ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ << ΤΑ ΔΥΟ ΦΥΛΑ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ>> ΘΕΜΑ

Transcript

1 1 ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ << ΤΑ ΔΥΟ ΦΥΛΑ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ>> 3 Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΙΓΑΛΕΩ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΑΞΗ: Γ ΤΜΗΜΑ: ΓΙ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΡΙΑ :Φ.ΚΑΛΟΜΕΝΙΔΟΥ ΘΕΜΑ <<ΟΜΟΙΟΙ ; ΟΧΙ. ΙΣΟΙ ; ΝΑΙ!>> ΟΙ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΦΥΛΩΝ ΔΕΝ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΟΥΝ ΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ. Ευαισθητοποίηση Εκπαιδευτικών και Παρεμβατικά προγράμματα για την προώθηση της Ισότητας των Φύλων

2 2 ΤΜΗΜΑ Γ1 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΑΘΗΤΩΝ 1. Αγγελοπούλου Νίκη 2. Αλεξάτος Πάνος 3. Βερλή Ειρήνη 4. Γατσούλης Μπάμπης 5. Γελαδάρης Γιάννης 6. Γεωργούδη Νόρα 7. Γκρίμστρουπ Νατάσα 8. Γρυπάρη Μελίνα 9. Δημητρίου Μαρία 10. Δρελιώζης Σπύρος 11. Καλοπλάστου Ελεονόρα 12. Καραμήτρος Πέτρος 13. Κασάμπαλη Αλεξάνδρα 14. Κεντέρογλου Δέσποινα 15. Κεφαλληνού Τόνια 16. Κληρονόμου Αντωνία 17. Κορκόδειλος Δημήτρης 18. Κουτσοδήμου Ζαχαρούλα 19. Κυριαθοπούλου Μαρία 20. Κωνσταντινίδης Στράτος 21. Μαλιαρίτση Αθηνά 22. Μαριωλάκης Γιώργος 23. Πλέσσια Αλεξάνδρα Μερσίνα Κατερίνα Σιδηροκαστρίτης Διονύσης ΕΚΤΑΚΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ

3 3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Δεν υπήρξε καμία περίοδος της ιστορίας,με εξαίρεση, ίσως, την προ-sapiens φάση της ανθρώπινης εξέλιξης,όπου άνδρες και γυναίκες να είχαν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις και να έχαιραν της ίδιας εκτίμησης μέσα στα εκάστοτε κοινωνικά μορφώματα. Την αρχική μητριαρχική ιεραρχική δομή που οφείλονταν στο δέος μπροστά στην <<μαγική>> ικανότητα των γυναικών να τεκνοποιούν, ακολούθησε μια μακριά πατριαρχική φάση, που υφίσταται εν πολλοίς μέχρι τις μέρες μας στην απόλυτη πλειοψηφία των ανθρώπινων κοινωνιών του πλανήτη. Σήμερα, πλέον, ένα σχεδόν πλήρες,σύγχρονο και προοδευτικό σύνολο νόμων,διατάξεων,διαταγμάτων, υπουργικών αποφάσεων κ.τ.λ., κατοχυρώνει την ισότητα ανδρών γυναικών σε κάθε τομέα της ανθρώπινης δραστηριότητας. Αν οι νόμοι ήσαν από μόνοι τους αρκετοί να τροποποιήσουν τις ιδέες και τις συμπεριφορές των ανθρώπων, θα ζούσαμε στην ιδανική κοινωνία. Δυστυχώς κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει! Οι προκαταλήψεις, που στηρίζονται από συγκεκριμένα συμφέροντα, είναι τόσο βαθιά ριζωμένες, ώστε 2 αιώνες καθημερινών <<μαχών>> σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, δεν έχουν φέρει ακόμη το επιθυμητό αποτέλεσμα. Εξακολουθούμε να είμαστε μάρτυρες συχνών περιστατικών μικρών ή μεγάλων, εκούσιων ή ακούσιων διακρίσεων, αλλά και προκαθορισμένων <<μοντέλων>> συμπεριφοράς διαφορετικών για αγόρια και διαφορετικών για κορίτσια. Ακόμη και σήμερα, μια μεγάλη μερίδα της κοινής γνώμης, θεωρεί ότι ο καθένας από μας οφείλει να σκέπτεται, να επιθυμεί, να επιδιώκει, να διεκδικεί και βεβαίως να πράττει διαφορετικά, ανάλογα με το φύλο στο οποίο ανήκει. Στους μαζικούς χώρους, όπως τα σχολεία, καθρεφτίζεται η πραγματική κατάσταση, μια και τα παιδιά μεταφέρουν αυτούσια τα μηνύματα που δέχονται, τόσο από το οικογενειακό, όσο και από το κοινωνικό τους περιβάλλον. ΣΤΟΧΟΙ 1. Να μάθουν οι μαθητές και μαθήτριες για το ανθρώπινο σώμα και να κατανοήσουν ότι είναι χημικά και μορφολογικά παρόμοιο σε γυναίκες και άνδρες.η μόνη,αλλά θεμελιώδης,διαφορά βρίσκεται στην κατασκευή και λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος.να μάθουν για τους διαφορετικούς βιολογικούς ρόλους των ανδρών και των γυναικών κατά τη διαδικασία διαιώνισης του είδους μας,να λύσουν απορίες που πιθανόν ντρέπονται να ρωτήσουν τους γονείς τους και να διευκρινίσουν ασάφειες. ώστε να είναι σε θέση να καταλαβαίνουν τι απ όσα ακούν ή διαβάζουν έχει βάση και τι είναι ανόητη προκατάληψη. 2. Να αντιληφθούν τη θέση των ανδρών και των γυναικών σήμερα, στην οικογένεια,την επαγγελματική ζωή,την κοινωνία, την πολιτική δράση. Κατ επέκταση να συνειδητοποιήσουν τη δική τους θέση στο παρόν και να βρουν τρόπους να την αλλάξουν στο άμεσο ή απώτερο μέλλον. 3. Να διαπιστώσουν αν και πόσο άλλαξαν οι απόψεις των ανθρώπων με το πέρασμα του χρόνου.

4 4 4. Να μάθουν να αναγνωρίζουν τα σεξιστικά στερεότυπα που περνούν στο συλλογικό υποσυνείδητο μέσω των Μ.Μ.Ε, να τα απορρίπτουν και να μην γίνονται θύματά τους. 5. Να αποδεχτούν το γεγονός ότι η πρόοδος και η επιτυχία σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο στηρίζεται στην κατανόηση,την αποδοχή και την συνεργασία των δύο φύλων και όχι στον ανταγωνισμό ή την αντιδικία,πολύ δε περισσότερο στην καταπίεση του ενός φύλου από το άλλο. 6. Τέλος, στόχος μας είναι να κάνουμε ένα <διαφορετικό>μάθημα, όπου τα παιδιά θα μπορούν να εκφραστούν ελεύθερα και να αναδείξουν άλλες πλευρές του χαρακτήρα τους καθώς και άλλα ταλέντα τους.να μάθουν να βάζουν στόχους και να τους πραγματοποιούν,να μάθουν να δουλεύουν ομαδικά, να ασκηθούν στην έρευνα και την εξαγωγή συμπερασμάτων,να εμπλέξουν τα μέλη των οικογενειών τους στη σχολική διαδικασία. Επιδρώντας θετικά στο περιβάλλον τους και επηρεάζοντας τους συμμαθητές τους, να κατανοήσουν την αξία της κοινής δράσης για την επίτευξη οποιουδήποτε σκοπού.

5 5 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ << ΤΑ ΔΥΟ ΦΥΛΑ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ>> 3 Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΙΓΑΛΕΩ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΑΞΗ: Γ ΤΜΗΜΑ: ΓΙ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΡΙΑ :Φ.ΚΑΛΟΜΕΝΙΔΟΥ ΘΕΜΑ <<ΟΜΟΙΟΙ ; ΟΧΙ. ΙΣΟΙ ; ΝΑΙ!>> ΟΙ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΦΥΛΩΝ ΔΕΝ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΟΥΝ ΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ. ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 Ο στάδιο: Μελέτη του ανθρώπινου οργανισμού Οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες. Κάθε ομάδα ανέλαβε να μελετήσει ένα σύστημα του οργανισμού μας και να εντοπίσει ομοιότητες και διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών.κατέγραψε την εργασία της σε CD rom,την εκτύπωσε και την παρουσίασε στην τάξη.μετά το τέλος των παρουσιάσεων συζητήθηκαν οι παρατηρήσεις τους και διατυπώθηκαν συμπεράσματα. 2 ο στάδιο :Έρευνα της θέσης ανδρών και γυναικών α) στην οικογένεια β) στην εργασία Κάθε τομέας της έρευνας έγινε με βάση κατάλληλο ερωτηματολόγιο.οι μαθητές συμπλήρωσαν τα ερωτηματολόγια κάνοντας δημοσκόπηση μεταξύ συγγενών,γνωστών,φίλων,γειτόνων κ.τ.λ. Συγκέντρωσαν και επεξεργάστηκαν τα ερωτηματολόγια και συζήτησαν τα συμπεράσματα που προέκυψαν στην τάξη. Ιδιαίτερα μας απασχόλησαν οι αιτίες των διαφορών που διαπιστώσαμε και οι τρόποι που θα μπορούσαμε να ακολουθήσουμε για να εξαλειφθούν. 3 ο στάδιο :Έρευνα των αλλαγών της θέσης και της σχέσης ανδρών γυναικών μέσα στο χρόνο και των διαφορετικών απόψεων των παλαιότερων γενεών. α)συντάχθηκαν ερωτηματολόγια στα οποία απάντησαν γονείς,παππούδες και γιαγιάδες των μαθητών σε ίδιες ερωτήσεις.η μελέτη των ερωτηματολογίων έγινε στην τάξη και διατυπώθηκαν συμπεράσματα που παραστήθηκαν γραφικά. β) Παρακολουθήσαμε την ταινία του Παντελή Βούλγαρη <Νύφες>,και ακολούθησε συζήτηση που επικεντρώθηκε στα <τι,πώς και γιατί> που έθετε η ταινία.,καθώς και στην σύγκριση εκείνης της εποχής με τη σημερινή.ζητήθηκε από τους μαθητές να γράψουν εντυπώσεις και σχόλια 4 ο στάδιο :Μελέτη στερεοτύπων και πώς αυτά εκφράζονται : α)στον λόγο β)στην ενδυμασία γ)στα <πρέπει> δ)στη διαφήμιση ε)στη σάτιρα ( γελοιογραφίες και ανέκδοτα ) 5 ο στάδιο :Προβολή του προγράμματος και διάχυση των αποτελεσμάτων στην σχολική κοινότητα. α)κατασκευάστηκαν αφίσες με ζωγραφική ή κολάζ,που αναρτήθηκαν σε πίνακες στους κοινόχρηστους χώρους του σχολείου. β) Κατασκευάστηκαν σελιδοδείκτες που μοιράστηκαν σε μαθητές και καθηγητές κατά τη διάρκεια της έκθεσης βιβλίου που έγινε στο χώρο της βιβλιοθήκης, την 3η εβδομάδα του Απριλίου. Γ)Τα συμπεράσματα της εργασίας μας θα δημοσιευτούν στην εφημερίδα μας <Το 3 ο shcool-iki > και θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του σχολείου. 6 ο στάδιο : Αξιολόγηση

6 6 α) Συζητήθηκαν τα θετικά και αρνητικά στοιχεία του προγράμματος. β)οι μαθητές έγραψαν σχόλια, κρίσεις και εντυπώσεις από τη συμμετοχή τους. 1ο) ΣΤΑΔΙΟ : ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΔΥΟ ΦΥΛΩΝ Μελετήσαμε τα κυριότερα συστήματα του ανθρώπινου σώματος.εξετάσαμε την μορφολογία και τις λειτουργίες τους και επιμείναμε στις ομοιότητες και διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στα δυο φύλα. Ακολουθεί μια περίληψη των εργασιών των ομάδων. Α) ΕΡΕΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το ερειστικό σύστημα (σκελετός) αποτελείτε από 206 οστά,μακριά,κοντά ή πεπλατυσμένα, που συνδέονται με αρθρώσεις, που έχουν διάφορους βαθμούς κινητικότητας. Ο ρόλος των οστών είναι: 1 ο )Δίνουν μορφή και όρθια στάση στο σώμα 2 ο )Στηρίζουν τους μύες 3 ο )Δημιουργούν κοιλότητες μέσα στις οποίες προφυλάσσονται ευαίσθητα όργανα π.χ το κρανίο περιβάλλει τον εγκέφαλο για να τον προστατεύσει. Διαφορές ανδρικού και γυναικείου σκελετού.: -Οι άνδρες έχουν συνήθως πιο μακριά και βαριά οστά και είναι πιο ψηλοί και ογκώδεις.οι ωμοπλάτες τους είναι φαρδύτερες. -Οι γυναίκες έχουν πιο ρηχή και πλατιά λεκάνη ώστε να χωρά την μεγάλη μήτρα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης.ο χόνδρος μεταξύ των δύο οστών της λεκάνης είναι πολύ ελαστικός ώστε να επιτρέπει το μεγάλωμα του ανοίγματος για να χωρέσει το κεφάλι του μωρού κατά τον τοκετό. Β) ΜΥΪΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το μυϊκό σύστημα αποτελείτε από εκατοντάδες μυών, οι οποίοι μπορούν να ταξινομηθούν σε τρεις κατηγορίες; 1 ο )Οι σκελετικοί μύες είναι προσκολλημένοι στα οστά άμεσα ή μέσω των τενόντων. Έχουν διαφορετικά σχήματα ανάλογα με τις εργασίες που επιτελούν και λειτουργούν πάντα σε ζευγάρια με αντίθετη δράση π.χ όταν ο ένας μυς τεντώνεται ο άλλος χαλαρώνει.οι σκελετικοί μύες υπακούουν στις εντολές μας. π.χ αποφασίζουμε αν θα σηκώσουμε το χέρι μας ή όχι. 2 ο )Οι λείοι μύες βρίσκονται στα τοιχώματα των εσωτερικών οργάνων και λειτουργούν ανεξάρτητα από τη θέλησή μας.π.χ δεν χρειάζεται να δώσουμε εντολή στο έντερο για να κάνει τις κινήσεις που απαιτούνται για την προώθηση των τροφών. 3 ο )Ο καρδιακός μυς αποτελεί μόνος του ειδική κατηγορία.τα κύτταρά του δεν ανανεώνονται όπως όλα τα άλλα κύτταρα του οργανισμού,αλλά παραμένουν τα ίδια εφ όρου ζωής. Το μυϊκό σύστημα εξυπηρετεί την κίνηση του σώματος και των οργάνων του. Διαφορές ανδρικού και γυναικείου μυϊκού συστήματος.:

7 7 Σε γενικές γραμμές οι άνδρες έχουν πιο ανεπτυγμένους μύες πράγμα που τους δίνει μεγαλύτερη μυϊκή δύναμη. Η διαφορά αυτή φαίνεται πως αναπτύχθηκε στα πρώτα στάδια της ανθρώπινης εξέλιξης όταν ως κυνηγός και τροφοσυλλέκτης ο άντρας ήταν υποχρεωμένος να συντηρήσει τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας,εφ όσον οι γυναίκες ήταν επιφορτισμένες με την ανατροφή και την προστασία των παιδιών. Γ )ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το ανοσοποιητικό μας σύστημα έχει αναπτύξει 3 στάδια άμυνας εναντίων των παθογόνων μικροοργανισμών που το απειλούν. 1 ο στάδιο άμυνας: Εξωτερικοί φραγμοί :Σε κάθε πιθανή <πόρτα εισόδου> ( μάτια,στόμα και πεπτική οδό,αυτιά,δέρμα,πληγές,γεννητικά όργανα )υπάρχουν ουσίες ή μηχανισμοί που εμποδίζουν την είσοδο των μικροβίων ή τα εξουδετερώνουν. 2 ο στάδιο άμυνας: Ειδικά λευκά αιμοσφαίρια,τα φαγοκύτταρα,περικυκλώνουν και καταστρέφουν τους <εισβολείς> με την διαδικασία της φαγοκυττάρωσης. 3 ο στάδιο άμυνας: Τα Τ λεμφοκύτταρα αναγνωρίζουν τον μικροοργανισμό που κατάφερε να περάσει τα δύο προηγούμενα στάδια άμυνας(αντιγόνο) και δίνουν εντολή στους λεμφαδένες και το σπλήνα να παράγουν Β- λεμφοκύτταρα (αντισώματα )που καταστρέφουν τα μικρόβια και Β-λεμφοκύτταρα μνήμης που παραμένουν στο σώμα ώστε να χρησιμοποιηθούν άμεσα σε περίπτωση προσβολής από τον ίδιο μικροοργανισμό στο μέλλον. Δεν υπάρχουν διαφορές στο ανοσοποιητικό σύστημα ανδρών και γυναικών. Δ ) ΤΟ ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το πεπτικό μας σύστημα αποτελείται από: 1 ο )Την στοματική κοιλότητα που περιλαμβάνει τα δόντια,τη γλώσσα,τους σιελογόνους αδένες,την επιγλωττίδα. 2 ο )Τον φάρυγγα 3 ο )Τον οισοφάγο 4 ο ) Το στομάχι που εκκρίνει γαστρικό υγρό

8 8 5 ο ) Το λεπτό και το παχύ έντερο 6 ο )Το ορθό απ όπου γίνεται η απέκκριση των υπολειμμάτων της πέψης Την πέψη βοηθούν :η χολή που μεταβολίζει τα λίπη και το παγκρεατικό υγρό που μεταβολίζει τα ζάκχαρα. Τα δύο υγρά αποδεσμεύονται μέσα στο έντερο. Δεν υπάρχουν διαφορές στο πεπτικό σύστημα ανδρών και γυναικών. Ε) ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το ουροποιητικό σύστημα αποτελείται από : 1 ο ) Τους δύο νεφρούς 2 ο )Τους δύο αποχετευτικούς σωληνίσκους τους ουρητήρες. 3 ο )Την ουροδόχο κύστη 4 ο )Την ουρήθρα Ο ρόλος του είναι η συλλογή και απέκκριση από τον οργανισμό των άχρηστων ή βλαβερών προϊόντων του μεταβολισμού υπό την μορφή υδατικού διαλύματος (ούρα). Διαφορές ανδρικού και γυναικείου ουροποιητικού συστήματος.: Η ουρήθρα για τη γυναίκα είναι ένα σωληνάκι περίπου 4 εκατοστών που ξεκινά από την ουροδόχο κύστη και καταλήγει λίγο πάνω από την είσοδο του κόλπου. Στον άντρα είναι ένας πολύ μακρύτερος σωλήνας που ξεκινά από την ουροδόχο κύστη,

9 9 περνά μέσω του προστάτη και καταλήγει στην άκρη της βαλάνου του πέους. Από αυτόν περνούν τόσο τα ούρα όσο και το σπέρμα. Υπάρχουν,βέβαια, μηχανισμοί που επιτρέπουν μόνο σε ένα υγρό να περάσει κάθε φορά. Ο προστάτης είναι ένα μικρό αδενομυώδες όργανο ο οποίο εκκρίνει το προστατικό υγρό που ενισχύει την κινητικότητα του σπέρματος.εξ αιτίας αυτών των διαφορών οι άντρες παθαίνουν πολύ πιο σπάνια ουρολοίμωξη,αλλά αν πάθουν θεραπεύονται πιο δύσκολα από τις γυναίκες. Στους άνδρες,επίσης,μετά τα τους χρόνια,εμφανίζονται μικρότερα ή μεγαλύτερα προβλήματα στον προστάτη που μπορεί να επηρεάσουν την απεκκριτική,την σεξουαλική και την αναπαραγωγική λειτουργία. ΣΤ) ΤΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το κυκλοφορικό σύστημα του ανθρώπου αποτελείται από : 1 ο )Την καρδιά.η καρδιά είναι ένα μικρό όργανο που έχει 4 χώρους(2 κόλπους και 2 κοιλίες )που επικοινωνούν ανά δύο μεταξύ τους με βαλβίδες. Λειτουργεί ως αντλία που στέλνει πλούσιο σε οξυγόνο αίμα σε όλο το σώμα Το αίμα που επιστρέφει επειδή περιέχει πολύ διοξείδιο του άνθρακα,το στέλνει στους πνεύμονες για καθαρισμό.η καδιά κτυπά με ρυθμό παλμών το λεπτό αλλά μπορεί να φτάσει και στους200 παλμούς κατά τη διάρκεια σωματικών ασκήσεων ή έντονων συγκινήσεων.

10 10 2 ο )Τις αρτηρίες που μεταφέρουν το <καθαρό >αίμα στους ιστούς.η μεγαλύτερη, η αορτή,ξεκινά από τον αριστερό κόλπο.διακλαδίζεται σε μικρότερες αρτηρίες, αρτηριόλια και τριχοειδή αγγεία. Η πνευμονική αρτηρία επιστρέφει το εμπλουτισμένο με οξυγόνο αίμα από τους πνεύμονες στην αριστερή κοιλία της καρδιάς.

11 11 3 ο )Τα φλεβίδια και τις φλέβες που συγκεντρώνουν το φτωχό σε οξυγόνο αίμα και το επιστρέφουν στον δεξιό κόλπο της καρδιάς. Οι φλέβες επειδή προωθούν το αίμα προς τα πάνω, αντίθετα από τη βαρύτητα, φέρουν βαλβίδες για να το εμποδίσουν να συσσωρεύεται στο κάτω μέρος του σώματος. Από τη δεξιά κοιλία η πνευμονική φλέβα μεταφέρει το αίμα στους πνεύμονες 4 ο ) Το αίμα αποτελείται από ένα υδατώδες υγρό,το πλάσμα ή ορό,που είναι νερό μέσα στο οποίο υπάρχουν διαλυμένα διάφορα θρεπτικά συστατικά και χημικές ουσίες. Στο πλάσμα <κολυμπούν > ερυθρά αιμοσφαίρια που δεσμεύουν και μεταφέρουν οξυγόνο, λευκά αιμοσφαίρια που εξουδετερώνουν τους παθογόνους μικροοργανισμούς καθώς και αιμοπετάλια που ενεργοποιούνται όταν απαιτείται πήξη του αίματος ή επιδιόρθωση κάποιου αγγείου.

12 12 Δεν υπάρχουν διαφορές στο κυκλοφορικό σύστημα ανδρών και γυναικών. Οι γυναίκες έχουν περισσότερα προβλήματα με τις φλέβες κυρίως των κάτω άκρων (κιρσούς,φλεβίτιδα) απ ότι οι άνδρες. Στους άνδρες σε νεαρότερες ηλικίες παρατηρούνται περισσότερα καρδιακά και εγκεφαλικά επεισόδια που οφείλονται σε φραγμένες αρτηρίες.μετά την εμμηνόπαυση και οι γυναίκες αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα στο ίδιο ποσοστό. Ζ) ΤΟ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το αναπνευστικό μας σύστημα αποτελείται από : 1 ο )Τη μύτη και τη ρινική κοιλότητα 2 ο )Τον λάρυγγα και τις φωνητικές χορδές 3 ο )Την τραχεία που είναι ένας μακρύς σωλήνας που διακλαδίζεται στους βρόγχους 4 ο )Τους βρόγχους που διακλαδίζονται στα βρογχόλια και αυτά σε πιο μικρούς σωληνίσκους και καταλήγουν σε μικρότατους θαλάμους,τις κυψελίδες. 5 ο )Τους πνεύμονες που περιέχουν τις κυψελίδες τις οποίες περιβάλει ένα πυκνό δίκτυο αιμοφόρων αγγείων.το αίμα διαπερνά το λεπτότατο τοίχωμα των κυψελίδων, αφήνει το διοξείδιο του άνθρακα και παίρνει οξυγόνο.

13 13 Δεν υπάρχουν διαφορές στο αναπνευστικό σύστημα ανδρών και γυναικών. Παλαιότερα πίστευαν ότι οι άνδρες ήταν πιο ευάλωτοι σε ασθένειες του αναπνευστικού ( χρόνιες βρογχίτιδες,αποφρακτικές πνευμονοπάθειες, καρκίνο κ.τ.λ) απ ότι οι γυναίκες.από τη στιγμή που οι γυναίκες εθίστηκαν στο κάπνισμα και συναγωνίζονται επάξια τους άνδρες σ αυτό, δεν παρατηρούνται πλέον σημαντικές διαφορές Η) ΤΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το νευρικό μας σύστημα διακρίνεται στο κεντρικό αυτόνομο., το περιφερειακό και το

14 14 1 ο )Το κεντρικό νευρικό σύστημα (Κ.Ν.Σ)αποτελείται από τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Ο εγκέφαλος είναι το <κέντρο ελέγχου> ολόκληρου του οργανισμού,άρα το σπουδαιότερο όργανό του.βρίσκεται προστατευμένος μέσα στο κρανίο και περιβάλλεται από 3 μεμβράνες,τις μήνιγγες. Έχει τη δυνατότητα να λαμβάνει, να διακρίνει και να επεξεργάζεται τις πληροφορίες που φτάνουν από το εσωτερικό του σώματος και από το περιβάλλον,μέσω των αισθήσεων,και να αντιδρά με τον κατάλληλο τρόπο. Χωρίζεται σε δύο ημισφαίρια. Στο δεξιό εδράζονται η διόραση, η διαίσθηση, ο παρορμητισμός,η φαντασία, η και αίσθηση του χώρου και των σχημάτων,η αντίληψη και η ικανότητα στις τέχνες τη μουσική.γενικά αντιλαμβάνεται όσες πληροφορίες παρέχονται με εικόνες. Στο αριστερό ημισφαίριο υπάρχουν τα κέντρα που είναι υπεύθυνα για τον γραπτό και προφορικό λόγο,τα μαθηματικά και τις επιστήμες που απαιτούν λογική και κρίση.αντιλαμβάνεται ακουστικά ερεθίσματα,ερμηνεύει σύμβολα, επεξεργάζεται πληροφορίες,κατατάσσει,ομαδοποιεί,κάνει συσχετίσεις αιτίων αιτιατών. Ο νωτιαίος μυελός βρίσκεται στον σωλήνα που σχηματίζεται από τα σπονδυλικά τρήματα,μέσα στην σπονδυλική μας στήλη.. 2 ο )Το περιφερειακό νευρικό σύστη μα (Π.Ν.Σ)περιλαμβάνει τα κρανιακά νεύρα και τα νωτιαία νεύρα που συνδέουν το Κ.Ν.Σ. με την περιφέρεια. Στο Π.Ν.Σ. μπορούμε να διακρίνουμε τα αισθητικά νεύρα, που φέρουν τις πληροφορίες από την περιφέρεια στο σώμα, στον νωτιαίο μυελό και στον εγκέφαλο και τα κινητικά νεύρα που μεταφέρουν τις εντολές του εγκεφάλου στους μύες 3 ο ) Το αυτόνομο νευρικό σύστημα ( Α.Ν.Σ)είναι αυτό που νευρώνει τα όργανα που ρυθμίζουν τις φυτικές λειτουργίες του οργανισμού, όπως την αναπνοή και την κυκλοφορία του αίματος. Το Α.Ν.Σ. ελέγχει την κίνηση των οργάνων αλλά και επεξεργάζεται τις πληροφορίες που του μεταφέρουν. Το Α.Ν.Σ. διαιρείται σε συμπαθητικό και σε παρασυμπαθητικό, τα οποία νευρώνουν όλα τα όργανα αλλά με αντίθετες επιδράσεις: για παράδειγμα, το παρασυμπαθητικό επιβραδύνει την καρδιακή συχνότητα, ενώ το συμπαθητικό την επιταχύνει. Σ αυτές τις αντίθετες επιδράσεις αντιστοιχεί και η έκκριση των ορμονών από τους αδένες. Όλα αυτά

15 15 γίνονται κάτω από τον έλεγχο του υποθαλάμου του εγκεφάλου. Ο πυρήνας όλου του νευρικού συστήματος είναι το νευρικό κύτταρο ή νευρώνας. Πράγματι, ένα εξωτερικό ερέθισμα συλλαμβάνεται, συσχετίζεται συγχρόνως με άλλα, απομνημονεύεται και υφίσταται επεξεργασία. Αυτή η διαδικασία επαναλαμβάνεται συνεχώς, ακόμη και κατά τη διάρκεια του ύπνου Διαφορές ανδρικού και γυναικείου νευρικού συστήματος: Κατά καιρούς έχει υποστηριχθεί ότι στους άνδρες υπερισχύει η λειτουργία του αριστερού ημισφαιρίου του εγκεφάλου γι αυτό είναι πιο ικανοί στις θετικές επιστήμες και τις τεχνικές εργασίες,ενώ στις γυναίκες επικρατεί η δράση του δεξιού ημισφαιρίου γι αυτό έχουν έφεση στις κλασσικές σπουδές και τις τέχνες.στην ίδια αιτία έχουν αποδοθεί οι διαφορετικές συμπεριφορές όπως η ευαισθησία και ο ρομαντισμός των γυναικών,ή η πρακτικότητα και ο ρεαλισμός των ανδρών. Δεν υπάρχουν όμως αξιόπιστες κλινικές μελέτες που να έχουν αποδείξει κάτι τέτοιο. Άρα οι διαφορετικές συμπεριφορές μπορεί να οφείλονται στην διαφορετική διαπαιδαγώγηση των κοριτσιών και των αγοριών ώστε να ανταποκρίνονται στα κοινωνικά πρότυπα κάθε εποχής.

16 16 Θ) ΤΟ ΟΡΜΟΝΙΚΟ ΣΎΣΤΗΜΑ - ΟΙ ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ Οι ενδοκρινείς αδένες είναι όργανα που παράγουν ειδικές οργανικές χημικές ουσίες,τις ορμόνες. Οι ορμόνες ρυθμίζουν όλες τις λειτουργίες του οργανισμού μας. Όλα αρχίζουν από τον υποθάλαμο,ο οποίος αν και δεν αποτελεί αυστηρά τμήμα του ενδοκρινικού συστήματος,λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος μεταξύ του νευρικού και του ορμονικού συστήματος.παράγει ορμόνες που ονομάζονται απελευθερωτικοί παράγοντες και ελέγχουν την υπόφυση.ακόμη διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της θερμοκρασίας, του ύπνου,της πείνας,της δίψας,του πόνου και του εμετού. Οι κυριότεροι ενδοκρινείς αδένες είναι: 1 ο ) Η υπόφυση.βρίσκεται στην κάτω επιφάνεια του εγκεφάλου.με τις ορμόνες (τροπίνες) που εκκρίνει ρυθμίζει όλους τους άλλους ενδοκρινείς αδένες. Για παράδειγμα : α.η θυρεοειδοτρόπος ορμόνη διαγείρει το θυρεοειδή αδένα β.η φλοιοτρόπος το φλοιό των επινευριδίων γ.οι γοναδοτροπίνες τους γεννετικούς αδένες δ.η οξυτοξίνη προκαλεί σύσπαση των λείων μυϊκών ινών π.χ της μήτρας κατά τον τοκετό,ενώ η λακτογόνος προκαλεί την παραγωγή γάλακτος κατά τον θηλασμό. ε.η αγγειοπρεσίνη συσπά τα αγγεία για να περιορίζονται οι αιμορραγίες σε περίπτωση τραυματισμού στ.η αντιδιουρητική ρυθμίζει το μεταβολισμό του νερού καθορίζοντας τη συμπύκνωση των ούρων. ζ.η αυξητική ορμόνη συντονίζει όλες τις λειτουργίες που οδηγούν στην ανάπτυξη του σώματος.σε περίπτωση υπερλειτουργίας, άρα υπερέκκρισης ορμονών παρατηρείται ακρομεγαλία ή και γιγαντισμός,ενώ σε περίπτωση υπολειτουργίας παρατηρούνται επιβράδυνση της ήβης και νανισμός. 2 ο )Η επίφυση. ενδοκρινών αδένων ή κωνάριο βρίσκεται στο κέντρο του εγκεφάλου,κοντά στον υποθάλαμο. Παράγει την ορμόνη μελατονίνη η οποία ελέγχει τους ρυθμούς του σώματος όπως ο ύπνος και η αφύπνιση,ενώ παίζει πόλο και στην σεξουαλική ωρίμανση. 3 ο )Ο θυρεοειδής αδένας βρίσκεται στη βάση του λαιμού μας,μπροστά από τον λάρυγγα. Εκκρίνει την θυροξίνη και την τριιώδιοθυρονίνη. Η λειτουργία του επηρεάζει όλους τους άλλους αδένες.η υπερλειτουργία του (υπερθυρεοειδισμός) επιταχύνει τον μεταβολισμό. Το άτομο εμφανίζεται αδικαιολόγητα υπερβολικά αδύνατο,νευρικό,υπερκινητικό,με έντονη εξωφθαλμία.η υπολειτουργία του (υποθυρεοειδισμός) επιβραδύνει τον μεταβολισμό.το άτομο παχαίνει υπερβολικά χωρίς λόγο,γίνεται νωθρό και απαθές. 4 ο ) Ο θύμος αδένας βρίσκεται πίσω από το στέρνο,μπροστά από την καρδιά. Μετά το3 ο έτος μας μικραίνει και τέλος ατροφεί. Παράγει λευκά αιμοσφαίρια και τη θυμορμόνη που συμβάλει στην αύξηση του σώματος,τον βασικό μεταβολισμό και κινητοποιεί την γλυκογονική λειτουργία του ήπατος. 5 ο ) Τα επινεφρίδια βρίσκονται πάνω από τους νεφρούς. Παράγουν : α. την λεκιθίνη που βοηθά στην αποβολή τοξινών, β.την υδροκορτιζόνη και την κορτικοστερόνη που αφ ενός διεγείρουν τον σχηματισμό πρωτεϊνών και υδατανθράκων,αφ ετέρου έχουν αναλγητική και επιδιορθωτική, θεραπευτική δράση για την αυτοίαση του οργανισμού. γ. την αδρεναλίνη που θέτει τον οργανισμό σε< κατάσταση συναγερμού> αυξάνοντας τους καρδιακούς παλμούς,την κυκλοφορία του αίματος,την αρτηριακή

17 17 πίεση,τη δύναμη και την ταχύτητα των μυών,τις εγκεφαλικές λειτουργίες κ.τ.λ ώστε να αντιμετωπισθεί ένας πραγματικός ή φανταστικός κίνδυνος. δ. την νοραδρεναλίνη που ηρεμεί τον οργανισμό μετά από μια έντονη,στρεσογόνο ή επικίνδυνη κατάσταση. 6 ο )Το πάγκρεας εκκρίνει την ινσουλίνη που μεταβολίζει τα σάκχαρα και ρυθμίζει την ποσότητα γλυκόζης στο αίμα καθώς και την αποθήκευση γλυκογόνου στο συκώτι. Υπολειτουργία του παγκρέατος προκαλεί σακχαρώδη διαβήτη.οι ασθενείς οφείλουν να παίρνουν ινσουλίνη εφ όρου ζωής. 7 ο ) Οι γεννητικοί αδένες (όρχεις και ωοθήκες) παράγουν τις διαφυλικές ορμόνες που καθορίζουν το φύλο,τα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά όπως είναι η τριχοφυΐα,ο τόνος της φωνής,το μέγεθος του στήθους κ.τλ, και ρυθμίζουν την λειτουργία του γεννητικού συστήματος. Δ ιαφορές ανδρικού και γυναικείου ενδοκρινικού συστήματος: Η μόνη διαφορά είναι οι γεννητικοί αδένες. Ο ι όρχεις των ανδρών παράγουν ορμόνες που γενικά ονομάζονται ανδρογόνα..οι κυριότερες είναι η ανδροστερόνη και η τεστοστερόνη. Αρχίζουν να εκκρίνονται κατά την έναρξη της εφηβείας και μετατρέπουν το αγορίστικο σώμα σε σώμα ανδρικό : ανοίγουν οι πλάτες,αυξάνει και δυναμώνει το μυϊκό σύστημα,αυξάνεται το ύψος,εμφανίζεται τριχοφυΐα στο στέρνο,τις μασχάλες,την ηβική χώρα, βαθαίνει η φωνή και σταδιακά οι όρχεις παράγουν και ωριμάζουν αρκετό αριθμό σπερματοζωαρίων που καθιστούν τον νέο άνδρα ικανό για αναπαραγωγή. Οι ωοθήκες των γυναικών παράγουν πλήθος ορμονών που γενικά διακρίνονται σε οιστρογόνα και ορμόνες του ωχρού σωματίου.η παραγωγή ορμονών αρχίζει στην εφηβεία και μετασχηματίζουν το κοριτσίστικο σώμα σε σώμα μιας νέας γυναίκας:ανοίγουν οι γοφοί,συσσωρεύεται λίπος σε διάφορα σημεία,μεγαλώνει το στήθος,εμφανίζεται τριχοφυΐα και,τέλος, η έμμηνος ρήση(περίοδος) που δείχνει ότι οι ωοθήκες έχουν αρχίσει να ωριμάζουν ωάρια,πράγμα που σημαίνει ότι η νέα γυναίκα μπορεί να γίνει μητέρα.

18 18 Ι) ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το αναπαραγωγικό σύστημα έχει ως σκοπό την διαιώνιση του ανθρώπινου είδους. Το ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα αποτελείται από: 1 ο )Τους δύο όρχεις μέσα σε ένα δερμάτινο περίβλημα,το όσχεο. Κατά την εφηβεία αρχίζουν να παράγουν την ορμόνη τεστοστερόνη που δίνει στον έφηβο ανδρικά χαρακτηριστικά: τριχοφυΐα,βαριά φωνή,αύξηση του φάρδους του στέρνου και των γεννητικών οργάνων..στους όρχεις παράγεται το σπέρμα, συγκεντρώνεται στην επιδιδυμίδα και μέσω του σπερματικού πόρου και του πέους προωθείται στον γυναικείο κόλπο. Το σπέρμα καταστρέφεται σε θερμοκρασία βαθμών γι αυτό οι όρχεις βρίσκονται έξω από το σώμα 2 ο ) Τον προστάτη που παράγει μέρος του σπερματικού υγρού. 3 ο ) Το πέος.στο εσωτερικό υπάρχουν τρεις στυτικοί ιστοί που σε περίπτωση διέγερσης αυξάνουν κατά πολύ το μέγεθος και ένας σπογγώδης ιστός που γεμίζει με αίμα και του δίνει σκληρότητα. Το γυναικεί ο αναπαρ αγωγικό σύστημ α αποτελε ίται από: 1 ο )Τις δύο ωοθήκες που βρίσκον ται μέσα στην κοιλιακή χώρα,δεξιά και αριστερ ά της μήτρας,και περιέχου ν ήδη από την εμβρυϊκή ηλικία ανώριμα ωάρια.στην εφηβεία οι ωοθήκες αρχίζουν να παράγουν θηλυκές ορμόνες,τα οιστρογόνα.κάθε μήνα σε μία ωοθήκη ωριμάζει ένα ωάριο.όταν <σκάει>το ωοθυλάκιο που το περιέχει λέμε πως η γυναίκα βρίσκεται σε ωορρηξία. Αυτό συμβαίνει γύρω στην 14 η ημέρα του κύκλου. Μερικές φορές η ωορρηξία συνοδεύεται από πόνο ή μικρή αιμορραγία, πάντα όμως αυξάνεται

19 19 κατά ένα βαθμό η θερμοκρασία του σώματος.η θερμομέτρηση είναι μια από τις δημοφιλείς μεθόδους αντισύλληψης. 2 ο )Τις δύο σάλπιγγες ή ωαγωγούς που είναι δύο μεμβρανώδεις σωλήνες με κροσσωτά άκρα και βρίσκονται δίπλα και πάνω από τις ωοθήκες. Όταν συμβεί η ωορρηξία οι σάλπιγγες <απορροφούν>το ωάριο και με περισταλτικές κινήσεις το οδηγούν προς τη μήτρα. Το <ταξίδι >αυτό διαρκεί 1-2 εικοσιτετράωρα. Εδώ θα συμβεί η σύλληψη (γονιμοποίηση) αν υπάρξουν σπερματοζωάρια. Το γονιμοποιημένο ωάριο,το ζυγωτό, θα αρχίσει να διαιρείται χρησιμοποιώντας ως θρεπτικό υλικό την λέκιθο και όταν φτάσει στην μήτρα θα είναι ήδη ένα σύνολο κυττάρων,το μωρίδιο. 3 ο ) Την μήτρα που είναι ένα μικρό μυώδες όργανο με μεγάλη ελαστικότητα του οποίου το μέγεθος αυξάνει τουλάχιστον είκοσι φορές κατά την εγκυμοσύνη. Το εσωτερικό της τοίχωμα,το ενδομήτριο,κατά τη διάρκεια του μηνός μαζεύει θρεπτικά υλικά και αυξάνει σε πάχος. Αν υπάρξει γονιμοποίηση, το μωρίδιο θα εμφυτευτεί στο ενδομήτριο και θα τρέφεται από αυτό,έως ότου δημιουργηθεί το έμβρυο που θα συνδεθεί με τη μητέρα του μέσω του ομφάλιου λώρου. Αν δεν υπάρξει γονιμοποίηση το ενδομήτριο θα αποβληθεί (έμμηνος ρήση ή περίοδος).η μήτρα έχει μια πολύ μικρή έξοδο,τον τράχηλο που την συνδέει με τον κόλπο. 4 ο )Ο κόλπος είναι η δίοδος που οδηγεί προς τα εσωτερικά όργανα.το επιθήλιο του εκκρίνει βλεννώδη υγρά όξινου RH για να προστατεύεται από τα μικρόβια. 5 ο )Τα εξωτερικά γεννητικά όργανα,το αιδοίο.

20 20 Οι μαστοί λειτουργούν επικουρικά των μειζόνων οργάνων της αναπαραγωγής. Το μεγαλύτερο μέρος μαστού αποτελείται από αδενικό ιστό που υποστηρίζεται από λίπος. Στους μαστούς της γυναίκας υπάρχουν αδένες που παράγουν γάλα και βρίσκονται κατά ομάδες σε λοβούς. Οι γαλακτοφόροι πόροι ξεκινούν από αυτούς τους αδένες, περνούν μέσα από τη θηλή και καταλήγουν στην κορυφή της. Κατά την εγκυμοσύνη, ειδικές ορμόνες που παράγονται από τον πλακούντα και την υπόφυση προκαλούν αύξηση του μεγέθους των μαστών και την παραγωγή αρκετής για τη διατροφή του μωρού ποσότητας γάλακτος. Δ ιαφορές ανδρικού και γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος.: Τα αναπαραγωγικά συστήματα είναι διαφορετικά.το καθένα εξυπηρετεί τον βιολογικό ρόλο του κάθε φύλου. -Οι μαστοί των ανδρών δεν έχουν γαλακτοποιούς αδένες. - Οι γυναίκες αντιμετωπίζουν πολύ συχνότερα από τους άνδρες προβλήματα των μαστών όπως αποτιτανώσεις,καλοήθεις ή κακοήθεις όγκους,γι αυτό κάθε χρόνο θα πρέπει να υποβάλλονται σε ψηλάφηση από τον γυναικολόγο τους και μετά τα 40τους χρόνια σε ετήσια μαστογραφία. -Οι γυναίκες,επίσης,προσβάλλονται πολύ συχνότερα από τους άνδρες από καρκίνο των γεννητικών αδένων. Απαραιτήτως πρέπει να κάνουν test- Παπανικολάου μία φορά το χρόνο,ειδικά μετά την εμμηνόπαυση,για να προλάβουν μία άλλη πολύ διαδεδομένη μορφή καρκίνου,εκείνη του τραχήλου της μήτρας. -Το γενετικό ζευγάρι χρωμοσωμάτων που χαρακτηρίζει το ανδρικό φύλο είναι ΧΨ ενώ το αντίστοιχο γυναικείο ΧΧ.ΤοΨ χρωμόσωμα είναι μικρότερο από το Χ. Επομένως το Χ περιέχει ορισμένα γονίδια που δεν έχουν ομόλογα στο Ψ. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως ορισμένες ασθένειες π.χ η αιμορροφιλία που ελέγχονται από γονίδιο που βρίσκεται στο μεγαλύτερο κομμάτι τουχ, προσβάλλουν σε μεγαλύτερο ποσοστό τους άνδρες απ ότι τις γυναίκες.οι γυναίκες μπορούν να είναι φορείς της ασθένειας, ενώ οι άνδρες όχι. -Τα γενετικά κύτταρα διαφέρουν σε πολλά : Οι διαφορές ωαρίου σπερματοζωαρίου φαίνονται στον παρακάτω πίνακα.

21 21 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣ ΤΙΚΑ ΩΑ ΡΙΟ ΣΠΕΡΜΑΤΟΖΩΑΡΙΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΣΧΗΜΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ Το μεγαλύτερο κύτταρο του οργανισμού μας.το μόνο που διακρίνεται με γυμνό μάτι. Σφαιρικό πλήρες κύτταρο. Περιέχει θρεπτικό υλικό(λέκιθο) που σκοπό έχει να συντηρήσει το ζυγωτό κατά την πορεία του προς τη μήτρα. Δυσκίνητο. Προωθείται μόνο από τις κινήσεις της σάλπιγγας Το μικρότερο κύτταρο του οργανισμού μας, φορές μικρότερο από το ωάριο. Αποτελείται από ένα <κεφαλάκι >που είναι ο πυρήνας του κυττάρου που φέρει το DNA και μια ουρά που λειτουργεί σαν προωθητικός μηχανισμός και πηδάλιο. Στη βάση της ουράς υπάρχουν μιτοχόνδρια για να του παρέχουν ενέργεια. Εξαιρετικά ευκίνητο χάρη στην ουρά του. Ταχύτητα 3-4mm/min. ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ Ανθεκτικό Καταστρέφεται ή αδρανοποιείται από την υψηλή θερμοκρασία (>37 ο )και το όξινο περιβάλλον(όπως εκείνο του γυναικείου κόλπου )Εξ αιτίας αυτών των δυσκολιών μόνο το δυνατότερο θα μπορέσει να φτάσει το ωάριο και να το γονιμοποιήσει. Αυτό είναι ένα <κόλπο>της φύσης ώστε να εξασφαλίσει ότι η επόμενη γενιά θα κληρονομήσει τα καλύτερα γονίδια. ΠΛΗΘΟΣ Ωριμάζει 1 ωάριο μια φορά το μήνα από την μια ωοθήκη.τον επόμενο Οι όρχεις παράγουν συνεχώς εκατομμύρια σπερματοζωαρίων.για να είναι το σπέρμα γόνιμο πρέπει να μήνα ωριμάζει 1ωάριο από περιέχει την άλλη ωοθήκη. σπερματοζωάρια σε κάθε εκσπερμάτωση.