Οι Χριστιανοί σε όλη τη γη γιορτάζοντας τη θεία ενανθρώπιση,

Transcript

1

2

3 ΜΗΝΥΜΑ Κ. Α/ΓΕΑ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΕΤΟΣ Οι Χριστιανοί σε όλη τη γη γιορτάζοντας τη θεία ενανθρώπιση, μοιράζονται τη χαρά και την αγάπη της γιορτής των Χριστουγέννων και αναμένουν με αισιοδοξία την έλευση του νέου έτους. Στην εορταστική αυτή περίοδο, το προσωπικό της Πολεμικής μας Αεροπορίας θα έχει την ευκαιρία να ξεκουραστεί από την απαιτητική αυτή χρονιά και να εορτάσει μαζί με τις οικογένειες και τα φιλικά του πρόσωπα. Σε αυτή τη χρονική στιγμή, ας αναλογιστούμε όλοι μας τις ευθύνες και τα καθήκοντα που μας αναλογούν και πως θα τα φέρουμε εις πέρας με το βέλτιστο τρόπο για το καλό της Αεροπορίας μας. Ας κάνει, ο καθένας μας, και έναν προσωπικό απολογισμό για το χρόνο που πέρασε και ας θέσει τους στόχους του για τον καινούργιο. Η Πολεμική Αεροπορία τη χρονιά που φεύγει υλοποίησε ένα τεράστιο έργο τόσο στον επιχειρησιακό, όσο και στον κοινωνικό τομέα, χάρη στην αφοσίωση, τις άοκνες προσπάθειες και τις θυσίες όλων σας. Σας ευχαριστώ για τον ενθουσιασμό, την επαγγελματικότητα, την αυταπάρνηση και τη σκληρή δουλειά που κάνατε κάθε μέρα. Ευχαριστώ και τις οικογένειές σας για τη συνεισφορά τους στην αποστολή μας, στηρίζοντας εσάς στο έργο σας χωρίς γογγυσμό. Σας καλώ με το νέο έτος να εντείνετε ακόμη περισσότερο τις προσπάθειές σας. Ο καθένας στον τομέα του να προσπαθήσει να αναβαθμίσει την ποιότητα και το έργο που παράγει, καθώς και να βελτιώσει το βαθμό της συνεργασίας με τους συναδέλφους του. Πρέπει να υπενθυμίσω και πάλι σε όλους σας, ότι ο σκοπός ύπαρξης της Πολεμικής μας Αεροπορίας είναι αυτός που πρέπει να καθοδηγεί τις πράξεις και τα έργα μας και να θυμάστε ότι δε χωράνε στο λειτούργημά μας προσωπικές ή ιδιοτελείς φιλοδοξίες. Έχει γίνει πλέον παραπάνω από εμφανές και αυτονόητο ότι η Ασφάλεια Πτήσεων και Εδάφους είναι αλληλένδετη με την επιχειρησιακή ικανότητα της Πολεμικής Αεροπορίας. Πρέπει δε, να γίνει συνείδηση σε όλο το προσωπικό ότι η καλλιέργεια νοοτροπίας ασφάλειας, οδηγεί στην απαρέγκλιτη τήρηση κανόνων και διαδικασιών. Η επίβλεψη είναι ευθύνη όλων μας, ανεξάρτητα από βαθμό και ειδικότητα. Η αυτοπειθαρχία και η επιμονή θα μας οδηγήσουν στο μηδενισμό του δείκτη των ατυχημάτων. Άμεση εφαρμογή πρέπει να έχουν όλοι οι κανόνες ασφαλείας, ιδιαίτερα αυτές τις γιορτινές ημέρες, ημέρες διασκέδασης και μετακινήσεων. Ας δείξουμε αυτοέλεγχο και ας μην ξεπερνάμε τα όριά μας. Εύχομαι σε όλους σας καλές γιορτές και ευτυχισμένο το νέο έτος με υγεία και πρόοδο στην προσωπική και επαγγελματική σας ζωή. Αντιπτέραρχος (Ι) Βασίλειος Κλόκοζας Αρχηγός ΓΕA Χειμώνας 2010 η πτήση 3

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 3/ ÌÞíõìá Áñ çãïý ÃÅÁ το νέο έτος 7/ Editorial 8/ ÁåñïðïñéêÜ Áôõ Þìáôá óôïí Êüóìï 12/ Äñáóôçñéüôçôåò ÁóöÜëåéáò ÐôÞóåùí êáé ÅäÜöïõò 14/ Προγράμματα Ασφάλειας Πτήσεων & Εδάφους 20/ Επιδράσεις των Δεικτών Laser τη Νύχτα 26/ Task Saturation 34/ Safety Vs Mission 38/ Mid Air Collsion 44/ Οδικά Τροχαία Ατυχήματα 46/ Διακρίσεις 4 η πτήση Χειμώνας 2010

5 ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΤΗΣΕΩΝ Τευχός 199 Χειμώνας 2010 ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ/ΔΑΠΕ/1 Τηλ.: Fax: ΓΕΝΙΚΟΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ Υπτχος (Μ) Αχιλλέας Λέλλας ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΔΑΠΕ Ταξχος (Ι) Δημήτρης Προκοπίου ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ Σχος (Ι) Ευθύμιος Χαραλαμπίδης Γραφιστικές Εργασίες Σμίας (ΟΤΑΦ) Γιάννης Καπλαντζής Σμτης (ΑΣΤΥ) Διονύσης Μπαχουμάς «Ç ÐÔÇÓÇ» åßíáé õðçñåóéáêü ðåñéïäéêü êáé ãé' áõôü ÁÐÁÃÏÑÅÕÅÔÁÉ ç áíáôýðùóç Þ ç åêìåôüëëåõóç ïëüêëçñïõ Þ ìýñïõò ôùí ðåñéå ïìýíùí áðü ðáñüãïíôåò îýíïõò ðñïò ôéò íïðëåò ÄõíÜìåéò. Óôï ðåñéïäéêü äçìïóéåýïíôáé Üñèñá, ðëçñïöïñßåò, ðñïóùðéêýò åìðåéñßåò, ãíþóåéò êáé éäýåò ôùí óõíåñãáôþí, ãéá åíçìýñùóç, ðñïâëçìáôéóìü êáé åðéìüñöùóç, ìå èýìáôá ÁóöÜëåéáò ÐôÞóåùí êáé ÅäÜöïõò. Ôï ðåñéå üìåíï ôùí Üñèñùí áðç åß ôéò áðüøåéò ôïõ óõããñáöýá, ï ïðïßïò åßíáé êáé ï õðåýèõíïò ãéá ôï ðåñéå üìåíï ôçò åñãáóßáò ôïõ. Ãßíïíôáé äåêôýò êñßóåéò ãéá äçìïóéåýìáôá ôïõ ðåñéïäéêïý. ¼ëá ôá èýìáôá åßíáé ÁÄÉÁÂÁÈÌÇÔÁ. Ôá Üñèñá áðïóôýëëïíôáé óôï ÃÅÁ / ÃÅ / ÄÁÐÅ, ãéá ôï ðåñéïäéêü «Ç ÐÔÇÓÇ». ÐñÝðåé íá åßíáé óå Ýíôõðç êáé øçöéáêþ ìïñöþ êáé íá óõíïäåýïíôáé, áðü óýíôïìï âéïãñáöéêü ôïõ óõããñáöýá, öùôïãñáößåò, ó Ýäéá, slides Þ óêßôóá êëð. óå øçöéáêþ ìïñöþ. Ôá èýìáôá ðñïò äçìïóßåõóç åðéëýãïíôáé áðü åéäéêþ åðéôñïðþ. Ï õðåýèõíïò ôçò Ýêäïóçò äéáôçñåß ôï äéêáßùìá íá åðéöýñåé êüèå áëëáãþ ðïõ êñßíåé áíáãêáßá ãéá ôçí êáëýôåñç ðáñïõóßáóç. Ïé áðïäýêôåò êáé ï áñéèìüò ôùí áíôéôýðùí, ðïõ äéáíýìïíôáé, êáèïñßæïíôáé ìå ÄéáôáãÞ ôïõ ÃÅÁ / ÄÁÐÅ. Χειμώνας 2010 η πτήση 5

6

7 EDITORIAL Με στόχο να κερδίσουμε το στοίχημα... Το κύριο μέλημα της ανανεωμένης ομάδας που απετέλεσε τους συντελεστές αυτής της έκδοσης ήταν να φτάσει το περιοδικό με την μεγαλύτερη διεισδυτικότητα στους κόλπους της ενεργού ΠΑ στους αποδεκτές του, σε χρόνο σύγχρονο με την εποχή του και με περιεχόμενο σύμφωνο με την εποχή του. Ελπίζουμε ότι το έχουμε καταφέρει. Κρυφή μας ελπίδα είναι να κινήσει την περιέργεια και να αποτελέσει αντικείμενο έστω ενός απλού ξεφυλλίσματος. Ευελπιστούμε ότι το περιεχόμενο του ή έστω ένα άρθρο, ή ακόμα απλά ένας τίτλος θα διεγείρει την περιέργεια και θα προκαλέσει την αμφιβολία έστω κι ενός αναγνώστη. Φιλοδοξούμε ότι θα τον βάλει στη διαδικασία να αναρωτηθεί αν στην καθημερινότητα του εντός και εκτός του χώρου εργασίας του υπάρχει κάτι που μπορεί να κάνει καλυτέρα, ασφαλέστερα και σωστότερα. Τότε θα είναι που ο σκοπός της ύπαρξης αυτού του εντύπου θα έχει επιτευχθεί. Αν, επιπλέον, κάποιοι από εσάς μπουν στη διαδικασία να αναρωτηθούν με ποιο τρόπο μπορούν να συνεισφέρουν, ώστε το περιεχόμενο των επερχόμενων τευχών να προκαλέσει την περιέργεια μερικών ακόμα, τότε ο σκοπός της συνέχειας στην ύπαρξη του, έχει διασφαλιστεί. Το στοίχημα που καλούμαστε να κερδίσουμε είναι αυτό της πρόληψης και -δυστυχώς- το αποτέλεσμα των προσπαθειών μας πιθανότατα δεν θα το μάθουμε ποτέ, καθώς δεν υπάρχει μηχανισμός που να δίνει αποτέλεσμα μετρήσιμο με μαθηματικούς, στατιστικούς ή άλλους όρους. Η πρόληψη δεν αποτελεί case study, η οποία μπορεί να αναλυθεί σε excel-άκια και summary reports, να αποτυπωθεί σε πίνακες ή να μελετηθεί με όρους πανεπιστημιακών, κολεγιακών ή άλλων εγχειριδίων. Η έλλειψη της όμως αποτυπώνεται άμεσα και -πολλές φορές- με τραγικό τρόπο, δυσβάστακτο κόστος και ερωτηματικά που αφορούν στην αποτελεσματικότητα των μέτρων πρόληψης, της δράσης ή αδράνειας των φορέων της και αμφισβήτηση των ανθρωπίνων ικανοτήτων σε όλα τα επίπεδα. Η πρόληψη δεν αποτελεί απλά μια προσπάθεια του παρόντος για διατήρηση των υφιστάμενων δεικτών σε χαμηλά επίπεδα. Αποτελεί μια συνεχή διαδικασία ανάλυσης ικανού αριθμού παραμέτρων για την επίλυση πολύπλοκων προβλημάτων και ανατροφοδότησης με νέα δεδομένα που υπεισέρχονται στη διαδικασία της ανάλυσης, μια ασταμάτητη προσπάθεια που δεν επιτρέπει αδράνεια και εφησυχασμό. Αυτονόητο το ότι αυτό δεν θα πρέπει με κανένα τρόπο να μεταφραστεί σε κυνήγι μαγισσών σε οποιαδήποτε πτυχή του συνόλου των δραστηριοτήτων της ΠΑ Στην προσπάθεια αυτή στην οποία το βασικότερο έρεισμα ισχύος είναι ο ανθρώπινος παράγοντας είναι αδύνατο να αλλάξει κανείς ιστορικές πραγματικότητες και παραδόσεις. Όμως ο παράγων της ανθρώπινης καλλιέργειας μπορεί να δημιουργήσει νέα δεδομένα στην προσέγγιση της πρόληψης, και νέες οπτικές για την αξιολόγηση και την αποτελεσματικότερη λειτουργία της ΑΠΕ. Κερδίζουμε λοιπόν το στοίχημα όταν, στο τέλος της μέρας, έχουμε καταφέρει να υποδείξουμε και να υποστηρίξουμε κάθε τι που προάγει την ασφάλεια και -με τη συνεισφορά μας- έχουμε βάλει το λιθαράκι μας στην καλλιέργεια παιδείας ΑΠΕ. Στον αγώνα αυτό, το τμήμα πρόληψης είναι εδώ, αρωγός σε κάθε προσπάθεια και ελπίζει στη συνεργασία όλων μας για την επίτευξη του στόχου μας. Σμχος (Ι) Ευθύμιος Χαραλαμπίδης Χειμώνας 2010 η πτήση 7

8 Αεροπορικά Ατυχήματα Ιορδανία, 23 Αυγούστου 2010 Αεροσκάφος F-16A της Πολεμικής Αεροπορίας της Ιορδανίας συνετρίβη ύστερα από κράτηση του κινητήρα του. Από τη αρχική διερεύνηση του ατυχήματος προέκυψε πως η κράτηση προέκυψε σε ύψος ft MSL και με ταχύτητα 350 KIAS. Ο λόγος της δυσλειτουργίας του κινητήρα δεν έχει διευκρινιστεί ακόμα. Ο χειριστής ανέφερε RPM και FTIT(engine temp.) winding down. Επιχείρησε επανεκκίνηση του κινητήρα η οποία και ήταν αρχικά επιτυχής αλλά στη συνέχεια το πρόβλημα επανεμφανίσθηκε. Μην έχοντας άλλη επιλογή τελικά ο χειριστής χρησιμοποίησε το σύστημα εγκατάλειψης επιτυχώς σε ύψος 2000 ft AGL και διεσώθη χωρίς κανένα τραυματισμό. Ισπανία, 24 Αυγούστου 2010 Αεροσκάφος τύπου EF-2000 Eurofighter της Ισπανικής Πολεμικής Αεροπορίας συνετρίβη αμέσως μετά την απογείωση του στην αεροπορική βάση Moron κοντά στην Σεββίλη, με αποτέλεσμα τον θανάσιμο τραυματισμό ενός εκ των δύο χειριστών. Σύμφωνα με ανακοίνωση του Ισπανικού Υπουργείου Άμυνας, οι δυο χειριστές, ένας Σαουδάραβας και ένας Ισπανός, είχαν προγραμματισθεί για μια σειρά εκπαιδευτικών πτήσεων, έπειτα από συμφωνία που έχουν υπογράψει οι δύο χώρες. Ο Ισπανός χειριστής πρόλαβε και χρησιμοποίησε το εκτινασσόμενο κάθισμα με αποτέλεσμα την διάσωση του με ελαφρά τραύματα σε αντίθεση με τον συνάδελφό του ο οποίος και τραυματίστηκε θανάσιμα. Τα αίτια του ατυχήματος διερευνώνται από την CITAAM (επιτροπή διερεύνησης ατυχημάτων). Ιαπωνία, 27 Αυγούστου 2010 Σύμφωνα με ενημέρωση από τον Αεροπορικό Σύνδεσμο της Ελλάδας στην αεροπορική βάση Hill στην Ιαπωνία, αεροπορικό συμβάν ακούσιας ανάσυρσης του Σ/Π μετά την Π/Γ σε αεροσκάφος F-2 αναφέρθηκε για τρίτη φορά στο τελευταίο διάστημα. Σε διθέσιο αεροσκάφος τύπου F-2, μετά την προσγείωση και κατά την τροχοδρόμηση, με λιγότερα από 6,25 mph, και καθώς κινούταν ακόμα στον τροχόδρομο, και τα τρία σκέλη (ριναίο και κύρια) ξαφνικά και χωρίς καμία ενέργεια από τους δύο χειριστές, ανασύρθηκαν με αποτέλεσμα το αεροσκάφος να σταματήσει με βίαιο τρόπο στον αεροδιάδρομο με την άτρακτο. Παρά την πλήρη ανάσυρση των σκελών του αεροσκάφους οι ζημιές ήταν περιορισμένες και οι δύο χειριστές δεν υπέστησαν κανένα τραυματισμό. Το Σ/Π του αεροσκάφους F-2 σε μεγάλο ποσοστό είναι ίδιο με αυτό του F-16 καθώς τα υπόψη αεροσκάφη βασίζονται κυρίως στο σχεδιασμό του Blk 40. Τα αίτια διερευνώνται. Βενεζουέλα, 15 Σεπτεμβρίου 2010 Ελικόπτερο τύπου Bell-212 της Πολεμικής Αεροπορίας της Βενεζουέλας, συνετρίβη, πάνω σε σκάφος ωκεανογραφικών ερευνών και στη συνέχεια βυθίστηκε, κοντά στο λιμάνι Playa Valdez στο Margarita Island. Ο κυβερνήτης καθώς και τέσσερα από τα μέλη του πληρώματος τραυματίστηκαν ελαφρά, ενώ ο συγκυβερνήτης και ένας ακόμα επιβαίνων στο ελικόπτερο αγνοούνται. Ρωσία, 21 Σεπτεμβρίου 2010 Αεροσκάφος Su-27UB της Ρωσικής Πολεμικής Αεροπορίας, συνετρίβη μόλις 500 μέτρα από την αεροπορική βάση Vozdvizhenka κατά την διάρκεια δοκιμαστικής πτήσης. 8 η πτήση Χειμώνας 2010

9 Αμφότεροι οι χειριστές κατάφεραν να χρησιμοποιήσουν το σύστημα αυτόματης εκτίναξης και διασώθηκαν ασφαλείς χωρίς κανένα σημαντικό τραυματισμό. Κροατία, 23 Σεπτεμβρίου 2010 Δύο μαχητικά αεροσκάφη MIG-21 της 91ης βάσης, συνετρίβησαν στην Κροατία, κοντά στο χωριό Dies στο κέντρο της χώρας, κατά την διάρκεια δοκιμαστικής πτήσης μετά από συντήρηση, αλλά και οι δύο χειριστές διασώθηκαν, ενώ μία γυναίκα τραυματίστηκε στο έδαφος από τα θραύσματα των δύο αεροσκαφών. Αυτόπτες μάρτυρες ανέφεραν πως τα μαχητικά συγκρουστήκαν κατά την διάρκεια εναέριων ελιγμών. Σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Hina οι δύο χειριστές χρησιμοποίησαν το εκτινασσόμενο κάθισμα επιτυχώς και μετά την περισυλλογή τους νοσηλεύονται στο νοσοκομείο του Zagreb, ενώ η γυναίκα η οποία τραυματίστηκε σοβαρά στον αριστερό βραχίονα από τα θραύσματα υπεβλήθη σε χειρουργική επέμβαση στο νοσοκομείο του Ogulin. Τα αεροσκάφη ήταν τα δύο από τα 12 μαχητικά MIG-21 τα οποία είχε αναβαθμίσει η Κροατική Πολεμική Αεροπορία το Λευκορωσία, 23 Σεπτεμβρίου 2010 Αεροσκάφος τύπου MIG-29 συνετρίβη στην Λευκορωσία κοντά σε στρατιωτική βάση στην πόλη Gantsevichi. Οι δύο χειριστές έχασαν την ζωή τους ενώ τα αίτια του δυστυχήματος ερευνώνται. ΗΠΑ, 24 Σεπτεμβρίου 2010 Εκπαιδευτικό αεροσκάφος T-6A Texan II της 47ης πτέρυγας εκπαίδευσης συνετρίβη κοντά στην αεροπορική βάση Laughlin στην περιοχή Spofford, στο Texas των ΗΠΑ. Το πλήρωμα πετούσε στα πλαίσια εκπαίδευσης και εγκατέλειψε επιτυχώς το αεροσκάφος πριν την συντριβή του. Ο εκπαιδευτής και ο δεύτερος χειριστής δεν υπέστησαν κάποιο σοβαρό τραυματισμό. Το συμβάν ερευνάται από ειδική επιτροπή η οποία και δεν έχει προβεί σε κάποια ανακοίνωση για τα αίτια του ατυχήματος. Ινδία, 24 Σεπτεμβρίου 2010 Αεροσκάφος MIG-27 συνετρίβη στην επαρχία Narayangarh, δυτικά της Βεγγάλης, μόλις δύο μόλις μήνες από αντίστοιχο ατύχημα στο οποίο μαχητικό αεροσκάφος κατέπεσε σε κατοικημένη περιοχή με αποτέλεσμα τον θάνατο πέντε ανθρώπων. Δεν αναφέρθηκαν απώλειες σε ανθρώπινες ζωές ούτε υλικές ζημιές από το αναφερόμενο ατύχημα. Το αεροσκάφος απογειώθηκε από την αεροπορική βάση Kalaikunda για μια πτήση ρουτίνας με έμπειρο κυβερνήτη. Το δελτίο τύπου από την Ινδική Πολεμική Αεροπορία αναφέρει χαρακτηριστικά: «Το αεροσκάφος συνετρίβη σε ακατοίκητη ελώδη περιοχή μόλις 15 λεπτά από την απογείωση του. Ο κυβερνήτης κατάφερε επιτυχώς να χρησιμοποιήσει το σύστημα εκτίναξης ενώ το αεροσκάφος κατέπεσε κοντά στο χωριό Duria, 40 χλμ ανατολικά της αεροπορικής βάσης Kalaikunda. Μετά την επιτυχή εγκατάλειψη ο κυβερνήτης προσεδαφίστηκε ασφαλής στο χωριό Patashpur από όπου και περισυνελέγη από διασωστικό ελικόπτερο. Επιτροπή διερεύνησης έχει συνταχθεί από την Ινδική αεροπορία προκειμένου να εξετάσει τα αίτια του ατυχήματος αμέσως μετά την ανάσυρση του αεροσκάφους. Ιορδανία, 26 Σεπτεμβρίου 2010 Αεροσκάφος της Πολεμικής Αεροπορίας της Ιορδανίας κατέπεσε σε στρατιωτική περιοχή. Σύμφωνα με δηλώσεις από το υπουργείο πληροφόρησης της Ιορδανίας το αεροσκάφος τύπου F-16 συνετρίβη λόγω τεχνικής βλάβης με αποτέλεσμα τον θανάσιμο τραυματισμό του κυβερνήτη. Κολομβία, 30 Σεπτεμβρίου 2010 Μαχητικό αεροσκάφος ισραηλινής κατασκευής Kfir TC-12 της Κολομβιανής Αεροπορίας (FAC), συνετρίβη πάνω σε λόφο. Το μαχητικό που βασίζεται σχεδιαστικά στο Mirage 5 απογειώθηκε από την αεροπορική βάση του Palanquero και πετούσε πάνω από αγροτική περιοχή ευρισκόμενο σε αποστολή αναγνώρισης στα πλαίσια της καταπολέμησης της λαθροϋλοτομίας. Χειμώνας 2010 η πτήση 9

10 Σε ανακοίνωση της FAC αναφέρεται ότι τα συνεργεία έρευνας και διάσωσης εντόπισαν σώους τους δύο χειριστές οι οποίοι είχαν χρησιμοποιήσει επιτυχώς το σύστημα αυτόματης εκτίναξης του αεροσκάφους, Σιγκαπούρη, 1 Οκτωβρίου 2010 Ελικόπτερο Apache AH-64 της Πολεμικής Αεροπορίας της Σιγκαπούρης (RSAF) προέβη σε αναγκαστική προσγείωση σε κατοικημένη αλλά ασφαλή από κτίρια περιοχή. Σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε το υπουργείο άμυνας της χώρας (MINDEF), το ελικόπτερο βρισκόταν σε προγραμματισμένη πτήση δοκιμής κατά την διάρκεια της οποίας αντιμετώπισε μηχανικά προβλήματα. Οι χειριστές επέλεξαν σωστά με την εμφάνιση του προβλήματος να βρουν ένα ασφαλή χώρο μακριά από κατοίκους και κτίρια, για να επιχειρήσουν την αναγκαστική προσγείωση. Μετά την προσγείωση διαπιστώθηκε πως και οι δύο χειριστές δεν τραυματίστηκαν και οι ζημιές περιορίστηκαν στο ουραίο πτέρωμα του ελικοπτέρου. Καναδάς, 4 Οκτωβρίου 2010 Η Καναδική Πολεμική Αεροπορία επιβεβαίωσε την καταστροφή από εχθρικά πυρά ενός ελικοπτέρου τύπου Chinook πάνω από την επαρχία Panjwaii στο Αφγανιστάν.Μέχρι στιγμής δεν έχει καταστεί δυνατή η αναγνώριση του όπλου που χρησιμοποιήθηκε από τους επαναστάτες. Σύμφωνα με αναφορές από την Αεροπορική Βάση του Kandahar, το ελικόπτερο δέχθηκε πυρά επίγειου οπλισμού καθώς πετούσε στην περιοχή, με αποτέλεσμα το πλήρωμα και οι 21 επιβαίνοντες να προβούν σε αναγκαστική προσγείωση κοντά στο χωριό Armarah νοτιοδυτικά της πόλης Kandahar. Ο Διοικητής των Καναδικών αεροπορικών δυνάμεων στην περιοχή δήλωσε: Το μόνο που γνωρίζουμε είναι πως το ελικόπτερο κατερίφθη από εχθρική δραστηριότητα. Αυτό που δεν γνωρίζουμε είναι το όπλο που χρησιμοποιήθηκε. Όπως καταλαβαίνετε το ελικόπτερο ανεφλέγη μετά την αναγκαστική Π/Γ και αυτό καταστά αδύνατη την ανάλυση του ατυχήματος. Εικάζεται πως οι μαχητές Ταλιμπάν χρησιμοποίησαν θερμικά κατευθυνόμενους πυραύλους. Ιαπωνία, 4 Οκτωβρίου 2010 Ελικόπτερο τύπου UH-1H συνετρίβη στην Ιαπωνία, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό των δύο χειριστών και των δύω μηχανικών επί του ελικοπτέρου. Σύμφωνα με αυτόπτη μάρτυρα, το ελικόπτερο αιωρούντο 10 μέτρα από το έδαφος, όταν ξαφνικά ο χειριστής του φάνηκε να χάνει τον έλεγχο με αποτέλεσμα την συντριβή του στο έδαφος. ΗΠΑ, 8 Οκτωβρίου 2010 Αεροσκάφος F-16C Blk40 της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ υπέστη σοβαρές ζημιές κατά την διάρκεια τροχοδρόμησης μετά την φάση της προσγείωσης στην περιοχή Bagram. Ο χειριστής μόλις προσγείωσε το αεροσκάφος και ήρθε σε επαφή ο ριναίος τροχός στο έδαφος χρησιμοποίησε τα φρένα για να επιβραδύνει και παρατήρησε ισχυρή εκτροπή της πορείας του δεξιά. Χωρίς να μπορεί να επαναφέρει το αεροσκάφος χρησιμοποίησε το εκτινασσόμενο κάθισμα οπού και το εγκατάλειψε. Στη συνέχεια και οι τρεις τροχοί του αεροσκάφους ανασύρθηκαν και σταμάτησε τελικώς με την άτρακτο σε συρματόπλεγμα δίπλα στο διάδρομο υποστηριζόμενο από τις δεξαμενές καυσίμου και τους δύο πυραυλικούς φορείς. Ο κυβερνήτης διασώθηκε χωρίς να τραυματιστεί ενώ τα αίτια του ατυχήματος διερευνώνται από την επιτροπή ατυχημάτων του F-16 System Safety Program Office (SSPO). Ταϊλάνδη, 18 Οκτωβρίου 2010 Την σωρό ενός 31χρονου χειριστή ανέσυραν από τα συντρίμμια ενός αεροσκάφους F-16 της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας της Ταϊλάνδης, όταν ξαφνικά χάθηκε το στίγμα του από τα ραντάρ καθώς πετούσε πάνω από ορεινή περιοχή κοντά στο χωριό Den Mai Sung της επαρχίας Ban Tak. Ο άτυχος χειριστής είχε απογειωθεί νωρίς το πρωί και πετούσε σε εκπαιδευτική αποστολή τεσσάρων αεροσκαφών από την Chiang Mai στην Nakhon Sawan ενώ κατέπεσε στην περιοχή Tak ενώ οι άλλοι τρεις του σχηματισμού προσγειώθηκαν ασφαλώς στην αεροπορική βάση. Έρευνες διενεργούνται από ειδική 10 η πτήση Χειμώνας 2010

11 επιτροπή για να εξεταστούν οι συνθήκες που οδήγησαν στην πτώση του αεροσκάφους και τον τραγικό θάνατο του κυβερνήτη. Ρωσία 21/11/2010 πολύνεκρου δυστυχήματος ερευνώνται. Ισραήλ 11/11/2010 Μαχητικό F-16 της Αεροπορίας του Ισραήλ συνετρίβη στο νότιο τμήμα της χώρας κοντά στην πόλη Mitzpe Ramon, κατά την διάρκεια εκπαιδευτικής άσκησης, σύμφωνα με ανακοίνωση των Ισραηλινών αρχών. Τα δύο μέλη του πληρώματος μέχρι στιγμής αγνοούνται. Το αεροσκάφος συμμετείχε σε εκπαιδευτική πτήση ρουτίνας Μαχητικό MiG 31 Foxhound συνετρίβη χθες στην περιφέρεια Περμ των Ουραλίων. Οι δύο πιλότοι κατάφεραν να κάνουν επιτυχή χρήση του εκτινασσόμενου καθίσματος και δεν τραυματίστηκαν. Το Υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας καθήλωσε όλα τα MiG - 31 μετά το ατύχημα. Ο τόπος της συντριβής εντοπίστηκε και ξεκίνησαν άμεσα οι έρευνες για τα αίτια του ατυχήματος. Ινδία 20/11/2010 Ελικόπτερο Mil Mi-17 συνετρίβη σε ορεινή περιοχή βορειοανατολικά της Ινδίας κοντά στην Κινεζική μεθόριο, με αποτέλεσμα και οι 12 επιβαίνοντες να βρουν ακαριαίο θάνατο, όπως δήλωσε πηγή του υπουργείου Άμυνας, Το Mi-17 συνετρίβη εν μέσω κακοκαιρίας, λίγη ώρα μετά την απογείωση του από την Ταουάνγκ στο ομοσπονδιακό κρατίδιο Αρουνάτσαλ Πράντες, και ενώ κατευθυνόταν στο Γκαουαχάτι, στο κρατίδιο Ασάμ. Σύμφωνα με πληροφορίες οι 11 από τους νεκρούς ανήκαν στις τάξεις της Αεροπορίας και ένας σε αυτές του Στρατού, και υπηρετούσαν στην στρατιωτικοποιημένη μεθόριο Ινδίας - Κίνας. Τα αίτια του με άλλα 3 αεροσκάφη και χωρίς να αναφερθεί κάποιο πρόβλημα έχασε τον έλεγχο και κατέπεσε από ύψος 13,000ft. Όλα τα αεροσκάφη του τύπου καθηλώθηκαν με την είδηση του ατυχήματος και τα αίτια καθώς και η τύχη των δύο χειριστών ερευνώνται. Ν.Κορέα 11/11/2010 Αεροσκάφος RF-4C της Αεροπορίας της Νότιας Κορέας συνετρίβη κατά την διάρκεια εκπαιδευτικής αποστολής σε ορεινή περιοχή. Οι δύο χειριστές αναφέρθηκε πως τραυματίσθηκαν θανάσιμα. Τα αίτια ερευνώνται. Αραβικά Εμιράτα 22/11/2010 Εκπαιδευτικό αεροσκάφος των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (UAE) συνετρίβη στην περιοχή Ras Al Khaimah κατά την διάρκεια εκπαιδευτικής πτήσης. Το τύπου Hawk εκπαιδευτικό αεροσκάφος είναι διθέσιο αλλά στην συγκριμένη πτήση επέβαινε ένας χειριστής ο οποίος δεν κατάφερε να εγκαταλείψει βρίσκοντας τραγικό θάνατο. Τα αίτια της πτώσης δεν έχουν γίνει ακόμα γνωστά. Αλάσκα ΗΠΑ 16/11/2010 Τα συντρίμμια του μαχητικού αεροσκάφους F-22A Stealth το οποίο κατέπεσε 100 μίλια βόρεια της Αεροπορικής βάσης Elemendorf- Richardson, εντοπίστηκαν μετά από έρευνες. Το αεροσκάφος είχε απογειωθεί απογευματινές ώρες για μία τυπική νυχτερινή πτήση και βρισκόταν στον αέρα 1 ώρα και 20 λεπτά όταν το στίγμα του χάθηκε από τα ραντάρ. Το F-22A πετούσε σε σχηματισμό με άλλο ένα αεροσκάφος ιδίου τύπου και είχε αποσπασθεί στα πλαίσια της αποστολής του. Κατά την διαδικασία rejoin με το δεύτερο αεροσκάφος το οποίο εκείνη την στιγμή τελείωνε τον εναέριο ανεφοδιασμό του χωρίς κάποια ένδειξη ξαφνικά χάθηκε από τα ραντάρ. Ο χειριστής εντοπίστηκε νεκρός καθώς δεν κατάφερε να χρησιμοποιήσει το εκτινασσόμενο κάθισμα. Η διαδικασία περισυλλογής των τμημάτων του αεροσκάφους πρόκειται να διαρκέσει αρκετές εβδομάδες εξαιτίας της απειλής «επιβλαβών υλικών». Το συγκεκριμένο ατύχημα ήταν ουσιαστικά το πρώτο που συνέβη με αεροσκάφος που υπηρετεί σε μονάδα των ΗΠΑ. Θυμίσου πως... Για ένα θανατηφόρο ατύχημα, έχουν προηγηθεί μή θανατηφόρα ατυχήματα 30 περιστατικά που δέν αναφέρθηκαν 600 επικύνδυνες πράξεις Σκέψου τον συνάδελφο σου! Πέστο στη ΔΑΠΕ. fs.report@haf.gr Χειμώνας 2010 η πτήση 11

12 δραστηριοτητεσ ασφαλειασ πτησεων και εδαφουσ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗ ΣΥΣΚΕΨΗ ΤΟΥ NATO FLIGHT SAFETY PANEL ΣΤΗΝ ΣΛΟΒΕΝΙΑ. Το διάστημα από 14 έως 16 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε στην Ljubljana της Σλοβενίας η ετήσια σύσκεψη του ΝΑΤΟ FLIGHT SAFETY PANEL στην οποία και συμμετείχαν και εκπρόσωποι του ΓΕΑ/ΔΑΠΕ. Στην συγκεκριμένη σύσκεψη συζητήθηκαν θέματα ασφάλειας πτήσεων και εδάφους που απασχολούν τα μέλη της συμμαχίας. Συμμετείχαν 15 χώρες μέλη ενώ αντιπρόσωπο απέστειλε και η Σουηδία. Σημειώνεται ότι για πρώτη φορά στα πλαίσια του συγκεκριμένου panel έγιναν παρουσιάσεις από του συμμετέχοντες σχετικά με τις πρωτοβουλίες ΑΠΕ των χωρών τους. ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΟΔΗΓΗΣΗΣ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΩΝ Στα πλαίσια της συνεχούς προσπάθειας για την μείωση των ατυχημάτων και την εκπαίδευση στην ασφαλή οδήγηση δίτροχων οχημάτων, πραγματοποιήθηκε με επιτυχία από τις 9 έως τις 17 Σεπτεμβρίου, στην 115ΠΜ στα Χανιά το σεμινάριο οδήγησης μοτοσυκλετών, σύμφωνα με το αναγνωρισμένο πρόγραμμα «Motorcycle Safety Foundation (MSF)». Στόχος ήταν η εκπαίδευση από αμερικανούς εκπαιδευτές ενός αρχικού πυρήνα στελεχών της Π.Α. που αγαπούν τον κόσμο των δύο τροχών, διαθέτουν πολυετή εμπειρία στην οδήγηση δικύκλου ακόμα και σε αγωνιστικό επίπεδο και θέλουν να μεταδώσουν τις γνώσεις τους ως εκπαιδευτές στο «δίτροχο» προσωπικό της Π.Α. Στο σεμινάριο έλαβαν μέρος οκτώ στελέχη με πλήρη επιτυχία τα οποία στη συνέχεια θα παρακολουθήσουν αντίστοιχες εκπαιδεύσεις από ελληνικές σχολές όπως το «0-300 Riding School» στα Μέγαρα Αττικής. Τελικός στόχος είναι να μην υπάρχει προσωπικό της Αεροπορίας που οδηγεί μοτοσυκλέτες και δεν έχει παρακολουθήσει το συγκεκριμένο σεμινάριο. 12 η πτήση Χειμώνας 2010

13 ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ (27/9 1/10/2010) Στα πλαίσια της αδιάκοπης προσπάθειας της Π.Α. για την εξάλειψη των τροχαίων ατυχημάτων έχει καθιερωθεί ο εορτασμός της εβδομάδας οδικής ασφάλειας που σκοπό έχει να ευαισθητοποιήσει τα στελέχη της Π.Α. σε θέματα οδικής ασφάλειας και σωστής οδηγικής συμπεριφοράς. Φέτος ο εορτασμός πραγματοποιήθηκε σε όλες τις Μονάδες το διάστημα από 27 Σεπτεμβρίου έως και 1 Οκτωβρίου με πρόγραμμα εκδηλώσεων που καταρτίστηκε με τις ανάλογες κατευθύνσεις και οδηγίες των ΑΤΑ, ΔΑΥ και ΔΑΕ και περιελάμβανε μεταξύ άλλων τα εξής: Ανάγνωση Ημερησίων Διαταγών κου Α/ΓΕΑ, Α/ΑΤΑ, Δ/ΔΑΥ και Δ/ΔΑΕ. Βράβευση καλύτερου οδηγού Μονάδας. Ανάρτηση κατάλληλου διαφημιστικού υλικού σε οχήματα, χώρους εργασίας και συνάθροισης προσωπικού. Διανομή έντυπου ενημερωτικού υλικού. Διαλέξεις στο προσωπικό από διάφορους ομιλητές όπως τον κ. Αναστάσιο Μαρκουΐζο «Ιαβέρη», Αξκούς της Τροχαίας και βαθμοφόρους της Π.Α. Προβολή παρουσιάσεων και ταινιών με ανάλογο περιεχόμενο. ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΜΕ ΘΕΜΑ «ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗΣ Α/Δ ΕΛ.ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ» Στα πλαίσια συνεργασίας της Π.Α. με την ΥΠΑ, η διεύθυνση ΑΠΕ του ΓΕΑ συμμετείχε σε σεμινάριο στο ΑΔ.Ελ.Βενιζέλος με θέμα «ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗΣ Α/Δ ΕΛ.ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ» Συγκεκριμένα έγινε παρουσίαση του προγράμματος Ελέγχου και μείωσης Κινδύνων από πτηνά και άγρια ζώα. Το πρόγραμμα μελετά το φυσικό οικοσύστημα του Αεροδρομίου και της γύρω περιοχής και σκοπεύει στο να διαμορφώσει το τοπίο του Αεροδρομίου με την χρήση κατάλληλης χλωρίδας η οποία δεν προσελκύει πτηνά και άγρια ζώα. Η μείωση των κινδύνων από την πανίδα γίνεται με μακροπρόθεσμα και βραχυπρόθεσμα μέσα. Τα μακροπρόθεσμα μέτρα σκοπό έχουν να μοιάσουν και να εξαλείψουν τους παράγοντες που προσελκύουν τα πτηνά στο χώρο του Αεροδρομίου και περιλαμβάνουν: Σχεδιασμό του Αεροδρομίου ώστε να μειώνει τη διαθέσιμη τροφή και το νερό, καθώς και τις θέσεις φωλεοποίησης και κουρνιάσματος. Συνεχή μελέτη των ειδών της πανίδας και των δραστηριοτήτων της στον χώρο του Αεροδρομίου και των γύρω περιοχών. Υποβολή προτάσεων για τον καθορισμό χρήσεων γης εκτός Αεροδρομίου όπως η αποφυγή διαμόρφωσης χώρων που προσφέρουν τροφή και νερό σε πτηνά και ζώα. Τα βραχυπρόθεσμα μέτρα στοχεύουν στην άμεση απομάκρυνση των ζώων από ευαίσθητες περιοχές. Βιο-ακουστικά μέτρα, όπως ήχοι από κραυγές αρπακτικών, συναγερμού ή πανικού. Πυρο-ακουστικά μέτρα, σύντομοι δυνατοί ήχοι είτε ηλεκτρονικοί, είτε από όπλα. Τα μέτρα μείωσης των κινδύνων σχεδιάζονται από την Ομάδα Παρακολούθησης Πανίδας, η οποία παρακολουθεί τις δραστηριότητες της πανίδας στο χώρο του αερολιμένα από το πρώτο μέχρι το τελευταίο φώς καθημερινά. Για τον σχεδιασμό των μέτρων η Ομάδα συνεργάζεται με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών που παρακολουθεί τους πληθυσμούς των εντόμων στο αεροδρόμιο, την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία και άλλους φορείς. Χειμώνας 2010 η πτήση 13

14 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΤΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΔΑΦΟΥΣ Επιμέλεια: Σμχος (Ι) Δ. Κανέλλος Συντονιστής ΓΕΑ/ΔΑΠΕ CRM, ORM, MRM, TEM, LOSA, CW, CSA/MCAS, ASSP, SMS, WESS, HFACS, BASH κλπ., είναι τα ακρωνύμια από μερικά προγράμματα ΑΠΕ, που κυκλοφορούν στην διεθνή αλλά και στην εγχώρια «αγορά». Αφορμή λοιπόν για να γραφτεί αυτό το άρθρο, ήταν αυτή ακριβώς η πληθώρα των προγραμμάτων ΑΠΕ, τα οποία άρχισαν να γίνονται σιγά- σιγά γνωστά και σ εμάς, με την εισαγωγή μερικών από αυτά στην καθημερινή μας ζωή και των επιπτώσεων που μπορεί να έχουν στην εργασιακή νοοτροπία και στο περιβάλλον εργασίας μας. Όταν οι «αρμόδιοι» σκέφτηκαν να εισάγουν, για παράδειγμα, το CRM- MRM, ORM, ή το HFACS στην καθημερινότητά μας, προσδοκώντας στην βελτίωση των δεικτών των ατυχημάτων και την προαγωγή της παιδείας ΑΠΕ, δεν περίμεναν ίσως ότι η πληθώρα τέτοιων προγραμμάτων έκρυβε και τον κίνδυνο του μπερδέματος και της εξομοίωσης, με αποτέλεσμα αν όχι την δημιουργία στασιμότητας των δεικτών, σίγουρα όμως την υπερβολικά αργή εμφάνιση των ανωτέρω προσδοκιών. Ίσως σε κάποιους να φανεί παράξενο και να αναρωτιούνται αν ο παραπάνω συλλογισμός είναι σωστός, πριν όμως βιαστούν να βγάλουν συμπέρασμα, ας αφιερώσουν λίγο χρόνο διαβάζοντας το υπόλοιπο μέρος του άρθρου, που πραγματεύεται μία συνολική παρουσίαση των ανωτέρω προγραμμάτων και τότε θα είναι ελεύθεροι να αποφασίσουν αν θα συνεχίσουν να έχουν την ίδια εντύπωση ή θα αισθανθούν την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα και εμβάθυνση στους διάφορους όρους, προκειμένου να φθάσουν στο επιθυμητό αποτέλεσμα, δηλ. την διασφάλιση ενός υγειούς κλίματος ΑΠΕ. Ξεκινώντας από το CW (Culture Workshops), αυτό είναι ένα πρόγραμμα που λειτουργεί σαν προληπτικό εργαλείο, βοηθώντας τον Προϊστάμενο κάθε επιπέδου, να ανακαλύπτει θέματα και προβλήματα που έχουν σχέση με τον ανθρώπινο παράγοντα, ΠΡΙΝ εμφανιστεί το ατύχημα ή το περιστατικό στην ομάδα ή την Μονάδα του. Το ανωτέρω 14 η πτήση Χειμώνας 2010

15 πρόγραμμα αποτελεί ένα κομμάτι του προγράμματος ORM (Operational Risk Management). Υπογραμμίζεται ότι το πρόγραμμα ΔΕΝ λύνει τα προβλήματα του Προϊσταμένου, ούτε σφετερίζεται ή παραβιάζει την εξουσία του. Περνώντας στο CRM (Crew Resource Management), όπου ενυπάρχει και το MRM (Maintenance Resource Management), δεν έχω παρά να αναφέρω το σχόλιο ενός από τους αεροπόρους που παρακολούθησε διάλεξη για το CRM για πρώτη φορά, σε σεμινάριο για Προϊσταμένους. Εκεί αυτός είπε: «το CRM αποτελεί απάντηση στο φαινόμενο: περιμένοντας να συμβεί!». Εντυπωσιασμένος δε δήλωσε: «ότι θα κάνει ότι περνά από το χέρι του για να εφαρμόσει στην Μοίρα του το πρόγραμμα, προκειμένου να προλάβει επικίνδυνες καταστάσεις». Αυτή είναι και η επιδίωξη του Οργανισμού ή της Κεντρικής Υπηρεσίας, δηλ.: Πως θα «ρίξουμε» τον δείκτη ατυχημάτων ακόμη πιο χαμηλά, Πως μπορούμε να γίνουμε πιο αποτελεσματικοί σε σύνθετες απαιτήσεις, Πως μπορούμε να ελαττώσουμε το ρίσκο στην εκτέλεση των αποστολών μας, ελαχιστοποιώντας τα λάθη μας, συνεργαζόμενοι με τους άλλους συναδέλφους μας (αεροπόρους, σμηνίτες, ελεγκτές κλπ.). Η απάντηση υπάρχει πριν από σας για σας. Πρέπει όλοι να κοιτάξουμε στο δικό μας προσωπικό- τοπικό CRM-MRM και στην αποτελεσματική χρήση του στις πτήσεις αλλά και στο έδαφος. Αδυναμίες που παρουσιάζονται στις δεξιότητες συμπεριφοράς οι οποίες αποτελούν και τον κορμό του προγράμματος CRM, αποτελούν και την αιτία των περισσοτέρων αεροπορικών ατυχημάτων: Τα τελευταία χρόνια η μελέτη και εφαρμογή του CRM-MRM, έχει αναπτυχθεί- βελτιωθεί θεαματικά. Αυτό γίνεται ακόμη πιο σημαντικό, διότι η τεχνολογία και τα αφη έχουν και αυτά βελτιωθεί, ενώ ο ανθρώπινος παράγοντας έχει παραμείνει σχεδόν ο ίδιος. Τα ανθρώπινα λάθη συνεχίζουν να αποτελούν την κυριότερη αιτία των πάσης Χειμώνας 2010 η πτήση 15

16 Ερχόμενοι τώρα στο WESS (Web Enabled Safety System), βλέπουμε ότι αυτή αποτελεί ένα πρόγραμμα αναφοράς (με ηλεκτρονικό τρόπο) αεροπορικών ζημιών, το οποίο τείνει να αποτελέσει στο μέλλον την κύρια μέθοδο αναφοράς των πάσης φύσεως ατυχημάτων. Σκοπό έχει να διευκολύνει την γρήγορη και με σαφήνεια αποστολή, της φύσεως ατυχημάτων και αναποτελεσματικότητας της εκτέλεσης των αποστολών της ΠΑ. Προκειμένου λοιπόν να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τα παραπάνω, θα πρέπει να πέρα από την εφαρμογή αυτή καθ αυτή του CRM- MRM, να εφαρμόζουμε προληπτικά και το CW ή κάποια μορφή αυτού, προεκτείνοντας την συζήτηση με το προσωπικό μας. Έχει αποδειχθεί ότι προχωρημένες συζητήσεις με το προσωπικό σε σχέση με την διαχείριση του απαιτούμενου έργου συνεισφέρει τα μέγιστα στις σχέσεις μεταξύ των, αναπτύσσει τις δεξιότητές του, βοηθά τον Προϊστάμενο να αντιλαμβάνεται πιο έγκαιρα την έναρξη των προβλημάτων και ταυτόχρονα να αναπτύσσει διαδικασίες για την θεραπεία αυτών και την επιτυχή εκτέλεση της αποστολής. αρχικής- τελικής αναφοράς ενός συμβάντος ή ατυχήματος. Αυτή αποστέλλεται από τους αρμόδιους προς τα κέντρα ΑΠΕ, ενώ παράλληλα κοινοποιείται σε όλη την αεροπορική κοινότητα. Είναι ανοικτή σε οποιαδήποτε επιστροφή, υπόδειξη από την κοινότητα προς τα κέντρα ΑΠΕ, τα οποία σκοπό έχουν να βοηθήσουν να βελτιωθεί αφ ενός το πρόγραμμα και αφ ετέρου να συνεισφέρουν στην διερεύνηση του συμβάντος. Συνεχίζοντας στο CSA/MCAS (Command Safety Assessments/ Maintenance Climate Assessment Surveys), βλέπουμε ότι αυτά αποτελούν κατευθύνσεις της Κεντρικής Υπηρεσίας, και αφορούν τις πρακτικές που πρέπει να ακολουθηθούν από το εμπλεκόμενο προσωπικό σε επιχειρησιακό και τεχνικό επίπεδο. Εστιάζουν στα κύρια σημεία του Οργανισμού τα οποία παίζουν σημαντικό ρόλο στην αλληλουχία των ενεργειών για την πρόκληση ενός ατυχήματος. Προκειμένου να συνταχθούν αυτές οι κατευθύνσεις, διεξάγονται διάφορες έρευνες διανέμοντας ερωτηματολόγια ανά τις Μονάδες με υψηλούς ή χαμηλούς δείκτες ατυχημάτων, με ανάλογες ερωτήσεις. Με κατάλληλα προσαρμοσμένες ερωτήσεις τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών 16 η πτήση Χειμώνας 2010

17 είναι διαθέσιμα μόνον στους Διοικητές των εν λόγω Μονάδων, οι οποίοι έχουν την άνεση να τα μελετήσουν και να τα συγκρίνουν με τέτοια άλλων Μονάδων, τύπων αφων, κλπ. και να πάρουν αν χρειαστεί τα ανάλογα μέτρα πρόληψης. Προσεγγίζοντας το ORM/MRM (Operational Risk Management/ Maintenance Risk Management), διαπιστώνουμε ότι, έχουν εφαρμογή σε ότι και αν κάνουμε. Παρ όλα αυτά, παρατηρούμε ότι πολλά ατυχήματα θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί αν είχαν ακολουθηθεί οι αρχές ORM/MRM. Για τον λόγο αυτό, πολλοί Οργανισμοί δουλεύουν στους τομείς της Ηγεσίας, πολιτικής, εκπαίδευσης, παροχής οδηγιών, επιστροφής των συμπερασμάτων από τις εφαρμογές των προγραμμάτων ΑΠΕ και έλεγχο αυτών, προκειμένου να καταφέρουν να ελαχιστοποιήσουν τον δείκτη των πάσης φύσεως ατυχημάτων. Έτσι, το «Operational» μπροστά από το ORM, θα μπορούσε να αντικατασταθεί και από το (Off Duty), καθ ότι τα τροχαία ατυχήματα σε καιρό ειρήνης αποτελούν και τον κύριο παράγοντα αύξησης του δείκτη. To MRM, είναι μια διαδικασία που αποσκοπεί στην βελτίωση της επικοινωνίας, της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας των αεροπορικών επιχειρήσεων. Η αποτελεσματικότητα μετριέται μέσα από της ελάττωση των σφαλμάτων συντήρησης και την βελτίωση της ατομικής συνεργασίας του κάθε ενός μέσα στην ομάδα. Το πρόγραμμα βοηθά ακόμη στο να αλλάξει την παιδεία ΑΠΕ, βελτιώνοντας την διάθεση του προσωπικού για εργασία και την εστίασή του στην ΑΠΕ. To TEM (Threat Error Management): Ο ευκολότερος τρόπος να κατανοήσουμε το ΤΕΜ, είναι να το παρομοιάσουμε με την αμυντική οδήγηση των αυτοκινητιστών. Ο σκοπός της αμυντικής οδήγησης, δεν είναι να διδάξει πώς οδηγείται ένα όχημα αλλά να δώσει έμφαση στις τεχνικές που ελαχιστοποιούν το ρίσκο. Παρόμοια, το ΤΕΜ δεν διδάσκει τεχνικές πτήσης αλλά αντ αυτού προάγει μια φιλοσοφία πρόληψης και παρέχει τεχνικές για μεγιστοποίηση των περιθωρίων λάθους, παρά την πολυπλοκότητα του περιβάλλοντος της πτήσης. Με αυτή την έννοια, η εκπαίδευση ΤΕΜ μπορεί να οριστεί ως αμυντική πτήση για τους Ιπτάμενους. Πιο συγκεκριμένα: το ΤΕΜ προτείνει ότι οι απειλές (όπως η κακοκαιρία), τα λάθη (όπως όταν ένα ιπτάμενος επιλέξει λάθος αυτοματισμό), και μη επιθυμητές καταστάσεις τους Α/Φ (όπως η απόκλιση ύψους), είναι καθημερινά φαινόμενα που τα πληρώματα αέρος πρέπει να τα αντιμετωπίζουν με ασφάλεια. Επομένως, για τα πληρώματα που διαχειρίζονται επιτυχώς αυτά τα περιστατικά, ισχύει η υπόθεση ότι αυξάνουν δυνητικά τα περιθώρια ασφάλειας. Από αυτό πηγάζει ο κύριος στόχος του ΤΕΜ: να παρέχει δηλ. την καλύτερη δυνατή υποστήριξη στα πληρώματα στο να διαχειρίζονται απειλές, λάθη και μη επιθυμητές καταστάσεις του Α/Φ. Το LOSA(Line Operations Safety Audit), είναι ένα «προαιρετικό- εθελοντικό» πρόγραμμα αξιολόγησης στους χώρους εργασίας. Μέχρι σήμερα έχει εφαρμοστεί κυρίως σε πολιτικές αεροπορίες και σε τομείς όπως: Ασφάλειας πτήσεων, εκπαίδευσης, Ιπταμένων πληρωμάτων και σε μεγάλα βιομηχανικά συγκροτήματα. Ακόμη, είναι μια διαδικασία που λαμβάνει χώρα κατά τις τακτικές προγραμματισμένες πτήσεις, προκειμένου να συλλεγούν στοιχεία για τις περιβαντολλογικές συνθήκες, επιχειρησιακή πολυπλοκότητα και απόδοση του πληρώματος αέρος. Χειμώνας 2010 η πτήση 17

18 Η συλλογή εμπιστευτικών δεδομένων και η διαβεβαίωση των Ιπτάμενων ότι δεν «απειλούνται», αποτελούν ουσιώδεις προϋποθέσεις για την εκτέλεσή του. Το LOSA τέλος, παρέχει μια στιγμιαία διαγνωστική εικόνα των δυνατών και αδύνατων σημείων του οργανισμού. Το πρόγραμμα ASSP (Aviation Safety Survey Program), δείχνει να είναι παρόμοιο με το LOSA, αλλά στην ουσία είναι διαφορετικό. Πρόκειται για επιτελικές επισκέψεις έρευνας, οι οποίες γίνονται είτε τη αιτήσει των ενδιαφερομένων είτε διατάσσονται από την κεντρική υπηρεσία και σκοπό έχουν να ανακαλύψουν αιτίες και προβλήματα πριν αυτά εξελιχθούν σε ατυχήματα. Δεν είναι επιθεώρηση αλλά παρακολούθηση της λειτουργίας μιας Μονάδας και καταγραφή των παρατηρήσεων. Ασφαλώς τα αποτελέσματα δεν ανακοινώνονται πέραν της ενδιαφερομένης μονάδας. Από την άλλη μεριά έχουμε το HFACS (Human Factor Analysis Classification System), το οποίο είναι ένα σύστημα ανάλυσης ατυχημάτων, που προσδιορίζει τις ανθρώπινες αιτίες και προσφέρει ένα πολύτιμο εργαλείο στην διαδικασία διερεύνησης αυτών. Ανακαλύφθηκε και αναπτύχθηκε από Αμερικανούς (Dr Scott Shappell & Dr Doug Wiegmann της Αμερικ. Πολιτικής Αεροπορίας). Βασίζεται στο μοντέλο του ανθρώπινου λάθους του Reason: Swiss Cheese (το οποίο ψάχνει το ανθρώπινο λάθος μέσα από τα τέσσερα επίπεδα), εστιάζοντας στις ατυχείς ενέργειες, στις προϋποθέσεις που οδηγούν σ αυτές, στην ανεπιτυχή επίβλεψη από τους προϊσταμένους, και στις αδυναμίες του Οργανισμού. Παράλληλα, το BASH (Bird Aircraft strike Hazards), αποτελεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα αντιμετώπισης των πτηνών, με σκοπό την ελάττωση των ζημιών που προκαλούνται από τις προσκρούσεις των αφων με αυτά, ζημιές που έχουν τελικό αντίκτυπο στο κόστος (έμψυχο και άψυχο υλικό) και στην ελάττωση της αποτελεσματικότητας των αεροπορικών αποστολών. Το πρόγραμμα εφαρμόζεται κυρίως σε περιοχές γύρω από τα Αμια και σε περιοχές χαμηλών πτήσεων. Βασίζεται σε βάση δεδομένων που αφορά κυρίως τα πτηνά και η οποία στηρίζεται σε λεπτομερή στατιστική ανάλυση των κινήσεών τους, των συνήθειών τους και του περιβάλλοντος που αυτά πετούν. Τέλος, το SMS (Safety Management Systems), αποτελεί μία ολοκληρωμένη προσέγγιση του συνόλου των συστημάτων και μεθόδων ασφαλείας πτήσεων ενός Οργανισμού ή μιας Αεροπορίας. Η Π.Α. εφαρμόζει αυτήν την ολοκληρωμένη προσέγγιση στην ΑΠΕ εδώ και χρόνια, με την οργάνωση που έχει αναπτύξει (φορείς ΑΠΕ- ΔΑΠΕ). Ουσιαστικά, πρόκειται για μία συνολική- αρμονική συνεργασία όλων των μεθόδων και εργαλείων πρόληψης και αντιμετώπισης των πάσης φύσεως ατυχημάτων που περιλαμβάνουν τα ανωτέρω αναλυθέντα, όπως τα συστήματα αναφορών, προγράμματα βραβεύσεων και εκπαίδευσης κλπ. Αναλύοντας λοιπόν συνοπτικά τα παραπάνω προγράμματα ΑΠΕ που κυκλοφορούν στην αεροπορική «αγορά» και συνδυάζοντας αυτά και με τα αντίστοιχα 18 η πτήση Χειμώνας 2010

19 που έχουν εκπονηθεί από την Κ.Υ., βλέπουμε ότι όλα έχουν ένα κοινό σκοπό: την βελτίωση της παιδείας ΑΠΕ. Oι στατιστικές που αυτά παρουσιάζουν και οι γενικότερες πληροφορίες τους, μπορούν να βοηθήσουν στον καθορισμό των προτεραιοτήτων και στην λήψη των αποφάσεων. Τα τελικά συμπεράσματα των διερευνήσεων που έχουν λάβει υπ όψη τα ανωτέρω προγράμματα, μπορούν να κρατήσουν τον κόσμο μακριά από ειδικά ατυχήματα. Τέσσερα από τα ανωτέρω και όχι μόνον προγράμματα, όπως τα: ORM, climate assessment, CW, and safety surveys, υπόσχονται να παίξουν στο μέλλον σημαντικό ρόλο στην βελτίωση των προγραμμάτων ΑΠΕ. Από την άλλη πλευρά, τα κέντρα ΑΠΕ, στην δική μας περίπτωση η ΓΕΑ/ΔΑΠΕ, θα πρέπει να συνεχίζει να εκπονεί μελέτες ΑΠΕ, οι οποίες θα πρέπει να εστιάζουν σε όσο το δυνατόν πιο συγκεκριμένες ομάδες εργαζομένων. Θα πρέπει να επιμένουμε στην εφαρμογή του ORM και εκεί να προσφέρουμε όσον το δυνατόν περισσότερη βοήθεια. Ολοκληρώνοντας το άρθρο ελπίζω να συνέβαλα στον προβληματισμό του αναγνώστη για «ξεκαθάρισμα» των όρων- ακρωνυμίων στα προγράμματα ΑΠΕ και στο να αισθανθεί ο κάθε ένας από εμάς την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα και εμβάθυνση στους διάφορους όρους, προκειμένου να φθάσουμε σαν Π.Α. στο επιθυμητό αποτέλεσμα, δηλ. την προαγωγή παιδείας ΑΠΕ. Όταν κάθε ένστολος ή πολίτης που εργάζεται για την Π.Α. καταφέρει να διαχειρίζεται αποτελεσματικά το ORM, σε κάθε απαίτηση της εργασίας του ή σε κάθε συμβάν που του παρουσιάζεται, ο βαθμός εμφάνισης των ατυχημάτων θα ελαττωθεί σημαντικά. Ένα απλό λάθος, μία λάθος κρίση ή στιγμιαία διαφυγή της προσοχής είναι ικανά να προκαλέσουν ατύχημα. Βιβλιογραφία: Περιοδικό Mech Approach: AVIATION3750 Aviation Safety: The Way Ahead, Naval Aviation Schools Command s CRM website: https: // ORM.-MRM The way ahead (σχόλια από παρουσίαση που έγινε σε συγκέντρωση Διοικητών της USAF το 2009). The Human Factor Analysis and Classification System (HFACS) ssues/julaug04 HFACS Analysis of Military and Civilian Aviation Accidents: A North American Comparison. ISASI, Bird Aircraft Strike Hazard (BASH) Management Techniques AFMAN Βιογραφικό συγγραφέα: Ο Σμχος (Ι) Δημήτριος Κανέλλος Α. Μ.: (12519), ανήκει στην 53η σειρά Ιπταμένων της Σ.Ι. Απεφοίτησε το 1981 και εν συνεχεία τοποθετήθηκε: στην 117Π.Μ./338 ΜΔ/Β, στη ΣΙ/ΣΜΑΕΚ σαν επόπτης Ιπταμένων, στη ΣΠΑ σαν εκπαιδευτής, ΣΞΓ σαν Δκτης, σαν Αεροπ. Ακόλουθος της Ελλάδας στην Άγκυρα της Τουρκίας, στην 131 Σ.Μ σαν Υδκτης και στην 131 Σ.Μ. σαν Δκτης Είναι απόφοιτος της Σχολής Πολέμου Αεροπορίας και της αντίστοιχης των ΗΠΑ (ACSC). Σήμερα υπηρετεί στο ΓΕΑ/ΓΕ/ΔΑΠΕ, σαν Συντονιστής, όπου ασχολείται με την πρόληψη και την διερεύνηση των ατυχημάτων στην Π.Α. Χειμώνας 2010 η πτήση 19

20 Ε Π Ι Δ Ρ Α Σ Ε Ι Σ Τ Ω Ν Δ Ε Ι Κ Τ Ω Ν L A S E R Τ Η Ν Υ Χ Τ Α Του Σμχου (Ι) Ευθυμίου Χαραλαμπίδη Μετάφραση-Διασκευή από το περιοδικό: On Target(2010). The Effects of Laser Pointers on Night Aviation Canada: Flight Safety Ο κίνδυνος Οι δείκτες laser είναι εργαλεία. Όταν χρησιμοποιούνται κατάλληλα, μπορούν να αποτελέσουν ένα πολύ αποτελεσματικό και χρήσιμο μέσο. Όμως, όπως ισχύει για κάθε εργαλείο, υπάρχουν κάποια μέτρα ασφαλείας που πρέπει να τηρούνται. Οι δείκτες laser χειρός που κυκλοφορούν σήμερα στο εμπόριο είναι αρκετά ισχυροί, ικανοί να προκαλέσουν ακόμα και ανάφλεξη από απόσταση και έχουν αρκετή ισχύ ώστε να προκαλέσουν μόνιμες βλάβες. Και, φυσικά, έχουν τη δυνατότητα να παρεμποδίζουν τη νυχτερινή πτήση. Νομικές προεκτάσεις Τα περιστατικά παρενοχλήσεων πληρωμάτων αφων με ακτινοβολία laser ολοένα και αυξάνουν στην πολιτική και πολεμική αεροπορία και το πρόβλημα φαίνεται να χειροτερεύει με τον καιρό. Σύμφωνα με το νόμο, ο φωτισμός αφων με laser θεωρείται αδίκημα και μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα αυστηρά πρόστιμα ή ακόμα και φυλάκιση. Για να αντιληφθούμε γιατί υπάρχει τόσο μεγάλη ανησυχία, είναι σημαντικό να γνωρίσουμε λίγα περισσότερα πράγματα για το θέμα. Κατηγορίες laser Η ακτινοβολίες laser χωρίζονται σε κατηγορίες ανάλογα με την ισχύ εξόδου. Με εξαίρεση τη βιομηχανική χρήση του laser για κοπή ατσαλιού στις υπόλοιπες περιπτώσεις τα επίπεδα ισχύος εκφράζονται σε milliwatts (mw) Σύμφωνα με τον πίνακα 1 με εξαίρεση την περίπτωση που θέλετε να τυφλώσετε το ακροατήριό σας, οι δείκτες laser ανήκουν στην κατηγορίακλάση 3R. Θεωρούνται σχετικά ασφαλείς αλλά εγκυμονούν κινδύνους στην περίπτωση που υπάρχει απευθείας οπτική επαφή. Τα laser κλάσης 3Β 20 η πτήση Χειμώνας 2010