Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΛΑΡΙΣΑΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΧΥΤΑ ΛΑΡΙΣΑΣ

Transcript

1 Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΛΑΡΙΣΑΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΧΥΤΑ ΛΑΡΙΣΑΣ Μιχάλης Βαλακώστας, Ναυπηγός - Μηχανολόγος Μηχανικός Ε.Μ.Π. Διευθυντής Υπηρεσίας Καθαριότητας Περιβάλλοντος Δήμου Λαρισαίων 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) αλλά και παγκοσμίως υποστηρίζονται δυναμικά πολιτικές ολοκληρωμένης διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ), με έμφαση στην αξιοποίησή των με ανάκτηση υλικών ή/και ενέργειας. Παρόλα αυτά η καθολική διάθεση των ΑΣΑ σε ΧΥΤΑ (Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων), ή η διάθεση μόνον των αποβλήτων που δεν δύνανται να αξιοποιηθούν ή των υπολειμμάτων των ως άνω διαδικασιών αξιοποίησης σε ΧΥΤΥ (Χώροι Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων), συνεχίζει να παγιώνεται σε σημαντικό βαθμό. Αυτό κατά κύριο λόγο οφείλεται στο ότι την παρελθούσα δεκαετία έχει συλλεχθεί σημαντικός βαθμός εμπειρίας σύμφωνα με την οποία, ένας ΧΥΤΑ ΧΥΤΥ ο οποίος έχει σχεδιασθεί προσεκτικά θα μπορούσε να προσφέρει μία περιβαλλοντικά φιλική και συγχρόνως σχετικά απλή και προσιτή εναλλακτική επιλογή για τη καθολική διάθεση των ΑΣΑ (ή των υπολειμμάτων τους ανάλογα), έναντι των υψηλότατου κόστους κατασκευής και του ακόμα υψηλότερου δυσβάστακτου λειτουργικού κόστους μονάδων αξιοποίησής των ΑΣΑ, αλλά και της τελικά από πολλούς αμφισβητούμενης αποτελεσματικότητάς- βιωσιμότητάς των ή και της περιβαλλοντικά αποδεκτής λειτουργίας των. Για τον λόγο αυτό, πολλές χώρες συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, συνεχίζουν να δίνουν υψηλή προτεραιότητα στην κατασκευή ΧΥΤΑ - ΧΥΤΥ διάθεσης ΑΣΑ, υψηλών προδιαγραφών (τεχνολογικά, ποιοτικά και περιβαλλοντικά) με όλες τις απαραίτητες υποστηρικτικές εγκαταστάσεις, οι οποίοι υποτίθεται ότι θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν επιτυχώς τις σοβαρότατες περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις που μέχρι και σήμερα δημιουργούν οι χιλιάδες στη χώρα μας χωματερές ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων (ΧΑΔΑ). Εντούτοις, η πρόσφατη εμπειρία στη χώρα μας και όχι μόνο, έχει δείξει ότι από τους μέχρι σήμερα κατασκευσθέντες ΧΥΤΑ (ΧΥΤΥ προς το παρόν δεν υπάρχουν), δεν είναι πολλοί αυτοί που ανταποκρίνονται πραγματικά στις σύγχρονες απαιτήσεις προστασίας του περιβάλλοντος. Είναι πλέον αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η κατασκευή και η λειτουργία των σύγχρονων ΧΥΤΑ, παρουσιάζει ένα σημαντικά υψηλό αριθμό δύσκολων καταστάσεων που πρέπει να αντιμετωπισθούν, καθώς επίσης πάρα πολλές πιθανότητες κατασκευαστικών και λειτουργικών αστοχιών που πρέπει να αποφευχθούν, ή αν παρουσιασθούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά. Διαφορετικά, δεν είναι καθόλου απίθανο, ένας υψηλής τεχνολογίας (και ανάλογα υψηλού κατασκευαστικού και λειτουργικού κόστους) ΧΥΤΑ να καταλήξει να ρυπαίνει το περιβάλλον όσο και (ή ίσως και περισσότερο από) μία ανεξέλεγκτη χωματερή. Η σχετική εμπειρία που έχει αποκτηθεί από τις επισκέψεις μας σε πολλούς ΧΥΤΑ στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, συνηγορεί ισχυρά υπέρ των ως άνω επισημάνσεων. Με αυτά τα δεδομένα και λαμβάνοντας υπόψη την συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση από τη μεριά των εμπλεκόμενων Φορέων για ουσιαστική και συγκεκριμένη πληροφόρηση σχετικά με τον 1

2 κατάλληλο σχεδιασμό, κατασκευή και λειτουργία ενός σύγχρονου ΧΥΤΑ και την αντιμετώπιση όλων των ως άνω καταστάσεων και αστοχιών, και διαπιστώνοντας έλλειψη σχετικής καταγεγραμμένης πληροφόρησης, ο στόχος αυτού του κειμένου είναι να καταγραφεί η υπάρχουσα σχετική γνώση και εμπειρία μας από τον αντίστοιχο σχεδιασμό, κατασκευή και την επί σημαντικό χρονικό διάστημα λειτουργία του ΧΥΤΑ Λάρισας. 2. ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ Το έτος 1985, ήταν πλέον εμφανές ότι η (τότε εν λειτουργία) χωματερή "ημιελεγχόμενης" διάθεσης του Δήμου Λάρισας στη θέση «Κιόσκι» μετά βίας θα μπορούσε να δεχθεί τα ΑΣΑ της πόλης της Λάρισας για τα ολίγα προσεχή έτη, αφού ήδη βρισκόταν στα πρόθυρα υπερκορεσμού. Την ίδια στιγμή τα ΑΣΑ των γειτονικών δήμων και κοινοτήτων απορρίπτονταν ανεξέλεγκτα (παραμένοντας ακάλυπτα) στις πολυάριθμες χωματερές που έβριθαν είτε δίπλα από κατοικημένες περιοχές, είτε στις όχθες του Πηνειού ποταμού και των παραποτάμων του, καιγόμενα ή παρασυρόμενα από τα νερά των ποταμών, δημιουργώντας τριτοκοσμικές καταστάσεις απερίγραπτης περιβαλλοντικής ρύπανσης. Προκειμένου να επιλυθεί αυτό το κρίσιμο ζήτημα, και επειδή η κατάσταση είχε φθάσει ήδη στο απροχώρητο, και επειδή τέλος η άμεσα αρμόδια από το την τότε ισχύουσα νομοθεσία ήταν η Νομαρχία Λάρισας, ή οποία δεν έδειχνε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το θέμα, ο Δήμος Λαρισαίων ανέλαβε την πρωτοβουλία να πρωτοστατήσει για την κατασκευή ενός νέου, σύγχρονου ΧΥΤΑ υψηλών προδιαγραφών, στον οποίο θα διατίθεντο τα ΑΣΑ της ευρύτερης περιοχή Λάρισας αλλά και όλου του Νομού Λάρισας στο μέλλον, ως ένα μέρος του γενικού προγράμματος για τη διαχείριση των ΑΣΑ του Νομού. Το 1998, δηλαδή μετά από δεκατρία (13) συναπτά έτη απερίγραπτων αντεγκλήσεων και τραγελαφικών καταστάσεων μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων «αρμόδιων» αρχών (Δήμος Λαρισαίων, Νομαρχία Λάρισας, Περιφέρεια Θεσσαλίας, ΥΠΕΧΩΔΕ, ΥΠΕΣ, κλπ), ο νέος ΧΥΤΑ ευρύτερης περιοχής Λάρισας ήταν επιτέλους τελικά έτοιμος, όντας σε θέση να εξυπηρετήσει έναν ισοδύναμο πληθυσμό τουλάχιστον κατοίκων, και έχοντας τη δυνατότητα να δεχθεί τόνους ή και περισσότερα ΑΣΑ ετησίως και να είναι σε λειτουργία για περισσότερο από 30 έτη. Επιπλέον είχε τη δυνατότητα να επεκτείνεται (με ήσσονος σημασίας τεχνικές παρεμβάσεις) προκειμένου να γίνουν αποδεκτά τα ΑΣΑ ολόκληρου του Νομού Λάρισας. Ο συνολικός σχεδιασμός του ΧΥΤΑ Λάρισας και η επίβλεψη όλων των σχετικών έργων, (μετά μάλιστα από σημαντική εμπλοκή σε ότι αφορά τον αρχικά επιλεχθέντα μελετητή του έργου, η οποία οδήγησε σε διακοπή της σχετικής με αυτόν σύμβασης) υλοποιήθηκαν κυρίως από το τεχνικό team της Υπηρεσίας Καθαριότητος Περιβάλλοντος του Δήμου Λαρισαίων, η δε έκτοτε λειτουργία του υλοποιείται από το Τμήμα ΧΥΤΑ της ίδιας ως άνω Υπηρεσίας. Η όλη σχεδίαση και υλοποίηση του ΧΥΤΑ Λάρισας είναι απόλυτα σύμφωνη με τις πλέον προηγμένες και σύγχρονες προδιαγραφές και μεθόδους, λαμβάνοντας υπόψη τις τοπικές συνθήκες σύστασης του εδάφους, την υδρογεωλογία της περιοχής, την ύπαρξη υπόγειων υδροφορέων, τη μορφολογία και την επίδρασή της σε επιφανειακές απορροές, τις απαιτήσεις για σταδιακή ανάπτυξη του ΧΥΤΑ, καθώς και την ανάλογη σταδιακή αποκατάστασή του, τις απαιτήσεις για την αποτελεσματική διαχείριση των παραγόμενων στραγγισμάτων αλλά και του βιοαερίου, τις απαιτήσεις για υποστηρικτικές εγκαταστάσεις και εξοπλισμό, ώστε να επιτυγχάνεται στο διηνεκές ασφαλής λειτουργικότητα με περιβαλλοντικά φιλικό τρόπο, καθώς και λογικές λειτουργικές δαπάνες. 2

3 3. ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΩΝ ΑΝΕΞΕΛΕΓΚΤΩΝ ΧΩΜΑΤΕΡΩΝ Για να γίνει αντιληπτή η σκοπιμότητα ενός σύγχρονου ΧΥΤΑ παρουσιάζονται εν συντομία οι σοβαρότατες συνέπειες των ανεξέλεγκτων χωματερών από τις οποίες ακόμα και σήμερα βρίθει η ευρύτερη περιοχή μας αλλά και η χώρα μας. Κίνδυνοι ατυχημάτων Λόγω ανύπαρκτης συμπίεσης των απορριμμάτων, τα απορριμματοφόρα που κινούνται πάνω τους κινδυνεύουν με ανατροπή. Επίσης τα οχήματα, οι εργαζόμενοι, αλλά και οι ρακοσυλλέκτες, κινδυνεύουν από καταπλάκωσή τους λόγω πολύ συχνής κατάρρευσης του ασταθούς μετώπου απόθεσης απορριμμάτων. Μετάδοση ασθενειών Τα απορρίμματα των ανεξέλεγκτων χωματερών, είναι μονίμως ακάλυπτα και βρίσκονται σε προχωρημένη σήψη, αποτελώντας ιδανικό υπόστρωμα ανάπτυξης μικροβίων, παρασίτων, ιών, μυκήτων, κλπ. Εκεί, πέρα από την αναγκαστική καθημερινή επίσκεψη των πληρωμάτων των απορριμματοφόρων, προσελκύονται ρακοσυλλέκτες, έντομα, πτηνά, τρωκτικά ακόμα και οικόσιτα ζώα, που μπορούν να μεταδώσουν σοβαρότατες ασθένειές, πολλές από τις οποίες είναι και θανατηφόρες. Οι συνηθέστερα μεταδιδόμενες ασθένειες είναι ηπατίτιδα, σαλμονέλα, χολέρα, λεπτοσπείρωση, τέτανος, κλπ. Εμπρησμός δασών Οι ανεξέλεγκτες χωματερές αυταναφλέγονται και σιγόκαινε ασταμάτητα, λόγω της συνεχούς έκλυσης του εύφλεκτου μεθανίου (αέριο προϊόν της ζύμωσης). Με τον πρώτο δυνατό άνεμο, τα πυρακτωμένα ελαφρά απορρίμματα παρασύρονται πολύ μακριά, υπερπηδώντας τις όποιες αντιπυρικές ζώνες, προκαλώντας εμπρησμό στα πλησιέστερα δάση, αλλά και σε ιδιοκτησίες. Μετά από κάθε καταστροφική πυρκαγιά στη χώρα μας, οι αρμόδιες Αρχές αλλά και τα ΜΜΕ αναζητούν, μάταια συνήθως, τον εμπρηστή ανάμεσα στον ξενόφερτο δολιοφθορέα και στο ντόπιο καταπατητή. Όμως οι πραγματικοί ύποπτοι και συνήθως ένοχοι είναι οι πάνω από 1300 ανεξέλεγκτες χωματερές ΕΜΠΡΗΣΤΕΣ, που βρίσκονται διασπαρμένες ανά την επικράτεια, αναμένοντας τον πρώτο δυνατό άνεμο για να κατακάψουν τις παρακείμενες δασικές εκτάσεις ή και ιδιοκτησίες. Δηλητηριάζουν τον αέρα που αναπνέουμε Λόγω της συνεχούς καύσης των σκουπιδιών στις ανεξέλεγκτες χωματερές, παράγονται εξαιρετικά δηλητηριώδη και τοξικά καυσαέρια (διοξίνες, φουράνες, κλπ). Τα καυσαέρια αυτά παρασυρόμενα σε μεγάλες αποστάσεις από τον άνεμο : q q αναπνέονται από όποιον τα συναντήσει στο διάβα τους. επικάθονται στο έδαφος, στις καλλιέργειες, στους βοσκότοπους και στα επιφανειακά νερά που τις ποτίζουν, εισερχόμενα στην τροφική αλυσίδα. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις, είναι επιστημονικά διαπιστωμένο ότι προκαλούνται εκτεταμένες καρκινοπάθειες και άλλες σοβαρές ασθένειες! Μολύνουν το έδαφος και τα νερά Τα βρόχινα νερά, διερχόμενα δια μέσου των ακάλυπτων απορριμμάτων, μετατρέπονται σε στραγγίσματα εξαιρετικά υψηλού ρυπαντικού φορτίου και τοξικότητας. Τα στραγγίσματα, 3

4 ρέουν επιφανειακά, αλλά και κατεισδύουν σε μεγάλο βάθος, μολύνοντας ανεπανόρθωτα το έδαφος, καθώς και τους επιφανειακούς και υπόγειους υδάτινους αποδέκτες. Η ύδρευση από τέτοιους μολυσμένους αποδέκτες, ή η κατανάλωση τροφών που αρδεύονται ή καλλιεργούνται σε μολυσμένα ως άνω εδάφη, είναι συνήθης αιτία: q ομαδικών χρόνιων δηλητηριάσεων, q πολλών άλλων σοβαρών ασθενειών, μέχρι και καρκινοπαθειών. Είναι αξιοσημείωτο ότι παρότι ο ΧΥΤΑ Λάρισας έχει ορισθεί Νομαρχιακός από το 2001, από τους 32 ΟΤΑ του Νομού Λάρισας, μέχρι τις αρχές του 2008 μόνον οι 14 διέθεταν τα απορρίμματά τους σ αυτόν! Οι υπόλοιποι, θεωρώντας το τέλος διάθεσης στο ΧΥΤΑ Λάρισας (12 /τόνο) υψηλό (!!!) συνέχιζαν επί σειρά ετών τη λειτουργία των ανεξέλεγκτων χωματερών τους, μερικές εκατοντάδες (ίσως και δεκάδες) μέτρα μακριά από τις κατοικίες τους, προκαλώντας ανεπανόρθωτες βλάβες στην υγεία των Δημοτών τους και στο περιβάλλον της περιοχής τους. Στην Περιφέρεια Θεσσαλίας μέχρι πολύ πρόσφατα υπήρχαν 482 ανεξέλεγκτες χωματερές, οι οποίες λειτουργούσαν και συντηρούνταν επί δεκαετίες από τις εκάστοτε τοπικές Αρχές και τοπικές κοινωνίες. Είναι συνήθως οι ίδιες Αρχές και κοινωνίες που λυσσαλέα αντιδρούν επί δεκαετίες σε κάθε προσπάθεια κατασκευής σύγχρονων ΧΥΤΑ στην ευρύτερη περιοχή τους. Πολύ πρόσφατα, υπό την απειλή βαρύτατων προστίμων από την ΕΕ αποκαταστάθηκαν προσφάτως οι 424, ενώ οι υπόλοιπες 58 αποκαθίστανται εντός των επόμενων μηνών.. Μετά την προηγηθείσα ανάλυση είναι προφανές ότι σ ένα σύγχρονο ΧΥΤΑ, πέρα από την πολύ προσεκτική επιλογή της θέσης του (που πρέπει να πληροί ένα μεγάλο αριθμό κριτηρίων που να εξασφαλίζουν την ελαχίστη δυνατή βλάβη του περιβάλλοντος σε περίπτωση απρόβλεπτων καιρικών φαινομένων ή καταστροφών), οφείλουν να εφαρμόζονται προωθημένες αλλά και συνάμα δοκιμασμένες τεχνικές τόσο κατά την κατασκευή όσο και κατά την λειτουργία, αυστηρή και συνεχής περιβαλλοντική παρακολούθηση, αποκατάστασή του μετά το πέρας λειτουργίας του σε συνδυασμό με μεγάλου βάθους χρόνου μεταφροντίδα, με σκοπό την πρόληψη ή/και εξάλειψη των όλων των επιβλαβών συνεπειών των ανεξέλεγκτων χωματερών στο διηνεκές. Στο ΧΥΤΑ Λάρισας συγκεκριμένα, όπως κατωτέρω αναλυτικά περιγράφεται έχει ληφθεί σχολαστική μέριμνα για: 1. Την βέλτιστη δυνατή επιλογή της περιοχής. 2. Ελαχιστοποίηση των δημιουργούμενων ρύπων και ανθυγιεινών καταστάσεων. 3. Περιβαλλοντικά φιλική διαχείριση των αναπόφευκτα δημιουργούμενων εξ αυτών. 4. Ασφαλή και υγειονομικά άψογη λειτουργία στο διηνεκές. 5. Αποτροπή της όποιας όχλησης της ευρύτερης περιοχής. 6. Αποκατάσταση των τμημάτων του ΧΥΤΑ που πληρούνται με ΑΣΑ. 7. Σχολαστική παρακολούθηση και μεταφροντίδα μετά το οριστικό κλείσιμο του ΧΥΤΑ. 4

5 4. Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΩΔΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Ο νέος ΧΥΤΑ Λάρισας βρίσκεται στο Δήμο Μακρυχωρίου του Νομού Λάρισας, 3 χλμ ΒΔ του χωριού Μαυρόλιθος και περίπου 25 χλμ στα ΒΔ της πόλης Λάρισας. Η επιλογή αυτής της περιοχής δεν ήταν καθόλου εύκολη υπόθεση. Οι αρμόδιες Αρχές της Λάρισας, καθώς επίσης και τα σχετικά Υπουργεία χρειάσθηκαν περισσότερα από δεκατρία έτη προκειμένου να συμφωνήσουν και να καταλήξουν τελικά στη θέση όπου βρίσκεται σήμερα ο ΧΥΤΑ. Όλα αυτά τα έτη πολλές αξιόλογες προσπάθειες εντοπισμού χώρου κατάλληλου για ΧΥΤΑ και ανάλογης χωροθέτησης του, δεν τελεσφόρησαν, κυρίως λόγω των αντεγκλήσεων και των αντιδράσεων μεταξύ όλων των ως άνω «αρμόδιων» Αρχών, κυρίως στο ζήτημα του ποιος ήταν πραγματικά αρμόδιος (δηλώνοντας η κάθε Αρχή αναρμοδιότητα για τον εαυτό της) για να κινήσει τις διαδικασίες επιλογής και χωροθέτησης. Επιπλέον, όταν τελικά μια περιοχή έδειχνε να ικανοποιεί ομόφωνα τα κριτήρια για τη χρήση της ως ΧΥΤΑ, ήταν οι αντιδράσεις των γειτονικών κοινοτήτων καθώς επίσης και μεμονωμένων ατόμων και ο φόβος του συνεπαγόμενου πολιτικού κόστους που οδηγούσαν τις ως άνω Αρχές στο να ακυρώσουν την προηγούμενη απόφαση χωροθέτησης και να ξεκινά από το μηδέν για ακόμα μια φορά η αναζήτηση μιας νέας περιοχής. Εκτός από το γνωστό μέχρι τότε σύνδρομο NIMBY (Not In My Back Yard) που εξέφραζε τις αντιδράσεις του κοινού, πρωτοεμφανίστηκε το σύνδρομο NIOT (Not In Our Tenure-όχι κατά τη διάρκεια της θητείας μου) που περιέγραφε την με κάθε δυνατό τρόπο αναβλητικότητα των Αρχών. Με τις ως άνω τραγελαφικές διαδικασίες, περισσότερες από δέκα (10) περιοχές επιλέγονταν διαδοχικά ως κατάλληλες και αφού ξοδεύονταν χρόνος, χρήματα και προσπάθειες, απορρίπτονταν η μία μετά την άλλη για πάνω από δέκα συναπτά έτη. Μερικές από τις ως άνω περιοχές, συγκρινόμενες με την τοποθεσία που τελικά βρίσκεται ο σημερινός ΧΥΤΑ, ήταν καταλληλότερες από κάθε άποψη. Εντούτοις το μεγάλο "μειονέκτημά των" ήταν ότι όλες εκείνες οι περιοχές ήταν δημόσιες ιδιοκτησίες, οι περισσότερες από τις οποίες ήταν καταπατημένες. Δεν είναι ίσως τυχαίο ότι η τελικά επιλεχθείσα περιοχή για το ΧΥΤΑ Λάρισας ήταν ιδιωτική ιδιοκτησία, καθώς επίσης και ότι οι ιδιοκτήτες αυτής της περιοχής και των γειτονικών κοινοτήτων συνεργάστηκαν με τις Αρχές χωρίς οιαδήποτε διαμαρτυρία. Συνολικό κόστος απόκτησης της γης ~ (τιμές του 1997). Εντούτοις, πρέπει να τονισθεί ότι, η τελικά επιλεχθείσα περιοχή ικανοποιεί επαρκώς τα γεωτεχνικά κριτήρια σχεδιασμού, έχοντας άριστη υδρογεωλογία, ήπια φυσική τοπογραφική διαμόρφωση, καθώς επίσης και επαρκέστατη απόσταση από κρίσιμες περιοχές βιότοπων, εθνικές οδούς, αερολιμένες, κ.λπ. Τα κύρια μειονεκτήματά της ήταν το μικρό σχετικά βάθος της φυσικής στεγανοποίησης εξ αργίλου, η υψηλή διαπερατότητα του γνεύσιου κάτω από την άργιλο, η μικρή σχετικά απόστασή της από τον Πηνειό ποταμό (2 χλμ) και τελικά το γεγονός ότι βρίσκεται πολύ μακριά από την πόλη της Λάρισας (25 χλμ), γεγονός που αυξάνει σημαντικά το κόστος των δρομολογίων των απορριμματοφόρων. Συνολικές δαπάνες (όλες οι στο εξής αναφερόμενες τιμές περιλαμβάνουν Φ.Π.Α 18%) για τις γεωλογικές και υδρολογικές έρευνες (τιμές του 1996) ~ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Η συνολικά αποκτηθείσα έκταση είναι στρέμματα. Η συνολική περιοχή των εγκαταστάσεων είναι 560 στρέμματα, 200 εκ των οποίων αποτελούν τον χώρο διάθεσης ΑΣΑ 5

6 (εικόνα Νο 1). Η υπολογιζόμενη συνολική χωρητικότητα σε ΑΣΑ είναι της τάξης των m 3 με αναμενόμενη διάρκεια σε δυνατότητα υποδοχής ΑΣΑ, πλέον των 30 ετών. Η περιοχή του ΧΥΤΑ Λάρισας κατασκευάσθηκε σε μια φυσική μισγάγγεια με αρκετά ομαλά πλευρικά πρανή (15%-25%). Το μήκος του άξονα της μισγάγγειας είναι 850 m με κλίση 5% βυθιζόμενο προς ΒΒΔ. Το υψόμετρο της περιοχής του ΧΥΤΑ Λάρισας ποικίλλει μεταξύ + 180m έως + 230m. Η περιοχή στην οποία πραγματοποιείται η υγειονομική ταφή, δεν είναι αμέσως ορατή από την ευρύτερη περιβάλλουσα περιοχή, στην οποία αναπτύσσονται ελάχιστες γεωργοκτηνοτροφικές δραστηριότητες. Η περιοχή του ΧΥΤΑ Λάρισας εκτείνεται πάνω σε γνεύσιο, ενώ τοπικά εντοπίζονται αργιλοαμώδεις επιχώσεις βάθους μέχρι 4 m. Η διατιθέμενη τοπικά άργιλος είναι μετά βίας επαρκής (σχετικά με την ποσότητα) ως τεχνητός γεωλογικός φραγμός, αλλά είναι άριστης ποιότητας (διαπερατότητα χαμηλότερη από 1x10-9 m/sec). Η στάθμη του υδροφορέα στην ευρύτερη περιοχή συναντάται σε ύψος + 60m επάνω από τη στάθμη της θάλασσας, περιέχοντας πολύ φτωχά αλλά καθόλου μολυσμένα υδροφόρα στρώματα, η δε ακόρεστη ζώνη κάτω από τα ΧΥΤΑ Λάρισας έχει ένα πάχος 140m. Η περιοχή χαρακτηρίζεται από μια σχετικά χαμηλή ετήσια βροχόπτωση, κατά μέσο όρο 450 mm/έτος, με ξηρά και πολύ καυτά καλοκαίρια και υγρούς και κρύους χειμώνες. 6. ΣΤΑΔΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΧΥΤΑ ΛΑΡΙΣΑΣ Το κύριο ζήτημα της που έπρεπε να αντιμετωπισθεί, ήταν η αναγκαία δυνατότητα του χώρου όπου λαμβάνει χώρα η υγειονομική ταφή να εξελίσσεται βαθμιαία σε διακριτά Κύτταρα (επονομαζόμενες και Κυψέλες ή Φάσεις), με σκοπό, για κάθε Κύτταρο χωριστά να επιτυγχάνεται η βέλτιστη δυνατή διαχείριση και έλεγχος τόσο των παραγόμενων σ αυτό στραγγισμάτων, όσο και του αντίστοιχα παραγόμενου σ αυτό βιοαερίου (εικόνα Νο 4 και Νο 7). Με το σχεδιασμό αυτόν επιτεύχθηκε κάθε χωριστό Κύτταρο έχει προοπτική να δέχεται ΑΣΑ μέχρι 4 το πολύ έτη, και είναι ανεξάρτητο από τα άλλα αντίστοιχα (προηγούμενα ή επόμενα) Κύτταρα τόσο σε ότι αφορά την χωριστή συλλογή των στραγγισμάτων 7 όσο και του βιοαερίου (Εικόνα Νο 4). Η ως άνω συλλογή των στραγγισμάτων κάθε Κυττάρου χωριστά, επιτυγχάνεται με την παρεμβολή ανάμεσα από δύο διαδοχικά Κύτταρα, στεγανών αναχωμάτων εξ αργίλου τα οποία επιτυγχάνουν την επιδιωκόμενη υδραυλική απομόνωση, σε συνδυασμό με αυτόνομα (χωριστά για κάθε Κύτταρο) δίκτυα στραγγιστηρίων (Εικόνα Νο 4). Σε ότι αφορά τη χωριστή ανά Κύτταρο συλλογή του βιοαερίου, αυτή επιτυγχάνεται: 1. Με την κατασκευή χωριστού για κάθε Κύτταρο οριζόντιου δικτύου βιοαερίου το οποίο είναι σε θέση να αντλεί βιοαέριο και καθ όλο το χρονικό διάστημα που το εν λόγω Κύτταρο δέχεται ΑΣΑ. 2. Με την προσωρινή στεγανοποιητική κάλυψη κάθε Κυττάρου χωριστά, αμέσως μετά από την περάτωσή του, δια της κατασκευής μιας προσωρινής κάλυψης από αργιλικά υλικά η οποία καλύπτει τόσο το ανάντη τμήμα (θόλος) του κάθε Κυττάρου, όσο και το κατάντη πρανές αυτού (το οποίο θα είναι και η επιφάνεια επαφής του με το επερχόμενο νέο Κύτταρο της αμέσως επόμενης λειτουργικής φάσης). Με τον τρόπο αυτό μειώνεται αποτελεσματικά τελείως η μετανάστευση του βιοαερίου στις παρακείμενες φάσεις ή στον αέρα. Επιπρόσθετα, η προσωρινή αυτή κάλυψη του 6

7 περαιωμένου Κυττάρου, παρά τη δημιουργούμενη (εκ του πυρσού άντλησης) υποπίεση εντός της μάζας των θαμμένων ΑΣΑ κατά τη διάρκεια της άντλησης βιοαερίου, περιορίζει σημαντικότατα τόσο η αναρρόφηση του αέρα από το εξωτερικό περιβάλλον όσο και την αναρρόφηση βιοαερίου από το παρακείμενο επόμενο (νεώτερο) Κύτταρο χαμηλότερης θερμογόνου δύναμης (λόγω νεώτερων ηλικιακά ΑΣΑ). Σε ότι αφορά το μέγεθος εκάστου Κυττάρου, με σκοπό την αποδοτικότερη δυνατή διαχείριση των παραγόμενων βιοαερίου και στραγγισμάτων, σε συνδυασμό με την ευχερή και ασφαλή λειτουργία του μετώπου ταφής και σε συσχετισμό φυσικά με το τοπογραφικό ανάγλυφο της περιοχής, η εμπειρία μας υπαγορεύει ότι το βέλτιστο μέγεθος είναι αυτό που συνδυάζει αποτελεσματικά μια ικανότητα συνολικής ταφής μέχρι τόνων ΑΣΑ, διάρκεια ωφέλιμης ζωής το πολύ 4 (βαριά 5 έτη), καθώς επίσης και επιφάνεια πυθμένα κάθε Κυττάρου της τάξης 15 μέχρι 40 στρεμμάτων. Ο ΧΥΤΑ Λάρισας προβλέπεται να αναπτυχθεί σε συνολικά 6 έως 8 φάσεις- κύτταρα, με το Κύτταρο Νο 1 να αρχίζει να εξελίσσεται από το υψηλότερο μέρος της μισγάγγειας και με τα επόμενα κύτταρα να εξελίσσονται κατάντη αυτού, με κατεύθυνση προς τα χαμηλότερα μέρη αυτής. Το Κύτταρο Νο 1 του ΧΥΤΑ Λάρισας κατασκευάσθηκε επί μίας έκτασης 40 στρεμμάτων, (επειδή βρίσκονταν στο πλέον αβαθές τμήμα της λεκάνης ταφής) (Εικόνα Νο 6). Η αναμενόμενη από τον αρχικό σχεδιασμό διάρκεια υποδοχής ΑΣΑ ήταν 4.3 έτη, τελικά όμως διήρκεσε 5 έτη, λόγω της πολύ καλύτερης συμπίεσης που τελικά επιτεύχθηκε. Μόλις η διάθεση ΑΣΑ ολοκληρώθηκε στο Κύτταρο Νο 1 (διήρκεσε από τον Φεβρουάριο του 1998 μέχρι και 31 Δεκεμβρίου του 2002), η διάθεση ΑΣΑ συνεχίσθηκε στο επόμενο κατάντη Κύτταρο Νο 2, το οποίο είχε εν τω μεταξύ κατασκευασθεί επί μίας έκτασης 17 στρεμμάτων και δέχονταν απορρίμματα έως το Μάρτιο του (Εικόνες Νο 4 και 7). Κατά τη διάρκεια λειτουργίας του Κυττάρου Νο 2, κατασκευάστηκε το Κύτταρο Νο 3 συνολικής έκτασης 30 στρεμμάτων, στο οποίο πλέον συνεχίζεται η διάθεση των ΑΣΑ από το Μάρτιο του 2007 έως σήμερα. Ακολουθεί η κατασκευή του Κυττάρου Νο 4 και ου το καθ εξής, μέχρι την ολοκλήρωση όλης της διαθέσιμης έκτασης για υγειονομική ταφή ΑΣΑ, συνολικής επιφάνειας 200 στρεμμάτων και την συνεπαγόμενη παύση της λειτουργίας του ΧΥΤΑ Λάρισας, η οποία υπολογίζεται να επέλθει όχι πριν το 2024! Στα ΒΒΔ κατάντη του χώρου ταφής, βρίσκονται η μονάδα προεπεξεργασίας στραγγισμάτων (Εικόνες Νο 1 και 3), η γεώτρηση περιοδικής παρακολούθησης της ποιότητας των υπόγειων υδάτων καθώς και ο οικίσκος με τις εγκαταστάσεις ηλεκτρικής τροφοδοσίας και αυτοματισμών, καθώς και η γεννήτρια ανάγκης για την απρόσκοπτη λειτουργία της ως άνω μονάδας. Δύο επιπλέον γεωτρήσεις περιοδικής παρακολούθησης της ποιότητας των υπόγειων υδάτων έχουν κατασκευαστεί, ένα δυτικά του χώρου ταφής και ένα πλησίον του κτηρίου διοίκησης, το οποίο χρησιμεύει και ως υδρευτική γεώτρηση του ΧΥΤΑ. Στο Δυτικό τμήμα της όλης έκτασης του ΧΥΤΑ βρίσκονται (Εικόνες Νο 1 και 2) η κεντρική είσοδος στον ελεγχόμενο και περιφραγμένο ΧΥΤΑ, το ζυγιστήριο των εισερχόμενων απορριμματοφόρων, το φυλάκιο εισόδου το κτήριο διοίκησης, το συνεργείο συντηρήσεων και επισκευών, ο τεμαχιστής ελαστικών και το Κέντρο Διαχωρισμού Ανάκτησης Υλικών. Επιπρόσθετα προβλέπονται διάφοροι πεζόδρομοι προς όλες τις εγκαταστάσεις, καθώς και μία οδός πρόσβασης στα περιμετρικά όρια της έκτασης του ΧΥΤΑ. 7

8 7. ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΕΓΑΝΩΣΗΣ ΠΥΘΜΕΝΑ KAI ΠΡΑΝΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ Για την απόλυτα ασφαλή και αποδοτική συλλογή της στραγγίσματος και του βιοαερίου και για την πρόληψη της ρύπανσης του εδάφους και των υπόγειων νερών, στον πυθμένα και τα πρανή εκάστου Κυττάρου κατασκευάσθηκε ένα σύστημα πολλαπλής στεγάνωσης και στράγγισης. Τα κύρια ζητήματα που έπρεπε εν προκειμένω να αντιμετωπισθούν ήταν: q q q q q q Η ελαχιστοποίηση των πιθανών κατασκευαστικών λαθών ή αστοχιών. Η μακροχρόνια αντοχή του τόσο στις έντονα μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες καθώς και σε συνθήκες διάβρωσης από υγρασία ή/και από χημική προσβολή, όσο και στις μηχανικές καταπονήσεις είτε λόγω φόρτισης είτε λόγω τοπικών γεωλογικών φαινομένων (καθιζήσεις, σεισμοί, κλπ). Η επίτευξη απόλυτης στεγάνωσης η οποία να διατηρεί αναλλοίωτα τα χαρακτηριστικά της σε μεγάλο βάθος χρόνου. Η αποφυγή μείωσης του ωφέλιμου όγκου ταφής του κάθε Κυττάρου από τυχόν μεγάλου πάχους φραγμού η στραγγιστηρίου. Η απόλυτη τήρηση των εκάστοτε εν ισχύ προδιαγραφών της σχετικής Ευρωπαϊκής και Ελληνικής επί του θέματος Νομοθεσίας. Η διατήρηση των κοστολογίων εντός λογικών ορίων. Το τελικώς εφαρμοσθέν σύστημα στεγάνωσης στο Κύτταρο Νο 1 του ΧΥΤΑ Λάρισας συμμορφώνονταν με τις προδιαγραφές της τότε σχετικής οδηγίας της ΕΕ, αλλά αποδείχθηκε ότι κάλυπτε ακόμα και την πλέον πρόσφατη οδηγία της ΕΕ (1999/31), καθώς επίσης και την πιο πρόσφατη ελληνική νομοθεσία (29407/3508/2002 Κοινή Υπουργική Απόφαση), όπως φυσικά και τα επόμενα Κύτταρα τα οποία παρ όλα αυτά ενσωμάτωναν και πρόσθετες βελτιώσεις και νεώτερες τεχνολογικές εξελίξεις. Πρόκειται για είναι ένα μονής στεγάνωσης σύνθετο σύστημα, που καλύπτει ολόκληρη την επιφάνεια πυθμένα και πρανών εκάστου Κυττάρου και περιλαμβάνει από κάτω προς τα επάνω (Εικόνες Νο 5 και 6): Τεχνητή υπόβαση 20 μέχρι 30 εκατ. από γαιώδη υλικά τα οποία συμπιέζονται ισχυρότατα για τη δημιουργία σταθερής υπόβασης χωρίς φόβο καθιζήσεων. Τεχνητό γεωλογικό φραγμό, πάχους 60 cm, εφαρμοσμένο σε τρεις διαδοχικές στρώσεις (20 cm εκάστη), με έναν συντελεστή διαπερατότητας Κ < 6x10-10 m/sec, που κατασκευάζεται από αργιλώδη υλικά εμπλουτισμένα εν ανάγκη με μπεντονίτη σε περιεκτικότητα έως 2%. Γεωμεμβράνη HDPE, πάχους 2mm. Στα κρίσιμα σημεία όπου υπήρχε η εκτίμηση ότι θα μπορούσε να παρουσιασθεί λίμναση στραγγισμάτων πάνω στη γεωμεμβράνη και από το φόβο τυχόν ύπαρξης στα σημεία αυτά τοπικής διάτρησής της από κατασκευαστικές κακοτεχνίες, ακριβώς κάτω από τη γεωμεμβράνη τοποθετήθηκε επιπρόσθετα γεωσυνθετικός γεωλογικός φραγμός (GCL) πάχους 6 χιλ. και διαπερατότητας Κ < 5x10-11 m/sec, ώστε να ενισχυθεί η αδιαπερατότητα της αργίλου, καθώς επίσης και για να προσδώσει περισσότερη προστασία στη γεωμεμβράνη από το φόβο διάτρησης. Τέτοια σημεία είναι οι παρακάτω αναφερόμενες μπαγγίνες (υδραυλικού διαχωρισμού στραγγισμάτων από τα όμβρια), καθώς επίσης και το ανάντη τμήμα εκάστου κατάντη αναχώματος (υδραυλικού διαχωρισμού των Κυττάρων μεταξύ τους), συμπεριλαμβανομένων και όλων των χαμηλότερων τμημάτων της λεκάνης καθώς αυτή απολήγει στο ως άνω ανάχωμα. 8

9 Γεωύφασμα για την προστασία της γεωμεμβράνης πάχους 6 mm. Είναι κατάλληλο για μεγάλα φορτία, μη υφαντό, συνεχούς νήματος, εκ πολυπροπυλενίου. Στρώμα στραγγιστηρίου πάχους 50mm, το οποίο αποτελείται από ένα χαμηλότερο υπόστρωμα χαλίκων προδιαγραφών mm, 35 mm πάχους και ένα στρώμα καθαρής άμμου ποταμού πάχους 15 mm, το οποίο λειτουργεί ως φίλτρο αποτρέποντας την απόφραξη του υποστρώματος αμμοχάλικου από τα μικρά σωματίδια των ΑΣΑ που παρασύρονται από τα στραγγίσματα. Τα δύο ως άνω στρώματα του στραγγιστηρίου χωρίζονται με γεωύφασμα φιλτραρίσματος, πάχους 2mm. Συνολικό κόστος (τιμές 2002) της συνολικής ανωτέρω κατασκευής στεγάνωσης και στραγγιστηρίου ~ ανά στρέμμα. Καθ όλη την διάρκεια των εργασιών, πραγματοποιούνται συνεχείς ποιοτικοί έλεγχοι και πιστοποιήσεις σε αναγνωρισμένα εργαστήρια, με μεγάλη πυκνότητα επαναλήψεων συμπεριλαμβανομένης της δειγματοληψίας και της δοκιμής όλων των γεωσυνθετικών υλικών. Επιπρόσθετα, πριν από την έναρξη των εργασιών κατασκευής του τεχνητού γεωλογικού φραγμού, πραγματοποιήθηκαν εργαστηριακές αναλύσεις της καταλληλότητας της φυσικής αργίλου, καθώς επίσης και οι δοκιμές συμπύκνωσής της και διαπερατότητάς της σε δοκιμαστικά επιχώματα. Οι ίδιες αναλύσεις και έλεγχοι πραγματοποιούνταν με μεγάλη συχνότητα και κατά την φάση τελικής εφαρμογής της, σ όλη την έκταση της λεκάνης σε πραγματικές συνθήκες και κατά τη διάρκεια όλων των φάσεων κατασκευής του γεωλογικού φραγμού. 8. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΡΑΓΓΙΣΜΑΤΩΝ Τα κύρια ζητήματα προς αντιμετώπιση για την αποτελεσματική διαχείριση στραγγίσματας ήταν: Αφ ενός (και το κρισιμότερο), η ελαχιστοποίηση της δημιουργίας στραγγίσματας. Αφ ετέρου, η αποδοτική και συνεχής διοχέτευση του τελικά δημιουργούμενου στραγγίσματος μέσω κατάλληλων στραγγιστηρίων και η συλλογή του, με ένα δίκτυο εύκολο στην επιθεώρηση και τον καθαρισμό, προκειμένου να αποτραπεί οποιαδήποτε ανεξέλεγκτη διάχυσή του και κατά συνέπεια, ρύπανση του περιβάλλοντος. Επιπλέον, η εξασφάλιση της σταθερότητας των ενταφιαζόμενων ΑΣΑ, δεδομένου ότι η τυχόν συγκέντρωση και λίμναση στραγγισμάτων είτε στον πυθμένα του κάθε Κυττάρου, είτε με τη μορφή επικρεμάμενων υγρών όγκων σε ενδιάμεσες στρώσεις ΑΣΑ, μπορεί να δημιουργήσει σημαντικά θέματα ευστάθειας, λαμβάνοντας υπ όψη και το σημαντικό ύψους της μάζας των ενταφιαζόμενων ΑΣΑ που σε μερικά σημεία ξεπερνά τα 25 m. Σε ότι αφορά την ελαχιστοποίηση της παραγωγής στραγγίσματας, έχει επιλεχθεί ο διαχωρισμός του όλου ΧΥΤΑ σε διακριτά Κύτταρα, όπως στη παρ. 6 αναλύθηκε, σε συνδυασμό με την σταδιακή αποκατάσταση κάθε ολοκληρούμενου (από πλευράς υποδοχής ΑΣΑ) ανάλογου Κυττάρου. Επίσης, και με δεδομένο ότι κατά τη διάρκεια υποδοχής και ενταφιασμού ΑΣΑ στο εκάστοτε Κύτταρο ν, έχει ήδη ολοκληρωθεί η κατασκευή της λεκάνης του επόμενου Κυττάρου ν+1, έχει ληφθεί ειδική μέριμνα ώστε τα όμβρια που συλλέγονται στη λεκάνη (του μη μολυσμένου από ΑΣΑ εισέτι) Κύτταρου ν+1 (Εικόνα Νο 4), να αποχετεύονται προς τα κατάντη χωριστά ως όμβρια, αντί να αναμιγνύονται με τα στραγγίσματα των ανάντη Κυττάρων και να επιβαρύνουν άσκοπα τη μονάδα προεπεξεργασίας στραγγισμάτων, ή/και να δημιουργούν κινδύνους υπερχείλισής της σε περιπτώσεις έντονων βροχοπτώσεων. 9

10 Επιπλέον, σε κάθε εν λειτουργία Κύτταρο, για τον αποδοτικό διαχωρισμό (πριν αναμιχθούν με τα στραγγίσματα) εκείνων των ομβρίων υδάτων που παράγονται στους ανώτερους τομείς του Κυττάρου όπου η διάθεση ΑΣΑ δεν έχει ακόμα αρχίσει, τα πρανή του Κυττάρου διαμορφώνονται με τη δημιουργία αναβαθμών (2-3 ανά πλευρικό πρανές) πλάτους 5m έκαστος, ανά περίπου κάθε 10m του κατακόρυφου ύψους (Εικόνα Νο 4). Προτού κάποιος συγκεκριμένος αναβαθμός να καλυφθεί από ενταφιαζόμενα ΑΣΑ, ένας ημιδιάτρητος αγωγός αποστράγγισης συλλέγει τα ανάντη του αναβαθμού συλλεγόμενα όμβρια και διαπερνώντας το κατάντη ανάχωμα του Κυττάρου (στο ύψος του αναβαθμού) αποχετεύει τα όμβρια κατάντη. Μόλις ο συγκεκριμένος αναβαθμός είναι στα πρόθυρα κάλυψής του από ΑΣΑ, τότε ο ως άνω αγωγός αποστράγγισης και αποχέτευσης των ομβρίων του, φράσσεται δια παντός και τα συγκεκριμένα όμβρια, αφού έρχονται σε επαφή με ΑΣΑ, οδηγούνται στο δίκτυο συλλογής και διοχέτευσης (προς τη μονάδα προεπεξεργασίας των) στραγγισμάτων. λόγω της παραγωγής στραγγίσματας σε αυτήν την περιοχή. Τέλος, πρόσθετες διαμορφώσεις του τελικού θόλου εκ (καλυμμένων) ΑΣΑ προβλέπουν την χωριστή αποχέτευση ή/και αποστράγγιση των επί του θόλου προσπιπτόντων ομβρίων, την όδευσή τους προς κατάλληλη περιμετρική τάφρο και την διοχέτευσή των προς τα κατάντη, χωρίς αυτά να αναμιχθούν με τα στραγγίσματα. Σε ότι αφορά την αποδοτική συλλογή στραγγίσματας ο πυθμένας του κάθε Κυττάρου του ΧΥΤΑ Λάρισας, διαμορφώνεται με τις ικανοποιητικές κλίσεις και όλη η λεκάνη στεγανοποιείται και εφοδιάζεται με στραγγιστήρια στρώση, όπως ανωτέρω στην παρ. 7 περιγράφηκε. Επιπρόσθετα εντός του στραγγιστηρίου εγκαθίσταται δίκτυο σωλήνων συλλογής στραγγίσματας, με κατάλληλη διαστασιολόγηση η οποία στοχεύει στη διατήρηση του υδραυλικού ύψους στραγγίσματας πάνω από τη στεγάνωση σε έναν ανώτατο εκ 30 cm. Οι ως άνω σωλήνες συλλογής στραγγισμάτων είναι εξ HDPE, διάτρητοι κατά τα 2/3 της διαμέτρου, τοποθετούνται δε ακτινωτά κατά μήκος ειδικά διαμορφωμένων βαθύνσεων στον πυθμένα και τα πρανή Κυττάρου. Οι ως άνω διάτρητοι σωλήνες κάθε εν λειτουργία Κυττάρου καθώς επίσης και των προηγούμενων (ολοκληρωμένων) οδηγούνται σε ένα φρεάτιο συλλογής στραγγισμάτων, που βρίσκεται στην εξωτερική πλευρά του κατάντη αναχώματος του εν λειτουργία Κυττάρου. Από αυτό το φρεάτιο, αναχωρεί ο κεντρικός σωλήνας στραγγίσματας που οδηγείται στην εγκατάσταση προεπεξεργασίας. Ο κύριος αυτός αγωγός στραγγισμάτων, 315mm στη διάμετρο, διατρέχει κατά μήκος τον άξονα του πυθμένα του συνολικού χώρου ταφής και μεταφέρει τα στραγγίσματα δια της βαρύτητας στο φρεάτιο εισόδου της μονάδας προεπεξεργασίας στραγγισμάτων. Σε τακτά κατά μήκος διαστήματα, ο εν λόγω αγωγός είναι εξοπλισμένος με ανάλογες θυρίδες για την επιθεώρηση και τον καθαρισμό ή/και απόφραξή του. Έχει μάλιστα σχεδιασθεί και κατασκευασθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να επιτρέπεται η αποδοτική και συνεχής ροή των στραγγισμάτων, ακόμη και κατά τη διάρκεια της κατασκευής κάθε νέου επόμενου Κυττάρου, κατάντη κάθε λειτουργούντος τοιούτου. Όλο το ως άνω σύστημα έχει σχεδιαστεί με τρόπο που να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει πολύ ισχυρές καταιγίδες μέχρι και ύψους βροχής 30 mm σε 30 επτά της ώρας, ή 120 mm σε 4 ώρες. Αντίστοιχα, έχουν μετρηθεί οι ακόλουθες παροχές στραγγισμάτων που προέρχονται από τα ολοκληρωθέντα αλλά και το εν λειτουργία Κύτταρο: q q 20 m 3 / ημέρα στις κανονικές (μη βροχερές) χειμερινές ημέρες, m 3 / ημέρα στις κανονικές (μη βροχερές) θερινές ημέρες, 10

11 q q 25 m 3 / ημέρα στην κανονική βροχερή ημέρα και μέγιστο 130 m 3 / ώρα, σε μια ημέρα με μια πολύ ισχυρή καταιγίδα. Σε αυτήν την περίπτωση, λόγω της υστέρησης που δημιουργείται (από τη μάζα των ΑΣΑ αλλά και των στραγγιστηρίων) στην κατείσδυση των υδάτινων όγκων μέχρι να φθάσουν στο σύστημα στράγγισης,, η παροχή των στραγγισμάτων απαιτεί 2-3 ώρες για να φθάσει σε μια σημαντικά αυξανόμενη ροή σε σύγκριση με την κανονική, και περίπου 7-8 ώρες για να φθάσει στο μέγιστό της. Συνολικό κόστος (τιμές 2002) των ανωτέρω περιγεγραμμένων εργασιών των δικτύων σωληνώσεων, των φρεατίων συλλογής κλπ. (εξαιρουμένου του κύριου σωλήνα Φ 315mm που οδηγεί τα στραγγίσματα στη μονάδα προεπεξεργασίας των) ~ για μια έκταση ~30 στρεμμάτων. 9. ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΡΑΓΓΙΣΜΑΤΩΝ (ΕΠΣ) Ο βασικός στόχος ήταν να επιτευχθεί προεπεξεργασία των στραγγισμάτων, με εκροή ποιοτικά κατάλληλη για ανακυκλοφορία στην μάζα των απορριμμάτων του ΧΥΤΑ ή εναλλακτικά για την διάθεσή της στη Μονάδα Βιολογικού της πόλης της Λάρισας. Η επιλεχθείσα μέθοδος διαχείρισης των στραγγισμάτων που εφαρμόζεται στο ΧΥΤΑ Λάρισας, είναι αυτή της βιολογικής επεξεργασίας σε αεριζόμενες δεξαμενές (lagoons), και λαμβάνει χώρα στην Εγκατάσταση Προεπεξεργασίας Στραγγισμάτων (ΕΠΣ) που χωροθετείται κατάντη του χώρου ταφής (Εικόνα Νο 3 και 8). Λεπτομερή στοιχεία περιλαμβάνονται στη (συνημμένη στο τέλος της παρούσας) εισήγηση του κου Γ. Κυραμά. 10. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΤΟΥ ΧΥΤΑ Ο βασικός στόχος ήταν να σχεδιαστεί ένα σύστημα ενεργητικής συλλογής βιοαερίου, όπου θα λαμβάνονταν υπόψη πολύ σοβαρά οι ακόλουθοι παράγοντες : q q q Η συνεχώς αυξανόμενη παραγωγή βιοαερίου μετά τους 6 πρώτους μήνες ταφής σε κάθε Κύτταρο, καθώς τα συνακόλουθα προβλήματα δυσοσμίας όπως επίσης ασφάλειας και υγείας, δύο κρίσιμα δηλαδή θέματα τα οποία δημιουργούσαν απαίτηση άμεσης λειτουργίας ενεργητικής άντλησής του. Το γεγονός ότι κάθε Κύτταρο αναμένονταν (ή είχε σχεδιασθεί για ) να ολοκληρώνεται (περαιώνεται) σε 4 με 5 χρόνια, περίοδος η οποία είναι πολύ μεγάλη χρονικά για να περιμένει κανείς πρώτα την ολοκλήρωση ταφής στο συνολικό Κύτταρο και κατόπιν να αρχίζει η διάνοιξη, εγκατάσταση και λειτουργία των κατακόρυφων πηγαδιών συλλογής βιοαερίου, μια πρακτική που (κατά τη γνώμη μας κάκιστα) μέχρι τώρα χρησιμοποιούταν στους περισσότερους γνωστούς ΧΥΤΑ ανά την υφήλιο. Το γεγονός ότι στο καθημερινό μέτωπο εργασίας η δραστηριότητα είναι συνήθως υψηλή, εξαιτίας του υψηλού φόρτου κυκλοφορίας των απορριμματοφόρων, των απαιτούμενων ελιγμών, ακόμη και κατά τη διάρκεια της νύκτας, που μας υποχρέωνε να αποφύγουμε την ανύψωση κατακόρυφων πηγαδιών κατά τη φάση που έκαστο Κύτταρο ευρίσκονταν στη φάση υποδοχής και ενταφιασμού ΑΣΑ (μια πρακτική που χρησιμοποιείται σε πολλούς ΧΥΤΑ στη χώρα μας και όχι μόνο) αφού η συνεχής καταστροφή τους από τα απορριμματοφόρα οχήματα αλλά και από τον συμπιεστή ΑΣΑ ήταν δεδομένη. 11

12 q Το γεγονός ότι το σύστημα συλλογής βιοαερίου που περιλαμβάνει ανοιχτά κατακόρυφα πηγάδια στη μάζα των ΑΣΑ, τοποθετημένα κατά τη διάρκεια που διαδραματίζεται ενταφιασμός τους στο κάθε υπ όψη Κύτταρο, είτε θα επέτρεπε τη συνεχή έκλυση βιοαερίου στο σημείο του καθημερινού μετώπου ταφής, μια κατάσταση δηλ. εξαιρετικά επικίνδυνη για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων, είτε όντας σε συνεχή επαφή με τον αέρα, κατά τις φάσης ενεργούς άντλησής του θα οδηγούσε σε ανεπίτρεπτη συγκέντρωση οξυγόνου (είτε λόγω εκρηκτικότητας είτε λόγω αδυναμίας καύσης του) στο αντλούμενο βιοαέριο. Έχοντας όλους αυτούς τους παράγοντες υπόψη, αποφασίσαμε ως ιδανικότερη λύση (κατά την άποψή μας είναι μονόδρομος σε ένα ΧΥΤΑ όπου η ασφάλεια και η περιβαλλοντικά φιλική λειτουργία τους είναι θέματα πρώτης προτεραιότητας), την πρωτοποριακή χρήση του οριζόντιου δικτύου συλλογής βιοαερίου. Με τη λύση αυτή στο δάπεδο κάθε άρτιου ( καθ ύψος) ταμπανιού (βλέπε ορισμό του στην επόμενη παρ. 7) μόλις αυτό ολοκληρωθεί, εντός αβαθών τάφρων που για το σκοπό αυτό διανοίγονται, τοποθετείται το ως άνω δίκτυο. Συγκεκριμένα, το σύστημα περιλαμβάνει οριζόντιες τάφρους συλλογής που διανοίγονται στη μάζα των απορριμμάτων, και πληρούνται (από τον πυθμένα προς την κορυφή) με χαλίκι έως τη μέση, οριζόντιους διάτρητους αγωγούς, χαλίκι έως την κορυφή, που καλύπτεται με γεωύφασμα και συμπιεσμένη άργιλο, εξασφαλίζοντας από την περίπτωση αναρρόφησης αέρα κατά την ενεργητική άντληση. Οι τάφροι διατάσσονται (Εικόνα 9) παράλληλοι μεταξύ τους (αρχικά, στην πρώτη αναγνωριστική φάση, σε οριζόντια απόσταση περίπου m, αμέσως μετά σε οριζόντια απόσταση περίπου m, μόλις δηλ διαπιστώθηκε ότι η κίνηση του βιοαερίου προς τα σημεία αναρρόφησης ήταν σχετικά δύσκολη λόγω υψηλής επιτυγχανόμενης συμπίεσης των απορριμμάτων), και από τις δύο πλευρές τους καταλήγουν σε συλλεκτήριους αγωγούς μη διάτρητους που εδράζονται σε σταθερό έδαφος (όπου οι ως άνω τάφροι συναντούν τη στρώση αποστράγγισης) της στραγγιστήριας στρώσης της στεγάνωσης. Ο κάθε διάτρητος αγωγός (που αναρροφά βιοαέριο από τη μάζα των ΑΣΑ) συνδέεται και στα δύο άκρα του με τους σταθερά εδραζόμενους συλλεκτήριους (Εικόνα 9). Με τον τρόπο αυτό, οι τάφροι απαγωγής βιοαερίου παραμένουν λειτουργικοί, ακόμα και σε περιπτώσεις διαφορικών καθιζήσεων που συμβαίνουν στους ΧΥΤΑ με το πέρασμα του χρόνου (αν και στο ΧΥΤΑ Λάρισας λόγω πολύ υψηλής αρχικής συμπύκνωσης των ΑΣΑ τέτοιο πρόβλημα δεν υφίσταται), ενώ συγχρόνως οι συλλεκτήριοι αγωγοί, εδραζόμενοι επί σταθερού εδάφους (στραγγιστήριο) δεν είναι ευαίσθητοι σε διαφορικές καθιζήσεις, όπως επίσης μπορούν να διαταχθούν κατάλληλα με τρόπο που τα συμπυκνώματα να οδηγούνται εύκολα πίσω στην ζώνη αποστράγγισης, αποφεύγοντας εμφράξεις. Είναι μία λύση που επιτρέπει την γρήγορη (για να μην παρακωλύονται οι εργασίες ταφής) και σχετικά εύκολη εγκατάσταση και κάλυψη των έργων απαγωγής του βιοαερίου με το βασικότερο πλεονέκτημα, να αντιμετωπίζει επιτυχώς όλα τα προαναφερθέντα προβλήματα του κατακόρυφου δικτύου συλλογής βιοαερίου. Οι συλλεκτήριοι αγωγοί βιοαερίου, από κάθε Κύτταρο συνδέονται με τους υποσταθμούς συλλογής ΦΣΕΒ (Φρεάτια Συλλογής και Ελέγχου Βιοαερίου), όπου το εκπαιδευμένο προσωπικό είναι σε θέση, μετά από επί τόπου μετρήσεις με φορητούς μετρητές, να διακόψει την αναρρόφηση του βιοαερίου από συλλεκτήριους αγωγούς, οι οποίοι αναρροφούν κατώτερης ποιότητας βιοαέριο, με υψηλή συγκέντρωση σε οξυγόνο και άζωτο. Τα ΦΣΕΒ συνδέονται με τον σταθμό άντλησης και καύσης του βιοαερίου. Με τον τρόπο αυτό, το αντλούμενο από το Κύτταρο Νο1 (όπως και από τα μελλοντικά Κύτταρα) βιοαέριο, καίγεται στον πυρσό (δυναμικότητας 1000m3/h), στον οποίο σήμερα η παροχή έχει φτάσει σε μία 12

13 σταθερή ποσότητα m 3 /h (συγκέντρωση μεθανίου 27%-32%, και Ο2 5%-7%), ποσότητα επαρκή με ικανοποιητική σύσταση και σταθερή παροχή, για χρήση του βιοαερίου για παραγωγή ενέργειας εκμεταλλεύσιμης. Τα συνολικά κόστη (τιμές 2002) από τα ανωτέρω περιγραφόμενα έργα (μη περιλαμβανομένου των κεντρικών αγωγών σύνδεσης των ΦΣΕΒ με τον πυρσό, όπως και του πυρσού) ανέρχονται περίπου σε ευρώ για Κύτταρο περίπου m 3 διατεθέντων απορριμμάτων. Επιπρόσθετα το κόστος του πυρσού εκτιμάται στα ευρώ. ΕΙΔΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΡΟΠΗ ΔΙΑΦΥΓΗΣ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΑΠΟ ΣΤΡΩΣΗ ΑΠΟΣΤΡΑΓΓΙΣΗΣ. Α. Ένα πρόβλημα που παρατηρήθηκε στον ΧΥΤΑ Λάρισας, είναι η εκτόνωση μιας σημαντικής ποσότητας βιοαερίου (του βαρύτερου κλάσματος αυτού) προς το στραγγιστήριο και στη συνέχεια η διαρροή του προς το περιβάλλον, μέσω της στρώσης αποστράγγισης των στραγγισμάτων, αφού αυτή είναι συνεχώς σε επικοινωνία με το περιβάλλον και σφραγίζει μόνον όταν το κύτταρο έχει πληρωθεί πλήρως από ΑΣΑ και έχει καλυφθεί από ισχυρή στρώση κάλυψης στο σημείο αυτό. Για το σκοπό αυτό τοποθετήθηκε (από το Κύτταρο 3 και μετά) ξεχωριστό δίκτυο αγωγών αναρρόφησης βιοαερίου εντός του στραγγιστηρίου (Εικόνα 10 και Σκαρίφημα 11), και μάλιστα με τέτοια διάταξη και ομαδοποίηση (σ ότι αφορά τον κοινό τους συλλεκτηριο αγωγό που καταλήγει στο ΦΣΕΒ) ώστε να αναρόφούν μόνο οι αγωγοί που έχουν επαρκώς καλυφθεί από ΑΣΑ. Β. Παρ όλ αυτά όμως παρατηρήθηκε κυρίως μετά από παρατεταμένη αναρρόφηση βιοαερίου μέσω των αγωγών αυτών, να αναρροφάται ατμοσφαιρικός αέρας (λόγω της υποπίεσης που δημιουργείται) μέσω του «ανοικτού» (ακάλυπτου από ΑΣΑ) στραγγιστηρίου, κάτι που επίσης δεν είναι επιθυμητό. Για την αντιμετώπιση του θέματος αυτού, εφαρμόζεται η παρακάτω μέθοδος (Σκαρίφημα 12): Καθώς τοποθετείται η στρώση αποστράγγισης (κατά την κατασκευή της) εκ των χαμηλότερων σημείων της λεκάνης προς τα υψηλότερα, ακριβώς πριν τον πρώτο αναβαθμό τοποθετείται ένα επιπλέον κομμάτι γεωμεμβράνης πάνω στο γεωύφασμα της μεμβράνης στεγάνωσης (περικλειόμενη από δύο (1+1 αμφιπλεύρως) στρώσεις γεωυφάσματος ΡΡ 600 g/m 2 για προστασία της από την καταπόνηση που θα υποστεί). Όταν η κατασκευή της στρώσης αποστράγγισης φτάσει στον αναβαθμό, τότε το σύστημα αυτό των γεωσυνθετικών υλικών αναδιπλούται, περιβάλει την στρώση αποστράγγισης (στο επίπεδο του αναβαθμού) και εκτείνεται (καλύπτοντας μέρος του στραγγιστηρίου) και 2,0m κατάντη της στέψης της αποστράγγισης. Το σύστημα αυτό, σταματάει προς τα κατάντη, περίπου 2 m πριν την επαφή του αναβαθμού με το μετωπικό ανάχωμα. Αυτό γίνεται, ώστε όταν οι αναβαθμοί συλλέγουν στο κατώτερο σημείο τους στραγγίσματα, αυτά να μπορούν να παροχετευτούν προς τα κατώτερα σημεία της λεκάνης, χωρίς πρόβλημα. Το ίδιο ακριβώς επαναλαμβάνεται και σε κάθε αναβαθμό. Με αυτήν τη διάταξη επιτυγχάνεται ένα πολύ σημαντικό περιβαλλοντικό αλλά και λειτουργικό όφελος, αφού όταν τα απορρίμματα φτάσουν στο ύψος του αναβαθμού, τότε πλέον από όλο το καλυμμένο με ΑΣΑ τμήμα του πυθμένα και πρανών κάτω του αναβαθμού, δεν μπορεί να 13

14 διαφύγει βιοαέριο προς το περιβάλλον, ούτε το αντίστροφο, να αναρροφάται δηλαδή εντόνως αέρας. 11. Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΑΦΗΣ Ο χώρος και το σχήμα που καταλαμβάνουν τα ενταφιαζόμενα ΑΣΑ κατά τη διάρκεια μιας ημέρας ονομάζεται ημερήσιο κύτταρο. Ο όροφος που σχηματίζεται από όλα τα ημερήσια κύτταρα που βρίσκονται στο ίδιο οριζόντιο επίπεδο ονομάζεται «ταμπάνι». Η πλήρωση του Κυττάρου Νο 1 με ΑΣΑ άρχισε το Φεβρουάριο του 1998, με τη μέθοδο των ημερησίων κυττάρων, ξεκινώντας από τα χαμηλότερα μέρη της λεκάνης του και με σταδιακή ανάπτυξη προς τα ανάντη. Το τυπικό ύψος εκάστου ταμπανιού (ορόφου εξ ΑΣΑ) είναι 2,5-3 m, το πλάτος του λειτουργικού μετώπου εκάστου ημερήσιου κυττάρου είναι m, το μήκος αυτού περιλαμβάνει καθημερινά βήματα 2 έως 3 m κατά μήκος. Όλες οι εκτεθειμένες πλευρές του ημερήσιου κυττάρου, στο τέλος κάθε ημέρας καλύπτονται από ένα λεπτό στρώμα εδαφικών υλικών (χωματοκάλυψη, προερχόμενη από τα περισσεύματα των εκσκαπτικών εργασιών διαμόρφωσης των λεκανών των Κυττάρων), πάχους cm, με μόνη εξαίρεση το ως άνω λειτουργικό μέτωπο αυτού, το οποίο καλύπτεται συνεχώς από νεοεισερχόμενα ΑΣΑ (λόγω της συνεχούς ανά 24/ωρο προσκόμισης ΑΣΑ και του άμεσου ενταφιασμού των). Έχει μετρηθεί ότι ο όγκος του καθημερινού χώματος κάλυψης είναι ~25% του συμπιεσμένου όγκου ΑΣΑ.. Είναι προφανές ότι η ως άνω χωματοκάλυψη αποτελεί μεν την «οροφή» εκάστου εν εξελίξει ταμπανιού, είναι όμως και το «δάπεδο» του επόμενου, υπερκείμενου ταμπανιού. Όμως το υλικό της ημερήσιας χωματοκάλυψης είναι συνήθως αργιλικά υλικά, τα οποία (στην περίπτωση που αποτελούν το δάπεδο του εν εξελίξει ταμπανιού) συμπιέζονται ισχυρότατα από τη συνεχή διέλευση απορριμματοφόρων οχημάτων αλλά και των βαρέων μηχανημάτων του μετώπου ταφής, με αποτέλεσμα τη δημιουργία στεγανών αδιαπέρατων οριζόντιων «πλακών» ανά 2,50 3 m (όσο και το ύψος κάθε ταμπανιού). Το πρόβλημα που δημιουργείται εν προκειμένω είναι ότι εμποδίζεται η απρόσκοπτη κατείσδυση των στραγγισμάτων προς το στραγγιστήριο του πυθμένα της λεκάνης εκάστου Κυττάρου, αφού αυτά εγκλωβίζονται στις ως άνω στεγανές «πλάκες», με αποτέλεσμα τη δημιουργία επικρεμάμενων υδραυλικών οριζόντων εκ στραγγισμάτων που αποδεδειγμένα μειώνουν τη συνοχή των ταμπανιών μεταξύ τους και κατά συνέπεια θέτουν σε κίνδυνο την συνολική ευστάθεια του κάθε Κυττάρου και του συνολικού ΧΥΤΑ. Προκειμένου να αντιμετωπισθεί το ως άνω πρόβλημα στο ΧΥΤΑ Λάρισας, το τμήμα της ως άνω ενοχλητικής «πλάκας δαπέδου» που πρόκειται να καλυφθεί από το εκάστοτε ημερήσιο κύτταρο απομακρύνεται σταδιακά κατά τη διάρκεια της ίδιας ημέρας (με τη βοήθεια της μπουλντόζας του μετώπου ταφής) αναμιγνύεται με τα προς ταφή ημερήσια ΑΣΑ και ενταφιάζεται μαζί τους, επιτυγχάνοντας με τον τρόπο αυτό ικανοποιητική κατακόρυφη υδραυλική επικοινωνία μεταξύ των διαδοχικών ταμπανιών. Τα προσκομιζόμενα προς ενταφιασμό ΑΣΑ, εκφορτώνονται στο μέτωπο ταφής έχοντας μία πυκνότητα το πολύ 200 Kg/m 3. Εκεί αναλαμβάνει η μπουλντόζα του μετώπου ταφής τη διάστρωσή τους και ο αντίστοιχος Compactor (συμπιεστής απορριμμάτων) τη συμπίεσή τους σε λεπτές πλάκες κλίσης της τάξης του 5Β : 1Υ (είναι η κλίση της πλέον αποδοτικής λειτουργίας του Compactor αλλά και της βέλτιστης ευστάθειας του μετώπου του ημερήσιου κυττάρου. 14

15 Η επιτυγχανόμενη με τον τρόπο αυτό συμπίεση των ΑΣΑ έχει μετρηθεί με σημαντική ακρίβεια να είναι της τάξης των 900 έως 1000 Kg/m 3, σημαντικά υψηλότερη δηλαδή από τον αναφερόμενο διεθνώς μέσο όρο, γεγονός που φυσικά έχει ευνοϊκότατη επίδραση στην ενεργή ζωή του ΧΥΤΑ. Έχουμε διαπιστώσει ότι για την επίτευξη της ανωτέρω συμπύκνωσης απαιτούνται 5-6 μεταβάσεις του Compactor από κάθε χωριστή λεπτή στρώση ΑΣΑ. Το συνολικό λειτουργικό κόστος του συμπιεστή (συμπεριλαμβανομένου του χειριστή του) υπολογίζεται σε 0,30 ανά τόνο συμπιεσμένων ΑΣΑ (τιμές 2002). 0,32 και 0,20 είναι αντίστοιχα οι σχετικές δαπάνες για τα συνοδευτικά μηχανήματα του μετώπου ταφής (μπουλντόζα και εκσκαφέας). Στο ήδη ολοκληρωθέν Κύτταρο Νο 1 (Εικόνες Νο 4 και 7), έχουν διατεθεί τόνοι ΑΣΑ, εντός χρονικού διαστήματος 4 ετών και 10 μηνών) καλύπτοντας έναν όγκο m 3, πλέον ~25% τον όγκο της καθημερινής χωματοκάλυψης. Εντός του κάθε Κυττάρου κρίθηκε απαραίτητη η κατασκευή εσωτερικής οδοποιίας (χωρίς άσφαλτο) ώστε να εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη πρόσβαση στο καθημερινό μέτωπο ταφής. Η ανάλογη οδός, στο Κύτταρο Νο1 άρχισε να εξελίσσεται από τα ανάντη του εν λόγω Κυττάρου (σε συνέχεια της ασφαλτοστρωμένης περιμετρικής οδού του ΧΥΤΑ) και κατέρχεται προς τα κατάντη τερματίζουσα σε χωμάτινο πλάτωμα ελιγμών λίγο πριν το κατάντη ανάχωμα του Κυττάρου Νο 1. Η εν λόγω οδός εδράζεται (με την παρεμβολή γεωυφάσματος) επί του στραγγιστηρίου της λεκάνης του Κυττάρου Νο 1. Πριν ένα μέρος αυτής της χωμάτινης οδού καλυφθεί από ενταφιαζόμενα ΑΣΑ, εκσκάπτεται για όσο τμήμα της θα καλυπτόταν από το ανάλογο ημερήσιο κύτταρο, τα δε υλικά εκσκαφής χρησιμοποιούνται ως υλικό ημερήσιας χωματοκάλυψης. Για την ενισχυμένη σταθερότητα του συνολικού Κυττάρου, το κατάντη τελικό πρανές εκάστου Κυττάρου έχουν κατασκευαστεί με μια μέγιστη κλίση 4Β : 1Υ, συμπεριλαμβανομένων και των αναβαθμών από ταμπάνι σε ταμπάνι, τα οποία επιτρέπουν την ικανοποιητική διαχείριση των τυχόν απορροών πλευροδιηθούμενων στραγγισμάτων, καθώς επίσης και την πρόσβαση χωματουργικών μηχανημάτων και την εν γένει επιθεώρηση σ όλα τα σημεία του κατάντη πρανούς (Εικόνες Νο 4 και 7). Σημειώνεται ότι έχει μετρηθεί μία μέση καθίζηση των συμπιεσμένων ΑΣΑ της τάξης των ~90 cm για περίοδο διετίας. Ένας ικανός αριθμός κινητών goal posts (με δίχτυ από κοτετσόσυρμα) έχουν τοποθετηθεί σε σειρά με τρόπο που περιβάλουν το εκάστοτε μέτωπο ταφής για τη σύλληψη των παρασυρόμενων από τον άνεμο ελαφρών ΑΣΑ, τα οποία συλλέγονται από το προσωπικό του ΧΥΤΑ. Καθ όλο το μήκος της οδού προσέγγισης μέχρι και το εκάστοτε μέτωπο ταφής, πραγματοποιείται περιοδικό κατάβρεγμα με ανάλογο υδροφόρο όχημα για αποτελεσματική αντιμετώπιση της σκόνης. Οι λειτουργικές δαπάνες (συμπεριλαμβανομένων των δαπανών αποκατάστασης και μεταφροντίδας, (μη περιλαμβανομένου του χρηματοοικονομικού κόστους της εγγυητικής της μεταφροντίδας, του κόστους κατασκευής όλων των εγκαταστάσεων και προμήθειας εξοπλισμού, καθώς και απόκτησης γης) είναι ~12 ανά τόνο ενταφιαζόμενων ΑΣΑ (το 40% του οποίου είναι λειτουργικές δαπάνες της μονάδας προεπεξεργασίας στραγγισμάτων). Το κόστος αυτό θεωρείται χαμηλό για υγειονομική ταφή υψηλών προδιαγραφών, έναντι του αντίστοιχου κόστους πόλεων άλλων ευρωπαϊκών χωρών. 15

16 Εντούτοις, οι περισσότεροι από τους γειτονικούς (του ΧΥΤΑ Λάρισας) δήμους θεωρούν το κόστος αυτό εξωφρενικά υψηλό (συγκρίνοντας το προφανώς με αυτό της μηδενικού χρηματοοικονομικά κόστους - και όχι φυσικά του περιβαλλοντικού που είναι ανυπολόγιστο - της τελείως ανεξέλεγκτης απόρριψης), έτσι ώστε τα ΑΣΑ των δήμων αυτών στην πλειονότητά τους να συνεχίζουν να διατίθενται σε τριτοκοσμικές «μηδενικού κόστους» ανέλεγκτες χωματερές τους, παρόλο που ο ΧΥΤΑ Λάρισας υποτίθεται ότι έχει κατασκευαστεί προκειμένου να εξυπηρετηθεί ολόκληρος ο Νομός Λάρισας. Οι ελάχιστοι δε δήμοι που διαθέτουν τα ΑΣΑ τους στο ΧΥΤΑ Λάρισας είτε δεν καταβάλλουν καθόλου τα αναλογούντα τέλη διάθεσης, ή στην καλύτερη των περιπτώσεων καθυστερούν υπερβολικά την πληρωμή, επικαλούμενοι οικονομική δυσπραγία των ΟΤΑ τους. 12. ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΧΥΤΑ Αμέσως μετά από την περάτωση υποδοχής ΑΣΑ από κάθε χωριστό Κύτταρο του ΧΥΤΑ Λάρισας, προβλέπεται η κατ αρχήν κατασκευή μιας προσωρινής στεγανοποιητικής κάλυψης (Εικόνα Νο 4) που να ελαχιστοποιεί κατά το δυνατόν την εκπομπή βιοαερίου προς το περιβάλλον και την εισροή ομβρίων στη μάζα των ενταφιασμένων ΑΣΑ που μετατρέπονται σε στραγγίσματα. Μετά από τον απαιτούμενο επαρκή χρόνο για την ολοκλήρωση των καθιζήσεων των ΑΣΑ κάθε Κυττάρου, η τελική κάλυψη θα σχεδιασθεί σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες οδηγίες της ΕΕ και τις αντίστοιχες που θα ισχύουν στη χώρα μας κάθε φορά, έτσι ώστε η ο ΧΥΤΑ να αποκαθίσταται βαθμιαία με τον εκάστοτε βέλτιστο περιβαλλοντικά τρόπο. Το ανάγλυφο του πλήρως περαιωμένου ΧΥΤΑ θα έχει μια μορφή ενός επιμήκους λόφου, παράλληλου προς το διαμήκη άξονα της μισγάγγειας. Το τελικό ανάγλυφο θα έχει εγκάρσιες κλίσεις των πλαγιών του που θα κυμαίνονται μεταξύ 1:5 και 1:8 (Β: Υ). Το Νοέμβριο του 2006 ολοκληρώθηκαν οι εργασίες στεγανοποιητικής κάλυψης - αποκατάστασης του Κυττάρου Νο 1, οι οποίες περιελάμβαναν: Εκσκαφή ορυγμάτων βιοαερίου Επί της τελικώς διαμορφωθείσας επιφάνειας του ανάντη απορριμματικού αναγλύφου Κυττάρου Νο 1 γίνεται η εκσκαφή ικανού αριθμού ορυγμάτων διαστάσεων 0,60μ Χ 0,60μ. για την τοποθέτηση των αγωγών του οριζόντιου δικτύου συλλογής βιοαερίου. Εκσκαφή χανδάκων δικτύου ανακυκλοφορίας Σε ενδιάμεσα σημεία, εκτός των ορυγμάτων του παραπάνω δικτύου συλλογής βιοαερίου, γίνεται η βαθύτερη δυνατή εκσκαφή ( 3 4μ ) χανδάκων μορφής περίπου ανεστραμμένου κώνου, για την κατασκευή της απόληξης του δικτύου αγωγών διανομής των ανακυκλοφορούντων επεξεργασμένων στραγγισμάτων. Πλήρωση ορυγμάτων χανδάκων Μετά τη διάνοιξη των ορυγμάτων του δικτύου βιοαερίου και των χανδάκων δικτύου ανακυκλοφορίας ακολουθεί η πλήρωση αυτών κατά το ήμισυ του βάθους των, με κροκάλα διαβάθμισης 16/32 και με τιμή υδροπερατότητας Κ 10-3 m/sec. Τοποθέτηση αγωγών δικτύου βιοαερίου Εντός των ορυγμάτων τοποθετούνται οι πλήρως διάτρητοι αγωγοί μεταφοράς βιοαερίου, εκ HDPE Φ125 και κατόπιν αυτά καλύπτονται εκ νέου μέχρι πλήρωσής των με κροκάλα 16/32.Το δίκτυο αυτό των διάτρητων αγωγών, θα καταλήγει σε περιμετρικό αγωγό μη διάτρητο εκ HDPE, Φ125, ο οποίος εδράζεται σε σταθερό έδαφος (συγκεκριμένα επί της κροκάλας του στραγγιστηρίου) και ο οποίος θα καταλήγει σε ένα ή περισσότερα αντίστοιχο ΦΣΕΒ. 16

17 Τοποθέτηση δικτύου αγωγών ανακυκλοφορίας επεξεργασμένων στραγγισμάτων. Στην επιφάνεια του χαλικώδους υλικού με το οποίο έχει πληρωθεί κατά το ήμισυ, ο κάθε χάνδακας μορφής ανεστραμμένου κώνου, καταλήγει χωριστός αδιάτρητος αγωγός από HDPE, κατάλληλης διατομής. Ο αγωγός αυτός προσάγει εντός της κύριας μάζας των απορριμμάτων τα ανακυκλοφορούμενα στραγγίσματα, από τον κεντρικό (δίπλα από την περιμετρική τάφρο) αγωγό ανακυκλοφορίας στραγγισμάτων ο οποίος θα παραμείνει ακάλυπτος τόσο από την προσωρινή, όσο και από την τελική κάλυψη. Για τη σύνδεση του καθενός χωριστού αγωγού με τον κεντρικό περιμετρικό παρεμβάλλεται βάνα ελέγχου της ροής ή και αποκοπής της ροής. Η ροή των στραγγισμάτων επιτυγχάνεται μέσω αντλιοστασίου που ήδη βρίσκεται εγκατεστημένο στην Ε.Π.Σ. και ελέγχεται από την ως άνω βάνα ελέγχου ή αποκοπής της ροής η οποία βρίσκεται στο ακάλυπτο τμήμα του κάθε χωριστού αγωγού. Κατόπιν καλύπτεται πλήρως ο ως άνω χάνδακας με χαλικώδες υλικό ίδιας σύστασης ως ανωτέρω. Μεγάλη προσοχή δίνεται κατά την προσθήκη χαλικώδους υλικού άνωθεν του αγωγού ώστε να μην τραυματισθεί ή καταστραφεί. Για το σκοπό αυτό, στα επικίνδυνα σημεία ο αγωγός αυτός προστατεύεται από άλλον oversized αγωγό από γαλβανισμένο χάλυβα. Κατασκευή ζώνης κυκλοφορίας βιοαερίου. Μετά την κατασκευή των δικτύων συλλογής βιοαερίου και ανακυκλοφορίας επεξεργασμένων στραγγισμάτων, η ούτως διαμορφωθείσα κατάσταση του ως άνω ανάντη απορριμματικού αναγλύφου, σ' όλη της την έκταση και μέχρι να συναντήσει περιμετρικά την άμμο στραγγιστηρίου, κατάντη δε, την άνω απόληξη του κατάντη πρανούς καλύπτεται πλήρως με χαλικώδες υλικό ίδιας ως άνω σύστασης, πάχους 0.30μ., το οποίο αποτελεί και την ανώτερη ζώνη εκτόνωσης του βιοαερίου, αλλά συγχρόνως και διάχυσης των ελεγχόμενα κατεισδύοντων ομβρίων από την υπερκείμενη (βλέπε κατωτέρω) στρώση στεγανοποιητικής κάλυψης. Τοποθέτηση γεωυφάσματος. Πάνω από το χαλικώδες υλικό, διαστρώνεται γεωύφασμα διαχωρισμού, κατάλληλων αντοχών, βάρους 300 gr/m 2, με σκοπό τη συγκράτηση του υπερκείμενου στρώματος εδαφικού υλικού στεγανοποιητικής κάλυψης. Η διάστρωση των φύλλων του γεωυφάσματος γίνεται με τη δέουσα προσοχή, η αλληλοεπικάλυψη των φύλλων μεταξύ των είναι τουλάχιστον 500 mm, ενώ γίνεται επικόλληση μεταξύ των με θερμό αέρα και στερέωση έναντι ανέμου με βαρίδια εξ άμμου ή άλλα μαλακά βαρίδια. Στεγανοποιητικό κάλυμμα ανάντη αναγλύφου Κυψέλης Ι Κατασκευή τεχνητού γεωλογικού φραγμού. Άνωθεν του γεωυφάσματος διαχωρισμού τοποθετείται στρώση τεχνητού γεωλογικού φραγμού, συμπυκνωμένου πάχους 0,5 m. Ο συντελεστής υδροπερατότητας των προσκομιζόμενων υλικών, χωρίς την προσθήκη άλλων φυσικών ή χημικών πρόσθετων, δεν μπορεί να είναι μικρότερος του 10-9 m/sec. Ο τεχνητός γεωλογικός φραγμός διαμορφώνεται με αλλεπάλληλες συμπυκνωμένες στρώσεις, τελικού περαιωμένου και συμπυκνωμένου συνολικού πάχους κατ ελάχιστον 50 cm (ακόμα και σε ειδικά σημεία). Ο επιτυγχανόμενος βαθμός συμπύκνωσης θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 95% της μεγίστης ξηρής πυκνότητας Ρroctor. Η τελική στρώση πρέπει να είναι τελείως λεία και ομοιόμορφα συμπιεσμένη με βαθμό συμπύκνωσης τουλάχιστον 95% κατά Proctor, χωρίς να υπάρχουν τα 17

18 αποτυπώματα των δοντιών του κατσικοπόδαρου, ή ρωγμές ή ανωμαλίες στην τελική επιφάνεια. Οι αποκλίσεις ανωμαλιών στην τελική επιφάνεια αυτή δεν θα πρέπει να ξεπερνούν τα +/-2cm για 4m μήκος. 13. ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ, ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ Στο νέο ΧΥΤΑ Λάρισας, έχουν προβλεφθεί σημαντικές εγκαταστάσεις υποδομής, μηχανήματα και εξοπλισμός καθώς και το απαραίτητο προσωπικό για τη συνεχή και ανεξάρτητη λειτουργία της πλήρους μονάδας, μέχρι και το οριστικό κλείσιμό της. Συγκεκριμένα οι ακόλουθες εγκαταστάσεις έχουν κατασκευασθεί (Εικόνες Νο 2, 9 και 10): Εγκαταστάσεις εισόδου - περίφραξης. Προβλέπεται ισχυρή περίφραξη η οποία προστατεύει τα ΧΥΤΑ Λάρισας. Η πύλη εισόδων είναι αυτοματοποιημένη για την περαιτέρω προστασία. Δίπλα στην είσοδο βρίσκεται το φυλάκιο και το ζυγιστήριο των εισερχόμενων απορριμματοφόρων αποτελούμενο από ηλεκτρονική ζυγογέφυρα, ικανότητας 70 tons, βρίσκονται. Κτήριο διοίκησης. Καλύπτει τις λειτουργικές ανάγκες του ΧΥΤΑ στο σύνολό τους και στεγάζει τις εγκαταστάσεις προσωπικού, αποδυτήρια, λουτρά, ντους, καθώς επίσης και το χημικό εργαστήριο και το δωμάτιο διασκέψεων. Στην περιβάλλουσα περιοχή αναπτύσσονται πεζόδρομοι για την επικοινωνία μεταξύ των κτηρίων. Κτήριο συντήρησης εξοπλισμού. Εξυπηρετεί τη συντήρηση και τις μικρές επισκευές του εξοπλισμού του ΧΥΤΑ, ενώ μια εξωτερική κεκλιμένη ράμπα προβλέπεται για την πλύση των οχημάτων. Καταστροφέας άχρηστων επισώτρων οχημάτων. Προς το παρόν τα τεμαχιζόμενα ελαστικά ενταφιάζονται στο ΧΥΤΑ. Ήδη ο Δήμος είναι σε διαπραγματεύσεις με τον ορισθέντα αντίστοιχο φορέα με σκοπό τη βέλτιστη διαχείρισή τους. Μονάδα ανακυκλώσιμων υλικών συσκευασίας (ΚΔΑΥ) όπου πρόκειται να πραγματοποιηθεί χειρωνακτικός διαχωρισμός των ανακυκλώσιμων υλικών συσκευασία στους επόμενους μήνες. Συνολικό κόστος (τιμές του 1998)~ Ήδη ο Δήμος είναι σε διαπραγματεύσεις με τον ορισθέντα αντίστοιχο φορέα με σκοπό τη βέλτιστη λειτουργία της μονάδας. Δίκτυα υποδομής. Στα ΧΥΤΑ Λάρισας παρέχεται ηλεκτρική ενέργεια από τη ΔΕΗ, με πρόβλεψη εφεδρικής γεννήτριας για περιπτώσεις ανάγκης, παροχή νερού από επιτόπου γεωτρήσεις, αποχέτευση και ασύρματο τηλεφωνικό δίκτυο. Προβλέπεται επίσης αντικεραυνική προστασία (των κτηρίων, περιοχή εργασιών ταφής, περιοχή πυρσού βιοαερίου και ΕΠΣ), και εξωτερικός φωτισμός κατά μήκος όλων των δρόμων πρόσβασης. Εγκαταστάσεις αυτοματισμού και ελέγχου. Η εγκατάσταση επεξεργασίας στραγγισμάτων είναι εξοπλισμένη με ένα αυτοματοποιημένο σύστημα λειτουργίας, παρακολούθησης και ελέγχου, μέσω ενός PC που εγκαθίσταται στο χώρο ηλεκτρικής τροφοδοσίας των εγκαταστάσεων. Όλα τα στοιχεία καταγράφονται επίσης και μεταφέρονται μέσω ενός modem σε ένα PC στο κτήριο διοίκησης (από όπου είναι δυνατός ο τηλεχειρισμός και η λειτουργία της ΕΠΣ), καθώς και σε πίνακα μιμικού διαγράμματος της εγκατάστασης εντός του φυλακίου εισόδου, προκειμένου να επιτυγχάνεται το συνεχής έλεγχος της λειτουργικότητας της ΕΠΣ, ακόμα και κατά τις ώρες που ο ΧΥΤΑ Λάρισας είναι κλειστός για το κοινό. 18

19 Μηχανήματα Εξοπλισμός Υγειονομικής ταφής. Προβλέπεται ένας εκσκαφέας (~ ) ενώ πρόσφατα (2004) έχει προστεθεί και δεύτερος, ένα φορτηγό μεταφοράς του καθημερινού χώματος κάλυψης του μετώπου ταφής, μία μπουλντόζα (~ ) για τη διάστρωση των ΑΣΑ στο καθημερινό μέτωπο, ένας συμπιεστή ΑΣΑ ( ) για τη συμπύκνωση των ΑΣΑ προς μείωση του όγκου τους και επίτευξη αυξημένης ευστάθειας, καθώς και ένας ερπυστριοφόρος φορτωτής ( ), για εργασίες αποτελεσματικότερης και κάλυψης του καθημερινού μετώπου ταφής. Για συνεχή λειτουργία του ΧΥΤΑ επί 24 ώρες ανά ημέρα, 365 ημέρες το χρόνο, προβλέπονται 16 ειδικευμένα άτομα (2 μηχανικοί, 3 χειριστές μηχανημάτων, 4 υπάλληλοι καθώς επίσης και ζυγιστές - φύλακες), ευρισκόμενοι κάτω από τη συστηματική ιατρική παρακολούθηση ενός ειδικά για το σκοπό αυτό προσληφθέντος ιατρού. Συνολικό κόστος κατασκευής των λεκανών των Κυττάρων Νο1 και 2, συμπεριλαμβανομένων όλων των εγκαταστάσεων υποδομής (τιμές 2000) ~ , το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το ΠΕΠ Θεσσαλίας. Συνολικό κόστος της λεκάνης του Κυττάρου Νο 3 (τιμές 2007) ~ , το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το Ταμείο Συνοχής του Γ ΚΠΣ. Συνολικό κόστος κατασκευής στεγανοποιητικής κάλυψης αποκατάστασης του Κυττάρου Νο 1 (τιμές 2007)~ , το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το ΠΕΠ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ Το πρόγραμμα περιβαλλοντικής παρακολούθησης εφαρμόζεται ώστε να εξασφαλίζεται η μη διαφυγή ρυπαντών από τον ΧΥΤΑ προς τον αέρα, το έδαφος και τα υπόγεια νερά. Στα πλαίσια του παρόντος έργου, κατασκευάσθηκαν τα σχετικά έργα και εγκαταστάθηκε ο απαραίτητος εξοπλισμός, ώστε να εκτελείται ο απαραίτητος αριθμός μετρήσεων, τόσο κατά τη φάση λειτουργίας όσο και κατά τη φάση επιτήρησης και μεταφροντίδας, μετά την περάτωση λειτουργίας του ΧΥΤΑ. Το πρόγραμμα περιβαλλοντικής παρακολούθησης διαχειρίζεται μετεωρολογικά στοιχεία, την ποσότητα και την ποιότητα των στραγγισμάτων και του βιοαερίου, την ποιότητα των υπόγειων υδάτων. Τέλος περιλαμβάνει αποτύπωση και συνεχή υπολογισμό του όγκου υγειονομικής ταφής, όπως επίσης και παρακολούθηση της εξέλιξης των καθιζήσεων και παρακολούθηση της εν δυνάμει μετανάστευσης του βιοαερίου από τον χώρο του ΧΥΤΑ. 15. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΠΟΔΟΧΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Α. Γενικά Ο ΧΥΤΑ Λάρισας συμμορφούμενος με τους ισχύοντες Π.Ο. που έχουν εκδοθεί σύμφωνα με την ΚΥΑ / , δέχεται μόνο μη επικίνδυνα οικιακά και προσομοιούμενα προς αυτά στερεά απόβλητα, του Ευρωπαϊκού Κατάλογου Αποβλήτων (Απόφαση 94/3/ΕΚ). Με την πρόσφατη εναρμόνιση της ισχύουσας Εθνικής Νομοθεσίας (Η.Π /3508/ ) με την Οδηγία 99/31, και την εφαρμογή ενιαίας αποδοχής αποβλήτων, με βάση διαδικασία κατάταξης των αποβλήτων, που είναι αποδεκτά στις διάφορες κατηγορίες χώρων υγειονομικής ταφής, μέσω της κατάρτισης ενός τυποποιημένου συστήματος χαρακτηρισμού, δειγματοληψίας και ανάλυσης των αποβλήτων όπου περιέχονται τυποποιημένες οριακές τιμές, σύμφωνα με την 2003/33/ΕΚ Απόφασης του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθορίζονται συγκεκριμένα κριτήρια αποδοχής αποβλήτων. 19

20 Β. Διαδικασία Στα πλαίσια αυτά η διαδικασία αποδοχής αποβλήτων του ΧΥΤΑ Λάρισας έχει ως εξής: Πέραν των αστικών δημοτικών-οικιακών αποβλήτων που μεταφέρονται στον ΧΥΤΑ με τα απορριμματοφόρα των ΟΤΑ, οποιοσδήποτε ενδιαφερόμενος του Νομού μπορεί να φέρει (με δική του ευθύνη μέσα και εξοπλισμό) προς διάθεση στον ΧΥΤΑ τα απόβλητα της δραστηριότητάς του, με την ακόλουθη διαδικασία: Α) Yποβάλλει αίτηση στην Δ/νση Καθαριότητας του Δήμου Λάρισας, όπου περιγράφει i) το είδος της δραστηριότητας-επιχείρησης ii) το είδος των αποβλήτων που θέλει να διαθέσει στον ΧΥΤΑ iii) τις συνολικές προς διάθεση ποσότητες αποβλήτων και iv) τον ρυθμό προσκόμισης των αποβλήτων στον ΧΥΤΑ. Β) Εφόσον στην αίτηση του ενδιαφερόμενου δεν περιγράφονται απόβλητα με υψηλό ποσοστό υγρασίας, ή δοχεία περιέχοντα υγρά ή αέρια υπό πίεση για τα οποία απαγορεύεται ρητώς η διάθεσή τους σε ΧΥΤΑ, η Υπηρεσία εξετάζει το αίτημα με την ακόλουθη διαδικασία: 1) Κατηγοριοποιεί τα απόβλητα του ενδιαφερόμενου, σύμφωνα με τον ΕΚΑ και εφόσον αυτά ανήκουν στα μη επικίνδυνα απόβλητα του ΕΚΑ, τότε: 2) Εξετάζεται το ενδεχόμενο τυχόν ανατροπής του προβλεπόμενου χρονικού ορίζοντα λειτουργίας της Κυψέλης με την διάθεση της συνολικής ποσότητες των αποβλήτων του αιτούντα. 3) Εξετάζεται το ενδεχόμενο τυχόν δημιουργίας προβλημάτων ή ανατροπών του ημερήσιου προγράμματος ταφής, με τον αιτούμενο ρυθμό προσκόμισης απορριμμάτων. 4) Εξετάζονται επιπλέον όροι και προϋποθέσεις ως προς τον τρόπο διάθεσης των αποβλήτων που διασφαλίζουν την υγεία των εργαζομένων στο μέτωπο ταφής. 5) Μετά από τα ανωτέρω, η Υπηρεσία εκδίδει καταρχήν αδειοδότηση διάθεσης αποβλήτων, για συγκεκριμένες κατηγορίες αποβλήτων του αιτούμενου (και όχι για όλες τις κατηγορίες αποβλήτων της δραστηριότητάς του) με συγκεκριμένους όρους συνολικής ποσότητας, ρυθμού προσκόμισης και τρόπου διάθεσης (π.χ. ανθεκτικές συσκευασίες) που δεν ανατρέπουν τον σχεδιασμό του ΧΥΤΑ, την ημερήσια λειτουργία του Κυττάρου και δεν δημιουργούν κινδύνους στην υγεία των εργαζομένων στο μέτωπο ταφής (π.χ. διασπορά και εισπνοή μικροσωματιδίων). Επιπλέον η άδεια διάθεσης αναφέρει ρητώς ότι αυτά (τα απόβλητα) θα πρέπει να είναι σύμφωνα α) των κριτηρίων (παρ του Παραρτήματος της 2003/33/ΕΚ Απόφασης του Συμβουλίου της Ε.Ε.). και β) των ειδικών διατάξεων και κανονισμών που εκδίδονται για διάφορες κατηγορίες αποβλήτων (π.χ. απόβλητα σφαγείου 1, επικίνδυνα ιατρικά απόβλητα μολυσματικού χαρακτήρα 2 ). Ειδικά για τις ιλύες μονάδων επεξεργασίας λυμάτων πέραν των ανωτέρω η άδεια διάθεσης αναφέρει ότι αυτές θα πρέπει να είναι πλήρως σταθεροποιημένη, με ποσοστό στερών κατ ελάχιστον 40% ώστε να είναι εύκολα διαχειρίσιμη, όπως επίσης απαλλαγμένη από κάθε μορφής παθογόνων, μολυσματικών, τοξικών ουσιών, βαρέων μετάλλων. 6) Για την τελική έγκριση αποδοχής των αποβλήτων στον ΧΥΤΑ πρέπει εκ των προτέρων να προσκομίζονται (κάθε φορά) στην Υπηρεσία μας όλες οι απαιτούμενες εργαστηριακές αναλύσεις από αδειοδοτημένο/α και πιστοποιημένο/α (για τους σχετικούς ελέγχους) εργαστήριο/α, που θα πιστοποιούν τις ανωτέρω τιθέμενες προδιαγραφές. Επιπλέον για την διάθεση τροφίμων των οποίων η ημερομηνία ανάλωσής των έχει παρέλθει, η διάθεση στον ΧΥΤΑ γίνεται παρουσία αρμόδιου της Δ/νσης Υγιεινής της Ν.Α. Λάρισας. 20