Αλιεία και θαλάσσια. πολιτική. Για να διασφαλίσουμε το μέλλον των θαλασσών μας Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΜΕ ΑΠΛΑ ΛΟΓΙΑ

Transcript

1 Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΜΕ ΑΠΛΑ ΛΟΓΙΑ Αλιεία και θαλάσσια Για να διασφαλίσουμε το μέλλον των θαλασσών μας πολιτική «Σε όσους λένε ότι στην αλιεία τίθεται θέμα επιλογής μεταξύ της απασχόλησης και του περιβάλλοντος, απαντώ πως, όχι, δεν τίθεται θέμα επιλογής. Για τον κλάδο της αλιείας, περισσότερο από κάθε άλλο κλάδο, το περιβάλλον είναι η ίδια η οικονομία! Η θαλάσσια οικονομία θα ανοίξει τον δρόμο σε νέα προϊόντα, υπηρεσίες και θέσεις εργασίας, και σε νέους, δραστήριους επιχειρηματίες που θα δράξουν τις ευκαιρίες και θα δώσουν ώθηση στην οικονομία.» Μαρία Δαμανάκη Επίτροπος Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Γιατί χρειαζόμαστε μια θαλάσσια πολιτική και μια πολιτική αλιείας σ. 3 Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΜΕ ΑΠΛΑ ΛΟΓΙΑ Η έκδοση αυτή αποτελεί μέρος μιας σειράς που εξηγεί τι κάνει και γιατί η ΕΕ σε διάφορους τομείς πολιτικής και με ποια αποτελέσματα. Πώς συμβάλλει η ΕΕ σ. 4 Τι κάνει η ΕΕ σ. 6 Τα επόμενα βήματα Μεταρρύθμιση σ. 10 Περισσότερα σ. 12 Μπορείτε να δείτε στην παρακάτω διεύθυνση τα άλλα μέρη της σειράς που είναι διαθέσιμα και να τα τηλεφορτώσετε: Πώς λειτουργεί η ΕΕ Ευρώπη 2020: η αναπτυξιακή στρατηγική της Ευρώπης Οι πατέρες της ΕΕ Αλιεία και θαλάσσια πολιτική Ανάπτυξη και συνεργασία Ανθρωπιστική βοήθεια Ανταγωνισμός Απασχόληση και κοινωνικές υποθέσεις Ασφάλεια των τροφίμων Γεωργία Δημόσια υγεία Διεύρυνση Δικαιοσύνη, ιθαγένεια, θεμελιώδη δικαιώματα Δράση για το κλίμα Εκπαίδευση, κατάρτιση, νεολαία και αθλητισμός Εμπόριο Ενέργεια Εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας Επιχειρήσεις Έρευνα και καινοτομία Εσωτερική αγορά Η οικονομική και νομισματική ένωση και το ευρώ Καταναλωτές Καταπολέμηση της απάτης Μετανάστευση και άσυλο Μεταφορές Περιβάλλον Περιφερειακή πολιτική Πολιτιστικός και οπτικοακουστικός τομέας Προϋπολογισμός Σύνορα και ασφάλεια Τελωνεία Φορολογία Ψηφιακό θεματολόγιο και κοινωνία της πληροφορίας Η Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια: Αλιεία και θαλάσσια πολιτική Ευρωπαϊκή Επιτροπή Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας Εκδόσεις 1049 Βρυξέλλες ΒΕΛΓΙΟ Το χειρόγραφο ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του Φωτογραφία εξωφύλλου και σελίδας 2: σ. 21 x 29,7 cm ISBN doi: /52312 Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2013 Ευρωπαϊκή Ένωση, 2013 Επιτρέπεται η αναπαραγωγή. Για κάθε χρήση ή αναπαραγωγή επιμέρους φωτογραφιών, πρέπει να ζητηθεί απευθείας η άδεια των κατόχων δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.

3 Α Λ Ι Ε Ί Α Κ Α Ι Θ Α Λ Ά Σ Σ Ι Α Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Ή 3 Γιατί χρειαζόμαστε μια θαλάσσια πολιτική και μια πολιτική αλιείας Όλοι μας χρησιμοποιούμε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τις θάλασσες και τους ωκεανούς μας. Οι θάλασσες έχουν απεριόριστη εγγενή αξία. Σε αντίθεση με τις πόλεις, μας χαρίζουν ελεύθερους ορίζοντες, μας προσφέρουν την απόλαυση του παράκτιου και θαλάσσιου περιβάλλοντος, καθώς και της χλωρίδας και πανίδας που διαθέτουν. Παράλληλα, επωφελούμαστε από τον ρόλο που διαδραματίζουν ως ρυθμιστές της σταθερότητας του κλίματος της Γης. Οι θάλασσες έχουν επίσης σημαντικό οικονομικό ρόλο. Σήμερα, το 3-5 % του ΑΕγχΠ της ΕΕ προέρχεται από θαλάσσιες δραστηριότητες, καθώς ο τομέας αυτός απασχολεί περίπου 5,6 εκατομμύρια άτομα και συνεισφέρει με 495 δισ. ευρώ στην ευρωπαϊκή οικονομία. Το 90 % σχεδόν του εξωτερικού εμπορίου και το 43 % των συναλλαγών εντός της ΕΕ πραγματοποιούνται μέσω θαλάσσιων οδών. Η ευρωπαϊκή ναυπηγική βιομηχανία αντιπροσωπεύει το 10 % της συνολικής παραγωγής, και κατέχει την πρώτη θέση παγκοσμίως όσον αφορά την αξία της παραγωγής. Στα ευρωπαϊκά ύδατα κυκλοφορούν περίπου σκάφη τα οποία συμμετέχουν σε δραστηριότητες αλιείας ή υδατοκαλλιέργειας. Παράλληλα με αυτούς τους παραδοσιακούς κλάδους, αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς άλλες πιο σύγχρονες δραστηριότητες, όπως η εξόρυξη ορυκτών και τα αιολικά πάρκα. ΟΙ ΚΥΡΙΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ (2009) (ΑΛΙΕΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ) Όγκος σε τόνους βάρους ζωντανών αλιευµάτων και ως ποσοστό επί του συνόλου Κίνα Ινδία Περού Ινδονησία EU-27 Βιετνάµ* Ηνωµένες Πολιτείες Ιαπωνία* Χιλή Ρωσική Οµοσπονδία Μιανµάρ Νορβηγία Φιλιππίνες Ταϊλάνδη Μπαγκλαντές Νότια Κορέα (5,4 %) (4,8 %) (4,7 %) (4,4 %) (3,3 %) (3,3 %) (3,2 %) (2,9 %) (2,7 %) (2,5 %) (2,4 %) (2,3 %) (2,2 %) (2,0 %) (1,6 %) (34,4 %) * Η παραγωγή της ΕΕ έχει µειωθεί την τελευταία 20ετία, µε την ΕΕ να κατέχει την πέµπτη θέση στην παγκόσµια παραγωγή. Πηγές: Eurostat και FAO. Τα περισσότερα αλιεύματα της ΕΕ αλιεύονται στον Ανατολικό Ατλαντικό και στη Μεσόγειο. Ωστόσο, η μη βιώσιμη χρήση των θαλασσών μας απειλεί την εύθραυστη ισορροπία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και, με τη σειρά τους, οι βλάβες στα οικοσυστήματα έχουν επιπτώσεις στις ανθρώπινες δραστηριότητες που εξαρτώνται από τη θάλασσα ο δε ανταγωνισμός για τη χρησιμοποίηση του θαλάσσιου χώρου γίνεται όλο και εντονότερος. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εργάζεται για να προστατεύσει και να αξιοποιήσει την πλούσια θαλάσσια κληρονομιά της Ευρώπης και παράλληλα να διασφαλίσει τη βιώσιμη εκμετάλλευση των θαλάσσιων πόρων. Στις πρωτοβουλίες της συγκαταλέγονται η εκπόνηση, ανάπτυξη και εφαρμογή της κοινής αλιευτικής πολιτικής, η οποία αποτελεί το θεμέλιο των ενεργειών για τη βιώσιμη εκμετάλλευση των αλιευτικών πόρων και την προώθηση μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης για όλες τις θαλάσσιες πολιτικές. Παράλληλα, η θαλάσσια πολιτική μας επιδιώκει να ανταποκριθεί με συνέπεια στις πάμπολλες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν στις μέρες μας οι ευρωπαϊκές θάλασσες, από τη ρύπανση έως την προστασία του περιβάλλοντος, από την ανάπτυξη των ακτών έως τη δημιουργία θέσεων εργασίας και από τον έλεγχο των συνόρων έως την επιτήρηση. Διευκολύνει τη συνεργασία φορέων και παραγόντων από όλους τους συναφείς τομείς και από όλα τα κράτη, με στόχο μια περιβαλλοντικά υγιή ανάπτυξη της ευρωπαϊκής θαλάσσιας οικονομίας, βασιζόμενη στην αρχή ότι οι θάλασσες και οι ωκεανοί της Ευρώπης μπορούν να αποδειχθούν αστείρευτη πηγή καινοτομίας, ανάπτυξης και απασχόλησης, εφόσον χρησιμοποιηθούν ορθολογικά. Η ΕΕ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ (2009) (ΑΛΙΕΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ) Όγκος σε τόνους βάρους ζωντανών αλιευµάτων και ως ποσοστό επί του συνόλου EU-27 Κόσµος Πηγές: Eurostat και FAO (4,4 %) (95,6 %) Η παραγωγή της ΕΕ έχει μειωθεί την τελευταία 20ετία, με την ΕΕ να κατέχει την πέμπτη θέση στην παγκόσμια παραγωγή.

4 Η Ε Υ Ρ Ω Π Α Ϊ Κ Η Ε Ν Ω Σ Η Μ Ε Α Π Λ Α Λ Ο Γ Ι Α 4 Πώς συμβάλλει η ΕΕ Η κοινή αλιευτική πολιτική πέρασε από πολλά στάδια αφότου δημιουργήθηκε το 1982, ή, μάλλον, από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, όταν τέθηκαν οι βάσεις μιας ευρωπαϊκής αλιευτικής πολιτικής. Αυτό που ξεκίνησε ως μια σειρά εργαλείων για τη διαχείριση των παραδοσιακών αλιευτικών σχημάτων μεταξύ λίγων χωρών έχει πλέον εξελιχτεί σε ένα ολοκληρωμένο νομικό και επιστημονικό πλαίσιο που στοχεύει στην προστασία ενός φυσικού πόρου που, αν και ανανεώσιμος, δεν είναι ανεξάντλητος. Όπως τα ψάρια μετακινούνται χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους τα σύνορα, το ίδιο κάνουν και οι αλιευτικοί στόλοι εδώ και αιώνες. Δεδομένου ότι η δραστηριότητα κάθε αλιευτικού στόλου επηρεάζει τις ευκαιρίες άλλων στόλων, οι χώρες της ΕΕ αποφάσισαν να διαχειρίζονται από κοινού την αλιεία τους. Αυτή η κοινή αλιευτική πολιτική συγκεντρώνει μια σειρά μέτρων που στοχεύουν στη δημιουργία μιας ευημερούσας και βιώσιμης ευρωπαϊκής αλιευτικής βιομηχανίας. Η κοινή αλιευτική πολιτική συνίσταται κυρίως στις ακόλουθες δράσεις: Θέσπιση κανόνων για μια βιώσιμη ευρωπαϊκή αλιεία που δεν βλάπτει το θαλάσσιο περιβάλλον. Προβλέπονται τρεις κατηγορίες κανόνων αλιείας: όρια στην αλιευτική προσπάθεια, που περιορίζουν το μέγεθος του στόλου που βρίσκεται στη θάλασσα και τον χρόνο που αυτός μπορεί να αλιεύει όρια στα αλιεύματα, που περιορίζουν την ποσότητα των ψαριών που μπορούν να ληφθούν από τη θάλασσα πριν οι αλιείς χρειαστεί να σταματήσουν να αλιεύουν τεχνικά μέτρα, που ρυθμίζουν το πώς και το πού μπορούν να αλιεύουν οι αλιείς. Για παράδειγμα, τέτοιοι κανόνες εφαρμόζονται για την προστασία των νεαρών ψαριών, την ενθάρρυνση της χρήσης επιλεκτικότερου αλιευτικού εξοπλισμού ή την πρόληψη σοβαρών ζημιών στο θαλάσσιο περιβάλλον. Εφοδιασμός των εθνικών αρχών με τα μέσα επιβολής αυτών των κανόνων και τιμωρίας των παραβατών. Παρακολούθηση του μεγέθους του ευρωπαϊκού αλιευτικού στόλου: όλα τα αλιευτικά σκάφη της ΕΕ είναι καταχωρισμένα στο κοινοτικό μητρώο στόλου, το οποίο επικαιροποιείται κάθε τρίμηνο. Παροχή χρηματοδότησης και τεχνικής υποστήριξης σε πρωτοβουλίες που μπορούν να κάνουν την αλιευτική βιομηχανία οικολογικότερη και οικονομικά βιώσιμη. Εκπροσώπηση των κρατών μελών της ΕΕ στις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται στο πλαίσιο διεθνών αλιευτικών οργανισμών και με τρίτες χώρες σε όλο τον κόσμο. Παροχή βοήθειας στους παραγωγούς, τους μεταποιητές και τους διανομείς ώστε να επιτυγχάνουν δίκαιη τιμή για το προϊόν τους και διασφάλιση ότι οι καταναλωτές μπορούν να εμπιστεύονται τα προϊόντα αλιείας που καταναλώνουν. Σε περίπου υπολογίζονται τα αλιευτικά σκάφη που είναι σε λειτουργία στην Ευρώπη. istockphoto/sava Alexandru

5 Α Λ Ι Ε Ί Α Κ Α Ι Θ Α Λ Ά Σ Σ Ι Α Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Ή 5 Στήριξη της ανάπτυξης ενός δυναμικού τομέα υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ (εκτροφή ψαριών, θαλασσινών και φυκιών). Χρηματοδότηση της επιστημονικής έρευνας και της συλλογής δεδομένων, ώστε να δημιουργηθεί μια στέρεη βάση για τη διαδικασία εκπόνησης πολιτικών και λήψης αποφάσεων. Όλες αυτές οι δράσεις χρηματοδοτούνται κυρίως με κονδύλια του Ευρωπαϊκού Ταμείου Αλιείας, του οποίου ο προϋπολογισμός για το ήταν 4,3 δισ. ευρώ.το Ταμείο χρηματοδοτεί μέτρα για τη μείωση της πλεονάζουσας ικανότητας, τη στήριξη της υδατοκαλλιέργειας, της μεταποίησης και της διάθεσης στο εμπόριο, τη χρηματοδότηση συλλογικών αλιευτικών πρωτοβουλιών και την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης στις αλιευτικές ζώνες. Εναπόκειται ωστόσο στα κράτη μέλη της ΕΕ να επιλέγουν τα έργα και να παρακολουθούν την υλοποίησή τους. Άλλα χρηματοδοτικά μέτρα βοηθούν τις χώρες της ΕΕ να συλλέγουν δεδομένα και να ελέγχουν και να επιβάλλουν την κοινή πολιτική. Σε εξωτερικό επίπεδο, χορηγούνται κονδύλια για τις συμφωνίες αλιευτικής σύμπραξης, οι οποίες δίνουν στους αλιευτικούς στόλους της ΕΕ δυνατότητα πρόσβασης στα ύδατα και στα αλιευτικά αποθέματα χωρών εκτός ΕΕ, και οι οποίες στηρίζουν την ανάπτυξη της αλιευτικής πολιτικής των χωρών αυτών. Χορηγούνται επίσης οι συνεισφορές για περιφερειακούς αλιευτικούς οργανισμούς οι οποίοι παίζουν καθοριστικό ρόλο στη θαλάσσια διακυβέρνηση. ΣΥΝΟΛΟ ΑΛΙΕΥΜΑΤΩΝ ΑΝΑ ΚΡΑΤΟΣ ΜΕΛΟΣ (2009) Όγκος σε τόνους βάρους ζωντανών αλιευµάτων και ως ποσοστό επί του συνόλου ανία Ισπανία Ηνωµένο Βασίλειο Γαλλία Ολλανδία Ιρλανδία Ιταλία Γερµανία Πολωνία Σουηδία Πορτογαλία Λιθουανία Λετονία Φινλανδία Εσθονία Ελλάδα Βέλγιο Βουλγαρία Ουγγαρία Τσεχική ηµοκρατία Ρουµανία Σλοβακία Μάλτα Κύπρος Σλοβενία Αυστρία ,35 % ,01 % ,58 % ,68 % ,54 % ,31 % ,99 % ,94 % ,42 % ,01 % ,93 % ,41 % ,22 % ,05 % ,92 % ,63 % ,43 % ,18 % ,13 % ,08 % ,08 % ,03 % ,03 % ,03 % ,02 % 350 0,01 % Στη θαλάσσια πολιτική, η Επιτροπή προωθεί τη διασύνδεση μεταξύ των αρμόδιων αρχών από διάφορα κράτη και διάφορους τομείς: όταν υπάρχει διατομεακή συνεργασία μεταξύ φορέων και κρατών σε θέματα θαλάσσιας πολιτικής, αποφεύγονται οι δαπανηρές επικαλύψεις, βελτιώνεται η αποτελεσματικότητα των πόρων, δίνεται ώθηση στην καινοτομία και, τελικά, αξιοποιείται καλύτερα το δημόσιο χρήμα. Η συνεργασία των αρχών θαλάσσιας επιτήρησης, για παράδειγμα, μειώνει το κόστος επιτήρησης και βελτιώνει την επίγνωση της κατάστασης όσον αφορά τις θαλάσσιες δραστηριότητες. Επίσης, η Επιτροπή διοργανώνει διαλέξεις και σεμινάρια και χρηματοδοτεί διάφορα διεθνή έργα που άπτονται του τομέα της θάλασσας. Η βιωσιμότητα των θαλάσσιων δραστηριοτήτων και η διασφάλιση της βιοποικιλότητας της Ευρώπης έχουν βελτιωθεί με την οδηγία πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική, η οποία στοχεύει στην αποτελεσματική προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος σε όλη την Ευρώπη. Τα μέχρι πρότινος αποσπασματικά θαλάσσια δεδομένα διατίθενται πλέον δωρεάν στους επιχειρηματίες και τους ερευνητές. Έχουν επίσης τεθεί σε εφαρμογή συγκεκριμένες στρατηγικές για τις θαλάσσιες λεκάνες της Βαλτικής και του Ατλαντικού. Και για να διασφαλιστεί η δίκαιη πρόσβαση στον θαλάσσιο χώρο όλων των κλάδων που ανταγωνίζονται μεταξύ τους για τη χρήση της θάλασσας, η Επιτροπή εκπόνησε τον «θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό». Για την ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης θαλάσσιας πολιτικής, διατέθηκαν 40 εκατ. ευρώ, το διάστημα , σε οριζόντια προγράμματα που αφορούν τη θαλάσσια επιτήρηση, τις γνώσεις για τη θάλασσα και τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό. Τα προγράμματα αυτά αποδείχτηκε ότι αξιοποιούν τις δυνατότητες που κρύβουν οι ευρωπαϊκές θάλασσες και οι παράκτιες ζώνες, προς όφελος της οικονομίας γενικότερα.. istockphoto/ivan Bajic Η ΕΕ προωθεί τη βιώσιμη αλιεία. NB: Άνευ αντικειµένου για LU. Πηγή: Eurostat. Τέσσερις χώρες αλιεύουν σχεδόν το ήμισυ του συνόλου των αλιευμάτων της ΕΕ.

6 Η Ε Υ Ρ Ω Π Α Ϊ Κ Η Ε Ν Ω Σ Η Μ Ε Α Π Λ Α Λ Ο Γ Ι Α 6 Τι κάνει η ΕΕ Στροφή προς τη βιωσιμότητα: η μεταρρύθμιση της κοινής αλιευτικής πολιτικής Tα τελευταία χρόνια, παράλληλα με τη διαχείριση και την υλοποίηση της αλιευτικής πολιτικής, η Επιτροπή έχει αποδυθεί σε μια εκ βάθρων αναθεώρηση του συστήματος. Σκοπός της προσεχούς μεταρρύθμισης είναι να διασφαλιστεί η οικονομική βιωσιμότητα των ευρωπαϊκών αλιευτικών στόλων, η διατήρηση των αλιευτικών αποθεμάτων και η παροχή ποιοτικών προϊόντων διατροφής στους καταναλωτές. Ο κλάδος της αλιείας στην ΕΕ πάσχει λόγω της υπεραλίευσης διάφορων ιχθυαποθεμάτων. Τρία στα τέσσερα ιχθυαποθέματα υπεραλιεύονται, καθώς ο αλιευτικός μας στόλος είναι υπερβολικά μεγάλος για μια βιώσιμη χρήση των αλιευτικών πόρων σαν συνέπεια, οι αλιείς βλέπουν να μειώνονται όλο και περισσότερο τα αλιεύματα. Οι παράκτιες κοινότητες που εξαρτώνται από την αλιεία είναι ευάλωτες σε εξωτερικούς παράγοντες όπως οι υψηλές τιμές των καυσίμων και ο ανταγωνισμός από άλλες χώρες. Ο ευρωπαϊκός κλάδος της υδατοκαλλιέργειας παρουσιάζει επίσης στασιμότητα παρά τη συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση για ψάρια και θαλασσινά. Κατά το παρελθόν, οι ιθύνοντες του κλάδου έδιναν προτεραιότητα σε βραχυπρόθεσμες προσεγγίσεις, από την κορυφή προς τη βάση, οι οποίες ήταν καταστροφικές για τους φυσικούς πόρους, καθώς, μεταξύ άλλων, έδιναν στους αλιείς ελάχιστα κίνητρα για μια υπεύθυνη χρήση των πόρων. Για τον λόγο αυτό, η Επιτροπή ξεκίνησε μια διαδικασία που θα μετατρέψει την αλιεία σε μια δραστηριότητα βιώσιμη από περιβαλλοντική, οικονομική και κοινωνική άποψη. Έτσι, το 2011 παρουσίασε πρόταση μεταρρύθμισης του κλάδου, εστιασμένη ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΕ ΑΝΑ ΠΡΟΪΟΝ (2009) Ποσοστό επί του συνολικού όγκου Ψάρια αλµυρού νερού (περιλαµβανοµένων του σολοµού και της πέστροφας που εκτρέφονται σε αλµυρό νερό) 28 % 22 % 50 % Μαλάκια και µαλακόστρακα Ψάρια γλυκού νερού (περιλαµβανοµένων του σολοµού και της πέστροφας που εκτρέφονται σε γλυκό νερό) Η υδατοκαλλιέργεια αντιπροσωπεύει το 20 % περίπου του συνόλου των αλιευμάτων στην ΕΕ. στη βιωσιμότητα, με σαφείς στόχους και χρονοδιαγράμματα για την κατάργηση της υπεραλίευσης και της απόρριψης, με προσεγγίσεις επικεντρωμένες στην αγορά που θα προσαρμόσουν τον αλιευτικό στόλο στις δυνατότητες αλίευσης, καθώς και με σαφείς στρατηγικές για την προώθηση μιας βιώσιμης υδατοκαλλιέργειας στην Ευρώπη. Επαναφέροντας τα ιχθυαποθέματα σε βιώσιμα επίπεδα, το νέο σύστημα θα εξασφαλίσει για τους πολίτες της ΕΕ σταθερή και ασφαλή προμήθεια υγιεινών ειδών διατροφής για πολλές δεκαετίες στο μέλλον. Επίσης, θα οδηγήσει στην αναζωογόνηση του αλιευτικού κλάδου, στην εξάλειψη της εξάρτησης από τις επιδοτήσεις και στη δημιουργία νέων ευκαιριών απασχόλησης και ανάπτυξης στις παράκτιες περιοχές. Ταυτόχρονα, θα αυξήσει τη λογοδοσία του κλάδου όσον αφορά τη χρηστή διαχείριση του θαλάσσιου πλούτου. Τα βασικά σημεία της μεταρρύθμισης είναι τα εξής: Η πρακτική της απόρριψης των αλιευμάτων από το πλοίο θα καταργηθεί σταδιακά. Για να αποφευχθεί η σπατάλη πολύτιμων πόρων, όλα τα αλιεύματα θα εκφορτώνονται στη στεριά. Τα ιχθυαποθέματα θα αλιεύονται με βιώσιμο τρόπο μέχρι το 2015, έτσι ώστε να μην διακυβεύεται η φυσική τους ικανότητα αναπαραγωγής. Οι αλιείς θα λαμβάνουν οι ίδιοι τις οικονομικές αποφάσεις για προσαρμογή του μεγέθους του στόλου στις δυνατότητες της βιώσιμης αλιείας, χωρίς να λαμβάνουν κρατική ενίσχυση. Θα πρέπει να βελτιωθούν οι επιδόσεις των παράκτιων στόλων μικρής κλίμακας, να αυξηθεί η διαφοροποίηση των εισοδημάτων και να ενισχυθούν οι κοινωνικοοικονομικοί δεσμοί των παράκτιων κοινοτήτων. Οι αλιευτικές οργανώσεις θα βοηθούν τους αλιείς να ισχυροποιήσουν τη θέση τους στην αγορά και να πωλούν σε καλύτερες τιμές τα αλιεύματα. Όταν αγοράζουν ψάρια και θαλασσινά, οι καταναλωτές θα λαμβάνουν περισσότερες πληροφορίες για την ποιότητα και τη βιωσιμότητα του προϊόντος που αγοράζουν. Η χρηματοδότηση της ΕΕ θα διατίθεται για τη στήριξη βιώσιμων πρωτοβουλιών και θα χορηγείται μόνο σε όσους δικαιούχους τηρούν τους κανόνες. Για να απλουστευθεί η πολιτική και να προσαρμοστεί στις περιφερειακές ιδιαιτερότητες, τα κράτη μέλη θα μπορούν να επιλέγουν τα μέτρα διατήρησης που θα εφαρμόζουν, στο πλαίσιο πάντα του δικαίου της ΕΕ. Η ΕΕ, στο πλαίσιο διεθνών οργανισμών και διμερών συμφωνιών, θα προωθεί τις αρχές της βιώσιμης αλιείας και

7 Α Λ Ι Ε Ί Α Κ Α Ι Θ Α Λ Ά Σ Σ Ι Α Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Ή 7 της χρηστής διαχείρισης, προβάλλοντας τις περιβαλλοντικές αρχές σε παγκόσμια κλίμακα. Οι διαπραγματεύσεις για τις προτάσεις μεταρρύθμισης έχουν ήδη ξεκινήσει μεταξύ της Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, και θα συνεχιστούν και το Περισσότερες πληροφορίες για τη μεταρρύθμιση θα βρείτε στον ιστότοπο της μεταρρύθμισης της ΚΑΠ ( fisheries/reform/index_en.htm). Διαχείριση των αυξανόμενων επιπτώσεων των θαλάσσιων δραστηριοτήτων μεταξύ τους και στο περιβάλλον: θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός Η παγκοσμιοποίηση όχι μόνο τονώνει τη ναυτιλία, τις λιμενικές δραστηριότητες και τη ναυπηγική βιομηχανία, αλλά παράλληλα προσφέρει νέους τρόπους αξιοποίησης της θάλασσας, όπως τα αιολικά πάρκα και οι μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας. Το γεγονός αυτό δημιουργεί ανταγωνισμό για τον διαθέσιμο χώρο και υποβάθμιση του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Χωρίς τον κατάλληλο συντονισμό, η ασάφεια που περιβάλλει τις αλληλένδετες πολιτικές μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την καθυστέρηση έργων, την αδιαφανή απόδοση των επενδύσεων ή τη δημιουργία αναγκαστικά υψηλών νομικών εξόδων. Μέσω της διαφανούς και συλλογικής συμμετοχής όλων των μερών, ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός διασφαλίζει τη θέσπιση σταθερών και δίκαιων κανόνων που θα δίνουν σε όλες τις θαλάσσιες δραστηριότητες τη δυνατότητα να αναπτυχθούν και να επεκταθούν. Το εργαλείο αυτό έχει ήδη αποδείξει ότι επιταχύνει τις επενδύσεις και μειώνει τα νομικά και διοικητικά έξοδα για τις εταιρείες. Αποτελεσματικές ως προς το κόστος συνέργειες μεταξύ θαλάσσιων πολιτικών: ολοκληρωμένη θαλάσσια επιτήρηση Η δημιουργία στεγανών οδηγεί πολύ συχνά σε επικαλύψεις. Αυτό συνέβη και με τη θαλάσσια επιτήρηση, η οποία, για παράδειγμα, παρακολουθεί τις θαλάσσιες εμπορικές μεταφορές, την παράνομη αλιεία, το λαθρεμπόριο ναρκωτικών ή την παράνομη διακίνηση ατόμων. Χάρη στην υποστήριξη της ΕΕ, 16 χώρες δοκιμάζουν τεχνικές λύσεις που θα βελτιώσουν την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των ναυτιλιακών τους αρχών, ενώ παράλληλα θα εμποδίζουν την πρόσβαση στις πληροφορίες χωρίς σχετική έγκριση. Μόλις ολοκληρωθεί η υλοποίηση αυτού του έργου, οι αρχές παρακολούθησης της μεταφοράς επικίνδυνων εμπορευμάτων θα μπορούν να ανταλλάσσουν πληροφορίες με τους αρμοδίους για τον έλεγχο της παράνομης αλιείας. Το λιμενικό, η αστυνομία και το ναυτικό θα ανταλλάσσουν πληροφορίες για την καταπολέμηση του εγκλήματος και την προστασία των εμπορικών και αλιευτικών πλοίων από διάφορες απειλές. Θα μπορούν επίσης να παρεμβαίνουν από κοινού, και να βελτιώσουν όχι μόνο τις δραστηριότητες αστυνόμευσης αλλά και τις επιχειρήσεις διάσωσης. Η ολοκλήρωση του έργου θα σημάνει επίσης εξοικονόμηση και καλύτερη χρήση του δημόσιου χρήματος. Η σαφής δέσμευση των κρατών μελών και των ιθυνόντων για το έργο αυτό δείχνει ότι κατανοούν όλοι τα οφέλη της συνεργασίας. Για την καταπολέμηση του διεθνούς εγκλήματος διαθέτουμε την Interpol και την Ευρωπόλ. Για την καταπολέμηση της πειρατείας στις θάλασσές μας, πρέπει να προβούμε σε αποτελεσματικότερη ολοκλήρωση της επιτήρησης. Ανταλλαγή θαλάσσιων γνώσεων μεταξύ τομέων με στόχο τη στήριξη της καινοτομίας και τη χάραξη υγιών πολιτικών: «Γνώσεις για τη θάλασσα 2020» Λέγεται συχνά ότι γνωρίζουμε περισσότερα για την επιφάνεια του φεγγαριού παρά για τον βυθό των ωκεανών μας. Είναι αλήθεια: έχουμε μεγάλα κενά στις γνώσεις μας για τη θάλασσα και υπάρχουν απέραντες εκτάσεις που δεν έχουν ακόμη εξερευνηθεί. Ωστόσο, το πλέον παράδοξο είναι το ότι δεν χρησιμοποιούμε καν τις γνώσεις που έχουμε ήδη συσσωρεύσει, καθώς οι γνώσεις αυτές είναι διασκορπισμένες σε πληθώρα ασύμβατων μεταξύ τους και ατελών βάσεων δεδομένων. Η δράση «Γνώσεις για τη θάλασσα 2020» στοχεύει στη συγκέντρωση ποιοτικών και συνεκτικών θαλάσσιων δεδομένων και στην δωρεάν και δημόσια διάθεσή τους για κάθε χρήση. Σήμερα, ευρωπαίοι επιστήμονες και μηχανικοί συνεργάζονται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να συγκεντρώσουν τα δεδομένα που ήδη υπάρχουν και να αυξήσουν με τον τρόπο αυτό την κατανόησή μας για τις θάλασσες και τους ωκεανούς μας. Ας μην ξεχνάμε ότι οι επιχειρηματίες χρειάζονται δεδομένα για να αναπτύξουν τις δραστηριότητές τους και να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητά τους. Υπολογίζουμε ότι με τις γνώσεις για τη θάλασσα, η ΕΕ θα εξοικονομεί περίπου 300 εκατ. ευρώ ετησίως. Η ΕΕ είναι μέλος της Διεθνούς Επιτροπής για τη διατήρηση των θυννοειδών του Ατλαντικού. istockphoto/gary Stokes

8 Η Ε Υ Ρ Ω Π Α Ϊ Κ Η Ε Ν Ω Σ Η Μ Ε Α Π Λ Α Λ Ο Γ Ι Α 8 European Union/Catrin Owen Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας θα συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις παράκτιες περιοχές της Ευρώπης. Η ελεύθερη πρόσβαση στα δεδομένα δεν απευθύνεται μόνο στους επαγγελματίες. Έχει επίσης να κάνει με τον εκδημοκρατισμό των γνώσεων για τη θάλασσα. Θα βοηθήσει τον μέσο πολίτη να συμμετέχει σε αποφάσεις που αφορούν τις ακτές και τις θάλασσές μας, αντί να αποδέχεται παθητικά τα σχέδια που έρχονται έτοιμα από τα κέντρα εξουσίας αλλά αφορούν τη μελλοντική ανάπτυξη της δικής τους περιοχής. Η διαδικασία αυτή ίσως δημιουργήσει ένα αίσθημα οικειοποίησης και βοηθήσει στην αποτροπή περιβαλλοντικών εγκλημάτων σαν αυτών που διαπράχτηκαν στο παρελθόν. Επιτυχημένες δομές διακυβέρνησης: οι στρατηγικές για τις θαλάσσιες λεκάνες Κοιτάζοντας τη Γη από το διάστημα, δεν ξεχωρίζουμε ούτε εθνικά ούτε περιφερειακά σύνορα μόνο στεριά και θάλασσα. Και είναι εύκολο να διακρίνει κανείς γιατί οι κάτοικοι μιας παράκτιας περιοχής έχουν ίσως περισσότερα κοινά μεταξύ τους απ ό,τι με τους ομοεθνείς τους στην ενδοχώρα. Οι σύγχρονες, ολοκληρωμένες πολιτικές, όπως η νέα θαλάσσια και αλιευτική πολιτική μας, θέτουν την ΕΕ, τις εθνικές κυβερνήσεις, τις τοπικές αρχές, τους επιχειρηματίες, τη βιομηχανία και τις ΜΚΟ στο ίδιο επίπεδο και τους καθιστούν ισότιμους συνεργάτες στην προσπάθεια διασφάλισης ενός συνεκτικού αποτελέσματος για τις πολιτικές αυτές. Μια τέτοια συνεργασία δεν πραγματοποιείται σε θεωρητικό επίπεδο, αλλά αφορά συγκεκριμένα τις θαλάσσιες λεκάνες της Ευρώπης. Με τη συνεργασία όλων των μερών, οι στρατηγικές για τις θαλάσσιες λεκάνες επιδιώκουν να καλύψουν με ακρίβεια και αμεσότητα τις τοπικές ανάγκες τόσο των οικονομικών παραγόντων όσο και των πολιτών. Οι στρατηγικές για τις θαλάσσιες λεκάνες διοχετεύουν τις χρηματοδοτήσεις που προέρχονται από τα κράτη μέλη και από διάφορες ευρωπαϊκές πηγές στην επίτευξη από κοινού συμφωνηθέντων στόχων και στοχοθετημένων μέτρων. Είναι σταθερά προσανατολισμένες σε κοινωνικούς στόχους, όπως, η απασχόληση, η προσβασιμότητα και η ποιότητα ζωής. Η πρόσφατη επιτυχία της στρατηγικής για τη λεκάνη της Βαλτικής αποδεικνύει ότι οι θαλάσσιες λεκάνες μπορούν να γίνουν μοχλός οικονομικής ανάπτυξης. Μια στρατηγική για μια θαλάσσια λεκάνη δεν απαιτεί επιπλέον πόρους, δεδομένου ότι είναι απλώς ένας μηχανισμός που διασφαλίζει τη συνεπή και σωστά προγραμματισμένη διάθεση των πόρων, με στόχο την επίτευξη καλύτερων και περισσότερων αποτελεσμάτων. Με άλλα λόγια, είναι μια μορφή έξυπνης διαχείρισης. «Γαλάζια ανάπτυξη»: βιώσιμη θαλάσσια και ναυτιλιακή ανάπτυξη Για να ξεπεράσει την κρίση, η Ευρώπη χρειάζεται τη συνδρομή όλων των κλάδων της οικονομίας της. Συγκεκριμένα, ο θαλάσσιος και ο ναυτιλιακός τομέας, που αποτελούν τη «γαλάζια οικονομία», έχουν σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν στη συνολική πορεία της Ευρώπης προς την οικονομική ανάκαμψη, καθώς οι δύο μαζί αντιπροσωπεύουν σχεδόν 5,6 εκατ. θέσεις εργασίας και παράγουν ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ύψους 495 δισ. ευρώ. Οι δραστηριότητές τους επεκτείνονται σε καθιερωμένους κλάδους, όπως ο παράκτιος τουρισμός (ΑΠΑ 121 δισ. ευρώ), σε αναπτυσσόμενους, όπως οι κρουαζιέρες (ετήσια ΑΠΑ 14,1 δισ. ευρώ), αλλά και σε νέους κλάδους με προοπτική, όπως η γαλάζια βιοτεχνολογία. Η «Γαλάζια ανάπτυξη», δηλαδή η βιώσιμη ανάπτυξη που προέρχεται από τους ωκεανούς, τις θάλασσες και τις παράκτιες περιοχές, στηρίζεται στη συνεργασία και τη συμμετοχή όλων (από ιδρύματα και κράτη μέλη μέχρι περιφέρειες και ΜΜΕ) και έχει ως στόχο την επίλυση των σημερινών προβλημάτων και

9 Α Λ Ι Ε Ί Α Κ Α Ι Θ Α Λ Ά Σ Σ Ι Α Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Ή 9 Περιπτωσιακή μελέτη: η στρατηγική για τη θαλάσσια λεκάνη της Βαλτικής Η στρατηγική για τη θαλάσσια λεκάνη της Βαλτικής είναι μια πραγματικά επιτυχημένη περίπτωση περιφερειακής προσέγγισης: επιτυγχάνοντας τη διασύνδεση και τη συνεργασία παραγόντων από δώδεκα χώρες και πολυάριθμους τομείς, η στρατηγική κατέληξε στον σχεδιασμό περίπου 80 έργων που καλύπτουν τομείς από τις μεταφορές έως την εκπαίδευση. Δύο παραδείγματα: Εκπρόσωποι εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, της θαλάσσιας βιομηχανίας και των ναυτιλιακών αρχών από δέκα χώρες δημιούργησαν ένα «δίκτυο κέντρων αριστείας για κατάρτιση σε θαλάσσιους τομείς». Με το έργο αυτό, η σταδιοδρομία σε θαλάσσια επαγγέλματα θα γίνει περισσότερο ευέλικτη και οι νέοι θα έχουν ευκαιρίες προσαρμοσμένες στα μέτρα τους. Μεταξύ των βορειοευρωπαϊκών λιμένων κυκλοφορεί μεγάλος αριθμός επιβατηγών πλοίων τα οποία εκτελούν συγκεκριμένες διαδρομές. Τα κράτη μέλη έχουν αντιμετωπίσει περιστατικά κατά τα οποία έπρεπε να αναλάβουν τη διάσωση εκατοντάδων ατόμων και τη μεταφορά τους σε ασφαλή προορισμό για παροχή ιατρικής βοήθειας ή και για αναγνώριση της ταυτότητάς τους. Αν θέλουμε να προωθήσουμε τις θαλάσσιες μεταφορές, πρέπει να βελτιστοποιήσουμε τις υπηρεσίες αναζήτησης και διάσωσης. Μέσω της διεθνούς συνεργασίας, δέκα χώρες της Βαλτικής και της Βόρειας Θάλασσας βελτίωσαν τις λειτουργίες παρακολούθησης πλοίων σε κίνδυνο, συντονισμού των ερευνών και ιατρικής διακομιδής. Η στρατηγική της ΕΕ για τη θαλάσσια λεκάνη της Βαλτικής είναι ένα επιτυχημένο παράδειγμα συνεργασίας πολλών χωρών για την επίτευξη κοινών στόχων. istockphoto/guenther Dr. Hollaender Η «γαλάζια οικονομία» της ΕΕ συνεισφέρει στην ευρωπαϊκή οικονομία με πάνω από 5 εκατ. θέσεις εργασίας. τη διασφάλιση της πλέον παραγωγικής και βιώσιμης χρησιμοποίησης όσων μας προσφέρουν οι θάλασσές μας. Πρέπει να εξετάσουμε διεξοδικότερα τις βάσεις επί των οποίων στηρίζεται η οικονομική ανάπτυξη, όπως, η θαλάσσια έρευνα και ανάπτυξη, οι έξυπνες υποδομές, οι πόλοι ανάπτυξης και καινοτομίας, η πρόσβαση στη χρηματοδότηση και στην αναγκαία εκπαίδευση, οι δεξιότητες και η κατάρτιση. Πρέπει επίσης να εξετάσουμε τα εμπόδια που δυσχεραίνουν την οικονομική ανάπτυξη. Η στρατηγική για τη «Γαλάζια ανάπτυξη» θα βοηθήσει επίσης όλους τους παράγοντες, π.χ. κράτη μέλη, περιφέρειες, επιχειρήσεις, να εστιάσουν καλύτερα τις προσπάθειές τους σε τομείς που παρουσιάζουν μεγάλες αναπτυξιακές προοπτικές, από την άποψη του κέρδους αλλά και της απασχόλησης. Προβλέπει συγκεκριμένα μέτρα για την τόνωση της γαλάζιας οικονομίας και, κατά συνέπεια, της ευρωπαϊκής οικονομίας συνολικά, τα ερχόμενα χρόνια. Οι τομείς «Γαλάζιας ανάπτυξης» που παρουσιάζουν προοπτικές είναι, μεταξύ άλλων, ο παράκτιος τουρισμός (με αναμενόμενη μέση αύξηση 2-3 %), οι κρουαζιέρες (με εκτιμώμενη ανάπτυξη περίπου 60 % αυτή τη δεκαετία), οι θαλάσσιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (με αναμενόμενο δεκαπλασιασμό της ανάπτυξής τους τα επόμενα χρόνια) και η εκμετάλλευση κοιτασμάτων του θαλάσσιου βυθού (με κύκλο εργασιών που αναμένεται να αυξάνεται γεωμετρικά την επόμενη δεκαετία). Επιπλέον, αρκετοί τομείς «Γαλάζιας ανάπτυξης» παρουσιάζουν μεγάλες δυνατότητες δημιουργίας απασχόλησης. Για παράδειγμα, οι κρουαζιέρες αναμένεται να δημιουργήσουν επιπλέον θέσεις εργασίας την τρέχουσα δεκαετία. Τα υπεράκτια αιολικά πάρκα εκτιμάται επίσης ότι θα αυξηθούν θεαματικά, από το 2010 μέχρι και σε το istockphoto/swetta Η «Γαλάζια ανάπτυξη» μπορεί να έχει πραγματικά, απτά και θετικά αποτελέσματα για την οικονομία και συνεπώς για τους πολίτες της Ευρώπης.

10 Η Ε Υ Ρ Ω Π Α Ϊ Κ Η Ε Ν Ω Σ Η Μ Ε Α Π Λ Α Λ Ο Γ Ι Α 10 Τα επόμενα βήματα Μεταρρύθμιση Ένα νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη θαλάσσια και την αλιευτική πολιτική της ΕΕ Παράλληλα με τη μεταρρύθμιση της κοινής αλιευτικής πολιτικής, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε τη σύσταση ενός νέου Ταμείου στήριξης της θαλάσσιας και αλιευτικής πολιτικής της ΕΕ για το διάστημα : πρόκειται για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας, το οποίο θα βοηθά στην υλοποίηση των φιλόδοξων στόχων που θέτει η μεταρρύθμιση του κλάδου της αλιείας και θα στηρίζει τους αλιείς στη μετάβασή τους προς τη βιώσιμη αλιεία και τις παράκτιες κοινότητες στη διαφοροποίηση της οικονομίας τους. Το Ταμείο θα χρηματοδοτεί έργα που δημιουργούν νέες θέσεις εργασίες και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής κατά μήκος της ευρωπαϊκής ακτογραμμής. Οι γραφειοκρατικές διαδικασίες θα είναι περιορισμένες, ώστε οι δικαιούχοι να έχουν εύκολη πρόσβαση στη χρηματοδότηση. Το νέο αυτό Ταμείο θα αντικαταστήσει το σημερινό Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας, καθώς και ορισμένα άλλα μέσα. Ο προτεινόμενος προϋπολογισμός του Ταμείου ανέρχεται σε 6,5 δισ. ευρώ για το διάστημα Το Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας θα είναι το εργαλείο υλοποίησης της αλιευτικής μεταρρύθμισης. Η μετάβαση προς τη βιωσιμότητα προϋποθέτει ορισμένες ριζικές αλλαγές στον τρόπο αλίευσης, και το Ταμείο θα δώσει στους αλιείς τα αναγκαία κίνητρα ώστε να προκαλούνται λιγότερες ζημιές στα θαλάσσια οικοσυστήματα, να σταματήσει η υπεραλίευση και να αντιστραφεί η μείωση των αποθεμάτων. Για όσο διάστημα θα ασκείται μικρότερη πίεση στα αποθέματα και θα τους δίνεται χρόνος να αποκατασταθούν, οι κοινότητες που εξαρτώνται από την αλιεία θα πρέπει να βρουν εναλλακτικές πηγές εισοδήματος. Το Ταμείο θα τις βοηθήσει να στραφούν σε καινοτόμους τρόπους αύξησης της προστιθέμενης αξίας των αλιευμάτων και διαφοροποίησης της οικονομίας τους. Ωστόσο, το Ταμείο δεν είναι απλώς ο καταλύτης για τη μετάβαση στη βιωσιμότητα και για καλές οικονομικές επιδόσεις. Είναι επίσης ένα εργαλείο για την υλοποίηση της κοινωνικής ατζέντας της Επιτροπής. Οι γυναίκες παίζουν συχνά πρωτεύοντα ρόλο στις οικογενειακές αλιευτικές επιχειρήσεις. Τώρα θα μπορούν να λαμβάνουν ενίσχυση για κατάρτιση ή για άλλες οικονομικές δραστηριότητες που συνδέονται με την αλιεία. Παράλληλα, θα βοηθηθούν οι οργανώσεις παραγωγών να σχεδιάζουν την παραγωγή τους και να εμπορεύονται τα προϊόντα τους με τρόπο που να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες ενός όλο και πιο ενημερωμένου καταναλωτικού κοινού. Αν και από τη δεκαετία του 1990 μέχρι σήμερα έχουν διατεθεί 1,7 δισ. ευρώ για διάλυση αλιευτικών σκαφών, ο στόλος της ΕΕ υποφέρει από πλεονάζουσα ικανότητα, καθώς με τα χρόνια η προσπάθεια παροπλισμού αριθμού αλιευτικών σκαφών αντισταθμίστηκε από την τεχνολογική αναβάθμιση των υπόλοιπων σκαφών του στόλου. Ως εκ τούτου, η χρηματοδοτική βοήθεια θα πρέπει να επαναπροσανατολιστεί σε οικονομικά και κοινωνικά παραγωγικές δραστηριότητες. Η διαφοροποίηση δραστηριοτήτων, για παράδειγμα, αξίζει να χρηματοδοτηθεί. Η στήριξη πρωτοβουλιών από τη βάση προς την κορυφή παρουσίασε εξαιρετικά αποτελέσματα σε τομείς που συνδέονται με την αλιεία, όπως η μεταποίηση, η τροφοδοσία ή ο τουρισμός. Το νέο Ταμείο θα ενισχύει τέτοιου είδους καινοτόμες δραστηριότητες που υλοποιούν οι κοινότητες. Δεδομένου ότι οι αλιευτικοί στόλοι μικρής κλίμακας παραμένουν ο ζωτικός οικονομικός παράγοντας για πολλές παράκτιες κοινότητες, θα αυξηθεί η βοήθεια που τους χορηγείται. Το νέο Ταμείο θα στηρίζει επίσης καινοτόμα έργα, όπως η αντικατάσταση αλιευτικών διχτυών με περισσότερο επιλεκτικά εργαλεία ώστε να μειωθούν οι απορρίψεις, ή η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών που θα μειώνουν τις istockphoto/vm Η ζήτηση για ψάρια και θαλασσινά αυξάνεται συνεχώς.

11 Α Λ Ι Ε Ί Α Κ Α Ι Θ Α Λ Ά Σ Σ Ι Α Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Ή 11 περιβαλλοντικές επιπτώσεις της αλιείας και της ιχθυοκαλλιέργειας. Η ιχθυοκαλλιέργεια έχει τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης ώστε να μειωθεί η εξάρτησή μας από τις εισαγωγές. Δημιουργεί ποιοτικές θέσεις εργασίας σε περιοχές της υπαίθρου και παράγει υγιεινή τροφή για τους ευρωπαίους καταναλωτές. Το Ταμείο θα επιχειρήσει να δώσει ώθηση στον κλάδο αυτό με βιώσιμο τρόπο, επιβραβεύοντας την καινοτομία και προωθώντας νέες υδατοκαλλιέργειες, π.χ. μη βρώσιμων ειδών. Η συγκέντρωση αξιόπιστων δεδομένων για την κατάσταση των αλιευτικών αποθεμάτων και του θαλάσσιου περιβάλλοντος, γενικά, διαδραματίζει καίριο ρόλο στη διαχείριση των αλιευμάτων, και το νέο εργαλείο προβλέπει τη συλλογή δεδομένων, την παρακολούθηση και τον έλεγχο. Με δεδομένο ότι όσοι εργάζονται στη θάλασσα (αλιείς) και όσοι μελετούν τη θάλασσα (επιστήμονες) θα πρέπει να συνεργάζονται, το Ταμείο θα ενθαρρύνει τέτοιου είδους συνεργασίες που θα αποσκοπούν στην εξεύρεση τρόπων βιώσιμης εκμετάλλευσης των φυσικών θαλάσσιων πόρων. Το Ταμείο θα χρηματοδοτεί επίσης έργα που αφορούν τη θάλασσα, όπως ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός, η ολοκληρωμένη θαλάσσια επιτήρηση και οι γνώσεις για τη θάλασσα. Πρόκειται για παραδείγματα στα οποία μέσω της ολοκλήρωσης αποφεύγεται η επικάλυψη, και μέσω της διατομεακής συνεργασίας και του συντονισμού μειώνεται το κόστος. Οι κανόνες λειτουργίας του Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας θα εναρμονιστούν με τους κανόνες που ισχύουν για άλλα Ταμεία της ΕΕ. Με τον τρόπο αυτό θα απλουστευτούν οι διαδικασίες τόσο για τους δικαιούχους όσο και για τις εθνικές αρχές. Το Ταμείο θα εντάσσεται στο νέο κοινό στρατηγικό πλαίσιο, το οποίο θα διασφαλίζει ότι όλα τα υπάρχοντα Ταμεία της ΕΕ θα ΤΑ 15 ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΕΙΔΗ ΠΟΥ ΑΛΙΕΥΤΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ (2009) Όγκος σε τόνους βάρους ζωντανών αλιευµάτων και ως ποσοστό επί του συνόλου Παπαλίνες ρέγγες σκουµπριά αµµόχελα σαρδέλες σαφρίδια σαυρίδια γάδοι παλαµίδες σαφρίδια της Χιλής γαύροι φρίσσες προσφυγάκια µπακαλιάροι κιρινόπτεροι τόνοι (7 %) (7 %) (5 %) (3 %) (3 %) (3 %) (2 %) (2 %) (2 %) (2 %) (2 %) (2 %) (1 %) (11 %) (10 %) συνεργάζονται με συνέπεια, αποφεύγοντας τις επικαλύψεις δραστηριοτήτων και αρμοδιοτήτων. Το νέο Ταμείο θα χρησιμοποιηθεί για τη συγχρηματοδότηση έργων από κοινού με τα κράτη μέλη. Ο συνολικός προϋπολογισμός θα κατανεμηθεί στα κράτη μέλη ανάλογα με το μέγεθος του αλιευτικού τους τομέα. Στη συνέχεια, θα ισχύουν οι αρχές της κοινής διαχείρισης μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών. Κάθε κράτος μέλος θα εκπονεί επιχειρησιακό πρόγραμμα για τη συγκεκριμένη περίοδο, διευκρινίζοντας τον τρόπο με τον οποίο προτίθεται να δαπανήσει τα χορηγούμενα ποσά. Αφού το πρόγραμμα αυτό εγκριθεί από την Επιτροπή, εναπόκειται στο κράτος μέλος να αποφασίσει ποια συγκεκριμένα έργα θα χρηματοδοτήσει. Τόσο η επιλεξιμότητα των προς ενίσχυση έργων όσο και η υλοποίηση του προγράμματος θα παρακολουθούνται από τα κράτη μέλη και από την Επιτροπή. Η πρόταση της Επιτροπής συζητείται τώρα από το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο και το Ταμείο αναμένεται να αρχίσει να λειτουργεί τον Ιανουάριο Στήριξη των αναδυόμενων θαλάσσιων τομέων Κάθε τόσο, διαβάζουμε ή ακούμε για νέες αναπτυξιακές δυνατότητες που προέρχονται από τη θάλασσα: παλιρροϊκή ή κυματική ενέργεια, πρώτες ύλες, φύκια που χρησιμοποιούνται στην παρασκευή καλλυντικών ή φαρμάκων. Ωστόσο, επειδή οι δυνατότητες αυτές δεν συγκαταλέγονται στις προκαθορισμένες προτεραιότητες συγκεκριμένων τομέων και πρέπει να αναπτυχθούν μέσω μιας πολυτομεακής συνεργασίας, δεν λαμβάνουν τη χρηματοδότηση ή την πολιτική υποστήριξη που τους αξίζει. Η νέα στρατηγική της ΕΕ «Γαλάζια ανάπτυξη» αναλύει κάθε τομέα χωριστά προκειμένου να εντοπίσει όσους χρήζουν άμεσης προσοχής και χρηματοδότησης. Μπορούν οι μονάδες καλλιέργειας μικροαλγών να βιομηχανοποιηθούν ώστε να παράγουν έλαια ωμέγα-3 και ωμέγα-6; Τι δυνατότητες δημιουργίας θέσεων απασχόλησης παρουσιάζουν οι θαλάσσιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για τις παράκτιες περιοχές; Ποιο είναι το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της Ευρώπης στην απόσπαση βιομορίων για τις βιομηχανίες καλλυντικών και φαρμάκων, και πώς μπορούμε να το αυξήσουμε; Η δέσμη μέτρων που πρότεινε η Επιτροπή θα καταδείξει ότι οι οικονομικές δραστηριότητες της θάλασσας θα αποτελέσουν μέρος της οικονομίας του μέλλοντος. Πηγή: Eurostat. Οι παπαλίνες και οι ρέγγες είναι τα συνηθέστερα αλιεύματα στην ΕΕ.

12 Η Ε Υ Ρ Ω Π Α Ϊ Κ Η Ε Ν Ω Σ Η Μ Ε Α Π Λ Α Λ Ο Γ Ι Α Στήριξη της κινητικότητας μεταξύ τομέων και των επαγγελματικών προοπτικών Οι θαλάσσιες βιομηχανίες σήμερα αδυνατούν να βρουν επαρκή αριθμό ατόμων με κατάλληλα προσόντα, δεξιότητες και πείρα. Η συνεχώς αυξανόμενη έλλειψη επαγγελματιών ναυτών και αξιωματικών επιβραδύνει την ανάπτυξη της ναυτιλίας στην Ευρώπη, γεγονός απαράδεκτο σε εποχές βαθιάς ύφεσης και υψηλής ανεργίας στην Ευρώπη. Η θαλάσσια πολιτική μας επιχειρεί να γεφυρώσει τα κενά που χαρακτηρίζουν αποκλειστικά έναν τομέα (π.χ. κενά κατάρτισης στον κλάδο της αλιείας), τις ασαφείς δυνατότητες κινητικότητας και τις άγνωστες επαγγελματικές προοπτικές για το μέλλον. 12 Για να αυξηθεί η ελκυστικότητα των ναυτικών επαγγελμάτων, θα αυξήσουμε την επαγγελματική κινητικότητα μεταξύ τομέων και μεταξύ χωρών. Θα εστιάσουμε επίσης κυρίως στις ναυτικές δεξιότητες που απαιτούνται για το μέλλον, παρά στο σήμερα αναγκαίο επίπεδο γνώσεων. NA EL-C istockphoto/ekaterina Krasnikova Η υδατοκαλλιέργεια απασχολεί περίπου άτομα στην ΕΕ. Περισσότερα XX XX XX XX Μεταρρύθμιση της κοινής αλιευτικής πολιτικής: Ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική: Άτλας των θαλασσών: Έχετε ερωτήσεις σχετικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση; Η υπηρεσία Europe Direct μπορεί να σας βοηθήσει: ISBN doi: /52312