ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΥΝΔΕΣΜΩΝ ΝΕΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΩΝ FEDERATION OF HELLENIC ASSOCIATIONS OF YOUNG ENTREPRENEURS

Transcript

1 Προτάσεις της Ομάδας Θεσμικών Παρεμβάσεων της ΟΕΣΥΝΕ για το Φορολογικό σύστημα και τη Φορολογική Δικαιοσύνη σε σχέση με την Επιχειρηματικότητα Αρ. Πρωτ. 39, Αθήνα 12/7/2013 Το φορολογικό σύστημα κάθε χώρας, του οποίου αναπόσπαστο τμήμα είναι ο τρόπος οργάνωσης και απονομής της φορολογικής ικαιοσύνης, είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ανταγωνιστικότητά της και το βαθμό ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας, αλλά και με την αποδοχή του από την κοινωνία και τη διαμόρφωση φορολογικής συνείδησης. Στην παρέμβασή μας αυτή παρουσιάζουμε συνοπτικά τις προτάσεις μας για τη συνολική βελτίωση της διαδικασίας προσδιορισμού της φορολογητέας ύλης (ανεξαρτήτως πηγής) και καταναγκασμού για την είσπραξη του φόρου, ούτως ώστε να εξασφαλίζεται η ταχύτερη απονομή της φορολογικής ικαιοσύνης επ' ωφελεία της επιχειρηματικότητας, χωρίς ταυτόχρονα να πλήττεται η φορολογική αποτελεσματικότητα. Στο φορολογικό σύστημα θεωρούμε πως το «Ελληνικό Λογιστικό Σχήμα» πρέπει να αλλάξει και να βασίζεται στο σύστημα εκκαθαρισμένων αντί δεδουλευμένων πράξεων, για κύκλο εργασιών μέχρι 5εκ. Ένα σύστημα που χαρακτηρίζεται από απλότητα, είναι δίκαιο, βέβαιο, παρέχει εύκολη πληρωμή, είναι ουδέτερο και τέλος χαρακτηρίζεται από διαφάνεια. Η εφαρμογή συστήματος εκκαθαρισμένων πράξεων οδηγεί στη διευκόλυνση φορολογικών ελέγχων μηδενίζει τον κίνδυνο εικονικών τιμολογίων, παρέχει δικαιϊκά και διαχειριστικά οφέλη. Τέλος η μέθοδος αυτή παρέχει σημαντικά οφέλη στις επενδύσεις από Επιχειρηματικούς Αγγέλους και Ιδιώτες επενδυτές. 1. ιαπιστώσεις και σύγκριση με άλλες χώρες 1.1 Στατιστικά στοιχεία ποινικών δικών για φορολογικές υποθέσεις Το πρώτο που μπορεί κάποιος να παρατηρήσει εξετάζοντας την σχέση φορολογικού συστήματος και φορολογικής ικαιοσύνης στην Ελλάδα, και το οποίο αποτελεί συχνή επωδό στις αναφορές επαϊόντων και μη στο φορολογικό σύστημα της χώρας, είναι οι εκατοντάδες χιλιάδες φορολογικής φύσης δίκες που εκκρεμούν ενώπιον των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων. Οι δίκες αυτές, σύμφωνα με δημοσίευμα σε έγκριτη εφημερίδα, στις 20/7/2011 ανέρχονταν σε Την ίδια στιγμή, στα ποινικά δικαστήρια της χώρας εκκρεμούν άγνωστο πόσες ακόμη χιλιάδες δίκες ποινικής φύσης για φορολογικά και ασφαλιστικά θέματα (ΟΑΕΕ, ΙΚΑ κλπ). Η σύγκριση των δεδομένων της χώρας μας με τα αντίστοιχα στατιστικά στοιχεία χωρών με πιο προηγμένα φορολογικά συστήματα, όπως οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, προκαλεί αμηχανία: Με βάση τα επίσημα στοιχεία, το σύνολο των ποινικών δικών κατά πολιτών που προκάλεσε η Υπηρεσία Εσόδων των ΗΠΑ (η γνωστή Internal Revenue Service ή IRS) σε όλη την επικράτεια των ΗΠΑ 2 το 2011, για όλες τις φορολογικής φύσεως ποινικές υποθέσεις, ήταν μόλις ηλαδή, μια δίκη ανά κατοίκους. 1 Καθημερινή: 2 IRS - Criminal Investigation (CI) Χαβρίου 9 και Πραξιτέλους ΑΘΗΝΑ Τηλ fax info@esyne.gr

2 Η αντίστοιχη υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου (Her Majesty's Revenue and Customs ή HMRC) μας πληροφορεί ότι, το 2012, ο αντίστοιχος αριθμός των ποινικών δικών φορολογικής φύσης 3 που ξεκίνησαν μετά από αναφορά της ήταν μόλις 556, ήτοι μια δίκη ανά κατοίκους. Στην Ελλάδα, το 2012 οι υπηρεσίες του ΥΠΟΙΚ 4 παρέπεμψαν στη ικαιοσύνη υποθέσεις φοροδιαφυγής κι επιπλέον υποθέσεις για ληξιπρόθεσμα χρέη προς το ημόσιο, δηλαδή παρέπεμψαν στη ικαιοσύνη συνολικά υποθέσεις, ή μια κάθε 424 κατοίκους. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν πολύ απλά ότι στην Ελλάδα οι πολίτες διώκονται ποινικά για φορολογικά θέματα 243 φορές περισσότερο από ό,τι στις ΗΠΑ ή το Ηνωμένο Βασίλειο! Μετά, δε, και το πογκρόμ συλλήψεων επιχειρηματιών για χρέη προς το ημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία των τελευταίων ετών, αλλά και την ταυτόχρονη έλλειψη ρευστότητας που συχνά εμποδίζει, ακόμη και μικροοφειλέτες, να εξαγοράσουν τις μετατρεπόμενες ποινές, η κατάσταση έχει εκφύγει κάθε ελέγχου, και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό ώστε οι αρμόδιοι να ψάχνουν τρόπους να αυξήσουν την χωρητικότητα των φυλακών της χώρας για να χωρέσουν τα κύματα των καταδικαζομένων για φορολογικά και ασφαλιστικά αδικήματα. Και την ίδια στιγμή που γεμίζουν οι φυλακές (αλλά και τα συσσίτια...) με επιχειρηματίες, η χώρα ισχυρίζεται πως αναζητά τρόπο να κάνει τη λεγόμενη "στροφή προς την επιχειρηματικότητα", να αλλάξει το αναπτυξιακό της μοντέλο και να βγει από την κρίση. Η εύκολη και απλοϊκή ανάγνωση θα ήταν, ίσως, πως στη χώρα μας είμαστε σχεδόν όλοι φοροφυγάδες και έχουμε εξαιρετικά αποτελεσματική (...έως και 243 φορές καλύτερη από τις ΗΠΑ ή το Ηνωμένο Βασίλειο) φορολογική διοίκηση, που συλλαμβάνει όλους όσους πράττουν φορολογικά αδικήματα και τους παραπέμπει στη ικαιοσύνη. Η πραγματικότητα, βεβαίως, όπως θα αποδείξουμε κατωτέρω, είναι η ακριβώς αντίθετη. Ότι, δηλαδή, το σύστημα οργάνωσης είναι τόσο ατελές και οι διαδικασίες προσδιορισμού, βεβαίωσης και είσπραξης της φορολογητέας ύλης είναι τόσο στρεβλά δομημένες, ώστε το μεγαλύτερο μέρος των υποθέσεων παραπέμπεται προς επίλυση στη ικαιοσύνη, ενώ θα μπορούσε και θα έπρεπε να οργανώνεται κατά τρόπο ορθολογικό και τυποποιημένο από το νόμο και να αντιμετωπίζεται από τη διοίκηση. 1.2 Το Κράτος ικαίου σε κρίση Όποιος έχει την ατυχία να παραστεί σε αίθουσα πρωτοβάθμιου ποινικού δικαστηρίου που δικάζει συλλήβδην ποινικά και ασφαλιστικά πλημμελήματα (αρκετές δεκάδες την ημέρα), θα διαπιστώσει ότι, κατά κανόνα, οι κατηγορούμενοι για φορολογικά αδικήματα καταδικάζονται με συνοπτικές διαδικασίες των 2-3 λεπτών ανά δίκη, με περιορισμένη έως ανύπαρκτη εξέταση της υπαιτιότητας (δόλου) στις πράξεις που τους αποδίδονται και ακροαματική διαδικασία που περιορίζεται στα απολύτως βασικά: Ο υπάλληλος της ΟΥ διαβάζει την έκθεσή του, ερωτάται αν ο κατηγορούμενος πλήρωσε ή διακανόνισε τα χρέη του, κι αν η απάντηση είναι αρνητική η καταδίκη είναι βέβαιη. Κατά κανόνα, το τι θα πει ο κατηγορούμενος στην απολογία του έχει σημασία μόνο για τον προσδιορισμό του ύψους της ποινής. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, δε θα είναι υπερβολή αν πούμε πως, στην πράξη, έχει σχεδόν καταργηθεί το τεκμήριο αθωότητας στις φορολογικές υποθέσεις. 1.3 Πόσες δίκες παράγει ένα απλήρωτο τιμολόγιο; Εάν εκδοθεί παραστατικό (επί πιστώσει) για σημαντικό ποσό αλλά δεν εξοφληθεί από τον αποδέκτη, ο εκδότης δεν μπορεί να καταβάλει τον Φ.Π.Α. και του καταλογιστεί η παράβαση, τότε είναι δυνατόν να απασχοληθεί έως και 6 φορές η τακτική ιοικητική ικαιοσύνη (στον Α' βαθμό εκδίκαση Προσφυγής 3 HMRC - Reducing tax evasion and avoidance 4 Στοιχεία που μας δόθηκαν από το ΥΠΟΙΚ και το τμήμα Διεύθυνσης Νομικών υποθέσεων Σελ. 2 από 15

3 ή/παράλληλα εκδίκαση της ειδικής Ανακοπής του ΚΕ Ε εφόσον υπάρχουν και τυπικές πλημμέλειες, και σε κάθε περίπτωση εκδίκαση Αίτησης Αναστολής Εκτέλεσης και εξέταση αιτήματος Προσωρινής ιαταγής, και στο Β' βαθμό εκδίκαση των τυχόν Εφέσεων, τόσο κατά της απόφασης επί της Προσφυγής όσο και κατά της απόφασης επί της Ανακοπής), το δε Συμβούλιο της Επικρατείας, εφόσον πράγματι δικαιολογείται από την περίπτωση η άσκηση Αίτησης Αναίρεσης, μπορεί να απασχοληθεί από 1 έως και 3 φορές για καθεμία από τις δίκες Προσφυγής / Αναίρεσης (πενταμελής σύνθεση, επταμελής σύνθεση και Ολομέλεια - το τελευταίο, βεβαίως, σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις). Τα ίδια ισχύουν και στην περίπτωση μη έκδοσης του παραστατικού και καταλογισμού υψηλού προστίμου. Στο ίδιο παράδειγμα, θα απασχοληθούν τουλάχιστον 2 φορές τα τακτικά Ποινικά ικαστήρια (για την υποτιθέμενη "υπεξαίρεση" του Φ.Π.Α.), μια στον Α και μια στον Β' βαθμό, κι εφόσον αυτό δικαιολογείται, 1-2 φορές και ο Άρειος Πάγος (Τμήμα, Ολομέλεια). Άρα ένα απλήρωτο τιμολόγιο δύναται να απασχολήσει τα τακτικά ιοικητικά ικαστήρια έως έξι φορές, το Συμβούλιο της Επικρατείας έως τρεις φορές, τα πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια Ποινικά ικαστήρια έως δυο φορές και έως δυο φορές τον Άρειο Πάγο. Συνολικά, δηλαδή, μόλις 1 απλήρωτο τιμολόγιο είναι δυνατό να απασχολήσει τη ικαιοσύνη έως και 13 φορές! 1.4 Η αρνησιδικία παράγεται από το ίδιο το σύστημα Κατόπιν των ανωτέρω, δεν είναι άξιο απορίας το ότι τα ελληνικά δικαστήρια έχουν φτάσει στο σημείο της αρνησιδικίας λόγω του δυσαναλόγου, προς τον πληθυσμό της χώρας και τις φυσικές αντοχές του συστήματος οργάνωσής τους, αριθμού υποθέσεων που καλούνται να εξετάσουν. Μια απλή αναγωγή του αριθμού των υποθέσεων που παραπέμπονται στη ικαιοσύνη με τις πιθανές δίκες που δύνανται να προκαλέσουν, δείχνει αμέσως μια από τις κύριες αιτίες του προβλήματος: παραπομπές Χ 3 δίκες (κατά μέσο όρο σε όλους τους βαθμούς) αντιστοιχούν σε περίπου νέες δίκες για το 2012, χωρίς να υπολογίζουμε τις προσφυγές στα διοικητικά δικαστήρια. 2. Τα σημεία υπεροχής του Αμερικάνικου Βρετανικού μοντέλου Η ακόμη μεγαλύτερη δυστυχία είναι πως, αντί να ερευνηθούν οι ρίζες του προβλήματος, δηλαδή το γιατί το σύστημα γεννά τόσες υπερβολικά πολλές δίκες, η πολιτική ηγεσία τείνει να καταφεύγει σε εύκολες εξηγήσεις και εμβαλωματικές λύσεις, προτείνοντας ή εισάγοντας "εργαλεία" για την υποτιθέμενη καταπολέμηση της φοροδιαφυγής που όμως μειώνουν ακόμη περισσότερο το ήδη χαμηλό επίπεδο παροχής έννομης προστασίας στους πολίτες έναντι του Ελληνικού ημοσίου, αντί να εξετάσει απλές, λογικές, δοκιμασμένες και επιτυχημένες λύσεις, όπως κάποιες από τις βασικές αρχές του Αμερικανικού - Βρετανικού μοντέλου. Σημειώνεται ότι, τόσο το Αμερικανικό όσο και το Βρετανικό φορολογικό σύστημα είναι αρκετά αυστηρά και γρήγορα, έχουν δηλαδή πολλά «κακά» για τους μη συνεπείς φορολογουμένους, αλλά ταυτόχρονα έχουν πρόνοιες εξαιρετικά θετικές για την υγιή επιχειρηματικότητα. Πρόνοιες που, δυστυχώς, δε συναντώνται σε πολλές άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε καμμιά περίπτωση στην Ελλάδα, και οι οποίες αντισταθμίζουν με έναν πραγματικά δίκαιο τρόπο τις δρακόντειες προβλέψεις τους. Ενδεικτικά: Σελ. 3 από 15

4 2.1 ιαχωρισμός του καλόπιστου από τον κακόπιστο οφειλέτη Στις ΗΠΑ, η IRS έχει διαφορετική μεταχείριση στους φορολογουμένους που ενώ ήταν καλόπιστοι και ειλικρινείς, περιέρχονται για διαφόρους λόγους σε θέση να μην μπορούν να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους. Ως πρώτο παράδειγμα, η Αμερικανική νομοθεσία προβλέπει το «Economic Hardship» 5 (οικονομική δυσχέρεια). ηλαδή, αν ο υπόχρεος μπορεί να αποδείξει, με προκαθορισμένα και ως επί το πλείστον αντικειμενικά κριτήρια, πως δεν βρίσκεται σε δόλια αδυναμία πληρωμής και ταυτόχρονα ότι, ενώ το IRS έχει την δυνατότητα να κατασχέσει την περιουσία του, αυτή η ενέργεια των αρχών δύναται να προκαλέσει ζημιά στον ίδιο και στα προστατευόμενα μέλη του, η IRS τον διευκολύνει 6 και δεν εισπράττει τα οφειλόμενα, ή τα ρυθμίζει με τρόπο τυποποιημένο και συστηματικό. Οι ρυθμίσεις φθάνουν μέχρι σημείου ολικής διαγραφής 7 των οφειλών. Επιπλέον, για να μπορέσει η IRS να κινήσει την ποινική διαδικασία εναντίον κάποιου οφειλέτη πρέπει να μπορεί να αποδείξει στο δικαστήριο τον δόλο του κατηγορούμενου, με στοιχεία που μπορούν να προκύψουν ακόμη κι από έρευνα μυστικών αστυνομικών. Καμμιά ποινική διαδικασία δεν μπορεί να εκκινήσει αν δεν υπάρχουν ικανά αποδεικτικά στοιχεία που να αποδεικνύουν στην εισαγγελία με σαφήνεια (και όχι τεκμαρτά, με βάση εξωλογιστικές, αυθαίρετες παραδοχές) πως ο κατηγορούμενος αποδεδειγμένα ενήργησε με δόλο. Οι εφοριακοί υπάλληλοι, από την άλλη πλευρά, υπόκεινται σε αυστηρό και διαρκή έλεγχο, ενώ η νομοθεσία έχει πρόνοιες ώστε να αποτρέπει και την εύνοια και την κατάχρηση εξουσίας. Ακριβώς τα ίδια ισχύουν και στο Βρετανικό μοντέλο που ακολουθεί το HMRC. Με αυτόν τον τρόπο, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Βρετανία ξεχωρίζουν οι καλόπιστοι από τους κακόπιστους οφειλέτες του ημοσίου και ταυτόχρονα εδραιώνεται το αίσθημα της φορολογικής ικαιοσύνης και του Κράτους ικαίου, όπου οι αρχές δεν μπορούν να αυθαιρετούν απέναντι στους πολίτες αλλά και οι πολίτες δεν επιθυμούν να φοροδιαφύγουν. 2.2 Λογιστικό σχήμα βάσει εκκαθαρισμένων αντί δεδουλευμένων πράξεων Τόσο στις ΗΠΑ 8 όσο και στην Βρετανία 9, αντίθετα με ό,τι συμβαίνει στην Ελλάδα, οι πολίτες και οι επιχειρήσεις μπορούν να επιλέξουν μεταξύ λογιστικού σχήματος βάσει εκκαθαρισμένων πράξεων (cash based system) ή δεδουλευμένων πράξεων (accruals based system). Η διαφορά, με απλά λόγια, είναι ότι, στο μεν λογιστικό σχήμα βάσει δεδουλευμένων πράξεων, που ισχύει στην Ελλάδα, η έκδοση του τιμολογίου γίνεται με τη χρέωση και η φορολογική υποχρέωση γεννάται με την έκδοση του τιμολογίου ανεξαρτήτως του πότε θα γίνει η είσπραξη, ενώ στο λογιστικό σχήμα βάσει εκκαθαρισμένων πράξεων η φορολογική υποχρέωση γεννάται με την είσπραξη. Η υπεροχή του cash based συστήματος έναντι του accruals based, τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για το ημόσιο, είναι τόσο μεγάλη και προφανής, ώστε προκαλεί απορία η επιλογή του Έλληνα φορολογικού νομοθέτη σε βαθμό που καμμιά εξήγηση δε μοιάζει πειστική. Τι πιο λογικό από το να οφείλει μια επιχείρηση φόρο εισοδήματος και Φ.Π.Α. αφού πρώτα έχει εισπράξει το τίμημα για τις 5 IRS Economic Hardship 6 IRS Tax Debt Relief Be Forgiven of Tax Debt 8 IRS - Accounting Periods and Methods 9 HRMC - Cash Accounting Scheme for VAT - Σελ. 4 από 15

5 πωλήσεις ή τις υπηρεσίες της, αντί του να ζούμε όλοι (επιχειρήσεις και ημόσιο) σε μια εικονική πραγματικότητα, στην οποία εκείνος που πωλεί με πίστωση φορολογείται και χρεώνεται με Φ.Π.Α. ΣΗΜΕΡΑ βάσει εκείνων που ευελπιστεί ότι θα εισπράξει ΚΑΠΟΤΕ στο μέλλον, ενώ, αντίθετα, εκείνος που λαμβάνει προϊόντα ή υπηρεσίες με πίστωση ΣΗΜΕΡΑ ΑΠΑΛΛΑΣΣΕΤΑΙ από το φόρο και ΣΗΜΕΡΑ ΕΚΠΙΠΤΕΙ τον Φ.Π.Α. βάσει τιμολογίων που ίσως και να μην αποπληρώσει ποτέ! Στις ΗΠΑ, όλες οι επιχειρήσεις και οι ιδιώτες με εισοδήματα μέχρι $ (εκτός λίγων εξαιρέσεων) υπόκεινται στο λογιστικό σχήμα βάσει εκκαθαρισμένων πράξεων. Στη Βρετανία, το αντίστοιχο όριο είναι Αν λ.χ. κάποιος κατασκευαστής στις ΗΠΑ δεν πληρωθεί από το ημόσιο για ένα μικρό έργο, μόνο και μόνο βάσει του ακολουθούμενου λογιστικού σχήματος δεν υπάρχει περίπτωση να ενοχληθεί από τις φορολογικές αρχές για την καταβολή φόρων που ποτέ δεν εισέπραξε. Αντιθέτως στην Ελλάδα θα διωχθεί αμέσως, και μάλιστα και ποινικά Κατά τον ίδιο τρόπο, το εν λόγω λογιστικό σχήμα προστατεύει καλύτερα και τα συμφέροντα του ημοσίου καθώς, για να απαιτήσει κάποιος επιστροφή ή συμψηφισμό Φ.Π.Α., πρέπει πρώτα να τον έχει πληρώσει και όχι απλά να έχει λάβει ένα τιμολόγιο. Αντίθετα, αν κάποια επιχείρηση στην Ελλάδα παραδώσει εμπόρευμα λ.χ. αξίας με πίστωση 6 μηνών, θα πρέπει μέσα στον ίδιο μήνα να εκδώσει τιμολόγιο με ΦΠΑ ύψους και να τον καταβάλει εντός 20 ήμερων, διαφορετικά ο νόμιμος εκπρόσωπος της δύναται να χαρακτηριστεί μέσα σε μόλις 4 μήνες κακουργηματικός εγκληματίας, ανεξάρτητα από το αν η επιχείρηση δεν εισέπραξε ποτέ ούτε ένα Ευρώ για τον ΦΠΑ. Επιπλέον, αν το τίμημα τελικά δεν αποπληρωθεί, η επιχείρηση θα οφείλει φόρο για εισόδημα που ποτέ δεν εισέπραξε. Και κατεστραμμένη από τον αφερέγγυο πελάτη, και χρεωμένη και διωκόμενη από το ημόσιο! Αποτέλεσμα του εντελώς παράλογου λογιστικού σχήματος που ακολουθείται στη χώρα μας είναι οι επιχειρήσεις να πρέπει να δεσμεύουν μέρος της ρευστότητάς τους για τη χρηματοδότηση της φορολογίας βάσει των πωλήσεων (και όχι των πραγματικών εισπράξεων), επιβαρύνοντας έτσι το κόστος του χρήματος χάνοντας σε ανταγωνιστικότητα. 3. Οι προτάσεις της ΟΕΣΥΝΕ για το φορολογικό σύστημα Το πρόβλημα του απλού, σταθερού και δίκαιου φορολογικού συστήματος ταλανίζει την Ελλάδα αμέτρητες δεκαετίες και είναι από τους βασικούς παράγοντες για την αβεβαιότητα που εμπνέει η χώρα, το χαμηλό βαθμό προσέλκυσης ξένων άμεσων επενδύσεων και τη βαθιά εδραιωμένη, αμοιβαία καχυποψία μεταξύ κράτους και επιχειρήσεων. Κατά την γνώμη μας, οι βασικές αρχές ενός δίκαιου φορολογικού συστήματος είναι οι ακόλουθες: Ίσος φόρος για ίσα εισοδήματα Ίση φορολόγηση για ίση φοροδοτική ικανότητα, χωρίς διαφορές που να σχετίζονται με την πηγή των εισοδημάτων, ώστε να ενισχυθεί το αίσθημα δικαίου και ισότητας μεταξύ των φορολογουμένων και να καμφθεί η φορολογική αντίσταση. Βεβαιότητα και Σταθερότητα Η φορολογική υποχρέωση θα πρέπει να είναι σαφής και εύκολα διαπιστούμενη και όχι ασαφής και αμφισβητήσιμη όπως είναι αυτή την στιγμή, και να μην εξαρτάται από την κρίση του εκάστοτε φορολογικού ελεγκτή. Το σημαντικότερο, αν κάτι πρέπει να είναι σταθερό ώστε να ευνοείται η επιχειρηματικότητα, αυτό είναι το φορολογικό σύστημα. Τούτο σημαίνει, όχι απλώς να μη γίνονται νομοθετικές αλλαγές που να αφορούν το τρέχον ή το επόμενο φορολογικό έτος, αλλά ο σχεδιασμός να γίνεται σε βάθος τουλάχιστον πενταετίας και να δίδονται τουλάχιστον δυο επιπλέον χρόνια ως περιθώριο προσαρμογής. Πως να καταρτίσει κανείς Σελ. 5 από 15

6 επιχειρηματικό σχέδιο, πώς να προβλέψει χρηματορροές και κέρδη προς διανομή και πως να πείσει υποψήφιους επενδυτές από το εξωτερικό να τοποθετήσουν τα χρήματά τους σε νέες επενδύσεις στη χώρα, όταν επικρατεί η απόλυτη αβεβαιότητα, και για το ποιο είναι το εύρος της φορολογητέας ύλης, και για τους φορολογικούς συντελεστές, και για τους συντελεστές του Φ.Π.Α., ακόμη και για το συντελεστή του πιο παράλογου ευρήματος που θα μπορούσε να ισχύει σε χώρα που εφαρμόζει το accruals based λογιστικό σχήμα, της προκαταβολής φόρου; Ευκολία πληρωμής Θα πρέπει να προβλεφθούν σχήματα αυτόματου διακανονισμού, ώστε οι φορολογούμενοι να πληρώνουν τους φόρους σύμφωνα με τις δυνατότητές τους, τη χρονική στιγμή που πραγματικά θα μπορούν. Όσο πιο δύσκολο είναι να ανταποκριθεί κάποιος στις φορολογικές του υποχρεώσεις, τόσο πιο πιθανό είναι να της αποφύγει - και μάλιστα εξ ανάγκης. Απλότητα φορολογικού συστήματος Φόροι οι οποίοι εμφανίζουν ιδιαίτερη πολυπλοκότητα δημιουργούν αδυναμία είσπραξης κι επιπλέον κόστος διαχείρισης, και το αντίστροφο, όσο πιο απλή είναι η δομή ενός φόρου τόσο λιγότερο κόστος έχει διαχειριστικά, καθώς και μεγαλύτερη πιθανότητα είσπραξης. Επιπλέον, η πολυπλοκότητα στον προσδιορισμό της φορολογητέας ύλης δημιουργεί μεγαλύτερη πιθανότητα σφαλμάτων, κατά κανόνα αφήνει περισσότερα περιθώρια ανθρώπινης παρέμβασης (από τον ελεγκτικό μηχανισμό), άρα εστίες διαφθοράς, και προκαλεί εύλογη αμφισβήτηση για το δίκαιο και τη σκοπιμότητα του φορολογικού κανόνα. Ουδετερότητα Η άσκηση αναπτυξιακής πολιτικής μέσω φοροαπαλλαγών και άλλων φορολογικών κινήτρων πρέπει να γίνεται με φειδώ και στη βάση συγκριτικών και ιστορικών στοιχείων που να αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητά τέτοιων κινήτρων. Το φορολογικό σύστημα πρέπει να διατηρείται κατά το δυνατόν ουδέτερο και μόνο σε απολύτως αιτιολογημένες περιπτώσεις να παρεκκλίνει από την ουδετερότητα υπέρ κάποιων περιοχών ή δραστηριοτήτων. Για να καταστεί σαφές το πόσο υποδεέστερης σημασίας είναι η παροχή φορολογικών κινήτρων σε σχέση με τη σταθερότητα και τη βεβαιότητα του όλου φορολογικού συστήματος, θα χρησιμοποιήσουμε και πάλι το παράδειγμα του επιχειρηματικού σχεδιασμού. Ας σκεφτούμε, ο καθένας από μας θα είχε περισσότερες πιθανότητες να επενδύσει σε μια χώρα στην οποία ξέρει εκ των προτέρων ότι ο συντελεστής φορολογίας εισοδήματος θα είναι υψηλός, λ.χ. 30%, αλλά υπάρχει μακρά φορολογική σταθερότητα που να εμπνέει επαρκή βεβαιότητα για τις προβλέψεις, ή σε μια χώρα με φορολογικά κίνητρα, αλλά στην οποία το σύνολο της φορολογικής νομοθεσίας μεταβάλλεται συνεχώς, και μάλιστα εντελώς αψυχολόγητα και χωρίς ίχνος μακρόπνοου σχεδιασμού, όπως η χώρα μας; Ο υψηλός φορολογικός συντελεστής μπορεί να συνεκτιμηθεί με τα απόλυτα και συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας και να οδηγήσει σε θετική επενδυτική απόφαση, ακόμη και χωρίς επενδυτικά κίνητρα. Η σχιζοφρενής φορολογική παράδοση δεν μπορεί να συνεκτιμηθεί με τίποτε, ανεξαρτήτως κινήτρων. ιαφάνεια και Ενημέρωση Οι φορολογικοί κανόνες, πέρα από σαφείς, πρέπει να καθίστανται και γνωστοί με κάθε πρόσφορο μέσο, με τη μέγιστη δυνατή απλότητα και σαφήνεια, ώστε να είναι εύκολη η πληροφόρηση αλλά και επαρκής για τη λήψη επιχειρηματικών αποφάσεων, ιδίως από τις μικρές επιχειρήσεις που έχουν περιορισμένη πρόσβαση (λόγω κόστους) σε υψηλής εξειδίκευσης οικονομικούς και φορολογικούς συμβούλους. Προκειμένου να συμμορφώνονται με τους φορολογικούς κανόνες, είναι απολύτως αναγκαίο οι φορολογούμενοι να είναι ενημερωμένοι για τις φορολογικές τους υποχρεώσεις, να κατανοούν το είδος τους και τη χρησιμότητά τους, τον τρόπο και τους όρους καταβολής τους, αλλά και τη διάθεση των πόρων που διαθέτουν στο κράτος. εν πέρασε απαρατήρητη και ήταν ορθή ως απόφαση η παράθεση ανάλυσης, στα εκκαθαριστικά σημειώματα του 2010, για το που κατευθύνεται κάθε Ευρώ φόρου που πλήρωσε ο φορολογούμενος. Η ασάφεια που αναφέραμε παραπάνω, σε συνδυασμό με την έλλειψη γνώσης του πραγματικού φορολογικού κόστους των συναλλαγών των επιχειρήσεων και των ιδιωτών, ενίοτε δε και με την αδυναμία κατανόησης της σκοπιμότητας και αναγκαιότητας των φορολογικών Σελ. 6 από 15

7 κανόνων, οδηγεί αναπόφευκτά σε μη τήρηση φορολογικών υποχρεώσεων και εν τέλει σε φοροδιαφυγή ή φοροαποφυγή. Έχοντας οριοθετήσει το πλαίσιο των προτάσεών μας ως προς τις βασικές ελλείψεις και ανάγκες του φορολογικού μας συστήματος, και στην κατεύθυνση ευχερέστερης υλοποίησης των προτάσεών μας, προτείνουμε παρακάτω συγκεκριμένες πρακτικές λύσεις τεχνικού χαρακτήρα, ώστε το σύστημα να γίνει πιο λειτουργό και φιλικό προς την υγιή επιχειρηματικότητα, να εμπεδώνει στους φορολογούμενους το αίσθημα του ίκαιου και ταυτόχρονα να γίνει πιο αποτελεσματικό στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. 3.1 Προαπαιτούμενα για την εφαρμογή των προτάσεων Ταχεία ανάπτυξη λογισμικού Παρότι βρισκόμαστε στην εποχή που η πληροφορική και η διεπαφή συστημάτων είναι το πλέον απλό και εύκολο για τον οποιοδήποτε, για τις Ελληνικές φορολογικές αρχές αποδεικνύεται εκ των πραγμάτων ό,τι πιο δύσκολο και χρονοβόρο. Βασική αιτία αυτού του προβλήματος είναι οι διαδικασίες προμηθειών του Ελληνικού ημοσίου, καθώς μια απλή προμήθεια ενός ειδικού λογισμικού μπορεί να καθυστερήσει μέχρι και 5 χρόνια να ολοκληρωθεί, με όλες τις δυσκολίες που μπορεί να συναντήσει κατά την διαδικασία. Επίσης, η αδυναμία διεπαφής των συστημάτων διαφορετικών προμηθευτών προσθέτει στο πρόβλημα. Επιπλέον, είναι εξαιρετικά δύσκολη η εσωτερική ανάπτυξη εφαρμογών, από μόνιμους προγραμματιστές, λόγω της ταχύτητας αλλαγής των τεχνολογιών και της ανάγκης δυναμικής κλιμάκωσης (scaling) των ομάδων ανάπτυξης αναλόγως προς τον όγκο των εφαρμογών που κάθε φορά απαιτείται. Προς αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, καταθέτουμε τις ακόλουθες δυο επιμέρους προτάσεις: Α. ΟΑΑΛΑΚ: Η ΓΓΠΣ έχει χρησιμοποιήσει πιλοτικά το σύστημα ανάπτυξης ΕΛ/ΛΑΚ (Ελεύθερο Λογισμικό / Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα) στο παρελθόν με επιτυχία. Προτείνουμε η ΓΓΠΣ να δημιουργήσει μια μόνιμη εσωτερική Ομάδα Αρχιτεκτονικής και Ανάπτυξης Λογισμικού Ανοιχτού Κώδικα (ΟΑΑΛΑΚ) που να λειτουργεί εφαρμόζοντας την μεθοδολογία ΕΛ/ΛΑΚ, χωρίς όμως να παρέχει δημόσια διαθέσιμο τον κώδικα και τις βάσεις δεδομένων που θα αναπτύσσονται. Η ομάδα αυτή θα είναι σε θέση να φέρει εις πέρας την ανάπτυξη μικρών εφαρμογών, αλλά και να προβαίνει σε μικροαλλαγές και επεμβάσεις σε πραγματικό χρόνο, ανάλογα με τις ανάγκες. Η βασική της λειτουργία, πάντως, θα είναι να αναλύει τις ανάγκες, να καταρτίζει την ανάλυση των απαιτήσεων, να σχεδιάζει τις εφαρμογές, να αναθέτει την ανάπτυξη, να εκτελεί την καθημερινή παρακολούθηση εξωτερικών ομάδων ανάπτυξης, να παραλαμβάνει των κώδικα και εν τέλει να τον εφαρμόζει στην πράξη. Με αυτόν τον τρόπο, γίνεται δυνατή και εύκολη η προσαρμογή διαφορετικών εξωτερικών ομάδων ανάπτυξης, ενώ η πρόοδος των εργασιών τους ελέγχεται κεντρικά από την ΓΓΠΣ μέσω της μεθοδολογίας ΕΛ/ΛΑΚ. Β. ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΛ/ΛΑΚ: Εφόσον συσταθεί η Ομάδα (ΟΑΑΛΑΚ), η ΓΓΠΣ θα μπορούσε να προκηρύξει διαγωνισμό με μοναδικό αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών ανάπτυξης λογισμικού με την μεθοδολογία ΕΛ/ΛΑΚ. Ειδικότερα, αντί να προκηρύσσει κάθε φορά διαγωνισμούς για την προμήθεια της Α ή της Β εφαρμογής, που βασίζονται κατά κανόνα στην εξαιρετικά χρονοβόρα διαδικασία PRINCE II και απαιτούν χιλιάδες ανθρωπομήνες για να τελειώσουν, θα προκηρύσσεται μια φορά, κάθε δυο ή τρία χρόνια, ένας διεθνής μειοδοτικός διαγωνισμός με μόνο αντικείμενο το κόστος της εργατοώρας ανάπτυξης λογισμικού και θα καταρτίζονται ταυτόχρονα συμβάσεις με τρεις τουλάχιστον αναδόχους. Θα μπορούσαν να τους ανατίθεται η ανάπτυξη του ιδίου κάθε φορά αντικειμένου και θα αμείβονται ανάλογα με την ταχύτητα παράδοσης και την ποιότητα του αποτελέσματος. Η ΟΑΑΛΑΚ της ΓΓΠΣ θα επιλέγει την πιο λειτουργική υλοποίηση και θα αμείβονται, ο πρώτος με 125%, ο δεύτερος με 75% και ο τρίτος με 50% της τιμής εργατοώρας που προσέφεραν, επί τον αριθμό εργατοωρών που χρειάστηκε ο πρώτος. Σελ. 7 από 15

8 Με αυτή την τεχνική, η ΓΓΠΣ θα ξεφύγει από τις χρονοβόρες διαγωνιστικές διαδικασίες και θα έχει όλο τον πηγαίο κώδικα, αλλά και την πλήρη γνώση των εφαρμογών που χρησιμοποιεί. Έτσι, η ανάπτυξη εφαρμογών θα γίνεται κατά βούληση και όποτε ακριβώς χρειάζεται. Ίσως φαινομενικά η μέθοδος να φαίνεται ως ακριβότερη (κατά 250% για την κάθε εργατοώρα), ωστόσο η εμπειρία μας στο outsourcing λογισμικού υποδεικνύει πως θα υπάρχει μεγάλη εξοικονόμηση αν συγκριθεί το συνολικό κόστος αυτής της διαδικασίας με το συνολικό κόστος διενέργειας διαγωνισμών κάθε φορά για την προμήθεια εφαρμογών, πολύ δε περισσότερο εάν ληφθεί υπόψη και το τεχνολογικό ρίσκο. Επιπλέον, ακόμη και αν υπάρχει ισχυρός αντίλογος για να μην εφαρμοστεί μια τέτοια πρόταση, πιστεύουμε πως ο βασικός στόχος της ΓΓΠΣ πρέπει να είναι η ταχύτητα, η ποιότητα ανάπτυξης, η ιδιοκτησία του παραγόμενου κώδικα και οι δυνατότητες διεπαφής, και όχι τόσο το κόστος των μερικών χιλιάδων Ευρώ που η προτεινόμενη λύση ίσως κοστίσει παραπάνω. Πιστεύουμε πως το δημόσιο συμφέρον προέχει της τήρησης της πεπατημένης Σύστημα Ολικής Αυτόματης ιασταύρωσης Τραπεζικών εδομένων, ΟΑ Τ Με τις τελευταίες νομοθετικές μεταρρυθμίσεις του φορολογικού μας συστήματος έχει δοθεί η δυνατότητα στις φορολογικές αρχές να αποκτούν πρόσβαση στους τραπεζικούς λογαριασμούς όταν το κρίνουν απαραίτητο. Όμως, η διαδικασία αυτή είναι αργή και δεν είναι καθολική. εν αφορά, δηλαδή, όλες τις πράξεις που γίνονται κάθε στιγμή από κάθε ΑΦΜ. Επίσης, λόγω του τραπεζικού απορρήτου και της πιθανότητας διαρροής των προσωπικών δεδομένων των φορολογούμενων, δε δύναται να γίνει καθολική διασταύρωση. Για την παράκαμψη αυτών των προβλημάτων προτείνουμε την εφαρμογή ενός συστήματος Ολικής και Αυτόματης ιασταύρωσης Τραπεζικών εδομένων (ΟΑ Τ ) για κάθε ΑΦΜ. Ο ΟΑ Τ θα είναι ένα υπολογιστικό σύστημα που θα είναι άμεσα συνδεδεμένο με ολόκληρο το Ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Θα έχει πρόσβαση σε όλες τις πράξεις που γίνονται κάθε μέρα και θα "ζει" στη Τειρεσίας Α.Ε. ή τη ΙΑΣ Α.Ε. Ο ΟΑ Τ θα έχει την εξής λειτουργία: Η ΓΓΠΣ θα σχεδιάσει έναν Αλγόριθμο Έλεγχου Τραπεζικών Πράξεων κατόπιν ανοιχτής διαβούλευσης. Ο αλγόριθμος αυτός θα εγκατασταθεί στο ΟΑ Τ και θα εφαρμόζεται στην διαδικασία των διασταυρώσεων. Η ΓΓΠΣ θα στέλνει ηλεκτρονικά, μέσω ασφαλούς γραμμής υψηλής ταχύτητας, εντολές διασταύρωσης με όλα τα απαραίτητα στοιχεία που διαθέτει για τον εκάστοτε ελεγχόμενο ΑΦΜ. Ο ΟΑ Τ θα "τρέχει" τη διασταύρωση αυτόματα και αποκλειστικά εντός των υπολογιστικών συστημάτων των Τραπεζών (σε κλειστό περιβάλλον για κάθε Τράπεζα), χωρίς να αποκαλύπτει τα δεδομένα στην ΓΓΠΣ και με την ολοκλήρωση της διασταύρωσης θα επιστρέφει στην ΓΓΠΣ μια πράσινη ή μια κόκκινη ένδειξη, σύμφωνα με το σχεδιασμό του και με το ερώτημα που κάθε φορά θα θέτει η ΓΓΠΣ, μαζί με ένα βαθμό απόκλισης για κάθε ΑΦΜ χωριστά. Έτσι, και τα απόρρητα στοιχεία κάθε φορολογούμενου θα διατηρούνται μακριά από ανθρώπινα μάτια, αλλά ταυτόχρονα και η ΓΓΠΣ θα έχει μια συνολική εικόνα όλων των φορολογουμένων με ταυτόχρονη ένδειξη φορολογικών παραβατών. Τα "κόκκινα" ΑΦΜ θα μεταφέρονται στο Σ ΟΕ για περεταίρω έλεγχο, ενώ τα πράσινα απλά δε θα ελέγχονται περαιτέρω. Με αυτόν τον τρόπο, διασφαλίζεται το απόρρητο και ταυτόχρονα ελαχιστοποιείται η φοροδιαφυγή, τουλάχιστον εκείνων που διαθέτουν καταθέσεις στις ελληνικές Τράπεζες. Σελ. 8 από 15

9 3.1.3 Περουσιολόγιο και «ιαύγεια» στις αγοραπωλησίες ακινήτων και κινητών αξιών Πέραν της Ολικής και Αυτόματης ιασταύρωσης Τραπεζικών εδομένων, η ΓΓΠΣ πρέπει να έχει άμεση πρόσβαση σε καθολικό περουσιολόγιο, που πρέπει να καταρτιστεί για όλα τα φυσικά και νομικά πρόσωπα στη χώρα, καθώς επίσης και σε όλες τις αγοραπωλησίες ακινήτων, σε όλη την Ελλάδα. Το Περουσιολόγιο φαίνεται να έχει δρομολογηθεί, κρίνεται ωστόσο απαραίτητη επιπλέον και η ύπαρξη ενός ηλεκτρονικού συστήματος καταγραφής των αγοραπωλησιών ακινήτων και κινητών αξιών μη εισηγμένων προς διαπραγμάτευση σε οργανωμένες αγορές. Το σύστημα αυτό θα λειτουργεί όπως το σύστημα «ιαύγεια», δηλαδή δια νομού δε θα έχει ισχύ καμμιά αγοραπωλησία ή μεταβίβαση ακίνητου ή κινητής αξίας αν η σχετική πράξη, μαζί με τα πλήρη στοιχεία των φορολογουμένων - συμβαλλομένων, δεν έχει αναρτηθεί στο σύστημα καταγραφής της ΓΓΠΣ. 3.2 Προτάσεις προτεραιότητας για το Φορολογικό Σύστημα Εφόσον τα τρία παραπάνω προαπαιτούμενα δρομολογηθούν, θα γίνει αυτομάτως δυνατή και η υλοποίηση των παρακάτω προτάσεων: Όλες οι επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών έως και να υπόκεινται σε λογιστικό σχήμα βάσει εκκαθαρισμένων πράξεων (cash based system) Προτείνουμε το σύστημα που ισχύει στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, όπως αναφέραμε ανωτέρω, να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα. Το 2011 ο Antonio Tajani, Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και υπεύθυνος για την επιχειρηματικότητα, πρότεινε 10 στο ετήσιο συνέδριο για τις μμε Επιχειρήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης να καθιερωθεί το λογιστικό σχήμα βάσει εκκαθαρισμένων πράξεων, για κύκλο εργασιών μέχρι Παρότι το να επιβάλλεται η φορολόγηση σε πράξεις που έχουν εξοφληθεί προκαλεί θετική πρώτη αντίδραση καθώς αποτελεί πράγματι δικαιότερη φορολόγηση, η εμπειρία μας έδειξε, ιδίως από συζητήσεις με υπηρεσιακούς παράγοντες του ΥΠΟΙΚ κατά την προετοιμασία του παρόντος εγγράφου, ότι προκαλεί σε κάποιους σκεπτικισμό με το φόβο ότι κάτι τέτοιο θα ήταν ανεφάρμοστο. Αυτό είναι συνέπεια του τόσο σφικτού νομοθετικού πλαισίου της ελληνικής φορολογίας, που περιγράφει σε εξαντλητική λεπτομέρεια τις διαδικασίες με αυστηρές ποινές για τυπικές παραβάσεις. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, πράγματι μια τόσο μεγάλη αλλαγή μοιάζει εκ προοιμίου ανεφάρμοστη. Αν όμως αποφασίσουμε ότι η φορολόγηση βάσει των εξοφλημένων πράξεων είναι δικαιότερη, υπάρχει τρόπος να εφαρμοστεί. Ήδη η αντικατάσταση του Κ.Β.Σ. από τον Κ.Φ.Α.Σ. και η πλήρης κατάργηση του θεσμού της θεώρησης στοιχείων που αναμένεται να γίνει εντός του έτους 2013 με αρχή εφαρμογής το 2014, σηματοδοτεί τον επαναπροσδιορισμό των προτεραιοτήτων του φορολογικού ελέγχου, από τον έλεγχο των παραστατικών (που αποδείχτηκε στην πράξη ατελέσφορος) στον έλεγχο του χρήματος. Αν, λοιπόν, μια πράξη τεκμηριώνεται ως προς την αυθεντικότητά της από το αν έχει εξοφληθεί, γιατί και ο φόρος να μην επιβάλλεται κατά την εξόφληση, όπως συμβαίνει στις ΗΠΑ και στην Βρετανία; (α) ιευκολύνσεις ελέγχου Πολύ συχνό φαινόμενο στον έλεγχο των μμε είναι η αμφισβήτηση συναλλαγών. Ένα από τα βασικά στοιχεία επιβεβαίωσης μιας αγοραπωλησίας είναι η ύπαρξη εξόφλησης και η πιστοποίησή της. Σε ένα λογιστικό σχήμα εκκαθαρισμένων πράξεων, αυτό γίνεται κατ αρχάς από τις ίδιες τις επιχειρήσεις. Προκειμένου να κάνουν την εγγραφή στα βιβλία τους, θα πρέπει να υπάρχει η εξόφληση και να 10 Σελ. 5 Simplified rules: VAT invoicing Σελ. 9 από 15

10 αποδεικνύεται. Έτσι, ο έλεγχος της εξόφλησης κάθε παραστατικού καθίσταται ουσιώδης πράξη προσδιορισμού του φόρου. Επιπλέον, εφαρμόζοντας το σύστημα Ολικής Αυτόματης ιασταύρωσης Τραπεζικών εδομένων που αναλύουμε παραπάνω, σε συνδυασμό με το Περουσιολόγιο και δεδομένου πως το νόμισμα σε κυκλοφορία είναι τρεις φόρες λιγότερο από το ύψος της εκτιμώμενης μαύρης οικονομίας, με έναν πρόχειρο υπολογισμό εκτιμούμε πως η προτεινόμενη λύση θα φέρει στα δημόσια ταμεία τουλάχιστον το 70% της τρέχουσας φορολογητέας ύλης που διαφεύγει. (β) Εικονικά πλαστά τιμολόγια θεωρήσεις βιβλίων και στοιχείων ΚΒΣ / ΚΦΑΣ Μια ευρύτατα διαδεδομένη μέθοδος απάτης - φοροκλοπής του Φ.Π.Α. είναι τα λεγόμενα πλαστά και εικονικά τιμολόγια. Σε ένα λογιστικό σχήμα εκκαθαρισμένων πράξεων οι δυνατότητες μια τέτοιας απάτης εξαφανίζονται, λόγω του ελέγχου της πραγματικής εξόφλησης. Ειδικότερα, με το υπάρχον σύστημα ένα θεωρημένο τιμολόγιο στα χέρια ενός εγκληματία είναι κάτι σαν «νόμισμα» ή «επιταγή», ένα λευκό χαρτί πάνω στο οποίο απλά γράφει ένα ποσό και αμέσως αποκτά τη δυνατότητα λ.χ. να συμψηφίσει τον Φ.Π.Α., να τον εισπράξει ως επιστροφή με τριγωνική ή πολυμερή συναλλαγή (χωρίς ποτέ να τον έχει πληρώσει) ή έστω να το καταχωρίσει ως δαπάνη, χωρίς κανείς να έχει τη δυνατότητα να ελέγξει ευχερώς αν η συναλλαγή είναι πραγματική. Η θεώρηση των στοιχείων δηλαδή λειτουργεί σαν κρατική νομιμοποίηση του εγγράφου που ενέχει θέση εν δυνάμει αξιόγραφου. Υπό το λογιστικό σχήμα εκκαθαρισμένων πράξεων, η θεώρηση βιβλίων και στοιχείων θα είναι άχρηστη, γιατί κανένα έγγραφο δεν θα έχει ισχύ μιας και ο ολικός τραπεζικός έλεγχος (μέσω ενός συστήματος όπως το προτεινόμενο στο ΟΑ Τ -) θα αποδεικνύει την ύπαρξη ή μη της συναλλαγής, κάνοντας τη φοροδιαφυγή μεγαλύτερης αξίας από τα κατ έτος να είναι σχεδόν αδύνατη. Ενδεικτικό είναι πως στις χώρες που εφαρμόζεται δεν υπάρχει καν θεώρηση βιβλίων και στοιχείων, ακόμα και τιμολογίων πώλησης ή δελτίων αποστολής (και όχι μόνο ΤΠΥ όπως έχει ανακοινωθεί για το 2014), καθώς και ότι και δε διαθέτουν νομοθεσία αντίστοιχη του Κ.Β.Σ./Κ.Φ.Α.Σ.. (γ) ικαστικό όφελος Και μόνο με την εφαρμογή των παραπάνω, αυτόματα, ένα μεγάλο μέρος της ύλης των φορολογικών υποθέσεων που παραπέμπεται στα ικαστήρια όλων των δικαιοδοσιών θα εκλείψει. Πλέον, δε θα είναι δυνατόν να καταδικάζεται φορολογούμενος που κατηγορείται πως δεν κατέβαλε φόρο για εισόδημα ή Φ.Π.Α. που ποτέ δεν εισέπραξε, αφού δε θα είναι καν εφικτή η βεβαίωση του φόρου πριν την είσπραξη. Εξάλλου, στις λοιπές υποθέσεις οι ελεγκτές θα έχουν και αρκετά και επαρκή μέσα για να αποδείξουν την πραγματική φορολογική απάτη ή φοροδιαφυγή. Ο επιχειρηματίας δε θα αισθάνεται διωκόμενος χωρίς λόγο και έτσι θα εμπαιδωθεί το αίσθημα της φορολογικής δικαιοσύνης. Μόνο η επιτάχυνση της ικαιοσύνης που θα λάβει χώρα από την απαλλαγή αυτού του βάρους θα προσθέσει αρκετές μονάδες στην ανταγωνιστικότητα της χώρας. Επιπλέον το ημόσιο θα απαλλαγεί από το επιπλέον κόστος όλων των δικών που γίνονται για το μόνο λόγο ότι, κάποια στιγμή στο παρελθόν και για λόγο που κανείς πια δε θυμάται, η χώρα επέλεξε το λάθος λογιστικό σχήμα. (δ) ιαχειριστικά οφέλη Όσο πιο μικρή η επιχείρηση, τόσο η διοικητική λογιστική (ενημέρωση διοίκησης επιχείρησης) ακολουθεί τις επιταγές της φορολογικής λογιστικής (ενημέρωση φορολογικής αρχής). Σε ένα λογιστικό σχήμα εκκαθαρισμένων πράξεων, ο προσδιορισμός του φορολογητέου αποτελέσματος ταυτίζεται εν πολλοίς (προ φορολογικής αναμόρφωσης) με το αποτέλεσμα της χρηματορροής, που βασικά ενδιαφέρει τον επιχειρηματία. Σελ. 10 από 15

11 Ο επιχειρηματίας, αντί να χάνει χρόνο και χρήμα σε μία εικονική φορολογική ενημέρωση, μαζί φυσικά με τον λογιστή του, αναζητώντας τεχνικούς τρόπους ώστε να εξασφαλίσει την απαραίτητη ρευστότητα για την καταβολή των ανείσπρακτων φόρων και την κάλυψη των λειτουργικών εξόδων της επιχείρησης, θα μπορεί μέσα από το σύστημα των εκκαθαρισμένων πράξεων να έχει καλύτερη εικόνα και προγραμματισμό των χρηματορροών της επιχείρησης. Τούτο, διότι θα χρησιμοποιεί την λογιστική πληροφορία για σωστή και έγκαιρη λήψη επιχειρηματικών αποφάσεων, βελτίωση της παραγωγικής διαδικασίας προϊόντων και όχι σε μη παραγωγικές ενέργειες, ακροβατώντας λογιστικά και φοροτεχνικά για να επιβιώσει. (ε) Πιθανή διαχειριστική επιβάρυνση Αναφορικά με τις επιχειρήσεις που τηρούν διπλογραφικό σύστημα, η λογιστική τήρηση δεν επιβαρύνεται ουσιαστικά, απλά με την κάθε πληρωμή μεταφέρεται σε λογαριασμό που υπολογίζεται στο φορολογητέο αποτέλεσμα το έσοδο ή το έξοδο αντίστοιχα. Αναφορικά με το απλογραφικό σύστημα, εδώ υπάρχει μια μικρή επιβάρυνση, καθώς στα απλογραφικά βιβλία δεν παρακολουθούνται οι ταμειακές πράξεις. Σε ένα λογιστικό σχήμα εκκαθαρισμένων πράξεων θα πρέπει να παρακολουθούνται οι εξοφλήσεις εσόδων κι εξόδων προκειμένου να προσδιορίζεται το φορολογητέο αποτέλεσμα. Ωστόσο, η επιβάρυνση αυτή θα είναι για τις επιχειρήσεις αμελητέα μπροστά στο όφελος που περιγράψαμε ανωτέρω. (στ) Φ.Π.Α. Αν η φορολογία εισοδήματος βασιστεί στις πληρωμές φαίνεται να δημιουργείται πρόβλημα με τον Φ.Π.Α., ο οποίος ακολουθεί την τιμολόγηση. Εν τω μεταξύ, ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα του ΦΠΑ είναι ότι ο πωλητής οφείλει να τον αποδώσει ακόμα κι αν δεν έχει πληρωθεί, οπότε αναιρεί ένα από τα βασικότερα οφέλη του λογιστικού σχήματος εκκαθαρισμένων πράξεων. Η λύση σε αυτό το πρόβλημα θα μπορούσε να είναι η εξής: στις τιμολογήσεις μεταξύ επιτηδευματιών, ο ΦΠΑ να αποδίδεται από τον λήπτη-αγοραστή κι όχι από τον πωλητή. ηλαδή αν κάποιος πουλά με τιμολόγιο, δεν επιβαρύνει την τιμή με ΦΠΑ. Τον ΦΠΑ τον πληρώνει ο αγοραστής με την περιοδική δήλωση. Αν μεν είναι επιτηδευματίας με δραστηριότητα που υπόκειται σε ΦΠΑ, από τη μια οφείλει τον Φ.Π.Α. (στον αγοραστή του) αλλά από την άλλη έχει δικαίωμα να τον εκπέσει (βάσει των προμηθειών του), οπότε δεν υπάρχει εκταμίευση. Τα δυο ποσά εμφανίζονται στην περιοδική δήλωση και αλληλοεξουδετερώνονται. Αν η δραστηριότητά του δεν υπόκειται σε ΦΠΑ, όπως λ.χ. ένας ασφαλιστής, πληρώνει τον ΦΠΑ με έκτακτη δήλωση. Αν ένας επιτηδευματίας που υπόκειται σε ΦΠΑ κάνει αγορά για την οποία δεν υπάρχει δικαίωμα έκπτωσής του (π.χ. έξοδα συντήρησης Ι.Χ., αγορά τροφίμων για κέρασμα κλπ) πληρώνει τον ΦΠΑ που αναλογεί με την περιοδική δήλωση. Με τον τρόπο αυτό, δεν υπάρχει πλέον το πρόβλημα να υποχρεώνεται ο πωλητής να αποδώσει ΦΠΑ τον οποίο δεν έχει εισπράξει. Υπόχρεος απέναντι του κράτους είναι ο επιτηδευματίας που έκανε την αγορά. Νοείται, βεβαίως, ότι οι πωλήσεις λιανικής, ακόμη και με πίστωση, θα επιβαρύνονται με ΦΠΑ το οποίο θα πρέπει να αποδίδει ο πωλητής. Επιπλέον, με αυτόν τον τρόπο δεν είναι εφικτή και η κλοπή του ΦΠΑ με λήψη εικονικών ή πλαστών τιμολογίων. Σε συνδυασμό με το cash based σύστημα, ο λόγος ύπαρξης πλαστών και εικονικών πρακτικά εξουδετερώνεται. Στο Ηνωμένο Βασίλειο όπου ισχύει το καθεστώς Φ.Π.Α. (και όχι ο φόρος πωλήσεων, "sales tax" που ισχύει στις ΗΠΑ), ακολουθείται η αρχή «δεν πλήρωσες ΦΠΑ, δεν μπορείς να συμψηφίσεις ΦΠΑ» που προσομοιάζει με την προτεινόμενη λύση. Σελ. 11 από 15

12 (ζ) Πάγιος Εξοπλισμός Αποσβέσεις Οι αποσβέσεις είναι ίσως η μόνη δαπάνη που δεν θα μπορεί να υπολογιστεί με την εξόφληση της συναλλαγής. Στην περίπτωση αυτήν, ο πάγιος εξοπλισμός της επιχείρησης θα εμφανίζεται απαξιωμένος από τη στιγμή της εξόφλησής του, γεγονός που θα επηρέαζε σημαντικά τις λογιστικές καταστάσεις. Μιλώντας όμως για μμε, θα μπορούσε να συμφωνηθεί ότι πάγιος εξοπλισμός αξίας μέχρι θα μπορούσε να αποσβεστεί 100%, οπότε για αυτές τις πράξεις θα μπορούσε να εφαρμοστεί η απόσβεση με την εξόφληση του παγίου. Ήδη ισχύει το όριο των για εφ άπαξ εξόφληση. Το όριο των είχε προταθεί στο προηγούμενο φορολογικό νομοσχέδιο, ωστόσο τελικά δεν ψηφίσθηκε. (η) Επενδύσεις από Επιχειρηματικούς Αγγέλους Ιδιώτες Επενδυτές (Angel Investors) Χαρακτηριστικό του λογιστικού σχήματος βάσει εκκαθαρισμένων πράξεων είναι το λεγόμενο «write-off», που στην ελληνική μπορεί να αποδοθεί ως "έκπτωση". Αν ένας ιδιώτης επενδυτής, από τα ήδη φορολογημένα του εισοδήματα, επενδύσει ένα πόσο 100 σε μια εταιρεία και η εταιρεία, παρά την προσπάθεια της να επιτύχει τους στόχους της, αντιμετωπίσει πρόβλημα και πτωχεύσει, τότε ο ιδιώτης επενδυτής έχει το δικαίωμα να κάνει write-off το ποσό της επένδυσης που έχασε από τα μελλοντικά του εισοδήματα. Με το υφιστάμενο Ελληνικό σύστημα, αν η ζημία του ιδιώτη επενδυτή ήταν 100, αυτή θα παραμείνει 100. Αντίθετα, στο προτεινόμενο σύστημα αν ο φορολογικός συντελεστής είναι λ.χ. 45%, με το write-off η ζημιά του θα είναι μόνο 55, γιατί τα υπόλοιπα θα τα λάβει ως αφαίρεση φόρου από τα νέα του εισοδήματα. Έτσι, οι Αμερικανοί και Βρετανοί ιδιώτες μικροεπενδυτές σε μη εισηγμένες επιχειρήσεις (Angel Investors) όταν κάνουν επενδύσεις γνωρίζουν πως σε περίπτωση αποτυχίας θα χάσουν μόνο το περίπου 1/2-2/3 της επένδυσης τους, μιας και θα εξισορροπήσουν την όποια απώλεια με την φορολογία του εισοδήματος τους. Αυτή η πολιτική αποτελεί τεράστιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τις χώρες που την εφαρμόζουν στο επενδυτικό πεδίο γιατί περιορίζει σημαντικά το ρίσκο που αναλαμβάνει ένας επενδυτής σε μια νέα επιχείρηση με αποτέλεσμα να αυξάνεται σημαντικά η επένδυση κεφαλαίων στις startup (νεοσύστατες) επιχειρήσεις, που αποτελούν παγκοσμίως τη μεγαλύτερη μηχανή παραγωγής νέων θέσεων εργασίας. Συμπερασματικά Αλλάζοντας το Ελληνικό Λογιστικό Σχήμα με φορολόγηση βάσει εκκαθαρισμένων συναλλαγών λύνεται ένα μεγάλο πρόβλημα των επιχειρήσεων, που καλούνται συχνά να πληρώσουν φόρο μην έχοντας την ρευστότητα να ανταποκριθούν. Οι μμε θα ψάχνουν πόρους μόνο για τις επιχειρηματικές τους ανάγκες κι όχι για τις φορολογικές, καθώς αυτές θα καλύπτονται από τη δραστηριότητα της επιχείρησης. Με τον τρόπο αυτόν τονώνεται σημαντικά η φορολογική συνείδηση. Ειδικά σε αυτά τα χρόνια της κρίσης, η αδυναμία πληρωμής των φορολογικών υποχρεώσεων αναγκάζει ακόμα και συνεπείς επιχειρήσεις να αποκρύπτουν φορολογική ύλη μέχρις ότου να είναι σε θέση να ανταποκριθούν. Όταν όμως «βαπτίζεσαι», δυστυχώς, στη φοροδιαφυγή εξ ανάγκης, εύκολα μετά συνηθίζεις σε αυτήν... Επιπλέον, σε μια εποχή που ο τραπεζικός δανεισμός είναι κυριολεκτικά ανύπαρκτος και κύριο φορολογικό ζήτημα είναι η ρύθμιση των φορολογικών υποχρεώσεων, θα επανέλθει ένα μέρος της πίστωσης, καθώς θα ενισχυθεί η χορήγηση πίστωσης μεταξύ των επιχειρήσεων. Σελ. 12 από 15

13 Τέλος, είναι προφανές πως η υιοθέτηση του προτεινόμενου Λογιστικού Σχήματος θα απελευθερώσει δυνάμεις και κεφάλαια για την επίλυση ουσιαστικότερων θεμάτων τόσο στις επιχειρήσεις, όσο και τις υποθέσεις δημοσίων εσόδων Εφαρμογή κανόνων διακανονισμού / απαλλαγής χρεών προς το ημόσιο και ολική κατάργηση ποινών για ληξιπρόθεσμα Είναι απαραίτητη η εφαρμογή και στην Ελλάδα των κανόνων διακανονισμού και απαλλαγής χρεών 11 κατά τα πρότυπα των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου. Με μια απλή ανάγνωση των κανόνων των ΗΠΑ, είναι κατανοητή η τεράστια απόκλιση της χώρας μας σε αυτόν τον τομέα. Επίσης, κρίνεται επιτακτικά αναγκαίο το ημόσιο να προσφεύγει στην ποινική ικαιοσύνη μόνο αν έχει επαρκή στοιχεία για υπαίτια συμπεριφορά του φορολογούμενου, και όχι σε κάθε περίπτωση αδυναμίας. Είναι αδιανόητο επιχειρηματίες να διώκονται ανηλεώς, ως κοινοί εγκληματίες, κατά παράβαση της Χάρτας των Ανθρωπίνων ικαιωμάτων του ΟΗΕ, μόνο και μόνο επειδή δεν μπορούν να πληρώσουν το φόρο που επιβαρύνθηκαν βάσει του ισχύοντος συστήματος προσδιορισμού εικονικής φορολογητέας ύλης που παράγει το Ελληνικό Λογιστικό Σχήμα. Η διοικητική αυθαιρεσία στην Ελλάδα έχει φτάσει στο απίστευτο σημείο να διώκει μέχρι και ανήμπορους ανθρώπους την στιγμή που δεν τους προσφέρει απόλυτος τίποτα (ποινικές διώξεις για οφειλές ΟΑΕΕ ακόμα και σε ανέργους αυτοαπασχολούμενους). Κανένας δεν πρέπει να διώκεται στην βάση αυθαίρετων και εικονικών υπολογισμών, χωρίς ακράδαντα στοιχεία που να υποδεικνύουν υπαίτια συμπεριφορά, και μάλιστα με συνοπτικές και εν πολλοίς αυτοματοποιημένες δίκες Ανάρτηση και κωδικοποίηση όλων των φορολογικών, αποφάσεων, εγκύκλιων, νόμων κτλ. σε ειδική ηλεκτρονική πύλη ενημέρωσης για τους πολίτες Είναι απαραίτητο οι πολίτες να μπορούν να τηρούν το κανόνα «άγνοια νόμου δε συγχωρείται». Σήμερα με τον όγκο και την πολυπλοκότητα της φορολογικής νομοθεσίας και των συμπληρωματικών διοικητικών αποφάσεων και εγκυκλίων είναι σχεδόν αδύνατον ένας πολίτης να γνωρίζει πλήρως τη νομοθεσία που διέπει τα φορολογικά θέματα. Θα πρέπει, με ευθύνη της ΓΓ Ε, να κωδικοποιηθεί όλη η φορολογική νομολογία και να αναρτηθεί σε ειδικό ιστότοπο φορολογικής ενημέρωσης (portal) με τρόπο ώστε να είναι κατανοητή σε όλους. Ήτοι, να ομαδοποιηθεί, να συμπεριλαμβάνει παραδείγματα και σενάρια, στα πρότυπα του Internal Revenue Manual 12 (IRM) της Αμερικανικού IRS. 3.3 Προτάσεις για τη φορολογία Όλα τα εισοδήματα σε μια κλίμακα χωρίς καμμιά εξαίρεση Η φορολογική ισότητα επιτάσσει όλοι οι φορολογούμενοι να φορολογούνται με ακριβώς τον ίδιο τρόπο, ανεξαρτήτως της πηγής και της φύσης των εισοδημάτων τους. εν υπάρχει πιο δίκαιος κανόνας, αλλά ούτε και κανένας άλλος σύμφωνος προς το Σύνταγμά μας, από τον κανόνα ίση φορολόγηση για ίση φοροδοτική ικανότητα. 11 Be Forgiven of Tax Debt 12 Internal Revenue Manual Σελ. 13 από 15

14 3.3.2 Φορολόγηση φυσικών προσώπων. Όλα τα εισοδήματα (μισθών, συντάξεων, μερισμάτων, κεφαλαίου και υπεράξιας κεφαλαίου) να υπόκεινται σε μια κλίμακα ανεξάρτητα την πηγή ή την φύση τους, με ανωτάτη φορολογία το 36% και με απαλλαγή για εισοδήματα κάτω του επιπέδου της φτώχειας, ανάλογα με τον αριθμό των προστατευόμενων μελών. Να καταργηθεί δια παντός η προκαταβολή φόρου (και για τις επιχειρήσεις) σαν έννοια από το Ελληνικό φορολογικό σύστημα ως άδικη, άνιση και εσφαλμένη ακόμη και για τα δημόσια έσοδα, λόγο της εικονικότητας που προάγει. Να καταργηθεί το προφανέστατα αντισυνταγματικό τέλος επιτηδεύματος. Είναι αδιανόητο στον πολιτισμένο κόσμο το κράτος να απαιτεί συνδρομή από κάποιον μόνο και μόνο για να επιχειρήσει, ακόμη και για να ανοίξει ένα μικρό λογιστικό γραφείο στο χωριό του. Να καταργηθούν όλοι οι φόροι κατοχής για περιουσιακά στοιχεία άξιας κάτω των , καθώς και όλοι οι φόροι κληρονομιάς / γονικής παροχής σε συγγενείς πρώτου βαθμού για αξίες ύψους μέχρι Φορολόγηση επιχειρήσεων Για τη φορολόγηση όλων των επιχειρήσεων, μη εξαιρουμένων των ατομικών, ένα σταθερό ποσοστό 20% είναι αρκετή φορολογική επιβάρυνση, με έκπτωση για τις νέες επιχειρήσεις στο 50% του ίδιου ποσοστού (ήτοι, τελική επιβάρυνση 10%) για τα πρώτα 3 χρόνια της κερδοφορίας τους μέσα στα 5 πρώτα χρόνια μετά την ίδρυση, κι εφόσον το 51% των μετόχων είναι ηλικίας μέχρι 35 ετών ή επιχειρούν για πρώτη φορά, παροχή ειδικών προσωπικών φοροαπαλλαγών έως και 100% του εισοδήματος από τη συγκεκριμένη πηγή για το ίδιο διάστημα. Περαιτέρω, φορολόγηση μερισμάτων των φυσικών πρόσωπων με ειδική κλίμακα εξίσωσης τέτοια, ώστε όλα τα φυσικά πρόσωπα, στο άθροισμα όλων των εισοδημάτων τους, να έχουν τελικά ακριβώς την ίδια επιβάρυνση (με ανώτατη κλίμακα το 36%) ανεξαρτήτως της πηγής από την οποία προκύπτει το εισόδημα. Μηδενική φορολόγηση στα μερίσματα μη κατοίκων, όταν προέρχονται από χώρες με τις οποίες η Ελλάδα έχει υπογράψει σύμφωνο «αποφυγής διπλής φορολογίας» και «ανταλλαγής φορολογικών δεδομένων» (Συνεργαζόμενες Χώρες). Αν δεν λαμβάνει το μέρισμα φυσικό πρόσωπο θα πρέπει και οι χώρες από όπου προέρχονται οι μέτοχοι των νομικών πρόσωπων να έχουν με τη χώρα μας σύμφωνο «αποφυγής διπλής φορολογίας» και «ανταλλαγής φορολογικών δεδομένων» προκειμένου να απαλλαγούν από τη φορολόγηση των μερισμάτων Προσωπική φορολογική ενημερότητα διαχειριστών Είναι αδιανόητο οι Τράπεζες να κωλύουν την χρηματοδότηση των επιχειρήσεων αν ο διαχειριστής μιας επιχείρησης δεν έχει προσωπικά φορολογική ενημερότητα. εν επιτρέπεται η προσωπική αδυναμία ενός προσώπου να μπορεί να συμπαρασύρει μια ολόκληρη υγιή επιχείρηση στην καταστροφή. Η φορολογική ενημερότητα να εξετάζεται από τις τράπεζες σε σχέση με το συνολική εικόνα της επιχείρησης, γιατί διαφορετικά ένα μικρό πρόβλημα, στιγμιαίο ίσως, ανάγεται σε άμεσο κίνδυνο κατάρρευσης οδηγώντας εργαζόμενους στην ανεργία Φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίου Επιβάλλεται η άμεση κατάργηση του φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίου, φόρου που δεν απαντάται σχεδόν πουθενά αλλού στην Ευρώπη, καθώς βάλλει ευθέως κατά της ανταγωνιστικότητας της χώρας θίγοντας τις άμεσες επενδύσεις και ιδίως την προσέλκυση κεφαλαίων σε νεοσύστατες (startup) επιχειρήσεις. Σελ. 14 από 15

15 3.3.6 Τμήμα Ενδοομιλικών Συναλλαγών (Transfer Pricing) Να στελεχωθεί το Τμήμα Ελέγχου Ενδοομιλικών Συναλλαγών επαρκώς και να αποκτήσουμε συνεργασία με φορολογικές αρχές άλλων χωρών για την καταπολέμηση της εν λόγω πρακτικής Κόστος τραπεζικών ηλεκτρονικών συναλλαγών Η δυνατότητα των επιχειρήσεων να συναλλάσσονται μέσω ηλεκτρονικών τραπεζικών συναλλαγών (ebanking) είναι μια δυνατότητα που θα υποβοηθήσει τα μέγιστα σε ένα λογιστικό σύστημα βασισμένο στις εκκαθαρισμένες πράξεις. Η πολιτεία οφείλει να νομοθετήσει σχετικά ώστε το τραπεζικό σύστημα να αποδίδει τα διατραπεζικά εμβάσματα αυθημερόν (χωρίς valuer), όπως επίσης και να μειώσει το κόστος αυτών των συναλλαγών, που σε αρκετές περιπτώσεις είναι αδικαιολόγητα υψηλό. Η Ομάδα Θεσμικών Παρεμβάσεων και Προτάσεων της ΟΕΣΥΝΕ Οι παραπάνω προτάσεις έχουν προκύψει μέσα από διαβούλευση νέων επιχειρηματιών τα τελευταία δέκα χρόνια και τις έχουν επιμεληθεί τα ακόλουθα μέλη της ΟΜΑ ΑΣ ΘΕΣΜΙΚΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ του ΟΕΣΥΝΕ: 1. Ευάγγελος ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΟΣ, Ηλεκ. Μηχανικός, Επιχειρηματίας 2. Χρόνης ΚΑΡΑΧΑΛΙΟΣ, Ηλεκ. Μηχανικός, Επιχειρηματίας 3. ρ. Ιωάννης ΣΑΛΑΜΟΥΡΗΣ, Καθηγητής, Οικονομολόγος, Επιχειρηματίας 4. Όλγα ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ, Πολιτική Επιστήμων, Επιχειρηματίας 5. Φαίη ΟΡΦΑΝΟΥ, ικηγόρος, τ. Ειδική Γραμματέας Ευρωπαϊκών Πόρων Υπ.Παιδείας 6. ρ. Γιώργος ΠΑΠΠΑΣ, ικηγόρος Πατεντών (Patent Att.), Ηλεκ. Μηχανικός, MBA 7. Κωνσταντίνος ΠΑΡΙΣΣΗΣ, ικηγόρος & Οικονομολόγος, Καθηγητής ΕΣ Α 8. ρ. Παναγιώτης ΚΟΛΛΑΣ, Οικονομολόγος ( ημόσια Οικονομικά), Επιχειρηματίας 9. Ελευθέριος ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ, Πολιτικός Επιστήμων, Επιχειρηματίας, τ. Ειδικός Γραμματέας Ανταγωνιστικότητας του Υπουργείου Ανάπτυξης 10. Μιχάλης ΣΤΑΓΚΟΣ, Πολιτικός Επιστήμων - Επικοινωνιολόγος, Επιχειρηματίας 11. Αγαμέμνων ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ, Οικονομολόγος, Φοροτεχνικός, Επιχειρηματίας Είμαστε στη διάθεση σας για κάθε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση. Ευάγγελος Αχιλλόπουλος Ανδρέας Στεφανίδης Επικεφαλής ομάδας Θεσμικών Παρεμβάσεων και Προτάσεων ΟΕΣΥΝΕ Πρόεδρος ΟΕΣΥΝΕ Σελ. 15 από 15