ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜEΝΩΝ

Transcript

1 ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜEΝΩΝ

2

3 ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ ΑΘΗΝΑ 2010

4 Συντονισµός και επιµέλεια έκδοσης Γιώργος Μυλωνάκης Επιλογή και επιστηµονική επεξεργασία κειµένων Ευαγγελία Ρουµπή Τεχνική επεξεργασία Ελένη Ταβανίδου Για την προετοιµασία της Έκθεσης Πεπραγµένων εργάστηκε το σύνολο του προσωπικού της Επιτροπής Ανταγωνισµού. Η Έκθεση Πεπραγµένων της Επιτροπής Ανταγωνισµού διατίθεται σε ηλεκτρονική µορφή στην ιστοσελίδα της Αρχής:

5 ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ Μήνυμα του Προέδρου Ο Απολογισµός του έργου της Επιτροπής Ανταγωνισµού που ακολουθεί, αφορά τη συνοπτική παρουσίαση των κυριότερων δράσεων που σχεδιάστηκαν και πραγµατοποιήθηκαν µε την ανάληψη των καθηκόντων µου, ως Προέδρου της Επιτροπής Ανταγωνισµού, το Σεπτέµβριο του 2009 µέχρι το τέλος του Το έργο που επιτελέστηκε στο διάστηµα αυτό αλλά και µεταγενέστερα, - για το οποίο θα ακολουθήσει νέα ενη- µέρωση - είναι απόρροια µιας συγκεκριµένης φιλοσοφίας και αντίληψης του υπογράφοντος και των συνεργατών του στην Επιτροπή. Ορόσηµο η δηµιουργία ικανών και αναγκαίων συνθηκών διάχυσης των ωφελειών από την ε- λεύθερη και απρόσκοπτη λειτουργία της αγοράς, προς τους καταναλωτές αλλά και τις ίδιες της ε- πιχειρήσεις. Η δυσµενής οικονοµική και κοινωνική συγκυρία, επέβαλε εγρήγορση και συγκεκριµένη στόχευση προκειµένου να παραχθεί η µέγιστη δυνατή αποτελεσµατικότητα. Υποθέσεις σε κρίσιµες αγορές (ακτοπλοϊκές µεταφορές, ζυθοποιία, ιχθυοκαλλιέργειες, καύσιµα και λιανε- µπόριο) προτεραιοποιήθηκαν. Η απογραφή των εκκρεµών υποθέσεων (κυρίως καταγγελιών), προτάχθηκε ούτως ώστε να γίνει η καλύτερη δυνατή αξιολόγηση και επιλογή των υποθέσεων, αλλά και η καλύτερη δυνατή εκµετάλλευση των ανθρώπινων πόρων της Αρχής. H επιβαλλόµενη διαφάνεια υπαγόρευσε τη δηµοσιοποίηση στους πολίτες και τον επιχειρηµατικό κόσµο των κριτηρίων προτεραιοποίησης. Η κατά χρόνο προτεραιότητα στις καταγγελίες παραχώρησε τη θέση της στην εξέταση αυτεπάγγελτων ερευνών και καταγγελιών που θα µπορούσαν να µεγιστοποιήσουν τη συστηµική της επίδραση στην αγορά προς όφελος των καταναλωτών. II

6 Με πρόταξη την αξιολόγηση του δηµοσίου συµφέροντος δόθηκε προτεραιότητα σε αυτεπάγγελτες έρευνες (ή καταγγελίες) που αφορούν: Αγορές προϊόντων και υπηρεσιών καίριας σηµασίας για τον Έλληνα καταναλωτή, όπου η αντιµονοπωλιακή πρακτική έχει σηµαντικό αντίκτυπο στην συγκράτηση των τιµών. Αγορές όπου στην Ελλάδα, συγκριτικά µε άλλες χώρες της ΕΕ υπάρχουν υψηλότερες τιµές ή/και χαµηλότερη ποιότητα υ- πηρεσιών. Περιπτώσεις αντιανταγωνιστικών πρακτικών µε σωρευτικό πολλαπλασιαστικό αποτέλεσµα (πρακτικών δηλαδή που ακολουθούνται από περισσότερες επιχειρήσεις, οι οποίες µετακυλίουν τις αυξηµένες τιµές σε ενδιάµεσες επιχειρήσεις ή στους καταναλωτές), και Συγκεκριµένους τοµείς της οικονοµίας όπου παρατηρούνται στρεβλώσεις του ανταγωνισµού, π.χ. στον κλάδο των χρη- µατοπιστωτικών υπηρεσιών, στον τοµέα των ελευθέρων επαγγελµάτων, ή σε αγορές δηµοσίων προµηθειών, οι οποίοι ε- µπίπτουν στους στρατηγικούς στόχους και στις προτεραιότητες δράσης της Ε.Α. Παράλληλα, ιδιαίτερη έµφαση, δόθηκε στην ενίσχυση της διαφάνειας και την απλοποίηση των διαδικασιών γνωστοποίησης των καταγγελιών και των συγκεντρώσεων, προς διευκόλυνση των επιχειρήσεων και των δικηγορικών εταιριών. Στο πλαίσιο αυτό εκδόθηκε σειρά από κατευθυντήριες γραµµές και έντυπα: Έντυπο γνωστοποίησης συµπράξεων κατά το άρθρο 21 του ν. 703/1977 Έντυπο γνωστοποίησης συγκεντρώσεων κατά το άρθρο 4α του ν. 703/1977 Έντυπο γνωστοποίησης συγκεντρώσεων Μέσων Ενηµέρωσης κατά τα άρθρα 4α ν. 703/1977 και 3 του ν.3592/2007 Έντυπο καταγγελιών για παραβάσεις του ν. 703/1977 Ανακοίνωση σχετικά µε τα κριτήρια της κατά προτεραιότητα εξέτασης υποθέσεων Ανακοίνωση για το νέο Πρόγραµµα Ε- πιείκειας (για την απαλλαγή ή µείωση προστίµων για τη παρουσίαση/κατάθεση στοιχείων από τις εµπλεκόµενες επιχειρήσεις που αποδεικνύουν τη συµµετοχή τους σε καρτέλ) Ανακοίνωση για τη διαδικασία υποβολής και αποδοχής δεσµεύσεων κατά το άρθρο 9 ν. 703/1977 για τη παύση της πιθανολογούµενης παράβασης των άρθρων 1, 2 ν. 703/1977 και 81, 82 ΣυνθΕΚ. Κρίσιµα διοικητικής φύσεως και χαρακτήρα ζητήµατα, ως απόρροια και του ν.3784/2009, δεν υστέρησαν. Σχέδια Προεδρικών ιαταγµάτων και Υπουργικών Αποφάσεων στάλθηκαν αρµοδίως µε αντικείµενα όπως: η επανασύσταση του γραφείου νοµικής υποστήριξης µε κύριο ρόλο την δικαστική και εξωδικαστική εκπροσώπηση της Ε.Α. η αναθεώρηση του Κανονισµού Λειτουργίας και ιαχείρισης της Ε.Α. η επεξεργασία νέου Προεδρικού ιατάγ- µατος για τον Οργανισµό της Ε.Α. η έκδοση Κοινής Απόφασης των Υπουργών Οικονοµίας, Ανταγωνιστικότητας & Ναυτιλίας και Οικονοµικών για την παροχή συµβουλευτικών υπηρεσιών στην Επιτροπή Ανταγωνισµού από ειδικούς και εµπειρογνώµονες. Η αναµόρφωση του εθνικού δικαίου του ανταγωνισµού από τη νοµοπαρασκευαστική επιτροπή µε συµµετοχή διακεκρι- µένων νοµικών και οικονοµολόγων υπό την προεδρία µου. Παράλληλα, προωθήθηκαν επιτυχώς και διοικητικές εκκρεµότητες που αφορούσαν την ολοκλήρωση της µέσω ΑΣΕΠ διαδικασίας για την επιλογή 38 νέων στελεχών (οικονοµολόγων και νο- µικών) που έδωσαν νέες δυνατότητες παραγωγής III

7 ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ έργου σε µια Επιτροπή που για όλη τη χώρα διέθετε τέσσερα µόλις στελέχη στη Νοµική Υπηρεσία. Επίσης, δροµολογήθηκε η επιλογή νέου Προϊσταµένου της Γενικής ιεύθυνσης, που επί έτη παρέµενε κενή, ενώ εντατικοποιήθηκε η συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών µε άλλους εθνικούς (Γενική Γραµµατεία Καταναλωτή, Παρατηρητήριο Τιµών, ΡΑΕ, ΕΕΤΤ, κλπ), αλλά και µε διεθνείς φορείς, όπως το Ευρωπαϊκό ίκτυο Ανταγωνισµού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και το ιεθνές ίκτυο Ανταγωνισµού του ΟΟΣΑ. Η παρούσα οικονοµική κρίση, δεν αφήνει, όπως είναι ευνόητο, περιθώρια επιλογής. Η διασφάλιση της ανταγωνιστικής λειτουργίας της αγοράς, είναι πέραν από επιδίωξη και αναγκαιότητα. Η πολυπόθητη ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, εξελίσσεται σε νέο εθνικό στοίχηµα και αποτελεί µια πολυσύνθετη προσπάθεια, που απαιτεί τη συνεργασία και τη συνεργία όλων των εµπλεκοµένων φορέων. Έχω απόλυτη συναίσθηση, ότι η Επιτροπή Ανταγωνισµού αποτελεί σηµαντικό κρίκο αυτής της αλυσίδας. Χρόνιες στρεβλώσεις και παθογενείς αντιλήψεις για το ρόλο του κράτους στη λειτουργία της οικονοµίας, πρέπει να εξαλειφθούν καθώς ταλαιπωρούν και βασανίζουν την εγχώρια αγορά, περιορίζουν τις δυνατότητες της οικονοµίας και στρέφονται ουσιαστικά, εν τέλει, όχι µόνο εναντίον των καταναλωτών, αλλά και της ίδιας της επιχειρηµατικής δράσης. Με αυτά τα δεδοµένα, επιδίωξη µας, είναι η ε- ντατικοποίηση των προσπαθειών για σοβαρές και σηµαντικές ρήξεις. Ρήξεις που θα συµβάλλουν στην συνολικότερη προσπάθεια εξυγίανσης και ανασυγκρότησης της «γκρίζας» σηµερινής οικονοµικής µας πραγµατικότητας. Με την συµπαράσταση των φορέων της αγοράς, των πολιτώνκαταναλωτών αλλά κυρίως της Πολιτείας, µπορούµε να προσφέρουµε ουσιαστικές και µόνιµες λύσεις, επ ωφελεία όχι µόνο των καταναλωτών, αλλά εν γένει και της επιχειρηµατικής κοινότητας, που εύλογο είναι να επιθυµεί ένα «υγιές» και «καθαρό», από πλευράς συνθηκών ανταγωνισµού, περιβάλλον. Τονίζω αυτή την ανάγκη στήριξης, καθώς είναι γνωστό ότι Θεσµοί, και ειδικά οι Ανεξάρτητες Αρχές, φέρνουν αποτέλεσµα όταν τυγχάνουν α- ποδοχής από την κοινωνία, από την οποία ουσιαστικά και αντλούν τη νοµιµοποίηση της δράσης τους. Αυτό είναι το προσωπικό µου όραµα και στοίχηµα. Και η αποδοχή αυτή, δεν µπορεί παρά να είναι το αποτέλεσµα αντικειµενικού απολογισµού και αντικειµενικής κριτικής, η οποία βοηθά όλους µας να γινόµαστε όχι µόνο καλύτεροι, αλλά κυρίως αποτελεσµατικότεροι. ηµήτριος Κυριτσάκης Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισµού Αντιπρόεδρος ε.τ. Αρείου Πάγου IV

8 «Κάθε άνθρωπος, στο βαθµό που δεν καταπατά τους κανόνες δικαίου, είναι απόλυτα ελεύθερος να επιδιώκει µε το δικό του τρόπο το δικό του συµφέρον και να ρίχνει την εργατικότητά του και το κεφάλαιό του στον ανταγωνισµό µε εκείνα κάθε άλλου ανθρώπου ή τάξης ανθρώπων.» Adam Smith An inquiry into the nature and causes of the wealth of nations (1876) V

9 ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ Η Έκθεση Πεπραγµένων αφορά στις δράσεις της Επιτροπής Ανταγωνισµού για το χρονικό διάστηµα από 1 η Μαΐου 2009 έως 31 η εκεµβρίου ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αποστολή και Αρμοδιότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμού Συνοπτική Παρουσίαση του Νομικού Πλαισίου Λειτουργίας της Eπιτροπής Ανταγωνισμού ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΔΟΜΗ Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού Η Επιτροπή Ανταγωνισμού Η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ AΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ Κανονιστικές Αποφάσεις και Ανακοινώσεις της Επιτροπής Αποφάσεις της Επιτροπής σε Θέματα Ανταγωνισμού Αποφάσεις των άρθρων 1 και 2 του ν. 703/ Αποφάσεις του άρθρου 4 επ. του ν. 703/ Λοιπές Αποφάσεις και Πράξεις Προέδρου Πρωτοβουλίες της Επιτροπής Το έργο της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού Διερεύνηση Υποθέσεων Διεθνής Συνεργασία Συμμετοχές σε Συναντήσεις Συνέδρια - Σεμινάρια Διοικητικά-Οικονομικά Θέματα ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Στελέχωση της Γενικής Διεύθυνσης Στατιστικά στοιχεία αποφάσεων Στατιστικά στοιχεία προστίμων Στατιστικά Στοιχεία Υποθέσεων ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ Παράρτημα Ι. Πίνακας ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ Παράρτημα II. Οργανόγραμμα της Ε.Α. ως είχε την Παράρτημα ΙΙΙ. Ισολογισμοί και Προϋπολογισμοί της Επιτροπής Ανταγωνισμού

10 Σύνθεση της Επιτροπής Ανταγωνισµού την 31 η εκεµβρίου 2010 ΠΡΟΕ ΡΟΣ: ηµήτριος Κυριτσάκης, Αντιπρόεδρος Αρείου Πάγου ε.τ. ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ : 1. Ιωάννης Μπιτούνης, Χηµικός Μηχανικός ΕΜΠ 2. Ασηµάκης Κοµνηνός, ικηγόρος παρ Αρείω Πάγω, ιδάκτωρ Νοµικής 3. ηµήτριος Λουκάς, Νοµικός 4. Εµµανουέλα Τρούλη, Νοµικός, ιδάκτωρ Νοµικής Πανεπιστηµίου Μονάχου ΤΑΚΤΙΚΑ ΜΕΛΗ : 1. Νικόλαος Τραυλός, Καθηγητής Οικονοµίας 2. Βασίλειος Νικολετόπουλος, Μηχανολόγος-Ηλεκτρολόγος Μηχανικός 3. ηµήτριος ανηλάτος, Οικονοµολόγος 4. ηµήτριος Αυγητίδης, Επίκουρος Καθηγητής Εµπορικού ικαίου ηµοκρίτειου Πανεπιστηµίου Θράκης ΑΝΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΜΕΛΗ : 1. Αδαµαντία Καλούδη, ιδάκτωρ Συνταγµατικού ικαίου 2. Αργύρης Οικονόµου, ικηγόρος 3. Φραγκίσκος Αρµάος, Ανώτερο Στέλεχος επιχειρήσεων λιανικού εµπορίου 4. Μιχαήλ Τσαγκατάκης, ικηγόρος µε ειδίκευση σε θέµατα εµπορικού δικαίου 5. Πηνελόπη Παπανδροπούλου, ιδάκτωρ Οικονοµίας 3

11 ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1. Αποστολή και Αρµοδιότητες της Επιτροπής Ανταγωνισµού «Σε µία ελεύθερη αγορά, υπάρχουν περιπτώσεις που οι επιχειρήσεις προσπαθούν να αποφύγουν τον µεταξύ τους ανταγωνισµό και να θέσουν τους δικούς τους κανόνες παιχνιδιού. Κάποιες φορές, ένας σηµαντικός παίκτης µπορεί να προσπαθήσει να συνθλίψει τους ανταγωνιστές του και να τους θέσει εκτός αγοράς µε παράνοµους τρόπους. Η Επιτροπή Ανταγωνισµού ενεργεί σαν διαιτητής που εξασφαλίζει τη συµµετοχή όλων των επιχειρήσεων στο παιχνίδι µε τους ίδιους κανόνες.» Η Επιτροπή Ανταγωνισµού (Ε.Α.) είναι θεµατοφύλακας της εύρυθµης λειτουργίας της αγοράς και εγγυάται την εφαρµογή του δικαίου του α- νταγωνισµού. H Eπιτροπή Ανταγωνισµού λειτουργεί ως ανεξάρτητη αρχή και έχει διοικητική και οικονοµική αυτοτέλεια. Απώτερος στόχος της Επιτροπής Ανταγωνισµού είναι η διατήρηση ή αποκατάσταση της υγιούς ανταγωνιστικής δοµής της αγοράς. Για την εκπλήρωση του στόχου αυτού, η Επιτροπή εντοπίζει και τιµωρεί τις πρακτικές από µέρους των ε- πιχειρήσεων που περιορίζουν ή νοθεύουν τον α- νταγωνισµό και µεριµνά για την άρση των φραγ- µών εισόδου στην αγορά. Με τον τρόπο αυτό, η αγορά απελευθερώνεται και είναι ανοικτή για όλες τις επιχειρήσεις. Με τον υγιή ανταγωνισµό επέρχεται αύξηση της αποτελεσµατικότητας, της παραγωγικότητας, των επενδύσεων, της έρευνας και ανάπτυξης και της καινοτοµίας. Σαν συνέπεια, επιτυγχάνεται µείωση των τιµών, βελτίωση της ποιότητας και του εύρους των παρεχοµένων προϊόντων και υπηρεσιών, µε επακόλουθα αφενός µεν τη διεύρυνση των επιλογών για τους καταναλωτές και την αύξηση της αγοραστικής τους δύναµης, αφετέρου δε την ενίσχυση της επιχειρη- µατικότητας και την ανάπτυξη της οικονοµίας και της κοινωνικής ευηµερίας εν γένει. Οι πρακτικές που διώκει η Επιτροπή Ανταγωνισµού περιλαµβάνουν τις συµφωνίες µεταξύ επιχειρήσεων που αποσκοπούν στη µείωση του µεταξύ τους ανταγωνισµού. Οι συµφωνίες αυτές µπορεί να αφορούν στις τιµές των προϊόντων ή στην ποσότητα παραγωγής κάθε επιχείρησης. Άλλες συµφωνίες που αποσκοπούν επίσης στην µείωση του ανταγωνισµού αφορούν στην κατανοµή των αγορών, στην επιβράδυνση της τεχνολογικής ανάπτυξης, στις µειωµένες επενδύσεις κλπ. Επίσης, τους κανόνες του ελεύθερου ανταγωνισµού αντιστρατεύονται ορισµένες πρακτικές που µπορεί να ασκούν επιχειρήσεις οι οποίες κατέχουν σηµαντική δύναµη στην αγορά (δεσπόζουσα θέση). Οι πρακτικές αυτές αποσκοπούν στην αποκοµιδή πρόσθετων ωφελειών ή στον εκτοπισµό ανταγωνιστών ή, τέλος, στη θέση φραγµών στην αγορά µε σκοπό την αποτροπή εισόδου νέων ανταγωνιστών. Εκτός από την καταπολέµηση των ανωτέρω πρακτικών, η Επιτροπή Ανταγωνισµού ελέγχει προληπτικά τις συγκεντρώσεις µεταξύ µεγάλων επιχειρήσεων προς αποτροπή ενδεχόµενης µείωσης του ανταγωνισµού που µπορεί να προκύψει από την πραγµατοποίηση των συγκεντρώσεων αυτών. Η Επιτροπή Ανταγωνισµού έχει πολύ ισχυρά µέσα για την επιβολή των κανόνων του υγιούς α- νταγωνισµού. Κατ αρχήν, για τη διαπίστωση παραβάσεων της νοµοθεσίας περί ανταγωνισµού η Επιτροπή και η Γενική ιεύθυνση Ανταγωνισµού έχουν σηµαντικές εξουσίες για τη συλλογή στοιχείων και πληροφοριών. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί παράβαση των κανόνων του Ανταγωνισµού, η Επιτροπή επιβάλλει πρόστιµα που µπορεί να ανέλθουν, ανάλογα µε την παράβαση, µέχρι και στο 15% των ακαθαρίστων εσόδων των επιχειρήσεων. Σηµειώνεται ότι η Επιτροπή Ανταγωνισµού δεν είναι αρµόδια για την τήρηση των διατάξεων του ν. 146/1914 περί αθέµιτου ανταγωνισµού, η ε- φαρµογή των οποίων εµπίπτει στην αρµοδιότητα των πολιτικών δικαστηρίων. 4

12 1.2 Συνοπτική Παρουσίαση του Νοµικού Πλαισίου Λειτουργίας της Eπιτροπής Ανταγωνισµού H Επιτροπή Ανταγωνισµού είναι το όργανο το οποίο έχει ως αρµοδιότητα την εφαρµογή του ν. 703/77 "Περί Ελέγχου Μονοπωλίων Ολιγοπωλίων και Προστασίας του Ελεύθερου Ανταγωνισµού". Από το 2003 οι εξουσίες και οι αρµοδιότητες της Επιτροπής διευρύνθηκαν, ώστε να περιλαµβάνουν και την εφαρµογή των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισµού, σύµφωνα µε τις διατάξεις του Κανονισµού 1/2003. Με τον ν. 2296/95 η Επιτροπή Ανταγωνισµού απέκτησε τη µορφή ανεξάρτητης αρχής µε διοικητική αυτοτέλεια, ενώ µε τον ν. 2837/2000, α- πέκτησε και οικονοµική αυτοτέλεια. Τέλος, µε τον ν. 3373/2005 η Επιτροπή Ανταγωνισµού α- πέκτησε διακεκριµένη νοµική προσωπικότητα γεγονός που της επιτρέπει να παρίσταται αυτοτελώς σε κάθε είδους δίκες που έχουν ως αντικεί- µενο πράξεις ή παραλήψεις της, ενώ παράλληλα της αναγνωρίστηκε αρµοδιότητα κανονιστικής παρέµβασης σε κλάδους της οικονοµίας (άρθρο 5 ν. 703/77). Στο ν. 3592/2007 για τις συγκεντρώσεις στα µέσα µαζικής ενηµέρωσης (ΜΜΕ) θεσπίστηκαν ιδιαίτερες προϋποθέσεις για την έγκριση των συγκεντρώσεων ελέγχου στα µέσα αυτά και αρµόδιο όργανο για τη διαπίστωση της συγκέντρωσης ελέγχου, τη λήψη µέτρων και την επιβολή των σχετικών κυρώσεων ορίστηκε η Επιτροπή Ανταγωνισµού. Η εσωτερική λειτουργία της και ο τρόπος διαχείρισης των πόρων της Επιτροπής Ανταγωνισµού καθορίζονται στο ν. 703/1977, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, καθώς και στον Κανονισµό Λειτουργίας και ιαχείρισής της (ΚΥΑ 8275/2006, ΦΕΚ Β 1890/ ). Η οργάνωση και στελέχωση της ΕΑ καθορίζονται στο ν. 703/1977, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, καθώς και στον Οργανισµό της Γενικής ιεύθυνσης Ανταγωνισµού της Επιτροπής Ανταγωνισµού (Π.. 31/2006). Τα νοµοθετικά κείµενα που διέπουν τη λειτουργία της Ε.Α. δηµοσιεύονται στην ιστοσελίδα της: O νέος νόµος 3784/2009 περί Ανταγωνισµού Με την τροποποίηση του ν. 703/77 από το ν. 3784/2009, επήλθε σηµαντική αλλαγή στη λειτουργία της Επιτροπής Ανταγωνισµού. Οι σηµαντικότερες αλλαγές στη δοµή και την οργάνωση της Επιτροπής Ανταγωνισµού είναι οι κάτωθι: 1. Ο αριθµός των µελών της Επιτροπής Α- νταγωνισµού περιορίστηκε από 11 τακτικά και 11 αναπληρωµατικά (σύνολο 22) σε 9 τακτικά και 5 αναπληρωµατικά (σύνολο 14) µέλη. Από τα µέλη της Επιτροπής Ανταγωνισµού, ο Πρόεδρος και τέσσερα µέλη, τα οποία ονοµάζονται Εισηγητές, είναι πλέον πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης. Κριτήριο για τον ορισµό µέλους της Επιτροπής Ανταγωνισµού είναι η κατάρτιση και η εµπειρία του σε νοµικά και οικονοµικά θέµατα, ενώ καταργήθηκε η εκπροσώπηση επαγγελµατικών και κοινωνικών φορέων στη σύνθεση της Επιτροπής. Οι τέσσερις Εισηγητές επιλέγονται και διορίζονται από τον Υπουργό Ανάπτυξης, ύστερα από γνώµη της Επιτροπής Θεσµών και ιαφάνειας της Βουλής. 2. Η Ολοµέλεια της Επιτροπής Ανταγωνισµού αποφασίζει για την προτεραιότητα εξέτασης των υποθέσεων, λαµβάνοντας υπόψη την εκτιµώµενη επίδραση κάθε υπόθεσης στη λειτουργία του αποτελεσµατικού ανταγωνισµού. 3. Σηµαντική τοµή στη λειτουργία της Επιτροπής Ανταγωνισµού και της Γενικής ιεύθυνσης αυτής επέφερε η νέα ρύθµι- 5

13 ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ ση, σύµφωνα µε την οποία, ένας εκ των τεσσάρων Εισηγητών, κατόπιν κληρώσεως, επιλαµβάνεται κάθε υπόθεσης, επικουρούµενος από στελέχη της Γενικής ιεύθυνσης Ανταγωνισµού. Ο Εισηγητής οφείλει να υποβάλει την εισήγησή του στο αρµόδιο τµήµα ή στην Ολοµέλεια της Επιτροπής Ανταγωνισµού, το αργότερο εντός 120 ηµερών από την ανάθεση της υπόθεσης σε αυτόν. Συνεπώς, µε τις νέες αυτές ρυθµίσεις, επισπεύδεται η όλη διαδικασία διερεύνησης και εξέτασης υποθέσεων και επιτυγχάνεται η αποτελεσµατική και ταχεία διερεύνηση των παραβάσεων από την Επιτροπή Ανταγωνισµού µε συνεκτικό τρόπο. Πέραν των ως άνω διαρθρωτικών αλλαγών, οι ρυθµίσεις του ν. 3784/2009 επέφεραν ουσιαστικές αλλαγές και σε νοµοθετικό επίπεδο. Ειδικότερα: 1. Με το ν. 3784/2009 επιδιώχθηκε η καλύτερη επιβολή του δικαίου του ελεύθερου ανταγωνισµού και η εµπέδωση νοοτροπίας ανταγωνισµού στην Ελλάδα, µέσω της επί το αυστηρότερο διαµόρφωσης των ποινών για παραβάσεις του ν. 703/1977. Συγκεκριµένα, εισάγεται για πρώτη φορά στερητική της ελευθερίας ποινή, δηλαδή ποινή φυλακίσεως τουλάχιστον έξι (6) µηνών για την παράβαση των απαγορεύσεων του ν. 703/1977, σε όποιον ατοµικώς ή ως εκπρόσωπος νοµικού προσώπου συνάπτει συµφωνίες, λαµβάνει αποφάσεις ή εφαρµόζει εναρµονισµένη πρακτική, από αυτές που απαγορεύονται από το άρθρο 1 του νόµου 703/77 ή από το άρθρο 101 της ΣΛΕΕ και αφορούν σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο ίδιο ε- πίπεδο ανταγωνισµού και οι οποίες έχουν σαν αποτέλεσµα τον περιορισµό του α- νταγωνισµού στο επίπεδο αυτό. 2. Επήλθε η εναρµόνιση προς το Ευρωπαϊκό δίκαιο ανταγωνισµού, καθώς εισήχθη το σύστηµα «εξαιρέσεων άµεσης εφαρµογής». Ως εκ τούτου, συµπράξεις, οι ο- ποίες εµπίπτουν κατ' αρχήν στο άρθρο 1 παράγραφος 1, αλλά πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 1 παράγραφος 3 του ν. 703/77, επιτρέπονται, προς τούτο δε δεν είναι αναγκαία η προηγούµενη έκδοση σχετικής αποφάσεως από την Επιτροπή Ανταγωνισµού. Οι επιχειρήσεις φέρουν πλέον οι ίδιες την ευθύνη νοµικής αξιολογήσεως των συµφωνιών που συνάπτουν και των πρακτικών που ακολουθούν ως προς τη συµβατότητά τους µε το άρθρο 1 του ν. 703/77. Υπό το πρίσµα αυτό, προσδιορίσθηκε περιοριστικά το περιεχόµενο της γνωστοποίησης συµπράξεων, έτσι ώστε να γνωστοποιούνται µόνο εκείνα τα στοιχεία που αφενός δεν θα δηµιουργούν υπερβολικό φόρτο εργασίας στην Επιτροπή και αφετέρου θα συµβάλλουν ώστε η τελευταία να έχει σαφή εικόνα των συµπράξεων και της διαµόρφωσης της αγοράς. 3. Καταργήθηκε η ρύθµιση του άρθρου 2α του ν. 703/1977 περί καταχρηστικής εκ- µετάλλευσης σχέσης οικονοµικής εξάρτησης, ενώ προστέθηκε αντίστοιχη ρύθ- µιση στο ν. 146/1914 περί αθέµιτου ανταγωνισµού. Όσον αφορά στον έλεγχο συγκεντρώσεων επιχειρήσεων, σηµειώνονται τα εξής: 1. Σύµφωνα µε την αιτιολογική έκθεση του ν. 3784/2009, το άρθρο 4 α του ν. 703/77 επιτελεί πλέον σκοπό αποκλειστικά χαρτογράφησης της αγοράς και µάλιστα τίθενται περιοριστικά τα στοιχεία τα οποία αποτελούν περιεχόµενο της γνωστοποίησης. Παράλληλα, η Επιτροπή Ανταγωνισµού µπορεί να προτείνει την αλλαγή των κριτηρίων που περιγράφονται στο άρθρο 4 σ ανάλογα µε τις συνθήκες του ανταγωνισµού στις επιµέρους αγορές. 2. Βελτιώθηκε σηµαντικά η διαδικασία προληπτικού ελέγχου των συγκεντρώσεων, 6

14 καθώς οι συµµετέχουσες επιχειρήσεις έ- χουν πλέον τη δυνατότητα να συµφωνούν και να προβαίνουν σε αλλαγές της συγκέντρωσης, ενηµερώνοντας πάντα την Επιτροπή Ανταγωνισµού, εντός συγκεκριµένων χρονικών ορίων, έτσι ώστε να καθίσταται δυνατή η έγκριση της συγκέντρωσης. 3. Η Επιτροπή µπορεί πλέον να λαµβάνει προσωρινά µέτρα στήριξης του υγιούς ανταγωνισµού σε περιπτώσεις πρόωρης πραγµατοποίησης συγκέντρωσης ή παράβασης των όρων της απόφασης που ε- γκρίνει τη συγκέντρωση. 4. Καταργήθηκε η δυνατότητα των Υπουργών Ανάπτυξης και Οικονοµικών να ανατρέπουν µε αποφάσεις τους τις απαγορεύσεις συγκεντρώσεων που έχει ήδη εκδώσει η Επιτροπή Ανταγωνισµού. Αξίζει, τέλος, να αναφερθεί ότι ενισχύθηκαν τα δικαιώµατα άµυνας των ελεγχόµενων επιχειρήσεων, δεδοµένου ότι µε ρητή πλέον ρύθµιση στο νόµο, τηρούνται πρακτικά µε ηλεκτρονικά µέσα καθ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας ενώπιον της Ολοµέλειας ή τµήµατος της Επιτροπής Ανταγωνισµού και ιδίως κατά την εξέταση µαρτύρων, τα δε αποµαγνητοφωνηµένα πρακτικά παραδίδονται, στα µέρη εντός δέκα (10) ηµερών µετά το πέρας της ενώπιον της Επιτροπής Ανταγωνισµού διαδικασίας, ενώ η προθεσµία για την υποβολή τελικού υποµνήµατος από τους συµµετέχοντες στην ακροαµατική διαδικασία εκκινεί µετά την παράδοση των πρακτικών σε αυτούς. 2. ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΟΜΗ 2.1 Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισµού Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισµού είναι κρατικός λειτουργός πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης και επιλέγεται και διορίζεται από το Υπουργικό Συµβούλιο, ύστερα από πρόταση του Υπουργού Ανάπτυξης και γνώµη της Επιτροπής Θεσµών και ιαφάνειας της Βουλής. Ο Πρόεδρος συγκαλεί την Επιτροπή σε Ολοµέλεια ή Τµήµατα. Εισάγει δε ενώπιον της Επιτροπής Ανταγωνισµού όλες τις υποθέσεις και η Επιτροπή ερευνά ποιες από αυτές πρέπει να εξετασθούν κατά προτεραιότητα. Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισµού εκπροσωπεί την Επιτροπή ενώπιον παντός τρίτου και έχει σύµφωνα µε το νόµο, τις κανονιστικές πράξεις και τις αποφάσεις της Ολοµέλειας, την ευθύνη της λειτουργίας αυτής, ασκεί δε τις προς τούτο αρµοδιότητες και ιδίως: α) Παρακολουθεί την εκτέλεση των αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισµού και ενηµερώνει την Ολοµέλεια και τον Υπουργό Οικονοµίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας. β) Συντονίζει και κατευθύνει τη Γενική ιεύθυνση Ανταγωνισµού της Επιτροπής Ανταγωνισµού. γ) Εκπροσωπεί την Επιτροπή Ανταγωνισµού στις Επιτροπές και Οµάδες, συνεδριάσεις και Συνόδους στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Οργανισµού Οικονοµικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α.) και άλλων διεθνών οργανισµών, δυνάµενος να εξουσιοδοτεί προς τούτο τον αναπληρωτή του ή µέλος της Επιτροπής Ανταγωνισµού ή το ιευθυντή ή υπάλληλο της Γενικής ιεύθυνσης Ανταγωνισµού. δ) Είναι ο διοικητικός προϊστάµενος του προσωπικού της Γενικής ιεύθυνσης Ανταγωνισµού της Επιτροπής Ανταγωνισµού και ασκεί την επ' αυτού πειθαρχική εξουσία. ε) Αποφασίζει για τη διενέργεια αυτεπαγγέλτων ελέγχων από τη Γενική ιεύθυνση Ανταγωνισµού. στ) Ασκεί λοιπές εξουσίες όπως προβλέπονται στο νόµο Η Επιτροπή Ανταγωνισµού Η Επιτροπή Ανταγωνισµού λειτουργεί ως ανεξάρτητη αρχή και έχει διοικητική και οικονοµική 7

15 ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ αυτοτέλεια. Εποπτεύεται από τον Υπουργό Οικονοµίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας. Η Επιτροπή Ανταγωνισµού αποφασίζει, γνωµοδοτεί και ενεργεί για θέµατα που υπάγονται στην αρµοδιότητά της σύµφωνα µε την κείµενη νοµοθεσία. Ειδικότερα, η Επιτροπή Ανταγωνισµού: ιαπιστώνει την ύπαρξη συµπράξεων ε- πιχειρήσεων που έχουν ως αντικείµενο ή αποτέλεσµα τον περιορισµό του ανταγωνισµού, κατά τα προβλεπόµενα στο άρθρο 1 παρ. 1 ν. 703/77. Αποφασίζει την απαλλαγή συµπράξεων που περιορίζουν τον ανταγωνισµό, αλλά έχουν θετικά οικονοµικά αποτελέσµατα, είναι προς όφελος του καταναλωτή, δεν δηµιουργούν προϋποθέσεις κατάργησης του ανταγωνισµού και δεν δεσµεύουν υ- πέρµετρα τις συµµετέχουσες επιχειρήσεις, κατά τα προβλεπόµενα στο άρθρο 1 παρ. 3 ν. 703/77. ιαπιστώνει την καταχρηστική συµπεριφορά επιχειρήσεων µε δεσπόζουσα θέση στην αγορά κατ' εφαρµογή του άρθρου 2 ν. 703/77. ιαπιστώνει την καταχρηστική εκµετάλλευση, από µία ή περισσότερες επιχειρήσεις, της σχέσης οικονοµικής εξάρτησης στην οποία βρίσκεται προς αυτήν ή αυτές µία επιχείρηση, η οποία κατέχει θέση πελάτη ή προµηθευτή, ακόµη και προς ένα ορισµένο είδος προϊόντων ή υπηρεσιών και δεν διαθέτει ισοδύναµη εναλλακτική λύση, κατ εφαρµογή του άρθρου 2α ν. 703/77. Ελέγχει προληπτικά την επίδραση στον ανταγωνισµό συγκεντρώσεων επιχειρήσεων κατά τα προβλεπόµενα στα άρθρα 4-4στ ν. 703/77. Επιβάλλει κυρώσεις σε περιπτώσεις παράβασης των διατάξεων του ν. 703/77. Λαµβάνει ασφαλιστικά µέτρα, όταν πιθανολογείται παράβαση των άρθρων 1, 2, 2α και 5 ν. 703/77. Εξετάζει, µετά από αίτηµα του Υπουργού Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας ή αυτεπάγγελτα, συγκεκριµένο κλάδο της ελληνικής αγοράς και, εφόσον διαπιστώσει ότι στο συγκεκριµένο κλάδο δεν υπάρχουν συνθήκες αποτελεσµατικού ανταγωνισµού, µπορεί µε αιτιολογηµένη απόφασή της, να λάβει κάθε απολύτως αναγκαίο κανονιστικό µέτρο που αφορά τη διάρθρωση της αγοράς και αποσκοπεί στη δηµιουργία συνθηκών α- ποτελεσµατικού ανταγωνισµού. Γνωµοδοτεί επί θεµάτων ανταγωνισµού όταν της ζητηθεί από τον Υπουργό Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας ή οποιονδήποτε άλλο αρµόδιο Υπουργό ή από ενώσεις επιµελητηρίων, βιοµηχανικών και εµπορικών συλλόγων. Εφαρµόζει τις διατάξεις των άρθρων 101 και 102 της ΣΛΕΕ. Συνεργάζεται στενά µε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις άλλες Aρχές Ανταγωνισµού των άλλων Κρατών Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εφαρµογή της κοινοτικής νοµοθεσίας του ανταγωνισµού. Παρακολουθεί την εκτέλεση των αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισµού, των υπουργικών αποφάσεων και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώσεις προσβολής των προηγουµένων αποφάσεων. Η Επιτροπή Ανταγωνισµού συγκροτείται από εννέα τακτικά µέλη, από τα οποία ένα είναι ο Πρόεδρος και τέσσερις Εισηγητές και απαρτίζεται από πρόσωπα αναγνωρισµένου κύρους, που διακρίνονται για την επιστηµονική τους κατάρτιση και την επαγγελµατική τους ικανότητα στο νοµικό και οικονοµικό τοµέα. Τα µέλη της Επιτροπής Ανταγωνισµού απολαµβάνουν προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας και κατά την άσκηση των αρµοδιοτήτων τους δεσµεύονται µό- 8

16 νο από το νόµο και τη συνείδησή τους. Επιπλέον, ο Πρόεδρος και οι Εισηγητές είναι δηµόσιοι λειτουργοί πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης και τελούν, κατά το χρόνο που κατέχουν τη θέση τους, σε αναστολή της επαγγελµατικής τους δραστηριότητας. Η θητεία του Προέδρου και των µελών της Επιτροπής Ανταγωνισµού, τακτικών και αναπληρωµατικών, είναι τριετής και µπορεί να ανανεωθεί µόνο για µία επιπλέον θητεία. Η Ολοµέλεια της Επιτροπής Ανταγωνισµού αναθέτει κάθε υπόθεση µετά από κλήρωση σε έναν από τους Εισηγητές. Σε περίπτωση που η υπόθεση εισάγεται σε Τµήµα ορίζονται, επίσης µετά από κλήρωση, τα τακτικά µέλη της Επιτροπής, πλην των Εισηγητών, που θα απαρτίσουν τη σύνθεση του Τµήµατος που θα αναλάβει την υπόθεση. Ο Εισηγητής, στον οποίο ανατίθεται υπόθεση, συνεπικουρείται από υπαλλήλους της Γενικής ιεύθυνσης Ανταγωνισµού. Η Ε.Α. συνεδριάζει κατά τακτά χρονικά διαστή- µατα σε Ολοµέλεια ή σε Τµήµατα. Η ηµερήσια διάταξη των συνεδριάσεων δηµοσιεύεται στο δικτυακό της τόπο. Οι Αποφάσεις και οι Γνωµοδοτήσεις της Ε.Α. δηµοσιεύονται στην ιστοσελίδα της και στην Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως. Η Σύνθεση της Επιτροπής Ανταγωνισµού για το χρονικό διάστηµα από 1 η Μαΐου 2009 έως 31 η εκεµβρίου 2010, διαµορφώθηκε ως εξής: 1 η Μαΐου 2009 έως 2 α Σεπτεµβρίου 2009 ΠΡΟΕ ΡΟΣ Σπυρίδων Ζησιµόπουλος, Εµπειρογνώµων Πρεσβευτής επί θεµάτων Κοινοτικού ικαίου του Υ- πουργείου Εξωτερικών ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΠΡΟΕ ΡΟΣ Χαράλαµπος Χρυσανθάκης, Καθηγητής ιοικητικού ικαίου του Πανεπιστηµίου Αθηνών ΤΑΚΤΙΚΑ ΜΕΛΗ 1. Αριστοµένης Κοµισόπουλος, Πρόεδρος του Νοµικού Συµβουλίου του Κράτους ε.τ. 2. Αριστέα Σινανιώτη, Καθηγήτρια Εµπορικού ικαίου Πανεπιστηµίου Πειραιά, εκπρόσωπος της Οικονοµικής και Κοινωνικής Επιτροπής (Ο.Κ.Ε.) 3. Φαίδωνας Στράτος, Οικονοµολόγος, επιχειρη- µατίας, εκπρόσωπος του Συνδέσµου Ελληνικών Βιοµηχανιών (Σ.Ε.Β.) 4. Ιωάννης Σαµέλης, ικηγόρος 5. Χρήστος Ιωάννου, Οικονοµολόγος, Επιστηµονικός Συνεργάτης της Γενικής Συνοµοσπονδίας Επαγγελµατιών Βιοτεχνών, Εµπόρων Ελλάδος (Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε.) 6. Παναγιώτης Κανελλόπουλος, Καθηγητής ικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Πανεπιστηµίου Πειραιώς 7. Απόστολος Ρεφενές, Καθηγητής Χρηµατοοικονοµικής Μηχανικής Οικονοµικού Πανεπιστηµίου Αθηνών 8. ηµήτριος Γιαννέλης, Αναπληρωτής Καθηγητής Οικονοµικών Πανεπιστηµίου Πειραιά 9. Ελίζα Αλεξανδρίδου, Καθηγήτρια Σχολής Νο- µικών και Οικονοµικών Επιστηµών Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης 10. Γεωργία Μπεχρή-Κεχαγιόγλου, Επίκ. Καθηγήτρια Εµπορικού ικαίου Νοµικής Σχολής ηµοκριτείου Πανεπιστηµίου Θράκης ΑΝΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΜΕΛΗ 1. Νικόλαος Γεράσιµος, Νοµικός Σύµβουλος του Κράτους ε.τ. 2. Αντώνιος Βάγιας, ικηγόρος, εκπρόσωπος της Οικονοµικής και Κοινωνικής Επιτροπής (Ο.Κ.Ε.) 3. Ιωάννης ραπανιώτης, εκπρόσωπος του Συνδέσµου Ελληνικών Βιοµηχανιών (Σ.Ε.Β.) 4. Βασίλης Πατσουράτης, Αναπλ. Καθηγητής Οικονοµικού Πανεπιστηµίου Αθηνών, εκπρόσωπος της Εθνικής Συνοµοσπονδίας Ελληνικού Εµπορίου (Ε.Σ.Ε.Ε.) 5. Κυριάκος Μακαρωνάς, ικηγόρος παρ Αρείω Πάγω, εκπρόσωπος της Γενικής Συνοµοσπονδίας Επαγγελµατιών Βιοτεχνών, Εµπόρων Ελλάδος (Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε.) 9

17 ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ 6. έσποινα Κλαβανίδου, Αναπλ. Καθηγήτρια Νοµικής Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης 7. Ευθύµιος Πουρναράκης, Οµότιµος Καθηγητής Οικονοµικού Πανεπιστηµίου Αθηνών 8. Χρήστος Κωνσταντάτος, Αναπλ. Καθηγητής στο Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών Πανεπιστη- µίου Μακεδονίας 9. Χαράλαµπος Τσιλιώτης, ικηγόρος παρ Αρείω Πάγω και διδάσκων στο Τµήµα ηµόσιας ιοίκησης Παντείου Πανεπιστηµίου 10. Αθανάσιος Στεφόπουλος, ικηγόρος παρ Αρείω Πάγω 3 η Σεπτεµβρίου 2009 έως 31 η εκεµβρίου 2010 ΠΡΟΕ ΡΟΣ: ηµήτριος Κυριτσάκης, Αντιπρόεδρος Αρείου Πάγου ε.τ. ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ : 1. Ιωάννης Μπιτούνης, Χηµικός Μηχανικός ΕΜΠ 2. Ασηµάκης Κοµνηνός, ικηγόρος παρ Αρείω Πάγω, ιδάκτωρ Νοµικής 3. ηµήτριος Λουκάς, Νοµικός 4. - Ανδρέας Μαρκάκης 1, Αρεοπαγίτης ε.τ. - Εµµανουέλα Τρούλη 2, Νοµικός, ιδάκτωρ Νοµικής Πανεπιστηµίου Μονάχου ΤΑΚΤΙΚΑ ΜΕΛΗ : 1. Νικόλαος Τραυλός, Καθηγητής Οικονοµίας 2. Βασίλειος Νικολετόπουλος, Μηχανολόγος- Ηλεκτρολόγος Μηχανικός 1 Ο Ανδρέας Μαρκάκης διετέλεσε Εισηγητής της Ε.Α. για το χρονικό διάστηµα από 3 Σεπτεµβρίου 2009 έως και 30 Ιουνίου 2010, οπότε και παραιτήθηκε για προσωπικούς λόγους. 2 Η Εµµανουέλα Τρούλη διορίστηκε Εισηγήτρια της Ε.Α. στη θέση του παραιτηθέντος Εισηγητή Ανδρέα Μαρκάκη την 26 Νοεµβρίου 2010 και ασκεί τα καθήκοντά της έως και σήµερα. 3. ηµήτριος ανηλάτος, Οικονοµολόγος 4. ηµήτριος Αυγητίδης, Επίκουρος Καθηγητής Εµπορικού ικαίου ηµοκρίτειου Πανεπιστηµίου Θράκης ΑΝΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΜΕΛΗ : 1. Αδαµαντία Καλούδη, ιδάκτωρ Συνταγµατικού ικαίου 2. Αργύρης Οικονόµου, ικηγόρος 3. Φραγκίσκος Αρµάος, Ανώτερο Στέλεχος επιχειρήσεων λιανικού εµπορίου 4. Μιχαήλ Τσαγκατάκης, ικηγόρος µε ειδίκευση σε θέµατα εµπορικού δικαίου 5. Πηνελόπη Παπανδροπούλου, ιδάκτωρ Οικονοµίας 2.3 Η Γενική ιεύθυνση Ανταγωνισµού Η οργανωτική δοµή της Γενικής ιεύθυνσης Α- νταγωνισµού (Γ..Α.) βάσει των διατάξεων του ν. 703/77, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, και του Π.. 31/2006 «Οργανισµός της Γενικής ιεύθυνσης Ανταγωνισµού της Επιτροπής Ανταγωνισµού», είναι η κάτωθι: Οι οργανικές µονάδες της Επιτροπής Ανταγωνισµού είναι οι εξής: α) Υπηρεσίες Προέδρου και β) Γενική ιεύθυνση Ανταγωνισµού. ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΡΟΕ ΡΟΥ Οι υπηρεσίες Προέδρου απαρτίζονται από δύο Γραφεία και υπάγονται απ ευθείας στον Πρόεδρο της Επιτροπής. Γραφείο Προέδρου Αρµόδιο κυρίως για τη γραµµατειακή και διοικητική υποστήριξη του Προέδρου και της Επιτροπής Ανταγωνισµού και την υλοποίηση προγραµ- µάτων δηµοσίων σχέσεων και ενηµέρωσης του κοινού και των µέσων µαζικής ενηµέρωσης. Γραφείο Νοµικής Υποστήριξης Αρµόδιο για τη δικαστική και εξωδικαστική εκπροσώπηση, τη νοµική υποστήριξη των πράξεων 10

18 της Επιτροπής Ανταγωνισµού και τη δικαστική υπεράσπιση και νοµική υποστήριξη των µελών της Επιτροπής και του προσωπικού. ΓΕΝΙΚΗ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ Η Γενική ιεύθυνση Ανταγωνισµού (Γ..Α.) α- παρτίζεται από 4 ιευθύνσεις και 2 αυτοτελή Τµήµατα: - Α' ιεύθυνση Οικονοµικής Τεκµηρίωσης - Β' ιεύθυνση Οικονοµικής Τεκµηρίωσης - ιεύθυνση Νοµικής Τεκµηρίωσης - ιεύθυνση ιοικητικής και Οικονοµικής Υποστήριξης - Τµήµα Μελετών και ιαχείρισης Πληροφοριών - Τµήµα Ελέγχου της Αγοράς Μέσων Μαζικής Ενηµέρωσης Της Γενικής ιεύθυνσης Ανταγωνισµού προΐσταται Γενικός ιευθυντής, ο οποίος συντονίζει και εποπτεύει το έργο των ιευθύνσεων και Τµηµάτων που υπάγονται στη Γ..Α. 1) Α και Β ιευθύνσεις Οικονοµικής Τεκµηρίωσης Οι Α' και Β ιευθύνσεις Οικονοµικής Τεκµηρίωσης είναι αρµόδιες για τον έλεγχο επιχειρηµατικών πρακτικών και συγκεντρώσεων επιχειρήσεων που εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής των άρθρων 1, 2, 2α, 4-4στ και 5 του ν. 703/1977 ό- πως ισχύει, των άρθρων 81 και 82 ΣυνθΕΚ (πλέον άρθρα 101 και 102 της ΣΛΕΕ) και του σχετικού παραγώγου δικαίου, καθώς και υποθέσεων που παραπέµπονται στην Επιτροπή Ανταγωνισµού από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο εφαρµογής κοινοτικών κανονισµών, κατόπιν καταγγελιών και γνωστοποιήσεων ή αυτεπάγγελτων ελέγχων. Η Α' ιεύθυνση Οικονοµικής Τεκµηρίωσης αποτελείται από τα εξής Τµήµατα: - Τµήµα Α', αρµόδιο, κυρίως, για τους οικονοµικούς κλάδους χηµικών προϊόντων, προϊόντων ορυχείων και λατοµείων, βιοµηχανικών (ενδιά- µεσων) προϊόντων, κατασκευών και κατασκευαστικών υλικών, αυτοκινήτων οχηµάτων. - Τµήµα Β', αρµόδιο, κυρίως, για τους οικονοµικούς κλάδους γεωργίας, κτηνοτροφίας, αλιείας, τροφίµων και ποτών, ένδυσης, υπόδησης, υπεραγορών, φαρµακευτικών προϊόντων και προϊόντων υγείας, ηλεκτρικών, ηλεκτρονικών και λοιπών καταναλωτικών αγαθών. Η Β' ιεύθυνση Εφαρµογής Οικονοµικής Τεκµηρίωσης αποτελείται από τα εξής Τµήµατα: - Τµήµα Γ, αρµόδιο, κυρίως, για τους οικονοµικούς κλάδους τραπεζών, ασφαλειών και λοιπών χρηµατοπιστωτικών οργανισµών, ελεύθερων ε- παγγελµάτων, πληροφορικής και συναφών δραστηριοτήτων, τουρισµού, αθλητισµού, πολιτισµού και χώρων µαζικής εστίασης, αναψυχής και διασκέδασης και λοιπών συναφών υπηρεσιών. - Τµήµα ', αρµόδιο, κυρίως, για τους οικονοµικούς κλάδους ενέργειας, ύδρευσης και αποχέτευσης, µεταφορών, εκδόσεων, διαφήµισης, δικαιω- µάτων µεταφοράς τεχνολογίας και πνευµατικής ιδιοκτησίας. 2) Η ιεύθυνση Νοµικής Τεκµηρίωσης είναι αρµόδια για την παροχή νοµικής υποστήριξης στις ιευθύνσεις και τα Τµήµατα της Γ..Α. και απαρτίζεται από τα Τµήµατα Α και Β το καθένα αρµόδιο για τους κλάδους των αντίστοιχων /νσεων Οικονοµικής Τεκµηρίωσης Α και Β. 3) Η ιεύθυνση ιοικητικής και Οικονοµικής Υποστήριξης απαρτίζεται από τα εξής Τµήµατα: - Τµήµα ιοικητικής Υποστήριξης - Τµήµα Ανθρώπινου δυναµικού - Τµήµα Οικονοµικής Υποστήριξης - Τµήµα Πληροφορικής, Ηλεκτρονικής Υποστήριξης και Τηλεπικοινωνιών Η ιεύθυνση ιοικητικής και Οικονοµικής Υποστήριξης είναι αρµόδια για το σχεδιασµό και την υποστήριξη εφαρµογής όλων των οικονοµικών, διαχειριστικών και διοικητικών διαδικασιών που 11

19 ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ απαιτούνται για την λειτουργία της Επιτροπής Ανταγωνισµού. 4) Το Τµήµα Μελετών και ιαχείρισης Πληροφοριών είναι αυτοτελές, υπάγεται απ ευθείας στο Γενικό ιευθυντή και είναι αρµόδιο κυρίως για την εκπόνηση και επίβλεψη µελετών σε κλάδους της οικονοµίας, καθώς και για την ανάπτυξη βάσης δεδοµένων για την παρακολούθηση της αγοράς και του ανταγωνισµού. 5) Τµήµα Ελέγχου της Αγοράς Μέσων Ενηµέρωσης. Το Τµήµα αυτό δεν προβλέπεται στον Οργανισµό της Γενικής ιεύθυνσης Ανταγωνισµού, αλλά δηµιουργήθηκε επειδή προβλέπεται στον µεταγενέστερο νόµο 3592/2007. Έχει όµοιες δραστηριότητες µε τα Τµήµατα των /νσεων Οικονοµικής Τεκµηρίωσης στον κλάδο των Μέσων Μαζικής Ενηµέρωσης και υπάγεται στο Γενικό ιευθυντή. Η Οργανωτική δοµή της Γενικής /νσης Ανταγωνισµού παρουσιάζεται στο Παράρτηµα ΙΙ της παρούσας Έκθεσης Πεπραγµένων. Στατιστικά στοιχεία για της στελέχωση της Γενικής ιεύθυνσης παρατίθενται στο κεφάλαιο 5 Αριθµητικά Στοιχεία. 3. ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ AΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ Το έργο της Επιτροπής Ανταγωνισµού συνίσταται κατά κύριο λόγο στην έκδοση αποφάσεων στα πλαίσια εφαρµογής του ν. 703/77 περί ελεύθερου ανταγωνισµού, καθώς και στην έκδοση αποφάσεων κανονιστικού περιεχοµένου. Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται περιληπτικά οι α- ποφάσεις της Επιτροπής που εκδόθηκαν κατά το διάστηµα από 1 η /5/2009 έως 31 η /12/2010. Συνοπτικός Πίνακας µε τις αποφάσεις της Επιτροπής Ανταγωνισµού κατά το ως άνω διάστηµα παρατίθεται στο Παράρτηµα Ι. Το πλήρες κείµενο των αποφάσεων αυτών υπάρχει στην ιστοσελίδα της Επιτροπής Ανταγωνισµού: Κανονιστικές Αποφάσεις και Ανακοινώσεις της Επιτροπής Κατωτέρω παρατίθενται οι περιλήψεις των κανονιστικών αποφάσεων και ανακοινώσεων της Επιτροπής Ανταγωνισµού για το διάστηµα από 1 η /5/2009 έως 31 η /12/ ) Ανακοίνωση αναφορικά µε την εφαρµογή των άρθρων 4επ. ν.703/77 για τον έλεγχο συγκεντρώσεων σε αποκρατικοποιήσεις σύµφωνα µε τις διατάξεις του ν. 3049/2002. Με την εν λόγω ανακοίνωση ανακλήθηκε η υπ αριθµ. 7/ΙΙΙ/2002 γνωµοδότηση και έγινε ειδικότερα δεκτό ότι, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις που τάσσουν τα άρθρα 4επ. του ν.703/77, όπως ισχύει, οι συµβάσεις που συνάπτονται στο πλαίσιο αποκρατικοποίησης δηµοσίων επιχειρήσεων σύµφωνα µε το ν. 3049/2002, υπάγονται σε έλεγχο συγκεντρώσεων από την Επιτροπή Ανταγωνισµού. Εποµένως, πρέπει να γνωστοποιούνται στην Επιτροπή Ανταγωνισµού σύµφωνα µε τα άρθρα 4α και 4β επ., όπως ισχύουν. Αυτή η ερ- µηνεία συνάδει µε τη γενική αρχή περί µη διάκρισης µεταξύ δηµοσίων και ιδιωτικών επιχειρήσεων που ισχύει στο εθνικό και κοινοτικό δίκαιο ανταγωνισµού. Ωστόσο, η απαλλαγή που προβλέπει το άρθρο 10 παρ. 1 ν. 3049/2002 από κάθε τέλος, εισφορά, δικαίωµα ή οποιανδήποτε άλλη επιβάρυνση υπέρ του ηµοσίου συνεπάγεται α- παλλαγή από τα παράβολα που προβλέπονται στο άρθρο 31 παρ. 1 ν. 703/77, όπως ισχύει. 2) Ανακοίνωση της 21ης Ιανουαρίου 2010: «Περί του Τύπου και του Τρόπου Υποβολής των κατ άρθρο 24 Καταγγελιών» Η Ανακοίνωση επεξηγεί τη διαδικασία υποβολής καταγγελίας για παραβάσεις των άρθρων 1 και 2 12

20 του ν. 703/77 και των άρθρων 101 ΣΛΕΕ (πρώην 81 ΣυνθΕΚ) και 102 (πρώην 82 ΣυνθΕΚ) ΣΛΕΕ, µε βάση το νέο έντυπο καταγγελίας της Ε.Α., ο τύπος του οποίου καθορίστηκε µε την απόφαση Ε.Α. 473Β/VI/2010 που εκδόθηκε ταυτόχρονα µε την Ανακοίνωση αυτή. Σύµφωνα µε την απόφαση αυτή, η οποία υλοποιεί το άρθρο 22 του ν. 703/77 «Περιεχόµενο γνωστοποίησης», ο καταγγέλλων οφείλει να υποβάλει στην Επιτροπή πληροφορίες σχετικά µε: - την ταυτότητά του και κατά περίπτωση την επιχειρηµατική του δραστηριότητα. - την ταυτότητα και την επιχειρηµατική δραστηριότητα των καταγγελλόµενων. - τα πραγµατικά περιστατικά τα οποία, κατά την άποψη του καταγγέλλοντος, συνιστούν παράβαση των διατάξεων για την προστασία του ελεύθερου ανταγωνισµού, περιγράφοντας αυτά µε κάθε δυνατή λεπτοµέρεια. - τα διαθέσιµα αποδεικτικά στοιχεία, παραθέτοντας αυτά µε κάθε δυνατή λεπτοµέρεια. - τις επηρεαζόµενες αγορές προϊόντος και τις συνθήκες ανταγωνισµού σε αυτές. - τη γεωγραφική έκταση της καταγγελλόµενης συµπεριφοράς. - τυχόν προηγούµενες ή τρέχουσες διαδικασίες ενώπιον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ή εθνικών δικαστηρίων ή εθνικών αρχών για το ίδιο θέµα. Στην εν λόγω ανακοίνωση διευκρινίζεται ότι φυσικά ή νοµικά πρόσωπα µπορούν να υποβάλλουν στοιχεία περί εικαζόµενων παραβάσεων στην Ε.Α. είτε µε τη µορφή παροχής πληροφοριών σχετικά µε την αγορά, είτε µε τη µορφή καταγγελίας. Στην περίπτωση παροχής πληροφοριών σχετικά µε την αγορά, δεν απαιτείται ορισµένος τύπος, καθώς αυτές µπορούν να αποτελέσουν απλώς το έναυσµα για αυτεπάγγελτη έρευνα από την Ε.Α. Στην περίπτωση όµως της υποβολής καταγγελίας, πρέπει να πληρούται ο τύπος και τρόπος υποβολής που καθορίζει η παρούσα Ανακοίνωση και συνεπάγεται µια σειρά δικονοµικών δικαιωµάτων για τον καταγγέλλοντα, ο οποίος κλητεύεται ε- νώπιον της Ε.Α. και συµµετέχει ως διάδικος στη συζήτηση επί της καταγγελίας του. Τονίζεται ότι στοιχεία που δεν ανταποκρίνονται στον τύπο της καταγγελίας που καθορίστηκε στην απόφαση Ε.Α. 473Β/VI/2010 θα εκτιµώνται ως γενική πληροφόρηση σχετικά µε την αγορά και θα στερούνται των διαδικαστικών αποτελεσµάτων της καταγγελίας. 3) Ανακοίνωση της 12ης Ιανουαρίου 2010: «Σχετικά µε τα Κριτήρια της κατά Προτεραιότητα Εξέτασης Υποθέσεων» Με την Ανακοίνωση αυτή, η Επιτροπή Ανταγωνισµού, στα πλαίσια της διακριτικής της ευχέρειας ως Ανεξάρτητης Αρχής, όρισε κριτήρια αξιολόγησης προτεραιότητας κάθε υπόθεσης, ώστε η άσκηση των αρµοδιοτήτων της να γίνεται µε αξιοπιστία και αποτελεσµατικότητα και η δράση της να είναι στοχευµένη, µε απώτερο σκοπό την ταχύτερη και αποτελεσµατικότερη αντιµετώπιση σηµαντικών στρεβλώσεων στην αγορά, µέσω της συνεκτικής και αποτελεσµατικής εφαρµογής του δικαίου του ελεύθερου ανταγωνισµού. Το κυριότερο κριτήριο για τη θέση υπόθεσης σε προτεραιότητα είναι το δηµόσιο συµφέρον που παρουσιάζει µία υπόθεση, το οποίο και θα αξιολογείται υπό το πρίσµα της εµβέλειας των εκτιµώµενων επιπτώσεων µιας πρακτικής στη λειτουργία του αποτελεσµατικού ανταγωνισµού, ιδίως όσον α- φορά στους καταναλωτές, µε προτεραιότητα σε αυτεπάγγελτες έρευνες ή καταγγελίες. 4) Απόφαση 468/VI/2009: «Καθορισµός του περιεχοµένου της γνωστοποίησης συγκέντρωσης επιχειρήσεων και ρύθµιση σχετικών µε αυτή θεµάτων, σύµφωνα µε την παρ. 3 του άρθρου 4α του ν. 703/77, όπως ισχύει.» (12 Νοεµβρίου 2009) Με την Απόφαση αυτή καθορίστηκε νέο περιεχόµενο και τύπος της γνωστοποίησης συγκέντρωσης επιχειρήσεων κατ άρθρο 4 α και καταρ- 13