Η διδασκαλία, εκμάθηση, πιστοποίηση της ελληνικής σε ΑμεΑ

Transcript

1 Η διδασκαλία, εκμάθηση, πιστοποίηση της ελληνικής σε ΑμεΑ Η διδασκαλία της ελληνικής ως ξένης/δεύτερης γλώσσας σε άτομα με αναπηρία όρασης : από την προσαρμογή του υλικού έως τη διδασκαλία στην τάξη Κατερίνα Αθανασιάδου

2 Η ομάδα εργασίας για άτομα με αναπηρία στην όραση Κατερίνα Αθανασιάδου Δήμητρα Ζούμα

3 Πώς προέκυψε η ανάγκη δημιουργίας υποστηρικτικού υλικού για τη συγκεκριμένη ομάδα στόχο; Μεγάλος αριθμός ατόμων με αναπηρία στην όραση που μαθαίνουν ελληνικά (μητρική, δεύτερη ξένη γλώσσα) Συμμετοχή σε εξετάσεις πιστοποίησης Παροχή ίσων ευκαιριών Προσαρμογή εξεταστικών θεμάτων Σύνταξη οδηγιών προς τα εξεταστικά κέντρα ανά τον κόσμο Ελλειψη προσαρμοσμένων εκπαιδευτικών υλικών για τα ελληνικά Έλλειψη κατάλληλης μεθοδολογίας για τη διδασκαλία της ελληνικής σε ΑμεΠΟ Έλλειψη υποστηρικτικού υλικού

4 Ποιοι είναι οι μαθητές με αναπηρία στην όραση ; μαθητές τυφλοί μαθητές με χαμηλή όραση

5 Πώς διαγιγνώσκουμε την αναπηρία στην τάξη: Ενδείξεις οπτικής αναπηρίας Συμπτώματα ανωμαλιών στην εξωτερική εικόνα ματιών Μορφασμοί, ζαλάδες, πονοκέφαλοι Aδέξιες κινήσεις Aστάθεια στην ποσότητα ή στην ποιότητα των σχολικών εργασιών, Aσυνήθιστη κόπωση κατά τη διάρκεια ή μετά το τέλος μιας οπτικής εργασίας, Eλαττωμένη προσοχή ή η αδυναμία συγκέντρωσης, Aσυνήθιστη γραφή και διαστήματα γραμμάτων και λέξεων, Προβλήματα στην ανάγνωση

6 Αξιολόγηση της όρασης και πού απευθυνόμαστε Τι αξιολογούμε στην όραση; ποσότητα της όρασης (οπτική οξύτητα) λειτουργική όραση Ποιο άτομο θεωρείται τυφλό; οπτική οξύτητα > 1/20 της φυσιολογικής στον οφθαλμό που βλέπει καλύτερα και με την καλύτερη δυνατή διόρθωση. Περιφερική όραση περιορισμένη στις 10 μοίρες κεντρικά ή λιγότερο Πού απευθυνόμαστε; Αξιολόγηση στα ΚΕΔΔΥ

7 Γενική Παρουσίαση του Υποστηρικτικού Υλικού Ηλεκτρονικό περιβάλλον του Έργου: Οδηγίες προσαρμογής διδακτικού υλικού Οδηγίες προσαρμογής-μεταγραφής 2 διδακτικών εγχειριδίων Μεταγραφή επιλεγμένων ενοτήτων για εκτύπωση σε Braille Διδακτικές προτάσεις για τη διδασκαλία λεξιλογίου, γραμματικής και προφοράς, για τη χρήση υποστηρικτικής τεχνολογίας, Η/Υ, και ειδικών λογισμικών Άρθρα- μελέτες σχετικά με την τύφλωση και τη διδασκαλία της ελληνικής σε άτομα με τύφλωση

8 Τι δυσκολίες έχει ο μαθητής με αναπηρία στην όραση; Στην πρόσβαση στις μη λεκτικές μεθόδους επικοινωνίας Κατανόηση μόνο σε ότι ακούνε. Στη συγκράτηση της οπτικής μορφής μιας λέξης, Στην ορθογραφία Στην ταχύτητα γραφής (αργή λόγω του Braille) Στην πρόσβαση σε έντυπο εκπαιδευτικό υλικό Στη συγγραφή σημειώσεων στην τάξη, εργασιών και γραπτών δοκιμασιών και στην επισήμανση σημείων του κειμένου Στην πρόσβαση στον πίνακα της τάξης και στο υλικό που προβάλλεται στην τάξη Στη χρήση των υποστηρικτικών τεχνολογιών και ειδικών λογισμικών

9 Τι πρέπει να κάνει ο δάσκαλος; ΠΡΙΝ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ 1) Ανάλυση αναγκών και έρευνα για: Ποσοστό απώλειας της όρασης Ηλικία Ερεθίσματα Οικογενειακό περιβάλλον Χρονικό σημείο έναρξης της παρέμβασης, Ποιότητα της εκπαίδευσης Πρόσθετες δυσλειτουργίες 2) Προσαρμογή εκπαιδευτικού υλικού ακουστική μορφή ( εξυπηρετεί και τις δυο ομάδες μαθητών) απτική μορφή (χρήστες της Braille) μεγεθυσμένη μορφή ( μαθητές με μειωμένη όραση)

10 Πώς πετυχαίνουμε την πρόσβαση Μαθητής στο υλικό; Ακρόαση κειμένου στον υπολογιστή Εκτύπωση Braille Ανάγνωση μέσω προγράμματος μετατροπής συμβατικού κειμένου σε χαρακτήρες Braille Ανάγνωση μεγεθυσμένη μορφή. Δάσκαλος Επεξεργασία του υλικού Χρήση των ειδικών λογισμικών και μέσων (hardware,software,σαρωτής,λογισμικό οπτικής αναγνώρισης χαρακτήρων, μηχάνημα παραγωγής απτικών γραφίκών)

11 Γενικές οδηγίες προσαρμογής υλικού 1) Επιλογή του υλικού : Απαλοιφή οπτικών πληροφοριών Οικονομία αναλωσίμων και χρηστικότητα 2) Διαμόρφωση σελίδας : Στοίχιση κειμένου αριστερά Απαλοιφή στοιχείων Γραμμική διάταξη Ομαδοποίηση δεδομένων Χρήση τρικ Αρίθμηση ασκήσεων με διάφορους τρόπους

12 Μεθοδολογικές προσεγγίσεις Eπικοινωνιακή προσέγγιση σε συνδυασμό Ολική Σωματική Αντίδραση (1977) (Total Physical Response)

13 Ο ρόλος του δασκάλου Αξιολόγηση αναγκών, ιδιαιτέρων χαρακτηριστικών και περιορισμών Δημιουργία κατάλληλου καθοδηγητικού υλικού Ρεαλιστικοί στόχοι και περισσότερος χρόνος για να ολοκληρώσει την εργασία του Επισκέψεις και απτικές εμπειρίες Κατανόηση γλώσσας και χρήση της έννοιας που διδάσκεται Άσκηση των άλλων αισθήσεων (αφή, γεύση, όσφρηση, ακοή κλπ) Νέες τεχνολογίες Ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων Κινητικότητα Έλεγχος κινήσεων του σώματος

14 Κατανόηση Προφορικού Λόγου Δυσκολία μαθητών : Έλλειψη πρόσβασης στις μη λεκτικές μεθόδους επικοινωνίας Αποκλειστικά ακουστική κατανόηση Αντιμετώπιση: Διδασκαλία από μικρή ηλικία δεξιοτήτων ακρόασης (συνειδητοποίηση, εντοπισμός,ακουστική διάκριση του ήχου, ακουστική μνήμη). Έλεγχος των θορύβων του περιβάλλοντος Διαρρύθμιση τάξης Κυμαινόμενος τόνος και ένταση στην ομιλία Ακουστική συμπλήρωση Προσφώνηση όταν απευθύνει το λόγο

15 Παραγωγή Προφορικού Λόγου Δυσκολία στην αλληλεπίδραση : Γλώσσα σώματος Εκφράσεις του συνομιλητή Πλατειασμός Αντιμετώπιση: Διδασκαλία συμβατικών τρόπων ομιλίας και συνομιλίας Ομαδικές εργασίες Κατανόηση επικοινωνιακού στόχου και εκφωνημάτων του συνομιλητή Διδασκαλία νευμάτων και γλωσσικού τονισμού Διδασκαλία κινήσεων σώματος Εξήγηση ήχων

16 Κατανόηση Γραπτού Λόγου Διττός ρόλος δασκάλου: Καλλιέργεια στρατηγικών για το Braille στην ξένη γλώσσα Καλλιέργεια στρατηγικών για κατανόηση του γραπτού λόγου Δυσκολία Αργός ρυθμός στην ανάγνωση της γραφής Braille Έλλειψη πρόσβασης σε γραπτά αυθεντικά κείμενα Αντιμετώπιση Γνώση των αποτελεσματικών προσεγγίσεων και υλικών για τη διδασκαλία της ανάγνωσης και της χρήσης της υποστηρικτικής τεχνολογίας Γνώση συμβόλων ξένης γλώσσας στη γραφή Braille Διδασκαλία διπλών συμβόλων Γνώση αναγνωστικών επιδόσεων των μαθητών με προβλήματα όρασης.

17 Παραγωγή Γραπτού Λόγου Δυσκολία Δραστηριότητες σχολιασμού Στη συγκράτηση της οπτικής μορφής μιας λέξης, Στην ορθογραφία Στην ταχύτητα γραφής (λόγω του Braille) Αντιμετώπιση Διδασκαλία της δακτυλογράφησης ή επεξεργασίας κειμένου. Καλλιέργεια στρατηγικών μάθησης

18 Διδασκαλία Λεξιλογίου Τρόποι διδασκαλίας λεξιλογίου Κατανόηση από τα συμφραζόμενα Ορισμός Σημασιολογικές σχέσεις Συνειρμοί : ηχητικές εικόνες Μίμηση Επίδειξη με αντικείμενα : αντικείμενα στην τάξη ή τρισδιάστατα αντικειμένα

19 Παράδειγμα Στάδιο προθέρμανσης Εξηγούμε στους μαθητές ότι πρόκειται να ακούσουν έναν διάλογο (σελ 130). Έχουμε φροντίσει ώστε να έχουμε μαζί μας ορισμένα αντικείμενα από το διάλογο (π.χ. σοκολάτα, καραμέλες, πορτοκάλια, κουλουράκι, κουτάλι κλπ)τους δίνουμε να επεξεργαστούν τα αντικείμενα και τους ζητάμε να μαντέψουν ποιοι μπορεί να μιλούν και για ποιο θέμα. Με τη δραστηριότητα αυτή οι μαθητές συνδέουν τα αντικείμενα με πιθανά θέματα για τα οποία κάνουν πρόβλεψη. Παρουσίαση Οι μαθητές ακούν το διάλογο προκειμένου να διαπιστώσουν αν βρήκαν τη σωστή απάντηση στην προηγούμενη δραστηριότητα. Ακολουθούν ασκήσεις ελεγχόμενες, καθοδηγούμενες και επικοινωνιακές

20 Ελεγχόμενη δραστηριότητα Πρακτική Μοιράζουμε το κομμάτι του διαλόγου που ακούσαμε εκτυπωμένο σε Braille. Τους ζητάμε να το διαβάσουν και τους λέμε ότι το κείμενο έχει δίπλα σε ορισμένες λέξεις αριθμούς. Τους ζητάμε να βρουν τις λέξεις με τους αριθμούς και να τις γράψουν παρακάτω στα κενά, στον ενικό αριθμό. Διάλογος -Τι θέλετε να φάτε; -Ξυλοπόδαρος: - Εγώ θα ήθελα μακαρόνια(1) με κόκκινη (2) σάλτσα και κρέας (3). -Κυρία Κατίνα: - Κοτόπουλο(4) με ξύδι(5) και λάδι για μένα κλπ Λέξεις 1. τα το..

21 Η Διδασκαλία της Γραμματικής Διδακτικό υλικό σχετικό με γεγονότα της καθημερινής ζωής (realia) Ράβδοι Cuisenaire Σώμα ( τεχνικές της Ολικής Σωματικής Απόκρισης )(Total Physical Response) Κάρτες Γραφής Braille Ομαδικές Ασκήσεις Επαναληπτικές Ομαδικές Ασκήσεις Ομαδικές Ασκήσεις Αντικατάστασης Ομαδικές Ασκήσεις Εμβάθυνσης Ομαδικές Ασκήσεις Μετατροπής Ασκήσεις «Κυματισμού»

22 Ελεγχόμενη δραστηριότητα 1 Παράδειγμα Παρακάτω θα διαβάσετε το ημερολόγιο του Πέτρου ο οποίος έγραψε για τα γενέθλια του παππού του και το πάρτι που του ετοιμάζουν. Από το κείμενο όμως λείπουν τα ρήματα, τα οποία βρίσκονται αριθμημένα στην αρχή του κειμένου. Μπορείτε να συμπληρώσετε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο του ρήματος που λείπει; Οι απαντήσεις σας μπορούν να δοθούν ως εξής: Παράδειγμα : Λύση : 0 να έρθουν

23 Ρήματα: Έρχομαι/έχω/βάζω/ετοιμάζω/πίνω/μαγειρεύω/πίνω/δεν έχω/παίρνω/έρχομαι/γιορτάζω Ημερολόγιο Πέτρου Σήμερα είναι τα γενέθλια του παππού και του ετοιμάζουμε πάρτι. Στο πάρτι μπορούν να.0 μόνο συγγενείς. Η τούρτα που θα κάνει η μαμά πρέπει να 1 μόνο σοκολάτα γιατί δεν αρέσει τίποτα άλλο στον παππού. Στην τούρτα σκεφτόμαστε να.2.. και τα 80 κεράκια, όσα είναι τα χρόνια του παππού. Ο πατέρας ανέλαβε να..3. ουζάκι με γαύρο γιατί στον παππού αρέσει να.4..ούζο. Τα παιδιά με τη μητέρα ανάλαβαν να.5 για κύριο πιάτο κοτόπουλο πατάτες. Όλοι μαζί αποφάσισαν να. 6 σαμπάνια με το φαγητό, ενώ είπαν να..7.. για φρούτο φράουλες γιατί δεν τις τρώει ο παππούς. Μαζέψαμε όλοι λεφτά για να.8. δώρο μία κουνιστή πολυθρόνα. Όλοι λοιπόν πρέπει να.9. σήμερα το βράδυ στις 8.00 για να 10. Τα γενέθλια.

24 Διδασκαλία της Προφοράς ΌΧΙ σε οπτικά μέσα ΝΑΙ στις τεχνικές Ακούω και μιμούμαι Φωνητική εξάσκηση

25 Παράδειγμα 1 Παρουσίαση Εξηγούμε στους μαθητές ότι το μάθημα θα επικεντρωθεί στη διδασκαλία των ήχων /d/ και /b/. Τους δίνουμε γραμμένες σε Braille τις παρακάτω λέξεις σε δύο στήλες: Ντ-ντρ Το ντοσιέ Ο Ντίνος Τα γάντια Απαντάω Μπ-μπλ-μπρ Το μπικ Μπλε Ο Όλυμπος Η μπλούζα πέντε πάντα δεκαπέντε το δέντρο η λάμπα λάμπει η ομπρέλα μπροστά

26 Εξηγούμε πώς τοποθετείται η γλώσσα και από ποιο σημείο βγαίνουν οι συγκεκριμένοι ήχοι π.χ. κατά την παραγωγή του /d/ το μπροστινό άκρο της γλώσσας ακουμπά στην άκρη των εμπρόσθιων δοντιών και στα φατνία και τα πλαϊνά μέρη της γλώσσας εφάπτονται με τον ουρανίσκο. Διαβάζουμε τις λέξεις σε κάθε στήλη για να αντιληφθούν οι μαθητές τη διαφορά. Κατόπιν, παροτρύνουμε τους μαθητές να προφέρουν τις λέξεις αργά για να καταλάβουν πώς αρθρώνονται.

27 Παράδειγμα 2 Πρακτική Ελεγχόμενη δραστηριότητα Μοιράζουμε σε κάθε μαθητή από δύο κάρτες Braille. Στη μία κάρτα είναι ο ήχος /b/ και στην άλλη ο ήχος /d/. Τους εξηγούμε ότι θα ακούσουν μία σειρά από λέξεις. Κάθε φορά που θα ακούν μία λέξη που πιστεύουν ότι έχει /b/ θα σηκώνουν την αντίστοιχη κάρτα και κάθε φορά που ακούν τη λέξη που πιστεύουν ότι έχει /d/ θα σηκώνουν την άλλη κάρτα. Οι μαθητές που σηκώνουν λάθος κάρτα βγαίνουν από το παιχνίδι. Το παιχνίδι τελειώνει όταν μένει μόνο ένας μαθητής.

28 Διδασκαλία Ξένης Γλώσσας με Η/Υ Λύσεις που προσφέρουν οι Υποστηρικτικές Τεχνολογίες: Προσβάσιμο εκπαιδευτικό υλικό (δημιουργία απτικών εικόνων και παραστάσεων,παραγωγή εκτυπώσεων σε μορφή braille, παραγωγή μεγεθυμένων εκτυπώσεων) Προσβάσιμο ηλεκτρονικό υλικό και παραγωγή ηλεκτρονικού εκπαιδευτικού υλικού Σύστημα πρόσβασης στον πίνακα της τάξης Προσβάσιμο σημειωματάριο Ακουστική περιγραφή και υπότιτλοι με ομιλία (talking subtitling) Παροχή πρόσβασης των μαθητών στο εκπαιδευτικό υλικό της τάξης

29 Σταθμοί εργασίας Ατομικός Φορητός Σταθμός Εργασίας (ΑΦΣΕ). φορητός υπολογιστής, σαρωτής με εφαρμογή οπτικής αναγνώρισης χαρακτήρων, λογισμικό ανάγνωσης οθόνης, σύστημα μετατροπής κειμένου σε συνθετική ομιλία και οθόνη braille Σταθερός Σταθμός Εργασίας (ΣΣΕ) επιτραπέζιος υπολογιστής ειδικός εκτυπωτής για την παραγωγή εγγράφων και βιβλίων σε μορφή braille, απαραίτητο λογισμικό μετατροπής κειμένων σε γραφή braille. μη φορητό σύστημα κλειστού κυκλώματος τηλεόρασης CCTV.

30 Θέματα Αξιολόγησης : «Ευρωπαϊκός Φάκελος Γλωσσομάθειας για άτομα με μειωμένη ή ολική απώλεια όρασης» Ηλεκτρονικό, on-line, πολυγλωσσικό μοντέλο (ελληνικά, αγγλικά, γερμανικά, ιταλικά, βουλγάρικα) του Ευρωπαϊκού Φακέλου γλωσσομάθειας που δημιουργήθηκε για τους μαθητές με αναπηρία στην όραση Πιστοποιημένος από την Επιτροπή Πιστοποίησης του Συμβουλίου της Ευρώπης (αριθ.πιστοποίησης Ειδικές κλίμακες αυτοαξιολόγησης Ειδικοί περιγραφητές

31 Ευχαριστούμε!!!!!!!!!!