ΆΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 5.1

Transcript

1 ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Ε.Π. «ΥΓΕΙΑ ΠΡΟΝΟΙΑ» Εκπόνηση στρατηγικού και επιχειρησιακού σχεδίου για την ίδρυση και λειτουργία Επιχειρησιακού Κέντρου Διαχείρισης κρίσεων με σκοπό τη βελτίωση της επείγουσας προνοσοκομειακής περίθαλψης και της βελτιστοποίησης της ανταπόκρισης ΆΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 5.1 Η ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΗΜΟΣΙΟ

2 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΤΙΤΛΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙ ΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΡΙΣΕΩΝ ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑΣ ΠΡΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΣ Broadcast TV CCTV Visualization Visualisation Visualization Integration Integration ProCAD Incident Management Incident Logs Resource Locations Location of Incident Description of Incident Resolution Progress OIC Reports Reports Analysis of Electronic Logs Analysis of All Available Data Sources Daily Media Reports Threat Analysis Digital Site Data Accreditation Data Criminal Data Simulation What -if Weather Data Fire Brigade Data Building Plans Hazardous Materials Data 3D Models Fire Simulation Reports Coast Guard Data Port Security Locations of Port Vessels Activity of Ship Hotels 2

3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Ορισμός του αντικειμένου Μεθοδολογία της μελέτης ΙΔΡΥΣΗ Σ.Ο.Τ.Υ ΑΠΟΣΤΟΛΗ Νομοθεσία Μνημόνιο λειτουργίας του ΚΕΠΙΧ/ΣΟΤΥ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ, ΑΠΕΙΛΕΣ, ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Τεχνολογικές φυσικές καταστροφές, σύμμετρες και ασύμμετρες απειλές, μαζικά ατυχήματα - παγκόσμιο πρόβλημα Ορισμοί και βασικές έννοιες Ιατρικός Επιχειρησιακός Σχεδιασμός & Επιχειρησιακά Κέντρα Μεθοδολογικό Πλαίσιο και Νέες Τεχνολογίες για τον Ιατρικό Επιχειρησιακό Σχεδιασμό (Επιχειρησιακά Κέντρα Επιχειρησιακά Σχέδια) ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Κτιριακή Υποδομή Οργανωτική δομή προσωπικό Τηλεπικοινωνίες και λοιπός τεχνολογικός εξοπλισμός Οργάνωση και λειτουργία ΣΟΤΥ - Υφιστάμενες διαδικασίες Επιχειρησιακά Σχέδια ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΝΕΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Συντονισμός εφημεριών νοσοκομείων Συντονισμός για την αντιμετώπιση έκτακτων συνθηκών Στρατηγικοί Στόχοι Πόροι Τεχνική Υποστήριξη του Κέντρου Επιχειρήσεων Εφεδρικό Κέντρο Επιχειρήσεων Ελάχιστες Απαιτήσεις Κέντρων Επιχειρήσεων Οφέλη κρίσιμοι παράγοντες

4 6. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΟΔΗΓΙΑ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΣΕ ΕΚΤΑΚΤΟ ΣΥΜΒΑΝ Διεπαφές (Interfaces) με άλλους Οργανισμούς και τρόποι επικοινωνίας Διεπαφή Συντονισμός Κώδικες Επικοινωνίας Σχέδιο και Δομή Υποστηρικτικών Συστημάτων αποφάσεων ΚΕΠΙΧ- ΣΟΤΥ για την περαιτέρω ανάπτυξη του και συνεργασία με άλλους Οργανισμούς (Ελληνικό Δίκτυο Διαχείρισης Κρίσεων) Υποστηρικτικό Σύστημα αποφάσεων (ΥΣΑ) ΣΟΤΥ και τυποποίηση ηλεκτρονικών διαδικασιών διεπαφών Σχεδιασμός των τυποποιημένων διαδικασιών & λήψη τους σε ηλεκτρονική μορφή Βασικές Διαδικασίες Ανταπόκρισης σε Έκτακτο Γεγονός Σύστημα Οπτικοποίησης Πληροφορίας και ηλεκτρονικών διαδικασιών διεπαφών ΚΕΠΙΧ ΣΟΤΥ Γεωχωρικές Βάσεις Δεδομένων Ψηφιακό υπόβαθρο για την διαχείριση καταστροφικών συμβάντων Διασυνδεσιμότητα & Διαλειτουργικότητα Γεωχωρικού συστήματος πληροφοριών Διεπαφές του γεωχωρικού συστήματος με άλλα συστήματα Σύστημα Διαχείρισης Ανθρώπινων Πόρων Υποσύστημα Διαχείρισης Διεπαφών & Τρόποι Επικοινωνίας Αναγκαίες Βάσεις Δεδομένων ΚΕΠΙΧ-ΣΟΤΥ Σύστημα Συλλογής και Ανάλυσης Πληροφορίας Σύστημα Συλλογής και Ανάλυσης Ιατρικής Πληροφορίας ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Γενικά Δείκτες μέτρησης αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας Τρόπος μέτρησης και αξιολόγησης δεικτών Κωδικοποίηση όλων των Διαδικασιών Παροχής Υπηρεσιών ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΝΤΥΠΩΝ & ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ 188 4

5 12. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΣΟΤΥ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ Κοινή Επιχειρησιακή Εικόνα (COP) Διασυνδεσιμότητα Σύγχρονα C4I Συστήματα Διαχείρισης Κρίσεων Κοινό Ψηφιακό Υπόβαθρο για την δημιουργία Κοινής Επιχειρησιακής Εικόνας από δεδομένα Κρατικών φορέων Θεσμικό πλαίσιο Καταγραφή ψηφιακού υλικού κατά φορέα ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Σύγχρονα Γεωπληροφοριακά Συστήματα και Επιχειρησιακά κέντρα - 4 Διαστάσεων (4_D) Αντιμετώπιση μιας κρίσης Αντίληψη της Κατάστασης (Situational Awareness) Περιορισμένος Χρόνος Δυναμικές απεικονίσεις σε πραγματικό χρόνο (Χρήση VIDEO) Η Σύγχρονη τεχνολογία για τα Κέντρα Διαχείρισης Κρίσεων παρέχει λύσεις σε τέσσερεις διαστάσεις (4-D Solutions) ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ A. ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΙΚΟΝΩΝ & ΣΧΕΔΙΩΝ.2 B. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ..6 C. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ...8 ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΕΦΗΜΕΡΙΑ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ ΛΕΚΑΝΟΠΕΔΙΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 5

6 1. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ 1.1. Ορισμός του αντικειμένου Η μελέτη αυτή επικεντρώνεται στην ανάλυση των αναγκών των βασικών απαιτήσεων και των στρατηγικών στόχων του ΣΟΤΥ και μέσω αυτών στον επιχειρησιακό σχεδιασμό ενός Κέντρου Διαχείρισης Κρίσεων για τη βελτιστοποίηση της ανταπόκρισης σε μεγάλης έκτασης συμβάντα αλλά και την βελτίωση της προνοσοκομειακής περίθαλψης, σύμφωνα και με τα ακολουθούμενα διεθνώς πρότυπα και μοντέλα. ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ ΣΕ ΓΕΩΧΩΡΙΚΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 6

7 Σύγχρονη τεχνολογική υποδομή σε συνδυασμό με την κατάλληλη μεθόδευση ενσωμάτωσης της στις μέχρι τώρα αξιόλογες επιχειρησιακές δραστηριότητες του ΣΟΤΥ μπορεί να αυξήσει την αποτελεσματικότητα του και σε θέματα που εκφεύγουν της απλής διαχείρισης των Νοσοκομειακών κλινών (bed management) και που αφορούν συνολικότερα την ένταξη του μέσα στο Εθνικό και ευρύτερο δίκτυο αντιμετώπισης κρίσεων (Homeland Security Network). Regional Coordination Σ.Ο.Τ.Υ. Centers Medical ΕΛ.ΑΣ. Coordination Center Πυροσβεστική Center Γεν. Private Γραμ. Sector Πολιτικής Προστασίας Sharing Center Medical Ο.Α.Σ.Π. Coordination Center Ε.Υ.Π Private Γ.Ε.Ε.Θ.Α Sector Sharing Center Σχ.1 - Ελληνικό Δίκτυο Διαχείρισης Κρίσεων (Homeland Security Network). 1.2 Μεθοδολογία της μελέτης Οι βασικές προδιαγραφές και ανάγκες των Επιχειρησιακών Κέντρων Διαχείρισης Κρίσεων προσεγγίζονται με αφετηρία την καταγραφή και ανάλυση της υπάρχουσας κατάστασης. Η καταγραφή αυτή έγινε σε συνεργασία με τα στελέχη του ΣΟΤΥ. 7

8 Η καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης περιλαμβάνει τόσο τις υποδομές όσο και τον υπάρχοντα τρόπο επιχειρησιακής λειτουργίας, ο οποίος κατά πολύ προσδιορίστηκε μέσα από την καθημερινή πίεση της αδήριτης ανάγκης διαχείρισης του αποθέματος κλινών με χρήση κύρια της μεγάλης εμπειρίας, ευσυνειδησίας και εργατικότητας συνολικά του επιστημονικού δυναμικού του ΣΟΤΥ, παρά στην ύπαρξη ενός πλήρους οργανωμένου Επιχειρησιακού Κέντρου. Την ανάγκη την οποίαν γνώριζαν τόσο οι παραπάνω συντελεστές όσο και η Πολιτική Ηγεσία στα πλαίσια ενός μεσοπρόθεσμου σχεδιασμού, έρχεται να καλύψει η παρούσα μελέτη. Το τελευταίο αυτό στοιχείο είναι εξαιρετικά σημαντικό και σε κάθε περίπτωση καθοριστικό για την ομαλή και αποδοτική ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών στην επιχειρησιακή λειτουργία του ΣΟΤΥ έτσι ώστε να αναβαθμισθεί σε ένα ολοκληρωμένο Επιχειρησιακό Κέντρο που θα δύναται να δέχεται ψηφιακή πληροφορία κάθε τύπου από όλους τους άλλους κόμβους του εθνικού και διεθνούς δικτύου διαχείρισης κρίσεων. Ταυτόχρονα θα παράγει πληροφορίες που αφορούν καθαρά το αντικείμενο της αρμοδιότητας του, θα την συνδυάζει και θα τις εντάσσει στα γενικότερα επιχειρησιακά σχέδια και θα τις διακινεί σε όλους τους άλλους κόμβους του δικτύου. 8

9 Με αυτό τον τρόπο θα ανατροφοδοτεί και θα επηρεάζει δυναμικά τον κύκλο τόσο του σχεδιασμού όσο και της δράσης πριν, κατά την διάρκεια κα ι μετά από το (τα) συμβάν (συμβάντα), με απώτερο στόχο την πλήρη γνώση της κατάστασης (Situational awareness) για την λήψη των άριστων αποφάσεων και την βέλτιστη διαχείριση και κατανομή των διαθέσιμων πόρων στο χώρο της Υγείας. Θέματα όπως η υπάρχουσα διαδικασία ροής των πληροφοριών και λήψης επιχειρησιακών αποφάσεων θεωρήθηκαν ιδιαίτερης σημασίας στην εκπόνηση των τεχνικών προτάσεων της μελέτης αυτής καθώς και των βημάτων ενδεχόμενης σταδιακής υλοποίησης αυτών. Η τεχνολογική αναβάθμιση του ΣΟΤΥ σε κάθε περίπτωση οφείλει να είναι συμβατή με τον τρόπο λειτουργίας (επιχειρησιακή κουλτούρα) του ΣΟΤΥ σήμερα. Μέσω εκτεταμένης κλίμακας εκπαίδευσης και μ ε την νέα εμπλουτισμένη διεπιστημονικά σύνθεση του να επιδιωχθεί η δη μιουργία ενός Επιχειρησιακού Οργανισμού σύγχρονου τύπου, που το υπάρχον απόθεμα γνώσης πληροφορίας και διαδικασιών δεν θα είναι προσωποκεντρικό αλλά θα ακολουθεί τα πρότυπα και μοντέλα που ακολουθούνται διεθνώς σε ανάλογου τύπου οργανώσεις (πληροφοριοκεντρική δικτυακή δομή). 9

10 Οπουδήποτε χρειάζονται να γίνουν αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας, αυτό πρέπει να γίνει σταδιακά με βαθμιαία εκπαίδευση και ολοκληρωμένο έλεγχο αποτελεσματικότητας πριν από κάθε επόμενο βήμα. Καθίσταται αναγκαίο και προκύπτει από τα μέχρι τώρα συμπεράσματα της μελέτης, η ανάγκη για την άμεση εισαγωγή ενός υποσυνόλου εφαρμογών (μέσα στο ήδη υπάρχον κέντρο) με σκοπό την ενσωμάτωση βασικών τεχνολογικών υποδομών και διαδικασιών που σήμερα απουσιάζουν. Επιτυγχάνουμε έτσι την αξιοποίηση και εμπλουτισμό με νέες ειδικότητες του ανθρώπινου δυναμικού έως να καταστεί δυνατή η δημιουργία της νέας επιχειρησιακής δομής του ΣΟΤΥ. Η νέα δομή προδιαγράφεται στην παρούσα μελέτη και η επιτυχής ένταξης της στο Homeland Security Network της χώρας μας και διεθνώς, θα αναβαθμίσει τις υπάρχουσες λειτουργίες με ταυτόχρονη αξιοποίηση της εμπειρίας των Ολυμπιακών Αγώνων. 10

11 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΤΥΠΙΚΗ ΠΛΗΡΙΟΦΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΟΜΗ ΑΠΟ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΓΕΩΧΩΡΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΤΗΣ FEMA (Federal Emergency Management Agency) ΤΩΝ Η.Π.Α. ΚΑΙ ΔΙΑΧΥΣΗΣ ΣΤΟΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΤΩΝ ΧΑΡΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 11

12 12

13 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΣΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΧΡΟΝΟ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΩΝ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΩΝ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΠΟΥ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΩΣ ΘΑ ΠΛΗΓΕΙ ΑΠΟ ΚΑΠΟΙΟ ΣΥΜΒΑΝ ΚΑΙ ΘΑ ΧΡΕΙΑΣΤΕΙ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ Η ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ (ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΓΕΩΧΩΡΙΚΗΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΗΝ ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΡΙΣΕΩΝ ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ 13

14 2. ΙΔΡΥΣΗ Σ.Ο.Τ.Υ ΑΠΟΣΤΟΛΗ 2.1. Νομοθεσία Το γενικό νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τις δομές και λειτουργίες των υπηρεσιών δημόσιας υγείας μέχρι σήμερα είναι το από 27/06/2005 ψηφισθέν σχέδιο νόμου «ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ». Το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης έχοντας λάβει υπόψη του υπάρχοντα δεδομένα & καταστάσεις στο χώρο της δημόσιας υγείας επενέβη με αντίστοιχο σχέδιο νόμου το οποίο σκοπό έχει: α) Τον επαναπροσδιορισμό του αντικειμένου και του πεδίου εφαρμογής της δημοσιάς υγείας δεδομένου ότι βασίζεται στην εισαγωγή σύγχρονων αντιλήψεων και εννοιών για τη δηµόσια υγεία και στην εισαγωγή στρατηγικών και πολιτικών µε βάση την επιστηµονική τεκµηρίωση και τις κατευθύνσεις της διεθνούς κοινότητας, όπως εκφράζονται από τους διεθνείς οργανισµούς. β) Την ανάδειξη της δηµόσιας υγείας σε υψηλή προτεραιότητα πολιτικής δράσης αναγνωρίζοντας τη σηµασία της οικονοµικής, κοινωνικής και πολιτισµικής της διάστασης και εστιάζοντας στην προσπάθεια για την άρση των κοινωνικών ανισοτήτων στην υγεία. γ) Τη διαµόρφωση στρατηγικής µε πρωταρχικό στόχο τον έλεγχο και τη διαχείριση των µεγάλων παραγόντων κινδύνου για την υγεία, προς την κατεύθυνση διατήρησης και βελτίωσης του ανθρώπινου κεφαλαίου της χώρας. δ) Την ανασυγκρότηση των πολιτικών δηµόσιας υγείας σε διατοµεακή βάση µε επιστηµονική υποστήριξη και τεκµηρίωση σκοπεύοντας στον εµπλουτισµό των µ εθόδων άσκησης εθνικής υγειονοµικής πολιτικής. ε) Την άσκηση πολιτικής δηµόσιας υγείας µε βάση τα κριτήρια της ισότητας, της αποτελεσµατικότητας και της αποδοτικής χρήσης των πόρων. Πιο συγκεκριμένα και επί των άρθρων 15 και 16 του από 27/06/2005 σχεδίου νόμου αναφέρονται οι λεπτομέρειες για τη σύσταση, ίδρυση και λειτουργία του Κέντρου Επιχειρήσεων Συντονιστικού Οργάνου Τοµέα Υγείας (ΚΕΠΙΧ - Σ.Ο.Τ.Υ.), 14

15 Αποστολή του ΚΕΠΙΧ - Σ.Ο.Τ.Υ. είναι ο συντονισµός των φορέων που έχουν την ευθύνη για την υλοποίηση δράσεων σχετικών µε την αντιµετώπιση εκτάκτων καταστάσεων που αφορούν τη Δηµόσια Υγεία και το χώρο της Υγείας γενικότερα, η παρακολούθηση και ο συντονισµός των συστηµάτων εφηµερίας των Νοσοκοµείων, µε σκοπό τη βελτίωση και ποιοτική αναβάθµιση των παρεχόµενων υπηρεσιών υγείας προς τον πολίτη. Το ΚΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ. σε συνεργασία µε τους οριζόµενους φορείς εκπονεί επιχειρησιακά σχέδια αντιµετώπισης εκτάκτων αναγκών. Απαρτίζεται δε από α) το Κέντρο Επιχειρήσεων (ΚΕΠΙΧ), β) το Συµβούλιο του Σ.Ο.Τ.Υ. και γ) την ιεύθυνση ΚΕΠΙΧ του Σ.Ο.Τ.Υ. Η Διεύθυνση ΚΕΠΙΧ του Σ.Ο.Τ.Υ. αποτελείται από το τµήµα Οργάνωσης Υποστήριξης και Παρακολούθησης ιαδικασιών και το τµήµα Υποστήριξης Κέντρου Επιχειρήσεων. Οι υποστηρικτικές δοµές του ΚΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ. λειτουργούν καθημερινά και επί εικοσιτετραώρου βάσεως, ενώ οι λεπτοµέρειες της οργάνωσης, στελέχωσης και λειτουργίας του καθορίζονται µε απόφαση του Υπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Το ΚΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ. συντονίζει, για την αντιµετώπιση εκτάκτων καταστάσεων, τους ακόλουθους φορείς : α. Τις υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. β. Τις Υπηρεσίες των.υ.πε., των Νοµαρχιακών Αυτοδιοικήσεων και των Ο.Τ.Α. Α βαθµού, που παρέχουν υπηρεσίες Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. γ. Τα νοµικά πρόσωπα δηµοσίου δικαίου και τα ν.π.ι.δ. που ασκούν δραστηριότητες στους τοµείς υγείας και κοινωνικής αλληλεγγύης και εποπτεύονται από τον Υπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. δ. Τους φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής αλληλεγγύης του ιδιωτικού τοµέα, που εποπτεύονται από τον Υπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. 2.2 Μνημόνιο Λειτουργίας του ΚΕΠΙΧ/ΣΟΤΥ Γενικά Το κέντρο Επιχειρήσεων (Κ.ΕΠΙΧ.) του ΣΟΤΥ αποτελεί βασική οργανωτική μονάδα της Υπηρεσίας η οποία ξεκίνησε την λειτουργία της πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες. 15

16 2.2.2 Σκοπός Πρωταρχικός σκοπός του Κ.ΕΠΙΧ είναι ο συντονισμός και η εξασφάλιση της συνεχούς και αδιάλειπτης λειτουργίας του Υ.Υ.Κ.Α. σε ότι αφορά τον συντονισμό και την αντιμετώπιση εκτάκτων συμβάντων, που άπτονται των αρμοδιοτήτων του Λειτουργία Το ΚΕΠΙΧ του ΣΟΤΥ λειτουργεί όλο το 24ωρο με τις εξής βάρδιες: 08:00-15:30-23:00 και 23:00-08:00, σύμφωνα με το πρόγραμμα προσωπικού του ΚΕΠΙΧ/ΣΟΤΥ Στελέχωση Το ΚΕΠΙΧ του ΣΟΤΥ στελεχώνεται καθημερινά ανά βάρδια από τους παρακάτω: 1. Έναν ιατρό εκπρόσωπο της Δ.Δ.Υ., ο οποίος ορίζεται και υπεύθυνος βάρδιας 2. Έναν ιατρό εκπρόσωπο του ΚΕΕΛ 3. Έναν ιατρό εκπρόσωπο του ΕΚΑΒ 4. Διοικητική υποστήριξη από το προσωπικό του ΣΟΤΥ Στην νυκτερινή βάρδια παραμένει ένας ιατρός εκπρόσωπος της Δ.Δ.Υ και ένας Διοικητικός υπάλληλος, για το επίπεδο ετοιμότητας λευκό Υπευθυνότητες / Αρμοδιότητες Α. ΟΜΑΔΑ ΕΦΗΜΕΡΙΑΣ: ΟΜΑΔΑ ΙΑΤΡΟΥ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΕΠΙΧ/ΣΟΤΥ 1. Υπεύθυνος Εφημερίας του ΚΕΠΙΧ/ΣΟΤΥ: ο εκπρόσωπος ιατρός της ΔΔΥ/ΥΥΚΚ ορίζεται υπεύθυνος για τη λειτουργία του ΚΕΠΙΧ/ΣΟΤΥ κατά τη διάρκεια της βάρδιας του. Οι αρμοδιότητες του περιλαμβάνουν: Τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας του ΚΕΠΙΧ/ΣΟΤΥ. Τη συλλογή όλων των πληροφοριών ερωτημάτων, που εισέρχονται στο ΚΕΠΙΧ/ΣΟΤΥ, την αξιολόγηση τους και την περαιτέρω διαχείριση τους σε συνεργασία με την Ομάδα Εφημερίας Ομάδα Ιατρουγειονομικής Εκτίμησης του ΚΕΠΙΧ/ΣΟΤΥ και πάντα μετά από ενημέρωση του Προέδρου ή Αναπληρωτή Προέδρου του ΣΟΤΥ. Τη συχνή τηλεφωνική επικοινωνία με άλλους φορείς, που εμπλέκονται στη διαχείριση ενός συμβάντος (εκπροσώπους του ΣΟΤΥ στο ΚΕΕΛ, ΕΚΑΒ, κλπ), ώστε να υπάρχει άμεση ενημέρωση για την εξέλιξη των επεισοδίων. 16

17 2. Αρμοδιότητες Ομάδας Εφημερίας Ομάδας Ιατροϋγειονομικής εκτίμησης του ΚΕΠΙΧ/ΣΟΤΥ. Οι ιατροί βάρδιας του ΚΕΠΙΧ/ΣΟΤΥ δέχονται και απαντούν στα τηλεφωνήματα, σε συνεργασία με τον υπεύθυνο εφημερίας, ιατρό της ΔΔΥ/ΥΥΚΑ, για θέματα που παρουσιάζουν ιδιαιτερότητες. Καταγράφουν στο Βιβλίο εφημερίας του ΚΕΠΙΧ/ΣΟΤΥ όλα τα τηλεφωνήματα, σε συνεργασία με τον υπεύθυνο εφημερίας, ιατρό της ΔΔΥ/ΥΥΚΑ, για θέματα που παρουσιάζουν ιδιαιτερότητες. Καταγράφουν στο Βιβλίο εφημερίας του ΚΕΠΙΧ/ΣΟΤΥ όλα τα τηλεφωνήματα (ερώτηση ή πληροφορία, απάντηση που δοθεί, ενέργειες που έγιναν), καθώς και όλα τα λοιπά θέματα που απασχολούν το ΚΕΠΙΧ. Ενημερώνουν τους ιατρούς της επόμενης βάρδιας για τυχόν συμβάντα και λοιπά τρέχοντα θέματα. Οι ιατροί κάθε βάρδιας οφείλουν, κατά την προσέλευση τους και αμέσως μετά από την ενημέρωση τους από τους ιατρούς της προηγούμενης βάρδιας να ολοκληρώνουν την ενημέρωση τους διαβάζοντας όλα τα έγγραφα του τελευταίου 24-ώρου όλων των φακέλων, που τηρούνται στο ΚΕΠΙΧ/ΣΟΤΥ. Επίσης οφείλουν να γνωρίζουν καλά το σχέδιο <ΦΙΛΟΚΤΗΤΗΣ>. Κατά την νυκτερινή βάρδια μεριμνούν, ώστε να απαντώνται άμεσα όλα τα τηλεφωνήματα. Προς τούτο μπορεί να απαιτείται εκτροπή του τηλεφωνικού κέντρου στην αίθουσα συσκέψεων. Σε περίπτωση επείγοντος περιστατικού κατά την διάρκεια της νυκτερινής βάρδιας ειδοποιεί πάντα τον Αναπληρωτή Πρόεδρο του ΣΟΤΥ. Όλα τα χρήσιμα τηλέφωνα υπάρχουν σε ειδικό τηλεφωνικό κατάλογο. Β.ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΟΥ ΣΟΤΥ/ΚΕΠΙΧ Υποστηρίζει την ομάδα εφημερίας <Ομάδας Ιατρουγειονομικής εκτίμησης> του ΚΕΠΙΧ σε θέματα γραμματείας (αλληλογραφία, πρωτοκόλληση, αποστολή φαξ, κλπ.). Ενδεικτικά αναφέρονται οι παρακάτω αρμοδιότητες: Πρωτοκολλεί τα εισερχόμενα έγγραφα, αφού πάντα ενημερώσει προηγουμένως τον υπεύθυνο εφημερίας και την ομάδα εφημερευόντων. 17

18 Πρωτοκολλεί τα εξερχόμενα έγγραφα Ενημερώνει τους τηλεφωνικούς καταλόγους σε περίπτωση νέων τηλεφώνων ή αλλαγής αριθμού των ήδη υπαρχόντων, σε συνεννόηση με τον Συντονιστή εφημερίας Μεριμνά για την επάρκεια γραφικής ύλης και λοιπών αναλωσίμων υλικών με ιδιαίτερη έμφαση στην επάρκεια μελανιών για όλα τα είδη εκτυπωτών και φαξ. Επιβλέπει την καλή λειτουργία του τεχνικού εξοπλισμού και μεριμνά για την άμεση επισκευή ή αντικατάσταση του, όπου απαιτείται. Συμμετέχει στη διαχείριση των τηλεφωνημάτων και φροντίζει για την απρόσκοπτη και ασφαλή λειτουργία των συστημάτων επικοινωνίας. Ενημερώνει και γνωρίζει την εξέλιξη των διοικητικών θεμάτων του ΚΕΠΙΧ/ΣΟΤΥ (περιεχόμενο ντοσιέ, τηλεφωνικοί κατάλογοι, ταξινόμηση των εγγράφων σε ηλεκτρονικούς φακέλους, περιεχόμενο ερμαρίων, κλπ.). ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΕΦΗΜΕΡΕΥΟΝΤΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟΥ ΣΟΤΥ ΓΙΑ ΤΟ ΚΕΠΙΧ Απαγορεύεται το κάπνισμα και η χρήση οινοπνευματωδών Απαγορεύονται οι επισκέψεις. Σε περίπτωση ανάγκης οι εργαζόμενοι στο ΣΟΤΥ μπορούν να δεχθούν μια επίσκεψη για σύντομο χρονικό διάστημα εκτός των χώρων του ΚΕΠΙΧ Απαγορεύονται αυστηρά οι επισκέψεις μετά τις 23:00 Όλα τα τηλεφωνήματα απαντώνται πάντα με την προσφώνηση <ΣΟΤΥ/ΥΥΚΑ> 18

19 3. ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ, ΑΠΕΙΛΕΣ, ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 3.1 Τεχνολογικές φυσικές καταστροφές, σύμμετρες και ασύμμετρες απειλές, μαζικά ατυχήματα - παγκόσμιο πρόβλημα Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει συστηματική καταγραφή σε κάποια διεθνή βάση δεδομένων των θανάτων και των άλλων συνεπειών από τις ανωτέρω απειλές είναι σαφές ότι ο αριθμός των απωλειών αυξάνει εκθετικά ενώ με βάση και την πρόσφατη εμπειρία νέοι τύποι φυσικών καταστροφών προστίθενται λόγω των κλιματικών μεταβολών αλλά και νέοι τύποι ασύμμετρων απειλών λόγω της διεθνούς αστάθειας και της όξυνσης των κοινωνικοοικονομικών προβλημάτων των Περιφερειακών χωρών. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΣΕ ΠΛΑΝΗΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Το κόστος στην παγκόσμια οικονομία υπερβαίνει κατά πολύ τα 70 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως από τα οποία το 1/3 αντιστοιχεί στα έξοδα για την πρόβλεψη, πρόληψη και για την αποφυγή των καταστροφών και τα υπόλοιπα 2/3 αντιστοιχούν στις άμεσες ζημιές και την αποκατάσταση τους. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το κόστος του τυφώνα ΚΑΤΡΙΝΑ ανέρχεται σε 200 δισεκατομμύρια δολάρια και 19

20 αποτελεί ιστορικά την μεγαλύτερη καταστροφή. Στην Ελλάδα με βάση εμπειρικές εκτιμήσεις η παραπάνω σχέση δεν ισχύει. Είναι ελάχιστα τα ποσά τα οποία δαπανώνται γενικά σε υποδομές πρόληψης, σχεδιασμού και αποτελεσματικής αντιμετώπισης σε σχέση με τα ποσά που δαπανώνται για αποκατάσταση. Παρά τα μεγάλα ποσά που δαπανήθηκαν για την ασφάλεια των Ολυμπιακών Αγώνων όπως φαίνεται δεν κατέστη δυνατή η υλοποίηση ενός Εθνικού δικτύου για την διαχείριση κάθε τύπου απειλής. Ο προσανατολισμός των όποιων συστημάτων τελικά παραδοθούν και παραληφθούν αφορούν κυρίως αστυνομικό εξοπλισμό και εκπαίδευση για την αντιμετώπιση ασύμμετρων απειλών, παρά εκπόνηση επιχειρ ησιακών σχεδίων που θα αντιμετώπιζαν με λεπτομέρεια κάθε μορφή κρίσης μέσα από ένα ψηφιακό σχεσιακό σχεδιασμό στην λογική και μεθοδολογία του Ενιαίου Δικτύου Διαχείρισης Κρίσεων. 20

21 ΔΙΚΤΥΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΠΟΛΛΩΝ ΤΒ ΜΕ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΠΟΛΛΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΕΜΗΜΕΝΩΝ ΧΩΡΙΚΑ ΧΡΗΣΤΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΖΩΝΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΣΧΕΣΙΑΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ (ORACLE) ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΕΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΙΣ ΔΙΑΝΥΣΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙ ΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ - VI DEO ΑΠΟ ΕΝΑΕΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΓΕΙΕΣ ΠΛΑΤΦΟΡΜΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΛΙΚΟΠΤΕΡΩΝ ΕΚΑΒ ΑΠΟ GPS Η RADAR 21

22 Ιδιαίτερα δε το κεφάλαιο και οι υποδομές για τον Ιατρικό Επιχειρησιακό Σχεδιασμό αντιμετωπίστηκε όπως ήδη αναφέρθηκε από τον επαγγελματισμό και την κατάρτιση των στελεχών του ΣΟΤΥ, ο οποίος στα πλαίσια των περιορισμών της εμπειρικής λειτουργίας του επιχειρησιακού κέντρου, βελτίωσε θεαματικά την διαχείριση των κλινών των νοσοκομείων. 3.2 Ορισμοί και Βασικές Έννοιες Ο όρος φυσική καταστροφή έχει οριστεί με διαφορετικούς όρους ενώ σαν πλέον πρόσφορος για το σκοπό και φύση της παρούσας μελέτης επιλέγουμε τον ορισμό της φυσικής καταστροφής σαν: Την φυσική ή ανθρωπογενή γεωλογική κατάσταση ή φαινόμενο κατά την οποία παρουσιάζεται πραγματικός ή δυνητικός κίνδυνος για την ανθρώπινη ζωή ή τις περιουσίες. Ενώ γενικότερα η καταστροφή μπορεί να οριστεί σαν τον βαθμό της απώλειας ανθρώπινων ζωών και αγαθών εξαιτίας της δράσης φυσικών τεχνολογικών ή άλλων αιτιών (σύμμετρες και ασύμμετρες απειλές, μαζικά ατυχήματα). 22

23 Η ακολουθία των καταστάσεων που αναφέρονται σε μια καταστροφή έχει ως ακολούθως: καταστροφικό γεγονός κίνδυνος απειλή επιπτώσεις επακόλουθα Οι καταστροφές που προέρχονται από τις παραπάνω περιγραφόμενες αιτίες γενικά ορίζονται σαν απειλές στους ανθρώπους και στα αγαθά ενώ οι κίνδυνοι σαν τις ποσοτικές και περιστασιακές πιθανότητες που καθιστούν τις συνέπειες των καταστροφών επιβλαβείς. 23

24 ΑΕΡΟΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΜΕΓΑΛΟ ΣΕΙΣΜΟ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ (ΦΟΥΡΛΗΣ) Η έννοια του κινδύνου αποδίδεται με βάση τις τρεις παρακάτω συνιστώσες Rt = (E) (Rs) = (E) (H.V) όπου: Ε τα στοιχεία που εκτίθενται στον κίνδυνο ( πληθυσμός αγαθά) σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή, Rs o ο ειδικός κίνδυνος ο οποίος είναι ο βαθμός των απωλειών που πιθανόν να επέλθουν από τη δράση του ειδικού γενεσιουργού αιτίου της καταστροφής. Μπορεί να εκφραστεί σαν το προϊόν της καταστροφής Η επί την τρωτότητα V, Rt τον ολικό κίνδυνο ο οποίος εκφράζει τον αριθμό των ανθρώπινων ζωών που πιθανόν να χαθούν, τον αριθμό των τραυματιών, την απώλεια αγαθών υποδομών υγείας κ.α. Είναι προϊόν του ειδικού Rs και των στοιχείων που εκτίθενται στον κίνδυνο Ε. Η ταξινόμηση των κάθε τύπου καταστροφών (γεωλογικές καταστροφές, ποτάμιες πλημμύρες, παράκτιες καταστροφές, κατολισθήσεις, σεισμοί, ηφαιστειακή δραστηριότητα, κλιματικές μεταβολές, καιρικές καταστροφές, τεχνολογικές καταστροφές, επιδημίες, σύμμετρες και ασύμμετρες απειλές) καθορίζει την αναγκαιότητα την έκταση και τα χαρακτηριστικά των επιχειρησιακών σχεδίων που απαιτείται να υπάρχουν (ζώνες επικινδυνότητας, επιπτώσεων, τρωτότητα πληθυσμού, γεωγραφική εξειδίκευση ακόμα και σε επίπεδο οικοδομικού τετραγώνου μικροζωνικός σχεδιασμός) ενώ τα τελευταία (επιχειρησιακά σχέδια) καθορίζουν τις ανάγκες και τις απαιτήσεις των Επιχειρησιακών Κέντρων κάθε κόμβου του Εθνικού Δικτύου Διαχείρισης Κρίσεων (Homeland Security Network). 24

25 Τα ελάχιστα γενικά και περιγραφικά σχέδια (π.χ. για την αντιμετώπιση χιονόπτωσης ή καύσωνα) χωρίς την υποστήριξη ψηφιακών δικτυακών γεωχωρικών πληροφοριακών συστημάτων που να καλύπτουν το σύνολο της χώρας, σε συνδυασμό με συστήματα διαχείρισης συμβάντων και βάσεις δεδομένων εξαγωγής γνώσης - πληροφορίας, μεταφορά πολλών ψηφιακών πηγών πληροφορίας real time και near real time, σε intranet και internet περιβάλλοντα, καθιστούν αναγκαία την αναθεώρηση και τον επαναπροσανοτολισμό της δομής της χρησιμοποιούμενης τεχνολογίας και των περιεχομένων των επιχειρησιακών σχεδίων σε Εθνικό και σε τοπικό επίπεδο. Είναι γνωστές στους ειδικούς του χώρου οι ανεπαρκείς τεχνολογίες και του υπάρχοντος C4I των Ε.Δ. αλλά και τα δομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει. Ενδεικτικά παραπέμπουμε σε δημοσιεύματα εφημερίδων και τα όχι κολακευτικά για τις Ε.Δ. σε ότι αφορά τις τεχνολογικές υποδομές και τον τρόπο δράσης των Ε.Δ κατά την διάρκεια της διαχείρισης της κρίσης του αεροπλάνου της HELIOS. 25

26 Σε ότι αφορά τον Ιατρικό Επιχειρησιακό Σχεδιασμό το Υπ. Υγείας πέραν της επιτυχούς διαχείρισης κλινών κατά την διάρκεια και μετά από τους Ολυμπιακούς αγώνες, θέτει τις βάσεις της ολοκλήρωσης του έργου αυτού, με την παρούσα μελέτη και την προοπτική της επιτυχούς υλοποίησης της αλλά και με τη ν ταυτόχρονη αξιοποίηση της βραχυπρόθεσμα σαν εργαλείο δράσης προγραμματισμού και τμηματικής βελτιστοποίησης της υπάρχουσας κατάστασης. Ο έγκαιρος προγραμματισμός που επιχειρεί η πολιτική ηγεσία του Υπ. Υγείας και η ευσυνείδητη εργασία των στελεχών του ΣΟΤΥ αποτελούν τις καλύτερες εγγυήσεις για τον αποτελεσματικότερο Ιατρικό Επιχειρησιακό Σχεδιασμό και την βελτιστοποίηση της ανταπόκρισης σε κάθε τύπου κρίσεις, παρά τις αδυναμίες και τον κατακερματισμό των υπαρχόντων Επιχειρησιακών Σχεδίων σε διάφορους φορείς. Τα υπάρχοντα σχέδια αδυνατούν να παράσχουν μεταξύ άλλων την απαιτούμενη διακλαδικότητα δράσης και διαλειτουργικότητα των όποιων υπαρχόντων υποδομών. Ενώ οι λεγόμενες ζώνες επιπτώσεων σε τέσσερεις διαστάσεις (four dimensional buffers x,y,z,t) ουσιαστικά αποτελούν το input στατικών και δυναμικών επεξηγηματικών της πραγματικότητας μοντέλων. Τα μοντέλα αυτά διαχειρίζεται το ΣΟΤΥ τόσο κατά την διαδικασία του Ιατρικού Επιχειρησιακού Σχεδιασμού, όσο και κατά την διάρκεια της κρίσης και ενδεχόμενα πολλές μέρες μετά. Τα υπάρχοντα Επιχειρησιακά Σχέδια δεν παρέχουν την συνολική εικόνα της πραγματικότητας όπως αυτή διαμορφώνεται τελικά, δηλαδή οι πιθανές απώλειες σε ότι αφορά τον πληθυσμό αλλά και τους άλλους πόρους που αποτελούν υποδομές υγείας (νοσοκομεία υλικό 26

27 προσωπικό οχήματα προμήθειες) δεν προσεγγίζονται με τον καλύτερο μεθοδολογικά τρόπο. Έτσι καθίσταται δύσκολο για το Επιχειρησιακό κέντρο του ΣΟΤΥ να προσαρμόσει τα δικά του επιχειρησιακά σχέδια εφόσον δεν διαθέτει την βασική τεχνολογική και κτιριακή υποδομή αλλά και ούτε και την απαιτούμενη διεπιστημονική σύνθεση αλλά και την υποστήριξη ειδικών γεωπληροφορικής. Σκοπός άλλωστε της παρούσης μελέτης είναι να θέσει τις βάσεις και να προδιαγράψει ένα σύγχρονο επιχειρησιακό κέντρο για το ΣΟΤΥ, προσαρμοσμένο στο υπάρχον Ελληνικό Δίκτυο Διαχείρισης Κρίσεων Σαν ρεαλιστικός στόχος τέθηκε από την αρχή της μελέτης και με βάση την εμπειρία των μελετητών η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη δυνατότητα εξειδίκευσης των Επιχειρησιακών σχεδίων από το νέο Επιχειρησιακό Κέντρο και για αυτό τον λόγο προτείνεται η άμεση διεπιστημονική στελέχωση του και με εκπροσώπους από άλλα κέντρα διαχείρισης κρίσεων, καθώς και η δημιουργία βασικών δικτυακών υποδομών μέσω σταδιακής εισαγωγής τεχνολογιών. Έτσι θα αντιμετωπιστεί σε ότι αφορά τον Ιατρικό Επιχειρησιακό Σχεδιασμό η αδυναμία των υπαρχόντων επιχειρησιακών σχεδίων αλλά και υποδομών των επιχειρησιακών κέντρων σε επίπεδο χώρας. Με αυτό τον τρόπο το υπό σχεδιασμό και δημιουργία Επιχειρησιακό Κέντρο θα καλύψει το σύνολο των αναγκών του δικού του δικτύου, μέσω και της δικτυακής υποδομής και τεχνολογίας, που θα εφαρμοστεί σε όλα τα υποστηρικτικά συστήματα αποφάσεων και στις Εθνικές βάσεις δεδομένων που πρέπει να αναπτυχθούν (ιατρών αποθεμάτων φαρμάκων εφοδίων τροφίμων νερού, κ.α). Ταυτόχρονα γίνεται πρόβλεψη για την ενσωμάτωση υποσυστήματος διαχείρισης δομημένης & αδόμητης πληροφορίας και εξαγωγής γνώσης (knowledge management information system) σύμφωνα με τα διεθνώς ακολουθούμενα πρότυπα. 27

28 ΓΕΩΧΩΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΟΝΤΕΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΕΚΡΗΞΗΣ ΣΕ ΑΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΖΩΝΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΑΠΩΛΕΙΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΓΚΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ Το ανωτέρω σύστημα θα διασυνδέεται με πολλαπλές πηγές παροχείς ψηφιακής πληροφορίας, όπως κάμερες ανιχνευτές αερίων video από εναέριες πλατφόρμες, ενώ θα διασυνδέεται με χωρικές και άλλες βάσεις δεδομένων όπου θα εμφανίζονται οι θέσεις και η κίνηση των ασθενοφόρων, των ελικοπτέρων του ΕΚΑΒ, των επίγειων δυνάμεων μέσω GPS, ή ακόμα και μέσω συνδέσεων με radar. Επίσης μέσω σχεσιακών βάσεων θα διασυνδέεται με την χωρική κατανομή των νοσοκομείων και των άλλων διαθέσιμων πόρων για την περίθαλψη, όπως εθνικό απόθεμα φαρμάκων (stockpile), τροφής, νερού, σχεδίων εκκένωσης πολλών σταδίων (evacuation models), γιατροί σε επίπεδο χώρας, ειδικότητες, επιστημονικό - ερευνητικό έργο, βάσεις δεδομένων άλλων συναφών ειδικοτήτων, συστήματα διαχείρισης ιατρικής γνώσης - πληροφορίας σε πολλές γλώσσες κ.α. Οι ανωτέρω δομές ψηφιακών πληροφοριών δεν υφίστανται σήμερα και θα πρέπει να δημιουργηθούν. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το ΣΟΤΥ δεν διαθέτει λίστα ιατρών σε επίπεδο χώρας που διαθέτει ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος. Στην επόμενη φάση 28

29 της μελέτης θα περιγραφούν λεπτομερώς οι βάσεις δεδομένων που είναι αναγκαίο να αποτελέσουν την καταρχήν πληροφοριακή δομή και βάση γνώσης - πληροφορίας του υπό δημιουργία Επιχειρησιακού Κέντρου. ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΠΟΛΛΩΝ ΤΥΠΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ 29

30 ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΣΤΟΛΟΥ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΠΛΟΙΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ GOOGLE EARTH SERVER (ASSET TRACKING MODULE) ΣΤΗΝ Ν.ΥΟΡΚΗ (ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ CECOM) Location of moving assets displayed in the viewer. Custom icons can be used to display asset type and status. ΜΟΝΤΕΛΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΖΩΝΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΚΑΙ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ 30

31 ΜΟΝΤΕΛΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΖΩΝΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΚΑΙ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ 3.3 Ιατρικός Επιχειρησιακός Σχεδιασμός και Επιχειρησιακά Κέντρα Η επιδημιολογία των καταστροφών είναι η μελέτη της εμφάνισης και της ακτίνας εξάπλωσης των θανάτων, των τραυματισμών και των ασθενειών στους πληθυσμούς που επλήγησαν από κάποια καταστροφή ανεξαρτήτως αιτίου. Οι ακτίνες εξάπλωσης των θανάτων είναι γνωστές με τον όρο θνησιμότητα ενώ οι ακτίνες (buffers) εξάπλωσης των τραυματισμών και των ασθενειών είναι γνωστές με τον όρο νοσηρότητα. Η νοσηρότητα που περιλαμβάνει και ελαφρούς τραυματισμούς όπως κατάγματα άκρων, εγκαύματα και λοιπούς φυσικούς τραυματισμούς είναι γνωστοί με τον όρο τραυματισμοί. Οι ανάγκες που παρουσιάζονται στον τομέα της υγείας μετά από μια καταστροφή περιλαμβάνουν: τη συγκέντρωση και ταφή των θυμάτων, την αναζήτηση, διάσωση και φροντίδα των σοβαρά τραυματισμένων, την παρακολούθηση και τον έλεγχο της εξάπλωσης των μεταδοτικών ασθενειών, τη σίτιση, στέγαση και φροντίδα των άστεγων πληθυσμών, και τέλος τον υπολογισμό των μετακινήσεων των πληθυσμών με σκοπό την εκτίμηση του αριθμού των ατόμων που χρειάζονται βοήθεια και περαιτέρω παρακολούθηση Κριτικής σημασίας είναι ο καθορισμός μετά την καταστροφή, της λειτουργικότητας των νοσοκομείων και των ιατρικών υπηρεσιών στην πληγείσα περιοχή. 31

32 3.4. Μεθοδολογικό Πλαίσιο και Νέες Τεχνολογίες για τον Ιατρικό Επιχειρησιακό Σχεδιασμό (Επιχειρησιακά Κέντρα Επιχειρησιακά Σχέδια). Τα καταστροφικά φαινόμενα όσο και οι συνέπειες τους μπορούν να χαρτογραφηθούν (ψηφιακά) σαν στατικές γεωγραφικές διανομές ή σαν δυναμικές διαστηματικές (time slices) διεργασίες. Όταν η κλίμακα είναι μεγάλη, οι δορυφορικές εικόνες μπορούν να δώσουν μια λεπτομερή εικόνα των γεγονότων που έλαβαν χώρα, προσφέροντας έτσι στοιχεία που μπορούν εύκολα να χαρτογραφηθούν ιδιαίτερα με τη χρήση αυτόματων ψηφιακών τεχνικών (feature extraction auto ingest processing). Ένας ψηφιακός ορθοφωτοχάρτης που προέρχεται από δορυφορικές απεικονίσεις υψηλής ανάλυσης (χωρική διακριτική ικανότητα < 2.5μΧ2.5μ), είναι ουσιαστικά ένας τύπος πολύ καλού ψηφιακού επεξηγηματικού μοντέλου. Ανάλογα με τον βαθμό της περαιτέρω επεξεργασίας, όπως συνδυασμός με ψηφιακά μοντέλα εδάφους video radar GPS, διανυσματικά δεδομένα (vector) και ψηφιακές σχεσιακές βάσεις δεδομένων Γεωγραφικών Πληροφοριακών Συστημάτων, αυξάνεται κατακόρυφα ο βαθμός επεξηγηματικής ικανότητας του μοντέλου καθώς και η ρεαλιστικότατα της προσομοίωσης (visual simulation models). Υπάρχουν περισσότερα από ένα είδη μοντέλων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσομοίωση της δυναμικής ή των συνεπειών μιας καταστροφής έως και έγκαιρα συστήματα προειδοποίησης επιδημιών ή άλλων προσβολών από βιοτρομοκρατία με ειδικά προβλεπτικά στατιστικά μοντέλα και σε συνδυασμό με συστήματα διαχείρισης και εξαγωγής γνώσης (τεχνολογία 2005). Η προειδοποίηση αποτελεί μέρος του σχεδιασμού για την αποφυγή και την ελαχιστοποίηση των συνεπειών μιας καταστροφής, διαδικασία που θα πρέπει να χρησιμοποιεί και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης (ΜΜΕ) για τη διακίνηση χρήσιμων πληροφοριών. Όλες οι τμηματικές όψεις και τα στοιχεία των καταστροφών μπορούν να απεικονιστούν ψηφιακά (μοντελοποίηση μεγάλης ευκρίνειας) εφόσον υπάρχουν κατάλληλα πληροφοριακά συστήματα που τροφοδοτούνται από διάφορες ψηφιακές πηγές (δορυφόροι, αεροπλάνα, video από εναέριες ή επίγειες πλατφόρμες, GPS, 32

33 Radar και δεδομένα από μετρήσεις και εκτιμήσεις πεδίου), δείχνοντας τόσο την διασπορά όσο και την κατανομή τους. ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΑΣ ΧΩΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ KAI ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΣΕ ΥΠΕΡ ΥΨΗΛΗΣ ΕΥΚΡΙΝΕΙΑΣ (ΧΩΡΙΚΗ ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ 25cmX25cm) ΜΟΝΤΕΛΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΣΕ 3 ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ (ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΓΕΩΧΩΡΙΚΟΥ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ GOOGLE EARTH SERVER, US PATENT) Σε συνδυασμό και με συστήματα διαχείρισης γνώσης πληροφορίας, είναι δυνατόν να μας προσφέρουν λεπτομερή εικόνα των ζωνών θνησιμότητας νοσηρότητας τραυματισμών, που είναι ένα από τα βασικά ζητούμενα σε όλες τις φάσεις του Ιατρικού Επιχειρησιακο ύ Σχεδιασμού, όπως αυτός υλοποιείται σε ένα εξοπλισμένο με τελευταίας τεχνολογίας υποστηρικτικά συστήματα αποφάσεων (Decision Support Systems), Επιχειρησιακό Κέντρο. 33

34 ΜΟΝΤΕΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΚΤΗΡΙΟΥ (ΕΦΙΚΤΟ ΚΑΙ ΓΙΑ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ ΜΕΓΑΛΗ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ) 34

35 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΓΝΩΣΗΣ - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ) ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ Δηλαδή αναπαρίστανται και μοντελοποιούνται ψηφιακά οι εκδηλώσεις των καταστροφικών φαινόμενων που μπορούν να προβλεφθούν (φυσικές καταστροφές - επιδημίες) ή να προσομοιωθούν (τεχνολογικές καταστροφές σύμμετρες και ασύμμετρες απειλές), η κατανομή στο χώρο των συνεπειών τους, καθώς και η κατανομή της ανθρώπινης τρωτότητας. Είναι επίσης δυνατό να απεικονιστεί και συντονιστεί ψηφιακά η απόκριση αμέσου δράσης όλων των εμπλεκόμενων κόμβων διαχείρισης κρίσεων, μέσω της δικτυακής πληροφοριοκεντρικής δομής που προβλέπεται στην παρούσα μελέτη να αποκτήσουν το Επιχειρησιακό Κέντρο ΣΟΤΥ/ ΚΕΠΙΧ, η προσπελασιμότητα οδικών αρτηριών και οδών βοήθειας, καθώς και η συνεχής ενημέρωση των ληπτών αποφάσεων, μέσω των συνδεδεμένων σχεσιακών βάσεων δεδομένων και των συστημάτων εξαγωγής πληροφορίας - γνώσης από αδόμητες (unstructured) και δομημένες (structured) βάσεις, για την κατάσταση, σε ότι αφορά την διαθεσιμότητα και την κατανομή του έμψυχου δυναμικού (ιατροί νοσηλευτές κα) και του εξοπλισμού και αποθεμάτων κάθε τύπου (φάρμακα τροφή νερό άλλες προμήθειες οχήματα κα). 35

36 ΣΧΗΜΑΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΔΟΜΗΜΕΝΗΣ ΚΑΙ ΑΔΟΜΗΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ Ο κύριος στόχος των ανωτέρω πληροφοριακών συ στημάτων μοντελοποίησης της πραγματικότητας, είναι να καθοριστούν οι διάφορες τμηματικές ενότητες, με τέτοιο τρόπο που να ελαχιστοποιούνται οι διαφορές που πιθανά να υπάρχουν μέσα σε κάθε ενότητα. Ας σημειωθεί ότι οι ανωτέρω τεχνολογίες προέρχονται όλες από στρατιωτικές εφαρμογές με στόχο την όσο καλύτερη αναπαράσταση και έλεγχο της στατικής πραγματικότητας, από την εφαρμογή των επιχειρησιακών σχεδίων από τα επιχειρησιακά κέντρα, καθώς και των δυναμικών διεργασιών που επιτελούνται κατά την διαχείριση κάθε τύπου κρίσεων (τέσσερεις διαστάσεις x,y,z,t - μοντελοποίηση). Αποτελούν δηλαδή μικρογραφίες military συστημάτω ν C4I τα οποία με διαφοροποίηση στην δομή και το περιεχόμενο των σχεσιακών γεωχωρικών βάσεων δεδομένων αποτελούν τον διεθνώς επιβαλλόμενο τρόπο οργάνωσης των Επιχειρησιακών Κέντρων κάθε τύπου. 36

37 ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΘΕ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΕΞΑΓΩΓΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΜΕ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΤΑΞΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΕΝΝΟΙΩΝ Απαιτείται πάντα η συνεχής εισαγωγή, διαχείριση, ανάλυση, σύγκριση, επιβεβαίωση και εξαγωγή στοιχείων, ενώ στατιστικές μετρήσεις μέσω προβλεπτικών μοντέλων και διαχείριση πληροφορίας - γνώσης μέσω ταξονομικών μεθόδων, συνδυαστικής ανάλυσης, αναζήτησης περιεχομένου και εννοιών ταυτόχρονα, μπορούν να πραγματοποιούνται σε πραγματικό χρόνο. Ενώ τελευταίας τεχνολογίας γεωχωρικά πληροφοριακά συστήματα διαχείρισης κρίσεων (Google Earth Server) μπορούν να διαχειρίζονται προεπεξεργασμένα δεδομένα πολλών Terabytes και να τα συνδυάζουν σε real time και near real-time, με δεδομένα από πολλαπλές ψηφιακές πηγές και να τα διανέμουν στα Επιχειρησι ακά κέντρα και στις μονάδες που επιχειρούν (ΕΚΑΒ ιατροί κα) ασύρματα ή ενσύρματα. 37

38 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΜΟΝΤΕΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ (Visual Simulation Modeling Information System) Υπάρχουν τέσσερις κλίμακες μετρήσεων, κάθε μια από τις οποίες έχει μια διαφορετική σχέση με την ψηφιακή αναπαράσταση (χαρτογράφηση) των καταστροφών, όπως χρησιμοποιούνται διεθνώς από τα αντίστοιχα Επιχειρησι ακά Κέντρα Διαχείρισης Κρίσεων. Η απλούστερη είναι η ονομαστική κλίμακα που περιλαμβάνει αποκλειστικά και μόνο την παρουσία ή την απουσία ενός φαινόμενου ή ενός χαρακτηριστικού (θεματικό ψηφιακό υπόβαθρο). Μπορεί για παράδειγμα να χρησιμοποιηθεί για τον εντοπισμό κατολισθήσεων ενός ιδιαίτερου τύπου ή για την χαρτογράφηση των νοικοκυριών που έχουν ασφαλιστεί κατά των σεισμών με βάση και τα αποτελέσματα μικροζωνικών μελετών, που δυστυχώς δεν υπάρχουν στην χώρα μας. Μία μόνο μελέτη έχει ολοκληρωθεί από Αμερικανική εταιρεία και αφορά το λεκανοπέδιο Αττικής και υποκατέστησε τις μικροζωνικές μελέτες οι οποίες απαιτούνται για την εξαγωγή της σεισμικής τρωτότητας των κτιρίων, με πολύπλοκες στατιστικές παραδοχές οι οποίες βασίστηκαν στους γενικούς εδαφικούς χάρτες του ΙΓΜΕ και σε άλλες δευτερεύουσες πηγές. Σε ποιο λεπτομερές αλλά ακόμα ημιποσοτικοποιημένο επίπεδο, η τακτική κλίμακα είναι μια από τις γενικές κατηγορίες που χρησιμοποιείται για την ψηφιακή απεικόνιση 38

39 και παρουσίαση της σχετικής έντασης ενός φαινόμενου. Οι ποσοτικές κλίμακες διαστημάτων αποτελούνται από σχετικές διαβαθμίσεις σε ένα ορισμένο διάστημα, ενώ δεν περιέχουν το απόλυτο μηδέν. Για παράδειγμα η θερμοκρασία μετριέται σχετικά με ένα αυθαίρετο σημείο εκκίνησης. Οι κλίμακες αυτές έχουν περιορισμένη χρήση στην ψηφιακή χαρτογράφηση των καταστροφών σε αντίθεση με τις κλίμακες αναλογιών που περιέχουν σχετικές διαβαθμίσεις σε ένα προκαθορισμένο διάστημα σχετικό με το απόλυτο μηδέν. Το μήκος μετριέται με αυτό τον τρόπο, ενώ η χαρτογράφηση σε τέτοιες κλίμακες εμπεριέχει ακριβείς μετρήσεις και χρειάζεται την παρουσία πληθώρας στοιχείων. Η επιλογή της κλίμακας χαρτογράφησης κατά την εκπόνηση ενός ψηφιακού Επιχειρησιακού Σχεδίου γίνεται με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, τη χρονική περίοδο, τη δυνατότητα και τους διαθέσιμους πόρους για την εκπόνηση του προγράμματος καθώς και το βαθμό λεπτομέρειας που χρειάζονται οι τελικοί χρήστες. Μια μεγάλη ποικιλία από είδη χαρτών χρησιμοποιούνται στην απεικόνιση των καταστροφών και στην δημιουργία των Επιχειρησιακών σχεδίων. Απαραίτητοι είναι οι βασικοί χάρτες που περιέχουν αναπαραστάσεις της τοπογραφίας καθώς και τα πιο σημαντικά στοιχεία της ανθρωπογεωγραφίας (διοικητικά όρια σε επίπεδο κοινότητας Καποδιστριακού Δήμου, πλήρες οδικό δίκτυο σε επίπεδο ορεινών μονοπατιών, οικιστικές περιοχές). Οι θεματικοί χάρτες αντιπροσωπεύονται από νεοτεκτονικούς, λιθοστροματωγραφικούς, εδαφικούς, υδρολογικούς και γεωτεχνικούς χάρτες. Η χαρτογράφηση των καταστροφών αποτελεί ειδικό τύπο θεματικής χαρτογραφίας και καθίσταται απολύτως σαφές ότι με αυτό τον τρόπο πρέπει να αντιμετωπίζεται από τα Επιχειρησιακά Σχέδια κάθε τύπου, γεγονός που δεν συμβαίνει στη χώρα μας. Η μέθοδος αυτή καθορίζει διάφορα πρότυπα είδη καταστροφών του παρελθόντος καθώς και την χωρική τους κατανομή, ανάλογα με τον κίνδυνο που διατρέχουν οι πληθυσμοί και οι κάθε τύπου υποδομές. Η διαφοροποίηση από περιοχή σε περιοχή της έντασης των φαινόμενων όσο και των καταστροφών, αποτυπώνεται με τη ψηφιακή χαρτογράφηση κινδύνου, η οποία ποσοτικοποιεί το γεγονός ανάλογα με τα 39

40 θύματα και τις ζημιές που προκάλεσε. Η παρουσίαση των πραγματικών συνεπειών από τη δράση ενός καταστροφικού γεγονότος γίνεται στους ψηφιακούς χάρτες καταστροφών, οι οποίοι ενσωματώνονται και οργανώνονται κατάλληλα, με τα άλλα δεδομένα των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών με τελικό στόχο την ένταξη τους στο ενιαίο Γεωχωρικό Πληροφοριακό Σύστημα ικανότητας δικτυακής διαχείρισης πολλών Terabyte δεδομένων, σε συνδυασμό με δορυφορικές απεικονίσεις, ψηφιακά μοντέλα εδάφους, ορθοφωτοχάρτες, video, δεδομένα GPS, Radar και άλλες περιγραφικές βάσεις δεδομένων με γεωχωρική αναφορά (georeference) ή διασυνδέσεις (hyperlinks) σε σημεία του χώρου όταν απαιτείται. Ενδεικτικά θα αναφερθούμε στο παράδειγμα του Τόκιο όπου χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα η τεχνική της μικροζωνοποίησης. Ο όρος ζωνοποίηση σημαίνει το χωρισμό της εδαφικής επιφάνειας σε περιοχές και την ταξινόμησης τους σύμφωνα με το βαθμό του υπαρκτού ή του δυνητικού κινδύνου (επιδημία - φυσική τεχνολογική καταστροφή, σύμμετρη ή ασύμμετρη απειλή). Η τεχνική της μικροζωνοποίησης σχεδιάστηκε για να αποτυπώσει ψηφιακά την χωρική ποικιλία του κινδύνου και συμπεριλαμβάνει τον καθορισμό του αποδεκτού κινδύνου, της περιοχής συγκέντρωσης πόρων και των περιοχών αποστολής υπηρεσιών άμεσης βοήθειας περίθαλψης, τροφίμων, υγειονομικού υλικού κ.α. κατά τη διάρκεια κρίσιμων περιόδων. Μακροπρόθεσμα, οι χρήσεις γης πρέπει να προσαρμοστούν σύμφωνα με τις προτάσεις των μικροζωνικών ψηφιακών χαρτών με στόχο την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων καταστροφικών γεγονότων. Στη χώρα μας φυσικά δεν υφίστανται κανενός τύπου ενιαίο ψηφιακό υπόβαθρο που να αποτυπώνονται τα αποτελέσματα των μικροζωνικών μελετών, με αποτέλεσμα να μην υφίσταται σχεδιασμός εκκένωσης των νοσοκομείων σε δεύτερο και τρίτο επίπεδο. Δηλαδή αν απαιτηθεί να γίνει εκκένωση της περιοχής από το Πεντάγωνο έως το Σύνταγμα, όπου δυστυχώς υπάρχουν πάρα πολλά νοσοκομεία, λόγω της έλλειψης σχεδιασμού σε εκτεταμένης έκτασης ψηφιακό υπόβαθρο, το πλέον πιθανόν πέραν της απώλειας των υποδομών και ενδεχομένως και των εφοδίων θα δημιουργηθεί και χαώδης κατάσταση διότι δεν 40

41 είχε προβλεφθεί με σχεδιασμό χρήσεων γης η δημιουργία ανοικτών χώρων δίπλα στα νοσοκομεία με απαλλοτριώσεις οικοπέδων και πολυκατοικιών στα πλαίσια ενός μακροπρόθεσμου σχεδιασμού. Ενώ με τις υφιστάμενες σήμερα τεχνολογίες ακόμα και στο ΓΕΕΘΑ δεν υπάρχει η δυνατότητα διαχείρισης κρίσεων σε αστικό χώρο και φυσικά η δυναμική διαχείριση των οδών διαφυγής και τα εναλλακτικά σχέδια εκκένωσης περιοχών. Ας επαναφέρουμε στην μνήμη μας το χάος πο υ επικράτησε μετά από τον τελευταίο σεισμό της Αθήνας. Δεν κατέστη δυνατό να γίνει διαχείριση των αναμενομένων κυμάτων φυγής των κατοίκων. Αμέσως μετά τον σεισμό κινήθηκαν προς τις κατοικίες τους και μετά από λίγες ώρες παρατηρήθηκε κύμα εξόδου από την πόλη. Χαρακτηριστική η απουσία του κράτους και ο συντονισμός μέσω των ραδιόφωνων και άλλων μέσων για την διατήρηση λωρίδας κίνησης των ασθενοφόρων και των άλλων οχημάτων. Προκύπτει αβίαστα η ανάγκη για την δημιουργία Επιχειρησιακών Κέντρων με τεχνολογίες που θα επιτρέπουν παρόμοιες δράσεις και επιχειρησιακά σχέδια, τα οποία θα επικοινωνούνται και θα ανατροφοδοτούνται δυναμικά μέσω αποτελεσματικών δικτυακών υποδομών, εφόσον είναι πρακτικά αδύνατο να κινηθούν τα ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ. Τα κοινά σχέδια διαχείρισης κρίσεων σε Εθνικό επίπεδο δεν μπορούν να δημιουργήσουν την Κοινή Επιχειρησιακή Εικόνα (Common Operational Picture) και την Γνώση της Κατάστασης (Situational Awareness). Οι ανωτέρω αρχές σχεδιασμού Επιχειρησιακών Κέντρων τηρούνται σχολαστικά στην παρούσα μελέτη σύμφωνα και με τα τελειότερα μεθοδολογικά πρότυπα διεθνώς. Είναι άλλωστε ο μοναδικός τρόπος που εξασφαλίζει την συνέργεια και τον συντονισμό των εμπλεκομένων κόμβων, είτε αυτοί είναι οι κόμβοι του εσωτερικού δικτύου του ΣΟΤΥ, είτε οι κόμβοι του Εθνικού Δικτύου εφόσον πλέκονται σαν τον ιστό της αράχνης, σε μια κοινή χωρική δομή και διάρθρωση. Αναλύθηκε έτσι επαρκώς στην προηγούμενη ενότητα η σχέση, του καταστροφικού φαινόμενου με τα Επιχειρησιακά Σχέδια, τα οποία με την σειρά τους επιβάλλουν αντίστοιχου τύπου στρατηγικές και σχεδίαση των Επιχειρησιακών κέντρων. 41

42 Τα τελευταία διαφέρουν μεταξύ τους σε ότι αφορά τον γενικό σχεδιασμό μόνο στην εξειδίκευση των δράσεων στο δικό τους δίκτυο και στην διαφορετική στελέχωση ειδικοτήτων (έως ένα σημείο) και δόμησης των σχεσιακών βάσεων δεδομένων πληροφορίας και γνώσης, οι οποίες συνδέονται με πολλές τεχνικές με τον καμβά κάθε επιχειρήσεως που είναι ο Εθνικός εδαφικός χώρος με τα επιμέρους γεωγραφικά και άλλα χαρακτηριστικά του. 42

43 Μικροζωνικός σχεδιασμός Τόκυο Η πόλη χωρίστηκε σε τετράγωνα των 500 τετραγ. μέτρων Έγιναν βασικές υποθέσεις σχετικά με το μέγεθος και την διάρκεια του σεισμού. Μελετήθηκαν τα φαινόμενα ρευστοποιήσεων καθώς και τα χαρακτηριστικά εδαφικής απόκρισης. Ακολούθησε απογραφή όλων των ξύλινων οικιών. Ερευνήθηκαν τα δημογραφικά χαρακτηριστικά σε κάθε οικοδομικό τετράγωνο όπως η πυκνότητα του πληθυσμού και η διασπορά των ηλικιών, ο συγκοινωνιακός όγκος, η κατανομή των πόρων υγείας και των άλλων δυνάμεων, οι χρήσεις γης κ.α. Εκτιμήθηκε ο βαθμός στον οποίο τα διάφορα τετράγωνα μπορούσαν αν είναι εύφλεκτα: η ταχύτητα διάδοσης της πυρκαγιάς στο Τόκυο αποδείχθηκε πως ήταν συνάρτηση της ταχύτητας του ανέμου, της οικιστικής πυκνότητας και της αναλογίας των ξύλινων με τις άλλες κατασκευές. Μετρήθηκαν οι αποστάσεις από το κάθε οικοδομικό τετράγωνο στις οποίες υπήρχαν κτίρια που μπορούσαν να φιλοξενήσουν πρόσφυγες και Τέλος εκπονήθηκαν τα σχέδια παροχής βοήθειας και η αντίστοιχη κατανομή δυνάμεων και εφοδίων Λόγω του κόστους οι μικροζωνικές μελέτες δεν εφαρμόζονται εκτεταμένα. Οι σύγχρονες υποδομές σε λογισμικό και Η/Υ με την ευρεία διάδοση των τεχνικών της τηλεπισκόπησης και των δορυφορικών απεικονίσεων με υψηλή χωρική διακριτική ικανότητα έχουν μειώσει το κόστος σημαντικά. 43

44 Σε ότι αφορά την χώρα μας θα πρέπει να αποφασισθεί το επίπεδο του ολικού αποδεκτού κινδύνου για κάθε περιοχή, της οποίας η επικινδυνότητα πρέπει να χαρτογραφη θεί ψηφιακά στα πλαίσια ενός ευρύτερου προγράμματος μικρο ζωνοποίησης. Το ΣΟΤΥ θα πρέπει να έχει με την νέα του υποδομή και οργάνωση καθοριστικό ρόλο και συμμετοχή ώστε να είναι έτοιμο να εξειδικεύσει και να υλοποιήσει εφόσον απαιτηθεί τα δικά του Επιχειρησιακά Σχέδια. 4. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 4.1 Κτιριακή Υποδομή Το Κ ΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ. στεγάζεται στον πέμπτο όροφο του κτιρίου του Υπουργείου Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης στην οδό Αριστοτέλους 17 στο κέντρο της Αθήνας. Αποτελείται από πέντε γραφεία συνολικής επιφανείας ~150μ2, όπου στεγάζονται: ο χώρος της υποδοχής γραφείο γραμματείας γραφείο Αναπληρωτή Προέδρου γραφείο Υπεύθυνου Σ.Ο.Τ.Υ αίθουσα συσκέψεων / επιχειρήσεων. Οι χώροι του ΚΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ. είναι διαβαθμισμένοι και απαγορεύεται η είσοδος σε άτομα π ου δεν έχουν σχετική άδεια. Επισκέπτες οι οποίοι έχουν άδεια παραμονής στους χώρους του Κέντρου, συνοδεύονται από το προσωπικό. Δεν υπάρχουν εσωτερικοί χώροι υγιεινής και εστίασης με αρνητικό αντίκτυπο στο προσωπικό βάρδιας, ιδιαίτερα κατά τις νυχτερινές ώρες όπου η ύπαρξη χώρων υγιεινής, προετοιμασίας καφέ ή πρόχειρου κρύου φαγητού καθώς και η ύπαρξη μιας δύο πολυθρόνων/κρεβατιών θα βοηθούσε σημαντικά. 4.2 Οργανωτική δομή προσωπικό 44

45 Για την κάλυψη των οργανωτικών αναγκών του ΚΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ. έχει συνταχθεί ένα αρχικό οργανόγραμμα το οποίο όμω ς είναι πολ ύ γενικό κ αι περιγράφει τη διασύνδεση του Σ.Ο.Τ.Υ. με τα περιφερειακά γραφεία της Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων, Πατρών και Ηρακλείου. Το ΚΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ. σήμερα απασχολεί και καλύπτει τις παρακάτω ειδικότητες: γραμματεία, 2 άτομα, διοικητικοί υπάλληλοι 2 άτομα, διαχείριση πληροφοριών / βάση δεδομένων 3 άτομα, ιατροί υπηρεσίας (σε βάρδιες) 56 άτομα Οργανωτικά το ΚΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ. διοικείται από τον Πρόεδρο, τη θέση του οποίου έχει και ο Υπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και τον Αναπληρωτή Πρόεδρο οι οποίοι και λαμβάνουν όλες τις κρίσιμες αποφάσεις για την ανάπτυξη και τη λειτουργία του. Υπάρχει γραμματεία η οποία υποστηρίζει γραμματειακά τον Πρόεδρο και τον Αναπληρωτή Πρόεδρο και θέση διοικητικού η οποία υποστηρίζει διοικητικά το επιχειρησιακό σκέλος του Κέντρου. Τρία άτομα καταχωρούν, διαχειρίζονται και επεξεργάζονται τα ηλεκτρονικά δεδομένα που αφορούν τις εφημερίες των νοσοκομείων καθημερινά. Σε κάθε βάρδια απασχολείται τουλάχιστον ένας ιατρός υπηρεσίας και ένας συντονιστής με μέγιστο τους δύο ιατρούς υπηρεσίας και ένα συντονιστή. Οι συντονιστές (οκτώ στο σύνολο) όπως και οι ιατροί υπηρεσίας είναι ιατροί όλων των ειδικοτήτων. Το πρόγραμμα εφημερίας των ιατρών υπηρεσίας δεν ορίζεται σε βάθος χρόνου ικανού ώστε να υπάρχει πλήρης εικόνα και προγραμματισμός. Δεν υπάρχει οργανόγραμμα που να ορίζει ρητά τις οργανικές θέσεις εργασίας, ούτε γραπτά καθήκοντα ανά θέση εργασίας στα οποία να αναλύονται οι τομείς δράσεις, οι αρμοδιότητες και οι ευθύνες του προσωπικού. Το αποτέλεσμα είναι τα ανώτατα 45

46 στελέχη του ΣΟΤΥ να υποχρεώνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα να επαναλαμβάνουν τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες. 4.3 Τηλεπικοινωνίες και λοιπός τεχνολογικός εξοπλισμός Οι τηλεπικοινωνίες μεταξύ του κέντρου επιχειρήσεων του ΣΟΤΥ και των υπολοίπων κόμβων του δικτύου γίνεται μέσω: ενός τηλεφωνικού κέντρου που καλύπτει τέσσερις εξωτερικές τηλεφωνικές γραμμές και δύο συσκευές φαξ (παλαιού τύπου) και 4 συσκευών τύπου TETRA, οι οποίες χρεώνονται στο αντίστοιχο προσωπικό κατά περίπτωση, γίνεται χρήση της γραμμής γρήγορης πρόσβασης στο διαδίκτυο (ADSL) του Υπουργείου, Απουσιάζει το ψηφιακό υπόβαθρο της γεωγραφικής εξειδίκευσης των επιχειρήσεων και της χωρικής κατανομής των δυνάμεων αλλά και των διαθέσιμων πόρων, με αποτέλεσμα να μην είναι εφικτή, τόσο η δόμηση μιας γεωχωρικής βάσης δεδομένων σε επίπεδο χώρας και φυσικά η αδυναμία του αυτόματου γεωγραφικού εντοπισμού του συμβάντος κατά την εισαγωγή του και του άμεσου συσχετισμού του με διαθέσιμους πόρους (Geospatial RDBMS) 46

47 Για την κάλυψη των αναγκών του Κέντρου, το ΚΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ. έχει τον παρακάτω εξοπλισμό: 4 Η/Υ (παλαιού τύπου), 3 τηλεοράσεις (Πλάσμα και συμβατικές), γίνεται χρήση της γεννήτριας του Υπουργείου σε περίπτωση διακοπής ρεύματος, ένα υπηρεσιακό επιβατικό αυτοκίνητο με οδηγό από την αντίστοιχη υπηρεσία του Υπουργείου Οργάνωση και λειτουργία ΣΟΤΥ - Υφιστάμενες διαδικασίες Η κύρια δραστηριότητα του ΚΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ. σήμερα, είναι ο έλεγχος και συντονισμός των εφημεριών των νοσοκομείων του νομού Αττικής. Σε καθημερινή βάση δύο φορές ανά βάρδια, το κάθε νοσοκομείο αποστέλλει μέσω φαξ (σε τυποποιημένο έντυπο) την πληρότητα των κλινών του. Για τα στοιχεία αυτά ενημερώνεται ο Συντονιστής και καταχωρούνται σε ειδική βάση δεδομένων (access db) από τον υπάλληλο Διοικητικού, διότι δεν υπάρχει ή δεν έχει ενεργοποιηθεί η δυνατότητα On Line διασύνδεσης με τα μηχανογραφικά των Νοσοκομείων τα περισσότερα από τα οποία έχουν την δυνατότητα άμεσα. 47

48 Η καταχώρηση των στοιχείων γίνεται δύο φορές την ημέρα και τα στοιχεία της τρίτης βάρδιας καταχωρούνται το πρωί της επόμενης. Δεν προβλέπεται ούτε γίνεται κάποιος δειγματοληπτικός έλεγχος για την ορθότητα καταγραφής των στοιχείων στη βάση δεδομένων. Μετά το πέρας της ηλεκτρονικής καταχώρησης, τα φαξ και τα εκτυπωμένα έντυπα καταχώρησης αρχειοθετούνται προσωρινά σε φακέλους στο χώρο του το ΚΕΠΙΧ- Σ.Ο.Τ.Υ. και στη συνέχεια σε χώρο αρχείου εντός του κτιρίου του Υπουργείου. Εκτός της καταγραφής και του συντονισμού των εφημεριών των νοσοκομείων, το ΚΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ. συμμετέχει και στον συντονισμό σε έκτακτα και επείγοντα περιστατικά που αφορούν τον Τομέα της Υγείας. Οι Φορείς που εμπλέκονται στο συντονισμό με το ΚΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ. είναι : Ελληνική Αστυνομία (ΕΛ.ΑΣ) Λιμενικό Σώμα, Πυροσβεστικό Σώμα, Ένοπλες Δυνάμεις Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας (ΕΚΑΒ) Κέντρο Δηλητηριάσεων Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας Κέντρο Ελέγχου Ειδικών Λοιμώξεων (ΚΕΕΛ) Γενική Γραμματεία πολιτικής Προστασίας Διεθνές Τηλεφωνικό Κέντρο112 Εργαστηριακό Δίκτυο Άρης Υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας Η επικοινωνία με τους εμπλεκόμενους φορείς γίνεται απ ευθείας στο τηλεφωνικό κέντρο του ΚΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ., ή μέσω συσκευών TETRA, ή μέσω συσκευών κινητής τηλεφωνίας και καταγράφονται από τον εκάστοτε ιατρό υπηρεσίας σε φυλλομετρημένο σπιράλ τετράδιο (βιβλίο συμβάντων) οι αντίστοιχες πληροφορίες. 48

49 Η λεπτομέρεια (χρονική και περιγραφική) εξαρτάται από τη σημαντικότητα του συμβάντος και την ευχέρεια του εκάστοτε ιατρού υπηρεσίας. Οι συνομιλίες στο ΚΕΠΙΧ κατά την διάρκεια έκτακτου γεγονότος δεν μαγνητοφωνούνται καθώς επίσης και οι τηλεφωνικές συνομιλίες δεν καταγράφονται από το τηλεφωνικό κέντρο αν και υπάρχει τέτοια δυνατότητα. Για την ανταπόκριση του ΚΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ. σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, ο ιατρός υπηρεσίας και ο συντονιστής οφείλουν να αντιδράσουν βάσει των προβλεπόμενων στα υφιστάμενα ανά περίπτωση σχέδια έκτακτης ανάγκης, μερικά από τα οποία δεν είναι προσβάσιμα μετά το πέρας των εργάσιμων ωρών και ημερών, λόγω της αρχειοθέτησης τους στο γραφείο του Αναπληρωτή Προέδρου. H επικοινωνία τη στιγμή του συμβάντος γίνεται μέσω του τηλεφωνικού κέντρου της υπηρεσίας, είτε μέσω των συσκευών TETRA, είτε μέσω κινητών τηλεφώνων. Υπάρχει στο γραφείο του ΚΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ. έντυπος τηλεφωνικός κατάλογος με όλα τα απαραίτητα τηλέφωνα για την επικοινωνία σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, ο οποίος δεν μπορεί να είναι διαθέσιμος σε περισσότερους από ένα χρήστη ενώ δεν υπάρχει αυτοματοποίηση των αριθμών κλήσεων των βασικότερων φορέων. Κατά τη διάρκεια της έκτακτης ανάγκης η λήψη πληροφοριών όπως επίσης και η καταγραφή δεν γίνεται σε μικρά χρονικά διαστήματα (ανά λεπτό), με αποτέλεσμα η αναλυτική εικόνα της κατάστασης πολλές φορές να είναι ασαφής και η ενημέρωση του Υπουργού και των υπόλοιπων συνεργαζόμενων φορέων, να μην περιλαμβάνει χρονικά λεπτομερείς περιγραφές της κατάστασης. Μερικές φορές μετά το πέρας των γεγονότων ο Αναπληρωτής Πρόεδρος καλεί τους εμπλεκόμενους στις ομάδες του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και αναλύουν τις ενέργειες που έγιναν, τι θα μπορούσαν να κάνουν καλύτερα, καθώς και τι άλλο χρειάζονται στο μέλλον για παρόμοιες καταστάσεις. Η ενημέρωση για εξαιρετικά έκτακτα περιστατικά γίνεται τις περισσότερες φορές μέσω της τηλεόρασης, γεγονός που δείχνει ότι το ΚΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ. έπεται χρονικά αρκετά των συμβάντων με αποτέλεσμα να χάνεται πολύτιμος χρόνος για τον ορθότερο και αποτελεσματικότερο συντονισμό των εμπλεκόμενων φορέων. Επίσης δεν υπάρχει η 49

50 δυνατότητα μεταφοράς εικόνας και πολλές φορές και επικοινωνίας από την περιοχή του συμβάντος, ειδικά σε επικίνδυνες καταστάσεις για την δημόσια υγεία κατά τις οποίες η κάλυψη από την τηλεόραση θα γίνεται είτε από μεγάλη απόσταση είτε δεν θα γίνεται καθόλου. Η υπάρχουσα διακίνηση πληροφοριών που αφορούν την καταγραφή, αντιμετώπιση και συνολική διαχείριση ενός συμβάντος δεν στηρίζεται σε κάποιο ψηφιακό σύστημα διαχείρισης οποιασδήποτε μορφής. Επίσης δεν βασίζεται σε κάποιο τυποποιημένο σύστημα διακίνησης εγγράφων. Η διακίνηση της πληροφορίας γίνεται προφορικά τόσο των οδηγιών όσο και των εντολών. Έτσι η κρίσιμη ροή πληροφορίας επιβάλλεται να σχεδιαστεί από την αρχή και με βάση τα σύγχρονα ψηφιακά συστήματα διακίνησης πληροφορίας και οδηγιών, που λειτουργούν στα πλαίσια του ευρύτερου υποστηρικτικού συστήματος αποφάσεων που πρέπει να υπάρχει σε ένα σύγχρονο κέντρο διαχείρισης κρίσεων και το οποίο αλλάζει μόνο σε ότι αφορά το περιεχόμενο της βάσης δεδομένων που στην περίπτωση του ΣΟΤΥ έχει να κάνει με αυτό που σχηματικά αναφέρεται σαν Απόθεμα Περίθαλψης (Εθνικές Βάσεις Υγείας). Η εκπαίδευση των ιατρών υπηρεσίας, των συντονιστών και του λοιπού προσωπικού διεξάγεται στην πράξη (on the job training) συνήθως από τον Αναπληρωτή Πρόεδρο του ΚΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ., χωρίς να υπάρχουν γραπτές διαδικασίες ή τεκμηριωμένη αξιολόγηση του εκπαιδευόμενου Επιχειρησιακά Σχέδια Έχουν συνταχθεί από το ΚΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ., από νοσοκομεία και από δημόσιους φορείς σχέδια έκτακτης ανάγκης, μερικά από τα οποία αρχειοθετούνται σε φυλασσόμενο χώρο στο γραφείο του Αναπληρωτή Πρόεδρου. Πρόσβαση σε αυτά έχει ο Αναπληρωτής Πρόεδρος ο οποίος και είναι αρμόδιος να ενημερώσει τους ιατρούς υπηρεσίας και τους συντονιστές για αυτά. Κατά την απουσία του Αναπληρωτή Πρόεδρου και μετά τη λήξη της βάρδιας της Γραμματείας, δεν υπάρχει πρόσβαση στα σχέδια αυτά. 50

51 Τα σχέδια που στα οποία μας δόθηκε πρόσβαση είναι: Επιχειρησιακό σχέδιο αντιμετώπισης καύσωνα, προσαρμογή στο σχέδιο «Ξενοκράτης» για το Σισμανόγλειο Νοσοκομείο. Επιχειρησιακό σχέδιο αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών «Πλημμύρες» Επιχειρησιακό σχέδιο αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών «Χιονοπτώσεις» Σχέδιο έκτακτης ανάγκης νοσοκομείου Νάξου Σχέδιο έκτακτων αναγκών νοσοκομείου Σισμανογλείου Επιχειρησιακό σχέδιο υγειονομικής υποστήριξης του ΥΥΚΑ για την αντιμετώπιση ΧΒΡΠ (Χημικών, Βιολογικών, Ραδιοβιολογικών, Πυρηνικών) συμβάντων (Φιλοκτήτης) Αρκετά από τα σχέδια είνα ι λεπτομερή και περιλαμβάνουν τις απαιτούμενες διαδικασίες ανταπόκρισης, τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες του προσωπικού, όπως επίσης και το ελάχιστο απαιτούμενο απόθεμα τροφίμων και φαρμάκων (stockpile) ανά νοσοκομείο. Θα πρέπει να υπάρξει διαδικασία καταγραφής των ασκήσεων ετοιμότητας, των συμμετεχόντων σε αυτές με τις ανάλογες αρμοδιότητες, οι ημερομηνίες διεξαγωγής των ασκήσεων και των αντίστοιχων εκπαιδεύσεων καθώς και οι υπογραφές των συμμετεχόντων. Τα έντυπα αυτά θα πρέπει να αποστέλλονται κατόπιν στο ΚΕΠΙΧ- Σ.Ο.Τ.Υ. ώστε να έχει γνώση της ετοιμότητας των νοσοκομείων. Επίσης θα πρέπει να υπάρξει διαδικασία ελέγχου και επαλήθευσης των ελάχιστων απαιτούμενων αποθεμάτων τροφίμων και φαρμάκων (stockpile) στα νοσοκομεία. 51

52 5. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟΧΟΙ 5.1. Συντονισμός εφημεριών νοσοκομείων ΝΕΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ Όσο αφορά το κομμάτι του συντονισμού των εφημεριών των νοσοκομείων, το ΚΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ. έχει συντελέσει πάρα πολύ σημαντικό έργο μειώνοντας τις επικουρικές κλίνες (ράντζα) κατά 96,22%. Η εφαρμογή του συστήματος εναλλασσόμενης καθημερινής εφημερίας βασίσθηκε στην αρχή λειτουργίας όλων των Νοσοκομείων της Μητροπολιτικής περιοχής Αθηνών, από τις 08:00 έως 14:30 (πρωινή λειτουργία) και την εναλλασσόμενη εφημερία κορμού Νοσοκομείων (Ομάδα 4-5 Νοσοκομείων Γενικής Εφημερίας) ανά 4 ημέρες. Βάσει του παραπάνω επιμερισμού δόθηκαν δυνατότητες σε Νοσοκομεία που δεν εφημέρευαν, να δεχθούν έκτακτα περιστατικά προς όφελος της καλύτερης κατανομής και επιλογής των ασθενών και της αυξημένης δυνατότητας εκπαίδευσης του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού. Τα Νοσοκομεία κορμού εφημέρευσαν λιγότερες ώρες (από 24 ώρες σε 16 ώρες) και έτσι υπήρξε ταχύτερη και καλύτερη διεκπεραίωση του έργου τους. Οι δείκτες λειτουργίας του συστήματος, όπως καλύτερη εξυπηρέτηση των ασθενών, ταχύτερη διακίνηση των τακτικών περιστατικών, μείωση των έκτακτων περιστατικών από την περιφέρεια προς το κέντρο, βελτιώθηκαν σαφώς. Η μείωση της ανάπτυξης των επικουρικών κλινών (ράντζων) κατά την διάρκεια του πιλοτικού τριμήνου έφθασε 96,22%, με Μ.Ο. 6,4 ανά 24/ωρο, χωρίς να αποτελεί αυτοσκοπό του νέου συστήματος, αναγνωρίσθηκε από όλους τους κατοίκους των Αθηνών και άλλαξε τη μορφή και την εικόνα της εφημερίας των Νοσοκομείων. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα μικρά Νοσοκομεία αν και δέχονται κατά την πρωινή λειτουργία τους μεγαλύτερο αριθμό έκτακτων περιστατικών, αντεπεξέρχονται άριστα και αντιμετωπίζουν πλήρως τους παραπάνω ασθενείς χωρίς να αναπτύσσουν ράντζα. Ο Μ.Ο. εισαγωγών κατά την Πρωινή Λειτουργία είναι 117 (SD±48) έκτακτα περιστατικά στο σύνολο των Νοσοκομείων που λειτουργούν στην περιοχή Αθηνών, η 52

53 δε συμβολή του ΕΚΑΒ εκτιμάται ότι δεν ξεπερνά το 27% αυτών. Εκ των ανωτέρω στοιχείων είναι σαφές ότι το νέο σύστημα προσέφερε με τις υπάρχουσες ήδη δυνάμεις, το καλύτερο δυνατό, στην ποιοτική παροχή υγείας στα έκτακτα περιστατικά κατά τη διάρκεια των εφημεριών των Νοσοκομείων. Τα αποτελέσματα μετά από την τρίμηνη εφαρμογή του Προγράμματος είναι τα εξής: 1. Ο Μέσος όρος των Ανεπτυγμένων Κλινών στο 24/ωρο στην Αθήνα ήταν κλίνες 2. Ο Μέσος όρος των Κενών Κλινών στο 24/ωρο ήταν: 721 διαθέσιμες κλίνες (SD± 333) 3. Ο Μέσος όρος των Έκτακτων Εισαγωγών το 24/ωρο ήταν 356 ασθενείς στο σύνολο των ειδικοτήτων. 4. Ο Μέσος όρος των Επικουρικών Κλινών το 24/ωρο ήταν ανά μήνα: Δεκ.04: 6,97, Ιαν. 05:7,71, Φεβ.05: 4,21, Μαρτ.(1-20) 2, Ο Μέσος όρος τω ν Επικουρικών Κλινών το 24/ωρο όλου του τριμήνου ήταν: 6,40 6. Ο Μέσος όρος των Έκτακτων προσελεύσεων το 24/ωρο ήταν: 1990 περιστατικά.( SD ± 358) 7. Η συμμετοχή του ΕΚΑΒ στις έκτακτες εισαγωγές το 24/ωρο ήταν 27% 8. Το Ποσοστό μείωσης Διακομιδών από Επαρχία ήταν σημαντικά μειούμενο από την έναρξη του συστήματος και έφθασε στο: 42,90% 9. Μείωση των επικουρικών Κλινών έφθασε στο 96,22% (Μ.Ο. 6,40 ανά 24/ωρο το τρίμηνο). 5.2 Συντονισμός για την αντιμετώπιση έκτακτων συνθηκών Το ΚΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ. συντονίζει, για την αντιμετώπιση εκτάκτων καταστάσεων, τους ακόλουθους φορείς : α. Τις υπηρεσίες το υ Υπουργείου Υγείας και Κοινωνική ς Αλληλεγγύης. β. Τις Υπηρεσίες των Δ.Υ.ΠΕ., των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων και των Ο.Τ.Α. Α βαθμού, που παρέχουν υπηρεσίες Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. 53

54 γ. Τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και τα ν.π.ι.δ. που ασκούν δραστηριότητες στους τομείς υγείας και κοινωνικής αλληλεγγύης και εποπτεύονται από τον Υπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. δ. Τους φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής αλληλεγγύης του ιδιωτικού τοµέα, που εποπτεύονται από τον Υπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.» Σήμερα η επικοινωνία και συνεργασία με τους εμπλεκόμενους φορείς δεν είναι ιδιαίτερη άμεση και αποτελεσματική λόγω των δυσχερειών και ελλείψεων σε μέσα τηλεπικοινωνίας και της πολύπλοκης αρκετές φορές δομής των συνεργαζόμενων φορέων, καθώς και της έλλειψης στελέχωσης των φορέων από ομάδες υψηλού επιπέδου επιστημονικού προσωπικού με κατάλληλες σπουδές και ειδικότητες. Παραστατικά είναι τα κάτωθι διαγράμματα όπου αντικατοπτρίζεται η σύνδεση του Σ.Ο.Τ.Υ. με Φορείς του Ε.ΣΥ.Δ.Υ. αλλά και με εξωτερικούς φορείς του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα (σχ.2-3). ΥΠΟΥΡΓΟΣ Υ.Κ.Α Σ.Ο.Τ.Υ. Medical Coordination EKAB Center K.E.E.Λ. ΟΛΑ ΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ Σ.Ο.Τ.Υ. Σχ.2 - Δίκτυο εσωτερικών συνεργασιών στον Τομέα της Υγείας. 54

55 ΕΛ.ΑΣ Υπηρεσίες Δημόσιας Εργαστηριακό Δίκτυο Άρης Λιμενικό Σώμα Διεθνές Τηλεφωνικό Πυροσβεστικό Σώμα Σ.Ο.Τ.Υ Γενική Γραμματεία Ένοπλες Δυνάμεις ΚΕΕΛ ΕΚΑΒ Κέντρο Δηλητηριάσεων Ελληνική Επιτροπή Σχ.3 Φορείς που εμπλέκονται στο συντονισμό του Σ.Ο.Τ.Υ. 55

56 Επιπρόσθετα, βάσει της από 23/05/2005 απόφασης του Υπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, το Σ.Ο.Τ.Υ. εμπλέκεται στις παρακάτω δραστηριότητες: Ορθολογική κατανομή και διαχείριση των κλινών των Μ.Ε.Θ. Συντονισμός διαδικασίας εισαγωγής σε ΜΕΘ νεογνών Συντονισμός έκτακτων περιστατικών νοσοκομείων εφημερίας άμεσης παραλαβής και αντιμετώπισης Συντονισμός συμβεβλημένων κλινικών με Ι.Κ.Α. Συντονισμός διακομιδής άρρωστων από νοσοκομεία της περιφέρειας σε νοσοκομεία της περιοχής Νομού Αττικής Συντονισμός με το Ε.Κ.Α.Β. για διακομιδές ασθενών Συντονισμός για τις διακομιδές αποβιούντων ατόμων με ασθενοφόρα αυτοκίνητα Επιτροπή παρακολούθησης και ελέγχου εφημερίας του Υ.Υ.Κ.Α. Συντονισμός αερομεταφοράς ασθενών από το ΕΚΑΒ. 5.3 Στρατηγικοί Στόχοι Λαμβάνοντας υπόψη τόσο την υφιστάμενη νομοθεσία, όσο και την παρούσα λειτουργία του Σ.Ο.Τ.Υ. οι στρατηγικοί στόχοι πρέπει να είναι: η ουσιαστική λειτουργική αναβάθμιση του ΚΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ. ως ένα συντονιστικό όργανο για την αντιμετώπιση εκτάκτων καταστάσεων. Η συνέχιση της παρακολούθησης και του συντονισμού των εφημεριών με σκοπό την περαιτέρω μείωση των επικουρικών κλινών. Για την επίτευξη των ανωτέρω στρατηγικών στόχων απαιτούνται να τεθούν μετρήσιμοι στόχοι που άπτονται στη βελτίωση της υφιστάμενης κατάστασης και περιγράφονται παρακάτω. 1. Πρέπει να αναπτυχθεί εσωτερικό σύστημα οργάνωσης ειδικά σχεδιασμένο ώστε να ταιριάζει στην δομή ενός Επιχειρησιακού Κέντρου στο οποίο να περιγράφονται οι οργανωτικές δομές, οι διασυνδέσεις των θέσεων εργασίας, τα καθήκοντα ανά θέση εργασίας οι απαιτούμενες διεργασίες/διαδικασίες και η αλληλεπίδρασή τους. Με αυτό τον τρόπο όλο το σύστημα θα είναι 56

57 καταγεγραμμένο & τεκμηριωμένο και δεν θα στηρίζεται σε μεμονωμένα πρόσωπα αλλά θα είναι πλήρως ανεξάρτητο από αυτά. 2. Θα πρέπει να αναπτυχθούν και συνταχθούν λειτουργικές διαδικασίες που να περιγράφουν με λεπτομέρεια και σαφήνεια όλες τις διεργασίες που έχουν επίπτωση στο συντονιστικό ρόλο και στην εν γένει λειτουργία του ΚΕΠΙΧ- και ο εν γένει τρόπος λειτουργίας να είναι συμβατός Σ.Ο.Τ.Υ. 3. Θα πρέπει οι διαδικασίες με βάσει ομοειδή Συντονιστικά Όργανα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των Η.Π.Α και γενικά των Διεθνών εφαρμοζόμενων μοντέλων για Όργανα διαχείρισης κρίσεων, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τις αδυναμίες και τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής πραγματικότητας αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές και αποτελεσματικοί. 4. Θα πρέπει να συνταχθούν επιχειρησιακά σχέδια για όλες τις περιπτώσεις άμεσης ανταπόκρισης τα οποία θα γνωστοποιούνται άμεσα στους εμπλεκόμενους φορείς ενώ θα πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη για κοινές εκπαιδεύσεις/ασκήσεις ετοιμότητας μεταξύ των φορέων. 5. Θα πρέπει να αναπτυχθούν Εθνικές Βάσεις Πληροφοριών για όλα τα Νοσοκομεία με πλήρη καταγραφή στοιχείων (Κλίνες, ΜΕΘ, αριθμό προσωπικού, υλικοτεχνικό εξοπλισμό, κλπ) καθώς και με όλους τους διαθέσιμους Ιατρούς και νοσηλευτές ανά περιοχή και ειδικότητα ώστε να μπορούν να συντονιστούν και να ειδοποιηθούν σε περίπτωση ανάγκης. 6. Εμπλουτισμός του προσωπικού του ΚΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ. και με άλλες ειδικότητες επιστημόνων όπως μηχανικοί κ.λ.π. 7. Βελτίωση των υπαρχουσών τηλεπικοινωνιακών υποδομών 8. Καθορισμός και βελτίωση της επικοινωνίας με συνεργαζόμενους Φορείς. 9. Αλλαγή του χώρου λειτουργίας του ΚΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ. σε ένα που να προσφέρει καλύτερο περιβάλλον επιχειρησιακής λειτουργίας και αυτονομίας. 57

58 5.4 Πόροι Για την επίτευξη των ανωτέρω στόχων απαιτούνται πόροι τόσο ανθρώπινοι όσο και υλικοί. Όπως περιγράφηκε παραπάνω, το ΚΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ. απασχολεί Ιατρούς όλων των ειδικοτήτων όπου οκτώ από αυτούς έχουν και το ρόλο του συντονιστή. Δεν υπάρχει ή δεν έχει προβλεφθεί διαδικασία για την ύπαρξη στο Όργανο επιστημόνων άλλης ειδικότητας οι οποίοι θα μπορούσαν να έχουν ειδικό και ουσιαστικό ρόλο στην αντιμετώπιση έκτακτου περιστατικού (χημικός σε κατάσταση έκλυσης αερίων, πολιτικός μηχανικός σε κατάσταση σεισμού, ασυρματιστής, τηλεφωνητής κ.λ.π.) Ο χώρος που στεγάζεται το ΚΕΠΙΧ-Σ.Ο.Τ.Υ. δεν είναι κατάλληλος και επιλέχθηκε λόγω στενότητας χρόνου, εξαιτίας των Ολυμπιακών Αγώνων. Τα σημερινά δεδομένα Επιχειρησιακών Κέντρων απαιτούν ειδικές εγκαταστάσεις, που σκοπό θα έχουν να διευκολύνουν το έργο των στελεχών, ενώ η ύπαρξη χώρων εστίασης, υγιεινής, κλπ., κρίνονται ως απολύτως απαραίτητοι για την διευκόλυνση του έργου των ομάδων διαχείρισης κρίσεων. Η ύπαρξη επιπλέον μιας μεγαφωνικής εγκατάστασης (Intercom) σε όλους τους χώρους του Σ.Ο.Τ.Υ. θα διευκολύνει την επικοινωνία μεταξύ των μελών του και της Διοίκησης, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό στην διάρκεια της κρίσης. Ενδεικτικό παράδειγμα διάταξης επιχειρησιακού κέντρου διατυπώνεται παρακάτω στο σχ.4. 58

59 rcc -sccpc3 Compaq PC PC Windows 2000 rcc -sccpc1 Compaq PC PC Windows 2000 rcc-sccpc2 Compaq PC PC Windows 2000 Color LaserJet 4550N Hewlett Packard Quad Christie Digital Projectors Supply Room Ongoing analysis workstations Planning & Assessment Emergency exit rcc -sccdc001 Compaq 370 Windows 2000 Server 825 m feet rcc - sccapp001 Compaq 520 Windows 2000 Visualization & Coordination Area Laptop plug -in rcc -sccdsp001 Jupiter 870 Windows NT JVC Receiver DVD Player VCR Rack System Equipment Room Crisis Operations TV Monitor Echostar Satellite TV Receiver mfeet Entrance Γενικές προδιαγραφές κτιρίων Επιχειρησιακών κέντρων Γενική αρχιτεκτονική Για την λειτουργία των Επιχειρησιακών αναγκών του ΣΟΤΥ είναι αποδεκτό ότι οι βασικές σύγχρονες υποδομές ενός κτηρίου είναι απαραίτητες. Τόσο το εξωτερικό όσο και το εσωτερικό περιβάλλον του κτηρίου πρέπει να είναι προσεγμένο και αισθητικά ευχάριστο. Η εσωτερική διαρρύθμιση πρέπει να υπηρετεί την λειτουργία του σκοπού για τον οποίο το κτήριο θα χρησιμοποιηθεί. Οι βασικές λειτουργίες του κτηρίου πρέπει να είναι συγκεντρωμένες στο κέντρο ενώ ένα δεύτερο περιμετρικό κέλυφος να στεγάζει τους δευτερεύουσας σημασίας χώρους. Η διάταξη αυτή βοηθάει στην ασφάλεια και προφύλαξη του εσωτερικού κελύφους του κτηρίου από ανεπιθύμητες ενέργειες. Ο φωτισμός των εσωτερικών χώρων θα είναι από τον ηλιόλουστο περιμετρικό διάδρομο ή μέσα από ειδικά διαμορφωμένα 59

60 ειδικά ανοίγματα στην οροφή του κτηρίου. Ο άμεσος φωτισμός πρέπει να αποφευχθεί για την σωστή λειτουργία των κεντρικών οθονών και για την ξεκούραστη χρήση των οθονών των Η/Υ. Το κτήριο θα πρέπει να αναπτύσσεται σε δύο επίπεδα. Στο πρώτο θα βρίσκονται οι βοηθητικοί και κοινόχρηστοι χώροι ενώ στο δεύτερο οι κύριοι λειτουργικοί. Οι κύριες είσοδοι του κτιρίου οδηγούν στο δεύτερο επίπεδο. Η άμεση προσπελασιμότητα των κοινόχρηστων βοηθητικών χώρων όπως οι τουαλέτες, τα ντους, η κουζίνα και ενδεχομένως ο χώρος εστίασης, από όλα τα σημεία του κτηρίου θα επιτυγχάνεται από δυο σκάλες τοποθετημένες στα δύο άκρα του κτηρίου. Η τελευταία αυτή διάταξη επιτυγχάνει την δυνατότητα εξόδου του προσωπικού από το κτήριο σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Τόσο οι χώροι όσο και οι διάδρομοι πρέπει να εξυπηρετούν την προσπέλαση και κίνηση των ατόμων που εργάζονται με ευχέρεια και σύντμηση του χρόνου προσπέλασης. Η εργονομική άνεση των χώρων είναι απαραίτητη για την απόδοση και την ψυχική ηρεμία των εργαζομένων κάτω από συνθήκες μεγάλης ψυχικής έντασης και ευθύνης. Η αντιληπτικότητα των λειτουργιών του κάθε χώρου, η ευκολία προσανατολισμού και πορείας θα κάνει το κτήριο ευχάριστο και φιλόξενο προς τους χρήστες του. Όλες οι κτιριακές υποδομές των κέντρων επιχειρήσεων πρέπει να περιλαμβάνουν τις ακόλουθες βασικές προδιαγραφές: Ψευδοπάτωμα με κανάλια για το πέρασμα των καλωδιώσεων και πρόβλεψη για μελλοντικό διπλασιασμό τους σε πιθανές επεκτάσεις του κέντρου. Ψευδοροφή με συστήματα αερισμού, κλιματισμού και φωτισμού. Κεντρικό κλιματισμό με διπλή κεντρική μονάδα (η κάθε μία κεντρική μονάδα πρέπει να μπορεί ανεξάρτητα να αναλάβει τον κλιματισμό θέρμανση/ψύξη του κέντρου). Δικτύωση ηλεκτρικών παροχών 220V (6 παροχές ανά θέση εργασίας εκ των οποίων οι τρεις με μη διακοπτόμενη τροφοδοσία). Ενεργειακές ανάγκες ανά 60

61 θέση εργασίας 600W, εκ των οποίων 300W συνδεδεμένα σε δικτύωση μη διακοπτόμενης τροφοδοσίας. Σύστημα παροχής μη διακοπτόμενης τροφοδοσίας (UPS) με δυνατότητα παροχής 300W ανά θέση εργασίας για χρόνο 30 λεπτών. Το σύστημα αυτό πρέπει να είναι κυψελωτό. Μία μονάδα του UPS συστήματος (κυψέλη) δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να τροφοδοτεί παραπάνω από τις μισές θέσεις εργασίας που ανήκουν σε συγκεκριμένη ομάδα χρηστών. Διπλό σύστημα μη διακοπτόμενης τροφοδοσίας για τις παρακάτω μονάδες: Κεντρικός Η/Υ server Τηλεφωνικό κέντρο Μονάδες τοπικού δικτύου (LAN) Ασύρματες επικοινωνίες VHF/UHF GSM TETRA Στοιχειώδης φωτισμός ασφαλείας για επιχειρησιακή λειτουργία των κέντρων σε περίπτωση διακοπής των ηλεκτρικών παροχών (διάρκεια 24 ώρες) Σύστημα ελεγχόμενης πρόσβασης με ηλεκτρονικές ταυτότητες Δύο ηλεκτροπαραγωγές μονάδες. Κάθε ηλεκτροπαραγωγός μονάδα πρέπει να έχει ισχύ 80KVA ώστε να μπορεί αυτόνομα να καλύψει την ηλεκτρική τροφοδοσία του κέντρου (εκτός της λειτουργίας κλιματισμού). Σύστημα αυτόματης εκκίνησης των ηλεκτροπαραγωγών μονάδων (σε περίπτωση μη λειτουργίας της πρώτης μονάδας, αυτόματη εκκίνηση της δεύτερης). Υπόγεια αποθήκη καυσίμου με καύσιμο για 15 ημέρες αυτόνομης ενεργειακής λειτουργίας του κέντρου με χρήση των ηλεκτροπαραγωγών μονάδων). Όλες οι κτιριακές υποδομές των κέντρων επιχειρήσεων πρέπει να ακολουθούν τους ισχύοντες κανονισμούς. Γενικός οικοδομικός κανονισμός Κτιριοδομικός Κανονισμός 61

62 Νέος Ελληνικός Κανονισμός για την μελέτη και κατασκευή έργων από σκυρόδεμα (ΝΕΚΩΣ) Νέος Ελληνικός Αντισεισμικός Κανονισμός (ΝΕΑΚ) Νέος Κανονισμός Τεχνολογίας Σκυροδέματος Κανονισμοί πυροπροστασίας Κανονισμοί για ασφαλή διακίνηση ατόμων μειωμένης κινητικότητας (ΑΜΚ) Κανονισμός θερμομόνωσης κτιρίων Ελληνικός Κανονισμός φορτίσεων δομικών έργων Κανονισμοί κατασκευής ανελκυστήρων. Κανονισμοί ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων Κανονισμοί κεντρικής θέρμανσης Κανονισμοί υδραυλικών εγκαταστάσεων 5.5. Τεχνική υποστήριξη του Κέντρου Επιχειρήσεων Το κέντρο επιχειρήσεων χρειάζεται συνεχή μηχανογραφική υποστήριξη. Αυτή θα γίνεται με βάρδιες στελεχών πληροφορικής που θα παρέχουν συνεχή υποστήριξη (σε επίπεδο συστήματος) των εφαρμογών του κέντρου. Επί πλέον θα είναι υπεύθυνοι για τις κατά περίπτωση ρυθμίσεις των εφαρμογών και την τήρηση backup αρχείων. Οι προμηθευτές εξοπλισμού και λογισμικού του Κέντρου Επιχειρήσεων πρέπει να μπορούν να εγγυηθούν μικρούς χρόνους παύσης λειτουργίας (down time) της τάξης των 3 ωρών για τα συστήματα που συμμετέχουν άμεσα στην επιχειρησιακή αντιμετώπιση του συμβάντος (critical path) και της τάξης των 48 ωρών για τα υπόλοιπα βοηθητικά συστήματα. Ο εξοπλισμός και το λογισμικό του Κ.Ε. πρέπει να διαθέτουν διαδικασίες συντήρησης που δεν θα ελαττώνουν σε καμιά περίπτωση την λειτουργικότητα του Κέντρου κατά ποσοστό μεγαλύτερο από 30%. Επίσης ο εξοπλισμός που υποστηρίζει επιχειρησιακή αντιμετώπιση συμβάντος πρέπει να είναι διαθέσιμος εις διπλούν και να είναι γνωστές στο προσωπικό τεχνικής υποστήριξης οι εργασίες άμεσης αντικατάστασης του, σε περίπτωση ελαττωματικής λειτουργίας. 62

63 5.6 Εφεδρικό Κέντρο Επιχειρήσεων Προτείνεται η δημιουργία εφεδρικού κέντρου σε ειδικά διαμορφωμένο υπόγειο καταφύγιο με τις ίδιες προδιαγραφές τεχνικών υποδομών λογισμικού και εξοπλισμού και να διαθέτει μειωμένες επιχειρησιακές θέσεις εργασίας κατά 30%. Το κέντρο θα πρέπει να είναι εξοπλισμένο για την αντιμετώπιση κάθε τύπου απειλών. 5.7 Ελάχιστες Απαιτήσεις Τεχνολογικού Εξοπλισμού Κέντρου Επιχειρήσεων Οι ελάχιστες απαιτήσεις σε τεχνολογικό εξοπλισμό οι οποίες θα αναλυθούν σε επόμενες φάσεις της μελέτης περιλαμβάνουν ενδεικτικά τα κάτωθι: δορυφορική σύνδεση απαραίτητη διότι σε περίπτωση κρίσης όλα τα δίκτυα Κινητής Τηλεφωνίας θα τεθούν εκτός λειτουργίας, εμπειρία που είχαμε πρόσφατα στην χώρα μας με τον Σεισμό του σύνδεση με το διαδίκτυο μέσω δορυφορικής επικοινωνίας δορυφορική τηλεόραση & Video Conferencing facilities στο Συντονιστικό κέντρο για επικοινωνία με τους εμπλεκόμενους φορείς στην Ελλάδα, στο εξωτερικό (CDC, WHO), αλλά και στους τόπους των συμβάντων όπου η άμεση παροχή εικόνας & ήχου κρίνεται ως απολύτως απαραίτητη. On-Line σύνδεση με τα Νοσοκομεία. Αυτή κρίνεται απαραίτητη και τα οφέλη της θα είναι ιδιαίτερα σημαντικά και εμφανή στην κρίση, διότι η ενημέρωση των διαθέσιμων κλινών θα γίνεται άμεσα από κάθε νοσοκομείο και δεν θα χρειάζεται να επικοινωνούν 40 νοσοκομεία με τηλεφωνικές γραμμές ή με γραμμές fax γεγονός που θα απασχολεί πολύτιμους πόρους είτε σε ανθρώπινο δυναμικό είτε σε υλικοτεχνική υποδομή. Η εύκολη και πιστοποιημένη πρόσβαση στα σχέδια διαχείρισης κρίσεων είναι επιτακτική ανάγκη από το προσωπικό βάρδιας σε όλες τις μέρες και ώρες της ημέρας. Προτείνεται η δημιουργία ειδικής διαδικασίας πρόσβασης και ειδικού φοριαμού ασφαλείας με δύο κλειδαριές από εξουσιοδοτημένο προσωπικό. Κλειστό κύκλωμα Video και τηλεόρασης και σύστημα μαγνητοφώνησης συνομιλιών Προμήθεια ή αναβάθμιση των λειτουργιών των τηλεφώνων του ΚΕΠΙΧ όπου θα πρέπει να απομνημονευθούν οι αριθμοί όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Η 63

64 ηλεκτρονική μορφή του τηλεφωνικού καταλόγου όλων των παραπάνω φορέων επίσης θεωρείται απολύτως απαραίτητη για την ταυτόχρονη χρήση του από όλους τους χρήστες. 5.8 Οφέλη κρίσιμοι παράγοντες Τα οφέλη που θα αποκομισθούν από τη αναβάθμιση της λειτουργίας του ΚΕΠΙΧ- Σ.Ο.Τ.Υ. είναι πολλαπλά. Η βελτίωση της τεχνολογικής υποδομής (που σήμερα υπολείπεται βάσει των διεθνών εφαρμοζόμενων μοντέλων και πρακτικών) σε συνδυασμό με την τον εμπλουτισμό της διεπιστημονικής σύνθεσης και στελέχωσης του ΣΟΤΥ θα αυξήσει κατακόρυφα την διακίνηση και διαχείριση της πληροφορίας που α) υπάρχει ήδη στο Εθνικό Δίκτυο Διαχείρισης Κρίσεων (επιχειρησιακά σχέδια, διαθέσιμοι πόροι, μοντέλα προσομοίωσης) β) παράγεται δυναμικά κατά την διάρκεια της κρίσης γ) μετά το πέρας της κρίσης μέσω της διαδικασίας της ανατροφοδότησης όλης της πληροφοριακής βάσης γνώσης του δικτύου (υποστηρικτικό σύστημα αποφάσεων διαχείρισης πληροφορίας και εξαγωγής γνώσης). Τελικό όφελος η βελτιστοποίηση της απόκρισης και η μείωση του χρόνου διαχείρισης του συμβάντος σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Ειδικότερα εξετάζεται η δημιουργία δύο κέντρων α) το ένα με δυναμικότητα 100% β) το δεύτερο με μικρότερη δυναμικότητα και δυνατότητα μεταφοράς του βασικού εξοπλισμού, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα και την ακολουθούμενη μεθοδολογία για την ίδρυση και λειτουργία επιχειρησιακών κέντρων διαχείρισης κρίσεων. Συνοπτικά τα οφέλη που δύναται να αποκομιστούν είναι : καλύτερη ανταπόκριση σε έκτακτες καταστάσεις μείωση ανθρώπινων και υλικών απωλειών σε έκτακτες καταστάσεις μείωση κόστους λόγω ελλιπούς ή/και καθυστερημένης ανταπόκρισης ορθότερος συντονισμός των υπηρεσιών βελτίωση της εμπιστοσύνης του πολίτη απέναντι στις κρατικές υπηρεσίες 64

65 βελτίωση της εικόνας της χώρας μας στο εξωτερικό μέσω του σωστού συντονισμού και των ορθών επιλογών οι οποίες θα προέρχονται από την σωστή και έγκαιρη ενημέρωση όσο και από την επικοινωνία που θα υπάρχει με τους διεθνείς οργανισμούς. Οι κρίσιμοι παράγοντες για την επιτυχή υλοποίηση του σχεδίου είναι: οι τηλεπικοινωνιακές δυνατότητες η εκπαίδευση του προσωπικού ο έλεγχος εφαρμογής των επιχειρησιακών σχεδίων στελέχωση με κατάλληλες ειδικότητες επιστημόνων και όχι μόνο ιατρών. ο καθορισμός αρμοδιοτήτων των εμπλεκόμενων Φορέων η ύπαρξη επιχειρησιακών σχεδίων για πάσης φύσης έκτακτες καταστάσεις όπως: επίθεση με χημικά όπλα επίθεση με βιολογικά όπλα βομβιστικές επιθέσεις τρομοκρατικές επιθέσεις πυρκαγιές χιονοπτώσεις / χιονοθύελλες σεισμοί πλημμύρες καύσωνας 65

66 6. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Για την υλοποίηση των προτεινόμενων στόχων και τη βελτίωση της υφιστάμενης λειτουργίας και οργάνωσης προτείνεται η υλοποίηση των παρακάτω διαδικασιών: έλεγχος εγγράφων και ηλεκτρονικών δεδομένων Σκοπό έχει να περιγράψει τον τρόπο έκδοσης, διαχείρισης και ελέγχου των έγγραφων και ηλεκτρονικών δεδομένων που διακινούνται και διαχειρίζονται στο Σ.Ο.Τ.Υ έλεγχος αρχείων Σκοπό έχει να περιγράψει τον τρόπο ελέγχου και διαχείρισης αρχείων, έντυπων και ηλεκτρονικών επικοινωνία με τρίτους φορείς Σκοπό έχει να περιγράψει τις διασυνδέσεις και τον τρόπο επικοινωνίας με τρίτους. εκπαίδευση προσωπικού Σκοπό έχει να περιγράψει την εσωτερική εκπαίδευση του προσωπικού του Σ.Ο.Τ.Υ. εσωτερικές επιθεωρήσεις Σκοπό έχει να περιγράψει τους εσωτερικούς ελέγχους που διεξάγονται ώστε να διαπιστωθεί η εφαρμογή των διαδικασιών και οδηγιών από όλους έλεγχος εφαρμογής επιχειρησιακών σχεδίων Σκοπό έχει να περιγράψει τον τρόπο ελέγχου εφαρμογής των επιχειρησιακών σχεδίων ασφάλεια επιχειρησ ιακών δεδομένων και πληροφοριών Σκοπό έχει να περιγράψει τον τρόπο που προστατεύονται τα αρχεία, οι πληροφορίες και τα επιχειρησιακά δεδομένα από μη εξουσιοδοτημένα άτομα. διαδικασία διαχείρισης και ελέγχου των εφημεριών των συντονιστών καθώς και του προσωπικού του Σ.Ο.Τ.Υ. το οποίο να καλύπτει χρονικό ορίζοντα τουλάχιστον ημερών. Σκοπό έχει να περιγράψει τον τρόπο διαχείρισης και ελέγχου των εφημεριών του προσωπικού Διαδικασία ελέγχου των εφοδίων (φάρμακα τρόφιμα) που λήγουν στα νοσοκομεία Σκοπό έχει να περιγράψει τον τρόπο ελέγχου των εφοδίων των νοσοκομείων Διαχείριση εφημεριών νοσοκομείων 66

67 Σκοπό έχει να περιγράψει τον τρόπο που το Σ.Ο.Τ.Υ. διαχειρίζεται καθημερινά τις εφημερίες των νοσοκομείων Διαχείριση εκτάκτων καταστάσεων Σκοπό έχει να περιγράψει τον τρόπο που το Σ.Ο.Τ.Υ. διαχειρίζεται τις έκτακτες καταστάσεις Σύνταξη επιχειρησιακών σχεδίων Σκοπό έχει να περιγράψει τον τρόπο που συντάσσεται και διαχειρίζεται ένα επιχειρησιακό σχέδιο 67

68 7. Προτεινόμενη Οδηγία ανταπόκρισης Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας σε έκτακτο συμβάν Η παρούσα οδηγία έχει σκοπό να καθοδηγήσει τις Υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας για την ανταπόκρισή τους κατά το πρώτο 24ώρο μιας έκτακτης κατάστασης ή μιας καταστροφής. Θα πρέπει δε να χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με τα υπάρχοντα σχέδια επιχειρήσεων, διαδικασίες, οδηγούς και συστήματα διαχείρισης κρίσεων. Δεν υποκαθιστά το σχεδιασμό των επιχειρήσεων των Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας. Η επιχείρηση σε έκτακτες καταστάσεις ή καταστροφές θα πρέπει να είναι μια συνδυασμένη προσπάθεια πολλών φορέων. 68

69 Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η οδηγία έχει σκοπό τη χρήση της από τους εργαζόμενους στις Υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας όπου είναι υπεύθυνοι για την άμεση παροχή υπηρεσιών υγείας εντός του πρώτου 24ώρου (π.χ. στην πρώτη φάση) μιας έκτακτης κατάστασης ή μιας καταστροφής. Ένα σημειωματάριο θα πρέπει να κρατείται μαζί με την οδηγία, ώστε να καταγράφονται οι σκέψεις και οι ιδέες του ατόμου που εφαρμόζει τις παρούσες οδηγίες κατά τη διάρκεια ανταπόκρισης σε έκτακτη κατάσταση. Η παρούσα οδηγία δεν έχει σκοπό ν α αντικαταστήσει υπάρχοντα επιχειρησιακά σχέδια, διαδικασίες ή οδηγίες έκτακτης ανάγκης. Είναι δε συμβατή με το Σύστημα Διαχείρισης Συμβάντων των ΗΠΑ και άλλων χωρών. Η οδηγία ξεκινά με μια σύντομη εισαγωγή στις υπάρχουσες αναλύσεις ετοιμότητας των Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας. Το επόμενο τμήμα παρέχει οδηγίες και πληροφορίες για την ανταπόκριση σε περιστατικά έκτακτης ανάγκης του πρώτου 24ώρου. Αυτό το τμήμα διαιρείται σε τρεις χρονικά φάσεις: άμεση (0-2 ώρες), μέση (2-6 και 6-12 ώρες) και εκτεταμένη (12-24 ώρες). Το τελικό τμήμα της οδηγίας περιλαμβάνει λειτουργίες και δραστηριότητες των Φορέων Δημόσιας Υγείας πέρα του πρώτου 24ώρου μετά την ανταπόκριση στο συμβάν. Η οδηγία περιλαμβάνει πέντε κενά έντυπα για χρήση. Έντυπο 1 για την καταγραφή των επαφών και δραστηριοτήτων κατά την ανταπόκριση στο συμβάν Έντυπο 2 για την καταγραφή των επαφών εντός της υπηρεσίας σας. Θα πρέπει να καταγράφεται από το χρήστη πριν το συμβάν Έντυπο 3 για την καταγραφή των επαφών εκτός της υπηρεσίας σας. Θα πρέπει να καταγράφεται από το χρήστη πριν το συμβάν Έντυπο 4 για την τεκμηρίωση των αναθέσεων αποστολών κατά την ανταπόκριση στο συμβάν. Έντυπο 5 για την κατηγοριοποίηση επιπέδου ετοιμότητας για την ανταπόκριση σε ειδικών τύπων περιστατικά 69

70 ΙΙ. ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ Για την αποτελεσματική ανταπόκριση σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης οι Υπηρεσίες Υγείας θα πρέπει να έχουν προετοιμασθεί σε σχέδια και ασκήσεις ετοιμότητας. Η ολοκλήρωση των παρακάτω ενεργειών προ του συμβάντος είναι σημαντικές για την αποτελεσματική ανταπόκριση: - ανάπτυξη στενών εργασιακών σχέσεων και συνεργασιών με : o υπηρεσίες διαχείρισης εκτάκτων καταστάσεων o ιατρικές υπηρεσίες o πυροσβεστική, αστυνομία και άλλους σχετικούς κρατικούς φορείς o δημόσιους, δημοτικούς και τοπικούς συντονιστικούς φορείς o ανθρωπιστικούς/εθελοντικούς οργανισμούς o ιδιωτικές επιχειρήσεις o ακαδημαϊκά ιδρύματα (σχολές δημόσιας υγείας, ιατρικές σχολές, νοσηλευτικές κ. λ.π.) - συμμετοχή σε ελέγχους/επιθεωρήσεις κινδύνων στην περιοχή σας - διεξαγωγή εσωτερικών ελέγχων ώστε να ορίζονται οι πόροι του Συστήματος Δημόσιας Υγείας και αυτών που είναι διαθέσιμοι μέσω των σχετικών συμφωνιών και συνεργασιών - απόκτηση πόρων - ανάπτυξη πλάνων, σχεδίων, διαδικασιών και οδηγιών που να αναφέρονται στους χρήστες άλλων φορέων σχετικών με τη διαχείριση των εκτάκτων καταστάσεων. Παραδείγματα περιλαμβάνουν: o επιχειρησιακά σχέδια ανάγκης όλων των ειδών κινδύνων o κατευθυντήριες οδηγίες για το συντονισμό εθελοντών o αρμοδιότητες προσωπικού τομέα υγείας o σχέδια επικοινωνιών o σχέδια προστασίας ατόμων/οικογενειών o συνέχεια των επιχειρησιακών σχεδίων - ανάπτυξη επιχειρησιακών στόχων για την ανταπόκριση των Υπηρεσιών της Δημόσιας Υγείας σε έκτακτα περιστατικά 70

71 - ανάπτυξη βασικών συστημάτων εποπτείας νοσηρότητας, θνησιμότητας, συνδρομικότητας και ψυχικής υγείας και σχετικά αρχεία καταγραφής του πληθυσμού που έχει επηρεασθεί από την κατάσταση - ανάπτυξη σχεδίων, διαδικασιών και οδηγιών για δημόσιους φορείς και κινδύνους επικοινωνιών - διασφάλιση ότι το προσωπικό δημόσιας υγείας είναι κατάλληλα εκπαιδευμένο στις πρακτικές υγιεινής και ασφάλειας, συμπεριλαμβανόμενης και της χρήσης Μέσων Ατομικής Προστασίας (ΜΑΠ) - παροχή εκπαίδευσης στο αντίστοιχο προσωπικό συμπεριλαμβανόμενων και των εθελοντών σε επιχειρησιακά σχέδια, διαδικασίες, οδηγίες και συστήματα διαχείρισης συμβάντων - συμμετοχή σε σχεδιασμό και εκτέλεση ασκήσεων ετοιμότητας - συμμετοχή σε συναντήσεις μετά από ασκήσεις ή πραγματικά περιστατικά που σκοπό έχουν να προσδιορίσουν τις βελτιώσεις ετοιμότητας και εκπαίδευσης 71

72 ΙΙΙ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΡΧΙΚΗ ΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΑΝΤΟΣ Αυτό το κεφάλαιο παρέχει οδηγίες και πληροφορίες για τις ενέργειες ανταπόκρισης που πρέπει να ληφθούν κατά το πρώτο 24ώρο (αρχική φάση) των περισσότερων συμβάντων και καταστροφών. Οι συγκεκριμένες λειτουργίες και αποστολές χωρίζονται σε τρεις χρονικά φάσεις: άμεση, μέση, και εκτεταμένη. Η σειρά με την οποία λαμβάνονται οι ενέργειες διαφέρει ανάλογα τη φύση του συμβάντος, όπως π.χ. κατά τη διάρκεια ενός βιολογικού συμβάντος ή της εξάπλωσης μιας μολυσματικής νόσου. Επειδή η άμεση ανταπόκριση είναι μια δυναμική διεργασία, αυτές οι δραστηριότητες μπορεί να επαναλαμβάνονται σε διάφορα στάδια της ανταπόκρισης. Το κάθε τμήμα υγείας μπορεί να λειτουργήσει ως μέρος ή ως σύνολο της προσπάθειας ανταπόκρισης σε έκτακτο περιστατικό. Άμεση ανταπόκριση : 0-2 ώρες 1.Εκτίμηση της κατάστασης Έναρξη της διαδικασίας με αρχική εκτίμηση της κατάστασης. Ρώτησε το εαυτό σου τις παρακάτω ερωτήσεις και χρησιμοποίησε ένα σημειωματάριο για να καταγράψεις τις σκέψεις και τις ιδέες σου : - θα πρέπει να αναμιχθούν οι υπηρεσίες υγείας σε αυτό το περιστατικό; Αν ναι με ποιους τρόπους; - Ποιες λειτουργίες της δημόσιας υγείας έχουν επηρεασθεί αρνητικά - Ποιες γεωγραφικές περιοχές έχουν επηρεασθεί αρνητικά; Εμπίπτουν στη δικαιοδοσία των υπηρεσιών υγείας; - Πόσοι άνθρωποι απειλούνται, επηρεάζονται, τραυματίστηκαν ή πέθαναν; - Ποιοι είναι οι τρόποι έκθεσης; - Έχουν επηρεασθεί σημαντικές υποδομές; (π.χ. σταθμοί ηλεκτρικής ενέργειας, δίκτυο ύδρευσης αποχέτευσης, τηλεπικοινωνίες, μεταφορές κ.λ.π.); αν ναι με ποιο τρόπο; - Έχουν επηρεασθεί οι εγκαταστάσεις υγείας; Αν ναι με ποιο τρόπο; - Είναι ανοικτές και προσβάσιμες οι δίοδοι διαφυγής; 72

73 - Πόσο μπορεί να επηρεάσει την κατάσταση η παρούσα και η μέλλουσα κατάσταση του καιρού; - Ποιοι άλλοι φορείς και οργανισμοί έχουν ανταποκριθεί στην κατάσταση; - Τι ενέργειες έχουν ήδη ληφθεί; - Οι πληροφορίες έχουν διοχετευθεί στα αρμόδια όργανα; Και αν με ποιο τρόπο και από ποιους; - Έχει ο φορέας υγείας ειδικές συμφωνίες συνεργασίας με άλλους φορείς ή σχετικές δικαιοδοσίες; - Έχει εγκατασταθεί Κέντρο Επιχειρήσεων; Αν ναι που βρίσκεται; - Ποιος ηγείται του κέντρου και πως μπορείς να έρθεις σε επαφή μαζί του; 2. Σημαντικές επαφές Το προσωπικό που έχει σημαντικό ρόλο και αρμοδιότητες κατά τη διάρκεια της έκτακτης κατάσταση περιλαμβάνει : - διοίκηση / ηγεσία - συντονιστές της έκτακτης κατάστασης - ειδικούς σε θέματα περιβαλλοντικής υγείας - επιδημιολόγους - ειδικούς σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας - προσωπικό εργαστηρίων - ψυχολόγους - ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό - ιατρικούς εξεταστές - κτηνίατρους - στρατιωτικούς συνδέσμους - τεχνικό και άλλο προσωπικό Συντονίστε όλους τους φορείς υγείας βάσει των προβλεπόμενων. Καταγράψτε όλες τις επαφές, συμπεριλαμβανόμενων και των μη επιτυχών ή των follow-up. 73

74 3. Ανάπτυξη αρχικών στόχων ανταπόκρισης σε θέματα υγείας και εφαρμογή επιχειρησιακού σχεδίου Ανάπτυξη αρχικών στόχων ανταπόκρισης σε θέματα υγείας ώστε να μετρήσιμοι και επιτεύξιμοι. Εφαρμογή επιχειρησιακού σχεδίου ανάλογα με την κατάσταση. Όρισε υπευθυνότητες και κατέγραψε όλες τις ληφθείσες ενέργειες. 4. Συμμετοχή του φορέα υγείας στο Κέντρο Επιχειρήσεων Ένας αντιπρόσωπος από το φορέα υγείας θα πρέπει να ορισθεί ως ο συνδετικός κρίκος για την επικοινωνία και τον ορθότερο συντονισμό μεταξύ του Κέντρου Επιχειρήσεων και του φορέα. Ο φυσικός χώρος του αντιπροσώπου δεν είναι απαραίτητο να βρίσκεται στο κέντρο και καθορίζεται ανάλογα με την έκτακτη κατάσταση, τα υπάρχοντα επιχειρησιακά σχέδια, διαδικασίες, οδηγίες κ.λ.π. 5. Διασφάλισε ότι το σχέδιο υγείας και ασφάλειας υπάρχει, ελέγχεται και εφαρμόζεται Συντονιστείτε με τον υπεύθυνο ασφάλειας για να προσδιοριστούν οι κίνδυνοι ή οι μη, ασφαλείας, οι συνθήκες που σχετίζονται με την κατάσταση και άμεσα ενημερώστε σχετικά το αρμόδιο προσωπικό. Αυτό μπορεί να γίνει με σύντομες ενημερώσεις κατά τη διάρκεια ή /και την αλλαγή της βάρδιας. Διασφαλίστε ότι το ιατρικό προσωπικό είναι διαθέσιμο για την ιατρική φροντίδα του λοιπού προσωπικού που συμμετέχει στο συμβάν. 6. Έναρξη επικοινωνίας με σημαντικούς οργανισμούς υγείας Έναρξη επικοινωνίας με άλλους σημαντικούς οργανισμούς, κέντρα ή φορείς υγείας που έχουν ρόλους και αρμοδιότητες για την ανταπόκριση σε έκτακτες καταστάσεις όπως π.χ.: - EKAB - Νοσοκομεία και κλινικές - Εργαστήρια - Ψυχιατρικά και ψυχολογικά κέντρα υποστήριξης και κοινωνικοί λειτουργοί - Ειδικοί σύνδεσμοι (για ειδικού τύπου πληθυσμό κ.λ.π.) 74

75 Καταγράψτε όλες τις επαφές, συμπεριλαμβανόμενων και των μη επιτυχών ή των follow-up Σημείωση! Δες το έντυπο 1 στο τέλος του οδηγού για να καταγράψεις τις επαφές που έχεις κάνει και όποιες ενέργειες κατά τη διάρκεια του συμβάντος Δες τα έντυπα 2 και 3 στο τέλος του οδηγού για πληροφορίες των επαφών συγκεκριμένα για το φορέα σου και τις όποιες δικαιοδοσίες 7. Όρισε και δώσε τους πόρους για την επίτευξη των καθορισθέντων στόχων Αρκετοί στόχοι μπορεί να μην επιτευχθούν αμέσως κατά τη διάρκεια ανταπόκρισης στο συμβάν. Αποτελεσματικός έλεγχος των πόρων θα πρέπει να γίνεται καθ όλο το 24ώρο της επιχείρησης Σημείωση! Χρησιμοποίησε το έντυπο 4 στο τέλος του οδηγού για να τεκμηριώσεις τις αναθέσεις των επικεφαλείς κατά τη διάρκεια ανταπόκρισης στο έκτακτο συμβάν. 8. Αιτήματα για βοήθεια και πληροφορίες Ως μέρος της συνολικής προσπάθειας ανταπόκρισης, διασφάλισε ότι τα αιτήματα για βοήθεια ή πληροφορίες από άλλους φορείς ή οργανισμούς αναφέρονται στο αρμόδιο προσωπικό ή προώθησε τα στους αρμόδιους φορείς. 9. Eνέργειες επικοινωνιών Εξασφάλισε ότι το Μεικτό Κέντρο Πληροφοριών και το Κέντρο Επιχειρήσεων λειτουργούν αποτελεσματικά. Αν ναι, καθόρισε ένα εκπρόσωπο για θέματα υγείας από το φορέα σου ώστε να συμμετέχει στο ΜΚΠ και να βοηθάει στην επικοινωνία και του σωστό συντονισμό. Ο φυσικός χώρος του αντιπροσώπου δεν είναι απαραίτητο να βρίσκεται στο κέντρο και καθορίζεται ανάλογα με την έκτακτη κατάσταση, τα υπάρχοντα επιχειρησιακά σχέδια, διαδικασίες, οδηγίες κ.λ.π. Διασφάλισε ότι υπάρχει επικοινωνία με το αρμόδιο προσωπικό στο τμήμα σου. Θυμήσου να απευθύνεις τα μηνύματα για θέματα υγείας στην γλώσσα των παθόντων 75

76 σε περίπτωση που δεν μιλούν καλά ελληνικά. Ακόμα ένα ειδικό τηλεφωνικό νούμερο 801. Μπορεί να εγκατασταθεί για να πληροφορεί τους πολίτες. Σημείωση! Προετοιμάζοντας μηνύματα To μήνυμα σας σε μια κρίση θα πρέπει να είναι: Aπλό... Φοβισμένοι άνθρωποι δεν θέλουν να ακούν τρομακτικές λέξεις Άμεσο... Φοβισμένοι άνθρωποι θέλουν πληροφορίες ΤΩΡΑ Ακριβές... Φοβισμένοι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν τις ασάφειες γι αυτό να είστε ακριβείς Κατάλληλο...Απαντήστε στις ερωτήσεις τους και δώστε τους τα εξηγήστε τους τα επόμενα βήματα Αξιόπιστα...Η κατανόηση και η ειλικρίνεια είναι τα κλειδιά της αξιοπιστίας Συνεπή...Η παραμικρή αλλαγή στο μήνυμα αναστατώνει και αποπροσανατολίζει Σημείωση! Ανακοινώνοντας μηνύματα Όταν ξεκινάτε την επικοινωνία θα πρέπει να δημιουργήσετε περιβάλλον εμπιστοσύνης και αξιοπιστίας εκφράζοντας... - κατανόηση και ενδιαφέρον - επάρκεια και εξειδίκευση - δέσμευση και αφοσίωση κύρια σημεία - μην είστε πολύ καθησυχαστικοί - αναγνωρίστε τις αβεβαιότητες - εκφράστε ευχές ( εύχομαι να είχα απαντήσεις ) - εξηγήστε τη διαδικασία για να βρείτε απαντήσεις - παραδεχθείτε το φόβο των ανθρώπων - δώστε στους ανθρώπους να κάνουν πράγματα - ρωτήστε περισσότερους ανθρώπους 76

77 σαν ομιλητής... - να γνωρίζετε τις αρχές του φορέα σας - να μείνετε στα πλαίσια των υπευθυνοτήτων σας - να λέτε την αλήθεια - να συμπεριλάβετε την ταυτότητα του φορέα σας ΤΑ ΣΥΝΕΠΗ ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΕΙΝΑΙ ΖΩΤΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ 10. Ίδρυση νομικού συμβουλίου ως μέρος της προσπάθειας ανταπόκρισης της έκτακτης κατάστασης λάβετε υπόψη τα νομικά ζητήματα καθώς αυτά προκύπτουν και συμβουλευτείτε το αρμόδιο προσωπικό που είναι επιφορτισμένο στο τμήμα σας για αυτή την εργασία. 11. Καταγράψτε όλες τις ενέργειες ανταπόκρισης καταγράψτε όλες τις ενέργειες ανταπόκρισης χρησιμοποιώντας τα αντίστοιχα έντυπα. Τα έντυπα 1 και 4 στο τέλος της οδηγίας μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην καταγραφή των αρχικών ενεργειών. Μέση ανταπόκριση: 2-6 ώρες Υπενθύμιση! Ως μέρος της συνολικής προσπάθειας ανταπόκρισης συνέχισε να εφαρμόζεις τις παρακάτω ενέργειες: Εκτίμησε την κατάσταση Ανασκόπησε και ενημέρωσε τους στόχους ανταπόκρισης για θέματα υγείας Ανασκόπησε, ενημέρωσε και εφάρμοσε το πλάνο υγιεινής και ασφάλειας της τοποθεσίας Επικοινώνησε με σημαντικούς παράγοντες ιατρικών οργανισμών Απεύθυνε αιτήματα για βοήθεια και πληροφορίες Μείνε εντός νομικών ορίων Κατέγραψε όλες τις ενέργειες 77

78 ΕΝΑΡΞΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ 1. Επιβεβαίωσε ότι τα συστήματα παρακολούθησης υγείας είναι λειτουργικά Τα συστήματα παρακολούθησης υγείας θα πρέπει να είναι πλήρως λειτουργικά ώστε να είναι ικανά για τη συλλογή και ανάλυση των δεδομένων. Να ληφθούν υπόψη ο ανθρώπινος παράγοντας και η εμπιστευτικότητα κατά τη διάρκεια της συλλογής, αποθήκευσης και ανάλυσης των δεδομένων. 2. Διασφάλισε ότι τα εργαστήρια λειτουργούν κατά τη διάρκεια του συμβάντος και επιβεβαίωσε την αναλυτική τους ικανότητα Τα εργαστήρια που λειτουργούν κατά τη διάρκεια του συμβάντος θα πρέπει να λειτουργούν πλήρως για να ξεκινήσουν την διαδικασία λήψης δειγμάτων και ανάλυσης. Ενημερώστε τα εργαστήρια για όποιες αλλαγές ενεργειών κατά τη διάρκεια της ανταπόκρισης τους. Να παρέχετε στα εργαστήρια επαρκή χρόνο για έλεγχο και ανάλυση των δειγμάτων. 3. Διασφάλισε ότι οι ανάγκες ειδικού πληθυσμού έχουν αναγνωρισθεί Διασφάλισε ότι οι ανάγκες ειδικού πληθυσμού έχουν αναγνωρισθεί με την παροχή των κατάλληλων πληροφοριών και βοήθειας. Παραδείγματα περιλαμβάνουν: Παιδιά Αναξιοπαθούντες κατ οίκον ασθενείς ηλικιωμένους άτομα σε ιδρύματα άτομα που δεν μιλούν επαρκώς ελληνικά τουρίστες, μετανάστες, άστεγοι κ.λ.π. 4. Εθελοντές στον τομέα υγείας και δωρεές Επικοινωνείτε συχνά με το κοινό σχετικά με την παροχή εθελοντικής εργασίας σε θέματα υγείας ή δωρεών που χρειάζονται. Οργανισμοί εθελοντών (π.χ. ο Ερυθρός Σταυρός) έχουν τις δικές τους ανάγκες που μπορεί να διαφέρουν απ αυτές στου 78

79 δικού σου τμήματος υγείας. Το εθελοντικό ιατρικό προσωπικό θα πρέπει να είναι κατάλληλα διαπιστευμένο και ασφαλισμένο. 5. Ενημέρωσε τα μηνύματα επικοινωνίας Διασφάλισε ότι τα μηνύματα επικοινωνίας είναι ενημερωμένα και συντονισμένα με άλλους φορείς και οργανισμούς. Αν το Μεικτό Κέντρο Πληροφοριών ΜΚΠ είναι λειτουργικό, όλα τα μηνύματα θα περνούν μέσω αυτού. Διασφάλισε ότι τα μηνύματα στη γραμμή ενημέρωσης του κοινού είναι πάντα ενημερωμένα ΥΠΕΝΘΥΜΙΣΗ! Ως μέρος της συνολικής προσπάθειας συνέχιζε να εκτελείς τις παρακάτω ενέργειες: Εκτίμησε την κατάσταση Ανασκόπησε και ενημέρωσε τους στόχους ανταπόκρισης για θέματα υγείας Ανασκόπησε, ενημέρωσε και εφάρμοσε το πλάνο υγιεινής και ασφάλειας της τοποθεσίας Επικοινώνησε με σημαντικούς παράγοντες ιατρικών οργανισμών Απεύθυνε αιτήματα για βοήθεια και πληροφορίες Μείνε εντός νομικών ορίων Κατέγραψε όλες τις ενέργειες Επικοινώνησε με επόπτες υγείας και εργαστήρια Αναγνώρισε τις ανάγκες ειδικού πληθυσμού Οργάνωσε τους εθελοντές σχετικούς με θέματα υγείας και τις δωρεές ΛΗΨΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ 1. Συγκέντρωση και ανάλυση των στοιχείων που είναι διαθέσιμα μέσω των συστημάτων εργαστηρίων και εποπτείας Ξεκίνησε τη συλλογή και ανάλυση των στοιχείων και δεδομένων που γίνονται διαθέσιμα μέσω του συστήματος εργαστηρίων και εποπτείας υγείας και αξιολόγησε τα με υφιστάμενα δεδομένα Ανακοίνωσε τα αποτελέσματα στο αρμόδιο προσωπικό μέσω των υφιστάμενων σχεδίων, διαδικασιών και οδηγιών. 79

80 2. Προετοίμασε και ενημέρωσε τις πληροφορίες για την αλλαγή των βαρδιών και την ενημέρωση της ηγεσίας Σύνταξε πλάνο βαρδιών και προσωπικού. Ενημέρωσε το προσωπικό που θα αναλάβει βάρδια για τις ενέργειες που έχουν ληφθεί, τις αποφάσεις που εκκρεμούν, την παροχή πόρων, τους νέους στόχους και τις ενέργειες των ΜΜΕ. 3. Προετοίμασε των χώρο για την υποδοχή της κρατικής βοήθειας Προετοίμασε το χώρο για την υποδοχή της κρατικής βοήθειας και την ενσωμάτωση του προσωπικού στις υφιστάμενες εγκαταστάσεις και δομές. Παραδείγματα τέτοιου προσωπικού περιλαμβάνουν: - Τεχνικούς ειδικούς και συντονιστές εκτάκτων καταστάσεων - Υπηρεσίες Υγείας - Προσωπικό ΚΕΕΛ - Προσωπικό ΥΠΕΧΩΔΕ (περιβαλλοντολόγους, μηχανικούς κ.λ.π.) - Προσωπικό ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος - Προσωπικό Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας - Προσωπικό ΕΟΦ - Ομάδες ΕΜΑΚ - Άλλες εξειδικευμένες ομάδες Εκτεταμένη ανταπόκριση: ώρες ΥΠΕΝΘΥΜΙΣΗ! Ως μέρος της συνολικής προσπάθειας συνέχιζε να εκτελείς τις παρακάτω ενέργειες: Εκτίμησε την κατάσταση Ανασκόπησε και ενημέρωσε τους στόχους ανταπόκρισης για θέματα υγείας Ανασκόπησε, ενημέρωσε και εφάρμοσε το πλάνο υγιεινής και ασφάλειας του site Επικοινώνησε με σημαντικούς παράγοντες ιατρικών οργανισμών Απεύθυνε αιτήματα για βοήθεια και πληροφορίες Μείνε εντός νομικών ορίων Κατέγραψε όλες τις ενέργειες Επικοινώνησε με επόπτες υγείας και εργαστήρια 80

81 Αναγνώρισε τις ανάγκες ειδικού πληθυσμού Οργάνωσε τους εθελοντές σχετικούς με θέματα υγείας και τις δωρεές Συνεργάσου με τους κρατικούς φορείς που έσπευσαν σε βοήθεια ΛΗΨΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ: 1. Αναγνώρισε τις ανάγκες ψυχολογικής υποστήριξης Προετοιμάσου για την παροχή ψυχολογικής υποστήριξης και κοινωνικής φροντίδας στο προσωπικό που συμμετέχει στην επιχείρηση και στα άλλα πρόσωπα που επηρεάζονται από το συμβάν. 2. Προετοιμάσου για τη μετάβαση σε εκτεταμένες επιχειρήσεις ή λήξη του συμβάντος Αναγνώρισε τα θέματα που χρειάζονται να διευθετηθούν πέρα του πρώτου 24ώρου του συμβάντος που βασίζονται στις τρέχουσες εξελίξεις και δεδομένα. Το τμήμα ενδέχεται να εμπλακεί σε εκτεταμένες επιχειρήσεις για μακρύ χρονικό διάστημα. Επίσης ξεκίνησε να αναπτύσσεις μια στρατηγική απεμπλοκής του φορέα σου από την κατάσταση βασισμένη στην ανάλυση των δεδομένων και στους υφιστάμενους επιχειρησιακούς στόχους. ΙV. ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΦΟΡΕΩΝ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ Αυτό το τμήμα παρέχει τη λίστα με τις λειτουργίες και τις αποστολές των φορέων δημόσιας υγείας που απαιτούνται να εφαρμοστούν πέρα του πρώτου 24ώρου του συμβάντος. Αυτές οι δραστηριότητες θα πρέπει να είναι σχετικές του τύπου συμβάντος (π.χ. φυσικού ή τεχνολογικού). Η σειρά λήψης των ενεργειών ποικίλουν ανάλογα με το συμβάν (π.χ. βιολογικό συμβάν, εξάπλωση μολυσματικής ασθένειας και γεωγραφική τοποθεσία). Αυτές οι πληροφορίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αναφορά, μέχρι να ξεκινήσουν να εφαρμόζονται τα υφιστάμενα επιχειρησιακά σχέδια, διαδικασίες και οδηγίες. Ταυτοποίηση περιβαλλοντικών κινδύνων Συμβουλές για τους κινδύνους 81

82 Επιδημιολογικές υπηρεσίες Έλεγχος ιατρικών αναγκών Ταυτοποίηση επηρεαζόμενου πληθυσμού Έλεγχος μολυσματικότητας έλεγχος υγείας Λήψη και ανάλυση δειγμάτων εργαστηρίων Ταυτοποίηση, φροντίδα και έλεγχος μολυσματικών ασθενειών Καραντίνα / απομόνωση Πληροφορίες υγείας για το κοινό Επικοινωνία Εκπρόσωπος υγιεινής και ασφάλειας Ανθρώπινοι πόροι Ασφάλεια και διαθεσιμότητα ιατρικού εξοπλισμού Συντονισμός εθελοντών και δωρεών υγείας Νοσοκομειακή φροντίδα Εκκένωση Καταφύγια Ανάγκες και βοήθεια ειδικών πληθυσμών Μαζικά τραύματα Μαζικές απώλειες Υπηρεσίες νεκροτομείων Υπηρεσίες ψυχολογικής και κοινωνικής υποστήριξης Πόσιμο νερό Ασφάλεια τροφίμων Απόρριψη απόνερων και στερεών αποβλήτων Συνέχιση των προγραμμάτων, υπηρεσιών και υποδομών δημόσιας υγείας Διάσωση ζώων. 82

83 V. ΕΝΤΥΠΟ 1. ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΕΠΑΦΩΝ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ Αυτό το έντυπο βοηθάει στη δημιουργία αρχείου για τις επαφές που έχουν γίνει όπως επίσης και για τις ληφθείσες ενέργειες των πρώτων ωρών της κατάστασης. Καταγράψτε όλες τις επαφές, συμπεριλαμβανόμενων και των μη επιτυχών ή των follow-up. To αρχείο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να εντοπίσει συγκεκριμένα σημεία όπου τα σχέδια, οι διαδικασίες ή οι οδηγίες χρειάζονται αναθεώρηση. Επαφές Ημ/νια Ώρα Ενέργειες / σχόλια 83

84 VI. ΕΝΤΥΠΟ 2. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΕΠΑΦΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΥΓΕΙΑΣ Κατέγραψε τις πληροφορίες επαφών για το σημαντικό προσωπικό. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΓΡΑΦΕΙΟ / ΘΕΣΗ ΤΗΛΕΦΩΝΟ/ΚΙΝΗΤΟ E MAIL 84

85 VII. ΕΝΤΥΠΟ 3. ΚΡΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΕΣ ΕΠΑΦΕΣ Καταγράψτε τις πληροφορίες για τις τοπικές και κρατικές επαφές. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΓΡΑΦΕΙΟ / ΘΕΣΗ ΤΗΛΕΦΩΝΟ/ΚΙΝΗΤΟ E MAIL 85

86 VIII. ΕΝΤΥΠΟ 4. ANAΘΕΣΕΙΣ Σε αυτό το έντυπο καταγράφονται οι αναθέσεις που έχουν γίνει από την ηγεσία κατά τη διάρκεια ανταπόκρισης στο συμβάν. Ανάθεση Υπεύθυνος Ημ/νία και ώρα έναρξης και λήξης Επικεφαλείς κέντρου 1. επιχειρήσεων 2. Έλεγχος περιοχής Επιδημιολογικές υπηρεσίες Εργαστήρια Συστήματα πληροφοριών Τοπικές υπηρεσίες Διοικητικές υπηρεσίες Περιβαλλοντικές υπηρεσίες Σύνδεσμοι Σχεδιασμός Logistics Νοσοκομεία κλινικές

87 Καταφύγια

88 IX. ΕΝΤΥΠΟ 5. ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ ΦΟΡΕΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ Το παρακάτω έντυπο μπορεί να χρησιμεύσει για τον καθορισμό του επιπέδου ετοιμότητας του τμήματός σου για να ανταποκριθεί σε έμμεσες ή άμεσες απειλές και κινδύνους υγείας που σχετίζονται με συγκεκριμένους τύπους έκτακτων περιστατικών ή καταστροφών. Τα συμβάντα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: σε φυσικά και σε τεχνολογικά / προερχόμενα από ανθρώπινο παράγοντα. Τα συμβάντα που παρατίθενται σε αυτή τη λίστα είναι μόνο παραδείγματα και δεν περιλαμβάνουν όλους τους τύπους συμβάντων. Οι κενές σειρές υπάρχουν για να καταγράψει ο χρήστης πρόσθετα συμβάντα που ενδέχεται να συμβούν στον τομέα δράσης του. Χρησιμοποίησε τον πίνακα για να αξιολογήσεις την ικανότητα του φορέα σου να ανταποκριθεί σε συγκεκριμένα συμβάντα μαρκάροντας με Χ κάτω από το επίπεδο ετοιμότητας που είναι πιο αντιπροσωπευτικό από το φορέα σου για το συγκεκριμένο συμβάν. Όταν ολοκληρωθεί η αξιολόγηση, το έντυπο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αναγνωρίσει το επίπεδο ετοιμότητας σε συγκεκριμένα συμβάντα και να αναβαθμίσει το επίπεδο ετοιμότητας σε συμβάντα που δεν είναι υψηλά. Το έντυπο πρέπει να ενημερώνεται κάθε φορά που νέες δραστηριότητες ετοιμότητας αναλαμβάνονται. 88

89 KATATAΞΗ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΜΕΝΟΙ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΜΕΝΟΙ ΤΥΠΟΣ ΣΥΜΒΑΝΤΟΣ Δ/Α ΦΥΣΙΚΕΣ Χιονοστιβάδα Ξηρασία Σεισμός Παγετώνας Καύσωνας Φωτιά Πυρκαγιά Πλημμύρα Καταιγίδα Μολυσματική ασθένεια Κατολίσθηση Τσουνάμι

90 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ / ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ Συντριβή αεροπλάνου Εκπομπή βιο-ρύπων Κατάρρευση κτιρίου Εκπομπή χημικ ών ή επικίνδυνων ρύπων Κοινωνικές αναταραχές Κρίσιμες ανεπάρκειες υποδομών: Τηλεπικοινωνίες Παροχή ύδρευσης Παροχή ηλεκτρισμού Μεταφορές/ μετακινήσεις Αποχέτευση Έκρηξη (συμβατική) Θαλάσσια Μαζική μετανάστευση Κατάρρευση / έκρηξη σε μεταλλείο Ραδιολογικό / πυρηνικό Εκτροχιασμός τραίνου 90

91 8. Διεπαφές (Interfaces) με άλλους Οργανισμούς και τρόποι επικοινωνίας 8.1 Διεπαφή Συντονισμός Κώδικες Επικοινωνίας Το διεθνές τοπίο είναι αλλαγμένο εντυπωσιακά μετά από τις τρομοκρατικές επιθέσεις που έλαβαν χώρα την 11 Σεπτεμβρίου και έχει επηρεάσει σημαντικά όλο τον κόσμο συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Το σημερινό περιβάλλον απειλών περιλαμβάνει όχι μόνο τις παραδοσιακές απειλές που προκαλούνται από τον άνθρωπο και φύση (κίνδυνος από πυρκαγιές, πλημμύρες, διαρροές πετρελαίου, επικίνδυνες απελευθερώσεις υλικών, ατυχήματα μεταφορών, σεισμοί, τυφώνες, ανεμοστρόβιλοι, πανδημίες και ατομικά ατυχήματα). Αυτές οι πολύπλοκες αναδυόμενες νέες και μη αμοιβαία αποκλειόμενες απειλές απαιτούν μια ομοιόμορφη και συντονισμένη εθνική προσέγγιση για την διαχείριση τους. Για τους λόγους αυτούς η ίδρυση και λειτουργία συστήματος διεπαφών και τρόπων επικοινωνίας όλων των οργανισμών απαιτεί μια εθνική προσπάθεια σύμφωνα με την εμπειρία του θεσμοθετ ημένου οργάνου Διαχείρισης Κρίσεων της Αμερικής (το οποίο δημιουργήθηκε μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001). Το εθνικό αυτό σχέδιο διεπαφών θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες των απειλώ ν της χώρας μας και να τις ιεραρχεί κατάλληλα. Ενδεχόμενα όπως η κατάταξη σε α) φυσικές καταστροφές (σεισμοί) β) τεχνολογικά και μεταφορικά ατυχήματα γ) σύμμετρες και ασσύμετρες απειλές να είναι όσο το δυνατόν πλησιέστερα στην πραγματικότητα. Στόχος πάντα είναι το τρίπτ υχο: πρόληψη - έγκαιρη ανταπόκρ ιση - αποκατάσταση. Η επίτε υξη αυτών των στόχων ασφάλειας της χώρας μας απαιτεί τη ν λήψη τολμηρών βημάτων και ρυθμίσεων στις ήδη υπάρχουσες δομές, διαδικασίες 91

92 και πρωτόκολλα επικοινωνίας και διεπαφών ανάμεσα στο εσωτερικό και εξωτερικό δίκτυο συνεργασίας του ΣΟΤΥ. Απαιτείται η δημιουργία ενός εθνικού πλαισίου τυποποίησης διεπαφών για την κοινή αποτελεσματική διαχείριση κάθε καταστροφικού συμβάντος και τύπου απειλής. Το συνεκτικό εθνικό σχέδιο δράσης θα πρέπει να επικοινωνηθεί με όλους τους εμπλεκόμενους οργανισμούς και στο εσωτερικό δίκτυο του ΣΟΤΥ έτσι ώστε η υλοποίηση και εφαρμογή των σχεδίων να προκύψει μέσα από ένα τυποποιημένο σύγχρονης τεχνολογίας υποστηρικτικό σύστημα αποφάσεων. Το σύστημα αυτό θα πρέπει να διαθέτει πληροφοριακοκεντρική δομή, τυποποιημένα πρωτόκολλα επικοινωνίας, δομών και τύπων αρχείων ώστε να υπάρχει πλήρης διαλειτουργικότητα και διασυνδεσιμότητα σύμφωνα με διεθνή πρότυπα. Με δεδομένη την έλλειψη οργανωμένου επιχειρησιακού κέντρου στην χώρα μας σύμφωνα με τα ανωτέρω πρότυπα, καθίσταται ακόμα μεγαλύτερη η αναγκαιότητα για το ΚΕΠΙΧ-ΣΟΤΥ για την εφαρμογή ενός πρότυπου συστήματος το οποίο αφενός θα αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις ανάγκες του εσωτερικού του δικτύου. Παράλληλα μπορεί να αποτελέσει πρότυπο αναφοράς και υλοποίησης του τρόπου διεπαφών και επικοινωνίας και για τους άλλους εμπλεκόμενους οργανισμούς. Τίποτα σε αυτό το σχέδιο διεπαφών δεν θα αλλάζει ή δεν θα εμποδίζει τη δυνατότητα του τοπικού κράτους να ανταποκρίνεται στα προβλεπόμενα καθήκοντα του, ενώ θα κάνει σε μεγάλο βαθμό αποτελεσματικότερη την διακίνηση πληροφοριών, ανθρώπων και διαθέσιμων πόρων για την αντιμετώπιση των κρίσεων. Ο σκοπός του σχεδίου είναι η καθιέρωση ενός περιεκτικού εθνικού μοντέλου προσέγγισης όλων των δυνητικών κινδύνων μέσα από ένα φάσμα δραστηριοτήτων που περιλαμβάνει: πρόληψη, προετοιμασία, ανταπόκριση 92

93 και αποκατάσταση. Θα πρέπει να συνδυάζει διαδικασίες από όλα τα επιμέρους κέντρα διαχείρισης κρίσεων, να τις ενοποιεί θεσμικά και να τις υλοποιεί τεχνικά μέσα από ένα ανοικτής αρχιτεκτονικής πληροφοριακό σύστημα υποστηρικτικό των αποφάσεων (Decision Support System). Το ανωτέρω σύστημα θα βελτιώνει και θα εξασφαλίζει την ολοκλήρωση όλων των επιμέρους κρατικών, περιφερειακών, τοπικών φορέων. Το ανωτέρω σύστημα θα βελτιώνει και θα εξασφαλίζει την ολοκλήρωση όλων των επιμέρους κρατικών, περιφερειακών, τοπικών φορέων. Πιο συγκεκριμένα οι βασικές αρχές του σχεδίου διεπαφών και τρόπων επικοινωνίας θα πρέπει να είναι οι ακόλουθες: 1. τα καταστροφικά συμβάντα διαχειρίζονται κατά αρχή από τις τοπικές αρχές στο διοικητικό επίπεδο της μικρότερης χωρικής μονάδας που είναι ο Καποδιστριακός Δήμος 2. το επόμενο επίπεδο συντονισμού είναι η Νομαρχία και η Περιφέρεια 3. τα κέντρα διαχείρισης κρίσεων συμπεριλαμβανομένου και του δικτύου του ΣΟΤΥ σήμερα εμφανίζονται να μην είναι πλήρως εναρμονισμένα και συντονισμένα τόσο θεσμικά όσο και από άποψη τεχνικών και επιχειρησιακών δομών με την ανωτέρω πραγματικότητα 4. ως άμεσο αποτέλεσμα εμφανίζεται η μη εφαρμογή στην πράξη των γενικών επιχειρησιακών σχεδίων (π.χ. Ξενοκράτης, κα) με την γνωστή δημιουργία χαοτικών καταστάσεων στο πρώτο μεσαίας έντασης και διάρκειας καιρικό φαινόμενο (χιονόπτωση). 5. παρατηρείται δυσανάλογη κινητοποίηση των δυνάμεων του κεντρικού κράτους εξαιτίας της μη επαρκούς χωρικής εξειδίκευσης των κινδύνων και των αντίστοιχων επιχειρησιακών σχεδίων. 93

94 Το ΣΟΤΥ πέραν του εσωτερικού και εξωτερικού δικτύου διεπαφών και τρόπων επικοινωνίας θα πρέπει να αποκαταστήσει επίσης επαφή για τις ανάγκες διαχείρισης συμβάντων μεγάλης έκτασης και με τους ακόλουθους φορείς: Υπουργείο Γεωργίας (πανδημίες,κα) Υπουργείο Ανάπτυξης Δημόσιοι Οργανισμοί (ΔΕΗ,ΟΤΕ,ΕΥΔΑΠ,ΔΕΠΑ) ΟΑΣΠ Μεγάλοι Δήμοι Υπουργείο Εσωτερικών Υπουργείο Δικαιοσύνης Ερευνητικά Ιδρύματα Εταιρίες μεταφορών (ιδιωτικές αεροπορικές εταιρίες) Τα ακόλουθα πιθανά καταστροφικά συμβάντα απαιτούν την συνεργασία πολλών φορέων και οργανισμών όπως περιγράφονται ανωτέρω. Ανάλυση περιβαλλοντικών επιπτώσεων Ανάλυση διάχυσης επικίνδυνων αερίων (plume modelling) Σχέδια εκκένωσης (evacuation plans) Δημιουργία καταφυγίων (sheltering) Ανάλυση ποιότητας αέρα (air monitoring decontamination) Παρακολούθηση μεταδοτικών νόσων Επικοινωνία με τα Μαζικά Μέσα Ενημέρωσης Ενημέρωση του κοινού για θέματα δημόσιας υγείας 94

95 Προφύλαξη της υγείας των ομάδων περίλθαψης (ιατροί, νοσοκόμοι, πυροσβέστες, αστυνομικοί, εθελοντές, κα). Κοινές ασκήσεις ετοιμότητες με βάση προσομοιώσεις καταστροφικών δεδομένων διαφόρων τύπων 95

96 8.2 Σχέδιο και Δομή Υποστηρικτικών Συστημάτων αποφάσεων ΚΕΠΙΧ-ΣΟΤΥ για την περαιτέρω ανάπτυξη του και συνεργασία με άλλους Οργανισμούς (Ελληνικό Δίκτυο Διαχείρισης Κρίσεων) Η περαιτέρω ανάπτυξη και συνεργασία του ΚΕΠΙΧ-ΣΟΤΥ με άλλους Οργανισμούς που μελλοντικά θα απαρτίσουν το Εθνικό Κέντρο Διαχείρισης Κρίσεων (το οποίο προς το παρόν δεν υφίσταται στα πρότυπα ενός σύγχρονου C4I συστήματος) απαιτεί την παρακάτω οργάνωση δομή και τεχνολογική υποδομή. Στόχος είναι η επέκταση της υπάρχουσας υποδομής και συνεργασίας σε ένα πραγματικό πληροφοριακό δίκτυο διαχείρισης κρίσεων στον τομέα υγείας με την υλοποίηση των παρακάτω περιγραφόμενων υποδομών και λειτουργιών. Το ΚΕΠΙΧ-ΣΟΤΥ πρέπει να είναι ένα σύγχρονο κέντρο διαχείρισης κρίσεων για τον τομέα υγείας το οποίο σε συνεργασία με τα εμπλεκόμενα κέντρα να παρέχουν μια αξιόπιστη και σε πραγματικό χρόνο εικόνα της Η προσέγγιση μας παρέχει ένα αποδεδειγμένο και πλήρως ολοκληρωμένο σε ενιαίο περιβάλλον Υποστηρικτικό Σύστημα Αποφάσεων (ΥΣΑ) Επεκτάσιμο, πολυεπίπεδο σύστημα για όλους τους κόμβους των εμπλεκόμενων φορέων του δικτύου ΣΟΤΥ Σύστημα Διαχείρισης Συμβάντων (ΣΔΣ) το οποίο θα ελαχιστοποιεί την μη αυτοματοποιημένη εισαγωγή δεδομένων Θα παρέχει την δυνατότητα της εισαγωγής διαχείρισης και περαιτέρω ανάλυσης των Επιχειρησιακών Σχεδίων από κάθε πηγή Η γεωγραφική απεικόνιση της πληροφορίας και διασύνδεση της χωρικά με επιχειρησιακά σχέδια και διαθέσιμους πόρους Ενοποίηση και τυποποίηση των πολλαπλών διαθέσιμων τύπων και τρόπων επικοινωνίας Συνδυάζει πληροφορία γεωχωρικών βάσεων δεδομένων υψηλής ευκρίνειας με λαμβανόμενη σε πραγματικό χρόνο πληροφορία από video & sensors (ανιχνευτές αερίων, GPS, AVL systems). Σύστημα Διαχείρισης και εξαγωγής γνώσης για την αξιοποίηση της πληροφορίας κατά την λήψη των αποφάσεων από διεθνή και εθνικά αδόμητα και δομημένα δίκτυα (Databases). 96

97 κατάστασης σε περίπτωση έκτακτων γεγονότων. 8.3 Υποστηρικτικό Σύστημα αποφάσεων (ΥΣΑ) ΣΟΤΥ και τυποποίηση ηλεκτρονικώ ν διαδικασιώ ν διεπα φών Το Υποστηρικτικό Σύστημα αποφάσεων του ΣΟΤΥ πρέπει να παρέχει ένα ολοκληρωμένο σύστημα άμεσης απόκρισης, γνώσης της κατάστασης για την δημιουργία Κοινής Επιχειρησιακής εικόνας για όλους τους φορείς. Η προτεινόμενη λύση θα συνδέει τα κέντρα διαχείρισης κλήσεων, τα κέντρα διαχείρισης πόρων, γεωχωρικών κοινών επιχειρησιακών δεδομένων από το δίκτυο του ΣΟΤΥ και άλλους φορείς καθώς και δυναμικές προσομοιώσεις προβλεπτικά μοντέλα για την πιθανή εξέλιξη της κρίσης. Το σύστημα θα απαρτίζεται από εμπορικά διαθέσιμα προϊόντα (COTS) για την συλλογ ή, την επεξεργασία και την διανομή της αναγκαίας πληροφορίας έτσι ώστε να συνδυάζεται η έκταση και σοβαρότητα του συμβάντος με τους διαθέσιμους πόρους του Υπουργείου Υγείας και των συναρμόδιων για την διαχείρισ η της κρίσ ης φορέων. 8.4 Σχεδιασμός των τυποποιημένων δια δικασιών & λήψη τους σε ηλεκτρονική μορφή Το σύστημα θα πρέπει να παρέχει μια ακολουθία από φιλικές προς τον χρήστη οθόνες για την εισαγωγή της πληροφορίας και τον προσδιορισμό της απαιτούμενης δράσης για το κάθε στάδιο ενεργειών με ένα από τους παρακάτω τρόπους: χειροκίνητη εισαγωγή από τον χειριστή με την λήψη της αναφοράς συμβάντος από κάποιο από τους ε ξωτερικούς φορείς παροχής πληροφοριών αυτόματη δημιουργία μέσω τηλεφωνικού κέντρου αυτόματη δημιουργία μέσω προσχεδιασμένου τύπου απόκρισης 97

98 αυτόματη δημιουργία από κάποιο τύπο συναγερμού Η διαχείριση των συμβάντων θα γίνεται κεντρικά μέσω συμπλήρωσης ηλεκτρονικής φόρμας αναφοράς (βλέπε σχετικό διάγραμμα). Ενδεικτική ηλεκτρονική οθόνη αναφοράς και επικοινωνίας συμβάντος Όταν θα εισάγεται η τοποθεσία ενός συμβάντος το σύστημα θα αναζητά μέσω υφιστάμενου λογισμικού γεωκωδικοποίησης την επαλήθευση της τοποθεσίας και την εντοπισμό του τομέα ευθύνης. Με τον εντοπισμό της σωστής τοποθεσίας θα εμφανίζεται αυτόματα ψηφιακός χάρτης τριών διαστάσεων επικεντρωμένος σε αυτή την τοποθεσία. Όταν η τοποθεσία και οι λεπτομέρειες του συμβάντος έχουν οριστικοποιηθεί το σύστημα απόκρισης συμβάντος θα προτείνει την κινητοποίηση των κατάλληλων μονάδων πόρων όπως φαίνεται στο επόμενο διάγραμμα. 98

99 Οι επιλεγόμενες δυνάμεις πόροι ειδοποιούνται για την τοποθεσία του συμβάντος καθώς και σχετικές λεπτομέρειες μέσω του συστήματος επικοινωνίας. Με την καταγραφή του συμβάντος ο χειριστής θα πρέπει να έχει την δυνατότητα να ανασύρει σχετικά προηγούμενα συμβάντα και συνδεδεμένα επιχειρησιακά σχέδια. Το συμβάν σε όλη την διάρκεια του χρόνου καθώς και οι ενέργειες των μονάδων παρακολουθούνται και ανατροφοδοτούν το σύστημα. Η τοποθεσία από τις εμπλεκόμενες χερσαίες και εναέριες δυνάμεις θα πρέπει να παρακολουθούνται σε πραγματικό χρόνο πάνω σε υψηλής ανάλυσης τρισδιάστατο προσομοιωμένο περιβάλλον είτε μέσω μεταφοράς της πληροφορίας από άλλα υπηρεσιακά κέντρα είτε με απευθείας συνδέσεις με τους αντίστοιχους αισθητήρες μεταφορείς πληροφορίας (3D AVL system). Με αυτό τον τρόπο θα είναι δυνατή η παρακολούθηση οχημάτων, πλοίων, ελικοπτέρων, αεροπλάνων και άλλων μονάδων που επιχειρούν, η δημιουργία Κοινής Επιχειρησιακής Εικόνας για όλους τους κόμβους του Εθνικού Δικτύου διαχείρισης κρίσεων και η σχεδόν σε πραγματικό χρόνο δυναμική ανανέωση των σχεδίων δράσης και της εξέλιξης των επιχειρήσεων. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΥΠΟΣΤ.ΣΥΣΤ.ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΥΜΒΑΝΤΟΣ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ ΣΥΜΒΑΝΤΟΣ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ ΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΧΡΟΝΟΙ ΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΧΩΡΙΚΗ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΔΡΟΜΟΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΨΗΦΙΑΚΟ ΧΑΡΤΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΚΤΑΚΤΟ ΣΥΜΒΑΝ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΥΜΒΑΝΤΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ TETRA Public Network ΑΛΛΑ ΔΙΚΤΥΑ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΣΥΜΒΑΝΤΟΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΛΗΣΗΣ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΜΟΝΑΔΑΣ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΑΠΟΚΡΙΣΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΠΟΡΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΠΟΡΩΝ ΤΥΠΟΣ ΣΥΜΒΑΝΤΟΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗΣΗ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΥΣΤΕΡΗΣΗ ΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΜΟΝΑΔΑ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗ ΔΡΑΣΗΣ ΑΠΟΚΡΙΣΗ ΣΤΟ ΣΥΜΒΑΝ ΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΣΧΕΔΙΩΝ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΕΔΙΩΝ ΔΡΑΣΗΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΕΠΑΚΟΛΟΥΘΑ ΣΥΜΒΑΝΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΤΥΠΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ & ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗ ΛΗΨΗΣ Βασικές Λειτουργίες του Συστήματος και τυποποίηση διαδικασιών για την ανταπόκριση σε ένα συμβάν. 99

100 8.5 Βασικές Διαδικασίες Ανταπόκρισης σε Έκτακτο Γεγονός Το ΥΣΑ θα πρέπει να παρέχει την δυνατότητα απεικόνισης πληροφορίας από πολλές ψηφιακές πηγές είτε προέρχονται από το ΚΕΠΙΧ ΣΟΤΥ είτε προέρχονται από παραπάνω διάγραμμα. ά λλα κέντρα διαχείρισης κρίσεων όπως εμφανίζονται στο Το Υποστηρικτικό Σύστημα Αποφάσεων θα πρέπει να υποστηρίζει συμπληρωματικές δραστηριότητες όπως η παραγωγή στατιστικών και αναφορών, είτε μέσω των δυνατοτήτων του ιδίου συστήματος είτε μέσω συμπληρωματικών υποστηρικτικών υποσυστημάτων. Το σύστημα θα πρέπει ν α παρέχει: ταχύτητα λειτουργιών υψηλή διαδραστικότητα συνεχή διαθεσιμότητα και να είναι ανοικτής αρχιτεκτονικής για την ολοκλήρωση με συστήματα άλλων επιχειρησιακών κέντρων Πίνακας Διαθεσιμότητας και κατανομής μονάδων. 100

101 8.6 Σύστημα Οπτικοποίησης Πληροφορίας και ηλεκτρονικών διαδικασιών διεπαφών ΚΕΠΙΧ ΣΟΤΥ ΣΤΑΘΜΟΙ TV ΚΛΕΙΣΤΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΟΠ Visualization ΤΙ ΚΟΠΟΙΗΣΗ VisualisationIntegration ΚΕΠΙΧ - ΣΟΤΥ ΔΙΑΘΕΣΙΜΗ ProCAD Incident ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΣΟΤΥ Management ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΣΥΜΒΑΝΤΟΣ ΧΩΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΟΡΩΝ Incident Logs Resource Locations Location of Incident Description of Incident Resolution Progress ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΣΥΜΒΑΝΤΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΕΙΣ REAL TIME VIDEO ΔΙΑΘΕΣΙΜΗ ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ OIC Reports ΣΟΤΥ ΑΝΑΛΥ Ana lysis ΣΗ ΔΙΑΘΕΣΙΜΩΝ of Electronic ΨΗΦΙΑ Logs ΚΩΝ ΠΗΓΩΝ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΟΙ Analysis of ΣΤΑΘΜΟΙ All Available ΨΗΦΙΑΚΟΙ Data So urces ΧΑΡΤΕΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥ ΝΟΤΗΤΑΣ Daily M edia Reports ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ Threa t Analysis Digita l ΡΙΑΚΑ Site Data ΔΕΔΟΜΕΝΑ Acc r editation Data Criminal Data Simulation What -i f Weather Data ΚΥΚΛΟΦΟ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ Fire Brigade Data ΣΧΕΔΙΑ ΚΤΙΡΙΩΝ Building Plans Hazardous Materials Data 3D Models Fire Simulation Reports ΤΟΠΟΘΕΣΙΕΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΨΗΦΙΑΚΗ Coast ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ Guard Data ΑΠΟ ΑΛΛΑ ΚΕΝΤΡΑ Port Security ΓΕΕΘΑ Locations of Port ΓΕΝ.ΓΡ.ΠΟΛ.ΠΡΟΣΤ. Vessels ΕΥΠ Activity of Ship ΛΙΜΕΝΙΚΟ Hotels ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΕΙΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ & ΑΛΛΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΠΗΓΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ 8.7 Γεωχωρικές Βάσεις Δεδομένων Ψηφιακό υπόβαθρο για την διαχείριση καταστροφικών συμβάντων Το γεωχωρικό σύστημα βάσεων δεδομένων θα διασυνδέει κριτικής σημασίας στατικά και δυναμικά δεδομένα όπως υποδομές, δρόμους, κυκλοφοριακά δεδομένα, πληθυσμιακές πυκνότητες, ψηφιακά επιχειρησιακά σχέδια, μικροζωνικές μελέτες, τρωτότητα περιοχών (πλημμύρες, κατολισθήσεις, παλιρροϊκά κύματα, κα), καταφύγια, ανοιχτοί χώροι συγκέντρωσης, σχέδια εκκένωσης. Όλες πληροφορίες είναι κριτικής σημασίας για τους λήπτες αποφάσεων και τροφοδοτούν το Γεωχωρικό σύστημα αποφάσεων μέσω διασυνδέσεων με τα υπόλοιπα συστήματα. Το σύστημα θα πρέπει να είναι ικανό να δέχεται και να ενσωματώνει γεωχωρική πληροφορία από άλλα κέντρα διαχείρισης κρίσεων 101

102 και αντίστροφα να τροφοδοτεί με ψηφιακά δεδομένα της αρμοδιότητας του τους εμπλεκόμενους φορείς. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΓΕΩΧΩΡΙΚΗΣ ΒΑΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ - ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΜΕΝΟ ΜΟΝΤΕΛΟ - ΧΩΡΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΧΡΗΣΤΕΣ ΔΙΚΤΥΟ ΣΟΤΥ ΑΛΛΑ ΚΕΝΤΡΑ ΚΕΝΤΡ (WHO, Α ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ CDC) 8.8 Διασυνδεσιμότητα & Διαλειτουργικότητα Γεωχωρικού συστήματος πληροφοριών Το περιεχόμενο της γεωχωρικής βάσης δεδομένων θα πρέπει να δομείται με τέτοιο τρόπο ώστε να εξυπηρετεί και να προσαρμόζεται στις διαφορετικές ανάγκες των πολλαπλών χρηστών ληπτών αποφάσεων. Η σε σχεδόν πραγματικό χρόνο απεικόνιση των θέσεων των επίγειων & εναέριων δυνάμεων, η χωρική διασύνδεση με τις εξειδικευμένες βάσεις δεδομένων των νοσοκομείων και των άλλων εμπλεκόμενων φορέων του Υπουργείου Υγείας σε συνδυασμό με δυναμικά εποπτικά εργαλεία όπως εικονίδια, σχεδιαστικά εργαλεία πάνω σε ψηφιακά υπόβαθρα θα αποτελούν το περιβάλλον από το οποίο θα ασκείται δυναμικά η διαχείριση κρίσεων και θα βελτιστοποιείται η 102

103 παρέμβαση σε ότι αφορά την αντιστοίχηση διαθέσιμων πόρων και καταστροφικού γεγονότος. Σε περίπτωση έκτακτου γεγονότος περιοχές υψηλού ενδιαφέροντος θα πρέπει να παρακολουθούνται με διάφορα συστήματα σε πραγματικό χρόνο (video, αισθητήρες αερίων, κα) και η πληροφορία αυτόματα να ενημερώνει το κεντρικό σύστημα με σκοπό να εξάγονται οι πιθανές απώλειες και να ενεργοποιούνται τα κατάλληλα επιχειρησιακά σχέδια δράσης. Συνδυασμός raster & διανυσματικών δεδομένων σε περιοχές υψηλού ενδιαφέροντος (στάδια, λιμάνια) Η γεωχωρική βάση δεδομένων θα πρέπει να περιλαμβάνει ψηφιακά δεδομένα και προϊόντα λογισμικού. Ο κεντρικός διακομιστής (server) θα πρέπει να λειτουργεί σε τελευταίας τεχνολογίας λειτουργικό σύστημα και να υποστηρίζει τα πλέον πρόσφατα συστήματα ασφαλείας κατάλληλα πιστοποιημένα για επιχειρησιακά κέντρα. Πιο συγκεκριμένα το σύστημα θα πρέπει να υποστηρίζει μεγάλες χωρητικότητες σε μνήμη και υποσύστημα δίσκων μεγέθους πολλών terabyte, πλήρως επεκτάσιμο κατά προτίμηση στο ίδιο cabinet. 103

104 Συμπληρωματικά ισχυροί σταθμοί εργασίας απαιτούνται για την ανάλυση δεδομένων με ισχυρές κάρτες γραφικών, σαρωτές, εκτυπωτές και υψηλής ανάλυσης για την προβολή της πληροφορίας. Τα λογισμικά για την γεωχωρική βάση δεδομένων θα πρέπει να υπακούουν σε διεθνή πρότυπα και να είναι συμβατά με συστήματα άλλων επιχειρησιακών κέντρων. Συνδυασμός Διανυσματικών δεδομένων με περιγραφικές βάσεις Τα λογισμικά θα πρέπει να έχουν την δυνατότητα διανομής τρισδιάστατων βάσεων δεδομένων υψηλής ευκρίνειας σε Intranet & Internet π εριβάλλοντα και σε διαφορετικά εποπτικά μέσα όπως σταθμοί εργασίας, palmtops, είτε ενσύρματα είτε ασύρματα. Επίσης θα πρέπει να έχουν την δυνατότητα προσομοίωσης αποστολών, δυναμικής ανανέωσης επιχειρησιακών σχεδίων και εκπαίδευσης ομάδων χειριστών διαφορετικών επιστημονικών ειδικοτήτων. Άλλες δυνατότητες του ΥΣΑ θα πρέπει να περιλαμβάνουν: Σχεδιασμός αντιμετώπισης καταστροφι κών γεγονότω ν που δεν έχουν προβλεφθεί με αντίστοιχα επιχειρησιακά σχέδια Ανάλυση πληροφοριών Σχεδιασμός Αποστολών/ προετοιμασία ασκήσεων ετοιμότητας/προεπισκόπηση Ανάλυση επιπτώσεων 104

105 Διαχείριση πόρων - υποδομών 8.9 Διεπαφές του γεωχωρικού συστήματος με άλλα συστήματα Το γεωχωρικό σύστημα του ΣΟΤΥ θα πρέπει να είναι σε θέση να: Δημιουργεί δεδομένα από υπάρχουσες και νέες ψηφιακές πηγές και βάσεις δεδομένων Δέχεται και να αποστέλλει στοιχεία σε άλλα επιχειρησιακά κέντρα μέσω διαφόρων συστημάτων επικοινωνίας όπως TETRA, VHF, GSM, Sat Com, Internet. Υψηλής ευκρίνειας προσομοίωση στα Μετέωρα - Καλαμπάκα Ψηφιακά δεδομένα υπάρχουν σε πολλούς φορείς στον Δημόσιο τομέα και το ΣΟΤΥ θα μπορούσε να τα προμηθευτεί στα πλαίσια του Εθνικού Συστήματος Διαχείρισης Κρίσεων (χωρίς κόστος) και να τα διαχειριστεί με τα προτεινόμενα εργαλεία λογισμικού. Μέχρι στιγμής τα δεδομένα αυτά δεν έχουν συγκεντρωθεί από κανένα φορέα είτε διότι δεν γνωρίζουν την ύπαρξη τους και την διασπορά τους σε πολλούς δημόσιους φορείς είτε δεν διαθέτουν την απαιτούμενη τεχνολογία και τεχνογνωσία. 105