ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ

Transcript

1 ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ Γ. ΠΑΠΑΠΟΝΤΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑ: Α 3 1 ο ΓΕΛ ΠΕΙΡΑΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ & ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Κος ΠΑΥΛΙΔΗΣ ΠΑΥΛΟΣ Σχολικό έτος:

2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ. (14ος - 16ος αιώνας)

3 ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ Η πολιτιστική κίνηση και ανάπτυξη που σημειώθηκε στην Ιταλία και στην άλλη Ευρώπη από τον 14 ο έως το 16 ο αιώνα. Πρόκειται για μια αποφασιστική καμπή στην ιστορία της ανθρωπότητας αφού σημειώνεται η μετάβαση από το Μεσαίωνα στους νεώτερους χρόνους. Κύρια χαρακτηριστικά αυτού του σπουδαίου πνευματικού κινήματος ήταν: η στροφή προς την αρχαιότητα (ουμανισμός), η ανάπτυξη του ελεύθερου πνεύματος και η ανάδειξη του ατόμου (ανθρωποκεντρισμός).

4 ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΙΑΚΟΣ ΟΥΜΑΝΙΣΜΟΣ Κίνημα Αναγέννησης εμπνεύστηκε εμπνεύτηκε από την Ελληνορωμαική Ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα Έδωσε έμφαση στον άνθρωπο και στις δυνατότητές του. Η τυπογραφία διεκόλυνε Τη τη διάδοση.

5 Η απαλλαγή του ανθρώπου των νεότερων χρόνων από το θεοκρατικό πνεύμα του Μεσαίωνα επανέφερε τον άνθρωπο στο «κέντρο» της γης σαν «μέτρο πάντων χρημάτων». Το ευρωπαϊκό πνεύμα από τη γόνιμη επαφή του με τα κλασσικά γράμματα (ελληνικά και ρωμαϊκά) ) δημιουργεί νέες γόνιμες συνθέσεις. Πρότυπο που προβάλλει είναι ο πανεπιστήμων «άνθρωπος»,, η πλατιά καλλιεργημένη προσωπικότητα που αγκαλιάζει κάθε χώρο του επιστητού και της ανθρώπινης δραστηριότητας. Ο άνθρωπος θεωρήθηκε και πάλι σαν το πλέον προνομιούχο πλάσμα της γής. Η πίστη στην ιδέα και στην αξία του ανθρώπου και ειδικότερα ο σεβασμός των θεμελιακών δικαιωμάτων του, όπως είναι η ελευθερία, η ακεραιότητα και η αξιοπρέπειά του.

6 Ενώ ανέτειλε η Αναγέννηση στην Ευρώπη, οι Ισπανοί βασιλιάδες άρχισαν να χρηματοδοτούν ερευνητικές αποστολές, προκειμένου να υπάρξει πρόοδος στις γεωγραφικές ανακαλύψεις.

7 Ο ουμανισμός ενθάρρυνε το ενδιαφέρον των ανθρώπων για την τέχνη,, για την κλασική αρχαιότητα και την ανθρώπινη φύση. Έδινε έμφαση στον λόγο και στην έρευνα και αμφισβητούσε την θεολογική παράδοση που εξύψωνε το θείο και υποβίβαζε καθετί γήινο ως αμαρτωλό και διεφθαρμένο. Οι καλλιτέχνες αναπαριστούσαν το θείο χρησιμοποιώντας ως μοντέλα καθημερινούς ανθρώπους. Πίστευαν στη σημασία της εκπαίδευσης και στην πεποίθηση ότι η τέχνη μπορούσε να κωδικοποιηθεί σε κανόνες που θα εξυπηρετούσαν τους σκοπούς της διδασκαλίας. Ο ουμανισμός ήταν η κινητήρια δύναμη πίσω από την ανάδυση των κλασσικών θεμάτων στην αναγεννησιακή τέχνη καθώς και της αναγέννησης της κλασικής αρχιτεκτονικής με τις ορθολογιστικές αρχές του σχεδίου και την έμφαση στην συμμετρία και την αναλογία.

8 Ο «Άνθρωπος«του Βιτρούβιου» Του Λεονάρντο Ντα Βίντσι αντανακλά την επίδραση που άσκησαν οι συγγραφείς της κλασικής αρχαίοτητας στους ανθρωπιστές της Αναγέννησης.

9 Ανάμεσα στους σημαντικότερους καλλιτέχνες ήταν οι Ραφαήλ, Λεονάρντο ντα Βίντσι, Μιχαήλ Άγγελος, Ελ Γκρέκο, Ντονατέλο, Τιντορό και Τιτσιάνο. ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΜΙΧΑΗΛ ΘΕΡΒΑΝΤΕΣ «ΔΟΝ ΚΙΧΩΤΗΣ» & ΟΥΙΛΛΙΑΜ ΣΑΙΞΠΗΡ ΑΝΘΗΣΗ ΤΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΥ & ΓΑΛΙΛΑΙΟΥ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ, ΓΛΥΠΤΙΚΗ & ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

10 Πορτραίτο του αστρονόμου και φυσικομαθηματικού Γαλιλαίου Γαλιλέι ( ), έργο τουοττάβιο Λεόνι.

11 Θρησκευτική Μεταρρύθμιση Στο τέλος του Μεσαίωνα η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία εξακολουθούσε να διαδραματίζει αποφασιστικό ρόλο την κοινωνική, ηθική και πνευματική ζωή της Ευρώπης. Όμως αυτή την ίδια εποχή, ο εκκλησιαστικός οργανισμός υπέφερε από μια βαθύτατη κρίση. Αυτή η κρίση είναι η ρίζα μιας αληθινής θρησκευτικής επανάστασης, της Μεταρρύθμισης που ξέσπασε στα μέσα του 16 ου αιώνα. Κατά τη διάρκεια της Μεταρρύθμισης, ένα μέρος της χριστιανικής Ευρώπης απέρριψε την πνευματική ηγεσία του πάπα, χωρίστηκε από την εκκλησία της Ρώμης και απομακρύνθηκε από τα παραδοσιακά δόγματα αυτής της εκκλησίας. Με την οργανωμένη κίνηση για την εξυγίανση (καθαρισμό) και αναμόρφωση του εκκλησιαστικού βίου και των θεσμών της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας που ονομάστηκε «Μεταρρύθμιση» η πνευματική ενότητα του δυτικού ευρωπαϊκού κόσμου έχει διασπαστεί. Οπως και ο Ανθρωπισμός, έτσι και η θρησκευτική μεταρρύθμιση πραγματοποιεί στροφή προς τη μελέτη και τη γνώση της αρχαιότητας και του Ευαγγελίου.

12 Με βάση το περιεχόμενό της, η θρησκευτική Μεταρρύθμιση διαιρείται σε τέσσερεις μεγάλους βασικούς κλάδους, τη λουθηρανική, την καλβινική, την αγγλικανική και την καθολική ή αντιμεταρρύθμιση. Θρησκευτική Μεταρρύθμιση Προτεσταντική Μεταρρύθμιση Γερμανία: Λούθηρος Αγγλία και Ελβετία: Καλβίνος Καθολική Μεταρρύθμιση Ίδρυση μοναχικών ταγμάτων Ιερά Εξέταση

13 Ως αφορμή της Μεταρρύθμισης, θεωρείται η έκδοση συγχωροχαρτιών από τον πάπα Λέοντα Ι' το Μέδικο και ο τρόπος διάθεσης τους στη Γερμανία από το μοναχό Τέτσελ. Ο Μαρτίνος Λούθηρος εξοργίστηκε με το γεγονός αυτό και το 1517 θυροκόλλησε στο ναό της Βιττεμβέργης τις 95 θέσεις του.

14 Οι Προτεστάντες με επικεφαλής το Γερμανό μοναχό Μαρτίνο Λούθηρο, εναντιώθηκαν στην εξουσία του Πάπα και στις καταχρήσεις αυτής της εξουσίας και δημιούργησαν ξεχωριστή γερμανική εκκλησία. Η διδασκαλία του Λούθηρου διακήρυσσε τα εξής βασικά σημεία: Ο πάπας δεν έχει το δικαίωμα να παρέχει «συγχωροχάρτια». Η θεία Χάρη δεν εξαγοράζεται. Η σωτηρία της ψυχής αποκτάται με πίστη και μετάνοια. Τα νεωτεριστικά στοιχεία στη διδασκαλία του Λούθηρου, που έρχονταν σε αντίθεση με τον Καθολικισμό είναι: Δέχεται μόνο το Βάπτισμα και τη Θεία Ευχαριστία ως Μυστήρια. Δεν δέχεται τη νηστεία και την προσευχή. Υποστηρίζει ότι κατά τη Θεία Ευχαριστία υπάρχει απλή παρουσία του Θεού. Πιστεύει ότι μόνη αυθεντία πηγή πίστης αλήθειας είναι η Αγία Γραφή. Δε δέχεται το πρωτείο και την αυθεντία του Πάπα. Υποστηρίζει ότι η λατρεία πρέπει να γίνεται στη γλώσσα που μιλιέται σε κάθε τόπο και όχι στη λατινική γλώσσα.

15 Παρόμοιες ήταν οι εξελίξεις στην Αγγλία αλλά και στην Ελβετία, με πρωτεργάτη τον Ιωάννη Καλβίνο. Ένας από τους κορυφαίους Μεταρρυθμιστές του 16ου αιώνα. Τάραξε τα νερά στους θρησκευτικούς κύκλους της Ευρώπης. Θεμελιώσε τον Καλβινισμό, ως κύρια κατεύθυνση της Προτεσταντικής Μεταρρύθμισης, μέσα από τη διδασκαλία του και τα συγγράμματά του, δίνοντας μεγαλύτερη σημασία στην σχέση θεού και ανθρώπου, και λιγότερη στους εκκλησιαστικούς θεσμούς, όρισε σε νέο άξονα τα ηθικά πλαίσια του ιερατικού βίου, διαμόρφωσε την σχέση οικονομικού βίου και θρησκευτικής σχέσης με απόλυτη αυστηρότητα.

16 Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία αντέδρασε στην Προτεσταντική Μεταρρύθμιση με την Καθολική Μεταρρύθμιση, προσπαθώντας με μια σειρά από μέτρα, όπως για παράδειγμα την ίδρυση θρησκευτικών ταγμάτων, να φέρει και πάλι τους Προτεστάντες με το μέρος της. Οι πόλεμοι μεταξύ Προτεσταντών και Καθολικών υπήρξαν συχνοί την περίοδο της Αναγέννησης, από την άλλη πλευρά όμως ενισχύθηκε η πίστη στη λογική και στην αυτονομία του ανθρώπου.

17 ΜΑΓΕΙΑ Με τον όρο μαγεία περιγράφονται οι τελετουργικές ή διανοητικές προσπάθειες για την πραγματοποίηση κάποιας ενέργειας πέραν των φυσικών δυνατοτήτων του ανθρώπου, με μέσο τη σκέψη, την επίκληση θεοτήτων ή πνευμάτων ή τη χρήση υπερφυσικών δυνάμεων. Οι άνθρωποι που ασχολούνται με την εφαρμογή τέτοιων διαδικασιών αποκαλούνται μάγοι/μάγισσες, αποκρυφιστές κλπ. Η μαγεία συνήθως διακρίνεται σε λευκή και μαύρη.. Το κριτήριο διαφοροποίησης είναι τα κίνητρα πίσω από την επίκλησή της. Ως πτυχή της κοινωνικής και θρησκευτικής ζωής ανά τους αιώνες εκφράστηκε και συνυφάνθηκε μεταξύ άλλων με τον σαμανισμό, τον μυστικισμό, τη μαντεία, τον ζωροαστρισμό, τον ερμητισμό, την αστρολογία και την αλχημεία. Κατά τον Μεσαίωνα, η μαγεία διώχθηκε με την ποινή του θανάτου στον ρωμαιοκαθολικό και στον ισλαμικό κόσμο, ενώ μετά την Μεταρρύθμιση αυτή η πρακτική συνεχίστηκε και στις προτεσταντικές χώρες. Κατά τον Διαφωτισμό η μαγεία απομυθοποιήθηκε χάρη στην επιστήμη και έπαψε να θεωρείται απειλή ή μέθοδος αντιμετώπισης προβλημάτων από τους περισσότερους στις δυτικές κοινωνίες.

18 Ως θετικές συνέπειες της Μεταρρύθμισης και Αντιμεταρρύθμισης παρουσιάζονται οι εξής: Αφύπνιση του θρησκευτικού συναισθήματος. Βελτίωση της θρησκευτικής ζωής. Διάδοση του χριστιανισμού σε ειδωλολατρικές χώρες με την Ιεραποστολή. Με τη μελέτη της Αγίας Γραφής ενισχύθηκε η ατομικότητα και το θάρρος της γνώμης. Ανάπτυξη τεχνών και διάδοση παιδείας.

19 Μερικές από τις αρνητικές συνέπειες της Μεταρρύθμισης και Αντιμεταρρύθμισης είναι: Η διάσπαση της Καθολικής εκκλησίας. Η δημιουργία πολλών αιρέσεων Οι θρησκευτικοί πόλεμοι Η επανεμφάνιση της Ιεράς Εξέτασης. Η διάσπαση (μοίρασμα) Γαλλίας και Γερμανίας.

20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ & ΤΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΣΤΟΝ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟ. Τα χρονικά όρια του Διαφωτισμού εκτείνονται συμβατικά από το 1688 έως το 1789 (χρονολογίες που αντιστοιχούν στην Αγγλική και τη Γαλλική επανάσταση) 17ος - 18ος αιώνας.

21 Διαφωτισμός Ο Διαφωτισμός αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα κεφάλαια της νεότερης Ευρωπαϊκής ιστορίας. Και αυτό γιατί συνιστά με την πολυσημαντότητα των φαινομένων του, τομή στην ιστορική εξέλιξη. Με το Διαφωτισμό σημειώνεται η μετάβαση από τον άνθρωπο του Μεσαίωνα στον άνθρωπο των νεότερων χρόνων. Ο Γερμανός φιλόσοφος Καντ το έθεσε ακόμη καλύτερα: «Διαφωτισμός είναι η έξοδος του ανθρώπου από την ανωριμότητά του, για την οποία ο ίδιος είναι υπεύθυνος». Πράγματι ο Διαφωτισμός τοποθετεί και πάλι τον άνθρωπο στο κέντρο του κόσμου, τον ενθαρρύνει να πάρει τις τύχες των κοινωνιών στα χέρια του, τον προτρέπει να στοχαστεί, να αμφισβητήσει, να χρησιμοποιήσει τη λογική του μακριά από δογματισμούς, προκαταλήψεις και επιβαλλόμενες αυθεντίες. Με αυτή την έννοια ο Διαφωτισμός απομακρύνεται από το θεοκεντρικό κόσμο του Μεσαίωνα και έρχεται να συναντήσει τον ανθρωποκεντρικό κόσμο των Αρχαίων Ελλήνων.

22 Immanuel Cant ( , Γερμανός φιλόσοφος) Όσο περισσότερο σκέφτομαι, τόσο περισσότερο δυο πράγματα γεμίζουν την ψυχή μου με μεγάλο θαυμασμό και ολοένα μεγαλύτερη ευλάβεια: ο έναστρος ουρανός από πάνω μου και ο ηθικός νόμος μέσα μου. Εκείνος που απέρριψε τα περιττά, εκείνος απέφυγε τις στερήσεις.

23 Ο Διαφωτισμός παρατηρήθηκε αρχικά στη Γαλλία και αργότερα στις χώρες της Ευρώπης αλλά και έξω απ' αυτή, προετοιμάζοντας παράλληλα το έδαφος για τη Γαλλική Επανάσταση. Οι διαφωτιστές πρέσβευαν τον ορθολογισμό και την πίστη στην πρόοδο, αξιώνοντας αλλαγές σε όλες τις πτυχές της ανθρώπινης δράσης, στους πολιτικοκοινωνικούς θεσμούς, την οικονομία, την εκπαίδευση και τη θρησκεία. Τάχθηκαν υπέρ της ατομικής ελευθερίας και ενάντια στην τυραννική διακυβέρνηση και την καταπίεση που ασκούσε η Εκκλησία. Βασικός φορέας των νέων ιδεών που έφερε ο Διαφωτισμός ήταν η ανερχόμενη αστική τάξη που μέχρι εκείνη την εποχή παρέμενε αποκλεισμένη από το σύστημα της απολυταρχίας. Ανάμεσα στους σημαντικούς εκφραστές του Διαφωτισμού τοποθετούνται ο Βολταίρος και ο Μοντεσκιέ. Οι Διαφωτιστές Ντενί Ντιντερό, και Ζαν Ζακ Ρουσσώ συγκρότησαν το ιδεολογικό υπόβαθρο του Διαφωτισμού στην Εγκυκλοπαίδεια.. Παράλληλα ο Τζων Λοκ διατύπωνε τη θεωρία του Κοινωνικού Συμβολαίου, προτρέποντας σε μια Ευρώπη που θα υποστήριζε τα δικαιώματα του ανθρώπου.

24 Βολταίρος Γάλλος Φιλόσοφος και Συγγραφέας Αποφθέγματα - Γνωμικά Διαφωνώ με ό,τι λες, αλλά θα υπερασπισθώ μέχρι θανάτου το δικαίωμά σου να το λες. Τα πάθη για τον άνθρωπο είναι ό,τι ο άνεμος για τα ιστιοφόρα. Παρόλο που μπορεί να τον καταστρέψουν, δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς αυτά. Θ' αφήσουμε αυτόν τον κόσμο ακριβώς έτσι όπως τον βρήκαμε: ανόητο, άδικο και κακό. Οι πολλοί νόμοι σε μια χώρα είναι, όπως οι πολλοί γιατροί, σημείο αδυναμίας κι αρρώστιας. Η κοινή λογική δεν είναι και τόσο κοινή.

25 ΣΑΡΛ ΝΤΕ ΜΟΝΤΕΣΚΙΕ , Γάλλος στοχαστής Αποφθέγματα - Γνωμικά «Αν θέλεις να είσαι άγιος, δίδαξε καλά τα τέκνα σου. Διότι, σε διαφορετική περίπτωση, οι κακές πράξεις που αυτά θα κάμουν, σε σένα πρόκειται ν' αποδοθούν μετά.» «Η ζωή των κρατών είναι σαν τη ζωή των ανθρώπων. Αυτοί έχουν το δικαίωμα να σκοτώνουν όταν βρίσκονται σε κατάσταση φυσικής άμυνας, εκείνα δε έχουν το δικαίωμα να κάνουν πόλεμο όταν κινδυνεύουν.» «Όλες οι ενώσεις είναι θεμελιωμένες πάνω στις αμοιβαίες ανάγκες.» «Όσο λιγότερο σκέφτονται, τόσο περισσότερο μιλούν οι άνθρωποι.» «Όταν στη δημοκρατία ο οργανωμένος λαός έχει την υπέρτατη εξουσία, τότε αυτό είναι δημοκρατία. Όταν η υπέρτατη εξουσία βρίσκεται στα χέρια μιας μερίδας του λαού, τότε αυτό λέγεται αριστοκρατία.» «Υπάρχουν τέσσερα είδη εγκλημάτων: τα εγκλήματα του πρώτου είδους προσβάλουν τη θρησκεία, τα εγκλήματα του δεύτερου είδους τα ήθη, τα εγκλήματα του τρίτου είδους την ησυχία και τα εγκλήματα του τέταρτου είδους την ασφάλεια των πολιτών.» ΠΗΓΗ:

26 Ντενί Ντιντερό γάλλος εγκυκλοπαιδιστής, απ' τους κυριότερους εκπροσώπους του Διαφωτισμού. «Η αμφιβολία είναι το πρώτο βήμα στο δρόμο της φιλοσοφίας.» «Η δικαιοσύνη βρίσκεται ανάμεσα στην υπερβολική επιείκεια και την ανθρώπινη σκληρότητα.» «Με τον όμοιό σας η εκδίκηση είναι αμφίβολη. Με τον ανώτερό σας είναι αφέλεια. Με τον κατώτερό σας είναι ανανδρία.» ΠΗΓΗ:

27 Jean Jacques Rousseau ( , Γαλλοελβετός φιλόσοφος) Καθοριστικό του έργο: "Κοινωνικό Συμβόλαιο" Είναι αφύσικο για μια πλειοψηφία να κυβερνά, επειδή μια πλειοψηφία σπάνια μπορεί να είναι οργανωμένη και ενωμένη για κοινή δράση, ενώ μια μειοψηφία μπορεί. Αν και η μετριοφροσύνη είναι φυσιολογική για έναν ενήλικο, δεν είναι φυσιολογική για ένα παιδί. Η μετριοφροσύνη αρχίζει με τη γνώση του Κακού. Πάρε το δρόμο που είναι αντίθετος από τον συνηθισμένο και σχεδόν πάντα θα κάνεις καλά. Όταν ο λαός δεν θα χει τίποτα πια να φάει, θα φάει τους πλούσιους. Όλες οι δυστυχίες μου προέρχονται από το γεγονός ότι είχα υπερβολικά καλή γνώμη για τους άλλους.

28 Ο Τζων Λοκ (John Locke) (29 Αυγούστου Οκτωβρίου 1704) ήταν Άγγλος φιλόσοφος και ιατρός, ο οποίος θεωρείται ένας από τους πλέον σημαίνοντες στοχαστές του Διαφωτισμού. Αν ένας ηγεμόνας χρησιμοποιεί την εξουσία του εναντίον του λαού του, τότε ο λαός έχει το δικαίωμα να τον αντιμετωπίσει με Βία. Ο σωστός τρόπος για να αντιμετωπιστεί η παράνομη βία της εξουσίας είναι η ίδια η Βία. Δοκίμια περί διακυβερνήσεως

29 Βασικά χαρακτηριστικά του Διαφωτισμού Η σκέψη και η αμφισβήτηση είναι αρετές Ανεξιθρησκεία Υπάρχει το κίνημα της παιδείας έχουμε μια επιστροφή προς τη μάθηση. Ο ανθρωπος ηταν ανώριμος γιατί ηταν αμόρφωτος λέγεται Οι αριστοκράτες και ο βασιλιάς παύουν να μονοπωλούν την κοινωνική, πολιτική και καλλιτεχνική ζωή Το «καλό» και το «λογικό» γίνονται ισάξια Ελευθερία αντί απολυταρχίας, ισότητα αντί ταξικών διαφορών, επιστήμη αντί δεισιδαιμονιών και προκαταλήψεων, ανεξιθρησκεία αντί δογματισμού Η ελευθερία και η αυτονομία ισχύουν και για τη λογοτεχνία (παύει πλέον να εξυπηρετεί συμφέροντα αριστοκρατών και βασιλέων) Η σοφία και η εξυπνάδα είναι αρετές Η δημοκρατία είναι το ιδανικό πολίτευμα Όλοι οι άνθρωποι γεννήθηκαν και παραμένουν ίσοι και ελεύθεροι

30 Οι κοινωνικές ρίζες των Διαφωτιστών διαφέρουν: πολλοί κατάγονταν από αστικές οικογένειες (Βολταίρος, Τόμας Τζέφερσον), άλλοι από οικογένειες που ανήκαν σε ανώτερες κοινωνικές τάξεις (Ιμμανουέλ Καντ, Ντενί Ντιντερό, Βενιαμίν Φραγκλίνος), ενώ υπήρχαν και μερικοί από την αριστοκρατία (Μοντεσκιέ). Όλοι οι φιλόσοφοι εκείνης της εποχής είχαν σχηματίσει ένα επικοινωνιακό δίκτυο και επικοινωνούσαν μεταξύ τους με επιστολές. Μας είναι γνωστή η βίαιη αλληλογραφία μεταξύ του Βολταίρου και του Ρουσσώ. Επίσης τα μεγάλα πνεύματα του 18ου αιώνα συναντιούνταν και συζητούσαν στα σαλόνια, στα καφέ και στις ακαδημίες. Επειδή όμως επέκριναν, πολλές φορές άγρια, την κοινωνική διάρθρωση και το πολιτικό σύστημα που κυριαρχούσε και τη μοναρχία, δεν ήταν λίγες οι φορές που εκδιώκονταν ή φυλακίζονταν. Τα βιβλία και τα συγγράματά τους αναγκάζονταν είτε να τα εκδίδουν ανώνυμα είτε σε χώρες όπου υπήρχε σχετική ελευθερία τύπου, όπως στην Αγγλία και τις Κάτω Χώρες. Ο Μοντεσκιέ για παράδειγμα έκδωσε το βιβλίο του Περσικά γράμματα (Lettres Persanes) ) στις Κάτω Χώρες.

31 Νεοελληνικός Διαφωτισμός Ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός αποτελεί κλάδο του μεγάλου κορμού του Διαφωτισμού. Κύριοι φορείς του νεοελληνικού διαφωτισμού είναι οι Έλληνες που ζουν στην δύση. Αυτοί παρακολουθούν από κοντά όλες τις αλλαγές που γίνονται στην σκέψη, παρακολουθούν τις ανακαλύψεις πάνω στις νέες τεχνικές, ανακαλύπτουν τις ιδεολογικές αρχές πάνω στις οποίες πραγματοποιείται η γαλλική επανάσταση. Αυτό το κοινωνικό και πολιτικό γεγονός δανείζει τις αρχές στον νεοελληνικό διαφωτισμό. Εκείνη την εποχή η Ευρώπη ανακαλύπτει τον φιλελευθερισμό και την ανάγκη της αυτοδιάθεσης των λαών. Οι Έλληνες της Δύσης αντιλαμβάνονται πως μόνο με την πνευματική αναγέννηση των υποδούλων θα μπορέσει να ωριμάσει η ιδέα της επανάστασης. Μέσα σε αυτά τα δεδομένα πολλοί μορφωμένοι Έλληνες συμμετείχαν στην διάδοση των ιδεών του διαφωτισμού, που προσαρμόστηκαν στις ανάγκες του υπόδουλου γένους.

32 Οι δύο κορυφαίοι Έλληνες Διαφωτιστές ο Κοραής και ο Ρήγας ανασηκώνουν την Ελλάδα. Πίνακας του Θεόφιλου. Αλληγορική εικόνα που σκοπό είχε να υπογραμμίσει τη συμβολή των δύο διαφωτιστών για την αναγέννηση του ελληνισμού.

33 Ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός, όπως και ο δυτικοευρωπαϊκός, εναντιώνεται στο πολιτικό, κοινωνικό και θρησκευτικό κατεστημένο της εποχής του. Ζητά παιδεία για όλους και απαλλαγή του ανθρώπου από την πρόληψη και τη δεισιδαιμονία. Παρουσιάζει ωστόσο όμως δυο σημαντικές διαφορές. Ως ιδεολογικό ρεύμα απευθύνθηκε σε υπόδουλους και συνεπώς το κύριο αίτημά του υπήρξε η απελευθέρωση του Έθνους. Στην παιδεία εναπόθεσαν οι Έλληνες ιδιαίτερα ο Κοραής- ένα μεγάλο μέρος των ελπίδων τους για απελευθέρωση. Από την άλλη, η παραγωγή της ιδεολογίας του ελληνικού διαφωτισμού φαίνεται πως υπήρξε έργο μεμονωμένων προσωπικοτήτων, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στην υπόλοιπη Ευρώπη.

34 Ευγένιος Βούλγαρις Άνθιμος Γαζής Σημαντικοί εκπρόσωποι του Νεοελληνικού Διαφωτισμού είναι μεταξύ άλλων ο Ευγένιος Βούλγαρις, ο Ιώσηπος Μοισιόδακας, οι συγγραφείς της Νεωτεριστικής Γεωγραφίας Δανιήλ Φιλιππίδης και Γρηγόριος Κωνσταντάς, ο Άνθιμος Γαζής και ο ανώνυμος συγγραφέας της Ελληνικής Νομαρχίας. Κορυφαίοι όμως αναδείχθηκαν ο Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαμάντιος Κοραής.

35 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπρυτάνικα 2. THE RIGHT TO HERESY. Castellio Against Calvin (Το δικαίωμα στην αίρεση. Καστίγιο εναντίον Καλβίνου.) 3. Λεξικό εννοιών Αργύρη Ματακιά 4. Εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ 5. Θέματα Νεότερης και Σύχρονης Ιστορίας Γ Λυκείου Δέσμη γ δ ΟΕΔΒ 6. Ιστορία Νεότερη και Σύχρονη Α Λυκείου el.wikipedia.org/wiki

36 ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ Δομήνικος Θεοτοκόπουλος ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ Γ. ΠΑΠΑΠΟΝΤΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑ: Α 3 1 ο ΓΕΛ ΠΕΙΡΑΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ & ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Κος ΠΑΥΛΙΔΗΣ ΠΑΥΛΟΣ Σχολικό έτος: