ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ, ΧΙΟΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΚΛΑΔΟ»

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ, ΧΙΟΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΚΛΑΔΟ» ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΗΜΑΚΟΥ ΕΛΕΝH (Α.Μ ) ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΧΡΗΣΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΙ ΕΝΝΟΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟΝ ΟΡΟ INTERNET (σελ.5) 1.2 ΠΟΤΕ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΕ Ο ΚΥΒΕΡΝΟΧΩΡΟΣ; (σελ.6) 1.3 ΠΟΙΟΙ ΤΟ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΣΑΝ ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΠΟΙΟΙ ΣΗΜΕΡΑ(σελ.7) 1.4 ΑΚΙΝΔΥΝΟΣ Ή ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΣ Ο VIRTUAL ΚΟΣΜΟΣ ;(σελ.7) 1.5 ΤΙ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ(σελ.7) 1.6 ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ INTERNET(σελ.8) 1.7 ΤΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΟΥ INTERNET (σελ.12) ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ(σελ.19) OΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ(σελ.20) Η.Ε. ΣΤΟ INTERNET ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ INTERNET(σελ.21) ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΟΥ ΗΕ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗ ΦΥΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ Η ΤΩΝ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΩΝ(σελ.21) Η ΔΙΑΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ(σελ.24) ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ(σελ.25) ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ (σελ.26) ΑΠΟΤΥΧΙΕΣ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ(σελ.26) ΤΥΠΙΚΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ(σελ.27) ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΤΟΥ ΗΕ (σελ.31) ΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΦΡΑΓΜΟΙ ΤΟΥ ΗΕ (σελ.) 2

3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2.2 ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΚΛΑΔΟ ΑΝΑΓΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΚΛΑΔΟ(σελ.37) ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΣΤΑ ΚΑΝΑΛΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ (σελ.39) ΛΟΓΟΙ ΠΡΟΤΙΜΗΣΗΣ ΤΟΥ INTERNET ΚΑΙ ΤΑ ΕΜΠΟΔΙΑ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ(σελ.43) ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΕ ΑΜΕΡΙΚΗ, ΕΥΡΩΠΗ, ΕΛΛΑΔΑ(σελ.45) ΚΕΦΑΛΑΙΟ WEB MARKETING Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΕΠΩΝΥΜΙΑΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ(σελ.53) ΠΡΟΣΕΛΚΥΣΗ ΠΕΛΑΤΗ(σελ.55) ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΛΑΤΗ, ΧΡΗΣΗ, ΑΓΟΡΑ(σελ.58) ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΛΑΤΗ(σελ.63) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3.2 WEB MARKETING ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΚΛΑΔΟ ΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ (σελ.68) ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΜΙΓΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ(σελ.69) ΚΛΑΔΟΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΩΝ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ(σελ.74) ΚΛΑΔΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΓΡΑΦΕΙΩΝ(σελ.80) ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟΣ ΚΛΑΔΟΣ(σελ.86) 3

4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 WEB ADVERTISING 4.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ(σελ.100) 4.2 Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ(σελ.102) 4.3 ΤΡΟΠΟΙ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΣΤΟ ΙΝΤΕΡΝΕΤ(σελ.103) 4.4 ΣYΝΤΟΜΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΕΣ ONLINE ΚΑΜΠΑΝΙΕΣ(σελ.108) 4.5 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΜΕΘΟΔΩΝ(σελ.112) 4.6 ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ MARKETING ΚΑΙ ΤΩΝ NEW MEDIA(σελ.115) ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ(σελ.124) 4

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 INTERNET 1.1 ΤΙ ΕΝΝΟΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟΝ ΟΡΟ INTERNET To Internet, ή αλλιώς διαδίκτυο, είναι ένας ιστός που αποτελείται από πολλά δίκτυα υπολογιστών που εκτείνεται παγκόσμια. To Internet, ή αλλιώς διαδίκτυο, είναι ένας ιστός που αποτελείται από πολλά δίκτυα υπολογιστών που εκτείνεται παγκόσμια.ένα δίκτυο υπολογιστών είναι ένα σύνολο υπολογιστών συνδεδεμένων μεταξύ τους που επικοινωνούν.τα δίκτυα υπολογιστών χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, ανάλογα με τον τρόπο σύνδεσής τους και την απόστασή τους. Η πρώτη κατηγορία είναι τα τοπικά ή μητροπολιτικά δίκτυα (Local Area Networks ή LAN), τα οποία συνδέονται κυρίως με καλώδιο και η απόστασή τους εκτείνεται θεωρητικά σε 100m ή αλλιώς στα όρια μιας πόλης. Η δεύτερη κατηγορία, στην οποία ανήκει και το Internet, είναι τα δίκτυα ευρείας περιοχής (Wide Area Networks ή WAN), τα οποία συνδέονται κυρίως με το απλό τηλεφωνικό καλώδιο και των οποίων η απόσταση μπορεί να εκτείνεται και παγκόσμια.σαν δίκτυο ευρείας περιοχής, το Internet λειτουργεί με τη βοήθεια του τηλεφώνου μας. Για να έχουμε πρόσβαση στο Internet, πρέπει καταρχήν να έχουμε εγκατεστημένο στον υπολογιστή μας έναν διαπομορφωτή (modem). To modem μεσολαβεί ανάμεσα σε εμάς και στην εταιρία παροχής Internet (Internet Service Provider). Όταν μπαίνουμε στο διαδίκτυο, στην ουσία παίρνουμε τηλέφωνο στον υπολογιστή, δηλαδή στο μόντεμ της εταιρίας παροχής Internet, αφού οι δύο υπολογιστές επικοινωνούν μέσω μόντεμ. Έχοντας συνδεδεμένη την τηλεφωνική μας γραμμή στο μόντεμ, μέσω αυτού γίνεται κλήση στην εταιρία. Το μόντεμ αναλαμβάνει να αποκωδικοποιήσει και να μετατρέψει το σήμα που πηγαίνει από το τηλέφωνο και είναι αναλογικό, δηλαδή με την μορφή ομιλίας και με τη χρήση όλων των φυσικών ήχων, δηλαδή ψηφιακά σε μια αντιστοιχία αριθμών στο 0-1 στο δυαδικό σύστημα αρίθμησης. Πιο αναλυτικά αυτά τα σήματα είναι διακοπές ρεύματος σε ένα κύκλωμα. Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές αποτελούνται εσωτερικά από πολλά τέτοια. Η ένδειξη 0 5

6 σημαίνει ότι δεν περνάει ρεύμα από το συγκεκριμένο κύκλωμα, ενώ η ένδειξη 1, ότι περνάει. Τα παραπάνω δείχνουν το βασικό τρόπο με τον οποίο επικοινωνούν οι υπολογιστές μεταξύ τους. Έτσι, στέλνοντας το σήμα σε αυτή τη μορφή στον παροχέα του Ίντερνετ γίνεται η σύνδεση μας. Οι ιστοσελίδες που ανοίγουμε και βλέπουμε είναι ένα σύνολο ενός κώδικα, δηλαδή εντολών φτιαγμένων για τον υπολογιστή μέσω κάποιου προγράμματος. Οι σελίδες αυτές, για να είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο, φιλοξενούνται σε ένα θεωρητικό χώρο, δηλαδή σε ένα κεντρικό και υψηλών δυνατοτήτων υπολογιστή (server) κάποιας εταιρίας πληροφορικής. Αυτός περιέχει όλες τις πληροφορίες και τα πράγματα που έχει μέσα η ιστοσελίδα. Κάθε ιστοσελίδα έχει τον δικό της server. Εμείς για να ανοίξουμε και να δούμε και μια ιστοσελίδα εκτός από σύνδεση στο διαδίκτυο πρέπει να έχουμε και ένα πρόγραμμα ανάγνωσης ιστοσελίδων. Αυτό συνήθως μας δίνεται όταν αγοράζουμε τον υπολογιστή μας μαζί με τα προγράμματα. Υπάρχουν πολλά προγράμματα ανάλογα με κάθε τον τύπο υπολογιστή που χρησιμοποιούμε και τον των τύπο προγραμμάτων (Λειτουργικό Σύστημα) που χρησιμοποιούμε. Το πιο γνωστό πρόγραμμα για τα windows είναι ο Ιnternet Εxplorer. Όταν λοιπόν εμείς πληκτρολογούμε τη διεύθυνση της ιστοσελίδας στο πρόγραμμα ανάγνωσης ιστοσελίδων και πατάμε το πλήκτρο enter ή κάνοντας οποιαδήποτε άλλη ενέργεια για να ανοίξει η ιστοσελίδα, μεταφράζουμε την ενέργεια αυτήν σε ένα αίτημα που μεταφέρεται στον παροχέα Ίντερνετ και εκείνος με τη σειρά του το μεταφέρει στον server που φιλοξενεί την ιστοσελίδα που ζητήσαμε. Έτσι λοιπόν γίνεται το λεγόμενο (σερφάρισμα η σέρφινγκ) στο διαδίκτυο Internet. 1.2 ΠΟΤΕ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΕ Ο ΚΥΒΕΡΝΟΧΩΡΟΣ Το 1958 το αμερικάνικο υπουργείο άμυνας δημιούργησε ένα τμήμα "Advanced Research Projects Agency" ARPA. Σκοπός ήταν να δημιουργήσει νέες τεχνολογίες. Tο 1968 δημιουργείται το ΑRPAnet" ένα δίκτυο υπολογιστών. Επί 20 χρόνια ήταν το Ιντερνετ ένα δίκτυο από ακριβούς και τεράστιους σε όγκο υπολογιστές. Το 1989 αυτό άλλαξε και το ΑRPAnet έπαψε να υπάρχει και το ίντερνετ ήταν γεγονός. 6

7 1.3 ΠΟΙΟΙ ΤΟ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΣΑΝ ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΠΟΙΟΙ ΣΗΜΕΡΑ Πρόσβαση στο δίκτυο είχαν τα πανεπιστήμια και χρησιμοποιούταν για την επικοινωνία μεταξύ των επιστημόνων. Σήμερα είναι δυνατή η πρόσβαση σε αυτό από όλον τον κόσμο. Έτσι όπως είναι σήμερα η κατάσταση είναι απαραίτητο και δυνατόν να μπει ο καθένας μας στο διαδίκτυο. Οι καιροί των προνομιούχων έχουν περάσει. Αλλά φυσικά μιλάω για τους κατοίκους των αναπτυγμένων χωρών. Οι χώρες του τρίτου κόσμου είναι λογικό να είναι πίσω και σε αυτόν τον τομέα. 1.4 ΑΚΙΝΔΥΝΟΣ Ή ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΣ Ο VIRTUAL ΚΟΣΜΟΣ ; Δεν μπορεί κανείς να απαντήσει μονολεκτικά σε αυτή την ερώτηση. Σε όλα πρέπει να υπάρχει το μέτρο. Το Παν μέτρον άριστον των αρχαίων βρίσκει και σε αυτή την περίπτωση εφαρμογή. Σημαντικό ε ίναι να μην μας απορροφήσει και χάσουμε την επαφή με την πραγματικότητα. 1.5 ΤΙ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ; Όλα όσα μπορούμε να βρούμε και στην πραγματική μας ζωή. Από παρουσιάσεις συλλόγων, ειδήσεις, εφημερίδες μέχρι και αγορές. Όλα μπορούμε να τα αγοράσουμε και όλα να τα μάθουμε από το διαδίκτυο.το διαδίκτυο είναι η μεγαλύτερη και πιο σημαντική τεχνολογία του 21ου αιώνα. Η ανάπτυξή του είναι ραγδαία και σήμερα έχει περίπου χρήστες σε όλο τον κόσμο. Η νέα γενιά Ιντερνετ (Internet2) είναι ήδη σε εφαρμογή. Όμως είναι ελεύθερη μόνο για τα πανεπιστήμια και νοσοκομεία. Σήμερα το διαδίκτυο είναι ανοιχτό σε όλους. Από τα ανώτερα μέχρι και τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Οι τιμές μιας σύνδεσης έχουν πέσει αρκετά. Στην Ευρώπη είναι όμως ακόμα αρκετά ακριβά σε σχέση με την Αμερική. Στην Γερμανία οι τιμές ξεκινάνε από 2,5 Pf το 7

8 λεπτό (1,50 DM την ώρα). Αυτό που κάποιος χρειάζεται είναι έναν υπολογιστή και ένα modem. Τι υπηρεσίες και γνώσεις μας παρέχει 1. Παγκόσμιος ιστός Αναζήτηση πληροφοριών (WWW-World Wide WEB) 2. Άμεση ενημέρωση. Όλο και περισσότερες πληροφορίες βρίσκονται στο World Wide WEB. 3. Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ( ) 4. Άμεση επικοινωνία με την μορφή αλληλογραφίας. Σε ελάχιστο χρόνο τα ηλεκτρονικά μας γράμματα βρίσκονται στην άλλη άκρη του κόσμου. 5. Συνομιλίες (chat) Οικονομική συνομιλία με άτομα από όλον τον κόσμο. 6. Μεταφορά αρχείων (FTP-File Transfer Protocol) 7. Μεταφορά δεδομένων οποιασδήποτε μορφής (κείμενα, φωτογραφίες κτλ.) οπουδήποτε. 8. Ειδησεογραφικές ομάδες (Diskussionsforen / Newsgroups). Χρήσιμες και ενημερωτικές συζητήσεις σε διάφορες ομάδες. 9. Σύνδεση σε υπολογιστή από απόσταση (telnet) Σύνδεση με έναν άλλον υπολογιστή σε κάποιο άλλο σημείο του κόσμου. 1.6 ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ INTERNET Το Internet δεν είναι τίποτε άλλο από ένα δίκτυο επικοινωνίας το οποίο είναι απλωμένο σε ολόκληρο τον κόσμο. Στην πράξη πρόκειται για μία διασύνδεση δικτύων, δηλαδή ένα δίκτυο δικτύων, συνδέοντας έτσι τοπικά δίκτυα (LANs), δίκτυα. Στο Internet είναι συνδεδεμένα πολλών τύπων δίκτυα (LAN, WAN, κλπ), η διασύνδεση των οποίων γίνεται -στο φυσικό επίπεδο- με μία ποικιλία τρόπων όπως μέσω οπτικών ίνες, ομοαξονικά καλώδια, ασύρματης μετάδοσης π.χ. μέσω μικροκυμάτων, δορυφορικές μεταδόσεις κ.α.. Κάθε υπολογιστής που είναι συνδεδεμένος στο Internet έχει μία μοναδική αριθμητική 8

9 διεύθυνση (του τύπου ), η οποία ωστόσο, έχει αντιστοιχηθεί με μία διεύθυνση πιο ευκολομνημόνευτη όπως για παράδειγμα η WWW-διεύθυνση : " ένας φορέας o InterNIC, και διάφοροι άλλοι φορείς που συνεργάζονται σε όλο τον κόσμο μαζί του και ασχολούνται με την καταγραφή και την αντιστοίχιση αυτών των αριθμητικών διευθύνσεων σε διευθύνσεις κειμένου (του τύπου To Internet προσφέρει διάφορους τρόπους επικοινωνίας με την μορφή διαφορετικών υπηρεσιών ή πρωτοκόλλων επικοινωνίας. Μερικές από αυτές τις υπηρεσίες είναι οι παρακάτω: Το WWW είναι η πιο διαδεδομένη υπηρεσία (facility) στο Internet. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα πρότυπο τρόπο παρουσίασης των πληροφοριών με γραφικό τρόπο, με την μορφή σελίδων, διαφόρων μεγεθών στην οθόνη του Η/Υ. Ενσωματωμένα στις σελίδες του Web μαζί με τις εικόνες, το κείμενο και την πολυμεσική πληροφόρηση υπάρχουν και οι υπερ-σύνδεσμοι, τα γνωστά hyper-links, τα οποία είναι σημεία επάνω στη σελίδα, συνήθως υπογραμμισμένες λέξεις ή τμήματα εικόνων και γραφικών, που οδηγούν μέσω click του ποντικιού επάνω σε αυτά, σε άλλες σελίδες στο WWW. Τα links επιτρέπουν στους χρήστες του WWW να κάνουν κλικ και να μεταφέρονται σε άλλες σελίδες, τοποθετημένες είτε στον ίδιο server (μηχάνημα αφιερωμένο στην εξυπηρέτηση των χρηστών του Web) είτε σε κάποιον άλλο, γεωγραφικά οπουδήποτε στον κόσμο. Η τεχνική σχεδιασμού κειμένων που κάνουν χρήση υπερ-συνδέσμων (hyperlinks) ονομάζεται υπερκείμενο (Hypertext). ΗΤΜL (συντομογραφία για το HyperText Markup Language) oνομάζεται η γλώσσα η οποία για την κατασκευή Web σελίδων. Για την μεταφορά των Web- σελίδων στο Internet αναπτύχθηκε ένα ειδικό πρωτόκολλο. To πρωτόκολλο αυτό ονομάστηκε HTTP (HyperText Transmission Protocol). Γι'αυτό και όλες οι διευθύνσεις στο Web αρχίζουν με το " για να φαίνεται ότι το αρχείο στο οποίο παραπέμπουμε είναι μία σελίδα υπερκειμένου (hypertext page) και πρέπει να ανακτηθεί μέσω του πρωτοκόλλου http. Η πρόσβαση στις σελίδες στο WWW γίνεται μέσω ενός Web Browser, όπως ο Netscape Navigator ή ο Internet Explorer. Σύμφωνα με τον αριθμό χρηστών κάθε υπηρεσίας, το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο είναι η πιο διαδεδομένη υπηρεσία του διαδυκτύου. Από τα πρώτα βήματα του Internet, το ηλεκτρονικό 9

10 ταχυδρομείο αποδείχθηκε μία υπηρεσία ζωτικής σημασίας τόσο για τα πανεπιστήμια, για ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας παγκοσμίως, όσο και για εταιρίες που διαθέτουν εγκαταστάσεις σε όλο τον κόσμο. Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, ήταν μία από τις πρώτες δικτυακές εφαρμογές, και ως εκ τούτου έχει γνωρίσει μεγάλη εξάπλωση. Επίσης, μεταδίδεται και μέσω άλλων μέσων. Υπάρχουν υπηρεσίες αποστολής φαξ μέσω αποστολής , τα μηνύματα του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μπορούν να λαμβάνονται από ψηφιακές συσκευές τηλεφώνου και κινητά τηλέφωνα, υπολογιστές notebook κ.λ.π.. Μία από τις υπηρεσίες που προσφέρει το πρωτόκολλο επικοινωνίας TCP/IP, στο οποίο βασίζεται η λειτουργία του Internet, είναι και η υπηρεσία Μεταφοράς Αρχείων, που προσφέρεται από το ειδικό για αυτή την υπηρεσία πρωτόκολλο FTP (File Transfer Protocol). Τα αρχεία δεν είναι τίποτε άλλο από μία συλλογή διαδικών ψηφίων, δηλαδή 0/1, τα λεγόμενα bits, τα οποία παριστούν κείμενο, διαγράμματα και εικόνες, ήχο, βίντεο, λογισμικό κ.λ.π.. Η απρόσκοπτη και αξιόπιστη μεταφορά αρχείων στο Internet απαιτεί να πληρούνται κάποιες προϋποθέσεις. Γι' αυτό είναι απαραίτητη η ύπαρξη αυτού του ειδικού πρωτοκόλλου (FTP), το οποίο ως ένα σύνολο από κανόνες, φροντίζει την αξιόπιστη αποστολή και παραλαβή των δεδομένων που μεταδίδονται. Εντοπίζει τυχόν σφάλματα μετάδοσης και καθιστά δυνατή την επαναμετάδοση, η οποία θα διορθώσει αυτόματα τα κατεστραμμένα πακέτα πληροφοριών. Το telnet είναι μία υπηρεσία-πρωτόκολλο εξομοίωσης τερματικού, η οποία περιλαμβάνεται στο πρωτόκολλο TCP-IP και που χρησιμοποιείται για την σύνδεση με απομακρυσμένους ηλεκτρονικούς υπολογιστές οι οποίοι έχουν μία συγκεκριμένη διεύθυνση (αριθμητική, κειμένου) στο Internet. Το telnet αρχικά αναπτύχθηκε για το δίκτυο ARPAnet. Ο χρήστης που συνδέεται στο απομακρυσμένο μηχάνημα πρέπει να διαθέτει κάποιο λογαριασμό (account) σε εκείνο, έτσι ώστε να δώσει το όνομα χρήστη (username) και το συνθηματικό του (password). Ωστόσο, υπάρχουν πολλοί υπολογιστές στο Internet οι οποίοι επιτρέπουν την δημόσια πρόσβαση σε συγκεκριμένα προγράμματα, κυρίως utilities αναζήτησης, όπως το Archie, και το WAIS. Η υπηρεσία αυτή είναι 10

11 ιδιαίτερα χρήσιμη για περιπτώσεις που ο χρήστης θέλει να χρησιμοποιήσει προγράμματα και εφαρμογές που τρέχουν σε διαφορετικά μηχανήματα ή διαφορετικά λειτουργικά συστήματα. Το Gopher είναι ένα πρωτόκολλο/πρόγραμμα το οποίο χρησιμοποιείται για την αναζήτηση αρχείων σε απομακρυσμένα συστήματα αρχείων. Διαμέσου επιλογών, οι χρήστες μετακινούνται σε διαφορετικούς servers στο Internet, ενώ όπου υπάρχουν ήδη σύνδεσμοι, είναι δυνατή η ανάγνωση ειδήσεων του Usenet κατευθείαν από το Gopher. Υπάρχουν πάνω από Gopher servers στο Internet. Το USENET δημιουργήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1970 (1979), ως ένα άτυπο μέσο διανομής ειδήσεων για το Λειτουργικό Σύστημα UNIX. Ήταν ειδικότερα κάτι σαν πίνακας ανακοινώσεων(bulletin board) μεταξύ δύο πανεπιστημίων στη Βόρεια Καρολίνα των Η.Π.Α.. Με τη χρήση ενός modem ο κάθε υπολογιστής καλούσε κάποιον άλλο και μετέφερε όποια μηνύματα εκρεμμούσαν για μεταφορά. Από τότε, το Usenet έχει μεγαλώσει σημαντικά και σήμερα περιλαμβάνει χιλιάδες διαφορετικά newsgroups (δηλαδή Ομάδες Συζήτησης που δεν είναι άλλο από μία διαρκώς εξελισσόμενη συλλογή μηνυμάτων για ένα συγκεκριμένο θέμα). Στις μέρες μας, υπάρχουν γύρω στις newsgroups, τα οποία είναι ατέλειωτες λίστες μηνυμάτων που αφορούν κάποια ειδικότερα θέματα. Οι ειδήσεις και τα μηνύματα στο Usenet μπορούν να διαβαστούν και με ένα browser, όπως οι browsers Netscape, και Internet Explorer. Π.χ. εάν χρησιμοποιείται τον browser της Netscape το Usenet είναι διαθέσιμο επιλέγοντας "Netscape News", από το μενού "Window". Πέρα από τη χρήση ενός Browser, η ανάγνωση μηνυμάτων στο Usenet είναι δυνατή και μέσω Αναγνωστών Ειδήσεων (newsreaders), όπως τα προγράμματα nn(netnews), rn, trn, tin. 11

12 1.7 ΤΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΟΥ INTERNET A Address: Ο τόπος που βρίσκεται μια πηγή του Internet. Μια address μπορεί να έχει την εξής μορφή : joeschmoe@somecompany.com. Μια web address είναι κάπως έτσι: Anchor: Είτε το σημείο εκκίνησης είτε ο προορισμός ενός υπερσυνδέσμου (hyperlink). Τα γράμματα στην κορυφή αυτής της σελίδας είναι όλα anchors αν κάνεις κλικ σ ένα σε πηγαίνει σ ένα άλλο σημείο της σελίδας. ASCII: Αμερικάνικος Κώδικας Προτύπων για Ανταλλαγή Πληροφοριών. Μια ομάδα από 128 αλφαριθμητικούς και ειδικού ελέγχου χαρακτήρες. Τα αρχεία του ASCII είναι επίσης γνωστά σαν αρχεία απλού κειμένου. B Bandwidth: Ένα μέτρο του όγκου της πληροφορίας που μπορεί να μεταδοθεί μέσω ενός δικτύου σε δεδομένο χρόνο. Σκεφτείτε το δίκτυο σαν ένα σωλήνα νερού όσο μεγαλύτερο το εύρος (bandwidth) (όσο μεγαλύτερη η διάμετρος του σωλήνα), τόσο περισσότερα δεδομένα (νερό) μπορούν να περάσουν μέσα απ το δίκτυο (μέσω του σωλήνα). pixels. Bitmap File: Μια κοινή εικόνα (.bmp) ορισμένη από ένα τετράγωνο μοτίβο από BPS: Bits Ανά Δευτερόλεπτο ένα μέτρο του όγκου των δεδομένων που ένα modem είναι ικανό να αναμεταδίδει. Οι τυπικές ταχύτητες των modem σήμερα είναι 14.4K 12

13 bps (14,400 bits το δευτερόλεπτο) και 28.8K bps. Το ISDN προσφέρει ρυθμούς μεταφοράς της τάξης των 128K bps. Bookmark: Ένας δείκτης για ένα συγκεκριμένο web site. Μέσα στους browsers, μπορείς να σημειώσεις ενδιαφέρουσες σελίδες έτσι ώστε να μπορείς να επιστρέψεις σ αυτές γρήγορα. Browser: Ένα πρόγραμμα που τρέχει σ έναν υπολογιστή πελάτη για να βλέπει σελίδες του World Wide Web. Για παράδειγμα η Netscape, ο Internet Explorer της Microsoft και ο Mosaic. C Internet. Chat: Ένα σύστημα που επτρέπει επικοινωνία online ανάμεσα σε χρήστες του Cookies: Είναι τα κουλουράκια. Επίσης είναι και το όνομα για τα αρχεία που αποθηκεύονται στο σκληρό δίσκο σου απ τον web browser που κρατουν πληροφορίες σχετικά με τις συνήθειές σου στο web, όπως ποιά sites έχεις επισκεφθεί, ποιά newsgroups έχεις διαβάσει, κτλ. Πολλοί βλέπουν τα cookies σαν παραβίαση της ιδιωτικής ζωής. Compressed: Αρχεία δεδομένων διαθέσιμα για να τα «κατεβάσεις»από το Internet συμπιέζονται προκειμένου να εξοικονομήσουν χώρο στον server και να μειωθούν οι χρόνοι μεταφοράς. Τυπικές καταλήξεις αρχείων για συμπιεσμένα αρχεία περιλαμβάνουν τις zip(dos/windows) και tar (UNIX). D Discussion Group: Μια συγκεκριμένη ενότητα μέσα στο σύστημα USENET system τυπικά, παρότι όχι πάντα, αφιερωμένη σ ένα συγκεκριμένο αντικείμενο ενδιαφέροντος. Είναι επίσης γνωστή σαν newsgroup. 13

14 Domain: Το Internet είναι χωρισμένο σε μικρότερα σύνολα γνωστά σαν domains, συμπεριλαμβανομένων των.com (επιχείρηση),.gov (κυβέρνηση),.edu (εκπαιδευτικό) και άλλα. Domain Name: Σου επιτρέπει να παραπέμπεις σε sites στο Internet χωρίς να γνωρίζεις την πραγματική αριθμητική διεύθυνση. Download: Η διαδικασία αντιγραφής αρχείων με δεδομένα από έναν απομακρυσμένο υπολογιστή σ έναν τοπικό. Η αντίστροφη πράξη είναι το upload, όπου ένα τοπικό αρχείο αντιγράφεται σ έναν server. E Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο? ανταλλαγή μηνυμάτων μέσω υπολογιστών. Eudora: Ένα δημοφιλές εμπορικό πρόγραμμα για την αποστολή και παραλαβή . Exchange: Το ολοκληρωμένο πρόγραμμα φαξ και της Microsoft σχεδιασμένο για τα Windows 95. F FAQ: Frequently Asked Questions (Ερωτήσεις που γίνονται συχνά) μια συλλογή κοινών ερωτήσεων και απαντήσεων πάνω σ ένα συγκεκριμένο θέμα. Flame: Ένα προσβλητικό μήνυμα που ανταλλάσσεται μέσω ή μέσα στα newsgroups. Μια σειρά τέτοιων προσβολών είναι γνωστές σαν flame wars. FreeWare: Λογισμικό που είναι διαθέσιμο για «κατέβασμα» και απεριόριστη χρήση χωρίς χρέωση. Σύγκρινέ το με το shareware. 14

15 FTP: File Transfer Protocol ένα σύνολο από κανόνες για την ανταλλαγή αρχείων μεταξύ υπολογιστών μέσω του Internet. G GIF: Graphics Interchange Format ένα κοινό μοτίβο για εικόνες. Οι περισσότερες εικόνες που βλέπουμε στις σελίδες του web είναι αρχεία GIF. Gopher: Ένα σύστημα που επιτρέπει στους χρήστες να ψάχνουν για αρχεία μέσα από μενού ή ευρετηρία. Χρησιμοποιεί απλώς αγγλικά ονόματα και βασίζεται μόνο σε κείμενο. H Home Page: Η πρώτη σελίδα ενός Web Site. Επίσης, το Web site που φορτώνεται αυτόματα κάθε φορά που ξεκινάς τον browser. Html: hypertext markup language: ένα σύνολο από σταθερούς κώδικες οπυ χρησιμοποιείται για την προετοιμασία σελίδων για το web. Http: hypertext transport protocol: το σύνολο των κανόνων που καθορίζουν τη μεταφορά αρχείων μέσα στο web. Hyperlink: Ένας σύνδεσμος ανάμεσα σε δύο anchors. Αν κάνει κλικ πάνω στον ένα, αυτό θα σε πάει στον συνδεδεμένο anchor. Μπορεί να είναι μέσα στο ίδιο κείμενο/σελίδα ή σε δύο τελείως διαφορετικά κείμενα. Hypertext: Ένα κείμενο που περιέχει συνδέσμους για άλλα κείμενα, που βλέπουμε συχνά σε σελίδες στο web και αρχεία βοήθειας. 15

16 I Internet (περιορισμένος ορισμός): Όλοι οι υπολογιστές στον κόσμο που μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους χρησιμοποιώντας ένα σταθερό σύνολο κανόνων που ονομάζεται TCP/IP. Internet (ευρύτερος ορισμός):όλοι οι υπολογιστές στον κόσμο που μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους χρησιμοποιώντας . IRC: Internet Relay Chat το σλυστημα που επιτρέπει στους χρήστες να διεξάγουν online επικοινωνία βασισμένη σε κείμενο με έναν ή περισσότερους χρήστες. ISDN: Integrated Services Digital Network ένα σύστημα από όλες τις ψηφιακές, μεγάλου εύρους τηλεφωνικές γραμμές που επιτρέπουν ταυτόχρονη παράδοση ήχου, βίντεο και δεδομένων. Τα δεδομένα ταξιδεύουν με 128K bps. ISP: Internet Service Provider η εταιρία που σε προμηθεύει με μια σύνδεση στο Internet μέσω είτε μιας Dial up Connection είτε μιας Direct connection. IP Address: Internet Protocol Address κάθε υπολογιστής στο Internet έχει έναν μοναδικό αριθμό αναγνώρισης, όπως J Java: Μια γλώσσα προγραμματισμού, όμοια με την C++, που δημιούργησε η Sun Microsystems για την ανάπτυξη applets που είναι ικανά να τρέχουν σε κάθε υπολογιστή ανεξάρτητα από το λειτουργικό σύστημα. JPEG: Joint Photograhic Experts Group ένα κοινό μοτίβο εικόνας. Οι περισσότερες εικόνες που βλέπεις ενσωματωμένες στο Web είναι GIF s, αλλά κάποιες 16

17 φορές, κυρίως στην Τέχνη ή σε φωτογραφικά Web sites, μπορείς να κάνεις κλικ στην εικόνα για να φέρεις μια JPEG έκδοση με μεγαλύτερη ανάλυση της ίδιας ανάλυσης. L Link: Ακόμα ένα όνομα για έναν hyperlink. M Mailing list: Ένα σύνολο από διευθύνσεις που λαμβάνουν όλες το ίδιο μήνυμα. Matrix: Όλοι οι υπολογιστές που μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους με e- mail. Microsoft: Όλοι έχουν ακούσει τη Microsoft! Το σπίτι του Bill Gates. Η μεγαλύτερη εταιρία ανάπτυξης λειτουργικού και λογισμικού εφαρμογών συστήματος του κόσμου. Προϊόντα συμπεριλαμβανομένων των Windows 95, το MS Office Suite, το MS Internet Explorer, και πολλά περισσότερα. Modem: Μια συσκευή για τη μεταφορά ηλεκτρονικών σημάτων ανάμεσα σε υπολογιστές και τηλεφωνικές γραμμές. Mosaic: Ένας από τους πρώτους World Wide Web browsers γραφικών που αναπτύχθηκαν στοnsca. MPEG: Motion Picture Experts Group ένα μοτίβο για αρχεία βίντεο που προσφέρει εξαιρετική ποιότητα σ ένα σχετικά μικρό αρχείο. Τα αρχεία βίντεο που βρίσκονται στο Internet είναι συχνά αποθηκευμένα σε μοτίβο MPEG. Ταινίες μεγάλου μήκους (όπως το Top Gun) είναι διαθέσιμα σε CD και αποθηκευμένα σε μοτίβο MPEG. 17

18 Multimedia: Ένας συνδυασμός ειδών μέσων σ ένα και μόνο κείμενο, συμπεριλαμβανομένων κειμένου, γραφικών, κινουμένων σχεδίων, ήχου και βίντεο. S Service provider: Μια εταιρία ή ένας οργανισμός που παρέχει σε πελάτες πρόσβαση στο Internet? παραδείγματα είναι οι: PeaceNet, CompuServe, and AOL. T TCP/IP: Transmission Control Protocol/Internet Protocol; το σύνολο των κανόνων με τους οποίους επικοινωνούν οι υπολογιστές στο Internet. U Internet. URL: uniform (or universal) resource locator; η διεύθυνση ενός αρχείου στο W World Wide Web (WWW or Web): Είναι μια συλλογή από κείμενα, γραφικά, βίντεο και ήχο σε δίκτυα υπολογιστών σ όλο τον κόσμο. Τα έγγραφα είναι γραμμένα με hypertext, έναν ειδικό κώδικα που σου επιτρέπει να συνδέεσαι από ένα αρχείο web σ ένα άλλο. Η πρόσβαση σ αυτή την πληροφορία γίνεται μέσω του Internet με τη βοήθεια των Web browsers. 18

19 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Το ηλεκτρονικό εμπόριο περιγράφει τη διαδικασία αγοράς, πώλησης, μεταφοράς ή ανταλλαγής προϊόντων, υπηρεσιών και/ή πληροφοριών μέσω δικτύων υπολογιστών, περιλαμβανομένου και του Internet. Το ηλεκτρονικό εμπόριο μπορεί να οριστεί από τις παρακάτω σκοπιές: Επικοινωνίες: από τη σκοπιά των επικοινωνιών, το ηλεκτρονικό εμπόριο είναι η παράδοση αγαθών, υπηρεσιών, πληροφοριών ή πληρωμών μέσω δικτύων υπολογιστών ή με οποιοδήποτε άλλο ηλεκτρονικό τρόπο. Εμπορική: από την εμπορική σκοπιά, το ηλεκτρονικό εμπόριο παρέχει τη δυνατότητα αγοράς και πώλησης προϊόντων, υπηρεσιών και πληροφοριών μέσω του Internet και μέσω άλλων online υπηρεσιών. Επιχειρηματική διεργασία: από τη σκοπιά των επιχειρηματικών διεργασιών, το ηλεκτρονικό εμπόριο αφορά στην εκτέλεση των εργασιών με ηλεκτρονικό τρόπο, ολοκληρώνοντας επιχειρησιακές διεργασίες μέσω ηλεκτρονικών δικτύων και έτσι αντικαθιστώντας πληροφορίες που αφορούν σε φυσικές επιχειρηματικές διεργασίες. Εξυπηρέτηση: από τη σκοπιά των υπηρεσιών, το ηλεκτρονικό εμπόριο είναι ένα εργαλείο που απευθύνεται στην επιθυμία των κυβερνήσεων, των εταιρειών, των πελατών και της διοίκησης να περικόψουν το κόστος των υπηρεσιών και ταυτόχρονα να βελτιώσουν την ποιότητα της εξυπηρέτησης πελατών και να αυξήσουν την ταχύτητα της εξυπηρέτησης. 19

20 Εκπαίδευση: από τη σκοπιά της εκπαίδευσης, το ηλεκτρονικό εμπόριο παρέχει τη δυνατότητα εκπαίδευσης και επιμόρφωσης online σε σχολεία, πανεπιστήμια και σε άλλους οργανισμούς, περιλαμβανομένων και των επιχειρήσεων. Συνεργατική: από τη σκοπιά της συνεργασίας, το ηλεκτρονικό εμπόριο είναι το πλαίσιο για διεπιχειρησιακή και ενδοεπιχειρησιακή συνεργασία. Κοινωνική: από την κοινωνική σκοπιά, το ηλεκτρονικό εμπόριο παρέχει μια θέση συγκέντρωσης μελών της κοινωνίας για εκμάθηση, συνδιαλλαγή και συνεργασία OΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ Ορισμένοι θεωρούν ότι ο όρος εμπόριο περιγράφει μόνο τις συναλλαγές που πραγματοποιούνται ανάμεσα σε επιχειρηματικούς εταίρους. Όταν χρησιμοποιείται αυτός ο ορισμός για το εμπόριο, ο όρος ηλεκτρονικό εμπόριο είναι αρκετά στενός. Έτσι πολλοί χρησιμοποιούν αντί αυτού τον όρο ηλεκτρονικό επιχειρείν. Το ηλεκτρονικό επιχειρείν αναφέρεται στον ευρύτερο ορισμό του ηλεκτρονικού εμπορίου, όχι μόνο στην αγορά και στην πώληση αγαθών και υπηρεσιών, αλλά επίσης στην εξυπηρέτηση πελατών, στη συνεργασία με επιχειρηματικούς εταίρους, στη διεξαγωγή ηλεκτρονικής εκπαίδευσης και στη πραγματοποίηση ηλεκτρονικών συναλλαγών μέσα σε έναν οργανισμό. Ωστόσο, ορισμένοι θεωρούν το ηλεκτρονικό επιχειρείν σαν όλες τις άλλες δραστηριότητες, «εκτός των αγορών και των πωλήσεων» μέσω του Internet, όπως είναι η συνεργασία και οι ενδοεπιχειρησιακές δραστηριότητες. 20

21 2.1.3 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΣΤΟ INTERNET ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ INTERNET Το μεγαλύτερο μέρος ηλεκτρονικού εμπορίου γίνεται μέσω του Internet, αλλά το ηλεκτρονικό εμπόριο μπορεί να διεξαχθεί επίσης σε ιδιωτικά δίκτυα, όπως σε δίκτυα προστιθέμενης αξίας ή σε δίκτυα τοπικής περιοχής ή ακόμα και σε αυτόνομες υπολογιστικές μηχανές. Για παράδειγμα η αγορά τροφίμων από μια αυτόματη μηχανή πωλήσεων, όπου πληρώνετε με μια έξυπνη κάρτα ή ένα κινητό τηλέφωνο μπορεί να θεωρηθούν ως δραστηριότητες ηλεκτρονικού εμπορίου ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΟΥ ΗΕ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗ ΦΥΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ Η ΤΩΝ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΩΝ Μια συνηθισμένη κατάταξη του ηλεκτρονικού εμπορίου είναι με βάση τη φύση της συναλλαγής ή με τη σχέση ανάμεσα στους συμμετέχοντες. Υπάρχουν οι εξής τύποι συναλλαγών: Επιχειρήσεις με επιχειρήσεις (Β2Β). Όλοι οι συμμετέχοντες στο ηλεκτρονικό εμπόριο επιχείρησης με επιχείρηση (Β2Β) είναι επιχειρήσεις ή άλλοι οργανισμοί. Για παράδειγμα, αρκετές από τις εφαρμογές της Marks & Spencer περιλαμβάνουν Β2Β με τους προμηθευτές της. Σήμερα, πάνω από το 85% του όγκου του ηλεκτρονικού εμπορίου είναι Β2Β (Cunningham 2001). Επιχειρήσεις με καταναλωτές (Β2C). Το ηλεκτρονικό εμπόριο επιχείρησης με καταναλωτές (Β2C) περιλαμβάνει συναλλαγές λιανικού εμπορίου προϊόντων ή υπηρεσιών από επιχειρήσεις με μεμονωμένους αγοραστές. Ο τυπικός online αγοραστής στη Marks & Spencer ή στην Amazon.com είναι ένας καταναλωτής ή πελάτης. Αυτός ο τύπος ηλεκτρονικού εμπορίου ονομάζεται επίσης ηλεκτρονικό λιανικό εμπόριο. Επιχείρηση με επιχείρηση με καταναλωτή (Β2Β2C). Στο ηλεκτρονικό εμπόριο επιχείρησης με επιχείρηση με καταναλωτή (8282C), μια επιχείρηση παρέχει κάποιο προϊόν ή υπηρεσία σε μια επιχείρηση-πελάτη. Η επιχείρηση-πελάτης έχει τους δικούς της 21

22 πελάτες, οι οποίοι μπορούν να είναι οι δικοί της υπάλληλοι, στους οποίους παρέχεται το προϊόν ή η υπηρεσία, χωρίς να προσθέτει κάποια αξία σε αυτό. Ένα παράδειγμα είναι αυτό μιας εταιρείας που πληρώνει την ΑΟL, για να παρέχει στους υπαλλήλους της προσπέλαση στο Internet (αντί να πληρώνει ο κάθε υπάλληλος ξεχωριστά προκειμένου να έχει πρόσβαση στην ΑΟL). Ένα άλλο παράδειγμα είναι οι συναλλαγές χονδρεμπόρου με έμπορο λιανικής με καταναλωτή, όπως η Pan Pacific της Quanta, η οποία παρέχει υπηρεσίες ταξιδίων, π.χ. αεροπορικά εισιτήρια και δωμάτια ξενοδοχείων σε εμπορικούς εταίρους, π.χ. σε ταξιδιωτικούς πράκτορες, οι οποίοι πωλούν τις υπηρεσίες σε πελάτες. Καταναλωτής με επιχείρηση (C2Β). Η κατηγορία καταναλωτής με επιχείρηση (C2Β) περιλαμβάνει άτομα, τα οποία χρησιμοποιούν το Internet για να πωλούν προϊόντα ή υπηρεσίες σε οργανισμούς, καθώς και άτομα, που ψάχνουν να βρουν πωλητές για να τους κάνουν προσφορά για προϊόντα ή υπηρεσίες που χρειάζονται τα άτομα. Η Priceline.com είναι μια γνωστή εταιρεία διοργάνωσης C2B, τέτοιων συναλλαγών. Καταναλωτής με καταναλωτή (C2C). Στην κατηγορία καταναλωτή με καταναλωτή (C2C), οι καταναλωτές πωλούν απευθείας σε άλλους καταναλωτές. Παραδείγματα περιλαμβάνουν άτομα που πωλούν κατοικίες, αυτοκίνητα κ.ο.κ., σε online μικρές αγγελίες. Η διαφήμιση προσωπικών υπηρεσιών μέσω του Internet και η πώληση γνώσεων και εξειδίκευσης online είναι άλλα παραδείγματα C2C. Επίσης, πολλές ιστοθέσεις δημοπρασιών επιτρέπουν σε άτομα να προσφέρουν αντικείμενα για δημοπρασία. Εφαρμογές ομοτίμων. Η τεχνολογία ομοτίμων μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε C2C, Β2Β και B2C. Αυτή η τεχνολογία επιτρέπει σε δικτυωμένους ομότιμους υπολογιστές να μοιράζονται απευθείας μεταξύ τους δεδομένα και επεξεργασία. Για παράδειγμα σε μια εφαρμογή ομοτίμων C2C, οι άνθρωποι μπορούν να ανταλλάσσουν μουσική, βίντεο, λογισμικό και άλλα ψηφιακά προϊόντα ηλεκτρονικά. Κινητό Εμπόριο. Οι συναλλαγές και οι δραστηριότητες εμπορίου με φορητές συσκευές που διεξάγονται πλήρως ή μερικώς μέσα σε ένα ασύρματο περιβάλλον αναφέρονται ως κινητό εμπόριο (m-commerce). Για παράδειγμα, από ορισμένα κατάλληλα εξοπλισμένα κινητά τηλέφωνα, ένα άτομο μπορεί να πραγματοποιήσει τραπεζικές συναλλαγές ή να παραγγείλει ένα βιβλίο από την Amazon.com. Πολλές εφαρμογές κινητού εμπορίου περιλαμβάνουν φορητές συσκευές με δυνατότητες Internet. Αν οι συναλλαγές 22

23 αυτές παρέχονται σε άτομα, τα οποία βρίσκονται σε συγκεκριμένες τοποθεσίες, σε συγκεκριμένους χρόνους, τότε αναφέρονται ως συναλλαγές εμπορίου βάσει τοποθεσίας (Icommerce). Ορισμένοι ορίζουν το m-commerce ως συναλλαγές που διεξάγονται από άτομα, τα οποία βρίσκονται μακριά από το σπίτι ή το γραφείο τους. Τέτοιες συναλλαγές μπορούν να γίνουν τόσο σε ασύρματα, όσο και ενσύρματα συστήματα. Ενδοεπιχειρησιακό Ηλεκτρονικό Εμπόριο. Η κατηγορία ενδοεπιχειρησιακού ηλεκτρονικού εμπορίου περιλαμβάνει όλες τις εσωτερικές οργανισμικές δραστηριότητες, που περιλαμβάνουν ανταλλαγή αγαθών, υπηρεσιών ή πληροφοριών, ανάμεσα σε διάφορες μονάδες και άτομα του οργανισμού. Οι δραστηριότητες ποικίλουν από πωλήσεις εταιρικών αγαθών σε υπαλλήλους μέχρι online εκπαίδευση και συνεργατικές δραστηριότητες σχεδίασης. Το ενδοεπιχειρησιακό ηλεκτρονικό εμπόριο γίνεται συνήθως σε ενδοδίκτυα ή σε εταιρικές πύλες (γενικά, σε πύλες προς το Web). Επιχειρήσεις με υπαλλήλους (Β2Ε). Η κατηγορία επιχείρησης με υπαλλήλους (Β2Ε) είναι ένα υποσύνολο της κατηγορίας διεπιχειρησιακού ηλεκτρονικού εμπορίου, κατά το οποίο ο οργανισμός παρέχει υπηρεσίες, πληροφορίες ή προϊόντα σε υπαλλήλους. Μια μεγάλη κατηγορία υπαλλήλων είναι οι κινητοί υπάλληλοι, π.χ., οι αντιπρόσωποι πωλήσεων. Το ηλεκτρονικό εμπόριο προς τέτοιους υπαλλήλους καλείται Β2ΜΕ (επιχείρηση με κινητούς υπαλλήλους, business-to-mobile employees). Συνεργατικό εμπόριο. Όταν άτομα ή ομάδες επικοινωνούν ή συνεργάζονται online, τότε μπορούν να διεξάγουν συνεργατικό εμπόριο (c-commerce). Για παράδειγμα, επιχειρηματικοί εταίροι σε διάφορες τοποθεσίες μπορούν να σχεδιάζουν μαζί ένα προϊόν, χρησιμοποιώντας τεχνολογία κοινής χρήσης οθονών ή μπορούν να προβλέπουν από κοινού τη ζήτηση προϊόντων. Μη επιχειρηματικό Ηλεκτρονικό Εμπόριο. Ένας όλο και αυξανόμενος αριθμός μη επιχειρηματικών ιδρυμάτων, όπως ακαδημαϊκά ιδρύματα, μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί, θρησκευτικές οργανώσεις, κοινωνικές οργανώσεις και κυβερνητικές υπηρεσίες χρησιμοποιούν διάφορους τύπους ηλεκτρονικού εμπορίου για να μειώσουν τα έξοδά τους (π.χ., να βελτιώσουν τις αγορές τους) ή για να βελτιώσουν τις λειτουργίες και την εξυπηρέτηση των πελατών τους. 23

24 Ηλεκτρονική εκπαίδευση. Στην ηλεκτρονική εκπαίδευση, η εκπαίδευση ή η επιμόρφωση παρέχεται online. Η ηλεκτρονική εκπαίδευση χρησιμοποιείται ευρέως από οργανισμούς για εκπαίδευση υπαλλήλων. Γίνεται επίσης και από εικονικά πανεπιστήμια. Ανταλλακτήριο με ανταλλακτήριο (Ε2Ε). Ένα αvταλλακτήριο περιγράφει μια δημόσια ηλεκτρονική αγορά, με πολλούς αγοραστές και πολλούς πωλητές. Καθώς εξελίσσονται οι ανταλλαγές Β2Β, είναι λογικό να συνδέονται μεταξύ τους τα ανταλλακτήρια. Το ηλεκτρονικό εμπόριο ανταλλακτήριου με ανταλλακτήριο είναι ένα τυπικό σύστημα που συνδέει ανταλλακτήρια. Ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Στο ηλεκτρονικό εμπόριο ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, μια κυβερνητική οντότητα αγοράζει ή παρέχει αγαθά, υπηρεσίες ή πληροφορίες σε επιχειρήσεις (G2B) ή σε πολίτες (G2C) Η ΔΙΑΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Επειδή το ηλεκτρονικό εμπόριο είναι ένας νέος κλάδος, πρόσφατα άρχισε να αναπτύσσει τις θεωρητικές και τις επιστημονικές του βάσεις. Από μια συνοπτική επισκόπηση του πλαισίου και της κατάταξης του ηλεκτρονικού εμπορίου μπορείτε να δείτε, πιθανώς, ότι το ηλεκτρονικό εμπόριο σχετίζεται με αρκετούς και διαφορετικούς επιστημονικούς κλάδους. Οι κύριοι επιστημονικοί κλάδοι του ηλεκτρονικού εμπορίου περιλαμβάνουν τους παρακάτω: επιστήμη των υπολογιστών, μάρκετινγκ, συμπεριφορά καταναλωτή, οικονομετρία, οικονομία, συστήματα διαχείρισης πληροφοριών, λογιστική, διοίκηση επιχειρήσεων, εμπορικό δίκαιο, ρομποτική, δημόσια διοίκηση και τεχνολογία. 24

25 2.1.6 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Οι εφαρμογές ηλεκτρονικού εμπορίου άρχισαν στις αρχές της δεκαετίας του 70, με νεωτερισμούς όπως την ηλεκτρονική μεταφορά κεφαλαίων (electronic funds transfer), με βάση την οποία κεφάλαια μπορούν να μεταφερθούν ηλεκτρονικά από έναν οργανισμό σε ένα άλλο. Αλλά όμως η έκταση των εφαρμογών ήταν περιορισμένη σε μεγάλους οργανισμούς, οικονομικά ιδρύματα και σε μερικές τολμηρές μικρές επιχειρήσεις. Κατόπιν ήλθε η ηλεκτρονική ανταλλαγή δεδομένων (electronic data interchange, EDI), μια τεχνολογία που χρησιμοποιείται για ηλεκτρονική μεταφορά κοινών εγγράφων, η οποία εξελίχθηκε από οικονομικές συναλλαγές σε επεξεργασία άλλων συναλλαγών και άλλαξε τις συμμετέχουσες εταιρείες από οικονομικά ιδρύματα σε κατασκευαστές, λιανοπωλητές, υπηρεσίες κλπ. Ακολούθησαν πολλές άλλες εφαρμογές, από διαπραγμάτευση μετοχών μέχρι συστήματα κρατήσεων θέσεων για ταξίδια. Τέτοια συστήματα περιγράφτηκαν ως εφαρμογές διοργανισμικών συστημάτων και η στρατηγική τους αξία στις επιχειρήσεις έγινε ευρέως αποδεκτή. Το Internet άρχισε τη ζωή του ως ένα πείραμα από την κυβέρνηση των Η.Π.Α το 1969, και οι πρώτοι χρήστες του ήταν ένα κυρίως τεχνικό προσωπικό κυβερνητικών υπηρεσιών και ακαδημαϊκών ερευνητών και επιστημόνων. Με την εμπορευματοποίηση του Internet στις αρχές της δεκαετίας του 90, όταν οι χρήστες άρχισαν να συμμετέχουν στο World Wide Web, επινοήθηκε ο όρος ηλεκτρονικό εμπόριο και οι εφαρμογές ηλεκτρονικού εμπορίου αναπτύχθηκαν γρήγορα. Εμφανίστηκε επίσης ένας μεγάλος αριθμός εταιρειών dot-coms ή Internet start-ups. Ένας λόγος για την ταχεία ανάπτυξη της τεχνολογίας ήταν η ανάπτυξη των δικτύων, των πρωτοκόλλων και του λογισμικού ηλεκτρονικού εμπορίου. O άλλος λόγος ήταν η αύξηση του ανταγωνισμού και άλλων επιχειρηματικών πιέσεων. Από το 1995 έχουμε γίνει μάρτυρες πολλών νεωτεριστικών εφαρμογών που ποικίλουν από online απευθείας πωλήσεις μέχρι ηλεκτρονική εκπαίδευση. Σχεδόν κάθε οργανισμός μέσου και μεγάλου μεγέθους στις Η.Π.Α έχει ήδη μια ιστοθέση και οι περισσότερες μεγάλες εταιρείες στις Η.Π.Α έχουν ηλεκτρονικές πύλες, μέσω των οποίων οι υπάλληλοι, οι επιχειρηματικοί εταίροι και το κοινό μπορούν να προσπελάσουν εταιρικές πληροφορίες. Πολλές από αυτές τις ιστοθέσεις περιέχουν δεκάδες χιλιάδες σελίδες και 25

26 δεσμούς. Το 1999, η έμφαση του ηλεκτρονικού εμπορίου ολίσθησε από το Β2C στο B2B και το 2001 από το Β2Β στο Β2Ε, στο ηλεκτρονικό εμπόριο, στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση, στην ηλεκτρονική εκπαίδευση και στο κινητό εμπόριο. Δεδομένης της φύσης της τεχνολογίας και του Internet, το ηλεκτρονικό εμπόριο θα συνεχίσει αναμφίβολα να αλλάζει συνέχεια. Πρόσφατα βλέπουμε όλο και περισσότερες επιτυχίες του ηλεκτρονικού εμπορίου ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Τα τελευταία χρόνια έχουμε δει να αναπτύσσονται ιδιαίτερα επιτυχημένες εικονικές εταιρείες ηλεκτρονικού εμπορίου, όπως τις ebay, VeriSign, AOL και Checkpoint. Έχουμε γίνει επίσης μάρτυρες μεγάλων επιτυχιών από εταιρίες μερικού ηλεκτρονικού εμπορίου όπως τις Cisco, General Electric, IBM, Intel και Schwab. Υπάρχουν πολλές επιτυχημένες ιστορίες εταιρειών ηλεκτρονικών πυλών όπως την Alloy.com και τις Drugstore.com, FTD.com, PTSweb.com και Campusfood.com ΑΠΟΤΥΧΙΕΣ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Αρχίζοντας από το 1999, ένας μεγάλος αριθμός εταιρειών ηλεκτρονικού εμπορίου, ειδικά εταιρειών ηλεκτρονικού λιανικού εμπορίου, άρχισαν να αποτυγχάνουν. Γνωστές αποτυχημένες εταιρείες Β2C είναι οι : etoys, Xpeditor, MarchFirst, Drkoop.com, Webvan.com και Boo.com. γνωστές αποτυχημένες εταιρίες Β2Β είναι οι : Chemdex.com, Bentro.com και Vertycalnet.com. Μήπως αυτές οι πολλές αποτυχίες σημαίνουν ότι οι μέρες του ηλεκτρονικού εμπορίου είναι μετρημένες; οπωσδήποτε όχι! Πρώτον, ο ρυθμός αποτυχίας των dot.com μειώνεται ταχέως. Δεύτερον, στον κλάδο του ηλεκτρονικού εμπορίου γίνονται συγχωνεύσεις, καθώς οι εταιρείες δοκιμάζουν διάφορα επιχειρηματικά μοντέλα και οργανωτικές δομές. Τρίτον, οι περισσότερες εταιρείες αμιγούς ηλεκτρονικού εμπορίου, περιλαμβανομένων και των γιγάντων του κλάδου όπως η Amazon.com, δεν έχουν ακόμη 26

27 κέρδη ή έχουν μικρά κέρδη και επεκτείνουν τις επιχειρήσεις τους και παράγουν αυξημένες πωλήσεις. Ορισμένοι αναλυτές προβλέπουν ότι μέχρι το 2004 πολλές από τις μεγάλες εταιρείες αμιγούς ηλεκτρονικού εμπορίου θα αρχίσουν να παράγουν κέρδη ΤΥΠΙΚΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΣΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Υπάρχουν πολλοί τύποι επιχειρησιακών μοντέλων ηλεκτρονικού εμπορίου. Η παρακάτω λίστα περιγράφει τα πιο συνηθισμένα μοντέλα. 1. Online απευθείας μάρκετινγκ. Το προφανέστερο μοντέλο είναι το μοντέλο των πωλήσεων online, από έναν κατασκευαστή σε έναν πελάτη (εξαλείφοντας το διαμεσολαβητή), ή από τους πωλητές λιανικής σε καταναλωτές (κάνοντας τη διανομή πιο αποτελεσματική). Ένα τέτοιο μοντέλο είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό για ψηφιακά προϊόντα και υπηρεσίες (αυτά τα οποία παραδίδονται με ηλεκτρονικό τρόπο). Υπάρχουν αρκετές παραλλαγές σε αυτό το μοντέλο. Το μοντέλο αυτό χρησιμοποιείται στους τύπους B2C (όπου ονομάζεται ηλεκτρονικό λιανικό εμπόριο) και Β2Β του ηλεκτρονικού εμπορίου. 2. Ηλεκτρονικά συστήματα προσφορών. Μεγάλες εταιρείες, ιδιωτικές ή δημόσιες, συνήθως κάνουν τις μεγάλου όγκου ή μεγάλης αξίας αγορές τους μέσω ενός συστήματος προσφορών, που είναι επίσης γνωστό σαν αντίστροφη δημοπρασία. Ο αγοραστής ζητά από τους πιθανούς πωλητές να υποβάλουν προσφορές και η προσφορά με τη χαμηλότερη τιμή κερδίζει. Μια τέτοια προσφορά μπορεί να κατατεθεί online εξοικονομώντας χρόνο και χρήμα. Τα ηλεκτρονικά συστήματα προσφορών, των οποίων πρωτοπόρος ήταν η General Electric Corp., γίνονται όλο και περισσότερο δημοφιλή. Αρκετές κυβερνητικές υπηρεσίες σήμερα στις Η.ΠΑ κάνουν τις προμήθειές τους μέσω ηλεκτρονικών προσφορών. 3. Καθορισμός τιμής. Το μοντέλο τύπου καθορισμού τιμής, που πρωτοχρησιμοποιήθηκε από την Priceline.com, επιτρέπει σε έναν αγοραστή να δώσει την τιμή που σκοπεύει να πληρώσει για ένα συγκεκριμένο προϊόν ή υπηρεσία. Η Priceline.com θα προσπαθήσει να ταιριάξει την αίτηση του πελάτη με τη θέληση ενός προμηθευτή να 27

28 πωλήσει το προϊόν ή την υπηρεσία σε αυτήν την τιμή. Το μοντέλο αυτό είναι επίσης γνωστό ως "μοντέλο συλλογής ζήτησης". 4. Εύρεση της καλύτερης τιμής. Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο, που είναι επίσης γνωστό ως "μοντέλο μηχανής αναζήτησης", ένας πελάτης καθορίζει τις ανάγκες του και μετά μια εταιρεία διαμεσολάβησης, όπως η Hotwire.com, συγκρίνει την αίτηση του πελάτη με τα δεδομένα μιας βάσης δεδομένων, βρίσκει τη χαμηλότερη τιμή και την υποβάλει στον καταναλωτή. Ο πιθανός αγοραστής έχει από 30 ως 60 λεπτά να αποδεχθεί ή να απορρίψει την προσφορά. Πολλές εταιρείες χρησιμοποιούν παρόμοια μοντέλα για να βρουν τη χαμηλότερη τιμή. Για παράδειγμα, οι καταναλωτές μπορούν να μπουν στην eloan.com για να βρουν το καλύτερο επιτόκιο για δάνεια αυτοκινήτου ή σπιτιού και στην insweb.com για να ψάξουν για ασφάλειες. 5. Μάρκετινγκ σύνδεσης. Το μάρκετινγκ σύνδεσης είναι ένας διακανονισμός με βάση τον οποίο ένας εταίρος μάρκετινγκ (μια επιχείρηση, ένας οργανισμός ή ακόμη και ένα άτομο) παραπέμπει καταναλωτές στην ιστοθέση μιας εταιρείας πωλήσεων. Η παραπομπή γίνεται τοποθετώντας μια διαφημιστική αφίσα ή το λογότυπο της εταιρείας πωλήσεων στην ιστοθέση της εταιρείας σύνδεσης. Όταν ένας πελάτης, που παραπέμφθηκε στην ιστοθέση της εταιρείας πωλήσεων κάνει μια αγορά, ο εταίρος σύνδεσης παίρνει μια προμήθεια (η οποία μπορεί να είναι από 3 ως 15%) επί της τιμής αγοράς. Με άλλα λόγια, χρησιμοποιώντας το μάρκετινγκ σύνδεσης, μια πωλούσα εταιρεία δημιουργεί μια εικονική ομάδα πωλήσεων με προμήθεια. Η ιδέα αυτή, που πρωτοχρησιμοποιήθηκε από την CDNow, χρησιμοποιείται τώρα από χιλιάδες εταιρείες λιανικών πωλήσεων και κατασκευαστές. 6. Προφορικό μάρκετινγκ. Σύμφωνα με το μοντέλο προφορικού μάρκετινγκ, ένας οργανισμός μπορεί να αυξήσει τη φήμη της εταιρείας του ή ακόμη και να παράγει πωλήσεις παρακινώντας ανθρώπους να στείλουν μηνύματα σε άλλους ανθρώπους ή να προσλάβει φίλους; ώστε να λάβουν μέρος σε ορισμένα προγράμματα. Είναι κατά βάση ένα προφορικό μάρκετινγκ με βάση το Web. 7. Ομαδικές αγορές. Στο συμβατικό εμπόριο, συνήθως δίνονται εκπτώσεις για αγορά μεγάλων ποσοτήτων. Έτσι, και στο ΗΕ έχει υιοθετηθεί η έννοια της συνάθροισης ζήτησης, με βάση την οποία ένας τρίτος βρίσκει άτομα ή ΜΜΕ (μικρομεσαίες επιχειρήσεις), συναθροίζει τις παραγγελίες τους για να δημιουργήσει μια μεγάλη 28

29 ποσότητα και μετά διαπραγματεύεται (ή ζητά προσφορές) για την καλύτερη συμφωνία. Έτσι, χρησιμοποιώντας την έννοια των ομαδικών αγορών, μια μικρή επιχείρηση ή ακόμη και ένα άτομο μπορεί να επιτύχει μια έκπτωση. Αυτό το μοντέλο, είναι επίσης γνωστό σαν "μοντέλου αγοράς όγκου". Υπάρχουν αρκετές παραλλαγές στις ομαδικές αγορές, που είναι επίσης γνωστές όπως e-co-ops. Για παράδειγμα, η Accompany.com, αναφέρει την προτεινόμενη τιμή για ένα προϊόν και μια εκ των προτέρων διαπραγματευθεί σα τιμή με έκπτωση. Κατόπιν προσκαλεί καταναλωτές να δώσουν μια παραγγελία και να καθορίσουν μια τιμή, που είναι χαμηλότερη από την τιμή με έκπτωση (αλλά όχι υπερβολικά χαμηλή). Όσο περισσότεροι δώσουν παραγγελίες, τόσο χαμηλότερη γίνεται η δημοσιευμένη τιμή, λόγω του αυξημένου όγκου, που παράγεται κατά τη διάρκεια μιας προκαθορισμένης περιόδου αγορών. Έτσι, ο αγοραστής μπορεί να πληρώσει μια τιμή που να είναι ακόμη πιο χαμηλή από την αρχική του προσφορά. Αν ένα άτομο συμμετέχει σε μια τέτοια αγορά, τότε πρέπει να στείλει e- mail ή να τηλεφωνήσει στους φίλους του να αγοράσουν επίσης (μια μορφή προφορικού μάρκετινγκ) και έτσι να μειώσουν την τιμή του προϊόντος. 8. Online δημοπρασίες. Σχεδόν όλοι έχουν ακούσει για την ebay.com, τη μεγαλύτερη παγκοσμίως online εταιρεία δημοπρασιών. Αρκετές εκατοντάδες άλλες εταιρείες, περιλαμβανομένων των Amazon.com και Yahoo.com διεξάγουν επίσης online δημοπρασίες. Σύμφωνα με το πιο δημοφιλή τύπο δημοπρασιών, οι online αγοραστές κάνουν διαδοχικές προσφορές για διάφορα αγαθά και υπηρεσίες και όποιος δώσει την υψηλότερη προσφορά αγοράζει το προσφερόμενο είδος. 9. Εξειδίκευση προϊόντος και υπηρεσίας. Εξειδίκευση προϊόντων ή υπηρεσιών σημαίνει κατασκευή ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας σύμφωνα με τις προδιαγραφές του αγοραστή. Η εξειδίκευση δεν είναι ένα νέο μοντέλο, αλλά το νέο είναι η δυνατότητα ταχεία εξειδίκευσης προϊόντων online σε τιμές όχι πολύ υψηλότερες από τις τιμές των αντίστοιχων μη εξειδικευμένων προϊόντων. Η Dell Computer είναι ένα καλό παράδειγμα εταιρείας, που εξειδικεύει προσωπικούς υπολογιστές για τους πελάτες της. Η διαμόρφωση των λεπτομερειών των εξειδικευμένων προϊόντων, ακόμη και η σχεδίαση, η παραγγελία και η πληρωμή γίνονται online. Η εξειδίκευση μπορεί να γίνει και σε μεγάλη κλίμακα, οπότε ονομάζεται μαζική εξειδίκευση. 29

30 10. Ηλεκτρονικές θέσεις αγορών και ανταλλακτήρια. Οι ηλεκτρονικές θέσεις αγορών υπήρχαν σε μεμονωμένες εφαρμογές για δεκαετίες (π.χ στα χρηματιστήρια μετοχών και εμπορευμάτων). Αλλά, από το 1999, χιλιάδες ηλεκτρονικές θέσεις αγορών έχουν εισάγει νέες δυνατότητες στη διαδικασία διαπραγμάτευσης, εισερχόμενες στο Internet. Αν η οργάνωση και η διαχείρισή τους είναι σωστή, οι ηλεκτρονικές θέσεις αγορών μπορούν να παρέχουν σημαντικά οφέλη τόσο στους πωλητές, όσο και στους αγοραστές. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι κάθετες θέσεις αγορών, οι οποίες επικεντρώνονται σε έναν κλάδο της βιομηχανίας. 11. Ολοκλήρωση αλυσίδας αξίας. Το μοντέλο αυτό, που είναι παρόμοιο με το προηγούμενο προσφέρει συμπληρωματικούς στόχους και υπηρεσίες που συναθροίζουν πλούσια σε πληροφορίες προϊόντα μέσα σε ένα πιο πλήρες πακέτο πελατών, προσθέτοντας έτσι αξία στο προϊόν. Για παράδειγμα, η Carpoint.com παρέχει αρκετές υπηρεσίες, που σχετίζονται με την αγορά αυτοκινήτων, που περιλαμβάνουν την ασφάλιση. 12. Πάροχοι υπηρεσιών αλυσίδας αξίας. Αυτοί οι πάροχοι ειδικεύονται στη λειτουργία της αλυσίδας προμηθειών, όπως στην τροφοδοσία (UPS.com) ή στις πληρωμές (PayPal.com, που είναι τώρα τμήμα της ebay). 13. Μεσίτες πληροφοριών. Οι μεσίτες πληροφοριών παρέχουν διασφάλιση του απορρήτου, εμπιστοσύνη, συμφωνίες, αναζήτηση, περιεχόμενο και άλλες υπηρεσίες. 14. Εμπορικές ανταλλαγές. Με βάση αυτό το μοντέλο, εταιρείες ανταλλάσσουν πλεονάσματα που δεν χρειάζονται, με πράγματα που χρειάζονται. Ένας εμπορικός διαπραγματευτής κάνει αυτές τις ανταλλαγές. 15. Μεγάλες εκπτώσεις. Εταιρείες όπως την Half.com προσφέρουν προϊόντα και υπηρεσίες με μεγάλες εκπτώσεις, π.χ., με 50% της λιανικής τιμής. 16. Μέλη. Ένα δημοφιλές μοντέλο παραδοσιακού εμπορίου, με βάση το οποίο μόνο μέλη έχουν εκπτώσεις, προσφέρεται επίσης online. 17. Βελτιωτές αλυσίδας προμηθειών. Μια από τις κύριες συνεισφορές του ηλεκτρονικού εμπορίου είναι η δημιουργία νέων μοντέλων, τα οποία αλλάζουν ή βελτιώνουν τη διαχείριση της αλυσίδας προμηθειών. Πιο ενδιαφέρουσα είναι η μετατροπή μιας γραμμικής αλυσίδας προμηθειών, η οποία μπορεί να είναι αργή, ακριβή και με πιθανότητα να περιέχει σφάλματα, σε ένα κέντρο συγκέντρωσης. 30

31 Για να επιτύχουν στην ταχέως εξελισσόμενη αγορά, τα επιχειρησιακά μοντέλα και τα μοντέλα παραγωγής εσόδων πρέπει συχνά να αλλάζουν ανάλογα με τις μεταβαλλόμενες συνθήκες της αγοράς. Ένα καλό παράδειγμα είναι η Amazon.com, η οποία άλλαξε από απλό βιβλιοπωλείο σε ένα τεράστιο online κατάστημα για προϊόντα και υπηρεσίες. Η Amazon.com προσέθεσε επίσης δημοπρασίες σαν ένα κανάλι μάρκετινγκ. Επίσης, παρέχει υπηρεσίες ικανοποίησης παραγγελιών, σαν υπεργολάβος άλλων εταιρειών και κάνει διάφορες άλλες εργασίες. Οποιοδήποτε από τα προηγούμενα επιχειρησιακά μοντέλα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ανεξάρτητα ή μπορεί να συνδυαστεί με τα υπόλοιπα ή με κάποιο παραδοσιακό επιχειρησιακό μοντέλο. Μια εταιρεία μπορεί να χρησιμοποιήσει αρκετά διαφορετικά επιχειρησιακά μοντέλα. Τα μοντέλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για B2C, Β2Β και για άλλες μορφές ηλεκτρονικού εμπορίου. Αν και ορισμένα από τα μοντέλα περιορίζονται σε B2C ή σε Β2Β, άλλα μοντέλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε αρκετούς τύπους συναλλαγών ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΤΟΥ ΗΕ Λίγες καινοτομίες στην ανθρώπινη ιστορία παρέχουν τόσα πολλά οφέλη, όσα το ΗΕ. Η παγκόσμια φύση της τεχνολογίας, η δυνατότητα προσέγγισης εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων, η διαδραστική φύση του ΗΕ, η ποικιλία των δυνατοτήτων χρήσης του και η ταχεία ανάπτυξη των υποδομών υποστήριξής του, ειδικά το Web, έχουν ως αποτέλεσμα πολλές δυνατότητες οφελών για οργανισμούς, άτομα και για όλη την κοινωνία. Αυτά τα οφέλη μόλις τώρα αρχίζουν να σχηματοποιούνται, αλλά θα αυξηθούν σημαντικά, καθώς αναπτύσσεται το ηλεκτρονικό εμπόριο. Πολλοί ισχυρίζονται ότι η επανάσταση του ηλεκτρονικού εμπορίου είναι τόσο μεγάλη, όσο η αλλαγή που ακολούθησε τη Βιομηχανική Επανάσταση. 31

32 Οφέλη για Οργανισμούς Τα οφέλη του ηλεκτρονικού εμπορίου για οργανισμούς είναι τα εξής: Παγκόσμια πρόσβαση. Το ηλεκτρονικό εμπόριο επεκτείνει τη θέση αγορών σε εθνικές και διεθνείς αγορές. Με ελάχιστη επένδυση κεφαλαίου, μια εταιρεία μπορεί να βρει εύκολα και γρήγορα τους καλύτερους προμηθευτές, περισσότερους πελάτες και τους καταλληλότερους εμπορικούς εταίρους παγκοσμίως. Η επέκταση της βάσης των πελατών και των προμηθευτών επιτρέπει στους οργανισμούς να αγοράζουν φθηνότερα και να έχουν μεγαλύτερες πωλήσεις. Μείωση κόστους. Το ηλεκτρονικό εμπόριο μειώνει το κόστος δημιουργίας, επεξεργασίας, διανομής, αποθήκευσης και επαναφοράς πληροφοριών, που είναι αποτυπωμένες σε χαρτί. Το υψηλό κόστος εκτύπωσης και ταχυδρόμησης μειώνεται ή εξαλείφεται. Βελτιώσεις στην αλυσίδα προμηθειών. Προβλήματα στην αλυσίδα προμηθειών, όπως υπερβολικά αποθέματα και καθυστερήσεις παραδόσεων, μπορούν να ελαχιστοποιηθούν με το ΗΕ. Για παράδειγμα, κατασκευάζοντας αυτοκίνητα κατόπιν παραγγελίας αντί να τα τοποθετεί στις εκθέσεις των αντιπροσώπων της, η αυτοκινητοβιομηχανία αναμένει να εξοικονομήσει δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, απλώς και μόνο από τη μείωση των αποθεμάτων. Εκτεταμένες ώρες λειτουργίας: 24/7/365. Η επιχείρηση είναι πάντα ανοικτή στο Web, χωρίς να χρειάζεται να πληρώνει υπερωρίες ή χωρίς να έχει κάποιο άλλο πρόσθετο κόστος. Εξειδίκευση. Η κατασκευή κατόπιν παραγγελίας επιτρέπει να γίνεται φθηνά η εξειδίκευση των προϊόντων και των υπηρεσιών και παρέχει ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε επιχειρήσεις που υλοποιούν αυτήν τη στρατηγική. Νέα επιχειρησιακά μοντέλα. Το ηλεκτρονικό εμπόριο επιτρέπει τη δημιουργία πολλών καινοτόμων επιχειρησιακών μοντέλων, τα οποία παρέχουν στρατηγικό πλεονέκτημα και / ή αυξάνουν τα κέρδη. Οι ομαδικές αγορές συνδυασμένες με τις αντίστροφες δημοπρασίες είναι ένα παράδειγμα τέτοιου καινοτόμου επιχειρησιακού μοντέλου. 32