ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΜΑΝΤΟΥΛΙΔΗ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ - ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ - ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ- ΛΥΚΕΙΟ. Επώνυμο: Όνομα:... Πατρώνυμο: Τηλέφωνο:... Δημοτικό Σχολείο:...

Transcript

1 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΜΑΝΤΟΥΛΙΔΗ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ - ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ - ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ- ΛΥΚΕΙΟ Επώνυμο: Όνομα:... Πατρώνυμο: Τηλέφωνο:... Δημοτικό Σχολείο:... Θέρμη, 19 Μαΐου 2013 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α ΚΕΙΜΕΝΟ Ένας από τους γιους μου που σπούδαζε σε ξένη χώρα δεν ήθελε να μένει στη σχολή εσωτερικός. Θέλησε να νοικιάσει γκαρσονιέρα. Εγώ επέμενα, αυτός δεν άλλαξε γνώμη. Προσπάθησα να καταλάβω την αιτία. Ήταν πολύ καλός μαθητής, μελετηρός, αγόραζε πολλά βιβλία, συνέχεια διάβαζε. Κάποιοι συμμαθητές του, για να καλύψουν την τεμπελιά και την αποτυχία τους, ισχυρίζονταν ότι η μελετηρότητα του γιου μου ήταν φτιαχτή κι ότι σκοπός του ήταν να κάνει επίδειξη. Για να λυτρωθεί λοιπόν ο γιος μου από τις ενοχλήσεις των συμμαθητών του, ήθελε να φεύγει τις νύχτες από το σχολείο. Στις 30 Δεκέμβρη του 1974 του έγραψα το παρακάτω γράμμα: «Μου γράφεις ότι οι συμμαθητές σου ισχυρίζονται πως αγοράζεις βιβλία μόνο και μόνο για να κάνεις επίδειξη. Έτσι, κατάλαβα την αιτία που δεν θέλεις να συνεχίσεις εσωτερικός. Μη δίνεις παιδί μου σημασία σ' αυτούς. Και μην τους λογαριάζεις. Όχι όμως ψεύτικα. Αν αδιαφορήσεις αληθινά, θα ανακουφιστείς. Αν όμως καμωθείς πως δεν τους λογαριάζεις, τότε θα υποφέρεις περισσότερο. Μου γράφεις ακόμη βάλε τον εαυτό σου στη θέση μου. Σε καταλαβαίνω. Εγώ έχω υποστεί μεγαλύτερες δοκιμασίες. Αυτός είναι ακριβώς ο λόγος που έφυγα από το Ορφανοτροφείο Ήμουνα επιμελής. Ήξερα πολύ περισσότερα από τους συνταξιώτες μου. Οι δάσκαλοι συχνά με βγάζανε στο μάθημα. Οι συμμαθητές μου είχαν φαίνεται την εντύπωση πως δεν ήταν δυνατό σ' εκείνη την ηλικία να ξέρω τόσα πράγματα και συμπεράνανε πως ήμουνα πολύ πιο μεγάλος απ' αυτούς. Ήμουνα πιο κοντός απ' όλους. Κι αρχίσανε να με λένε μπαμπόγερο. Από τη ζήλια τους με κοροϊδεύανε λέγοντάς με μπαμπόγερο. Εκνευριζόμουνα, δεν μπορούσα ν' αδιαφορήσω. Γιατί ήμουνα έντεκα χρονώ. Τα παιδιά εκείνης της ηλικίας έχουν πολύ εγωισμό, είναι άπονα και εκδικητικά. Και οι συμμαθητές μου με κοροϊδεύανε άπονα. Προσπαθούσα να κάνω τον αδιάφορο, μα δεν τα κατάφερνα. Οι κοροϊδίες πολύ με κακοκάρδιζαν. Για να σταματήσει το κακό, έπαψα να μελετώ και δεν απαντούσα στις ερωτήσεις των δασκάλων μου. Μα και πάλι δεν μπόρεσα να απαλλαγώ από τις κοροϊδίες των συμμαθητών μου. Μια από τις αιτίες λοιπόν που άρχισα να φεύγω από το Ορφανοτροφείο ήταν ότι δεν ήμουνα ορφανός, είχα πατέρα. Η άλλη αιτία ήταν οι κοροϊδίες των συμμαθητών μου.» Αζίζ Νεσίν, Το σημειωματάριο, διασκευή Β ΝΟΗΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ (Να απαντηθούν στην κόλα αναφοράς.) Με βάση το κείμενο να απαντήσεις στα ερωτήματα: 1. Για ποιους λόγους κορόιδευαν τον αφηγητή οι συμμαθητές του; 2. Πώς αντιδρούσε ο αφηγητής στις κοροϊδίες των συμμαθητών του και πώς συμβουλεύει το γιο του να αντιμετωπίσει τους δικούς του συμμαθητές; (Μονάδες 20)

2 Γ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ (Να απαντηθεί στην κόλα αναφοράς.) Παίρνοντας αφορμή και μονάχα αφορμή από το κείμενο να γράψεις ένα γράμμα σε ένα φίλο σου, όπου θα περιγράφεις τις αιτίες και τις συνέπειες των κακοπροαίρετων σχολίων από κάποιους μαθητές του σχολείου σου σε βάρος συμμαθητών τους. Το κείμενό σου να μην ξεπερνά τις 320 λέξεις. (Μονάδες 30) Δ ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ-ΜΟΡΦΟΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ (Να απαντηθούν σ αυτό το έντυπο.) 1. α) Να συμπληρώσεις τα κενά με τον κατάλληλο (ως προς το γένος, την πτώση και τον αριθμό) τύπο του επιθέτου που βρίσκεται στην παρένθεση: Στην έκθεση αυτού του μαθητή βρήκα (ενδιαφέρων)... απόψεις. Τα μαλλιά της Ραπουνζέλ είχαν (χρυσαφής)... ανταύγειες. (Γνωστικός)... μου φίλε, πόσα σου χρωστώ για τη συμβουλή σου! Η γάτα μας είναι (κλαψιάρης)... και (φωνακλάς).... Ο υπουργός πρέπει να επιλύσει τα (φλέγων)... προβλήματα της χώρας. Συχνά οι νέοι επηρεάζονται από κάποιο (δημοφιλής)... τηλεοπτικό πρόσωπο. (Μονάδες 3,5) β) Να σχηματίσεις τα μονολεκτικά παραθετικά των παρακάτω επιθέτων στον αντίστοιχο (ως προς το γένος, τον αριθμό και την πτώση) τύπο μ αυτόν που δίνεται στο θετικό βαθμό: Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός μικρά (το) ακριβές απαλούς 2. Να ξαναγράψεις τις παρακάτω λέξεις στο διπλανό κενό συλλαβισμένες (βάζοντας δηλαδή ενωτικό ανάμεσα στις συλλαβές τους): απάνθρωπος ανυπέρβλητος άσπονδος συσσώρευση εκστατικός (Μονάδες 2,5) 2

3 3. α) Στις παρακάτω φράσεις να συμπληρώσεις τα κενά βάζοντας στη θέση της παύλας ό,τι χρειάζεται κάθε φορά: Δακρ...ζω, όταν σκέφτομαι πως αψήφ...σε τον κίνδυνο για χάρη μου. Χρειάζεται πολ...προσπάθεια και υπομονή, για να πετύχεις. Τόσ... πολλά συγκροτήματα δεν έχω ξαναδεί σε συναυλία! β) Από τα ρήματα που δίνονται παρακάτω να σχηματίσεις και να γράψεις τον τύπο που σημειώνεται μέσα στην παρένθεση: αυξάνομαι (ονομαστ. ενικ. αρσεν. γένους μετοχής παρακειμένου) εγκαθιστώ (γ πληθ. παρακ. οριστ.)... αναστέλλω (β εν. αορ. προστ.) ψέλνω (α πληθ. αορ. υποτ.) σπέρνομαι (β πληθ. αορ. οριστ.) επιβάλλω (β εν. αορ. προστ.) θεωρώ (β πληθ. αορ. προστ.)... (Μονάδες 3,5) 4. α) Να γράψεις τι μέρος του λόγου είναι καθεμιά από τις λέξεις που είναι γραμμένες με έντονα γράμματα στο παρακάτω κείμενο: Κάποτε του Φάρμα του έρχονταν και αναμνήσεις. Και θυμόταν ότι είχε πατέρα, που φορούσε φέσι και κόκκινο ζωνάρι, και μάνα, της οποίας είχε ξεχάσει και αυτής τη μορφή, που φορούσε τσεμπέρι. Άλλο τίποτα! Όλα τα άλλα τα είχε φάει το γύρισμα της ρόδας και έπειτα το κρασί, που έπινε για ξεκούρασμα. Αλλά τι ήθελε να θυμάται; Τη γυναίκα την είχε λησμονήσει και κανείς δαίμονας δεν καταδεχόταν να του τη φέρει στο νου για να τον πειράξει. Όταν κάποτε έβλεπε καμιά να έρχεται μέσα στο κατάστημα, την κοίταζε χάσκοντας, σαν παράξενο πράγμα που πρώτη φορά το έβλεπε. του ότι κόκκινο έπειτα καμιά χάσκοντας 3

4 β) Να συμπληρώσεις τον παρακάτω πίνακα (οι επιθετικοί τύποι να γραφούν στο αρσενικό γένος): Απόλυτο Τακτικό Πολλαπλασιαστικό Αναλογικό Περιληπτικό δέκα 5. α) Στις ακόλουθες φράσεις να βάλεις τον κατάλληλο τύπο του ονόματος που είναι μέσα στην παρένθεση: Ο ρομαντισμός του (ημίφως).. αξιοποιείται από τους σκηνοθέτες. Οι γυναίκες (συγγραφέας).. είναι λιγότερες από τους άντρες. Τα έργα της (Εγνατία οδός).... δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί. β) Να μεταφέρεις τις παρακάτω προτάσεις στον άλλο αριθμό, όπου είναι δυνατό. Η αποκάλυψη του πρύτανη έβαλε σε μπελά τον καθηγητή..... Τα νιάτα δίνουν ελπίδα στους ανθρώπους..... Ο μηχανικός μέτρησε την περίμετρο του οικοπέδου Να συμπληρώσεις τον παρακάτω πίνακα τοποθετώντας τα συνώνυμα και τα αντώνυμα των λέξεων της πρώτης στήλης: σταθερός άσημος επαινώ Συνώνυμο Αντώνυμο 7. α) Να σχηματίσεις σύνθετα με τα παρακάτω ζευγάρια των λέξεων: προς + βάλλω (επίθετο)... τέσσερις +μισή (επίθετο)... τρόπος + ποιώ (ουσιαστικό)... 4

5 εκ + θρόνος (ρήμα)... άλλος + γλώσσα (επίθετο)... β) Πώς λέγεται με σύνθετη λέξη: αυτός που έχει τρία κρεβάτια... το φυτό με ισχυρό βλαστό και μεγάλα κίτρινα λουλούδια σαν ήλιο... αυτός που διαρκεί ως το τέλος της ζωής κάποιου... 5 (Μονάδες 2,5) το ειδικό κατάστημα, όπου πουλούν γάλα, το γαλατάδικο. αυτός που καλλιεργεί σιτάρι ή σιτηρά... (Μονάδες 2,5) 8. α) Να αναγνωρίσεις το συντακτικό ρόλο των λέξεων που είναι γραμμένες με έντονα γράμματα (υποκείμενο, αντικείμενο, κατηγορούμενο): Ξυπνούσανε τη συνηθισμένη ώρα και συγύριζαν όλο το σπίτι, όπως και πριν, προσέχοντας, ως την παραμικρή λεπτομέρεια που κάνει το συγύρισμα τέλειο κι όλη αυτή η δουλειά γινότανε με προφύλαξη, για να μη γίνει θόρυβος και ξυπνήσουνε τ' αφεντικά. Ύστερα έβαζε η Μάρθα την άσπρη κολλαρισμένη ποδιά και τη σκούφια. Ο Πολύκαρπος την κανελιά του στολή και γλιστρούσανε στους μακριούς διαδρόμους ρίχνοντας τις τελευταίες ματιές, βάζοντας το τελευταίο άγγιγμα στο συγύρισμα -σιγαλοπερπάτητοι, σιγαλομίλητοι- λες και δεν είχαν συναίσθηση πως το απέραντο αρχοντόσπιτο ήταν έρημο και να περίμεναν πως από στιγμή σε στιγμή θα σήμαιναν τ' αφεντικά από την κλειστή κρεβατοκάμαρα. τέλειο... θόρυβος... η Μάρθα... τη σκούφια... συναίσθηση... έρημο... τ' αφεντικά... β) Να μετατρέψεις τη σύνταξη των παρακάτω προτάσεων: i) από ενεργητική σε παθητική: Οι φοιτητές κατέλαβαν το Πολυτεχνείο. (Μονάδες 3,5)... ii) από παθητική σε ενεργητική:

6 Οι εξεγέρσεις καταπνίγηκαν αμέσως από την κυβέρνηση.... γ) Να μετατρέψεις: i) τον ευθύ λόγο σε πλάγιο: Ο πρωθυπουργός είχε δηλώσει στους δημοσιογράφους «Οι πολίτες μπορούν να είναι βέβαιοι πως η κυβέρνησή μας φροντίζει τα συμφέροντα του κράτους και δε θα υποκύψει στις εξωτερικές πιέσεις» ii) τον πλάγιο λόγο σε ευθύ: Ρώτησα τον Απόστολο αν είχε παραλάβει το δέμα που του είχε στείλει ο Μιχάλης. «...» Ε ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ (Μονάδες 10) 6

7 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ 1 ου Βαθμολογητή Β1 Β2 Γ Δ Ε ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ 2 ου Βαθμολογητή Β1 Β2 Γ Δ Ε ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ ΒΑΘΜΟΣ 1 ου ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΤΗ:.... ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:.... ΥΠΟΓΡΑΦΗ: ΒΑΘΜΟΣ 2 ου ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΤΗ:.. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:.... ΥΠΟΓΡΑΦΗ:..... Μ.Ο.: 7