ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΜΑΝΤΟΥΛΙΔΗ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ - ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ - ΛΥΚΕΙΟ. Επώνυμο: Όνομα:... Πατρώνυμο: Τηλέφωνο:... Δημοτικό Σχολείο:...

Transcript

1 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΜΑΝΤΟΥΛΙΔΗ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ - ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ - ΛΥΚΕΙΟ Επώνυμο: Όνομα:... Πατρώνυμο: Τηλέφωνο:... Δημοτικό Σχολείο:... Θέρμη, 13 Μαΐου 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α. ΚΕΙΜΕΝΟ Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η οικογένειά μου ήταν διαφορετική. Οι γονείς μου μιλούσαν λίγα αγγλικά και αυτά με βαριά ιταλική προφορά. Σαν μικρό παιδί ούτε ήξερα ούτε με ενδιέφεραν οι πολλές διαφορές μας. Αυτό, όμως, άλλαξε, όταν πήγα στο Γυμνάσιο και ήμουν πια έφηβος. Εκείνο τον καιρό ο πατέρας και η μητέρα, τους οποίους μέχρι τότε αγαπούσα χωρίς καμιά αμφισβήτηση, ξαφνικά με ενοχλούσαν. Γιατί δεν μπορούσαν να είναι σαν τους άλλους γονείς; Γιατί μιλούσαν με αυτή την ιταλική προφορά; Γιατί δεν μπορούσα να τρώω κορν φλέικς για πρωινό, αντί για φρατζολάκια με καφέ και γάλα; Γιατί δεν μπορούσα να παίρνω στο σχολείο για κολατσιό φυστικοβούτυρο και σάντουιτς με μαρμελάδα αντί για καλαμαράκια; Δεν υπήρχε κανένας τρόπος να γλιτώσω από το επώδυνο στίγμα να είμαι Ιταλός και γιος του Τούλιο και της Ρόζας Μπουσκάλια, ακόμη και το όνομά μου έγινε πηγή στενοχώριας για μένα. Ήταν συνηθισμένο εκείνο τον καιρό να μας κολλάνε τις ταμπέλες «μακαρονάς» και «μετανάστης». Ποτέ δεν ήμουν απολύτως σίγουρος για το τι σήμαιναν αυτές οι δυο λέξεις, παρ' όλα αυτά ένιωθα το κεντρί τους. Πρωτόνιωσα αυτόν τον πόνο μια μέρα, καθώς έφευγα από το σχολείο. Βρέθηκα ξαφνικά περικυκλωμένος από μια ομάδα παιδιών που μου φώναζαν αυτά τα λόγια. Μου φάνηκε πως πέρασε μια αιωνιότητα, ώσπου να ελευθερωθώ από τον κύκλο τους, αφού είχα φάει αρκετές σπρωξιές και μπουνιές. Καθώς έτρεχα γεμάτος θυμό, έκπληκτος και μπερδεμένος, ανακάλυψα ότι δεν είχα κάνει την παραμικρή προσπάθεια να τους ανταποδώσω τα χτυπήματα. «Μισώ τους Ιταλούς», εξομολογήθηκα θυμωμένα στους γονείς μου, όταν έφτασα στο σπίτι. «Θα ήθελα να είμαι οτιδήποτε άλλο!» Λέο Μπουσκάλια, Ο πατέρας μου, διασκευή Β. ΝΟΗΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ (Να απαντηθούν στην κόλα αναφοράς.) Με βάση το κείμενο να απαντήσεις στα ερωτήματα: 1. Σε τι διέφερε ο αφηγητής από τους συμμαθητές του; 2. Γιατί ο αφηγητής λέει πως μισεί τους Ιταλούς; (Μονάδες 20) Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ (Να απαντηθεί στην κόλα αναφοράς.) Παίρνοντας αφορμή και μονάχα αφορμή από το κείμενο να γράψεις ένα γράμμα σε ένα φίλο σου, όπου θα περιγράφεις ένα περιστατικό που σου έκανε εντύπωση με πρωταγωνιστή ένα μετανάστη. Το κείμενό σου να μην ξεπερνά τις 320 λέξεις. (Μονάδες 30)

2 Δ. ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ-ΜΟΡΦΟΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ (Να απαντηθούν σ αυτό το έντυπο.) 1. α) Να συμπληρώσεις τα κενά με τον κατάλληλο (ως προς το γένος, την πτώση και τον αριθμό) τύπο του επιθέτου που βρίσκεται στην παρένθεση: Το τελευταίο μυθιστόρημα του συγγραφέα έμεινε (ημιτελής).... Η δήμαρχος αποφάσισε την αποξήρανση των (ελώδης)... περιοχών του δήμου, για να περιορίσει τον πληθυσμό των κουνουπιών. Τα (ευγενής)... μέταλλα δεν οξειδώνονται. Αυτό το γατί είναι άτακτο και (ζηλιάρης).... Δε μου άρεσε αυτό το ούζο, γιατί είχε (αψύς)... γεύση. Τα (μενεξεδής)... σχέδια έδιναν μελαγχολικό τόνο στην εικόνα. β) Να σχηματίσεις τα μονολεκτικά παραθετικά των παρακάτω επιθέτων στον αντίστοιχο (ως προς το γένος, τον αριθμό και την πτώση) τύπο μ αυτόν που δίνεται στο θετικό βαθμό: Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός μεγάλες (η) απεχθής (τους) συγγενείς 2. Να ξαναγράψεις τις παρακάτω λέξεις στο διπλανό κενό συλλαβισμένες (βάζοντας δηλαδή ενωτικό ανάμεσα στις συλλαβές τους): εγγραφή ατμόπλοιο συννεφιασμένος παχύρρευστος ανδροπρεπής (Μονάδες 2,5) 3. α) Να αντιστοιχίσεις τις φράσεις της στήλης Α με το χαρακτηρισμό Β και να συμπληρώσεις το κενό με το αντίστοιχο γράμμα της στήλης Β: Α 1 Τα μισοτηγανισμένα ψάρια του καλόγερου στο Βαλουκλή πήδησαν από το τηγάνι και ξαναβρέθηκαν στο ποτάμι. 2 Σύμφωνα με πειράματα οι βιταμίνες καταστρέφονται στις υψηλές θερμοκρασίες. α β Β Γεγονός Θρύλος 3 Πιστεύω πως τα χρήματα δεν προσφέρουν την ευτυχία. γ Γνώμη 4 Η θεά Αθηνά γεννήθηκε από το κεφάλι του Δία. δ Μύθος 1..., 2...,3...,4..., 2

3 β) Από τα ρήματα που δίνονται παρακάτω να σχηματίσεις και να γράψεις τον τύπο που σημειώνεται μέσα στην παρένθεση: επαινούμαι (ονομαστ. ενικ. αρσεν. γένους μετοχής παρακειμένου) λέγομαι (γ πληθ. αορ. οριστ.). σέρνω (α πληθ. υπερσ. οριστ.) βγαίνω (β εν. αορ. προστ.). ανασταίνομαι (β πληθ. αορ. υποτ.) αποθαρρύνομαι (β πληθ. αορ. οριστ.) επιστρέφω (β εν. αορ. προστ.). βαριέμαι (γ πληθ. παρατ. οριστ.) (Μονάδες 4) 4. α) Να γράψεις τι μέρος του λόγου είναι καθεμιά από τις λέξεις που είναι γραμμένες με έντονα γράμματα στο παρακάτω κείμενο: Απεναντίας η μηχανή με τις αλλεπάλληλες κατακτήσεις της τις έχει φέρει σε μεγάλη αμηχανία. Όχι πως δεν τις υπηρετεί όσο περίμεναν απεναντίας έχει γίνει ικανή για όλες τις δουλειές, τις πιο απαιτητικές και τις πιο περίπλοκες. Ακόμα και στους λογαριασμούς του μυαλού έμαθε να εργάζεται πιο σίγουρα και πιο γρήγορα από πολλούς, έξυπνους εγκέφαλους. Αλλού είναι το πρόβλημα. Η μηχανή απομακρύνοντας τα πλήθη από τη φυσική ζωή ευνοεί τον πολλαπλασιασμό τους, τα στοιβάζει μέσα σε πολυτελείς φυλακές, τις σημερινές μεγαλουπόλεις. Από το άλλο μέρος δεν ανακουφίζει πια τον εργαζόμενο, αλλά σιγά σιγά τον αχρηστεύει. απεναντίας... αλλεπάλληλες... τις... αλλού... απομακρύνοντας... σε... 3

4 β) Να συμπληρώσεις τον παρακάτω πίνακα (οι επιθετικοί τύποι να γραφούν στο αρσενικό γένος): Αριθ. Απόλυτο Τακτικό Πολλαπλασιαστικό Αναλογικό Περιληπτικό 2 5. α) Στις ακόλουθες φράσεις να βάλεις τον κατάλληλο τύπο του ονόματος που είναι μέσα στην παρένθεση: Έπεσε και έσκισε τα (χείλος)... του. Ο άνθρωπος πάντα ήθελε να γνωρίσει τα μυστήρια του (σύμπαν). Τους (κουρέας)... τους λέμε συχνότερα κομμωτές. Η μητέρα μου είναι μέλος μιας ένωσης (κυρία)... για τη φροντίδα κακοποιημένων παιδιών. β) Να μεταφέρεις τις παρακάτω προτάσεις στον άλλο αριθμό, όπου είναι δυνατό. Τα κύματα έριξαν τις βάρκες στα βράχια.... Οι νοικοκυραίοι φροντίζουν να ξεπληρώνουν τα χρέη τους.... Τα λόγια τους μας αποκάλυψαν τις προθέσεις τους Να συμπληρώσεις τον παρακάτω πίνακα τοποθετώντας τα συνώνυμα και τα αντώνυμα των λέξεων της πρώτης στήλης: λείος εύπιστος ξένος Συνώνυμο Αντώνυμο 7. α) Να σχηματίσεις σύνθετα με τα παρακάτω ζευγάρια των λέξεων: επί + αρμόζω (ουσιαστικό)... πυρ+σβήνω (ουσιαστικό)... δύο+ κύκλος (ουσιαστικό)... ελπίδα+ φέρω (επίθετο)... κακός+ ήθος (επίθετο)... (Μονάδες 2,5) 4

5 β) Πώς λέγεται με σύνθετη λέξη: αυτός που λατρεύει και θαυμάζει πολύ ή υπερβολικά τον πολιτισμό των Ελλήνων... αυτός που μπορεί να μιλά χωρίς να κινεί τα χείλη του... αυτός που προξενεί βλάβη στην υγεία, στον οργανισμό... αυτός που αποτελεί μέλος του πληρώματος ενός διαστημόπλοιου... αυτός που γράφει και επιβάλλει νόμους... (Μονάδες 2,5) 8. α) Να αναγνωρίσεις το συντακτικό ρόλο των λέξεων που είναι γραμμένες με έντονα γράμματα (υποκείμενο, αντικείμενο, κατηγορούμενο): Ο αγώνας για τα δικαιώματα του ανθρώπου είναι αγώνας εναντίον της παρανόησης του νοήματός τους, Αν και οι διεθνείς αποφάσεις τούς τα αναγνωρίζουν, δεν απολαμβάνουν όλοι οι άνθρωποι την προστασία των δικαιωμάτων τους. Έτσι, τα δικαιώματα του ανθρώπου αποτελούν και σήμερα αντικείμενο έντονης αμφισβήτησης. Βέβαια, οι αντιφατικές εκτιμήσεις στηρίζονται και στο ότι ο καθένας μπορεί να στηρίζει ακόμη και την πιο ακραία θέση εξαιτίας της πολυπλοκότητας του ζητήματος. αγώνας... τούς... την προστασία... τα δικαιώματα... αντικείμενο... οι εκτιμήσεις... τη θέση... β) Να μετατρέψεις τη σύνταξη των παρακάτω προτάσεων: i) από ενεργητική σε παθητική: Το κρύο πάγωσε τα σπαρτά. (Μονάδες 3,5).. ii) από παθητική σε ενεργητική: Η αίτησή σας εγκρίθηκε από την επιτροπή... γ) Να μετατρέψεις: i) τον ευθύ λόγο σε πλάγιο: Ο διευθυντής είχε διαβεβαιώσει τους υπαλλήλους «Η επιχείρησή μας θα κάνει τα πάντα, για να μην απολυθείτε»... ii) τον πλάγιο λόγο σε ευθύ: Ο δάσκαλος συμβούλεψε το Στέφανο να επιλέξει τον πιο απλό τρόπο λύσης... 5

6 Ε. ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ (Μονάδες 10) ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ ΒΑΘΜΟΣ 1 ου ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΤΗ:.... ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:.... ΥΠΟΓΡΑΦΗ: ΒΑΘΜΟΣ 2 ου ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΤΗ:.. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:.... ΥΠΟΓΡΑΦΗ:..... Μ.Ο.: 6