήση του ιστοτόπου. Η μικρού μεγέθους γραμματοσειρά και η έλλειψη ακουστικής απόδοσης των περιεχομένων αποτελούν άλλους δυο παράγοντες που καθιστούν τον ΔΔΤ μη φιλικό προς άτομα με αναπηρίες Κριτήρια περιεχομένου και υπηρεσιών Παρουσίαση της ταυτότητας του φορέα Οι σελίδες που είναι αφιερωμένες στην παρουσίαση του Νοσοκομείου είναι δύο, η σελίδα με ονομασία «Προφίλ» και η σελίδα με ονομασία «Ιστορικό». Η σελίδα που είναι αφιερωμένη στο προφίλ του φορέα ασχολείται με την παρουσίαση του διοικητικού καθεστώτος του Νοσοκομείου, της τοποθεσίας στην οποία βρίσκεται, του νομικού καθεστώτος που διέπει την λειτουργία του και της περιοχής αρμοδιότητάς του. Αν και συνοπτική, μπορούμε να την χαρακτηρίσουμε αρκετά κατατοπιστική. Η σελίδα που ασχολείται με το ιστορικό του φορέα είναι επίσης αρκετά περιεκτική και, μετά την περιγραφή του κοινωνικού υπόβαθρου της εποχής που οδήγησε στην ίδρυση του, παραθέτει ένα σύντομο χρονικό των σημαντικότερων γεγονότων στην πορεία λειτουργίας του από το 1947, που αποφασίσθηκε η ίδρυσή του, έως σήμερα. 57

58 Η σελίδα με το ιστορικό του Νοσοκομείου. Ακόμα, σε μια σελίδα αναγράφεται η σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου και σε μια άλλη παρατίθενται στατιστικά στοιχεία του φορέα για το έτος Προσφέρεται ακόμα και μια κάτοψη των χώρων του νοσοκομείου, η οποία έχει την μορφή ενός απλού διαδραστικού χάρτη, καθώς ο χρήστης, κάνοντας κλικ σε κάποιο από τα κτίρια, μπορεί να δει ποιο Τμήμα εδρεύει σε κάθε όροφό του. Στην αρχική σελίδα υπάρχουν επίσης σύνδεσμοι προς προγράμματα και γραφεία ειδικού ενδιαφέροντος που υπάγονται στο Νοσοκομείο και οργανισμούς με τους οποίους συνεργάζεται, οι οποίοι προσφέρουν μια ακόμα πιο ευρεία εικόνα για τις δραστηριότητες του φορέα Σαφής προσδιορισμός των υπηρεσιών και των αρμοδιοτήτων (και των εγκαταστάσεων/εξοπλισμού, αν είναι απαραίτητο). Αν και στον ιστότοπο υπάρχει ένας βασικός προσδιορισμός των υπηρεσιών του Νοσοκομείου και των αρμοδιοτήτων των Υπηρεσιών του, μπορούμε να πούμε πως δεν έχει δοθεί ιδιαίτερο βάρος σε αυτόν το θέμα. Στην αρχική σελίδα υπάρχει σύνδεσμος με την ονομασία «Υπηρεσίες». Κάνοντας κλικ σε αυτόν, εμφανίζονται τέσσερις άλλοι σύνδεσμοι που αφορούν τις επιμέρους υπηρεσίες του Νοσοκομείου με τις ονομασίες «Ιατρική», «Νοσηλευτική», 58

59 «Διοικητική» και «Τεχνική». Καθένας από αυτούς οδηγεί σε σελίδες όπου υπάρχει μια σύντομη παρουσίαση σε μορφή κειμένου της διάρθρωσης και των αρμοδιοτήτων της αντίστοιχης Υπηρεσίας. Αυτές οι παρουσιάσεις, ωστόσο είναι πολύ σύντομες και δεν υπάρχουν σελίδες αφιερωμένες στα επιμέρους Τμήματα κάθε Υπηρεσίας, παρά μόνο σύντομες αναφορές στα Τμήματα της Διοικητικής Υπηρεσίας και στα αυτοτελή Τμήματα της Ιατρικής. Η σελίδα που είναι αφιερωμένη στην Ιατρική Υπηρεσία του Νοσοκομείου. Οι αναφορές στον εξοπλισμό που χρησιμοποιούν τα Τμήματα της Ιατρικής ή οποιασδήποτε άλλης Υπηρεσίας απουσιάζουν. Επιπλέον, λείπουν τα ξεχωριστά στοιχεία επικοινωνίας για κάθε Υπηρεσία. Γενικά, η παρουσίαση των υπηρεσιών και των αρμοδιοτήτων του Νοσοκομείου φαίνεται να έχει διεκπεραιωτικό χαρακτήρα και δεν προχωρά σε βάθος. Χάνεται έτσι μια ευκαιρία του φορέα για προβολή της οργάνωσης και του έργου του Κατάλογος τηλεφωνικών αριθμών και για όλους τους υπαλλήλους. 59