Φωτ. Eξωφύλλου από το αρχείο Π.Τουτουντζή. Phot. of Cover from the archive of P. Toutontzis. Φωτ. Λ. Παπάζογλου από το αρχείο Γ.

Transcript

1

2 Φωτ. Eξωφύλλου από το αρχείο Π.Τουτουντζή Phot. of Cover from the archive of P. Toutontzis Φωτ. Λ. Παπάζογλου από το αρχείο Γ. Γκολομπία Phot. L.Papazoglou from the archive of G.Golombias E δώ στην Καστοριά, στην άκρη της Ελλάδας και της Μακεδονίας, εδώ που τα ήθη και τα έθιμα χάνονται στα βάθη της αρχαιότητας, εδώ που η φυσική ομορφιά αγκαλιάζει τον πολιτισμό και την παράδοση, εδώ αναβιώνει κάθε χρόνο πιστό στις ρίζες του, το πιο γνήσιο Ελληνικό καρναβάλι. Τα Καστοριανά "ραγκουτσάρια" σας προσκαλούν και φέτος να επισκεφθείτε την πανέμορφη πόλη μας και μαζί με τους Καστοριανούς να "μυηθείτε"στο κέφι, στη χαρά, στο ξεφάντωμα, στο χορό και στο τραγούδι. Ελάτε να ζήσουμε όλοι μαζί τις μοναδικές εμπειρίες του καρναβαλιού και σας υποσχόμαστε πως δεν θα τις ξεχάσετε ποτέ. Ιωάννης Τσαμίσης Δήμαρχος Καστοριάς H ere in Kastoria, at the north-west edge of Greece and Macedonia, here where customs and folkways are lost in antiquity, here where natural beauty embraces civilization and tradition, the most genuine Greek carnival revives every year, faithful to its roots. Kastorian Ragoutsaria invite you again this year to visit our beautiful town and get initiated with the Kastorians into cheer, joy, revel, dancing and singing. Come and live with us the unique experience of the carnival. We promise you that you will never forget it. Ioannis Tsamisis Mayor of Kastoria 1

3 Η πόλη και η λίμνη της Καστοριάς H πόλη της Καστοριάς είναι χτισμένη στον αυχένα της χερσονήσου που εισχωρεί μέσα στη λίμνη, σε υψόμετρο 627 μέτρα. Βρίσκεται στο κέντρο του Νομού Καστοριάς στο μέσω της απόστασης μεταξύ των βουνών Γράμμου και Βιτσίου. Η λίμνη και η πόλη της Καστοριάς είναι άρρηκτα δεμένες εδώ και πολλούς αιώνες. Η λίμνη πολογίζεται ότι σχηματίστηκε πριν χρόνια και η σημερινή της μορφή αποτελεί το κατάλοιπο μιας παλαιότερης λίμνης με έκταση 164 τετραγωνικά χιλιόμετρα και βάθος που ξεπερνούσε τα 50 μέτρα. Η σημερινή έκταση της λίμνης είναι περίπου 28 τετραγωνικά χιλιόμετρα, με μέσο βάθος 4,40 μέτρα και μέγιστο βάθος 8,50 μέτρα. Έχει χαρακτηριστεί ως τόπος ιδιαίτερου φυσικού κάλλους από το Υπουργείο Πολιτισμού και έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό δίκτυο «NATURA 2000» καταχωρημένη με τον κωδικό GR Σε όλη την έκτασή της απαγορεύεται το κυνήγι 1 2 The festive celebrations of Ragoutsaria create a pleasant, very cheerful and unique image at the beautiful city of Kastoria. It is an event that lasts three days, during which the city has a very special and celebrative atmosphere. Ragoutsaria begin on the 6th of January, on the day of Epiphany, and end on the 8th of January (Pateritsa), day of Saint Dominiki, with the carnival parade. The name and the origin of this custom are dated back in the classical antiquity. It was bequeathed from Rome (Saturnalia = celebrations in the honour of Saturn) and Byzantium till our days. It is very likely that the name derives from the Latin word rogatores = beggars, that specifies with accuracy the quality of the persons Φωτ. 1, 2, 4. Αρχείο Δήμου Phot. 1, 2, 4. Municipality Archive Φωτ. 3, Δ. Τσουρτσούλας Phot. 3, D. Tsourtoulas 2 3

4 και έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο των σημαντικών περιοχών για τα πουλιά της Ελλάδας και της Ευρώπης (SRA). Η λίμνη και η ευρύτερη περιοχή της, είναι ένα πολύ σημαντικό φυσικό οικοσύστημα με ποικίλους και σπάνιους κατά θέσεις οικότοπους που υποστηρίζουν μεγάλη βιοποικιλότητα στην οποία περιλαμβάνονται πολλά σπάνια και απειλούμενα είδη. Είναι η μοναδική φυσική λίμνη της Ελλάδας, στην οποία εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικής έκτασης παρόχθια δάση υδρόφιλων δέντρων, που συνιστούν σήμερα έναν από τους σπανιότερους οικότοπους του Ευρωπαϊκού χώρου. Η λίμνη και τα παρόχθια δάση αποτελούν ένα σημαντικό πεδίο διατροφής και φωλιάσματος χιλιάδων υδρόβιων και παρυδάτιων πουλιών σε όλες της εποχές. Ο συνολικός αριθμός ειδών, πλησιάζει τα 200 και πολλά από αυτά είναι είδη σπάνια και απειλούμενα, προστατευόμενα από τη διεθνή νομοθεσία. Τουριστικό πλοιάριο Η γοητεία της πόλης της Καστοριάς, είναι η αμφιθεατρική διάταξη των σπιτιών σε σχέση με τη λίμνη. Τον συνδυασμό των δύο μπορεί να απολαύσει ο επισκέπτης κάνοντας τον περίπλου της χερσονήσου με το τουριστικό σκάφος «ΟΡΕΣΤΕΙΑΣ» του Δήμου Καστοριάς, το οποίο κάνει καθημερινά τακτικά δρομολόγια, καθώς επίσης και έκτακτα κατόπιν συνεννόησης με τη Τουριστική Επιχείρηση Καστοριάς. that consist of the masked group. That is, the custom is the masked persons to ask for various presents from the houses they visit in exchange for their contribution to the banishment of evil spirits. Thereby, even the name leads us to the location of the custom in antiquity. Ragoutsaria are festive carnival celebrations, the last of the Twelve Days of Christmas. Today s Twelve Days of Christmas coincide with some of the ancient national festivals (Small & Great Dionysia, Bacchus celebrations, Komi, Anthestiria, etc.), that were held for the worship of Dionysus. One of the main characteristics of this cult was masquerading, something that was transferred to carnival celebrations. At the winter Dionysia (re-birth of Dionysus which brings joy, happiness, welfare, hope, announcement for the coming of spring) there was a troupe of masqueraded who wandered around and mocked at everyone, exactly as today during the Ragoutsaria of Kastoria. Τουριστικό πλοιάριο spirits. Thereby, even the name leads us to the location of the custom in antiquity. Ragoutsaria are festive carnival celebrations, the last of the Twelve Days of Christmas. Today s Twelve Days of Christmas coincide with some of the ancient national festivals (Small & Great Dionysia, Bacchus celebrations, Komi, Anthestiria, etc.), that were held for the worship of Dionysus. One of the main characteristics of this cult was mas 4 5

5 Χλωρίδα Πανίδα Στα δάση του Νομού υπάρχουν όλα τα είδη άγριων ζώων που υπάρχουν στην Ελληνική πανίδα, όπως αρκούδα, λύκος, αλεπού, ελάφι, ζαρκάδι, αγριοκάτσικο, αγριόχοιρος και λαγός. Πολλά είναι και τα πτηνά στα ορεινά της περιοχής, όπως αετός, γεράκι, πέρδικα κ.α., ενώ στην παραλίμνια ζώνη υπάρχουν πολλά υδρόβια πτηνά, όπως αργυροπελεκάνοι, κύκνοι, πάπιες και γλάροι. Επίσης σημαντική είναι στην περιοχή η παρουσία σπάνιων ειδών πουλιών. Σημαντικότερη από όλες είναι η παρουσία της λαγγώνας. Η χλωρίδα στην περιοχή της λίμνης δίνει στο τοπίο ιδιαίτερη ομορφιά, καθώς επίσης και τη δυνατότητα να στηρίξει τους μεγάλους πληθυσμούς πτηνών που διαβιούν στην περιοχή. Στην παραλίμνια περιοχή φύονται καλαμιώνες και διάφορα άλλα υδροχαρή φυτά. Σημαντικότεροι πληθυσμοί είναι Λιμνιώνες και Ποταμιώνες. Σπάνια είδη που συναντώνται στην περιοχή είναι οι αγριόκρινοι, τα αγριοκάλαμα, τα νεροκάστανα, τα νεροπούρναρα, οι νερόκρινοι και τα αγιοκλήματα.. Χλωρίδα Πανίδα Στα δάση του Νομού υπάρχουν όλα τα είδη άγριων ζώων που υπάρχουν στην Ελληνική πανίδα, όπως αρκούδα, λύκος, αλεπού, ελάφι, ζαρκάδι, αγριοκάτσικο, αγριόχοιρος και λαγός. Πολλά είναι και τα πτηνά στα ορεινά της περιοχής, όπως αετός, γεράκι, πέρδικα κ.α., ενώ στην παραλίμνια ζώνη υπάρχουν πολλά υδρόβια πτηνά, όπως αργυροπελεκάνοι, κύκνοι, πάπιες και γλάροι. Επίσης σημαντική είναι στην περιοχή η παρουσία σπάνιων ειδών πουλιών. Σημαντικότερη από όλες είναι η παρουσία της λαγγώνας. Η χλωρίδα στην περιοχή της λίμνης δίνει στο τοπίο ιδιαίτερη ομορφιά, καθώς επίσης και τη δυνατότητα να στηρίξει τους μεγάλους πληθυσμούς πτηνών που διαβιούν στην περιοχή. Στην παραλίμνια περιοχή φη χλωρίδα στην περιοχή της λίμνης δίνει στο τοπίο ιδιαίτερη ομορφιά, καθώς επίσης και τη δυνατότητα να στηρίξει τους μεγάλους πληθυσμούς πτηνών που διαβιούν στην περιοχή. Φωτ. Δ. Τσουρτσούλας Ι Phot. D. Tsourtoulas 6 7

6 Γύρος λίμνης Η περιφερειακή παραλίμνια οδός που βρίσκεται στην χερσόνησο που εισχωρεί στη λίμνη είναι σπάνιας ομορφιάς και προσφέρεται για περίπατο, ποδηλασία και αναψυχή. Στη μέση περίπου της διαδρομής συναντάμε το μοναδικού ενδιαφέροντος μοναστήρι της Παναγίας Μαυριώτισσας που είναι χτισμένο τον 11ο αιώνα μέσα στον βράχο που υπάρχει στην περιοχή. Παραπλεύρως της οδού υπάρχουν συστάδες από πλατάνια ενώ στις πλαγιές φύονται αμυγδαλιές, αγριοτριανταφυλλιές και πουρνάρια τα οποία όταν ανθίζουν φτιάχνουν εικόνες απαράμιλλης ομορφιάς. Απολαυστική είναι η θέα της πόλης και της λίμνης από την κορυφή της χερσονήσου καθώς και από την κορυφή Ψαλίδα, η οποία είναι χαρακτηρισμένος αρχαιολογικός χώρος, ενώ εικάζεται ότι η κορυφή αυτή είναι λαξευμένη από το στρατό του Μεγάλου Αλεξάνδρου ώστε να απεικονίζεται η κεφαλή του. Γύρος λίμνης Η περιφερειακή παραλίμνια οδός που βρίσκεται στην χερσόνησο που εισχωρεί στη λίμνη είναι σπάνιας ομορφιάς και προσφέρεται για περίπατο, ποδηλασία και αναψυχή. Στη μέση περίπου της διαδρομής συναντάμε το μοναδικού ενδιαφέροντος μοναστήρι της Παναγίας Μαυριώτισσας που είναι χτισμένο τον 11ο αιώνα μέσα στον βράχο που υπάρχει στην περιοχή. Παραπλεύρως της οδού υπάρχουν συστάδες από πλατάνια ενώ στις πλαγιές φύονται αμυγδαλιές, αγριοτριανταφυλλιές και πουρνάρια τα οποία όταν ανθίζουν φτιάχνουν εικόνες απαράμιλλης ομορφιάς. Απολαυστική είναι η θέα της πόλης και της λίμνης από την κορυφή της χερσονήσου καθώς και από την κορυφή Ψαλίδα, η οποία είναι χαρακτηρισμένος αρχαιολογικός χώρος, ενώ εικάζεται ότι η κορυφή αυτή είναι λαξευμένη από το στρατό του Μεγάλου Αλεξάνδρου ώστε 8 9

7 Αθλητικές και άλλες δραστηριότητες Η λίμνη της Καστοριάς προσφέρεται για ναυταθλητικές δραστηριότητες όπως κωπηλασία, ιστιοπλοΐα, θαλάσσιο σκι, αλλά και για ψάρεμα ή βαρκάδα. Γενικότερα, η πόλη προσφέρεται σαν βάση για αθλητικές δραστηριότητες αφού, είναι αρκετά κοντά στο χιονοδρομικό κέντρο «ΒΙΤΣΙ» που απέχει από τη πόλη μόλις 23 χλμ, ενώ σε κοντινή απόσταση βρίσκεται και το βουνό Γράμμος το οποίο προσφέρεται για ορεινές περιπατητικές διαδρομές. Σημειώνεται ότι στα δυο βουνά διαβιεί η καφέ αρκούδα. Έτσι στην περιοχή των 2 βουνών δραστηριοποιείται η οργάνωση «Αρκτούρος» Αθλητικές και άλλες δραστηριότητες Η λίμνη της Καστοριάς προσφέρεται για ναυταθλητικές δραστηριότητες όπως κωπηλασία, ιστιοπλοΐα, θαλάσσιο σκι, αλλά και για ψάρεμα ή βαρκάδα. Γενικότερα, η πόλη προσφέρεται σαν βάση για αθλητικές δραστηριότητες αφού, είναι αρκετά κοντά στο χιονοδρομικό κέντρο «ΒΙΤΣΙ» που απέχει από τη πόλη μόλις 23 χλμ, ενώ σε κοντινή απόσταση βρίσκεται και το βουνό Γράμμος το οποίο προσφέρεται για ορεινές περιπατητικές διαδρομές. Σημειώνεται ότι στα δυο βουνά διαβιεί η καφέ αρκούδα. Έτσι στην περιοχή των 2 βουνών δραστηριοποιείται η οργάνωση «Αρκτούρος» 10 11

8 Αναψυχή Η θέα της πόλης και της λίμνης είναι απολαυστική ανεβαίνοντας στην κορυφή της χερσονήσου καθώς και στην κορυφή Ψαλίδα, η οποία είναι χαρακτηρισμένος αρχαιολογικός χώρος, ενώ εικάζεται ότι το βουνό είναι λαξευμένο από τους άνδρες του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ώστε να απεικονίζεται Η πόλη της Καστοριάς περιβάλλεται από περιαστικά δάση τα οποία δίνουν ομορφιά στο τοπίο της περιοχής, και είναι πυρήνες αναψυχής. Αναψυχή Η θέα της πόλης και της λίμνης είναι απολαυστική ανεβαίνοντας στην κορυφή της χερσονήσου καθώς και στην κορυφή Ψαλίδα, η οποία είναι χαρακτηρισμένος αρχαιολογικός χώρος, ενώ εικάζεται ότι το βουνό είναι λαξευμένο από τους άνδρες του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ώστε να απεικονίζεται Η πόλη της Καστοριάς περιβάλλεται από περιαστικά δάση τα οποία δίνουν ομορφιά στο τοπί 12 13

9 Παραδοσιακές βάρκες Οι ιδιαιτερότητες της λίμνης Ορεστιάδας και οι λειτουργικές ανάγκες των αλιέων της, δημιούργησαν τον δικό τους χαρακτηριστικό τύπο βάρκας, το Καστοριανό «Καράβι», ο τρόπος ναυπήγησης του οποίου παρατηρείται μόνο στην περιοχή. Το «καράβι» δεν μοιάζει με τις βάρκες άλλων λιμνών της Μακεδονίας, όπως και με κανένα άλλο λιμναίο ή ποταμίσιο πλωτό μέσο, με αποτέλεσμα ο τύπος του να παραμένει μοναδικός, αφού διατήρησε την παλιά του παράδοση ως προς το σχήμα και την κατασκευή του.. Παραδοσιακές βάρκες Φωτ. Δ. Τσουρτσούλας Ι Phot. D. Tsourtoulas Οι ιδιαιτερότητες της λίμνης Ορεστιάδας και οι λειτουργικές ανάγκες των αλιέων της, δημιούργησαν τον δικό τους χαρακτηριστικό τύπο βάρκας, το Καστοριανό «Καράβι», ο τρόπος ναυπήγησης του οποίου παρατηρείται μόνο στην περιοχή. Το «καράβι» δεν μοιάζει με τις βάρκες άλλων λιμνών της Μακεδονίας, όπως και με κανένα άλλο λιμναίο ή ποταμίσιο πλωτό μέσο, με αποτέλεσμα ο τύπος του να παραμένει μοναδικός, αφού διατήρησε την παλιά του παράδοση ως προς το σχήμα και την κατασκευή του

10 Σπήλαιο «Δράκου» Το σπήλαιο του Δράκου βρίσκεται δίπλα στον παραλίμνιο δρόμο της χερσονήσου της λίμνης. Απέχει 4km από την πόλη της Καστοριάς και έχει ωφέλιμο μήκος διαδρομών εντός του σπηλαίου περίπου 500 μέτρα. Εντός του σπηλαίου υπάρχουν μικρές λίμνες οι οποίες επικοινωνούν με τη λίμνη Ορεστειάδα, και μοναδικης αξίας σταλαγμίτες και σταλακτίτες. Σπήλαιο «Δράκου» Το σπήλαιο του Δράκου βρίσκεται δίπλα στον παραλίμνιο δρόμο της χερσονήσου της λίμνης. Απέχει 4km από την πόλη της Καστοριάς και έχει ωφέλιμο μήκος διαδρομών εντός του σπηλαίου περίπου 500 μέτρα. Εντός του σπηλαίου υπάρχουν μικρές λίμνες οι οποίες επικοινωνούν με τη λίμνη Ορεστειάδα, και μοναδικης αξίας σταλαγμίτες και σταλακτίτες

11 Πρότυπο Ενυδρείο-Κέντρο περιβαλλοντικής έρευναςπάρκο περιβαλλοντικής αγωγής Το ενυδρείο θα φιλοξενήσει γηγενή ψάρια της λίμνης Καστοριάς, καθώς επίσης και ψάρια του γλυκού νερού από όλο τον κόσμο. Παράλληλα στο χώρο του κτιρίου θα λειτουργήσει κέντρο περιβαλλοντικής έρευνας το οποίο θα κάνει ποιοτικές και ποσοτικές αναλύσεις των νερών, του εδάφους και του αέρα της περιοχής. Τέλος το πάρκο περιβαλλοντικής αγωγής θα βοηθήσει στην απόκτηση περιβαλλοντικής συνείδησης των πολιτών που θα επισκέπτονται τις εγκαταστάσεις.. Πρότυπο Ενυδρείο-Κέντρο περιβαλλοντικής έρευναςπάρκο περιβαλλοντικής αγωγής Φωτ. Δ. Τσουρτσούλας Ι Phot. D. Tsourtoulas Το ενυδρείο θα φιλοξενήσει γηγενή ψάρια της λίμνης Καστοριάς, καθώς επίσης και ψάρια του γλυκού νερού από όλο τον κόσμο. Παράλληλα στο χώρο του κτιρίου θα λειτουργήσει κέντρο περιβαλλοντικής έρευνας το οποίο θα κάνει ποιοτικές και ποσοτικές αναλύσεις των νερών, του εδάφους και του αέρα της περιοχής. Τέλος το πάρκο περιβαλλοντικής αγωγής θα βοηθήσει στην απόκτηση περιβαλλοντικής συνείδησης των πολιτών που θα επισκέπτονται τις εγκαταστάσεις

12 Σταθμός περίθαλψης αγρίων ζώων Στα πλαίσια της φιλοπεριβαλλοντικής συνείδησης του Δήμου Καστοριάς έχει δημιουργηθεί σταθμός περίθαλψης αγρίων ζώων σε συνεργασία με το ΕΚΠΑΖ (Ελληνικό Κέντρο Περίθαλψης Αγρίων Ζώων). Σταθμός περίθαλψης αγρίων ζώων Στα πλαίσια της φιλοπεριβαλλοντικής συνείδησης του Δήμου Καστοριάς έχει δημιουργηθεί σταθμός περίθαλψης αγρίων ζώων σε συνεργασία με το ΕΚΠΑΖ (Ελληνικό Κέντρο Περίθαλψης Αγρίων Ζώων). Λιμναίος Οικισμός Ο λιμναίος οικισμός ανακαλύφθηκε ουσιαστικά το 1920 όταν έπεσε η στάθμη της λίμνης και βρίσκεται 7km από την πόλη της Καστοριάς. Πρόκειται για οικισμό χρόνων που πιστοποιεί την άρρηκτη σχέση ανθρώπου και λίμνης. Λιμναίος Οικισμός Ο λιμναίος οικισμός ανακαλύφθηκε ουσιαστικά το 1920 όταν έπεσε η στάθμη της λίμνης και βρίσκεται 7km από την πόλη της Καστοριάς. Πρόκειται για οικισμό χρόνων που πιστοποιεί την άρρηκτη σχέση ανθρώπου και λίμνης

13 Εκδόθηκε από το Δήμο Καστοριάς με την συγχρηματοδότηση του προγράμματος Leader+ (Χρηματοδότηση από: Ε.Γ.Τ.Π.Ε.-Π 52,50%, Ελληνικό Δημόσιο - Υπ. Αγρ. Ανάπτ. & Τροφίμων 17,50%, Δήμος Καστοριάς 30%) Published by the Municipality of Kastoria with the co-financing of Leader+ (financed by: European Agricultural Guidance and Guarantee Fund [EAGGF. Orientation section] 52,50%, Greek State, Ministry of Rural Development & Food 17,50%, Municipality of Kastoria 30%) ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Δήμος Καστοριάς: Τηλ fax info@kastoriacity.gr Δημοτική Πολιτιστική Επιχείρηση: τηλ-fax dhpeka@otenet.gr INFORMATION Municipality of Kastoria: Τηλ fax info@kastoriacity.gr Municipal Cultural Company: τηλ-fax dhpeka@otenet.gr