Περιεχόμενα ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σχετικά με τους συγγραφείς...24

Transcript

1

2

3 Περιεχόμενα ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Σχετικά με τους συγγραφείς...24 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ποιοι πρέπει να διαβάσουν το βιβλίο...27 More Servlets and JavaServer Pages...27 Στοιχεία που κάνουν το βιβλίο αυτό να ξεχωρίζει...28 Ολοκληρωμένη κάλυψη των μικροϋπηρεσιών και των σελίδων JSP...28 Πραγματικός κώδικας...29 Βήμα προς βήμα οδηγίες...29 Λεπτομέρειες διευθέτησης και χρήσης διακομιστών...29 Στρατηγικές σχεδιασμού...30 Πώς είναι οργανωμένο το βιβλίο...30 Μέρος Ι: Τεχνολογία εφαρμογών διακομιστή...30 Μέρος II: Τεχνολογία JSP...31 Μέρος III: Τεχνολογίες υποστήριξης...32 Συμβάσεις...32 Σχετικά με την τοποθεσία Ιστού...33 Σχετικά με τις εκπαιδευτικές σειρές μαθημάτων...34

4 6 6 Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΜΙΚΡΟΫΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ JSP Η δουλειά μιας μικροϋπηρεσίας Γιατί να δομούνται δυναμικά οι ιστοσελίδες; Μια σύντομη ματιά στον κώδικα των μικροϋπηρεσιών Πλεονεκτήματα των μικροϋπηρεσιών σε σχέση με τις παραδοσιακές σελίδες CGI...42 Αποτελεσματικότητα...42 Ευκολία...42 Ισχύς...43 Φορητότητα...43 Μικρό κόστος...43 Ασφάλεια...44 Κύρια τάση Ο ρόλος των σελίδων JSP...45 ΜΕΡΟΣ I ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ SERVLET ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΔΙΑΚΟΜΙΣΤΗ Κατέβασμα και εγκατάσταση του πακέτου ανάπτυξης λογισμικού (SDK) Java Κατέβασμα ενός διακομιστή για τον υπολογιστή σας Διευθέτηση του διακομιστή Διευθέτηση του Apache Tomcat...58 Ορισμός της μεταβλητής JAVA_HOME...59 Καθορισμός της θύρας διακομιστή...60 Ενεργοποίηση της επαναφόρτωσης μικροϋπηρεσιών...61 Ενεργοποίηση του πλαισίου αναφοράς ROOT...62 Ενεργοποίηση της κλήσης μικροϋπηρεσιών...62 Αύξηση των ορίων μνήμης του DOS...63

5 Περιεχόμενα 7 7 Ορισμός της μεταβλητής CATALINA_HOME...63 Έλεγχος της βασικής εγκατάστασης του διακομιστή Διευθέτηση του Macromedia JRun...64 Ο σειριακός αριθμός του JRun...65 Περιορισμοί χρήστη του JRun...65 Η θέση εγκατάστασης της Java...66 Η θέση εγκατάστασης του διακομιστή...66 Το όνομα χρήστη και ο κωδικός πρόσβασης του διαχειριστή...66 Η δυνατότητα αυτόματης εκκίνησης...67 Η θύρα διακομιστή...68 Έλεγχος της βασικής εγκατάστασης του διακομιστή Διευθέτηση του Caucho Resin...70 Ορισμός της μεταβλητής JAVA_HOME...70 Ορισμός της θύρας του Resin...70 Έλεγχος της βασικής εγκατάστασης του διακομιστή Διαμόρφωση του δικού σας περιβάλλοντος ανάπτυξης...71 Δημιουργία καταλόγου ανάπτυξης...72 Ορισμός της CLASSPATH...72 Δημιουργία συντομεύσεων για την εκκίνηση και τον τερματισμό του διακομιστή...74 Δημιουργία σελιδοδείκτη ή εγκατάσταση της τεκμηρίωσης της API για μικροϋπηρεσίες και σελίδες JSP Έλεγχος της εγκατάστασής σας...76 Επαλήθευση της εγκατάστασης του SDK...77 Έλεγχος της βασικής διευθέτησης του διακομιστή...77 Μεταγλώττιση και εκδίπλωση μερικών απλών μικροϋπηρεσιών Δημιουργία μιας απλοποιημένης μεθόδου εκδίπλωσης...86 Αντιγραφή σε συντόμευση ή συμβολικό σύνδεσμο...87 Χρήση της επιλογής -d του javac...88 Ανάληψη της φροντίδας εκδίπλωσης από το IDE...88 Χρήση του ant ή κάποιου παρόμοιου εργαλείου Κατάλογοι εκδίπλωσης για την προεπιλεγμένη εφαρμογή Ιστού: Περίληψη...89 Tomcat...90 JRun...91 Resin...92

6 8 8 Περιεχόμενα 2.11 Εφαρμογές Ιστού: Μια προεπισκόπηση...92 Δημιουργία ενός καταλόγου εφαρμογής Ιστού...94 Ενημέρωση της μεταβλητής CLASSPATH...95 Καταχώριση της εφαρμογής Ιστού στο διακομιστή...95 Χρήση του προθέματος URL...96 Εκχώρηση προσαρμοσμένων URL στις μικροϋπηρεσίες σας...99 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΙΚΡΟΫΠΗΡΕΣΙΩΝ Βασική δομή μικροϋπηρεσιών Μικροϋπηρεσία που παράγει μόνο κείμενο Μικροϋπηρεσία που παράγει κώδικα HTML Πακετάρισμα μικροϋπηρεσιών Απλές βοηθητικές κλάσεις δόμησης κώδικα HTML Ο κύκλος ζωής μιας μικροϋπηρεσίας Η μέθοδος service Οι μέθοδοι doget, dopost, και doxxx Η μέθοδος init Η μέθοδος destroy Η διασύνδεση SingleThreadModel Αποσφαλμάτωση μικροϋπηρεσιών ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΑΙΤΗΣΕΩΝ ΠΕΛΑΤΗ: ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΦΟΡΜΑΣ Ο ρόλος των δεδομένων φόρμας Ανάγνωση δεδομένων φορμών από μικροϋπηρεσίες Ανάγνωση μιας τιμής: getparameter Ανάγνωση πολλών τιμών: getparametervalues Αναζήτηση ονομάτων παραμέτρων: getparameternames και getparametermap...138

7 Περιεχόμενα 9 9 Ανάγνωση ανεπεξέργαστων δεδομένων φορμών και συντακτική ανάλυση αρχείων που φορτώνονται στο διακομιστή: getreader και getinputstream Ανάγνωση εισόδου για περισσότερα από ένα σύνολα χαρακτήρων: setcharacterencoding Παράδειγμα: Ανάγνωση τριών παραμέτρων Παράδειγμα: Ανάγνωση όλων των παραμέτρων Χρήση προεπιλεγμένων τιμών για ελλιπείς ή εσφαλμένες παραμέτρους Φιλτράρισμα αλφαριθμητικών για ειδικούς χαρακτήρες HTML Κώδικας φιλτραρίσματος Παράδειγμα: Μικροϋπηρεσία που εμφανίζει αποσπάσματα κώδικα Αυτόματη συμπλήρωση αντικειμένων Java: Κόκκοι φόρμας Χρήση της κλάσης BeanUtilities Λήψη και εγκατάσταση των πακέτων Jakarta Commons Επανεμφάνιση της φόρμας εισόδου για διόρθωση παραμέτρων Επιλογές επανεμφάνισης Μικροϋπηρεσία που επεξεργάζεται προσφορές δημοπρασίας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ ΠΕΛΑΤΗ: ΚΕΦΑΛΙΔΕΣ ΑΙΤΗΣΗΣ HTTP Ανάγνωση κεφαλίδων αίτησης Δημιουργία πίνακα με όλες τις κεφαλίδες αίτησης Κατανόηση των κεφαλίδων αίτησης HTTP Αποστολή συμπιεσμένων ιστοσελίδων Διάκριση μεταξύ διαφόρων τύπων φυλλομετρητών Αλλαγή της σελίδας ανάλογα με τον τρόπο μετάβασης του χρήστη σε αυτή Προσπέλαση των τυπικών μεταβλητών CGI Ισοδύναμες μικροϋπηρεσίες για μεταβλητές CGI Μικροϋπηρεσία που παρουσιάζει τις μεταβλητές CGI...209

8 Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ ΔΙΑΚΟΜΙΣΤΗ: ΚΩΔΙΚΟΙ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ HTTP Καθορισμός των κωδικών κατάστασης Καθορισμός κωδικού κατάστασης: setstatus Καθορισμός των κωδικών κατάστασης 302 και 404: sendredirect και senderror Κωδικοί κατάστασης HTTP Ανακατεύθυνση χρηστών σε διαφορετικές σελίδες για κάθε διακομιστή Εμπροσθοφυλακή για διάφορες μηχανές αναζήτησης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ ΔΙΑΚΟΜΙΣΤΗ: ΚΕΦΑΛΙΔΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ HTTP Καθορισμός των κεφαλίδων απάντησης από μικροϋπηρεσίες Κατανόηση των κεφαλίδων απάντησης του πρωτοκόλλου HTTP Δόμηση φύλλων εργασιών Excel Διατηρούμενη κατάσταση και αυτόματη επαναφόρτωση σελίδων Εύρεση πρώτων αριθμών για χρήση στην κρυπτογράφηση με δημόσιο κλειδί Χρήση μικροϋπηρεσιών για την παραγωγή εικόνων JPEG ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΜΠΙΣΚΟΤΩΝ Οφέλη των μπισκότων Αναγνώριση του χρήστη κατά τη διάρκεια μιας εμπορικής συναλλαγής Απομνημόνευση ονομάτων χρηστών και κωδικών πρόσβασης Προσαρμογή τοποθεσιών Εστιασμένη διαφήμιση Μερικά προβλήματα με τα μπισκότα Διαγραφή μπισκότων...273

9 Περιεχόμενα Αποστολή και λήψη μπισκότων Αποστολή μπισκότων στον πελάτη Ανάγνωση μπισκότων από τον πελάτη Χρήση μπισκότων για την ανίχνευση νέων επισκεπτών Χρήση ιδιοτήτων μπισκότου Μπισκότα συνεδρίας και διατηρούμενα μπισκότα Βασικά βοηθήματα μπισκότων Εύρεση μπισκότων με συγκεκριμένα ονόματα Δημιουργία μπισκότων με μεγάλη διάρκεια ζωής Χρήση των βοηθημάτων για μπισκότα Τροποποίηση μπισκότων: Παρακολούθηση του αριθμού επισκέψεων Χρήση μπισκότων για απομνημόνευση των προτιμήσεων των χρηστών ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣ Η ανάγκη της παρακολούθησης συνεδριών Μπισκότα Επανεγγραφή των URL Κρυφά πεδία φόρμας Παρακολούθηση συνεδριών στις μικροϋπηρεσίες Βασικά στοιχεία της παρακολούθησης συνεδριών Προσπέλαση του αντικειμένου συνεδρίας που σχετίζεται με την τρέχουσα αίτηση Αναζήτηση πληροφοριών που σχετίζονται με μια συνεδρία Συσχετισμός πληροφοριών με μια συνεδρία Απόρριψη δεδομένων συνεδρίας Η API παρακολούθησης συνεδριών Σύγκριση συνεδριών φυλλομετρητή και συνεδριών διακομιστή Κωδικοποίηση URL που στάλθηκαν στο χρήστη Μια μικροϋπηρεσία που παρουσιάζει τις επισκέψεις ανά πελάτη Συγκέντρωση ενός καταλόγου με δεδομένα χρηστών...315

10 Περιεχόμενα 9.8 Ηλεκτρονικό κατάστημα με καλάθι αγορών και παρακολούθηση συνεδρίας Δημιουργία της εμπροσθοφυλακής Χειρισμός παραγγελιών Στα παρασκήνια: Υλοποίηση του καλαθιού αγορών και του καταλόγου ειδών ΜΕΡΟΣ II ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ JSP ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ JSP Η ανάγκη για την τεχνολογία JSP Οφέλη της τεχνολογίας JSP Πλεονεκτήματα της JSP σε σχέση με ανταγωνιστικές τεχνολογίες Σύγκριση με τις τεχνολογίες.net και ASP (Active Server Pages) Σύγκριση με την PHP Σύγκριση με τις αμιγείς μικροϋπηρεσίες Σύγκριση με την JavaScript Σύγκριση με τη WebMacro ή τη Velocity Παρανοήσεις σχετικά με την τεχνολογία JSP Πολλοί ξεχνούν ότι η JSP είναι τεχνολογία για το διακομιστή Σύγχυση μεταξύ του χρόνου μετάφρασης και του χρόνου αίτησης Θεώρηση ότι η JSP είναι από μόνη της αρκετή Θεώρηση ότι μόνο οι μικροϋπηρεσίες είναι αρκετές Εγκατάσταση των σελίδων JSP Κατάλογοι JSP για τον Tomcat (Προεπιλεγμένη εφαρμογή Ιστού) Κατάλογοι JSP για το JRun (Προεπιλεγμένη εφαρμογή Ιστού) Κατάλογοι JSP για το Resin (Προεπιλεγμένη εφαρμογή Ιστού) Βασική σύνταξη Κείμενο HTML Σχόλια HTML Κείμενο Προτύπου...353

11 Περιεχόμενα 13 Σχόλια JSP Παράσταση JSP Μικροσενάριο JSP Δήλωση JSP Οδηγία JSP Ενέργεια JSP Στοιχείο γλώσσας παραστάσεων JSP Προσαρμοσμένη ετικέτα (Προσαρμοσμένη ενέργεια) Κείμενο προτύπου με ακολουθία διαφυγής ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΚΛΗΣΗ ΚΩΔΙΚΑ JAVA ΜΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΕΝΑΡΙΟΥ JSP Δημιουργία κειμένου προτύπου Κλήση κώδικα Java από σελίδες JSP Τύποι στοιχείων σεναρίου JSP Περιορισμός της ποσότητας κώδικα Java σε σελίδες JSP Η σημασία της χρήσης πακέτων Χρήση παραστάσεων JSP Προκαθορισμένες μεταβλητές Αντιστοιχία σελίδων JSP και μικροϋπηρεσιών Σύνταξη XML για παραστάσεις Παράδειγμα: Παραστάσεις JSP Σύγκριση μικροϋπηρεσιών και σελίδων JSP Συγγραφή μικροσεναρίων Αντιστοιχία JSP και μικροϋπηρεσιών Σύνταξη XML για μικροσενάρια Παράδειγμα μικροσεναρίου Μετατροπή τμημάτων σελίδων JSP σε παραστάσεις υπό συνθήκη Χρήση δηλώσεων Αντιστοιχία JSP και μικροϋπηρεσιών Σύνταξη XML για δηλώσεις Παράδειγμα δήλωσης Χρήση προκαθορισμένων μεταβλητών...381

12 Περιεχόμενα Σύγκριση παραστάσεων, μικροσεναρίων, και δηλώσεων JSP Παράδειγμα 1: Παραστάσεις JSP Παράδειγμα 2: Μικροσενάρια JSP Παράδειγμα 3: Δηλώσεις JSP ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΟΫΠΗΡΕΣΙΩΝ: Η ΟΔΗΓΙΑ PAGE Η ιδιότητα import Οι ιδιότητες contenttype και pageencoding Παραγωγή φύλλων εργασίας Excel Παραγωγή φύλλων εργασίας Excel υπό συνθήκη Η ιδιότητα session Η ιδιότητα iselignored Οι ιδιότητες buffer και autoflush Η ιδιότητα info Οι ιδιότητες errorpage και iserrorpage Η ιδιότητα isthreadsafe Η ιδιότητα extends Η ιδιότητα language Σύνταξη XML για οδηγίες ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13 ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΨΗ ΑΡΧΕΙΩΝ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΕ ΣΕΛΙΔΕΣ JSP Συμπερίληψη σελίδων κατά το χρόνο αίτησης: Η ενέργεια jsp:include Η ιδιότητα page: Καθορισμός της συμπεριλαμβανόμενης σελίδας Σύνταξη XML και jsp:include Η ιδιότητα flush Μια σελίδα με τίτλους ειδήσεων Το στοιχείο jsp:param. Επαύξηση των παραμέτρων αίτησης...415

13 Περιεχόμενα Συμπερίληψη αρχείων κατά το χρόνο μετάφρασης: Η οδηγία include Προβλήματα συντήρησης με την οδηγία include Επιπλέον ισχύς από την οδηγία include Ενημέρωση της κύριας σελίδας Σύνταξη XML για την οδηγία include Παράδειγμα: Επαναχρησιμοποίηση υποσημειώσεων Προώθηση αιτήσεων με jsp:forward Συμπερίληψη μικροεφαρμογών για το Java Plug-in Το στοιχείο jsp:plugin Τα στοιχεία jsp:param και jsp:params Το στοιχείο jsp:fallback Ένα παράδειγμα jsp:plugin ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14 ΧΡΗΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ JAVABEANS ΣΕ ΕΓΓΡΑΦΑ JSP Γιατί να χρησιμοποιήσετε κόκκους; Τι είναι οι κόκκοι; Χρήση κόκκων: Βασικές εργασίες Δόμηση κόκκων: jsp:usebean Εγκατάσταση κλάσεων κόκκων Χρήση των επιλογών του jsp:usebean: scope, beanname, και type Προσπέλαση των ιδιοτήτων κόκκων: ιδιότητα jsp:getproperty Ορισμός απλών ιδιοτήτων κόκκων: jsp:setproperty Παράδειγμα: StringBean Ορισμός των ιδιοτήτων κόκκων: Προχωρημένες τεχνικές Συσχέτιση μεμονωμένων ιδιοτήτων με παραμέτρους εισόδου Συσχέτιση όλων των ιδιοτήτων με παραμέτρους αίτησης Κοινοχρησία κόκκων Δημιουργία κόκκων υπό συνθήκη Κοινοχρησία κόκκων με τέσσερις διαφορετικούς τρόπους: Παράδειγμα Δόμηση του κόκκου και της ρουτίνας ελέγχου Χρήση της επιλογής scope="page" Χωρίς κοινοχρησία...459

14 Περιεχόμενα Κοινοχρησία με βάση την αίτηση Κοινοχρησία με βάση τη συνεδρία Κοινοχρησία με βάση το αντικείμενο ServletContext ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15 ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΜΙΚΡΟΫΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ JSP: Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ MODEL VIEW CONTROLLER (MVC) Κατανόηση της ανάγκης για την αρχιτεκτονική MVC Πλαίσια εργασιών MVC Αρχιτεκτονική ή προσέγγιση Υλοποίηση της αρχιτεκτονικής MVC με την κλάση RequestDispatcher Ορισμός κόκκων για την αναπαράσταση των δεδομένων Συγγραφή μικροϋπηρεσιών για το χειρισμό αιτήσεων Συμπλήρωση των κόκκων Αποθήκευση των αποτελεσμάτων Προώθηση αιτήσεων σε σελίδες JSP Εξαγωγή δεδομένων από κόκκους Σύνοψη του κώδικα MVC Κοινοχρησία δεδομένων με βάση την αίτηση Κοινοχρησία δεδομένων με βάση τη συνεδρία Κοινοχρησία δεδομένων με βάση την εφαρμογή Ερμηνεία των σχετικών URL στη σελίδα προορισμού Εφαρμογή της αρχιτεκτονικής MVC: Υπόλοιπο τραπεζικού λογαριασμού Σύγκριση των τριών προσεγγίσεων κοινοχρησίας δεδομένων Κοινοχρησία σε επίπεδο αίτησης Κοινοχρησία σε επίπεδο συνεδρίας Κοινοχρησία σε επίπεδο εφαρμογής Προώθηση αιτήσεων από σελίδες JSP Συμπερίληψη σελίδων...496

15 Περιεχόμενα 17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 ΑΠΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗΣ ΚΩΔΙΚΑ JAVA: Η ΓΛΩΣΣΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ JSP Το κίνητρο για τη χρήση της EL Κλήση της γλώσσας παραστάσεων Ειδικοί χαρακτήρες διαφυγής Παρεμπόδιση υπολογισμού της γλώσσας παραστάσεων Απενεργοποίηση της γλώσσας παραστάσεων για μια ολόκληρη εφαρμογή Ιστού Απενεργοποίηση της γλώσσας παραστάσεων σε πολλές σελίδες JSP Απενεργοποίηση της γλώσσας παραστάσεων σε μεμονωμένες σελίδες JSP Απενεργοποίηση μεμονωμένων εντολών της γλώσσας παραστάσεων Παρεμπόδιση της χρήσης τυπικών στοιχείων σεναρίου Προσπέλαση μεταβλητών προσδιορισμένης εμβέλειας Επιλογή ονομάτων ιδιοτήτων Ένα παράδειγμα Προσπέλαση ιδιοτήτων κόκκων Ισοδυναμία της σημειογραφίας τελείας και της σημειογραφίας πίνακα Ένα παράδειγμα Προσπέλαση συλλογών Ένα παράδειγμα Αναφορά σε έμμεσα αντικείμενα Ένα παράδειγμα Χρήση τελεστών της γλώσσας παραστάσεων Αριθμητικοί τελεστές Σχεσιακοί τελεστές Λογικοί τελεστές Ο τελεστής empty Ένα παράδειγμα Υπολογισμός παραστάσεων υπό συνθήκη Ένα παράδειγμα Άλλες δυνατότητες της γλώσσας παραστάσεων...528

16 Περιεχόμενα ΜΕΡΟΣ III ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17 ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗ ΒΑΣΕΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΜΕ ΤΗΝ JDBC Γενική χρήση της JDBC Φόρτωση του προγράμματος οδήγησης JDBC Ορισμός του URL σύνδεσης Δρομολόγηση της σύνδεσης Δημιουργία ενός αντικειμένου Statement Εκτέλεση ερωτήματος ή ενημέρωσης Επεξεργασία των αποτελεσμάτων Κλείσιμο της σύνδεσης Βασικά παραδείγματα JDBC Προσπέλαση βάσεων δεδομένων με βοηθητικές κλάσεις JDBC Χρήση προκατασκευασμένων εντολών Δημιουργία καλούμενων εντολών Ορισμός της κλήσης για τη διαδικασία της βάσης δεδομένων Προετοιμασία ενός αντικειμένου CallableStatement για τη διαδικασία Δήλωση των τύπων των παραμέτρων εξόδου Παροχή τιμών στις παραμέτρους εισόδου Εκτέλεση της αποθηκευμένης διαδικασίας Προσπέλαση των παραμέτρων εξόδου Παράδειγμα Χρήση συναλλαγών βάσεων δεδομένων Αντιστοίχιση δεδομένων σε αντικείμενα με χρήση πλαισίων εργασίας ORM ΚΕΦΑΛΑΙΟ 18 ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ MS ACCESS, MYSQL, ΚΑΙ ORACLE9I Διευθέτηση της Microsoft Access για χρήση με την JDBC Επιλογή ενός DSN συστήματος από τη Διαχείριση αρχείων προέλευσης δεδομένων ODBC...589

17 Περιεχόμενα 19 Επιλογή προγράμματος οδήγησης για το νέο DSN συστήματος Επιλογή προέλευσης δεδομένων Πάτημα στο OK για αποδοχή του νέου DSN Εγκατάσταση και διευθέτηση της MySQL Κατέβασμα και εγκατάσταση της MySQL Δημιουργία βάσης δεδομένων Δημιουργία χρήστη Εγκατάσταση του προγράμματος οδήγησης JDBC Εγκατάσταση και διευθέτηση της Oracle9i Κατέβασμα και εγκατάσταση της Oracle9i Δημιουργία βάσης δεδομένων Δημιουργία βάσης δεδομένων με το Βοηθό Διευθέτησης Δημιουργία βάσης δεδομένων "με το χέρι" Δημιουργία ενός χρήστη Εγκατάσταση του προγράμματος οδήγησης JDBC Έλεγχος της βάσης δεδομένων σας μέσω μιας σύνδεσης JDBC Διευθέτηση του πίνακα music Χρήση του προγράμματος CreateMusicTable.java για τη δημιουργία του πίνακα music Χρήση του σεναρίου create_music_table.sql για τη δημιουργία του πίνακα music ΚΕΦΑΛΑΙΟ 19 ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΦΟΡΜΩΝ HTML Προεπιλεγμένη εφαρμογή Ιστού: Tomcat Προεπιλεγμένη εφαρμογή Ιστού: JRun Προεπιλεγμένη εφαρμογή Ιστού: Resin Πώς μεταδίδουν δεδομένα οι φόρμες HTML Το στοιχείο FORM Χειριστήρια κειμένου Πεδία κειμένου Πεδία κωδικού πρόσβασης Περιοχές κειμένου...656

18 Περιεχόμενα 19.4 Κουμπιά Κουμπιά υποβολής Κουμπιά επαναφοράς Κουμπιά JavaScript Πλαίσια ελέγχου και ραδιοπλήκτρα Πλαίσια ελέγχου Ραδιοπλήκτρα Σύνθετα πλαίσια και πλαίσια καταλόγου Χειριστήρια ανεβάσματος αρχείων Χάρτες εικόνων στο διακομιστή IMAGE Τυπικοί χάρτες εικόνων στο διακομιστή ISMAP Εναλλακτικοί χάρτες εικόνων στο διακομιστή Κρυφά πεδία Ομάδες χειριστηρίων Χειριστήριο σειράς ενεργοποίησης Ένας διακομιστής ιστού για αποσφαλμάτωση EchoServer ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΔΙΑΚΟΜΙΣΤΗ Tomcat Κατέβασμα λογισμικού Δημιουργία σελιδοδεικτών για τις API των μικροϋπηρεσιών και της JSP Διευθέτηση του διακομιστή Διαμόρφωση του δικού σας περιβάλλοντος ανάπτυξης Χρήση της προεπιλεγμένης εφαρμογής Ιστού Χρήση προσαρμοσμένων εφαρμογών Ιστού Προβολή αυτόματα παραγόμενου κώδικα για σελίδες JSP JRUN Κατέβασμα λογισμικού Δημιουργία σελιδοδεικτών για τις API μικροϋπηρεσιών και JSP Διευθέτηση του διακομιστή Διευθέτηση του δικού σας περιβάλλοντος ανάπτυξης...697

19 Περιεχόμενα 21 Χρήση της προεπιλεγμένης εφαρμογής Ιστού Χρήση προσαρμοσμένων εφαρμογών Ιστού Προβολή του αυτόματα παραγόμενου κώδικα για σελίδες JSP Resin Κατέβασμα λογισμικού Δημιουργία σελιδοδεικτών για τις API μικροϋπηρεσιών και JSP Διευθέτηση του διακομιστή Διαμόρφωση του δικού σας περιβάλλοντος ανάπτυξης Χρήση της προεπιλεγμένης εφαρμογής Ιστού Χρήση προσαρμοσμένων εφαρμογών Ιστού Προβολή αυτόματα παραγόμενου κώδικα για σελίδες JSP Ευρετήριο...705

20

21 Κεφάλαιο Ένα από τα κλειδιά για τη δημιουργία αποδοτικών μικροϋπηρεσιών είναι η κατανόηση του Πρωτόκολλου Μεταφοράς Υπερ-κειμένου (HyperText Transfer Protocol, HTTP). Η σε βάθος κατανόηση αυτού του πρωτόκολλου δεν είναι μια "εσωτερική" ή θεωρητική ανάγκη, αλλά ένα μάλλον πρακτικό θέμα που μπορεί να έχει άμεση επίπτωση στην απόδοση και την ευχρηστία των μικροϋπηρεσιών σας. Αυτή η ενότητα εξετάζει τις πληροφορίες HTTP που στέλνονται από το φυλλομετρητή στο διακομιστή με τη μορφή κεφαλίδων αίτησης (request headers). Επεξηγεί τις περισσότερες κεφαλίδες αίτησης HTTP 1.1 και συνοψίζει πώς και γιατί θα χρησιμοποιηθούν αυτές σε μια μικροϋπηρεσία. Όπως θα δούμε αργότερα, οι κεφαλίδες αίτησης διαβάζονται και εφαρμόζονται με τον ίδιο τρόπο στις σελίδες JSP όπως και στις μικροϋπηρεσίες. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι κεφαλίδες αίτησης HTTP διαφέρουν από τα δεδομένα φορμών (ερωτημάτων) που εξετάσαμε στο προηγούμενο κεφάλαιο. Τα δεδομένα φορμών προκύπτουν άμεσα από είσοδο του χρήστη και αποστέλλονται ως τμήμα της διεύθυνσης URL, στην περίπτωση των αιτήσεων GET, ή σε μια ξεχωριστή γραμμή για τις αιτήσεις POST. Από την άλλη πλευρά, οι κεφαλίδες αίτησης ακολουθούν μετά από τη γραμμή αίτησης GET ή POST. Έτσι, το παράδειγμα που ακολουθεί δείχνει μια αίτηση HTTP που μπορεί να προκύψει όταν ο χρήστης υποβάλλει μια αίτηση αναζήτησης βιβλίου σε μια μικροϋπηρεσία στη διεύθυνση Η αίτηση περιέχει τις κεφαλίδες Accept, Accept- Encoding, Connection, Cookie, Host, Referer, και User-Agent. Όλες αυτές οι κεφαλίδες μπορεί να είναι σημαντικές για τη λειτουργία της μικροϋπηρεσίας, αλλά καμία δεν μπορεί να παραχθεί ή να υπολογιστεί αυτόματα: η μικροϋπηρεσία θα πρέπει να διαβάσει ρητά τις κεφαλίδες της αίτησης για να κάνει χρήση αυτών των πληροφοριών.

22 186 Κεφάλαιο 5 Χειρισμός της αίτησης πελάτη: κεφαλίδες αίτησης HTTP GET /servlet/search?keywords=servlets+jsp HTTP/1.1 Accept: image/gif, image/jpg, */* Accept-Encoding: gzip Connection: Keep-Alive Cookie: userid=id Host: Referer: User-Agent: Mozilla/4.0 (compatible; MSIE 6.0; Windows NT 5.0) 5.1 Ανάγνωση κεφαλίδων αίτησης Η ανάγνωση των κεφαλίδων είναι απλή υπόθεση: καλείτε τη μέθοδο getheader της κλάσης HttpServletRequest με όρισμα το όνομα της κεφαλίδας. Αν η συγκεκριμένη κεφαλίδα υπάρχει στην τρέχουσα αίτηση η κλήση επιστρέφει ένα αντικείμενο String, διαφορετικά επιστρέφει τιμή null. Στο πρωτόκολλο HTTP 1.0 όλες οι κεφαλίδες αίτησης ήταν προαιρετικές. στο πρωτόκολλο HTTP 1.1 μόνο η κεφαλίδα Host είναι υποχρεωτική. Έτσι, θα πρέπει πάντοτε να κάνετε έλεγχο για την τιμή null πριν χρησιμοποιήσετε μια κεφαλίδα αίτησης. Η προσέγγιση του βιβλίου Να ελέγχετε πάντα ότι το αποτέλεσμα της request.getheader δεν είναι null, πριν να το χρησιμοποιήσετε. Στα ονόματα κεφαλίδων δεν γίνεται διάκριση πεζών και κεφαλαίων. Έτσι, για παράδειγμα, η εντολή request.getheader("connection") είναι ταυτόσημη με την εντολή request. getheader("connection"). Αν και η μέθοδος getheader είναι μια λύση "γενικής χρήσης" για την ανάγνωση των εισερχόμενων κεφαλίδων, μερικές κεφαλίδες χρησιμοποιούνται τόσο συχνά που έχουν ειδικές μεθόδους προσπέλασης στην κλάση HttpServletRequest. Ας δούμε μια σύνοψή τους. getcookies Η μέθοδος getcookies επιστρέφει τα περιεχόμενα της κεφαλίδας Cookies, τα οποία αναλύονται και αποθηκεύονται σε έναν πίνακα αντικειμένων Cookie. Αυτή η μέθοδος εξετάζεται λεπτομερέστερα στο Κεφάλαιο 8 (Χειρισμός μπισκότων). getauthtype και getremoteuser Οι μέθοδοι getauthtype και getremoteuser διαχωρίζουν την κεφαλίδα Authorization στα συστατικά της στοιχεία. getcontentlength Η μέθοδος getcontentlength επιστρέφει την τιμή της κεφαλίδας Content-Length (σε μορφή int).

23 5.1 Ανάγνωση κεφαλίδων αίτησης 187 getcontenttype Η μέθοδος getcontenttype επιστρέφει την τιμή της κεφαλίδας Content-Type (σε μορφή String). getdateheader και getintheader Οι μέθοδοι getdateheader και getintheader διαβάζουν τις συγκεκριμένες κεφαλίδες και στη συνέχεια τις μετατρέπουν σε τιμές Date και int, αντίστοιχα. getheadernames Αντί να αναζητήσετε μια συγκεκριμένη κεφαλίδα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη μέθοδο getheadernames για να πάρετε μία απαρίθμηση (Enumeration) με όλα τα ο- νόματα κεφαλίδων που έχουν ληφθεί στη συγκεκριμένη αίτηση. Αυτή η δυνατότητα παρουσιάζεται στην Ενότητα 5.2 (Δημιουργία πίνακα με όλες τις κεφαλίδες αίτησης). getheaders Στις περισσότερες περιπτώσεις το κάθε όνομα κεφαλίδας εμφανίζεται μόνο μία φορά στην αίτηση. Περιστασιακά, όμως, μια κεφαλίδα μπορεί να εμφανιστεί περισσότερες φορές, όπου σε κάθε παρουσία της υπάρχει ξεχωριστή τιμή. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η κεφαλίδα Accept-Language. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη μέθοδο getheaders για να πάρετε μια απαρίθμηση (Enumeration) με τις τιμές όλων των παρουσιών της κεφαλίδας. Τέλος, εκτός από την εξέταση των κεφαλίδων αίτησης, μπορείτε να πάρετε πληροφορίες για την ίδια την κύρια γραμμή αίτησης (request line) δηλαδή την πρώτη γραμμή στο παράδειγμα που παρουσιάσαμε μέσω των μεθόδων της κλάσης HttpServletRequest. Οι τέσσερις βασικές μέθοδοι είναι οι εξής: getmethod Η μέθοδος getmethod επιστρέφει την κύρια μέθοδο αίτησης (κανονικά είναι ή GET ή POST, αλλά είναι πιθανές και μέθοδοι όπως οι HEAD, PUT, και DELETE). getrequesturi Η μέθοδος getrequesturi επιστρέφει το τμήμα του URL που είναι μετά τον υπολογιστή υπηρεσίας (host) και τη θύρα, αλλά πριν από τα δεδομένα της φόρμας. Για παράδειγμα, για το URL η μέθοδος getrequesturi θα επιστρέψει τιμή "/servlet/search.booksearch". getquerystring Η μέθοδος getquerystring επιστρέφει τα δεδομένα της φόρμας. Για παράδειγμα, στο URL η getquery- String θα επιστρέψει τιμή "subject=jsp". getprotocol Η μέθοδος getprotocol επιστρέφει το τρίτο μέρος της γραμμής αίτησης, που γενικά είναι ή HTTP/1.0 ή HTTP/1.1. Οι μικροϋπηρεσίες θα πρέπει κανονικά να ελέγχουν τη μέθοδο getprotocol πριν καθορίσουν κεφαλίδες απάντησης (response headers) (Κεφάλαιο 7) που ισχύουν μόνο για το πρωτόκολλο HTTP 1.1.

24 188 Κεφάλαιο 5 Χειρισμός της αίτησης πελάτη: κεφαλίδες αίτησης HTTP 5.2 Δημιουργία πίνακα με όλες τις κεφαλίδες αίτησης Η Λίστα 5.1 παρουσιάζει μια μικροϋπηρεσία που απλώς δημιουργεί έναν πίνακα με όλες τις κεφαλίδες αίτησης που λαμβάνει, μαζί με τις αντίστοιχες τιμές. Αυτό το επιτυγχάνει καλώντας τη μέθοδο request.getheadernames για να λάβει μία απαρίθμηση (Enumeration) των κεφαλίδων της τρέχουσας αίτησης. Κατόπιν διατρέχει την απαρίθμηση, τοποθετεί το όνομα της κεφαλίδας στο αριστερό κελί του πίνακα, και τοποθετεί το αποτέλεσμα της μεθόδου getheader στο δεξιό κελί. Θυμηθείτε ότι η απαρίθμηση είναι μία τυπική διασύνδεση της Java. περιλαμβάνεται στο πακέτο java.util και περιέχει μόνο δύο μεθόδους: τις μεθόδους hasmoreelements και nextelement. Η μικροϋπηρεσία τυπώνει επίσης τρία στοιχεία της κύριας γραμμής αίτησης (μέθοδο, URL, και πρωτόκολλο). Οι Εικόνες 5-1 και 5-2 δείχνουν τυπικά αποτελέσματα με τους φυλλομετρητές Netscape και Internet Explorer. Λίστα 5.1 ShowRequestHeaders.java package coreservlets; import java.io.*; import javax.servlet.*; import javax.servlet.http.*; import java.util.*; /** Παρουσιάζει όλες τις κεφαλίδες αίτησης για την τρέχουσα αίτηση. */ public class ShowRequestHeaders extends HttpServlet { public void doget(httpservletrequest request, HttpServletResponse response) throws ServletException, IOException { response.setcontenttype("text/html"); PrintWriter out = response.getwriter(); String title = "Servlet Example: Showing Request Headers"; String doctype = "<!DOCTYPE HTML PUBLIC \"-//W3C//DTD HTML 4.0 " + "Transitional//EN\">\n"; out.println(doctype + "<HTML>\n" + "<HEAD><TITLE>" + title + "</TITLE></HEAD>\n" + "<BODY BGCOLOR=\"#FDF5E6\">\n" + "<H1 ALIGN=\"CENTER\">" + title + "</H1>\n" + "<B>Request Method: </B>" + request.getmethod() + "<BR>\n" + "<B>Request URI: </B>" + request.getrequesturi() + "<BR>\n" + "<B>Request Protocol: </B>" +

25 5.2 Δημιουργία πίνακα με όλες τις κεφαλίδες αίτησης 189 Λίστα 5.1 ShowRequestHeaders.java (συνέχεια) } } request.getprotocol() + "<BR><BR>\n" + "<TABLE BORDER=1 ALIGN=\"CENTER\">\n" + "<TR BGCOLOR=\"#FFAD00\">\n" + "<TH>Header Name<TH>Header Value"); Enumeration headernames = request.getheadernames(); while(headernames.hasmoreelements()) { String headername = (String)headerNames.nextElement(); out.println("<tr><td>" + headername); out.println(" <TD>" + request.getheader(headername)); } out.println("</table>\n</body></html>"); /** Επειδή αυτή η μικροϋπηρεσία φτιάχτηκε για αποσφαλμάτωση, χειρίζεται * τις GET και POST με τον ίδιο τρόπο. */ public void dopost(httpservletrequest request, HttpServletResponse response) throws ServletException, IOException { doget(request, response); } Εικόνα 5-1 Κεφαλίδες αίτησης που έχουν σταλεί από το Netscape 7 σε Windows 2000.

26 190 Κεφάλαιο 5 Χειρισμός της αίτησης πελάτη: κεφαλίδες αίτησης HTTP Εικόνα 5-2 Κεφαλίδες αίτησης που έχουν σταλεί από τον Internet Explorer 6 σε Windows Κατανόηση των κεφαλίδων αίτησης HTTP 1.1 Η πρόσβαση στις κεφαλίδες αίτησης επιτρέπει στις μικροϋπηρεσίες να πραγματοποιούν μια σειρά βελτιστοποιήσεων και να παρέχουν ένα σύνολο λειτουργιών που διαφορετικά θα ήταν αδύνατο να πραγματοποιηθούν. Η ενότητα αυτή συνοψίζει τις κεφαλίδες που χρησιμοποιούνται συχνότερα από τις μικροϋπηρεσίες: για πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με αυτές και τις υπόλοιπες κεφαλίδες, δείτε τις προδιαγραφές του πρωτοκόλλου HTTP 1.1 που υπάρχουν στο έγγραφο RFC Τα επίσημα έγγραφα RFC (request for comments, αίτηση υποβολής σχολίων) βρίσκονται αρχειοθετημένα σε διάφορες θέσεις. η καλύτερη επιλογή είναι να ξεκινήσετε από τη διεύθυνση για να πάρετε την τρέχουσα λίστα με τις τοποθεσίες αρχειοθέτησης. Πρέπει να σημειώσουμε ότι το πρωτόκολλο HTTP 1.1 υποστηρίζει ένα υπερσύνολο των κεφαλίδων που επιτρέπονται στο πρωτόκολλο HTTP 1.0. Accept Η κεφαλίδα αυτή καθορίζει τους τύπους MIME που μπορεί να χειριστεί ο φυλλομετρητής ή οι άλλοι πελάτες. Μια μικροϋπηρεσία που μπορεί να επιστρέψει έναν πόρο σε περισσότερες από μία μορφές μπορεί να εξετάσει την κεφαλίδα Accept για να αποφασίσει ποια μορφή θα πρέπει να χρησιμοποιήσει. Για παράδειγμα, οι εικόνες σε μορφή PNG έχουν κάποια πλεονεκτήματα όσον αφορά τη συμπίεση σε σχέση με τη μορφή GIF, αλλά δεν υποστηρίζουν όλοι οι φυλλομετρητές τις εικόνες PNG. Αν έχετε εικόνες και στις δύο μορφές, η μικροϋπηρεσία σας μπορεί να καλέσει τη μέθοδο re-

27 5.3 Κατανόηση των κεφαλίδων αίτησης HTTP quest.getheader("accept") για να ελέγξει την παρουσία της τιμής image/png, και αν βρει ταύτιση να χρησιμοποιήσει τα ονόματα αρχείων κάτι.png για όλα τα στοιχεία IMG που παράγει. Διαφορετικά θα χρησιμοποιήσει τα αρχεία κάτι.gif. Για πληροφορίες σχετικά με τα ονόματα και τη σημασία των συνηθισμένων τύπων MIME δείτε τον Πίνακα 7.1 στην Ενότητα 7.2 (Κατανόηση των κεφαλίδων απάντησης του πρωτοκόλλου HTTP 1.1). Πρέπει να σημειώσουμε ότι ο Internet Explorer έχει ένα σφάλμα όπου η κεφαλίδα Accept δεν στέλνεται σωστά όταν επαναφορτώνετε μια σελίδα. Στέλνεται όμως σωστά στην αρχική αίτηση. Accept-Charset Αυτή η κεφαλίδα αναφέρει τα σύνολα χαρακτήρων (π.χ. ISO ) που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο φυλλομετρητής. Accept-Encoding Αυτή η κεφαλίδα προσδιορίζει τους τύπους κωδικοποίησης (encoding) που γνωρίζει πώς να χειριστεί ο πελάτης. Αν ο διακομιστής λάβει αυτή την κεφαλίδα, είναι ελεύθερος να κωδικοποιήσει τη σελίδα χρησιμοποιώντας μια από τις μορφές κωδικοποίησης που καθορίζονται (συνήθως με στόχο να ελαττωθεί ο χρόνος μετάδοσης), στέλνοντας την κεφαλίδα απάντησης Accept-Encoding για να υποδείξει ότι το έχει κάνει. Αυτός ο τύπος κωδικοποίησης είναι τελείως διαφορετικός από τον τύπο MIME του πραγματικού εγγράφου (όπως καθορίζεται από την κεφαλίδα απάντησης Content-Type), αφού αυτή η κωδικοποίηση δεσμεύεται πριν να αποφασίσει ο φυλλομετρητής τι θα κάνει με το περιεχόμενο. Από την άλλη πλευρά, αν χρησιμοποιηθεί μια κωδικοποίηση που δεν καταλαβαίνει ο φυλλομετρητής, το αποτέλεσμα θα είναι να εμφανιστούν ακατάληπτες σελίδες. Επομένως, είναι εξαιρετικά σημαντικό να ελέγξετε ρητά την κεφαλίδα Accept-Encoding πριν χρησιμοποιήσετε οποιονδήποτε τύπο κωδικοποίησης περιεχομένου. Οι πιο συνηθισμένες πιθανές τιμές είναι gzip ή compress. Η συμπίεση σελίδων πριν από την επιστροφή τους αποτελεί μια πολύτιμη υπηρεσία, επειδή το κόστος της αποκωδικοποίησης είναι πιθανότατα μικρό σε σύγκριση με την εξοικονόμηση στο χρόνο μετάδοσης. Για περισσότερες πληροφορίες δείτε την Ενότητα 5.4, στην οποία χρησιμοποιείται συμπίεση gzip με στόχο τη μείωση του χρόνου κατεβάσματος κατά ένα συντελεστή μεγαλύτερο του 10. Accept-Language Αυτή η κεφαλίδα καθορίζει τις γλώσσες που προτιμά ο πελάτης, στην περίπτωση που η μικροϋπηρεσία μπορεί να παραγάγει αποτελέσματα σε περισσότερες από μία γλώσσες. Η τιμή της κεφαλίδας θα πρέπει να είναι ένας από τους τυποποιημένους κωδικούς γλώσσας, όπως en, en-usa, da,κ.λπ. Για λεπτομέρειες δείτε το έγγραφο RFC 1766 (ξεκινήστε από τη διεύθυνση για να εμφανίσετε την τρέχουσα λίστα με τις τοποθεσίες αρχειοθέτησης εγγράφων RFC).

28 192 Κεφάλαιο 5 Χειρισμός της αίτησης πελάτη: κεφαλίδες αίτησης HTTP Authorization Αυτή η κεφαλίδα χρησιμοποιείται από τους πελάτες για να προσδιορίσουν τον εαυτό τους όταν προσπελάζουν ιστοσελίδες που είναι προστατευμένες με κωδικό πρόσβασης. Για λεπτομέρειες δείτε τα κεφάλαια του βιβλίου More Servlets and JavaServer Pages σχετικά με την ασφάλεια μιας εφαρμογής Ιστού. Connection Αυτή η κεφαλίδα προσδιορίζει αν ο πελάτης μπορεί να χειριστεί διατηρούμενες συνδέσεις (persistent connections) HTTP. Οι διατηρούμενες συνδέσεις επιτρέπουν στον πελάτη ή σε κάποιον άλλο φυλλομετρητή να ανακτήσει πολλαπλά αρχεία (π.χ., ένα αρχείο HTML και αρκετές συσχετιζόμενες εικόνες) με μία μόνο σύνδεση υποδοχής (socket connection), εξοικονομώντας έτσι την επιβάρυνση από τη διαπραγμάτευση πολλών ανεξάρτητων συνδέσεων. Στις αιτήσεις HTTP 1.1 οι διατηρούμενες συνδέσεις είναι η προεπιλογή, και ο πελάτης θα πρέπει να καθορίσει την τιμή close σε αυτή την κεφαλίδα αν θέλει να χρησιμοποιήσει συνδέσεις παλαιού στυλ. Στο πρωτόκολλο HTTP 1.0 η τιμή Keep-Alive σημαίνει ότι θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν διατηρούμενες συνδέσεις. Κάθε αίτηση HTTP προκαλεί μια νέα κλήση μικροϋπηρεσίας (δηλαδή, ένα νήμα που καλεί τις μεθόδους service και doxxx της μικροϋπηρεσίας), ανεξάρτητα από το αν η αίτηση αποτελεί ξεχωριστή σύνδεση. Με άλλα λόγια, ο διακομιστής καλεί τη μικροϋπηρεσία μόνο αφού έχει ήδη διαβάσει την αίτηση HTTP. Αυτό σημαίνει ότι οι μικροϋπηρεσίες θα πρέπει να συνεργάζονται με το διακομιστή για το χειρισμό των διατηρούμενων συνδέσεων. Επομένως, η δουλειά της μικροϋπηρεσίας είναι να κάνει δυνατή τη χρήση διατηρούμενων συνδέσεων από το διακομιστή. αυτό το επιτυγχάνει η μικροϋπηρεσία με τη ρύθμιση της κεφαλίδας απάντησης Content-Length. Για λεπτομέρειες δείτε το Κεφάλαιο 7 (Δημιουργία απάντησης διακομιστή: Κεφαλίδες απάντησης HTTP). Content-Length Αυτή η κεφαλίδα έχει εφαρμογή μόνο σε αιτήματα POST, και προσδιορίζει το μέγεθος των δεδομένων POST σε byte. Αντί για την κλήση request.getintheader("content-length"), μπορείτε απλώς να χρησιμοποιήσετε τη μέθοδο request.get- ContentLength(). Επειδή όμως οι μικροϋπηρεσίες αναλαμβάνουν για λογαριασμό σας την ανάγνωση των δεδομένων φόρμας (δείτε το Κεφάλαιο 4), σπανίως θα χρησιμοποιείτε ρητά αυτή την κεφαλίδα. Cookie Αυτή η κεφαλίδα επιστρέφει στους διακομιστές τα μπισκότα (cookies) τα οποία είχαν στείλει στο φυλλομετρητή. Ποτέ να μη διαβάζετε άμεσα αυτή την κεφαλίδα, επειδή αυτό απαιτεί επίπονη ανάλυση χαμηλού επιπέδου: χρησιμοποιήστε καλύτερα τη μέθοδο request.getcookies. Για λεπτομέρειες δείτε το Κεφάλαιο 8 (Χειρισμός μπισκότων). Από τεχνικής πλευράς, η κεφαλίδα Cookie δεν αποτελεί τμήμα του πρωτοκόλ-

29 5.3 Κατανόηση των κεφαλίδων αίτησης HTTP λου HTTP 1.1. Αρχικά ήταν επέκταση του Netscape, αλλά πλέον υποστηρίζεται ευρέως και από το Netscape και από τον Internet Explorer. Host Στο πρωτόκολλο HTTP 1.1 οι φυλλομετρητές και οι άλλοι πελάτες είναι υποχρεωμένοι να καθορίσουν αυτή την κεφαλίδα, η οποία υποδεικνύει τον υπολογιστή υπηρεσίας και τη θύρα όπως έχουν δοθεί στο αρχικό URL. Λόγω της ευρείας χρήσης της εικονικής φιλοξενίας (virtual hosting) όπου ένας υπολογιστής χειρίζεται τοποθεσίες Ιστού για πολλά ονόματα περιοχών είναι αρκετά πιθανό ο διακομιστής να μην μπορεί να προσδιορίσει αυτές τις πληροφορίες με διαφορετικό τρόπο. Αυτή η κεφαλίδα δεν είναι νέα στο HTTP 1.1, αλλά στο HTTP 1.0 ήταν προαιρετική, ενώ τώρα είναι υποχρεωτική. If-Modified-Since Αυτή η κεφαλίδα προσδιορίζει ότι ο πελάτης θέλει τη σελίδα μόνο αν αυτή έχει αλλάξει μετά από τη συγκεκριμένη ημερομηνία. Ο διακομιστής στέλνει μια κεφαλίδα 304 (Not Modified Δεν έχει τροποποιηθεί) αν δεν υπάρχουν διαθέσιμα νεότερα αποτελέσματα. Αυτή η επιλογή είναι χρήσιμη επειδή επιτρέπει στους διακομιστές να αποθηκεύουν προσωρινά τα έγγραφα και να τα ξαναφορτώνουν στο δίκτυο μόνο όταν έχουν αλλάξει. Ωστόσο, οι μικροϋπηρεσίες δεν χρειάζεται να χειρίζονται άμεσα αυτή την κεφαλίδα. Αντίθετα, θα πρέπει απλώς να υλοποιούν τη μέθοδο getlastmodified έτσι ώστε το σύστημα να χειρίζεται αυτόματα τις ημερομηνίες τροποποίησης. Για ένα σχετικό παράδειγμα δείτε τη μικροϋπηρεσία με τους αριθμούς λοτταρίας στην Ενότητα 3.6 (Ο κύκλος ζωής μιας μικροϋπηρεσίας). If-Unmodified-Since Αυτή η κεφαλίδα είναι το αντίστροφο της If-Modified-Since. καθορίζει ότι η λειτουργία θα πρέπει να επιτύχει μόνο αν το έγγραφο είναι παλαιότερο από τη συγκεκριμένη ημερομηνία. Συνήθως η κεφαλίδα If-Modified-Since χρησιμοποιείται σε αιτήματα GET ("δώσε μου το έγγραφο μόνο αν είναι νεότερο από την εκδοχή που έχει αποθηκευτεί προσωρινά"), ενώ η If-Unmodified-Since χρησιμοποιείται σε αιτήματα POST ("ενημέρωσε αυτό το έγγραφο μόνο αν κανείς άλλος δεν το έχει αλλάξει μετά από την ημερομηνία που το δημιούργησα"). Η κεφαλίδα αυτή είναι καινούργια στο HTTP 1.1. Referer Αυτή η κεφαλίδα προσδιορίζει το URL της ιστοσελίδας προέλευσης. Για παράδειγμα, αν βρίσκεστε στην ιστοσελίδα 1 και πατήσετε σε ένα σύνδεσμο για την ιστοσελίδα 2, το URL της ιστοσελίδας 1 θα περιλαμβάνεται στην κεφαλίδα Referer όταν ο φυλλομετρητής ζητήσει την ιστοσελίδα 2. Οι περισσότεροι φυλλομετρητές ορίζουν αυτή την κεφαλίδα, οπότε αυτός είναι ένας χρήσιμος τρόπος παρακολούθησης της προέλευσης των αιτήσεων. Αυτή η δυνατότητα επιτρέπει την παρακολούθηση διαφημίσεων που

30 194 Κεφάλαιο 5 Χειρισμός της αίτησης πελάτη: κεφαλίδες αίτησης HTTP παραπέμπουν άτομα στην τοποθεσία σας, την ελαφρά τροποποίηση του περιεχομένου ανάλογα με την τοποθεσία προέλευσης, την αναγνώριση των χρηστών που εισέρχονται για πρώτη φορά στην εφαρμογή σας, ή απλώς την παρακολούθηση της προέλευσης της κυκλοφορίας σας. Για την τελευταία εργασία οι περισσότεροι βασίζονται στα αρχεία καταγραφής του διακομιστή Ιστού, αφού συνήθως η κεφαλίδα Referer καταγράφεται εκεί. Αν και η κεφαλίδα Referer είναι χρήσιμη, δεν πρέπει να στηρίζεστε πάρα πολύ σε αυτή επειδή μπορεί εύκολα να αλλοιωθεί από κάποιον πελάτη. Θα πρέπει επίσης να σημειώσουμε ότι, εξαιτίας ορθογραφικού λάθους ενός από τους αρχικούς συγγραφείς του πρωτοκόλλου HTTP, η κεφαλίδα ονομάζεται Referer και όχι Referrer όπως θα αναμενόταν. Τέλος, σημειώστε ότι ορισμένοι φυλλομετρητές (Opera), διαφημιστικά φίλτρα (Web Washer), και προσωπικά τείχη προστασίας (Norton) απομακρύνουν αυτή την κεφαλίδα. Επίσης, ακόμα και σε κανονικές περιστάσεις η κεφαλίδα ορίζεται μόνο όταν ο χρήστης ακολουθήσει κάποιο σύνδεσμο. Γι' αυτό φροντίστε να ακολουθείτε την προσέγγιση που θα πρέπει να ακολουθείτε έτσι κι αλλιώς για όλες τις κεφαλίδες: έλεγχος για την τιμή null πριν από τη χρήση της κεφαλίδας. Για λεπτομέρειες και ένα σχετικό παράδειγμα δείτε την Ενότητα 5.6 (Αλλαγή της σελίδας ανάλογα με τον τρόπο μετάβασης του χρήστη σε αυτή). User-Agent Αυτή η κεφαλίδα προσδιορίζει το φυλλομετρητή ή τον άλλον πελάτη που υποβάλλει την αίτηση, και μπορεί να επιστρέφει διαφορετικό περιεχόμενο σε διαφορετικούς τύπους φυλλομετρητών. Να είστε προσεκτικοί με αυτή τη χρήση της κεφαλίδας όταν χειρίζεστε μόνο φυλλομετρητές Ιστού. αν βασίζεστε σε μια "ενσωματωμένη στον κώδικα" λίστα των εκδόσεων των φυλλομετρητών και των αντίστοιχων λειτουργιών, αυτό πιθανόν να κάνει τη μικροϋπηρεσία σας αναξιόπιστη και δύσκολη στην τροποποίηση. Όπου είναι δυνατόν, καλύτερα να χρησιμοποιείτε κάποια πιο ειδική πληροφορία από τις κεφαλίδες HTTP. Για παράδειγμα, αντί να προσπαθείτε να θυμηθείτε πιο φυλλομετρητές υποστηρίζουν τη συμπίεση gzip και σε ποιες πλατφόρμες, ελέγξτε απλώς την κεφαλίδα Accept-Encoding. Ωστόσο, η κεφαλίδα User-Agent είναι αρκετά χρήσιμη για τη διάκριση μεταξύ διαφορετικών κατηγοριών ενός πελάτη. Για παράδειγμα, οι Ιάπωνες προγραμματιστές μπορούν να δουν αν η τιμή της κεφαλίδας User-Agent είναι κινητό τηλέφωνο Imode (οπότε θα κάνουν ανακατεύθυνση σε σελίδα chtml), κινητό τηλέφωνο Skyline (οπότε θα κάνουν ανακατεύθυνση σε σελίδα wml), ή φυλλομετρητής Ιστού (οπότε θα παραγάγουν κανονική HTML). Οι περισσότερες εκδόσεις του Internet Explorer περιέχουν στη γραμμή User-Agent πρώτα μια έκδοση "Mozilla" (Netscape) και στη συνέχεια, μέσα σε παρενθέσεις, την πραγματική έκδοση του φυλλομετρητή. Το ίδιο κάνει και ο φυλλομετρητής Opera. Αυτή η εκούσια ψευδής αναγνώριση γίνεται για λόγους συμβατότητας με την JavaScript. συχνά οι προγραμματιστές JavaScript χρησιμοποιούν την κεφαλίδα User-Agent για να προσδιορίσουν ποιες λειτουργίες της JavaScript υποστηρίζονται. Έτσι, αν θέλετε να

31 5.4 Αποστολή συμπιεσμένων ιστοσελίδων 195 κάνετε διάκριση μεταξύ του Netscape και του Internet Explorer, θα πρέπει να αναζητήσετε το αλφαριθμητικό "MSIE" ή κάτι πιο συγκεκριμένο, και όχι απλώς το αλφαριθμητικό "Mozilla". Θα πρέπει επίσης να σημειώσουμε ότι αυτή η κεφαλίδα μπορεί εύκολα να αλλοιωθεί, γεγονός που δημιουργεί ερωτηματικά σχετικά με την αξιοπιστία τοποθεσιών Ιστού που χρησιμοποιούν αυτή την κεφαλίδα για να "παρουσιάσουν" τη διείσδυση των διαφόρων εκδόσεων των φυλλομετρητών στην αγορά. Για λεπτομέρειες και ένα σχετικό παράδειγμα δείτε την Ενότητα 5.5 (Διάκριση μεταξύ διαφόρων τύπων φυλλομετρητών). 5.4 Αποστολή συμπιεσμένων ιστοσελίδων Το gzip είναι ένας μηχανισμός συμπίεσης που μπορεί να μειώσει δραματικά το μέγεθος των σελίδων HTML (ή των αρχείων απλού κειμένου). Οι περισσότεροι σύγχρονοι φυλλομετρητές γνωρίζουν πώς να χειριστούν το συμπιεσμένο περιεχόμενο, οπότε ο διακομιστής μπορεί να συμπιέσει το έγγραφο και να στείλει το μικρότερο έγγραφο μέσω του δικτύου, ενώ ο φυλλομετρητής θα "αναστρέψει" αυτόματα τη συμπίεση (χωρίς την παρέμβαση του χρήστη) και θα χειριστεί το αποτέλεσμα με τον κανονικό τρόπο. Η αποστολή συμπιεσμένου περιεχομένου μπορεί να εξοικονομήσει σημαντικό χρόνο, αφού ο χρόνος που απαιτείται για τη συμπίεση του εγγράφου στο διακομιστή και την αποσυμπίεσή του στον πελάτη κατά κανόνα είναι μηδαμινός σε σύγκριση με το χρόνο κατεβάσματος που εξοικονομείται, ιδιαίτερα όταν χρησιμοποιούνται τηλεφωνικές συνδέσεις. Αν και οι περισσότεροι σύγχρονοι φυλλομετρητές υποστηρίζουν αυτή τη δυνατότητα, δεν ι- σχύει αυτό για όλους. Αν στείλετε συμπιεσμένο περιεχόμενο σε φυλλομετρητές που δεν υποστηρίζουν αυτή τη δυνατότητα, οι φυλλομετρητές δεν θα μπορούν καθόλου να εμφανίσουν τη σελίδα. Ευτυχώς, οι φυλλομετρητές που υποστηρίζουν αυτή τη λειτουργία το προσδιορίζουν με τον ορισμό της κεφαλίδας αίτησης Accept-Encoding. Στους φυλλομετρητές που υποστηρίζουν κωδικοποίηση περιεχομένου περιλαμβάνονται οι τελευταίες εκδόσεις του Netscape για το Unix,

32