Το κομμάτι που λείπει ή αλλιώς η εκπαιδευτική βιογραφία ως εργαλείο αναστοχασμού των εκπαιδευτικών συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης

Transcript

1 Το κομμάτι που λείπει ή αλλιώς η εκπαιδευτική βιογραφία ως εργαλείο αναστοχασμού των εκπαιδευτικών συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης Δρ. Γεώργιος Α. Κουλαουζίδης Λευκωσία 22/11/ ο Συνέδριο EPALE

2 Κοινωνικοποίηση = νοηματοδότηση Εσωτερικεύουμε συμβολικά πρότυπα (νοηματοδοτικά σχήματα) μέσα από τη διεργασία της κοινωνικοποίησης Τα νοηματοδοτικά σχήματα είναι συγκεκριμένες πεποιθήσεις, στάσεις και συναισθηματικές αντιδράσεις που συνδέονται με μια ερμηνεία... Τα νοηματοδοτικά σχήματα δημιουργούν προσδοκίες οι οποίες έχουν τη μορφή συγκεκριμένων έξεων. (Mezirow, 1991, σελ.34)

3 Η διεργασία της εσωτερίκευσης της αντικειμενικοποιημένης κουλτούρας Peter Jarvis (2009) Learning to be a person in society. London: Routledge ( σελ. 23)

4 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΙΔΟΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η βιογραφική μέθοδος Βασίζεται στις αφηγήσεις ζώντων υποκειμένων Αντλεί γνώση από αντικείμενα που διατηρούνται από το παρελθόν και «αφηγούνται» μια ιστορία φωτογραφικό υλικό, χειροτεχνήματα, τοπικές φορεσιές κ.α. επιστολές, ημερολόγια, απογραφές, μητρώα Αφήγηση «ιστοριών ζωής»: το μέσον για τη συλλογή αναμνήσεων, προσώπων που γνωρίσαμε, γεγονότων στα οποία συμμετείχαμε και καθόρισαν την πορεία ζωής μας.

5 Προέλευση της βιογραφικής μεθόδου Πρώιμες κοινωνιολογικές έρευνες: Thomas και Znaniecki (1918), The Polish Peasant in Poland & in America, [πηγές: εκατοντάδες προσωπικές επιστολές, άρθρα εφημερίδων, αρχεία δικαστηρίων, κοινωνικής εργασίας και γραφείων μετανάστευσης. Ένας τόμος 700 σελίδων με τη βιογραφία ενός μεμονωμένου ατόμου.]

6 Σκοπός της βιογραφικής έρευνας 1. Επισημαίνει τη σημασία της υποκειμενικής εμπειρίας μέσα στα ευρύτερα ιστορικά και κοινωνικά πλαίσια. 2. Φωτίζει τις διαδικασίες διαμόρφωσης της ατομικής και συλλογικής ταυτότητας. 3. Διευκολύνει στην εμβάθυνση, αντίληψη, κατανόηση των εμπειριών μας και της συνακόλουθης συμπεριφοράς.

7 Οφέλη από τη βιογραφική διερεύνηση Μελέτη της κοινωνικής πραγματικότητας όπως συνεχώς αναπροσδιορίζεται από τα ίδια τα άτομα που μετέχουν. Εστίαση στις υποκειμενικές εμπειρίες των συμμετεχόντων Διατήρηση / τεκμηρίωση αναμνήσεων και ανακατασκευή της ατομικής ταυτότητας

8 Χαρακτηριστικά βιογραφικής μεθόδου Καλύπτει τις ψυχολογικές, κοινωνικές, πολιτισμικές και ιστορικές διαστάσεις της εμπειρίας μας. Περιλαμβάνει τις συναισθηματικές, πνευματικές, και σωματικές διαστάσεις μιας ανθρώπινης ιστορίας.

9 Διαφορές μεταξύ «απλής» ιστορίας & «ιστοριών ζωής» Life stories καθημερινές αφηγήσεις Life Histories Ιστορίες Ζωής Ιστορίες που επιλέγουμε να αφηγηθούμε σε προσωπικές εκμυστηρεύσεις μας, σε συγγενείς ή φίλους, χωρίς άλλη επεξεργασία Οι αφηγήσεις είναι αποτέλεσμα συνεργασίας μεταξύ των ερευνητών και των αφηγητών. Οι αφηγήσεις εντάσσονται μέσα σε συγκεκριμένο κοινωνικό και ιστορικό πλαίσιο και ερμηνεύονται μέσα από ένα ευρύτερο θεωρητικό πλαίσιο και παρουσιάζονται από τους ερευνητές.

10 Οι «ιστορίες ζωής» εμπεριέχουν τις εμπειρίες μας καθώς και τη νοηματοδότησή τους. Βιογραφική έρευνα: διερεύνηση στη ζωή των «άλλων» Αυτοβιογραφία: στοχασμός πάνω στις εμπειρίες, την ιστορία ή την ταυτότητα του ίδιου του ερευνητή Η εκπαιδευτική βιογραφία είναι το σύνολο των εκπαιδευτικών και άλλων μαθησιακών εμπειριών ενός ατόμου.

11 Τεχνικές συλλογής πληροφοριών μέσω βιογραφικής μεθόδου Ανοιχτή συνέντευξη (λ.χ. «μίλησέ μου για τις σημαντικές μαθησιακές εμπειρίες στη ζωή σου») Χρήση εικόνων, ήχων, συμβόλων για εκκίνηση αφήγησης Συζήτηση για γεγονότα του παρελθόντος Τεκμηρίωση με υλικό μαρτυριών από τη ζωή ενός ατόμου, όπως οικογενειακές φωτογραφίες, επιστολές, εκθέσεις, τραγούδια, ποιήματα, άλλα αντικείμενα.

12 Εκπαιδευτική βιογραφία Η εκπαιδευτική βιογραφία μπορεί (και ίσως πρέπει) να ιδωθεί ως μια διεργασία κριτικού στοχασμού που βασίζεται στην παραδοχή ότι η κατανόηση της βιογραφίας μας είναι δυνατό να ενισχύσει τη μάθησή μας και να αποτελέσει για τον εκπαιδευτικό μια μετασχηματιστική δύναμη σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Οι εκπαιδευτικές βιογραφίες μπορούν να βοηθήσουν τους ενήλικους να αντιληφθούν τις κοινωνικές και διαπροσωπικές επιδράσεις που δέχτηκαν στη ζωή τους στη διάρκεια των εκπαιδευτικών τους εμπειριών. (Dominice, 2000, p.6)

13 Η εκπαιδευτική βιογραφία ενός εκπαιδευτικού Για εκείνους που εργάζονται επαγγελματικά ως εκπαιδευτικοί, η εκπαιδευτική βιογραφία είναι δυνατό να φανεί εξαιρετικά χρήσιμη γιατί η εκπαιδευτική βιογραφία ενός δασκάλου δεν περιλαμβάνει μόνο εκπαιδευτικές εμπειρίες αλλά επίσης διαστάσεις της κοινωνικής ζωής, της οικογενειακής ζωής, προσωπικά χαρακτηριστικά, αξίες, κοσμοθεωρίες και άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που επηρεάζουν τις επαγγελματικές μας επιλογές. Η δόμηση της εκπαιδευτικής βιογραφίας ενός εκπαιδευτικού και η από κοινού ανάλυσή της και η ερμηνεία της την/τον οδηγούν να αντιμετωπίσει τις δομικές παραδοχές που συνθέτουν το πλαίσιο αναφοράς της/του και διαμορφώνουν στην ουσία την επαγγελματική της αυτοαντίληψη και ταυτότητα.

14 Συμβολή στην εκπαιδευτική ερεύνα Η εκπαιδευτική έρευνα έχει το χρέος να αφυπνίσει την κοινωνική συνείδηση από τη μακαριότητα της υποκριτικής της άγνοιας (Paulo Freire). Στη βιογραφική έρευνα ενυπάρχει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον, να δημιουργηθεί ο χώρος όπου θα ακουστούν οι φωνές εκείνων που δεν εκπροσωπούνται επαρκώς στην επιστημονική κοινότητα.

15 Αυτό όμως που πρέπει να κατανοήσουμε είναι ότι η ίδια η ερευνητική διαδικασία μέσω των ιστοριών ζωής αποτελεί μια ισχυρή μορφή μάθησης.

16 Παράδειγμα εργαστηρίου βιογραφίας εκπαιδευτικών 1 ο στάδιο: γνωριμία 2 ο : σύνθεση αυτοβιογραφίας 3 ο στάδιο: ομαδικός αναστοχασμός πάνω στις βιογραφίες 4 ο στάδιο: παρουσίαση βιογραφιών, απόψεων και αντιλήψεων

17 Οι μοναδικές συνθήκες & εμπειρίες από τις οποίες αναδύεται η προσωπική ιστορία οδηγούν στον αναστοχασμό σαν τρόπο επίλυσης σύνθετων προβλημάτων και αποτελούν παράγοντες αλλαγής και ανανέωσης. Η εκπαιδευτική βιογραφία οδηγεί σε μία συνεχή αυτοαξιολόγηση και εξέλιξη.

18 Προτάσεις για περισσότερη γνώση