Ψηφιακή πλατφόρμα διαχείρισης επικοινωνίας και συνεργασίας στο ΠΜΣ «Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση»

Transcript

1 Ψηφιακή πλατφόρμα διαχείρισης επικοινωνίας και συνεργασίας στο ΠΜΣ «Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση» Περιγραφή και αντικείμενο της προμήθειας Εισαγωγικές παρατηρήσεις Το έργο «Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών "Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση" αποτελεί μια από κοινού εκπαιδευτική πρωτοβουλία των Πανεπιστημίων Πατρών και Λευκωσίας. Το πρόγραμμα βρίσκεται ήδη στο τέλος του τρίτου ακαδημαϊκού έτους. Στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού την ευθύνη της οργάνωσης των εξ αποστάσεως μαθημάτων έχει το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και την ευθύνη της Πρακτικής Άσκησης των μεταπτυχιακών φοιτητών έχει το Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής (ΤΕΕΑΠΗ) του Πανεπιστημίου Πατρών με την υποστήριξη συναδέλφων από την Κύπρο. Η Πρακτική Άσκηση πραγματοποιείται σε μονάδες Ειδικής Αγωγής της Προσχολικής, της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας δημόσιας εκπαίδευσης σε ολόκληρη τη χώρα και εποπτεύεται από τους Ακαδημαϊκούς Συμβούλους (ΑΣ μέλη του ΤΕΕΑΠΗ) και τους Προσωπικούς Συμβούλους Πρακτικής Άσκησης (ΠΣΠΑ εξειδικευμένα στελέχη τα οποία προσλήφθηκαν στο πρόγραμμα μετά από προκήρυξη και επιλογή με διασπορά σε όλη τη χώρα ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες δια ζώσης επαφής και συμβουλευτικής με τους κατά τόπους φοιτητές). Από τη έναρξη του προγράμματος, στη διεξαγωγή της Πρακτικής Άσκησης για την οποία είναι υπεύθυνο το ΤΕΕΑΠΗ του Πανεπιστημίου Πατρών συμμετείχαν σαράντα οκτώ (48) εκπαιδευτικά στελέχη. Από τον Φεβρουάριο του 2019, λόγω της σημαντικής αύξησης του αριθμού των φοιτητών στο έργο συμμετέχουν πλέον εξήντα οκτώ (68) στελέχη καθώς προστέθηκαν 10 Ακαδημαϊκοί και 10 Προσωπικοί Σύμβουλοι. Από την έναρξη του Προγράμματος οπότε και άρχισε η διεξαγωγή της Πρακτικής Άσκησης, εξαιτίας του μεγάλου αριθμού των εμπλεκομένων στην καθοδήγηση του έργου και της

2 τεράστιας διασποράς τους σε όλη την Ελλάδα και την Κύπρο (Λευκωσία, Λεμεσό, Λάρνακα, κλπ.), αλλά πρωτίστως λόγω της εμπιστευτικής φύσης των στοιχείων που συζητούνται (προσωπικά και διοικητικά θέματα των φοιτητών και των μαθητών, εκπαιδευτικών και διευθυντών των σχολείων που συμμετέχουν με ειδική αδειοδότηση και του Υπουργείου Παιδείας, καθώς και θέματα υπηρεσιακού και διοικητικού χαρακτήρα μεταξύ των δύο Πανεπιστημίων), η χρήση κλασικών ψηφιακών εργαλείων εξ αποστάσεως επικοινωνίας θέτει σημαντικούς περιορισμούς στην υλοποίηση και την ποιότητα του προγράμματος. Προκειμένου, λοιπόν, να καταστεί δυνατή η, χωρίς τους προαναφερθέντες σοβαρούς περιορισμούς, επικοινωνία μεταξύ των βασικών στελεχών που επιτρέπουν την αξιόπιστη λειτουργία του, το πρόγραμμα χρησιμοποιεί μια εξειδικευμένη πλατφόρμα επικοινωνίας με ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά τα οποία σε γενικές γραμμές ανταποκρίθηκαν στις λειτουργικές ανάγκες του προγράμματος. Κατά τη διάρκεια της χρήσης της η πλατφόρμα παρουσίασε ορισμένα τεχνικά προβλήματα τα οποία χρήσουν άμεσης παρέμβασης. Ταυτοχρόνως η προσθήκη 20 ακόμα χρηστών έχει αυξήσει το φόρτο στο σύστημα με αποτέλεσμα να δημιουργούνται πρόσθετες δυσχέρειες οι οποίες, για παράδειγμα, καθιστούν αδύνατη την συνύπαρξη όλων ταυτοχρόνως των ΠΣΠΑ και ΑΣ όταν υπάρχει κοινή σύσκεψη. Για όλους τους παραπάνω λόγους απαιτείται ο ανασχεδιασμός και η επέκταση του συστήματος ψηφιακής πλατφόρμας ώστε να καταστεί δυνατή η υλοποίηση του Έργου με ένα πλήρες σύστημα άμεσης web-based επικοινωνίας και συνεργασίας εκπαιδευτών και εκπαιδευόμενων. Αντικείμενο του Έργου Αντικείμενο του έργου είναι ο ανασχεδιασμός και η επέκταση ψηφιακής πλατφόρμας διαχείρισης επικοινωνίας και συνεργασίας με σύγχρονες και ασύγχρονες λειτουργίες για την υποστήριξη της ασφαλούς διεξαγωγής της Πρακτικής Άσκησης του ΠΜΣ. Ειδικότερα, η εν λόγω ψηφιακή πλατφόρμα πρέπει να υποστηρίζει την επικοινωνία και τη συνεργασία μέσω κειμένου και φωνής (ή και βίντεο) ομάδων φοιτητών και διδασκόντων τόσο ταυτόχρονα σε διαφορετικό χώρο όσο και σε διαφορετικό χρόνο και

3 διαφορετικό χώρο διασφαλίζοντας παράλληλα την ταυτοποίηση των διασυνδεμένων χρηστών και την αποθήκευση της επικοινωνίας για μεταγενέστερη και εκ του ασφαλούς χρήση. Ειδικότερα, η ψηφιακή πλατφόρμα πρέπει να υποστηρίζει δυνατότητες εικονικής συνεργασίας και εικονικού γραφείου μεταξύ καθηγητών και φοιτητών, αντεστραμμένη τάξη (flipped classroom), συνεργασία μεταξύ φοιτητών και πλήρη εικονική τάξη (με αμφίδρομη επικοινωνία). Στα επιμέρους χαρακτηριστικά της πλατφόρμας συμπεριλαμβάνονται δυνατότητες δημόσιας και ιδιωτικής γραπτής επικοινωνίας, λειτουργίες πίνακα πολλών χρηστών, διαμοιραζόμενες σημειώσεις, ιδιαίτερα δωμάτια επικοινωνίας και συνεργασίας, δυνατότητες καταγραφής εικονικών συνεδριών και εκ των υστέρων παρακολούθησής τους, κλπ.

4 Βασική αρχιτεκτονική του συστήματος Με βάση τα προηγούμενα, η ψηφιακή πλατφόρμα πρέπει να προσφέρει πολλαπλές δυνατότητες διάσκεψης μέσω φωνής βασιζόμενη σε διεύθυνση διαδικτύου (VoIP, voice participation), γραπτής δημόσιας και ιδιωτικής συνομιλίας (public and private chat), διάσκεψης μέσω βίντεο (webcam), ασπροπίνακα (whiteboard) ο οποίος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παρουσίαση (presentation) διαφανειών καθώς και διαμοίρασης επιφάνειας εργασίας (shared desktop) για κοινή χρήση. Η πλατφόρμα οφείλει να υποστηρίζει διαμοίραση εγγράφων σε διαφορετικές μορφοποιήσεις (pdf, office, open office, κλπ.). Πρέπει επίσης να υποστηρίζει τη δυνατότητα να γίνεται καταγραφή της συνεδρίας σε video, αποθήκευση και αναπαραγωγή της κάποια στιγμή αργότερα (record and playback) από τους τελικούς χρήστες της πλατφόρμας. Πρέπει τέλος να είναι διαφανής και σταθερή ως προς τη λειτουργία της και να προσφέρει ιδιωτικότητα και ασφάλεια. Βασικές περιγραφικές αρχές της αρχιτεκτονικής αυτού του συστήματος ψηφιακής επικοινωνίας και συνεργασίας είναι: 1. Μοντέλο αρχιτεκτονικής πελάτη-διακομιστή (client - server). 2. Εφαρμογή τηλεδιάσκεψης / σύγχρονης τηλεκπαίδευσης που δεν απαιτεί την εγκατάσταση πρόσθετου υλικού. 3. Ασφάλεια μετάδοσης δεδομένων υψηλού επιπέδου (φωνή -βίντεο). 4. Υποστήριξη διαφορετικών κατηγοριών χρηστών (διαχειριστής, δημιουργός μαθήματος, εκπαιδευτής, φοιτητής) με ασφαλή πρωτόκολλα ταυτοποίησης και διαχείρισης. 5. Υποστήριξη εικονικής τάξης με δυνατότητα ταυτόχρονης σύνδεσης και ομαλής επικοινωνίας ογδόντα (80) τουλάχιστον χρηστών με εικονικό πίνακα μαθήματος, εργαλεία επικοινωνίας, συνεργασίας και επίγνωσης, κλπ. 6. Υποστήριξη ψηφιακού μαθήματος, χώρος δηλαδή ανάρτησης υλικού διαφόρων μορφών, υποστήριξη scorm με δυνατότητα δημιουργίας ομάδων (τάξεων) και διαχείρισής τους. 7. Ασύγχρονη συνεργασία και επικοινωνία (forum).

5 8. Σύγχρονη γραπτή επικοινωνία (ιδιωτική και δημόσια). 9. Χώρος μεταφόρτωσης αρχείων πολλαπλών τύπων. 10. Είσοδος σε όλες τις υπηρεσίες του συστήματος με μοναδικό κωδικό. 11. Δυνατότητα αναβάθμισης όλων των λειτουργικών διαστάσεων του συστήματος. 12. Αποθήκευση συνεδριών σε video server για μεταγενέστερη χρήση.

6 Κύρια λειτουργικά χαρακτηριστικά του συστήματος Η ψηφιακή πλατφόρμα πρέπει να διαθέτει ένα πλήρως εξελληνισμένο περιβάλλον και δίνει τη δυνατότητα για οπτικοακουστική επικοινωνία και όλες τις υπόλοιπες δυνατότητες ενός περιβάλλοντος εικονικής τάξης με ήχο, βίντεο, πίνακα, και γραπτά μηνύματα. Η επικοινωνία με φωνή είναι ενεργή εφόσον διαθέτει ο χρήστης απλές συσκευές ήχου (ηχεία ή ακουστικά και μικρόφωνο) και με εικόνα (video) εφόσον διαθέτει κάμερα. Α. Χρήστες Ένας λογαριασμός χρήστη είτε αυτός αφορά την περίπτωση του Εκπαιδευομένου, είτε την περίπτωση του Εκπαιδευτή είτε με άλλο ρόλο (π.χ. διαχειριστής), παρέχει κάθε φορά στον κάτοχο του τα απαραίτητα δικαιώματα να εκτελεί όσες ενέργειες του επιτρέπονται, ανάλογα με το ρόλο του στην πλατφόρμα. Η πλατφόρμα παρέχει τέσσερις (4) τουλάχιστον διαφορετικούς ρόλους στους συμμετέχοντες (web participants): Ακροατής / φοιτητής: Ο ρόλος του ακροατή / φοιτητή είναι να παρακολουθεί τη συνεδρία/διάλεξη και να συμμετέχει μέσω chat, web-cam και φωνητικής συνομιλίας. Ο ακροατής / φοιτητής, απλά, μπορεί να παρακολουθεί την παρουσίαση και να συζητά με άλλους συμμετέχοντες μέσω των εργαλείων συζήτησης (γραπτής ή προφορικής). Οι δυνατότητες που του δίνουν αυτά τα εργαλεία είναι: "ανύψωση χεριού", δυνατότητα επικοινωνίας με τους άλλους συμμετέχοντες, μετακίνηση από διαφάνεια σε διαφάνεια, δημόσια και ιδιωτική συνομιλία, εμφάνιση των συμμετεχόντων στην οθόνη μέσω web camera. Παρουσιαστής / εκπαιδευτής (presenter): άτομο που επιβλέπει το πρόγραμμα ή τις ομάδες Πρακτικής Άσκησης. Συνδέεται με όνομα χρήστη και ταυτοποιείται με κωδικό. Διεξάγει πρόγραμμα, παρακολουθεί χρήσεις, διαχειρίζεται αλληλεπίδραση, προσθέτει υλικό. Ειδικότερα, έχει όλες τις δυνατότητες του ακροατή / μαθητή και επιπρόσθετα

7 μπορεί να ανεβάζει και να παρουσιάζει διαφάνειες στον ασπροπίνακα και να διαμοιράζει την επιφάνεια εργασίας του. Ο ομιλητής μπορεί επίσης να μοιράζεται ένα αρχείο διαφόρων μορφών, αλλά και να συντονίζει τη συζήτηση δίνοντας και παίρνοντας το λόγο από τους συμμετέχοντες. Μπορεί να υπάρχει μόνο ένας Παρουσιαστής τη φορά. Διαχειριστής (moderator): Έχει τα ίδια προνόμια με έναν Ακροατή και επιπλέον, την δυνατότητα να μεταβιβάζει τον ρόλο του Παρουσιαστή σε κάποιο χρήστη, να αποβάλλει τους Ακροατές και τον Παρουσιαστή (kick user) από τη συνεδρία και τη φωνητική διάσκεψη (έπειτα από ενεργοποίηση ανάλογης επιλογής στο αρχείο ρυθμίσεων), να διαχειρίζεται το ποιοί χρήστες θα είναι σε θέση να ακούγονται στην φωνητική διάσκεψη (mute/unmute). Τέλος μπορεί ταυτόχρονα να είναι Παρουσιαστής. Δημιουργός: άτομο που διαχειρίζεται εκπαιδευτικά προγράμματα (courses), εγγράφει χρήστες, δημιουργεί και προσθέτει υλικό. Κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης ο παρουσιαστής / εκπαιδευτής προβάλει παρουσιάσεις (slides) ή άλλο υλικό εφόσον ανεβάσει το αντίστοιχο αρχείο στον χώρο της τηλεδιάσκεψης. Οι ακροατές / φοιτητές ομοίως μπορούν να ανεβάσουν υλικό αλλά μόνο με την άδεια του εισηγητή. Ο παρουσιαστής έχει τη δυνατότητα να διαμοιράσει την επιφάνεια εργασίας του ώστε να πραγματοποιήσει επίδειξη κάποιας εφαρμογής που έχει εγκατεστημένη στον υπολογιστή του, π.χ. κάποιο εκπαιδευτικό λογισμικό. Η δυνατότητα αυτή μπορεί να δοθεί από τον παρουσιαστή και σε άλλο μέλος της τηλεδιάσκεψης. Επίσης είναι δυνατή η επικοινωνία με άμεσο μήνυμα (chat) όλων των μελών της τηλεδιάσκεψης αλλά και η χρήση ασπροπίνακα (white board) για ελεύθερη γραφή ή σχεδιασμό σ αυτόν. Κάθε λογαριασμός χρήστη δημιουργείται στην πλατφόρμα και πιο συγκεκριμένα στη κεντρική DataBase της πλατφόρμας. Αυτό που μπορεί να διαφέρει κάθε φορά είναι τρόπος πιστοποίησης της ταυτότητας του χρήστη (userneme & password), όπου μπορεί να γίνεται: από την ίδια την πλατφόρμαή από Υπηρεσία Καταλόγου (LDAP Directory Service) από Υπηρεσία IMAP από Υπηρεσία POP3 από εξωτερική βάση δεδομένων (EXTERNAL BATABASE MySQL)

8 μέσω Shibboleth μέσω CAS Β. Συνεργασία Η πλατφόρμα αποτελεί ένα ολοκληρωμένο περιβάλλον ψηφιακής συνεργασίας με χαρακτηριστικά όπως: Καθορισμός συνεργασίας (ημερολόγια, ορισμός και υπενθύμιση ραντεβού, ωρολόγιο πρόγραμμα, κλπ.), Θυρίδες ατομικής ή ομαδικής διαχείρισης εγγράφων Δημιουργία και διαχείριση ομάδων και υποομάδων συνεργατών Διαχείριση ψηφιακών απουσιών Γ. Επικοινωνία Ολοκληρωμένο περιβάλλον ψηφιακής επικοινωνίας με χαρακτηριστικά όπως: Πίνακας ανακοινώσεων Οργάνωση εικονικής τάξης: Επικοινωνία με φωνή και video (πολλοί προς πολλούς) διαμοιρασμός οθόνης, πίνακας παρουσιάσεων, ενσωματωμένα εργαλεία επικοινωνίας και επίγνωσης, δυνατότητα αποθήκευσης συνεδρίας Επικοινωνία με γραπτά μηνύματα σύγχρονα μηνύματα με πολλαπλά threads ασύγχρονα μηνύματα σε έναν ή πολλούς παραλήπτες Εργαλεία επίγνωσης (συνδεμένοι χρήστες, emoticons, κλπ.) Δ. Έγγραφα και υλικό καταγραφής Διαχείριση ψηφιακών εγγράφων

9 Αποθήκευση συνεδριών επικοινωνίας για μεταγενέστερη χρήση Ε. Δημιουργία τηλεδιασκέψεων Οι τηλεδιασκέψεις μπορούν να δημιουργηθούν με τρεις διαφορετικούς τρόπους συμμετοχής. 1. Περιορισμένη με προσκλήσεις: Μπορούν να γραφτούν μόνο οι προσκεκλημένοι χρήστες και δεν φαίνεται στη λίστα των τηλεδιασκέψεων. 2. Ελεγχόμενη με έγκριση συμμετοχής: Μπορούν να γραφτούν οι χρήστες που έκαναν αίτηση συμμετοχής προς τον εισηγητή και έγινε αποδεκτή και φαίνεται στην λίστα των τηλεδιασκέψεων. 3. Δημόσια με δήλωση συμμετοχής: Όλοι μπορούν να γραφτούν και φαίνεται στην λίστα των τηλεδιασκέψεων. Για τη δημιουργία νέας τηλεδιάσκεψης απαιτούνται μια σειρά από στοιχεία: Τίτλος: αντιπροσωπεύει το αντικείμενο της τηλεδιάσκεψης. Περιγραφή: παρουσίαση του αντικειμένου της τηλεδιάσκεψης καθώς και τα θέματα που θα παρουσιαστούν. Υλικό: προσδιορισμός του εκπαιδευτικού υλικού το οποίο θα μπορούν να λάβουν οι ενδιαφερόμενοι χρήστες. Ενδεικτικοί τύποι αρχείων είναι: pdf, doc, docx, ppt, pptx. Έναρξη: Προσδιορισμός ημερομηνίας και ώρας που θα αρχίσει η τηλεδιάσκεψη. Η έναρξη της τηλεδιάσκεψης πρέπει να είναι τουλάχιστον 15 λεπτά μετά την τρέχουσα ημερομηνία και ώρα κατά τη διάρκεια δημιουργίας της τηλεδιάσκεψης. Διάρκεια: Προσδιορισμός της διάρκειας που θα έχει η τηλεδιάσκεψη. Η διάρκεια μιας τηλεδιάσκεψης μπορεί να είναι μία ή περισσότερες ώρες. Συμμετοχή: Προσδιορισμός του τύπου της τηλεδιάσκεψης και του τρόπου με τον οποίο θα μπορούν οι χρήστες να δηλώσουν συμμετοχή σε αυτή: με προσκλήσεις, με έγκριση από τον εισηγητή, ή ελεύθερη με δήλωση συμμετοχής.

10 Θέσεις: Προσδιορισμός του αριθμού των διαθέσιμων θέσεων στην τηλεδιάσκεψη. Ο αριθμός θέσεων μπορεί να είναι από τρεις έως και τριάντα. Σενάρια χρήσης της πλατφόρμας Μπορούμε να διακρίνουμε διάφορες περιπτώσεις χρήσης της πλατφόρμας, που θα μπορούσαν να βοηθήσουν την εκπαιδευτική διαδικασία του προγράμματος. 1ο σενάριο Το πρώτο σενάριο αποσκοπεί στη χρήση της πλατφμόρμας για να πραγματοποιηθούν online συναντήσεις, εικονικές τάξεις και ομαδικές συνεργασίες τόσο στην εκπαίδευση των φοιτητών και σε επίπεδο συνεργασίας των εκπαιδευτών (συνεργατικό σενάριο). Σε αυτό το σενάριο, μπορούμε να έχουμε Χ αριθμό Διαχειριστών, έναν (1) Παρουσιαστή και Ν το πλήθος Ακροατές. Οι λειτουργίες, που είναι διαθέσιμες σε κάθε κατηγορία χρήστη, είναι οι ίδιες με αυτές που περιγράφηκαν προηγούμενα. Ο αριθμός των Ακροατών δεν είναι πολύ μεγάλος έτσι ώστε να μπορεί πρακτικά να αλληλεπιδράσει ο Παρουσιαστής μαζί τους και αυτοί να μπορούν να αλληλεπιδράσουν μεταξύ τους χρησιμοποιώντας τα διαθέσιμα εργαλεία της πλατφόρμας. 2ο σενάριο Ένα δεύτερο σενάριο χρήσης είναι το σενάριο της διάλεξης. Σε αυτό το σενάριο επιθυμούμε να προσομοιώσουμε τη διάλεξη που πραγματοποιείται μέσα σε μία αίθουσα. Ζητούμενο είναι να ελαττώσουμε την επικοινωνία μεταξύ των Ακροατών ώστε να επιστήσουμε την προσοχή τους στον Παρουσιαστή. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για παρουσιάσεις συνεδριακού τύπου ή και για διδασκαλία σε φοιτητές από απόσταση. Σε αυτό το σενάριο υπάρχει ένας (1) Διαχειριστής, ένας (1) Παρουσιαστής και Ν το πλήθος Ακροατές. Ο αριθμός των Ακροατών μπορεί να είναι πολύ μεγάλος καθώς δεν απαιτείται ο Παρουσιαστής να αλληλεπιδρά τακτικά μαζί τους Οι λειτουργίες είναι ίδιες με του 1ου σεναρίου με τις εξής διαφορές:

11 1. Οι χρήστες έχουν τη δυνατότητα να αποστέλλουν μηνύματα γραπτής συνομιλίας μόνο στο δημόσιο κανάλι (public chat), καθώς δεν υπάρχει ιδιωτικό (private chat). 2. Οι χρήστες θα συνδέονται αυτόματα στην ηχοδιάσκεψη, αλλά δεν θα μπορούν να μεταδώσουν ήχο παρά μόνο αν τους επιτραπεί. 3. Μόνο ο Παρουσιαστής έχει τη δυνατότητα να διαμοιράζει την κάμερά του (webcam). 3ο σενάριο Το τρίτο σενάριο είναι παρόμοιο με το συνεργατικό σενάριο αλλά καθώς ο αριθμός των συμμετεχόντων στην τηλεδιάσκεψη μπορεί να καταστήσει δύσκολη την πραγματοποίηση συνεργατικών δραστηριοτήτων, στο σενάριο αυτό γίνεται διάσπαση των εκπαιδευόμενων σε ομάδες με μικρό αριθμό ατόμων. Στο σενάριο αυτό (ομαδοσυνεργατικό σενάριο), δίνεται η δυνατότητα στον Διαχειριστή να κατασκευάσει δυναμικά Μ αριθμό δωματίων συνδιάσκεψης και να κατανείμει τους Ακροατές ανάμεσα σε αυτά τα δωμάτια. Ο Διαχειριστής θα μπορεί να είναι ταυτόχρονα στα Μ δωμάτια που δημιούργησε και τα οποία θα λειτουργούν όπως το δωμάτιο του 1ου σεναρίου.