Πολύ περισσότερα από ένα απλό φροντιστήριο! σ. 1

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Πολύ περισσότερα από ένα απλό φροντιστήριο! σ. 1"

Ολυμπία Κολιάτσος
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Για τον Παπανούτσο η φιλία αποτελεί εξαίρετο αγαθό που εγκωμιάζεται διαχρονικά και εκφράζει την εκτίμηση προς τα οικεία πρόσωπα. Ο συγγραφέας αναφέρεται στον Αριστοτέλη που όρισε τη φιλία ως την αμοιβαία εύνοια, αγάπη και εκτίμηση μεταξύ έμψυχων όντων και διαιρεί τις φιλικές σχέσεις σε δύο βασικά είδη, σ' αυτές που αποσκοπούν στο κέρδος ή στην απόλαυση και σ' αυτές που αναπτύσσονται με γνώμονα όχι μόνο την αμοιβαία ωφέλεια αλλά κυρίως τον κοινό ηθικό άξονα της αρετής των ανθρώπων, ένα κριτήριο που εν τέλει δημιουργεί τις σταθερότερες φιλίες. Ο Παπανούτσος ολοκληρώνει τη δοκιμιακή του απόπειρα με την άποψη ότι ο φίλος είναι ο ισχυρότερος συμπαραστάτης, σύμβουλος και κριτής στις διακυμάνσεις της ζωής. (111 λέξεις) Β1. α: Λάθος, β: Σωστό, γ: Σωστό, δ: Σωστό, ε: Λάθος. Β2α. Καταρχάς, η παράγραφος αναπτύσσεται με διαίρεση. ιαιρετέα έννοια είναι οι «φιλικές σχέσεις» και είδη της διαίρεσης είναι οι αριστοτελικοί όροι «διά το χρήσιμον», «δι ηδονήν», «διά το αγαθόν». Στα σχόλια της παραγράφου παρουσιάζονται τα δύο πρώτα είδη των φιλικών σχέσεων με αντίστοιχες αιτιολογήσεις και σχετικά παραδείγματα. Αρχικά, αιτιολογείται γιατί συνδεόμαστε μ' έναν άνθρωπο στην πρώτη περίπτωση (επειδή ο ένας μας είναι στον άλλο χρήσιμος) και μετά αιτιολογείται γιατί διατηρούμε στενές σχέσεις μαζί του (επειδή μας προξενεί ευχαρίστηση). Σε κάθε περίπτωση ο συγγραφέας δίδει και παραδείγματα: «για τις υποθέσεις, τις ανάγκες, τη σταδιοδρομία, τις πολιτικές φιλοδοξίες μας κ.τ.λ.» (στην πρώτη περίπτωση) και «είναι διασκεδαστικός, έξυπνος συνομιλητής, επιδέξιος συμπαίκτης κ.τ.λ.» (στην δεύτερη περίπτωση). Επιπρόσθετα, μέσα στην παράγραφο υπάρχουν δύο ακόμα αιτιολογήσεις. Απ' αυτές η πρώτη [επειδή, δηλαδή, είμαι εγώ αυτός που είμαι και είναι εκείνος αυτός που είναι (κατά το σώμα και την ψυχή, το ήθος, το πνεύμα)], αποτελεί, άμεσα, επεξήγηση - εξού και το «δηλαδή» - της φράσης «για την ανθρώπινη ποιότητά μας» και, έμμεσα, αιτιολογεί την άποψη του συγγραφέα (για τις «ατελείς» φιλικές σχέσεις), ενώ η δεύτερη [επειδή κάτι άλλο περιμένουμε απ αυτόν και αυτός από εμάς, ένα κέρδος (υλικό ή ηθικό) ή μιαν απόλαυση (την τέρψη της ευχάριστης συναναστροφής)] αποτελεί άμεση αιτιολόγηση της άποψης του συγγραφέα (για τις «ατελείς» φιλικές σχέσεις): «Και στις δύο περιπτώσεις, "αγαπούμε" τον άλλο κι εκείνος μας "αγαπά"». Τέλος, αξίζει να επισημάνουμε τη διαίρεση του όρου «κέρδος» σε «υλικό ή ηθικό» και τον σύντομο ορισμό του όρου «απόλαυση» (την τέρψη της ευχάριστης συναναστροφής) στο τέλος. Πολύ περισσότερα από ένα απλό φροντιστήριο! σ. 1

2 Β2β. Άλλωστε: λογική μετάβαση και αλληλουχία, προσθήκη ιδέας δηλαδή: επεξήγηση ή διευκρίνηση όταν: χρονικός εντοπισμός ή χρονική σχέση και όρος ή προϋπόθεση λοιπόν: συμπέρασμα Β3α. Ενδεικτικά συνώνυμα εγκωμίασαν: εξύμνησαν ευχαρίστηση: ικανοποίηση συναναστροφής: συνύπαρξης ακατάλυτη: πανίσχυρη φθείρεται: αλλοιώνεται Β3β. Ενδεικτικά αντώνυμα οικεία: άγνωστα επιδέξιος: αδέξιος ωφέλεια: ζημία αξία: ασημαντότητα αυστηρό: επιεική Β4α. «διά το χρήσιμον»: τα εισαγωγικά χρησιμοποιούνται, για να δηλωθεί ο ακριβής όρος του Αριστοτέλη «αγαπά»: τα εισαγωγικά χρησιμοποιούνται, για να δηλωθεί η ειρωνική χροιά της λέξης (υλικό ή ηθικό): η παρένθεση χρησιμοποιείται, για να προστεθούν συμπληρωματικές και διευκρινιστικές πληροφορίες, όχι τόσο αναγκαίες για την κατανόηση του νοήματος του κειμένου Β4β. Το β ενικό ρηματικό πρόσωπο της δεύτερης παραγράφου χαρίζει αμεσότητα και οικειότητα στη «διαλογική» σχέση που υπολανθάνει μεταξύ συγγραφέα και αναγνώστη, ενώ παράλληλα εμπεριέχεται και ένα συμβουλευτικό ή προτρεπτικό μήνυμα προς τον αναγνώστη. Το α πληθυντικό ρηματικό πρόσωπο της τρίτης παραγράφου κάνει τον λόγο περισσότερο οικείο και άμεσο, προσδίδει στο θέμα του δοκιμίου καθολικότητα, βοηθά τον συγγραφέα να αυτοπαρουσιαστεί ως συμμέτοχος του φαινομένου (που διερευνάται στο δοκίμιο) και να δείξει στον αναγνώστη ότι δεν τον υποτιμά, ενώ παράλληλα καθιστά τον λόγο περισσότερο δεκτικό και πειστικό. Πολύ περισσότερα από ένα απλό φροντιστήριο! σ. 2

3 Γ. (ενδεικτικές ιδέες για την παραγωγή λόγου) Προσφώνηση: Αξιότιμοι κύριοι καθηγητές, αγαπητοί γονείς, φίλοι συμμαθητές, κυρίες και κύριοι, Πρόλογος Μπορούμε να ξεκινήσουμε με γενικές ιδέες για τη φιλία (το δεδομένο κείμενο βοηθά σημαντικά). Στη συνέχεια, προαναγγέλλουμε τα δύο βασικά ζητούμενα της παραγωγής λόγου, τα οποία θα αναπτυχθούν στο κύριο μέρος, δηλαδή α) τα χαρακτηριστικά της γνήσιας φιλίας και β) την σχέση της φιλίας με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πρώτο ζητούμενο (ενδεικτικές ιδέες σε 2 ή 3 παραγράφους): τα χαρακτηριστικά της γνήσιας φιλίας - Η γνήσια φιλία δεν κινητοποιείται από την επιδίωξη του συμφέροντος ή του κέρδους αλλά από την ανάγκη του ανθρώπου για ποιοτική επικοινωνία με τον συνάνθρωπο. - Στην αληθινή φιλία ο άνθρωπος μοιράζεται τις χαρές και τις λύπες της ζωής του με τον συνάνθρωπο. - Ο πραγματικός φίλος είναι έντιμος συμπαραστάτης, αληθινός συνοδοιπόρος και ικανός συνεργάτης όχι μόνο στις ευχάριστες αλλά και στις δύσκολες στιγμές της ζωής. - Η γνήσια φιλία χαρακτηρίζεται από αμοιβαίο σεβασμό για την προσωπικότητα του άλλου, ειλικρίνεια, γενναιοδωρία, εμπιστοσύνη, αλληλοκατανόηση και αλληλοβοήθεια. - Η κολακεία, το ψεύδος και η υποκρισία αποτελούν έννοιες ανασταλτικές για την ανάπτυξη της γνήσιας φιλικής σχέσης. - Η αληθινή φιλία σχετίζεται άμεσα με όλα τα θετικά συναισθήματα της ανθρώπινης σχέσης, την εύνοια, τη στοργή, τη σιγουριά, την αγάπη, την τρυφερότητα, την χαρά, την ευτυχία, την ψυχική πλήρωση. - Κάθε φιλική σχέση στοχεύει κατά βάση στο αγαθό, αλλά δεν αποκλείει το χρήσιμο και το ηδύ. Πολύ περισσότερα από ένα απλό φροντιστήριο! σ. 3

4 - Η ανιδιοτελής και αγνή φιλία παραμένει μακριά από κάθε είδος εκμετάλλευσης του συνανθρώπου. - Ο πραγματικός φίλος, ακόμα και αν διαφωνεί, δεν επιχειρεί να επιβάλλει την άποψή του, αλλά αντιθέτως σέβεται τις επιλογές του άλλου, παραμένοντας στο πλευρό του. - Ο γνήσιος φίλος βάζει τη φιλία σε προτεραιότητα, ξέρει να συγχωρεί και κάνει τον άλλο να θέλει να γίνει καλύτερος άνθρωπος. - Η πραγματική φιλία έχει διάρκεια, παραμένει σταθερή και ισχυρή στο πέρασμα του χρόνου και δεν υποκύπτει στην αρνητική επίδραση των αλλοτριωτικών παραγόντων του εγωισμού και του φθόνου. εύτερο ζητούμενο (ενδεικτικές ιδέες σε 2 ή 3 παραγράφους): η προσωπική άποψη του υποψηφίου για τον ρόλο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και του διαδικτύου γενικότερα στη δημιουργία φιλικών σχέσεων - Το διαδίκτυο γενικά και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ειδικότερα συμβάλλουν στην καλύτερη επικοινωνία των ανθρώπων από απόσταση, αλλά το μέσο από μόνο του δεν εξασφαλίζει την ποιότητα της επικοινωνίας. - Τα ψηφιακά μέσα κοινωνικής δικτύωσης βοηθούν στην αμεσότερη επικοινωνία των ανθρώπων που είναι φίλοι στην πραγματική ζωή, όμως δεν αποτελούν το πλέον ενδεδειγμένο μέσο δημιουργίας νέων φίλων εξαιτίας των κινδύνων που κρύβει η χρήση τους. - Η διαδικτυακή επικοινωνία γενικά συμβάλλει στη διατήρηση των φιλικών σχέσεων από απόσταση, κάτι που ήταν εφικτό και παλαιότερα, όταν δεν υπήρχε το διαδίκτυο, όμως είναι αδύνατο να αναπληρώσει ολοκληρωμένα την απουσία του φίλου στην καθημερινή πραγματική ζωή. - Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διευκολύνουν τη διοργάνωση προσωπικών ή ομαδικών συνομιλιών, οι οποίες επιτρέπουν τη διαλογική επικοινωνία και την ανταλλαγή απόψεων, αλλά δεν είναι δυνατό να υπερκαλύψουν τη φυσική απουσία του συνανθρώπου. - Ασφαλώς, το διαδίκτυο συμβάλλει στη γνωριμία μεταξύ ανθρώπων με κοινές απόψεις, παρόμοια ενδιαφέροντα και στάσεις ζωής, όμως οι σχέσεις αυτές είναι περισσότερο εικονικές, ακόμα και απατηλές, παρά πραγματικές και δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι αποτελούν υγιείς φιλικές σχέσεις. Πολύ περισσότερα από ένα απλό φροντιστήριο! σ. 4

5 - Σε κάθε περίπτωση η αλληλογνωριμία των ανθρώπων μέσω του διαδικτύου συμβάλλει στην αντιμετώπιση των στερεοτυπικών αντιλήψεων και του ρατσισμού, όπως και στην ανάπτυξη πνεύματος συμφιλίωσης και συναδέλφωσης μεταξύ ανθρώπων και λαών, όμως η εξ αποστάσεως επικοινωνία δεν μπορεί να προσφέρει στον άνθρωπο μια ολοκληρωμένη και ασφαλή εικόνα της προσωπικότητας του διαδικτυακού «φίλου». - Ο μεγαλύτερος κίνδυνος της υπερβολικής χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι η απομάκρυνση του ανθρώπου από τους φίλους της πραγματικής ζωής, ειδικά αυτούς που δεν συμμετέχουν στη διαδικτυακή επικοινωνία, καθώς και η απομόνωσή του από τα προβλήματα και τις ανάγκες των πραγματικών φίλων. - Το διαδίκτυο αποτελεί ένα χρήσιμο μέσο επικοινωνίας, όμως δεν οδηγεί στην ορθή και ολοκληρωμένη κοινωνικοποίηση του νέου ανθρώπου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα και της προσωπικότητάς του. - Ένα άλλο πρόβλημα με τις διαδικτυακές «φιλίες» είναι η απομάκρυνση του νέου ανθρώπου από το πραγματικό νόημα και τις προϋποθέσεις της γνήσιας φιλίας, γεγονός βέβαια που θα εμφανίσει τις συνέπειές του, όταν ο νέος άνθρωπος επιχειρήσει να δημιουργήσει φιλικές σχέσεις μακριά από τον ψηφιακό κόσμο. Επίλογος Στον επίλογο μπορούμε να κάνουμε μια σύντομη αναφορά στους παιδευτικούς φορείς που οφείλουν να διδάξουν την αξία και τις προϋποθέσεις της γνήσιας φιλίας, καθώς και να προετοιμάσουν ειδικά τους νέους για τον ρόλο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και του διαδικτύου γενικότερα στον χώρο των φιλικών σχέσεων. Αποφώνηση: Σας ευχαριστώ για την προσοχή! ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ημήτρης Περβολιανάκης Μανόλης Μαυρακάκης Πολύ περισσότερα από ένα απλό φροντιστήριο! σ. 5

Σχετικά έγγραφα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 2016

Α1. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 2016 Το κείμενο πραγματεύεται την αξία και τα χαρακτηριστικά της φιλίας. Αρχικά, ο δοκιμιογράφος αναφέρεται στο ύψιστο αυτό αγαθό που εξυμνήθηκε από τους πνευματικούς