ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2018) 77 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του σχεδίου δράσης των τελωνείων της ΕΕ για την καταπολέμηση των παραβιάσεων δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας για τα έτη 2013 έως 2017 EL EL

2 Έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του σχεδίου δράσης των τελωνείων της ΕΕ για την καταπολέμηση των παραβιάσεων δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας για τα έτη 2013 έως 2017 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αποτελεσματική εφαρμογή και παρακολούθηση της νέας νομοθεσίας της ΕΕ για την επιβολή των ΔΔΙ από τα τελωνεία Νομοθεσία/Ανάπτυξη εργαλείων για την εφαρμογή του νέου κανονισμού της ΕΕ Αξιοποίηση της πλήρους λειτουργικότητας του COPIS Συμμετοχή των κατόχων δικαιωμάτων και των ενδιαφερόμενων μερών Ετήσια δημοσίευση στατιστικών στοιχείων Καταπολέμηση των σημαντικότερων τάσεων της διακίνησης εμπορευμάτων που παραβιάζουν τα ΔΔΙ Ανάπτυξη ειδικά διαμορφωμένης μεθόδου για τα δέματα και την ταχυδρομική κίνηση Ενίσχυση της διαχείρισης των κινδύνων από τα τελωνεία Καταπολέμηση της διακίνησης εμπορευμάτων που παραβιάζουν τα ΔΔΙ σε όλα τα στάδια της διεθνούς αλυσίδας εφοδιασμού Ενίσχυση της συνεργασίας με τις κύριες χώρες προέλευσης, διέλευσης και προορισμού Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας Χονγκ Κονγκ, Κίνα Διεθνής συνεργασία Ανάπτυξη ικανοτήτων στις υποψήφιες και γειτονικές χώρες όσον αφορά την επιβολή των ΔΔΙ Ενίσχυση της συνεργασίας με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για την παραβίαση των ΔΔΙ και με τις αρχές επιβολής του νόμου Καθιέρωση συνεργασίας με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για την παραβίαση των ΔΔΙ Βελτίωση της αμοιβαίας κατανόησης και συνεργασίας μεταξύ τελωνειακών, αστυνομικών και δικαστικών αρχών ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι τελωνειακές διοικήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι αρμόδιες για τη δέσμευση εμπορευμάτων για τα οποία υπάρχουν υπόνοιες ότι παραβιάζουν δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας (ΔΔΙ) που προστατεύονται από την ενωσιακή και την εθνική νομοθεσία. Τα τελωνεία συνεργάζονται με ενδιαφερόμενα μέρη, όπως οι κάτοχοι δικαιωμάτων, άλλοι εθνικοί φορείς και φορείς που είναι υπεύθυνοι για την επιβολή και την εφαρμογή της νομοθεσίας περί διανοητικής ιδιοκτησίας και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το 2009 εγκρίθηκε από το Συμβούλιο ένα πρώτο σχέδιο δράσης των τελωνείων της ΕΕ για την καταπολέμηση των παραβιάσεων δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας (ΔΔΙ) 1. Στόχος ήταν να παρασχεθεί στα τελωνεία η δυνατότητα να εφαρμόσουν κοινή προσέγγιση όσον αφορά την επιβολή των ΔΔΙ και να επικεντρώσουν την προσοχή τους στους τομείς που ενέχουν τους μεγαλύτερους κινδύνους. Αναγνωρίζοντας την ανάγκη παροχής στις τελωνειακές αρχές των απαραίτητων εργαλείων για την αντιμετώπιση νέων τάσεων στην παγκόσμια διακίνηση εμπορευμάτων που παραβιάζουν τα δικαιώματα αυτά, το Συμβούλιο ενέκρινε τον Δεκέμβριο του 2012 ψήφισμα σχετικά με σχέδιο δράσης των τελωνείων της ΕΕ κατά των παραβιάσεων των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας (ΔΠΙ) για την περίοδο Αυτό το δεύτερο σχέδιο δράσης της ΕΕ περιλάμβανε τέσσερις στρατηγικούς στόχους: αποτελεσματική εφαρμογή και παρακολούθηση της νέας νομοθεσίας της ΕΕ για την επιβολή των ΔΔΙ από τα τελωνεία καταπολέμηση των σημαντικότερων τάσεων της διακίνησης εμπορευμάτων που παραβιάζουν τα ΔΔΙ καταπολέμηση της διακίνησης εμπορευμάτων που παραβιάζουν τα ΔΔΙ σε όλα τα στάδια της διεθνούς αλυσίδας εφοδιασμού ενίσχυση της συνεργασίας με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για την παραβίαση των ΔΔΙ, που αποτελεί μέρος του Γραφείου διανοητικής ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO), και με τις αρχές επιβολής του νόμου. Το σχέδιο δράσης καλούσε την Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, να διεξάγει ετήσιες ανασκοπήσεις της υλοποίησής του και να υποβάλει στο Συμβούλιο τελική έκθεση το Ψήφισμα του Συμβουλίου, της 16ης Μαρτίου 2009, σχετικά με το σχέδιο δράσης των τελωνείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την καταπολέμηση των παραβιάσεων ΔΔΙ για τα έτη 2009 έως 2012 (2009/C 71/01). 2 Ψήφισμα του Συμβουλίου, της 10ης Δεκεμβρίου 2012, σχετικά με το σχέδιο δράσης των τελωνείων της ΕΕ κατά των παραβιάσεων των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας (ΔΠΙ) για την περίοδο (2013/C 80/01). 2

4 Η τελική αυτή έκθεση καταρτίστηκε από τις υπηρεσίες της Επιτροπής σε συνεργασία με τους τελωνειακούς εμπειρογνώμονες των κρατών μελών. Ακολουθεί τη γενική διάρθρωση του σχεδίου δράσης και περιλαμβάνει σειρά συστάσεων σχετικά με τις περαιτέρω δράσεις. ΚΥΡΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 1 - Αποτελεσματική εφαρμογή και παρακολούθηση της νέας νομοθεσίας της ΕΕ για την επιβολή των ΔΔΙ από τα τελωνεία 1.1 Νομοθεσία/Ανάπτυξη εργαλείων για την εφαρμογή του νέου κανονισμού της ΕΕ Στις 12 Ιουνίου 2013 εκδόθηκε ο νέος κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 608/2013 σχετικά με την τελωνειακή επιβολή των ΔΔΙ 3, ο οποίος τέθηκε σε εφαρμογή την 1 η Ιανουαρίου Ο κανονισμός αυτός συμπληρώθηκε με τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1352/2013 της Επιτροπής, της 4ης Δεκεμβρίου , σχετικά με τα έντυπα για την αίτηση παρέμβασης των κατόχων δικαιωμάτων. Προκειμένου να διευκολυνθεί η εφαρμογή αυτών των νέων νομοθετικών πράξεων, η Επιτροπή εκπόνησε, μαζί με εμπειρογνώμονες από τα κράτη μέλη και το ΓΕΕΑ/EUIPO, πρόγραμμα ηλεκτρονικής εκμάθησης για τα τελωνεία σχετικά με τις αλλαγές που προέκυψαν από τη νέα νομοθεσία για τα ΔΔΙ. Το πρόγραμμα κατέστη διαθέσιμο το 2014 στον ιστότοπο Europa της Επιτροπής (σελίδα της ΓΔ TAXUD). Εγκρίθηκε συντονισμένο πρόγραμμα κατάρτισης της ΕΕ. Η Επιτροπή ανέλαβε τον στενό συντονισμό της δραστηριότητας αυτής με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για την παραβίαση των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, το οποίο παρείχε τις πληροφορίες των ενοτήτων κατάρτισης σχετικά με το ουσιαστικό δίκαιο περί διανοητικής ιδιοκτησίας. Μεταξύ 2015 και 2017 πραγματοποιήθηκε εκστρατεία επισκέψεων στήριξης σε όλα τα κράτη μέλη. Οι επισκέψεις στήριξης αποτέλεσαν το ιδανικό μέσο διεξαγωγής ουσιαστικού διαλόγου με τις τελωνειακές υπηρεσίες για την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 608/2013, προκειμένου να διασαφηνιστούν πιθανές αμφιβολίες σχετικά με την πρακτική επιβολή, να διευκολυνθεί η ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ των διαφόρων κρατών μελών και να παρασχεθούν οι αναγκαίες συμβουλές. 3 Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 608/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Ιουνίου 2013, σχετικά με την τελωνειακή επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1383/2003 του Συμβουλίου (ΕΕ L 181 της , σ. 15). 4 Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1352/2013 της Επιτροπής, της 4ης Δεκεμβρίου 2013, για την κατάρτιση των εντύπων που προβλέπονται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 608/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την τελωνειακή επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας (ΕΕ L 341 της , σ. 10). 3

5 Κάθε επίσκεψη πραγματοποιήθηκε από δύο εκπροσώπους της Επιτροπής (ΓΔ TAXUD) και δύο εμπειρογνώμονες από τα κράτη μέλη που προσφέρθηκαν εθελοντικά να συμμετάσχουν στην άσκηση. Πριν από την επίσκεψη διαβιβάστηκε στα κράτη μέλη ερωτηματολόγιο που περιείχε τυποποιημένο σύνολο ερωτήσεων και χρησιμοποιήθηκε ως βάση για συζήτηση. Όλες οι πτυχές του κανονισμού αριθ. 608/2013 καλύπτονταν από το ερωτηματολόγιο και συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια της επίσκεψης. Θα συνταχθεί τελική συνολική έκθεση μετά την ολοκλήρωση όλων των επισκέψεων και θα κοινοποιηθεί στα κράτη μέλη. Οι τελωνειακοί εμπειρογνώμονες των κρατών μελών για τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας επισήμαναν τη χρησιμότητα της άσκησης ως ευκαιρίας να συζητηθούν οι πρακτικές εφαρμογής από εμπειρογνώμονες προερχόμενους από διαφορετικά κράτη μέλη. Με πρωτοβουλία των γερμανικών τελωνειακών αρχών, διοργανώθηκε στο Μόναχο (Οκτώβριος 2016) σεμινάριο στο πλαίσιο του προγράμματος Τελωνεία 2020 για τα μέτρα επιβολής των ΔΔΙ από τα τελωνεία / την εναρμόνιση κατά τη διαδικασία έγκρισης και διαχείρισης των αιτήσεων παρέμβασης. Τα ΔΔΙ αποτελούν ιδιωτικό δικαίωμα που επιβάλλεται από τις τελωνειακές αρχές, αλλά οι παραβιάσεις των ΔΔΙ αποτελούν επίσης αυξανόμενη απειλή για την οικονομία, τους πολίτες και την ασφάλεια. Θέματα που συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια των δύο ημερών ήταν ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης μιας τόσο ιδιόμορφης κατάστασης από μια αρχή επιβολής του νόμου και ο τρόπος με τον οποίο οι τελωνειακές αρχές μπορούν να χειριστούν/αντιμετωπίσουν την ευθύνη σε ορισμένες περιπτώσεις. Το σύστημα διοικητικής επιβολής για τα τελωνεία, το οποίο τέθηκε σε εφαρμογή στην ΕΕ μέσω του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 608/2013, λειτουργεί βάσει της αίτησης που πρέπει να υποβάλλουν οι κάτοχοι δικαιωμάτων στις τελωνειακές αρχές. Ολόκληρη η τελωνειακή παρέμβαση προκύπτει από τις εν λόγω αιτήσεις παρέμβασης. Ως εκ τούτου, είναι απολύτως αναγκαίο οι πληροφορίες που περιλαμβάνουν οι αιτήσεις αυτές να χαρακτηρίζονται από επαρκές επίπεδο ποιότητας ώστε να καθίσταται δυνατή η αποδοτική τελωνειακή παρέμβαση. Επίκεντρο της συζήτησης αποτέλεσε η έντονη ανάγκη να εξασφαλιστεί η υψηλή ποιότητα των αιτήσεων παρέμβασης που εγκρίνονται, ιδίως των ενωσιακών αιτήσεων παρέμβασης. Στις 5 Ιουλίου 2016 δημοσιεύτηκε ανακοίνωση της Επιτροπής στην Επίσημη Εφημερίδα και διατέθηκε στον δικτυακό τόπο της ΓΔ TAXUD. Η ανακοίνωση αυτή αντικαθιστά τις «Κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την επιβολή από τις τελωνειακές αρχές της ΕΕ των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας όσον αφορά στα εμπορεύματα, ιδίως στα φάρμακα, κατά τη διέλευση μέσω της ΕΕ» του Στόχος της είναι κυρίως η παροχή κατευθυντήριων γραμμών και εξηγήσεων στις τελωνειακές αρχές σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων για τα εμπορικά σήματα για εμπορεύματα που δεν έχουν τεθεί σε ελεύθερη κυκλοφορία (συμπεριλαμβανομένης της διαμετακόμισης), οι οποίες περιλαμβάνονται στη δέσμη μεταρρυθμίσεων για τα εμπορικά σήματα [Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 2015/2424 για το σήμα της ΕΕ και οδηγία (ΕΕ) αριθ. 2015/2436 για τα εθνικά σήματα]. Στις 15 Μαΐου 2017, η Επιτροπή ενέκρινε έκθεση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 608/2013 του 4

6 Συμβουλίου (COM(2017)233 final). Στο συμπέρασμά της, η έκθεση αναφέρει ότι ο κανονισμός αριθ. 608/2013 λειτουργεί ικανοποιητικά. Παρέχει ευρύ φάσμα προστασίας καθώς και διαδικασίες που χρησιμοποιούνται με ορθό τρόπο και στα 28 κράτη μέλη. 1.2 Αξιοποίηση της πλήρους λειτουργικότητας του COPIS Το σύστημα πληροφοριών κατά της παραποίησης/απομίμησης και της πειρατείας (COPIS), το οποίο συνιστά τη βάση δεδομένων της ΕΕ για την καταχώριση των αιτήσεων παρέμβασης και τη διάδοσή τους μεταξύ των τελωνειακών αρχών, την καταχώριση πληροφοριών σχετικά με τις υποθέσεις δέσμευσης και την παροχή λειτουργίας αναζήτησης σχετικά με τις αιτήσεις παρέμβασης και τις υποθέσεις δέσμευσης, τέθηκε σε εφαρμογή την 1η Ιανουαρίου Οι τελωνειακές αρχές προσαρμόζονται σταδιακά στο σύστημα, το οποίο θα εξακολουθήσει να προσαρμόζεται περαιτέρω ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των διοικήσεων. Πριν από την έναρξη εφαρμογής του συστήματος οργανώθηκε πρόγραμμα κατάρτισης για το COPIS, το οποίο επαναλήφθηκε το φθινόπωρο του 2017 για τελωνειακούς εμπειρογνώμονες από τα κράτη μέλη (με στόχο τόσο την καταχώριση των αιτήσεων παρέμβασης όσο και την υποβολή πληροφοριών σχετικά με τις δεσμεύσεις). Το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο παραβίασης των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας και η Επιτροπή δρομολόγησαν επίσης σχέδιο ενοποίησης μεταξύ της βάσης δεδομένων για την επιβολή της νομοθεσίας (EDB) 5 και του COPIS, το οποίο επιτρέπει στους κατόχους δικαιωμάτων να διαβιβάζουν ηλεκτρονικά τις πληροφορίες που περιέχονται στις αιτήσεις παρέμβασής τους στις αρμόδιες διοικήσεις των κρατών μελών μέσω του EDB στο COPIS (βλ Καθιέρωση συνεργασίας με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για την παραβίαση των ΔΔΙ). Η σύνδεση μεταξύ του COPIS και του συστήματος πληροφοριών για την καταπολέμηση της απάτης (AFIS) που ανέπτυξε η OLAF αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία έως τα τέλη του Θα επιτρέψει την αυτόματη διαβίβαση των αποτελεσμάτων για τις δεσμεύσεις που υποβλήθηκαν στο COPIS προς το AFIS (έτσι θα αποφεύγεται η διπλή καταχώριση των αποτελεσμάτων για τις δεσμεύσεις που συνδέονται με ΔΔΙ από τις τελωνειακές αρχές των κρατών μελών). 1.3 Συμμετοχή των κατόχων δικαιωμάτων και των ενδιαφερόμενων μερών Για να διασφαλίσει ότι οι κάτοχοι δικαιωμάτων και οι ενδιαφερόμενοι είχαν ενημερωθεί επαρκώς για τον νέο κανονισμό της ΕΕ, η Επιτροπή διοργάνωσε τον Ιούνιο του 2013 ειδική συνάντηση με ορισμένα επιλεγμένα ενδιαφερόμενα μέρη και εκπροσώπους των τελωνειακών διοικήσεων της ΕΕ, προκειμένου να παρουσιάσει τον νέο κανονισμό και να συζητήσει πρακτικές πτυχές. Οι σχετικές πληροφορίες διαβιβάστηκαν επίσης στα ενδιαφερόμενα μέρη 5 Βάση δεδομένων για την επιβολή της νομοθεσίας (EDB): βάση δεδομένων που αναπτύχθηκε από το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο παραβίασης των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, προκειμένου να βοηθήσει τις αρχές επιβολής της νομοθεσίας να αναγνωρίζουν τα παραποιημένα εμπορεύματα παρέχοντας στους κατόχους δικαιωμάτων τη δυνατότητα να μοιράζονται με ασφάλεια με τις εν λόγω αρχές πληροφορίες σχετικά με την παραγωγή και τη διαχειριστική υποστήριξη. 5

7 μέσω του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου παραβίασης ΔΔΙ και κατά τις ad hoc συνεδριάσεις με τις εθνικές ομοσπονδίες κατόχων δικαιωμάτων στις οποίες είχε προσκληθεί η Επιτροπή. Επίσης επικαιροποιήθηκε ο ιστότοπος Europa της Επιτροπής (ΓΔ TAXUD) και ζητήθηκε από τους διαχειριστές ιστότοπου των γραφείων υποστήριξης των ΜΜΕ, των διατλαντικών πυλών, του Ευρωπαϊκού Γραφείου Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας και του EUIPO να εξασφαλίσουν εύκολη πρόσβαση στις πληροφορίες αυτές μέσω των διαδικτυακών πυλών τους. Το εγχειρίδιο για τους κατόχους δικαιωμάτων επικαιροποιήθηκε και δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο της ΓΔ TAXUD στις αρχές του Πολλές τελωνειακές αρχές των κρατών μελών έχουν επίσης δημοσιεύσει στον εθνικό ιστότοπό τους το έντυπο της αίτησης παρέμβασης και το εγχειρίδιο για τους κατόχους δικαιωμάτων. Επίσης καθιερώθηκε κοινή συνεδρίαση των τελωνειακών αρχών της ΕΕ και των ενδιαφερόμενων μερών, η οποία πραγματοποιείται μία φορά ετησίως. Έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί ένα πολύ καλό φόρουμ για τη συζήτηση θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος για τα τελωνεία και τα ενδιαφερόμενα μέρη Ετήσια δημοσίευση στατιστικών στοιχείων Η Επιτροπή καταρτίζει την ετήσια έκθεση στατιστικών στοιχείων σχετικά με την επιβολή των ΔΔΙ από τα τελωνεία στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, βάσει των στοιχείων που διαβιβάζονται από τις διοικήσεις των κρατών μελών (από το 2015 τα δεδομένα εξάγονται απευθείας από το COPIS). Τα στατιστικά στοιχεία που υποβάλλουν τα κράτη μέλη κοινοποιούνται ετησίως στο Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο παραβίασης ΔΔΙ για να ενταχθούν στο εργαλείο στήριξης της συλλογής πληροφοριών κατά της παραποίησης/απομίμησης (ACIST). Το εργαλείο αυτό αποτελεί κεντρικό αποθετήριο όπου συλλέγονται στατιστικά στοιχεία σχετικά με τις δεσμεύσεις που πραγματοποιούνται στα σύνορα της ΕΕ και εντός της εσωτερικής αγοράς. Στοιχεία κοινοποιήθηκαν επίσης στο EUIPO και τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) για τη μελέτη του ΟΟΣΑ/EUIPO του 2016 σχετικά με τη «Διακίνηση εμπορευμάτων παραποίησης/απομίμησης και πειρατικών εμπορευμάτων» Καταπολέμηση των σημαντικότερων τάσεων της διακίνησης εμπορευμάτων που παραβιάζουν τα ΔΔΙ 2.1 Ανάπτυξη ειδικά διαμορφωμένης μεθόδου για τα δέματα και την ταχυδρομική κίνηση Η καταπολέμηση των μεταφορών που προκύπτουν από διαδικτυακές πωλήσεις εμπορευμάτων που παραβιάζουν ΔΔΙ αποτελεί βασική πρόκληση για τα τελωνεία και έχει 6 Trade in Counterfeit and Pirated Goods: Mapping the Economic Impact (Διακίνηση εμπορευμάτων παραποίησης/απομίμησης και πειρατικών εμπορευμάτων: καταγραφή των οικονομικών επιπτώσεων), ΟΟΣΑ/EUIPO (2016). g_the_economic_impact_study/mapping_the_economic_impact_en.pdf 6

8 ήδη χαρακτηριστεί ως τέτοια στο σχέδιο δράσης των τελωνείων της ΕΕ για την περίοδο Όπως προβλέπεται στο σχέδιο δράσης 2013/2017, δημιουργήθηκε ομάδα έργου για την επιβολή των ΔΔΙ από τα τελωνεία σε μικρές αποστολές, η οποία επικεντρώθηκε πρωτίστως στη στήριξη των τελωνειακών διοικήσεων στο πλαίσιο των ελέγχων μικρών δεμάτων και, δευτερευόντως, στην ανταλλαγή απόψεων για την εφαρμογή της διαδικασίας. Το άρθρο 26 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 608/2013 όρισε νέα διαδικασία η οποία εφαρμόζεται, κατόπιν αιτήματος του υπέρ ου η απόφαση έγκρισης αίτησης παρέμβασης από τα τελωνεία, σε εμπορεύματα παραποίησης/απομίμησης και πειρατικά εμπορεύματα που αποστέλλονται μέσω ταχυδρομείου και υπηρεσίας ταχυμεταφοράς υπό μορφή μικρών αποστολών. Σύμφωνα με τη διαδικασία αυτή, τα ύποπτα εμπορεύματα μπορούν να καταστραφούν χωρίς τη μεσολάβηση των κατόχων ΔΔΙ, όταν ο διασαφιστής ή ο κάτοχος των εμπορευμάτων έχει συμφωνήσει ή το έχει κρίνει σκόπιμο. Στόχος της διαδικασίας ήταν «να μειωθεί στο ελάχιστο ο διοικητικός φόρτος και τα έξοδα». Η ομάδα έργου συνεδρίασε τέσσερις φορές. Η πρώτη συνεδρίαση, τον Νοέμβριο του 2013 στις Βρυξέλλες, πριν τεθεί σε εφαρμογή ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 608/2013, προετοίμασε την έναρξη εφαρμογής της διαδικασίας. Έπειτα από έξι μήνες εφαρμογής, η ομάδα έργου συνεδρίασε ξανά στη Βιέννη (2014) με σκοπό την αρχική ανταλλαγή εμπειριών και τον προσδιορισμό των οφελών και των προβλημάτων που προκύπτουν κατά την καθημερινή εφαρμογή της διαδικασίας για τα μικροδέματα. Συνεδρίασε ξανά δύο φορές το 2017 για να συζητήσει τα αποτελέσματα των δεσμεύσεων που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της διαδικασίας για τις μικρές αποστολές κατά τα έτη 2014 και 2015 και τις ακόλουθες ειδικές πτυχές της διαδικασίας: - συμμετοχή των κατόχων δικαιωμάτων, - ανθρώπινοι πόροι που διατέθηκαν για τη διαχείριση της διαδικασίας, - ορισμός της «μικρής αποστολής» στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 608/2013, - πρακτικές κοινοποίησης, - έξοδα, αποθήκευση και καταστροφή, - καταχώριση δεδομένων σχετικά με τις δεσμεύσεις στο COPIS. Τα αποτελέσματα της συζήτησης κατέδειξαν ότι, καθώς η χρήση της διαδικασίας από τους κατόχους δικαιωμάτων παραμένει κατά μέσο όρο σχετικά περιορισμένη, πρέπει να προβλεφθούν δράσεις ευαισθητοποίησης που να απευθύνονται στους ίδιους τους κατόχους δικαιωμάτων και όχι στους εκπροσώπους τους (για να επισημανθεί η προστιθέμενη αξία μιας τέτοιας διαδικασίας). Η ομάδα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι προς το παρόν η διαδικασία πρέπει να αξιοποιηθεί πλήρως και με ομοιογενή τρόπο. 7

9 2.2 Ενίσχυση της διαχείρισης των κινδύνων από τα τελωνεία Στο πλαίσιο της ενίσχυσης της διαχείρισης των κινδύνων από τα τελωνεία, το αίτημα για τακτική κατάλληλη ενημέρωση περί των κινδύνων για τα ΔΔΙ και των τελωνειακών ελέγχων μέσω του κοινού συστήματος διαχείρισης κινδύνων (CRMS) είχε ως αποτέλεσμα τα κράτη μέλη να ανταλλάσσουν πληροφορίες περί των κινδύνων μέσω του συνήθους εντύπου πληροφοριών για τους κινδύνους (RIF) όσον αφορά νέες τάσεις και κατασχέσεις σε 224 υποθέσεις το 2014, 228 υποθέσεις το 2015 και 358 υποθέσεις το 2016, γεγονός που καταδεικνύει σαφή αύξηση. Μια ομάδα έργου στο πλαίσιο του προγράμματος Τελωνεία 2020 εκπόνησε έκθεση σχετικά με την ανάλυση των RIF τα οποία εκδόθηκαν και κοινοποιήθηκαν μέσω του CRMS για τα εμπορεύματα παραποίησης/απομίμησης κατά το έτος Η έκθεση αυτή παρουσιάζει τις νέες τάσεις όσον αφορά τα εμπορεύματα παραποίησης/απομίμησης που προκύπτουν από τις πληροφορίες που περιέχονται στα σχετικά RIF τα οποία εκδόθηκαν το 2014 σχετικά με τους κινδύνους της παραποίησης/απομίμησης. Η έκθεση είναι διαθέσιμη στην ενότητα του CRMS που αφορά τα θέματα επικαιρότητας (αποκλειστικά για χρήση από τα τελωνεία). Κατά την περίοδο , οι προτεραιότητες που καθορίστηκαν και αποφασίστηκαν από τα κράτη μέλη για την υλοποίηση των δράσεων στους τομείς ελέγχου προτεραιότητας αφορούσαν τα τσιγάρα/τη διαμετακόμιση, τα είδη διπλής χρήσης και τα πυροβόλα όπλα. Καμία δράση δεν υλοποιήθηκε σε σχέση με τις παραβιάσεις ΔΔΙ. Λόγω έλλειψης πόρων, μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει συγκεκριμένη εκπόνηση κοινών κριτηρίων κινδύνου (CRC). Όσον αφορά τις κοινές τελωνειακές επιχειρήσεις (JCO) σχετικά με τα ΔΔΙ, οργανώθηκαν πέντε από τα κράτη μέλη σε συνεργασία με την Επιτροπή ή από την Επιτροπή κατά το διάστημα μεταξύ 2014 και Η επιχείρηση ERMIS το 2014 αφορούσε τα δέματα που εισέρχονται ταχυδρομικώς στην ΕΕ από χώρες εκτός ΕΕ. Διεξήχθη από την ελληνική τελωνειακή διοίκηση και την OLAF με τη συμμετοχή τελωνειακών εμπειρογνωμόνων από διάφορα κράτη μέλη και από τρίτες χώρες. Η επιχείρηση REPLICA, που διεξήχθη επίσης το 2014 στο πλαίσιο της Ευρωασιατικής συνόδου (ASEM), αφορούσε την εισαγωγή εμπορευμάτων παραποίησης/απομίμησης δια θαλάσσης. Η OLAF συντόνισε την επιχείρηση, στην οποία συμμετείχαν όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, η Νορβηγία, η Ελβετία, μαζί με άλλους διεθνείς εταίρους της ASEM, καθώς και η Ιντερπόλ, η Ευρωπόλ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τελωνείων (ΠΟΤ). Το 2016, η επιχείρηση Wafers επικεντρώθηκε στην εισαγωγή ημιαγωγών απομίμησης/παραποίησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση από την Κίνα και το Χονγκ Κονγκ (Κίνα) μέσω υπηρεσιών ταχυδρομείου/ταχυμεταφορών. Την επιχείρηση συντόνισαν οι ολλανδικές τελωνειακές αρχές και η OLAF με τη συμμετοχή 12 κρατών μελών και την υποστήριξη της Ευρωπόλ. Η επιχείρηση RENEGADE οργανώθηκε στο πλαίσιο της Ευρωασιατικής συνόδου (ASEM), ως μέρος των κοινών προσπαθειών της για την καταπολέμηση των εμπορευμάτων παραποίησης/απομίμησης. Διεξήχθη υπό τον συντονισμό της OLAF και αφορούσε ιδιαίτερα τη διεθνή διακίνηση παραποιημένων ανταλλακτικών αυτοκινήτων σε εµπορευµατοκιβώτια δια θαλάσσης. Το 2017 η επιχείρηση JCO POSTBOX 8

10 με επικεφαλής τις βελγικές, τις γερμανικές και τις σουηδικές τελωνειακές αρχές στο πλαίσιο της δράσης «Τελωνεία κατά της εγκληματικότητας στο διαδίκτυο» την οποία διεξήγαγε η ομάδα εργασίας «Τελωνειακή συνεργασία», επικεντρώθηκε στην καταπολέμηση της απάτης στον τομέα των ειδικών φόρων κατανάλωσης και του παράνομου εμπορίου παραποιημένων εμπορευμάτων, ναρκωτικών και όπλων που μεταφέρονται μέσω υπηρεσιών ταχυδρομείου και ταχυμεταφορών. 3 - Καταπολέμηση της διακίνησης εμπορευμάτων που παραβιάζουν τα ΔΔΙ σε όλα τα στάδια της διεθνούς αλυσίδας εφοδιασμού 3.1 Ενίσχυση της συνεργασίας με τις κύριες χώρες προέλευσης, διέλευσης και προορισμού Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας Στις 16 Μαΐου 2014, η Επιτροπή και η γενική διεύθυνση τελωνείων της Κίνας («GACC») υπέγραψαν ανανεωμένο σχέδιο δράσης σχετικά με την τελωνειακή συνεργασία ΕΕ-Κίνας για τα ΔΔΙ ( ) ως μία από τις προτεραιότητες του στρατηγικού πλαισίου ΕΕ-Κίνας για την τελωνειακή συνεργασία ( ), το οποίο υπέγραψαν την ίδια ημέρα. Το εν λόγω σχέδιο δράσης κατέστησε δυνατή την επανέναρξη της επιχειρησιακής συνεργασίας μεταξύ, αφενός, των υπηρεσιών της Επιτροπής και των εκπροσώπων 16 λιμένων και αερολιμένων στην ΕΕ και, αφετέρου, της GACC και εκπροσώπων 11 τοπικών κινεζικών τελωνείων. Παρέχεται χρηματοοικονομική και υλικοτεχνική υποστήριξη κυρίως μέσω του προγράμματος IP Key της ΕΕ, το οποίο διαχειρίζεται το ΓΕΕΑ/EUIPO. Κατά την εξεταζόμενη περίοδο, η ομάδα εργασίας ΕΕ-Κίνας για την επιβολή των ΔΔΙ από τα τελωνεία συνήλθε έξι φορές για να συζητήσει όλες τις κύριες δράσεις: - Κύρια δράση 1 - Κοινή ανάλυση των στατιστικών στοιχείων σχετικά με τις κατασχέσεις για τον προσδιορισμό των γενικών τάσεων και των κινδύνων - Κύρια δράση 2 - Στοχοποίηση αποστολών υψηλού κινδύνου σε κύριους λιμένες - Κύρια δράση 3 - Προαγωγή της συνεργασίας μεταξύ τελωνειακών αρχών και άλλων υπηρεσιών και αρχών επιβολής του νόμου για να σταματήσει η παραγωγή και να διαλυθούν τα δίκτυα διανομής - Κύρια δράση 4 - Κοινή ανάπτυξη εταιρικών σχέσεων με τις επιχειρηματικές κοινότητες στην ΕΕ και την Κίνα - Κύρια δράση 5 - Ανταλλαγή γνώσεων και εμπειρίας των εκατέρωθεν πολιτικών και πρακτικών για την επιβολή των ΔΔΙ Το σχέδιο δράσης ανέδειξε μια νέα εποχή στην τελωνειακή συνεργασία ΕΕ-Κίνας όσον αφορά την επιβολή των ΔΔΙ. Επικεντρώθηκε σε πιο πρακτικά ζητήματα και βασίστηκε στα διδάγματα που αντλήθηκαν στο πλαίσιο του προηγούμενου προγράμματος συνεργασίας. Προέκυψαν αρκετές πρακτικές λύσεις και οι μηχανισμοί εργασίας εξομαλύνθηκαν σημαντικά. 9

11 Στις 2 Ιουνίου 2017, η ΕΕ και η Κίνα υπέγραψαν νέο στρατηγικό πλαίσιο για την τελωνειακή συνεργασία, το οποίο καλύπτει την περίοδο Το νέο σχέδιο δράσης για την τελωνειακή συνεργασία σχετικά με τα ΔΔΙ για το διάστημα , το οποίο βρίσκεται σε στάδιο προετοιμασίας, αποτελεί μέρος του εν λόγω νέου στρατηγικού πλαισίου Χονγκ Κονγκ, Κίνα Στις 27 Απριλίου 2015, η Επιτροπή και η υπηρεσία τελωνείων και ειδικών φόρων κατανάλωσης του Χονγκ Κονγκ (Κίνα) υπέγραψαν το σχέδιο δράσης για τη συνεργασία στον τομέα επιβολής των ΔΔΙ από τα τελωνεία. Το σχέδιο αυτό επικεντρώνεται στην ανταλλαγή στατιστικών στοιχείων σχετικά με τις δεσμεύσεις εμπορευμάτων που παραβιάζουν ΔΔΙ, γενικών πληροφοριών για τους κινδύνους και πληροφοριών για συγκεκριμένες υποθέσεις, και προβλέπει κοινή ανάλυση των πληροφοριών αυτών για τη βελτίωση της διαχείρισης των κινδύνων από τα τελωνεία. Προκειμένου να δοκιμαστούν οι συνεργατικοί μηχανισμοί εργασίας που περιέχονται στο σχέδιο δράσης, την 1η Οκτωβρίου 2015 ξεκίνησε πιλοτικό πρόγραμμα διάρκειας έξι μηνών. Αυτό το πιλοτικό πρόγραμμα επικεντρώθηκε στην εναέρια κυκλοφορία, με τη συμμετοχή πέντε αερολιμένων στην ΕΕ. Το κύριο συμπέρασμα του πιλοτικού προγράμματος ήταν ότι το σχέδιο δράσης θα πρέπει να συνεχιστεί με τις ακόλουθες συστάσεις: * να επεκταθεί το σχέδιο δράσης ώστε να καλύπτει όλες τις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών αεροπορικών ταχυμεταφορών στο Χονγκ Κονγκ * να καταστεί δυνατή η αυθόρμητη ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με εμπορικά σήματα και εμπορεύματα για τα οποία δεν είναι δυνατό να ζητηθεί παρέμβαση, όπως ετικέτες ή υλικά συσκευασίας * να συμπεριληφθούν στο σχέδιο δράσης περισσότεροι αερολιμένες στην ΕΕ * να συμπεριληφθεί ευρύτερο φάσμα τοπικών αερολιμένων στο συμμετέχον κράτος μέλος προορισμού * να συντονίζεται σε κεντρικό επίπεδο η ανταλλαγή παραπομπών, ιδίως με πολλαπλούς αερολιμένες * να συμπεριληφθεί η αυθόρμητη παροχή πληροφοριών σχετικά με τις δεσμεύσεις προς και από μη συμμετέχοντα κράτη μέλη * να διεξάγεται πιο ενδελεχής συγκριτική ανάλυση των στατιστικών στοιχείων για τις δεσμεύσεις σε ετήσια βάση Διεθνής συνεργασία Όσον αφορά την ενίσχυση της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ, αφενός, των κρατών μελών της ΕΕ και των υπηρεσιών της Επιτροπής και, αφετέρου, των τρίτων χωρών, με την πάροδο του χρόνου έχει ενταθεί σημαντικά η αμοιβαία διοικητική συνδρομή σε τελωνειακά 10

12 ζητήματα με την Ουκρανία, το Χονγκ Κονγκ (Κίνα), το Βιετνάμ και τις ΗΠΑ για έρευνες που διεξάγονται από την OLAF στον τομέα των ΔΔΙ. Το 2016 διορίστηκε στο Πεκίνο αξιωματικός-σύνδεσμος της OLAF, ιδίως για την ενίσχυση της συνεργασίας με τις αρχές της Κίνας και του Χονγκ Κονγκ σχετικά με την έρευνα για τα τσιγάρα και τα εμπορεύματα παραποίησης/απομίμησης. Ο αξιωματικός-σύνδεσμος της OLAF στο Κίεβο διευκόλυνε επίσης την ανταλλαγή πληροφοριών με τις ουκρανικές αρχές σχετικά με διάφορες έρευνες στον τομέα των ΔΔΙ. Η Ευρωπόλ και η OLAF υπέγραψαν τον Σεπτέμβριο του 2016 συμφωνία σχετικά με τη σύνδεση εμπειρογνωμόνων της OLAF με τις δραστηριότητες της ομάδας αναλύσεων COPY, η οποία ασχολείται με όλα τα εγκλήματα που σχετίζονται με τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας, με σκοπό την ενίσχυση της συνεργασίας με την Ευρωπόλ και άλλες αρχές επιβολής του νόμου. Στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλήφθηκαν με επιτυχία σε μια σειρά από διμερείς εμπορικές συμφωνίες που υπογράφηκαν και ολοκληρώθηκαν πρόσφατα κεφάλαια σχετικά με την προστασία και την επιβολή της διανοητικής ιδιοκτησίας μέσω ενός άρθρου για τα συνοριακά μέτρα, το οποίο αντικατοπτρίζει την προσέγγιση της ΕΕ και θα ενισχύσει την επιβολή των ΔΔΙ σε τρίτες χώρες (για παράδειγμα, Γεωργία, Μολδαβία, Βιετνάμ). Η καταπολέμηση της παραποίησης/απομίμησης και η επιβολή των ΔΔΙ από τα τελωνεία αποτέλεσε επίσης μία από τις προτεραιότητες στο πλαίσιο της ASEM. Η Επιτροπή και οι τελωνειακές διοικήσεις των κρατών μελών συμμετείχαν σε μια σειρά διεθνών εκδηλώσεων για τη διάδοση γνώσεων σχετικά με τον νέο κανονισμό της ΕΕ και το σχέδιο δράσης για τα τελωνεία, καθώς και για τη συγκέντρωση γνώσεων σχετικά με την παγκόσμια κατάσταση όσον αφορά την επιβολή των ΔΔΙ, όπως: - το 7 ο Παγκόσμιο Συνέδριο για την καταπολέμηση της παραποίησης/απομίμησης και της πειρατείας (Κωνσταντινούπολη, 2013) - η Διάσκεψη για την από κοινού ανάπτυξη ανθεκτικών μέσων αντίδρασης της ΕΕ για την παραποίηση/απομίμηση, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Δουβλίνο (2013) - η Διεθνής Διάσκεψη Κορυφής για την επιβολή των ΔΔΙ, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο το 2014 με πρωτοβουλία του Γραφείου εναρµόνισης στο πλαίσιο της εσωτερικής αγοράς, της Επιτροπής και της Υπηρεσίας Πνευματικής Ιδιοκτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου (βλ. 4.1 Καθιέρωση συνεργασίας με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για την παραβίαση των ΔΔΙ) τη δεύτερη έκδοση αυτής της εκδήλωσης συνδιοργάνωσε το γερμανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης και Προστασίας των Καταναλωτών και το EUIPO στο Βερολίνο το

13 3.2 Ανάπτυξη ικανοτήτων στις υποψήφιες και γειτονικές χώρες όσον αφορά την επιβολή των ΔΔΙ Τα κράτη μέλη έλαβαν μέρος σε πολλές δράσεις που απευθύνονται σε υποψήφιες και γειτονικές χώρες στο πλαίσιο του σχεδίου τεχνικής βοήθειας της ΕΕ ή του προγράμματος TAIEX (χάρη στο οποίο πραγματοποιήθηκαν είτε επισκέψεις μελέτης από εμπειρογνώμονες των υποψήφιων και γειτονικών χωρών σχετικά με την επιβολή των ΔΔΙ στις χώρες της ΕΕ είτε εστάλησαν εμπειρογνώμονες της ΕΕ σε υποψήφιες και γειτονικές χώρες μέσω σχεδίων αδελφοποίησης). Η Επιτροπή συμμετείχε, μαζί με εμπειρογνώμονες από τη Γερμανία και την Κροατία, σε σεμινάριο που διοργανώθηκε στη Σερβία (2013) από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Δημόσιας Διοίκησης (EIPA), το οποίο ήταν αφιερωμένο στις τελωνειακές πτυχές των παραβιάσεων των ΔΔΙ και τους συνοριακούς ελέγχους. Η αποστολή συνοριακής συνδρομής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Μολδαβία και την Ουκρανία (EUBAM) διοργάνωσε συνεδρίαση στη Μολδαβία για την παρουσίαση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 608/2013 (Απρίλιος 2014). Η Επιτροπή αξιοποίησε επίσης την ευκαιρία του εργαστηρίου για τα ΔΔΙ στις ευρωμεσογειακές χώρες, το οποίο ήταν αφιερωμένο στην καταπολέμηση της πειρατείας και της παραποίησης/απομίμησης (Βρυξέλλες, 2013) και του σεμιναρίου υψηλού επιπέδου για την τελωνειακή συνεργασία στα ανατολικά σύνορα της ΕΕ (Λιθουανία, 2013) για να ευαισθητοποιήσει τις γειτονικές χώρες σχετικά με τη σημασία της ύπαρξης μιας αξιόπιστης διαδικασίας για την εξασφάλιση της αποτελεσματικής επιβολής των ΔΔΙ στα σύνορα από τα τελωνεία. Τα αποτελέσματα των προσπαθειών της ΕΕ για την ανάπτυξη ικανοτήτων στις γειτονικές χώρες όσον αφορά την επιβολή των ΔΔΙ ενδέχεται να παρακωλύθηκαν από την περιορισμένη διαθεσιμότητα εμπειρογνωμόνων από την πλευρά της ΕΕ. Το γεγονός αυτό μπορεί να χρήζει μεγαλύτερης προσοχής στο μέλλον. 4 - Ενίσχυση της συνεργασίας με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για την παραβίαση των ΔΔΙ και με τις αρχές επιβολής του νόμου. 4.1 Καθιέρωση συνεργασίας με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για την παραβίαση των ΔΔΙ Η συνεργασία για τις τελωνειακές δραστηριότητες του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για την παραβίαση των ΔΔΙ αναπτύχθηκε περαιτέρω. Εκτός από το γεγονός ότι συμμετείχε στις τελωνειακές δραστηριότητες που αναφέρονται στο ετήσιο πρόγραμμα εργασίας του Παρατηρητηρίου, η Επιτροπή ήταν παρούσα στις περισσότερες σχετικές συνεδριάσεις του Παρατηρητηρίου, όπως η σύνοδος ολομέλειας, οι δημόσιες συνεδριάσεις των ενδιαφερομένων μερών και οι συνεδριάσεις των ομάδων εργασίας για θέματα επιβολής, ευαισθητοποίησης και στατιστικών στοιχείων. Η Επιτροπή συμμετέχει επίσης στη νεοσυσταθείσα «τεχνική ομάδα» που συγκροτήθηκε με πρωτοβουλία του Παρατηρητηρίου, η οποία στοχεύει στην καταγραφή των υφιστάμενων 12

14 βάσεων δεδομένων της ΕΕ που διαδραματίζουν ρόλο στην επιβολή των ΔΔΙ, στην περιγραφή του περιεχομένου τους και τον προσδιορισμό του ιδανικού τρόπου διαβίβασης για την ανταλλαγή πληροφοριών/δεδομένων μεταξύ τους. Η τεχνική ομάδα θα συμβάλει έτσι στην προετοιμασία του εδάφους για ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των αρχών. Η Επιτροπή και ορισμένες τελωνειακές διοικήσεις συμμετείχαν επίσης, σε συνεργασία με αστυνομικές και δικαστικές αρχές, σε ad-hoc εκδηλώσεις, όπως η Διάσκεψη του ΓΕΕΑ και της Ευρωπόλ για την απόκτηση γνώσεων και την ευαισθητοποίηση σχετικά με παραβιάσεις των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας στο διαδίκτυο (Νοέμβριος 2014). Το Παρατηρητήριο καλείται τακτικά να συμμετάσχει στις συνεδριάσεις της ομάδας τελωνειακών εμπειρογνωμόνων σχετικά με την επιβολή των ΔΔΙ, προκειμένου να διασφαλιστεί ο συντονισμός των κοινών τελωνειακών δραστηριοτήτων. Έχει επιτευχθεί συμφωνία για να παρασχεθεί στις τελωνειακές αρχές πρόσβαση στη βάση δεδομένων του Παρατηρητηρίου για την επιβολή της νομοθεσίας (EDB) μέσω του δικτύου CCN/CSI. Η EDB βασίζεται σε υπάρχουσες βάσεις δεδομένων του ΓΕΕΑ/EUIPO για τα ΔΔΙ, όπως η TM view (Trade Mark view), η Designview, και η CESTO (κοινό εργαλείο υποστήριξης για τους εξεταστές). Στην EDB, οι τελωνειακές αρχές μπορούν να βρουν επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με την ισχύ των δικαιωμάτων ή να αναζητήσουν τον κάτοχο των δικαιωμάτων σε περίπτωση αυτεπάγγελτων δεσμεύσεων. Σε όλα τα στάδια του έργου COPIS, υποβλήθηκαν αιτήματα με τα οποία ζητούνταν η βάση δεδομένων να επιτρέπει την ηλεκτρονική υποβολή αιτήσεων παρέμβασης. Δεδομένου ότι η βάση δεδομένων EDB περιέχει σχετικές πληροφορίες για την υποβολή αιτήσεων παρέμβασης, θεωρείται ότι αποτελεί την πλέον κατάλληλη πηγή για την εξασφάλιση των απαιτούμενων πληροφοριών για τις αιτήσεις παρέμβασης σε ηλεκτρονική μορφή. Σε συνέχεια των επαφών μεταξύ της Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Παραβίασης των Δικαιωμάτων Διανοητικής Ιδιοκτησίας, καταρτίστηκε πρόταση για την εφαρμογή της λειτουργίας της «προκαταρκτικής διαδικασίας αιτήσεων παρέμβασης» («pre- AFA») στη βάση δεδομένων του COPIS, με σκοπό τη διευκόλυνση των εργασιών τόσο των αιτούντων όσο και των τελωνειακών αρχών. Η επιχειρησιακή σύνδεση μεταξύ της βάσης δεδομένων του COPIS και της βάσης δεδομένων επιβολής της νομοθεσίας (EDB) λειτουργεί από την 1η Ιουλίου Διατέθηκε ένας οδηγός χρήσης και άλλες πρόσθετες πληροφορίες μέσω των συντονιστών του εθνικού κοινού δικτύου επικοινωνιών (CCN). Το 2016 εστάλη η πρώτη αίτηση παρέμβασης ηλεκτρονικά μέσω του εργαλείου και το 2017 αρκετές μεγάλες εταιρείες άρχισαν να χρησιμοποιούν την EDB για την υποβολή των εθνικών και των ενωσιακών τους αιτήσεων παρέμβασης. Για τον αιτούντα, η σύνδεση αυτή θα μειώσει την επιβάρυνση της πολλαπλής υποβολής πληροφοριών, ενώ για τις τελωνειακές αρχές θα μειώσει τη συλλογή δεδομένων από τις έντυπες αιτήσεις παρέμβασης. 13

15 4.2 Βελτίωση της αμοιβαίας κατανόησης και συνεργασίας μεταξύ τελωνειακών, αστυνομικών και δικαστικών αρχών Το 2013 η Επιτροπή και οι τελωνειακές διοικήσεις ορισμένων κρατών μελών συμμετείχαν σε διάφορες εκδηλώσεις του ΓΕΕΑ/της Ευρωπόλ μαζί με αστυνομικές και δικαστικές αρχές, όπως τα ενημερωτικά σεμινάρια σχετικά με τα φυτοφάρμακα και φάρμακα απομίμησης (τα οποία άπτονται τόσο των ΔΔΙ όσο και της ασφάλειας των προϊόντων) και η Διεθνής διάσκεψη της Ιντερπόλ για την επιβολή της νομοθεσίας στον τομέα των εγκλημάτων που αφορούν τη διανοητική ιδιοκτησία. Το Παρατηρητήριο, η υπηρεσία του ΗΒ για τα διανοητικά δικαιώματα και η Επιτροπή συνδιοργάνωσαν διάσκεψη κορυφής για την επιβολή των ΔΔΙ, που πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο τον Ιούνιο του Μέρος αυτής της διάσκεψης κορυφής ήταν αφιερωμένο στις «προκλήσεις της επιβολής της των ΔΔΙ στα σύνορα», με εργαστήρια αφιερωμένα στις μικρές αποστολές που προκύπτουν από παραγγελίες στο διαδίκτυο και στην αξιοποίηση των πληροφοριών. Στη συζήτηση προσδιορίστηκαν τα ακόλουθα στοιχεία: - η καίρια σημασία της λήψης κατάλληλων πληροφοριών και κοινοποίησής τους στην αστυνομία και σε άλλες αρχές επιβολής - η αυξανόμενη ανάγκη συνεργασίας και δράσης σε διεθνές επίπεδο για την καταπολέμηση των διεθνών αλυσίδων εφοδιασμού στον τομέα της παραποίησης/απομίμησης. Σε συνέχεια της διάσκεψης κορυφής, η Επιτροπή διοργάνωσε, τον Φεβρουάριο του 2016, σε συνεργασία με το ΓΕΕΑ/EUIPO, διάσκεψη υψηλού επιπέδου για τη συνεργασία μεταξύ των τελωνειακών και άλλων αρχών με σκοπό την καταπολέμηση των παραβιάσεων των ΔΔΙ. Η εκδήλωση παρείχε πλατφόρμα για συζήτηση, διάλογο και δικτύωση μεταξύ των τελωνειακών, αστυνομικών και δικαστικών αρχών για την ενίσχυση της συνεργασίας και της αμοιβαίας κατανόησης των αντίστοιχων ρόλων και αρμοδιοτήτων κάθε αρχής επιβολής της νομοθεσίας για την καταπολέμηση των παραβιάσεων των ΔΔΙ. Στη διάσκεψη συμμετείχαν επίσης εκπρόσωποι από τον ιδιωτικό τομέα. Κατά την πρώτη ημέρα, η συζήτηση επικεντρώθηκε στη σημασία και τα οφέλη της ανταλλαγής πληροφοριών και στοιχείων μεταξύ των αρχών επιβολής της νομοθεσίας, στα εμπόδια και στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει κάθε αρχή σε πρακτικό επίπεδο, στην ανάγκη για έγκαιρες ανταλλαγές πληροφοριών από τον ιδιωτικό τομέα προς τις αρχές επιβολής της νομοθεσίας, πράγμα που θα βοηθούσε επίσης τις αρχές επιβολής της νομοθεσίας να εκτελούν αποτελεσματικότερες αναλύσεις κινδύνου. Κατά τη δεύτερη ημέρα της εκδήλωσης, στην οποία συμμετείχαν επίσης κινεζικές αρχές, επίκεντρο της συζήτησης αποτέλεσε η αξία της ενίσχυσης της διεθνούς συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ και όλων των κινεζικών αρχών που ασχολούνται με την επιβολή των ΔΔΙ, όπως τα τελωνεία, η αστυνομία και η εισαγγελία. 14

16 Έχουν οργανωθεί επακόλουθες δράσεις σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για την παραβίαση των ΔΔΙ. Οι δράσεις αυτές περιλαμβάνουν την καταγραφή των υφιστάμενων βάσεων δεδομένων για υποθέσεις παραβιάσεων, και ενημερωτική εκδήλωση, η οποία πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2017 και συγκέντρωσε, σε επιχειρησιακό επίπεδο, τελωνειακές αρχές, αστυνομικές αρχές και αρχές εποπτείας της αγοράς προκειμένου να συζητήσουν ποιες είναι οι βασικές πληροφορίες μεταξύ των αρχών επιβολής της νομοθεσίας για την καταπολέμηση της παραποίησης/απομίμησης στο επίπεδο της ΕΕ και σε παγκόσμια κλίμακα. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Συνολικά, οι τελωνειακές διοικήσεις των κρατών μελών και η Επιτροπή έχουν καταβάλει σημαντικές προσπάθειες και εργάζονται προληπτικά για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που συνδέονται με την επιβολή των ΔΔΙ από τα τελωνεία και να περιορίσουν την εισροή προϊόντων που παραβιάζουν ΔΔΙ στην ΕΕ. Χρησιμοποιήθηκαν όλα τα μέσα για να γίνει γνωστός ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 608/2013 και να αξιοποιηθούν στον μέγιστο βαθμό οι δυνατότητές του από όλους τους εμπλεκόμενους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Οι επισκέψεις στήριξης αποδείχτηκαν ιδιαίτερα χρήσιμες, διότι έδωσαν την ευκαιρία στους εμπειρογνώμονες από διάφορα κράτη μέλη να συζητήσουν τις πρακτικές εφαρμογής και στην Επιτροπή να σχηματίσει συνολική εικόνα για την εφαρμογή. Ο αριθμός των αιτήσεων παρέμβασης που έχουν εγκρίνει οι τελωνειακές διοικήσεις έχει παρουσιάσει σταθερή άνοδο (από το 2013 σε το 2016). Τα αποτελέσματα που προέκυψαν από τη δράση των τελωνείων όσον αφορά τις δεσμεύσεις είναι τα εξής: ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ Υποθέσεις Διαδικασίες Μη διαθέσιμες Μη διαθέσιμες Είδη Εγχώρια τιμή 768 εκατ. EUR 617 εκατ. EUR 642 εκατ. EUR 672 εκατ. EUR λιανικής Κάθε δέσμευση αναφέρεται ως υπόθεση που μπορεί να περιλαμβάνει ένα ή περισσότερα είδη. Κάθε υπόθεση ενδέχεται να περιλαμβάνει είδη από διαφορετικές κατηγορίες προϊόντων και από διαφορετικούς κατόχους δικαιωμάτων. Τα κράτη μέλη καταχωρίζουν στη βάση δεδομένων του COPIS κάθε υπόθεση, με πληροφορίες ανά κατηγορία εμπορευμάτων και ανά κάτοχο δικαιωμάτων. Για κάθε κατηγορία εμπορευμάτων και κάθε κάτοχο δικαιωμάτων κινείται χωριστή διαδικασία δέσμευσης, γεγονός που εξηγεί γιατί οι διαδικασίες είναι περισσότερες από τις υποθέσεις. Ενισχύθηκε η συνεργασία προς τρεις κατευθύνσεις: 15

17 - με τα ενδιαφερόμενα μέρη - με το Παρατηρητήριο της ΕΕ - με τρίτες χώρες. Εξετάστηκαν επίσης οι προκλήσεις της συνεργασίας μεταξύ των αρχών επιβολής της νομοθεσίας που ασχολούνται με την καταπολέμηση των παραβιάσεων ΔΔΙ και ο καθιερωμένος διάλογος κατέδειξε πόσο σημαντικό θα ήταν να συνεχιστούν οι προσπάθειες στον τομέα αυτό. Η παράνομη διακίνηση εμπορευμάτων που παραβιάζουν ΔΔΙ εξακολουθεί, ωστόσο, να αποτελεί διαδεδομένο και συνεχώς εντεινόμενο φαινόμενο. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του 2013, η διεθνής διακίνηση προϊόντων παραποίησης/απομίμησης αντιστοιχεί στο 2,5 % του παγκόσμιου εμπορίου, δηλαδή σε ποσό της τάξης των 338 δισ. EUR 7. Οι επιπτώσεις της παραποίησης/απομίμησης είναι ιδιαιτέρως έντονες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς τα προϊόντα παραποίησης/απομίμησης και τα πειρατικά προϊόντα ανέρχονται σε ποσοστό έως και 5 % των εισαγωγών, δηλαδή σε ποσό της τάξης των 85 δισ. EUR. Απαιτούνται περαιτέρω εξελίξεις προκειμένου: - να διασφαλιστεί η ομοιογενής επιβολή των ΔΠΙ στα σύνορα σε ολόκληρη την Ένωση - να αναπτυχθούν εργαλεία διαχείρισης των κινδύνων για τα ΔΔΙ - να ενισχυθεί η τελωνειακή συνεργασία με την αστυνομία (συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπόλ) και άλλες αρχές επιβολής της νομοθεσίας. Σε αυτές τις προτεραιότητες θα πρέπει να επικεντρωθούν περαιτέρω δράσεις της Επιτροπής και των κρατών μελών. ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ Οι παραβιάσεις των ΔΔΙ εξακολουθούν να αποτελούν αυξανόμενη απειλή και δύσκολη πρόκληση. Καθώς έχει αποδειχτεί η προστιθέμενη αξία του συντονισμού των τελωνειακών δραστηριοτήτων για την ενίσχυση των αποτελεσμάτων, θα πρέπει οπωσδήποτε να αναδιατυπωθεί για τα προσεχή έτη το σχέδιο δράσης των τελωνείων για την καταπολέμηση των παραβιάσεων των ΔΔΙ. Στις 29 Νοεμβρίου 2017, η Επιτροπή ενέκρινε συνολική δέσμη μέτρων για την περαιτέρω βελτίωση της εφαρμογής και της επιβολής των ΔΔΙ στα κράτη μέλη της ΕΕ, στα σύνορα της 7 Trade in Counterfeit and Pirated Goods: Mapping the Economic Impact (Διακίνηση εμπορευμάτων παραποίησης/απομίμησης και πειρατικών εμπορευμάτων: καταγραφή των οικονομικών επιπτώσεων), ΟΟΣΑ/EUIPO (2016). /Mapping_the_Economic_Impact_en.pdf. 16

18 ΕΕ και σε διεθνές επίπεδο. Η ανακοίνωση COM (2017)707 της 29ης Νοεμβρίου 2017, με τίτλο «Ένα ισορροπημένο σύστημα επιβολής των ΔΔΙ που ανταποκρίνεται στις σύγχρονες κοινωνικές προκλήσεις», η οποία αποτελεί μέρος της δέσμης μέτρων, αναφέρει ότι η Επιτροπή θα προσφέρει περισσότερο στοχευμένη βοήθεια προς τις εθνικές τελωνειακές αρχές, με βάση τα αποτελέσματα του τρέχοντος σχεδίου δράσης της ΕΕ για τα τελωνεία, και θα συνεργαστεί με το Συμβούλιο για την εκπόνηση ενός νέου σχεδίου δράσης το Συνιστάται να συμπεριληφθούν στο μελλοντικό σχέδιο δράσης τα ακόλουθα στοιχεία: Σε επίπεδο νομοθεσίας: Να τροποποιηθεί ο εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1352/2013 της Επιτροπής, της 4ης Δεκεμβρίου 2013, για την κατάρτιση των εντύπων που προβλέπονται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 608/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την τελωνειακή επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας (ΕΕ L 341 της , σ. 10) για να προσαρμοστεί στη δέσμη μεταρρυθμίσεων για τα εμπορικά σήματα και στην ανάπτυξη του COPIS Σε επίπεδο επιχειρησιακών επιδόσεων: Να αναπτυχθεί σύστημα διαχείρισης κινδύνων για παραβιάσεις ΔΔΙ Να προαχθεί η από κοινού χρήση των αποτελεσμάτων της ανάλυσης κινδύνου, των πληροφοριών σχετικά με τους κινδύνους και των τελωνειακών επιχειρήσεων από τα κράτη μέλη Να διασφαλιστεί η επαρκής προστασία των συνόλων δεδομένων και των βάσεων δεδομένων, των δικαιωμάτων τρίτων, της προστασίας της ιδιωτικής ζωής και του απορρήτου και να θεσπιστούν διασφαλίσεις κατά τη δημιουργία, προμήθεια και διάδοση δεδομένων Να προσδιοριστούν τυχόν κενά στην εφαρμογή των κανονισμών επιβολής της νομοθεσίας από τα τελωνεία Σε επίπεδο συνεργασίας των επιχειρήσεων: Να ευαισθητοποιηθούν οι κάτοχοι δικαιωμάτων ως προς τη διαδικασία για τις μικρές αποστολές Να συνεχιστούν οι ετήσιες συνεδριάσεις της κοινής ομάδας τελωνείων/ενδιαφερόμενων μερών Σε επίπεδο διεθνούς συνεργασίας: Να συνεχιστεί η συνεργασία με βασικούς εταίρους όπως η Κίνα και το Χονγκ Κονγκ (Κίνα) Ενίσχυση του συντονισμού με τις υπηρεσίες της ΕΕ: 17

19 EUIPO - Παρατηρητήριο της ΕΕ - Να ενισχυθεί η ανάλυση τάσεων - Να εναρμονιστούν οι εξελίξεις στον τομέα της πληροφορικής, όπως η ηλεκτρονική υποβολή των αιτήσεων παρέμβασης Ευρωπόλ - Να ενισχυθεί η τελωνειακή συνεργασία με την αστυνομία 18