MANTEIA KAI MANTIKH TEXNH ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΩΣ ΣΗΜΕΡΑ

Transcript

1 MANTEIA KAI MANTIKH TEXNH ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΩΣ ΣΗΜΕΡΑ

2 Ορισμός Μαντεία είναι η τέχνη πρόβλεψης του µέλλοντος και ερµηνείας του παρόντος και του παρελθόντος µε µέσα που δεν βασίζονται στη λογική και στην επιστήµη

3 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Στην αρχαία Ελλάδα, οι Έλληνες προφήτευαν το μέλλον εξηγούσαν τα σημάδια των θεών και ασκούσαν τη μαντική ως επάγγελμα για να παρέχουν τις απαραίτητες πληροφορίες στους πολίτες που αγωνιούσαν για το μέλλον τους, τόσο σε ιδιωτικό όσο και σε δημόσιο επίπεδο Οι αρχαίοι Έλληνες διαιρούσαν τη μαντική τέχνη στις ακόλουθες κατηγορίες: άτεχνη ή φυσική «διά εμπνεύσεως» «δια χρησμών» έντεχνη

4 ΕΙΔΗ ΑΤΕΧΝΗΣ ΜΑΝΤΕΙΑΣ Ονειρομαντεία ή Ονειροσκοπία Χρηματισμός Όραμα Όνειρο Ενύπνιο Φάντασμα

5 ΕΙΔΗ ΑΤΕΧΝΗΣ ΜΑΝΤΕΙΑΣ Νεκρομαντεία Κληδονομαντεία Σαμανισμός Κατοπτρομαντεία Λεκανομαντεία Υδρομαντεία Αυτόματες κινήσεις του σώματος Θεοκρισία

6 ΕΙΔΗ ΕΝΤΕΧΝΗΣ ΜΑΝΤΕΙΑΣ Οιωνοσκοπία Ιχθυομαντεία Αστραγαλομαντεία Κριθομαντεία Αριθμομαντεία Ραψωδομαντεία Πηγομαντεία Πυρομαντεία Θυοσκοπία Αλευρομαντεία Αλφιτομαντεία Ανθομαντεία Απαντομαντεία Ακουτομαντεία Αιμογραφία Γελωτομαντεία Δακρυομαντεία Ελαιομαντεία Οινομαντεία Σιδηρομαντεία Σκιομαντεία

7 ΜΑΝΤΕΙΣ Οι μάντεις ήταν ειδικά προικισμένα άτομα, τα οποία είχαν τη δυνατότητα να ερμηνεύουν τα μηνύματα των θεών. Ήταν ιερά πρόσωπα. Παρ όλα αυτά δεν έλειπαν και οι τάσεις αμφισβήτησης των μάντεων. Κατηγορούνταν για φιλαργυρία, ανικανότητα πρόβλεψης καθώς και ψευδή χρησμοδοσία κατά παραγγελία.

8 ΜΑΝΤΕΙΣ : ΚΑΛΧΑΣ Ο Κάλχας ήταν γιος του Θέστορος και καταγόταν από τις Μυκήνες ή τα Μέγαρα Η προφητική του ικανότητα ήταν δώρο από τον θεό Απόλλωνα Η προφητεία του στηριζόταν στην οιωνοσκοπία Οι προβλέψεις του ήταν από όλους πιστευτές, παρ όλο που αναστάτωναν την κοινωνία Ο Κάλχας ήξερε ότι θα πέθαινε όταν θα συναντούσε μάντη καλύτερό του

9 ΜΑΝΤΕΙΣ : ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ Ο Τειρεσίας ήταν ο πιο φημισμένος μάντης της Ελλάδας και καταγόταν από τη Θήβα. Ήταν τυφλός μάντης Το χάρισμα της μακροζωίας δεν του προσέφερε την αναμενόμενη ευτυχία Ακόμα και στον Άδη συνέχισε να ασκεί τη μαντική τέχνη

10 ΜΑΝΤΕΙΣ : ΣΙΒΥΛΛΕΣ Η λέξη Σίβυλλα στην αρχαιότητα χαρακτήριζε οποιαδήποτε γυναίκα είχε τη δυνατότητα να προφητεύει χωρίς να της τεθεί ερώτηση, όταν βρισκόταν σε έκσταση Συνήθως δυσάρεστα ή φοβερά μελλοντικά συμβάντα

11 ΜΑΝΤΕΙΣ : ΒΑΚΙΣ Ήταν τάξη αρχαίων χρησμολόγων που άκμασε στην Ελλάδα από τον 8ο ως τον 6ο αιώνα π.χ. Οι πιο γνωστοί είναι τρεις: ένας από τη Βοιωτία, ένας από την Αθήνα και ένας από την Αρκαδία.

12 ΤΑ ΜΑΝΤΕΙΑ Τα μαντεία ήταν ειδικοί χώροι όπου δίνονταν οι χρησμοί, δηλαδή οι απαντήσεις των θεών στους ερωτώντες, κι έτσι επιτυγχάνονταν η επικοινωνία θεών και ανθρώπων Τα μαντεία περιελάμβαναν τρία στοιχειώδη σημεία: 1. τον εμπνευστή θεό 2. το ιερατείο και 3. την τοποθεσία που είχε ειδικές δυνάμεις

13 ΤΟ ΜΑΝΤΕΙΟ ΤΩΝ ΔΕΛΦΩΝ Το μαντείο των Δελφών επηρέαζε για πάρα πολλά χρόνια την αρχαία ελληνική ιστορία, ενώ παράλληλα αποτελεί σπουδαία πηγή πληροφόρησης για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Ήταν ένα μαντείο αφιερωμένο στο θεό Απόλλωνα τοποθετημένο στο όρος Παρνασσός

14 ΤΟ ΜΑΝΤΕΙΟ ΤΩΝ ΔΕΛΦΩΝ Στο μαντείο των Δελφών ιέρεια ήταν η γνωστή Πυθία Ως Πυθία τα πρώτα χρόνια εκλέγονταν μια νέα, όμορφη, σεμνή και αγνή γυναίκα, που καταγόταν από μια οικογένεια δίχως οικονομικές ανέσεις και πολυτέλειες έτσι ώστε να γνωρίζει τα προβλήματα και τα θέματα που απασχολούσαν τον λαό

15 ΤΟ ΜΑΝΤΕΙΟ ΤΩΝ ΔΕΛΦΩΝ Οι πολίτες που κατέφευγαν στο μαντείο αρχικά ενδιαφέρονταν για θέματα ερωτικά, οικογενειακά ή περιουσιακά τους. Στη συνέχεια, του; απασχόλησαν πολιτικά και κοινωνικά θέματα. Έτσι ο σεβασμός των πολιτών προς το μαντείο μεγάλωνε όλο και περισσότερο, ώστε ακόμα και οι πιο διανοούμενοι και σοφοί άνθρωποι προσέτρεχαν σε αυτό. Το μαντείο απέκτησε τεράστια πολιτική επιρροή (κανένας πόλεμος δεν πραγματοποιούνταν χωρίς την έγκριση από το μαντείο και κανένας νόμος δεν θεσπιζόταν δίχως την θέληση του Απόλλωνα) Οι ιερείς όφειλαν να γνωρίζουν την πολιτική κατάσταση της εποχής τους και να έχουν πολλές γνωριμίες, ώστε να είναι συνεχώς ενήμεροι για κάθε εξέλιξη. Οι χρησμοί ήταν διφορούμενοι και ασαφείς και ποτέ κάποιος δεν μπορούσε να διεξάγει ένα ακριβές συμπέρασμα, αφού δέχονταν πολλές διαφορετικές ερμηνείες, με μοναδικό σκοπό να διατηρείται το γόητρο του μαντείου.

16 ΤΟ ΜΑΝΤΕΙΟ ΤΗΣ ΔΩΔΩΝΗΣ Το μαντείο της Δωδώνης ήταν το αρχαιότερο μαντείο της ελληνικής αρχαιότητας και το δεύτερο σημαντικότερο, μετά το μαντείο των Δελφών Ήταν γνωστό σε όλη την αρχαία Ελλάδα και αναφέρεται από τον Όμηρο στην Ιλιάδα και στην Οδύσσεια, από τον Αριστοτέλη, από τον Ηρόδοτο, και αναφορές υπάρχουν και στην Αργοναυτική Εκστρατεία

17 ΤΟ ΜΑΝΤΕΙΟ ΤΗΣ ΔΩΔΩΝΗΣ Η μαντική διαδικασία περιελάμβανε πέντε διαφορετικούς τρόπους χρησμοδοσίας, δηλαδή προσπάθειας κατανόησης των θεϊκών σημαδιών και ερμηνείας τους: Η ιερά δρυς ή φυγός, δηλαδή η βελανιδιά χάλκινοι λέβητες Η παρατήρηση της πτήσης και του κρωξίματος των περιστεριών από το κελάρυσμα του νερού της ιεράς πηγής Ναϊου τα μολύβδινα ελάσματα

18 ΝΕΚΡΟΜΑΝΤΕΙΟ ΤΟΥ ΑΧΕΡΟΝΤΑ Γνωστό νεκρομαντείο της αρχαιότητας. Αλλιώς : Νεκρομαντείο της αρχαίας Εφύρας. Βρίσκεται στο χωριό Μεσοπόταμος, του νομού Πρεβέζης. Έφταναν οι επισκέπτες με σκοπό να επικοινωνήσουν με τις ψυχές των αγαπημένων τους προσώπων που δεν ήταν πια στη ζωή.

19 ΑΛΛΑ ΜΑΝΤΕΙΑ Το Χαρώνειο Άντρο, κοντά στη Νύσα της Καρίας Το μαντείο του Ερμή στις Φαρές της Αχαΐας Της Ινούς, στην Επίδαυρο της Λιμυράς και στο Οίτυλο, που ήταν κυρίως ονειρομαντεία Το ονειρομαντείο της Ακραίας Ήρας Το μαντείο του Αμφίλοχου στην Μαλλό της Κιλικίας Του Ηρακλέους στους Βούρους της Αχαΐας, όπου ασκούνταν αστραγαλομαντεία Της Πασιφάης στους Θαλάμους της Λακωνίας, όπου ασκούνταν η ονειρομαντεία Του Φρίξου στην Ιβηρία, κοντά στον Καύκασο

20 ΑΡΧΑΙΑ ΑΙΓΥΠΤΟΣ Η έννοια της μαγείας αποδίδεται στην αιγυπτιακή γλώσσα με τον όρο Χέκα ο Χέκα ήταν η γενεσιουργός αιτία, ο καταλύτης που πραγμάτωσε τη δημιουργία, υλοποιώντας την άμορφη θεϊκή σύλληψη του κόσμου και την εκτέλεσή της ως "λόγου" (χου) ή "εντολής" (μέντετ) Η καθημερινή εξόντωση των δαιμόνων υπηρετούσε την ανάγκη διατήρηση της κοσμικής τάξης και αρμονίας και αντανακλούσε τις αδιάλειπτες συγκρούσεις των θεών με τους εχθρούς τους στο ουράνιο πεδίο. Οι τελετές εξορκισμού αποτελούσαν, επίσης, κεντρικά επεισόδια σημαντικών θρησκευτικών εορτών.

21 ΑΡΧΑΙΑ ΑΙΓΥΠΤΟΣ Δεν υπήρχε ιδιαίτερη τάξη μάγων για την τέλεση των εξορκισμών. Οι ιερείς ήταν ταυτόχρονα μάγοι και θεραπευτές. Κατείχαν υψηλές θέσεις στην κοινωνική ιεραρχία, απολαμβάνοντας σημαντικά προνόμια και τιμές, ενώ πολλοί από αυτούς θεοποιήθηκαν μετά το θάνατό τους. Ως "γνώστες των (μαγικών) θεμάτων" (ρέχου-κχουτ), μπορούσαν να κινητοποιήσουν τους μαγικούς μηχανισμούς, ανοίγοντας διαύλους επικοινωνίας με τους θεούς και θέτοντάς τους υπό τον έλεγχό τους Γνώστης της μαγείας σήμαινε γνώστης και ικανός χειριστής του μαγικού λόγου και των αποτρεπτικών τεχνικών, των δύο άλλων αξόνων το μαγικού μηχανισμού. Ο ήχος των λέξεων κατείχε κεντρική θέση όχι μόνο στην εκτέλεση μίας τελετής, αλλά και στον καθορισμό της σημασίας και του σκοπού της

22 ΑΡΧΑΙΑ ΑΙΓΥΠΤΟΣ Ωστόσο η αποτελεσματικότητα του μαγικού λόγου εξαρτιόταν άμεσα από την ταυτόχρονη χρήση συγκεκριμένων αποτρεπτικών τεχνικών. Τέτοιες ήταν η καταστροφή της μορφής ή του ονόματος του δαίμονα με ποδοπάτημα, καύση, λόγχισμα ή τελετουργική ταφή, καθώς και μέσω της διαγραφής της ύπαρξής του από τα σχετικά μνημεία ή παπύρους Επομένως, η μαγεία κατά τη Φαραωνική περίοδο δεν ήταν ένα σύστημα ξεκομμένο από τη δομή της κοινωνίας και του θρησκευτικού γίγνεσθαι, αλλά περιελάμβανε ένα βαθύ θεολογικό υπόβαθρο και ένα πολυδιάστατο σώμα θεωρητικών και πρακτικών εφαρμογών.

23 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ Κατά τον Μεσαίωνα, η μαγεία διώχθηκε με την ποινή του θανάτου στον ρωμαιοκαθολικό και στον ισλαμικό κόσμο, ενώ αυτή η πρακτική συνεχίστηκε και στις προτεσταντικές χώρες.

24 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ Κυνήγι μαγισσών: οι μαζικές διώξεις με ανυπόστατες ή προσχηματικές κατηγορίες σχετιζόμενες με τη μαγεία. Κατά τον Μεσαίωνα εκαντοτάδες χιλιάδες άνθρωποι, κυρίως γυναίκες, κατηγορήθηκαν, βασανίστηκαν, καταδικάστηκαν και εκτελέστηκαν με φρικτό τρόπο! Οι συνήθεις κατηγορίες: καλλιέργεια πνευματικών και σωματικών δεσμών με τον σατανά, πρόκληση ασθενειών και οικονομικών προβλημάτων σε άλλους κλπ. Η μόνη λύτρωση είναι ο θάνατος.

25 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ 13ος αι.: η Καθολική Εκκλησία με την Ιερά Εξέταση ήταν ιδιαίτερα απασχολημένη με τη δίωξη αιρετικών στοιχείων που δρούσαν και κατά της μαγείας. 16ος-17ος αι.: το κυνήγι μαγισσών ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένο και μάλιστα βάσει νόμων, οι οποίοι επέτρεπαν την ανεμπόδιστη καταδίωξή τους. Ταυτόχρονα, επικράτησε διάδοση βιβλίων μαύρης μαγείας και αποκρυφισμού (τη δεκαετία του 1560 στη Γερμανία τυπώθηκαν βιβλία ανάλογου περιεχομένου).

26 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ Λόγω της εξαιρετικά φτωχής σοδειάς που απέδωσαν οι καλλιέργειες και των ακραίων καιρικών συνθηκών την εποχή εκείνη κατηγορήθηκαν οι μάγισσες. Την εποχή εκείνη στην Ευρώπη πιστευόταν ότι η τέλεση μαγείας μπορούσε να καθορίσει τα καιρικά φαινόμενα. Στη νοτιοδυτική Γερμανία διεξήχθησαν 480 δίκες, ενώ τουλάχιστον άτομα εκτελέστηκαν για διενέργεια μαγείας. Παρόμοιες δίκες διεξήχθησαν και στην Γαλλία. Ορισμένοι κοινωνιολόγοι θεωρούν ότι το κυνήγι μαγισσών διεξαγόταν ως αποτέλεσμα της φύσης του ανθρώπου να εξηγήσει ανεξήγητα φαινόμενα ή απλά κάτι ασυνήθιστο.

27 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ Οι άνθρωποι ανακάλυψαν από νωρίς πως ορισμένα φυτά μπορούν να σκοτώσουν, να κοιμίσουν, να προκαλέσουν παραισθήσεις ή να μεταβάλλουν με οποιοδήποτε τρόπο τη συνηθισμένη τους συμπεριφορά. Απέδωσαν στα φυτά υπερφυσικές ιδιότητες. Στα επιδέξια χέρια ενός μάγου ή μιας μάγισσας, τα φυτά μπορούσαν να προκαλέσουν ένα μεγάλο καλό ή κακό Δημιουργήθηκαν οι αντιλήψεις πως ορισμένα φυτά βρίσκονταν κάτω από την εξουσία του διαβόλου και των δαιμόνων του, ενώ κάποια άλλα βρίσκονταν στην εξουσία των αγγέλων. Τα λουλούδια με την ευχάριστη μυρωδιά ταυτίστηκαν με τις αγαθές δυνάμεις, έτσι και τα φυτά με τις άσχημες μυρωδιές ταυτίστηκαν με τις αρνητικές.

28 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ-ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ Μερικές προκαταλήψεις για φυτά τον Μεσαίωνα Γαϊδουράγκαθο: Ονομάστηκε Δαγκωνιά του Διαβόλου επειδή η ρίζα του μοιάζει σαν δαγκωμένη. Νυχτολούλουδο: Φύτρωνε πάντα έξω από το σπίτι της μάγισσας σε όλα τα ευρωπαϊκά παραμύθια. Ιεροβότανο: Ήταν το φυτό της γοητείας Τετράφυλλο τριφύλλι: Ήταν το καλύτερο μέσο για να γλιτώσει κανένας από τις μάγισσες, αν το φορούσε στο στήθος του. Σκόρδο: Χρησιμοποιούνταν για την αποφυγή ματιάσματος

29 ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ-ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ Άνηθος: Ένα μάτσο έξω από την πόρτα έδιωχνε τη μάγισσα. Φλούδα από μήλο. Αν το πετάξεις πίσω από τον ώμο σου, θα κάνει το πρόσωπο που αγαπάς, να σε ζητήσει σε γάμο. Φύλλο φλαμουριάς. Αν το πιάσεις σφιχτά στο χέρι σου, θα παντρευτείς το πρώτο άτομο που θα συναντήσεις. Κυκλάμινο: Τα ξεραμένα λουλούδια του κλεισμένα σε ένα μπουκαλάκι κρεμασμένο στο λαιμό σου σε προστατεύουν από το μάτι. Τρίφυλλο τριφύλλι: Τα φύλλα του, αν τα φοράς στο λαιμό σου ή τα βάλεις κάτω από το μαξιλάρι σου, αφαιρούν τη δύναμη οπό τις μάγισσες.

30 ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ Μαντεία είναι η «προφητική δύναμη», με την οποία «προλέγει» κανείς το μέλλον. Υπάρχουν διάφορες μορφές μαντείας. Στη σύγχρονη εποχή αναφέρονται ποικίλες μορφές μαντείας, όπως με τη βοήθεια καθρέφτη, χρημάτων, καφέ, παπουτσιών, καρφίτσας, χαρτιού, αυγού, κοραλλιών, πολύτιμων λίθων, του Ηλίου, της Σελήνης, του χιονιού, των αστέρων, του νερού, του ατμού, της φωτιάς, του καπνού, του αέρα, δένδρων, πουλιών κ.ο.κ. Στις τελευταίες δεκαετίες η ποικιλόμορφη μαντεία κερδίζει έδαφος και στη χώρα μας.

31 ΧΑΡΤΟΜΑΝΤΕΙΑ Η χαρτομαντεία στηρίζεται στην θρησκευτική πεποίθηση ότι με το ανακάτεμα των χαρτιών αυτά φορτίζονται με την «ενέργεια του πελάτη». Έτσι χορηγείται στα χαρτιά η εξουσία προσδιορισμού του μέλλοντος. Η χαρτομαντεία χρησιμοποιεί το ενεργειακό πεδίο του πελάτη. Είναι το αποτέλεσμα των σκέψεων, των επιθυμιών και των διαθέσεών του. Αποτελεί «μηχανισμό ανάγνωσης» του μέλλοντος. Είναι ένας «καθρέφτης του μέλλοντος», όπως αυτό απεικονίζεται τη στιγμή που ασκείται η χαρτομαντεία Ο χαρτομάντης πιστεύει πως η τράπουλα μπορεί να δείξει τα μεμονωμένα γεγονότα της ζωής, πώς θα πάει η κατάσταση στο άμεσο μέλλον, αναφορικά με την εργασία, τις σπουδές, τα αισθηματικά προβλήματα, την οικογένεια κ.ο.κ.

32 ΚΑΦΕΜΑΝΤΕΙΑ Η καφεμαντεία στηρίζεται στην πίστη πως το είδος των γραμμών, ο αριθμός τους, οι διάφοροι σχηματισμοί και οι χρωματισμοί τους στο φλυτζάνι του καφέ προσδιορίζουν το μέλλον του πελάτη

33 ΧΕΙΡΟΜΑΝΤΕΙΑ Η χειρομαντεία συναντάται στους παλαιούς πολιτισμούς της Μ. Ασίας, της Περσίας και της Κίνας. Οι Άραβες τη χαρακτήρισαν «ακριβή επιστήμη». Στην Ευρώπη, κατά πάσα πιθανότητα η χειρομαντεία, έφθασε κατά τον Μεσαίωνα, μέσω τσιγγάνων. Η εικόνα που παρουσιάζουν τα χέρια έχει μια διπλή ανταπόκριση, στο εσωτερικό του ανθρώπου και στο σύμπαν. Έτσι η τεχνική της χειρομαντείας μάς δίνει πληροφορίες που προέρχονται «από τα έσω» και από τη «Συμπαντική πραγματικότητα». Στον αποκρυφισμό, ο άνθρωπος αντιπροσωπεύει τον μικρόκοσμο του σύμπαντος

34 ΑΡΙΘΜΟΛΟΓΙΑ Πρόκειται για αποκρυφιστικό σύστημα που πιστεύει στη δύναμη των αριθμών. Ονομάζεται και αριθμοσοφία ή αριθμομαντική Κάθε γράμμα του ονόματος, της ημέρας και της ώρας, μετατρέπεται σε αριθμό, με βάση τον «πυθαγόρειο πίνακα αριθμολογίας», οι αριθμοί προστίθενται αναμεταξύ τους, ώσπου να καταλήξει κανείς σε μονοψήφιο αριθμό ή στον αριθμό 11 ή 22. Έτσι μπορεί να βρει τον «αριθμό προσωπικότητας», τον «ερωτικό αριθμό» κ.ο.κ. και να προσδιορίσει ακόμη και τη μοίρα του.

35 ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑ Η αστρολογία ισχυρίζεται πως η τύχη του κάθε ανθρώπου είναι γραμμένη στα άστρα και με τη μελέτη των άστρων, σε σχέση με τον χρόνο της γεννήσεως του, μπορεί να προσδιοριστεί αυτό το «πεπρωμένο» με λεπτομέρειες Η αστρολογία προβάλλει την άποψη ότι από τα άστρα προέρχονται ποικίλες επιρροές, που προσδιορίζουν τη μοίρα των ανθρώπων, «σφραγίζοντας» τρόπον τινά τον καθένα με ειδική «σφραγίδα», κατά την ώρα της γεννήσεως του. Όμως στην πραγματικότητα πρόκειται για «προβολές» του ίδιου του ανθρώπου Η αστρολογία είναι θρησκευτική άποψη, που κινείται έξω από το χώρο της χριστιανικής Εκκλησίας

36 RUNES Νέο είδος μαντείας είναι το λεγόμενο ρουνς Σε μικρά πετραδάκια ή κομμάτια από ξύλο επικολλούνται ή ζωγραφίζονται ειδικά σύμβολα, στα οποία δίδεται ορισμένη σημασία Αυτός που ασχολείται μ' αυτό το είδος της μαντείας χαράσσει δύο ομόκεντρους κύκλους, κάθεται στο μέσον και ρίχνει τα πετραδάκια πίσω του Αυτά που θα πέσουν μεταξύ των δύο κύκλων προσδιορίζουν το μέλλον του Και αυτή η μαντεία τρομοκρατεί τους οπαδούς της και τους καθιστά έξηρτημένους

37 ΠΟΣΗ ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΡΥΒΟΥΝ ΟΛΑ ΑΥΤΑ;

38

39

40 ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ!