Ραβασόπουλος Γιώργος. Βουτσινάς Βασίλειος

Transcript

1 Οι ΤΠΕ στην Υποστήριξη των Σχολικών Μονάδων Ειδικής Αγωγής. Το Σύστηµα ΠΑΥΕΥΣ - Ένα Πρότυπο Σύστηµα Υποστήριξης Ατόµων µε Αυτισµό βασιζόµενο σε ένα Ευφυές Πληροφοριακό Σύστηµα. Ραβασόπουλος Γιώργος Εκπαιδευτικός ΠΕ20 MBA, M.Ed, Ερευνητής Εξόρυξης Γνώσης, υπ. ιδάκτωρ. gravasop@upatras.gr Βουτσινάς Βασίλειος Καθηγητής Πανεπιστηµίου Πατρών vutsinas@upatras.gr Περίληψη Οι Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), κάτω από κατάλληλες προϋποθέσεις, µπορούν να συµβάλουν αποφασιστικά στη υποστήριξη των λειτουργιών των Σχολικών Μονάδων. Οι ΤΠΕ είναι ένα καθοριστικής σηµασίας εργαλείο υποστήριξης και ενίσχυσης της µάθησης διότι παρέχουν στο µαθητή και τον εκπαιδευτικό εργαλεία υποστήριξης και επίλυσης προβληµάτων. Οι ΤΠΕ µπορούν να παρέχουν υποστήριξη στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες της ειδικής αγωγής. Σε αυτήν εργασία παρουσιάζουµε πως οι ΤΠΕ µπορούν να υποστηρίξουν ειδικούς που σχετίζονται µε άτοµα µε αυτισµό. Ο αυτισµός είναι µία σύνθετη αναπτυξιακή διαταραχή που διαρκεί σε όλη τη διάρκεια ζωής του ατόµου. Ο πληθυσµός των ατόµων που θεωρείται ότι έχουν αυτισµό είναι πολύ ετερογενής, µε κάθε άτοµο να παρουσιάζει ένα µοναδικό προφίλ από ικανότητες, αδυναµίες και ανάγκες. Είναι ανάγκη να αναπτυχθούν υπηρεσίες για την εξειδικευµένη παροχή υποστήριξης των ατόµων µε αυτισµό. Το έργο ΠΑΥΕΥΣ ικανοποιεί την ανάγκη αυτή µέσω ενός Ευφυούς Συστήµατος Υποστήριξης Ατόµων µε αυτισµό (ΕΣΥΑ) που περιλαµβάνει και ένα υποσύστηµα Έµπειρου Συστήµατος Πρώιµης Ανιχνευτικής ιάγνωσης. Λέξεις Κλειδιά Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνιών, Ψηφιακές Παροχές Υπηρεσιών Υγείας, Αυτισµός, Ευφυές Πληροφοριακό Σύστηµα, ΠΑΥΕΥΣ. ΤΠΕ - Ηλεκτρονική Υγεία - Ψηφιακές Παροχές Υπηρεσιών Υγείας Ο όρος ηλεκτρονική υγεία (ehealth), περιλαµβάνει ένα σύνολο εργαλείων βασισµένων στις τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών που αποσκοπούν στην καλύτερη πρόληψη, διάγνωση, θεραπεία, παρακολούθηση και διαχείριση της υγείας. Στις Ψηφιακές Παροχές Υπηρεσιών Υγείας περιλαµβάνονται και περιγράφονται όλες οι εφαρµογές των τεχνολογιών πληροφορικής και των επικοινωνιών στην παροχή φροντίδων υγείας, η συνεργασία µεταξύ ασθενών, φορέων και ιδρυµάτων παροχής

2 υγειονοµικών υπηρεσιών, η ανταλλαγή δεδοµένων µεταξύ τους, όπως και η επικοινωνία µεταξύ ασθενών ή εργαζοµένων στον τοµέα υγείας. Οι εφαρµογές ηλεκτρονικής υγείας παρέχουν πρόσβαση από απόσταση σε πληροφορίες για την υγεία που µπορούν να προσφέρουν πολύ σηµαντικά οφέλη για ολόκληρο το κοινωνικό σύνολο. Το ΠΑΥΕΥΣ είναι ένα καινοτόµο πληροφοριακό σύστηµα που παρέχει ψηφιακές υπηρεσίες υγείας για την υποστήριξη Γονέων, Εκπαιδευτικών, Ειδικών, Ερευνητών, Φορέων και όλων όσων στηρίζουν άτοµα µε ιαταραχές Αυτιστικού Φάσµατος (Παραδοτέα έργου ΠΑΥΕΥΣ, 2015). Αντικείµενο του Έργου ΠΑΥΕΥΣ Αντικείµενο του έργου είναι η εξειδικευµένη υποστήριξη ατόµων µε αυτισµό. Το ΠΑΥΕΥΣ παρέχει εξατοµικευµένες υπηρεσίες φροντίδας σε άτοµα διαφόρων ηλικιών και τύπων αυτισµού, µέσα από ένα Πρότυπο Σύστηµα Υποστήριξης Ατόµων µε Αυτισµό το οποίο έχει προταθεί για εφαρµογή σε εθνικό επίπεδο. Το σύστηµα βασίζεται στην ύπαρξη δοµών αυτισµού όπως Ξενώνων Ηµιαυτόνοµής ιαβίωσης και Κέντρων Ηµέρας και σε ένα Ευφυές Σύστηµα Υποστήριξης Ατόµων µε αυτισµό για την υποστήριξη, µε τη µορφή αυτόµατης παροχής πληροφοριών, προς όσους συνδέονται ή υποστηρίζουν άτοµα µε αυτισµό. Μέρος του αποτελεί το Έµπειρο Σύστηµα Πρώιµης Ανιχνευτικής ιάγνωσης που συµβάλλει στην πρώιµη ανίχνευση ενδείξεων αυτισµού. Για την ανάπτυξη και πιλοτική εφαρµογή των παραπάνω συστηµάτων χρησιµοποιήθηκαν το ελεγχόµενο περιβάλλον και το προσωπικό δοµών που παρείχαν σύλλογοι οι οποίοι δραστηριοποιούνται στο πεδίο του αυτισµού. Την ανάπτυξη του συστήµατος ακολούθησε µία σειρά από δράσεις επικοινωνίας και διάχυσης των αποτελεσµάτων σε πανελλαδική κλίµακα, ώστε να επιτευχθεί µία πανελλαδική πιλοτική εφαρµογή του συστήµατος. Το σύστηµα υποστηρίζει αυτούς που φροντίζουν άτοµα µε αυτισµό οι οποίοι είναι οι χρήστες του συστήµατος. Οι χρήστες απευθύνουν ερωτήµατα στο σύστηµα το οποίο τους παρέχει, αυτόµατα, υποστήριξη σχετικά µε το ποιες ενέργειες πρέπει να ακολουθήσουν, πώς να συµπεριφερθούν και γενικότερα ποια στρατηγική να υιοθετήσουν. ίνεται επίσης η δυνατότητα στους χρήστες να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη νέων υπηρεσιών υποστήριξης, παρέχοντας τη δική τους γνώση και εµπειρία στο σύστηµα (Παραδοτέα έργου ΠΑΥΕΥΣ, 2015). Φορές Υλοποίησης Ωριµότητα Το έργο υλοποιήθηκε από το Πανεπιστήµιο της Πάτρας και συγκεκριµένα από το Εργαστήριο Πληροφοριακών Συστηµάτων & Επιχειρηµατικής Νοηµοσύνης του Τµήµατος ιοίκησης Επιχειρήσεων σε συνεργασία µε το Υπουργείο Υγείας στα πλαίσια του επιχειρησιακού προγράµµατος ΕΣΠΑ Στο εργαστήριο αυτό αναπτύσσονται, εξελίσσονται και εφαρµόζονται τεχνικές Τεχνητής Νοηµοσύνης σε διάφορα πεδία εφαρµογής, κυρίως σε επιχειρηµατικά, ιατρικά και εκπαιδευτικά δεδοµένα. Το σύστηµα ΠΑΥΕΥΣ, είναι ένα πληροφοριακό σύστηµα το οποίο βασίζεται σε τεχνικές Τεχνητής Νοηµοσύνης. Οι τεχνικές και οι αλγόριθµοι που

3 χρησιµοποιήθηκαν στο έργο, έχουν σχεδιαστεί από την οµάδα έργου του Εργαστηρίου Πληροφοριακών Συστηµάτων ιοίκησης και Επιχειρηµατικής Νοηµοσύνης, του Τµήµατος ιοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστηµίου Πατρών και έχουν κατοχυρωθεί µέσω διπλωµάτων ευρεσιτεχνίας ή δηµοσίευσης σε διεθνή επιστηµονικά περιοδικά (Παραδοτέα έργου ΠΑΥΕΥΣ, 2015). Ο Αυτισµός - Η Πολυπλοκότητα του Προβλήµατος Ο αυτισµός θεωρείται από πολλούς ειδικούς ως µία σύνθετη νεύρο-βιολογική διαταραχή που τυπικά διαρκεί καθ' όλη τη διάρκεια ζωής του ατόµου. Είναι µέρος µίας οµάδας διαταραχών γνωστή ως ιαταραχές Αυτιστικού Φάσµατος. Σύµφωνα µε τις τελευταίες επιδηµιολογικές έρευνες, στην Ευρώπη, τα ποσοστά των ατόµων που εµφανίζουν αναπτυξιακές διαταραχές του φάσµατος του αυτισµού ανέρχονται περίπου στο 2% του πληθυσµού. Σε αναλογία 1 στα 68 άτοµα έχει µετρηθεί µε σχετικές πρόσφατες µελέτες ότι ανέρχεται η συχνότητα του αυτισµού στην Αµερική και 1 στα 64 στην Αυστραλία. Εµφανίζεται σε όλες τις φυλετικές, εθνικές και κοινωνικές οµάδες και είναι τέσσερες φορές πιο πιθανό να εµφανιστεί σε αγόρια απ' ότι κορίτσια. Ο αυτισµός εµποδίζει την ικανότητα του ατόµου να επικοινωνεί και να συσχετίζεται µε τους άλλους και συνδέεται µε δύσκαµπτες ρουτίνες και επαναλαµβανόµενες συµπεριφορές. Τα συµπτώµατα ποικίλουν από ήπια έως αρκετά σοβαρά (Βουτσινάς, κ.α. 2013). Ο πληθυσµός των ατόµων που θεωρείται ότι έχουν αυτισµό είναι πολύ ετερογενής, µε κάθε άτοµο να παρουσιάζει ένα µοναδικό προφίλ από ικανότητες, αδυναµίες και ανάγκες. Τα προβλήµατα που προκαλούνται από τις συµπεριφορές που εκδηλώνουν τα άτοµα µε αυτισµό είναι πολλά και δυσκολεύουν, στην καθηµερινότητα τους, κυρίως τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς αλλά και τους φροντιστές που τα υποστηρίζουν. Ο τρόπος που πρέπει να αντιµετωπισθεί µια συµπεριφορά ποικίλει από άτοµο σε άτοµο. Μια ήδη γνωστή και αποτελεσµατική παρέµβαση αντιµετώπισης µιας συµπεριφοράς δεν είναι βέβαιο ότι θα είναι αποτελεσµατική σε κάθε περίπτωση εκδήλωσης της συµπεριφοράς αυτής για το ίδιο άτοµο. Οι διαφορές που παρουσιάζουν τα άτοµα µε αυτισµό, η ετερογένεια στις ικανότητες, αδυναµίες και ανάγκες αυξάνουν την πολυπλοκότητα του τρόπου αντιµετώπισης. Για όλους αυτούς τους λόγου, προκύπτει η ανάγκη να αναπτυχθούν υπηρεσίες για εξειδικευµένη και εξατοµικευµένη παροχή υπηρεσιών υποστήριξης των ατόµων µε αυτισµό. Τα τελευταία χρόνια γίνεται ολοένα και πιο έντονη στο χώρο της υγείας η αναγκαιότητα της αναβάθµισης της ποιότητας των προσφερόµενων υπηρεσιών µε ταυτόχρονη µείωση του κόστους τους. Η εξειδικευµένη φύση της περίθαλψης για κάθε άτοµο µε αυτισµό ανεβάζει σηµαντικά το οικονοµικό κόστος. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η περίθαλψη τριών περίπου εκατοµµυρίων ανθρώπων µε αυτισµό υπολογίζεται σε 13,500,000,000 ευρώ το χρόνο (BiomedProjectforAutism, 2001, UniversityofExeter / DCACT).

4 Ωφελούµενοι Επιπτώσεις Τα οφέλη του ΠΑΥΕΥΣ είναι διαπολιτισµικά και εφαρµόσιµα σε όλα τα επίπεδα υπηρεσιών. Το ΠΑΥΕΥΣ είναι ένα βασισµένο στη Γνώση Ευφυές Σύστηµα (KnowledgeBasedIntelligentSystem), ικανό για ουσιαστική εξαγωγή συµπερασµάτων. Το σύστηµα παρέχει τη δυνατότητα βελτίωσης της ποιότητας περίθαλψης για παιδιά και ενήλικες µε αυτισµό. Περιέχει επίσης, πληροφορίες γενικές και εξειδικευµένες για κάθε άτοµο. Μέσω του συστήµατος παρέχεται ένα πρότυπο φροντίδας που αποτελεί καλή πρακτική και που µπορεί, κατάλληλα εφαρµοζόµενο, να αλλάξει την ζωή των ατόµων µε αυτισµό αλλά και των οικογενειών τους. Σε οργανισµούς που σχετίζονται µε τη φροντίδα ατόµων µε αυτισµό, αλλά και σε ακαδηµαϊκό επίπεδο, δίνεται η ευκαιρία να ερευνηθεί η Βάση Γνώσης, που αποθηκεύει περίπου 3000 περιστατικά και κανόνες, προκειµένου να αναπτυχθεί ένα ποσοτικό µοντέλο για ανίχνευση τάσεων, προτύπων και χαρακτηριστικών που µπορεί να σχετίζονται µε την διάγνωση και την αξιολόγηση του προγράµµατος φροντίδας ατόµων µε αυτισµό. Για το προσωπικό που φροντίζει ή εκπαιδεύει τα άτοµα µε αυτισµό καθώς και για τους σχεδιαστές συστηµάτων φροντίδας και υποστήριξης, το σύστηµα αποτελεί εργαλείο για την ενίσχυση της εκπαίδευσης και της παροχής φροντίδας (Παραδοτέα έργου ΠΑΥΕΥΣ, 2015). Στις επιπτώσεις από την υλοποίηση του ΠΑΥΕΥΣ περιλαµβάνονται οι θετικές επιπτώσεις στην ισότητα, στη µη διάκριση, και στην προσβασιµότητα. Το έργο αποτελεί κίνητρο για την οµαλή ένταξη των αυτιστικών ατόµων στην κοινωνία αλλά και την µείωση και εξάλειψη οποιασδήποτε µορφής κοινωνικού αποκλεισµού λόγω του αυτισµού αλλά και προβληµάτων που δηµιουργούν οι διακρίσεις και τα αρνητικά κοινωνικά στερεότυπα. Οι γονείς µπορούν να εστιάσουν στην κατανόηση του προβλήµατος του αυτισµού και να χειριστούν αποτελεσµατικά τη συµπεριφορά των παιδιών τους. Η καθηµερινή φροντίδα αλλά και η εκπαίδευση των ατόµων µε αυτισµό έχει ως αποτέλεσµα την ανάπτυξη δεξιοτήτων αυτόνοµης διαβίωσης που αποτελεί έναν από τους πιο σηµαντικούς τοµείς εκπαίδευσης των ατόµων µε αυτισµό ώστε να επιτευχθεί σε µεγάλο βαθµό η αποφόρτιση των οικογενειών τους. Τέλος, ενισχύεται η προαγωγή της υγείας, η βελτίωση των όρων και προϋποθέσεων αποδοχής της διαφορετικότητας και η διεύρυνση της κοινωνικής συνοχής. Ευφυές Πληροφοριακό Σύστηµα - ΠΑΥΕΥΣ Το ΠΑΥΕΥΣ είναι ένα Βασιζόµενο σε Γνώση Ευφυές Πληροφοριακό Σύστηµα. Βασισµένο σε Γνώση σηµαίνει ότι η γνώση που υπάρχει στον εξωτερικό κόσµο δηλαδή η γνώση που έχουν οι ειδικοί και οι εµπειρογνώµονες για τις ιαταραχές Αυτιστικού Φάσµατος ( ΑΦ), αναπαριστάται ηλεκτρονικά µε ένα κωδικοποιηµένο τρόπο που αφορά σε πληροφορίες, γνώσεις, κανόνες και περιστατικά. Η κωδικοποίηση και η αναπαράσταση της γνώσης έγινε µε την χρήση Οντολογίας. Η Οντολογία είναι µια δοµηµένη µορφή απεικόνισης όλων των όρων των σχετικών µε

5 ΑΦ. Αρχικά αναζητήθηκε µια έτοιµη σχετική Οντολογία και επιλέχθηκε µία Οντολογία από το Πανεπιστήµιο του Harvard. εδοµένου, όµως, ότι περιείχε µόνο 150 όρους και µάλιστα επικεντρωµένους µόνο σε κάποιες έννοιες που αφορούν στον αυτισµό δηµιουργήθηκε η ανάγκη για την ανάπτυξη µιας εξ αρχής νέας Οντολογίας. Η Οντολογία σήµερα φτάνει στους 1265 όρους και περιλαµβάνει 288 όρους για τις συµπεριφορές και 380 όρους για τις παρεµβάσεις. Οι όροι είναι δοµηµένοι ιεραρχικά σε οµάδες και υποοµάδες. Κατά την διάρκεια της υλοποίησης του έργου, η Οντολογία αναπροσαρµόστηκε προσθέτοντας ή διαγράφοντας όρους. Η διαδικασία αυτή καθοδηγήθηκε από την πράξη, δηλαδή την πιλοτική χρήση του συστήµατος. Η Βάση Γνώσης, δηλαδή οι κανόνες, τα περιστατικά, οι εξαιρέσεις, όλα απεικονίζονται µε τους όρους τις Οντολογίας (Βουτσινάς, Ραβασόπουλος, κ.α. 2015). Ευφυές είναι ένα σύστηµα το οποίο χρησιµοποιεί αλγορίθµους και µεθοδολογίες Τεχνητής Νοηµοσύνης για να αναλύσει την γνώση που ήδη έχει αναπαρασταθεί. Με την ανάλυση αυτή το σύστηµα προσοµοιώνει την εξαγωγή συµπερασµάτων µέσω συνεπαγωγών που χρησιµοποιεί και ο άνθρωπος, ώστε να δώσει πληροφορίες και συµβουλές στους χρήστες είτε για τη βραχυπρόθεσµη είτε για τη µακροπρόθεσµη αντιµετώπιση συµπεριφορών και εκπαιδευτικών θεµάτων. Μέσω της ανάλυσης της γνώσης παράγεται καινούργια γνώση. Αυτό γίνεται µε ειδικό υποσύστηµα µέσω του οποίου, ερευνητές ειδικοί στην ανάλυση δεδοµένων, µε τις πλέον σύγχρονες τεχνικές της Τεχνητής Νοηµοσύνης και της Στατιστικής, εξάγουν νέα γνώση, για τη βελτίωση του συστήµατος. Το σύστηµα παρέχει αυτόµατα συµβουλές στους χρήστες οι οποίοι µπορεί να είναι γονείς, ειδικοί, φορείς, πάροχοι υπηρεσιών υγείας και εκπαίδευσης αλλά και άλλες οµάδες όπως ερευνητές (Βουτσινάς, Ραβασόπουλος, κ.α. 2015). Σύστηµα Υποστήριξης - Υποβολή Ερωτηµάτων Ο χρήστης υποβάλει ερωτήµατα στο σύστηµα, επιλέγοντας όρους µέσα από την Οντολογία, για να λάβει ως απάντηση παρεµβάσεις για την αντιµετώπιση συµπεριφορών και εκπαιδευτικών θεµάτων. Τα ερωτήµατα υποβάλλονται από τον χρήστη µε διαφορετικούς τρόπους όπως µέσω ιστοσελίδας, µέσω εφαρµογών σε κινητά τηλέφωνα, µέσω έξυπνου τηλεφωνικού κέντρου, µέσω έξυπνων τηλεοράσεων αλλά και µέσω fax. Στόχος είναι να µην αποκλείεται κανένας από την χρήση του συστήµατος λόγω τεχνολογικών δυσκολιών, όπου και αν βρίσκεται (Παραδοτέα Έργου 2015). Η Βάση Γνώσης αποτελεί την καρδιά του συστήµατος και περιλαµβάνει κανόνες και περιστατικά. Οι κανόνες είναι η γνώση, η οποία ισχύει γενικά. υστυχώς στο θέµα των ΑΦ, οι κανόνες είναι λίγοι. Οι κανόνες και τα περιστατικά συλλέχθηκαν µε δύο τρόπους. Πρώτον από την εµπειρία ειδικών. Στο έργο συνεργάσθηκαν τριάντα Έλληνες ειδικοί όλων των ειδικοτήτων σχετιζόµενων µε τον αυτισµό και δέκα ειδικοί από την Αγγλία, οι οποίοι κατέγραψαν τα περιστατικά. εύτερον, συλλέχθηκαν κανόνες και περιστατικά από την διεθνή επιστηµονική βιβλιογραφία. Στην Βάση Γνώσης έχουν καταγραφεί 2345 περιστατικά από την εµπειρία και 335 περιστατικά από την βιβλιογραφία, επίσης 136 κανόνες από την εµπειρία και 41 από την βιβλιογραφία (Βουτσινάς, 2015-β).

6 Υποσύστηµα Πρώιµης ιάγνωσης Υπάρχει και ένα υποσύστηµα για πρώιµη αρχική διάγνωση. Φυσικά, δεν πρόκειται για επίσηµη διάγνωση αλλά είναι υπογράµµιση κάποιων ενδείξεων που αυτόµατα εντοπίζει το σύστηµα κατόπιν συµπλήρωσης ερωτηµατολογίου και συνοδεύεται από προτροπή για παραποµπή σε επίσηµα διαγνωστικά κέντρα. Η Λειτουργία του Συστήµατος - Μελέτη Περίπτωσης Για να γίνει κατανοητή η λειτουργία του συστήµατος παρουσιάζουµε ένα παράδειγµα ερωτήµατος ενός χρήστη για να δούµε ποίες είναι οι πληροφορίες που αποθηκεύονται και στην συνέχεια ποια είναι η απόκριση του συστήµατος ΠΑΥΕΥΣ σε ένα ερώτηµα. Αυτό είναι ένα ερώτηµα που αφορά στην περίπτωση ενός κοριτσιού 24 ετών που βρίσκεται στην τραπεζαρία µαζί µε γνωστούς της οικογένειας και αποφεύγει στο µάζεµα του τραπεζιού (Βουτσινάς, 2015-α). Έχει υποβληθεί ένα ερώτηµα για ένα άτοµο, το οποίο αρνείται να κάνει απλές δουλειές. Το περιστατικό παρουσιάζει τα παρακάτω στοιχεία: 1. Προφίλ του Ατόµου Φύλο: Γυναίκα Ηλικία: 24 ετών ιάγνωση: Αυτιστική ιαταραχή Επίπεδο επικοινωνίας: Χρήση λεκτικής και µη επικοινωνίας 2. Συµπεριφορά Αποφυγή εργασιών/καθηκόντων Μέτρια συχνότητα Μεταβλητή ένταση 3. Τοποθεσία: Τραπεζαρία (Γνωστή και επιθυµητή) 4. Ερέθισµα που προκάλεσε τη συµπεριφορά: Αίτηµα (του ζητήθηκε να κάνει κάτι) 5. Κατάσταση ατόµου: Αποσυρµένος (ήθελε να είναι µόνο του, να µην ασχολείται µε κανέναν και να µην κάνει τίποτε) 6. Φυσικό Περιβάλλον: Υψηλά επίπεδα φωτός 7. Άτοµα: Πάνω από 2 άτοµα (µέλη οικογένειας) Οι πληροφορίες που αποθηκεύονται αφορούν το προφίλ του ατόµου. Αυτές εισάγονται άπαξ κατά τον ορισµό ενός ατόµου από έναν χρήστη. Το σύστηµα είναι έτσι δοµηµένο που εξυπηρετεί την υποστήριξη πολλών ατόµων για κάθε χρήστη. Οι πληροφορίες του προφίλ ενός ατόµου, χρησιµοποιούνται αυτόµατα από το σύστηµα όταν χρειάζονται. Οι υπόλοιπες πληροφορίες καταχωρούνται σε αντίστοιχα πεδία και πάντα σε µορφή όρων της Οντολογίας. Τα πεδία αυτά αφορούν στη συµπεριφορά,

7 στην ένταση και στη συχνότητα της συµπεριφοράς, στην τοποθεσία, στο ερέθισµα που προκάλεσε την συµπεριφορά, στην κατάσταση του ατόµου, στο φυσικό περιβάλλον και άλλα που φυσικά δεν είναι όλα υποχρεωτικά. Αυτά χρειάζονται για µία συµπεριφορά. Το σύστηµα δέχεται µέχρι 3 συµπεριφορές ταυτόχρονα και µέχρι 3 διαδοχικές χρονικές περιόδους. Ας σηµειωθεί, ότι οι πληροφορίες που καταχωρούνται για τα περιστατικά είναι περίπου οι ίδιες µε αυτές των ερωτηµάτων. Στο υποβαλλόµενο ερώτηµα η απόκριση του συστήµατος είναι αυτή που βλέπουµε στην συνέχεια. Οι συγκεκριµένες προτεινόµενες παρεµβάσεις θεωρούνται αποδεκτές από τους ειδικούς. Οι προτεινόµενες παρεµβάσεις, δίνονται σε µορφή ολοκληρωµένου αλλά σύντοµου κειµένου. Για κάθε όρο που εµφανίζεται στο κείµενο, ο χρήστης µπορεί να δει µία αναπτυγµένη περιγραφή του όρου που µπορεί να περιλαµβάνει εικόνες και παραποµπές σε άλλες ιστοσελίδες. Η απόκριση του συστήµατος περιλαµβάνει προτάσεις παρεµβάσεων αλλά και τρία συναφή πραγµατικά περιστατικά από την Βάση Γνώσης από τα οποία ενδεχοµένως ο χρήστης να βγάλει συµπεράσµατα και ιδέες παρέµβασης Προτεινόµενες Παρεµβάσεις από το σύστηµα: Σωµατική Καθοδήγηση Χρησιµοποίησε ξεκάθαρες οδηγίες ώσε στο άτοµο χρόνο για επεξεργασία Λεκτική καθοδήγηση Προτεινόµενα Περιστατικά από το σύστηµα: Άνδρας, 11 ετών, µε ίδια διάγνωση και επίπεδο επικοινωνίας, ίδια συµπεριφορά, µέτρια συχνότητα, µέτρια ένταση, τοποθεσία: θεραπευτικός χώρος, έως 2 άτοµα, φυσικό περιβάλλον: κακός καιρός, βαριεστηµένος, ερεθίσµατα: α. αίτηµα, β. µετάβαση από µία τοποθεσία σε άλλη. Προτεινόµενες Παρεµβάσεις: Επίπληξη, Σωµατική καθοδήγηση, Χρησιµοποίησε ξεκάθαρες οδηγίες. Γυναίκα, 10 ετών, µε ίδια διάγνωση και δυσκολίες στην επικοινωνία, ίδια συµπεριφορά, τοποθεσία: εσωτερικά του κτιρίου, κατάσταση: ουδέτερη, έως 2 άτοµα (µέλος της οικογένειας), ερεθίσµατα: α. αίτηµα, β. µέλος της οικογένειας. Προτεινόµενες Παρεµβάσεις: Χρησιµοποίησε ξεκάθαρες οδηγίες, Ηγήσου µε το παράδειγµά σου, Σωµατική καθοδήγηση. Γυναίκα, 31 ετών, µε αυτιστική διαταραχή και σοβαρή νοητική υστέρηση, λεκτική επικοινωνία, ίδια συµπεριφορά, υψηλή συχνότητα, µεταβλητή ένταση, τοποθεσία: εσωτερικά του κτιρίου, κατάσταση: χαλαρή, πάνω από 2 άτοµα (φροντιστής, άλλο γνωστό άτοµο), ερεθίσµατα: α. αίτηµα, β. µέρος µη προτιµώµενο, γ. άλλο γνωστό άτοµο. Προτεινόµενες Παρεµβάσεις: Λεκτική καθοδήγηση, Χρησιµοποίησε ξεκάθαρες οδηγίες, ώσε επιλογές και επανάλαβε, αν είναι απαραίτητο.

8 Είναι σηµαντικό να τονίσουµε ότι για κάθε όρο της Οντολογίας υπάρχει επεξήγηση τέτοια ώστε ο χρήστης να είναι σε θέση να κατανοεί αλλά και να διαχωρίζει τους όρους χωρίς δυσκολία. Πρόσβαση στο σύστηµα ΠΑΥΕΥΣ Για να χρησιµοποιήσουµε το σύστηµα ΠΑΥΕΥΣ πρέπει να επισκεφτούµε τε το ιστότοπο Στον ιστότοπο του ΠΑΥΕΥΣ θα βρούµε επίσης πληροφορίες για το έργο, πληροφορίες για συνεργαζόµενους φορείς, τα παραδοτέα του έργου και στοιχεία φορέων και δοµών που δραστηριοποιούνται στο χώρο του αυτισµού. Η χρήση του συστήµατος ΠΑΥΕΣ είναι ελεύθερη για κάθε χρήστη, παρέχεται δωρεάν χωρίς κανένα κόστος και οι υπηρεσίες του είναι διαθέσιµες καθηµερινά. Συµπεράσµατα Οι Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνιών, κάτω από κατάλληλες προϋποθέσεις, µπορούν να συµβάλουν στη υποστήριξη των λειτουργιών των Σχολικών Μονάδων Ειδικής Αγωγής. Οι ΤΠΕ µπορούν να παρέχουν υποστήριξη των δράσεων της ειδικής αγωγής. Παρουσιάσαµε ένα παράδειγµα, το σύστηµα ΠΑΥΕΥΣ, για ειδικούς που φροντίζουν άτοµα µε αυτισµό. Αντικείµενο του έργου ΠΑΥΕΥΣ είναι η παροχή εξατοµικευµένων υπηρεσιών φροντίδας και αρχικής διάγνωσης ατόµων διαφόρων ηλικιών και τύπων αυτισµού. Βιβλιογραφία Βουτσινάς Β., Ραβασόπουλος Γ., Κατσαντά., Παντελή Α., (2013), «ΠΑΥΕΥΣ Πρότυπο Σύστηµα Υποστήριξης Ατόµων µε Αυτισµό βασιζόµενο σε ένα Ευφυές Πληροφοριακό Σύστηµα», 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αυτισµού Αυτισµός Νέα εδοµένα, Θεσσαλονίκη. Βουτσινάς Β., Ραβασόπουλος Γ., Κατσαντά., Παντελή Α., (2015), «Αποτελέσµατα του Έργου ΠΑΥΕΥΣ Πρότυπο Σύστηµα Υποστήριξης Ατόµων µε Αυτισµό βασιζόµενο σε ένα Ευφυές Πληροφοριακό Σύστηµα», 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αυτισµού ουλεύοντας Μαζί, Αθήνα. Βουτσινάς Β., (2015-α), «ΠΑΥΕΥΣ: Ένα Ευφυές Πληροφοριακό Σύστηµα Υποστήριξης Ατόµων µε ΑΦ», Επιστηµονικό Συνέδριο «TO ΠΑΖΛ TOY AYTIΣMOY 10 XPONIA META... NEEΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ KAI ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ», Λάρισα. Βουτσινάς Β., (2015-β), «Ευφυή Πληροφοριακά Συστήµατα στην ψηφιακή παροχή υπηρεσιών υγείας: η περίπτωση του συστήµατος ΠΑΥΕΥΣ», 25ο Πανελλήνιο Επιστηµονικό Συνέδριο της Π.Α.Λ.Ο., Καλαµάτα.

9 Παραδοτέα έργου ΠΑΥΕΥΣ, (2015), ( ιαθέσιµο on line: προσπελάστηκε στις 01/12/2015).