ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ

Transcript

1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 Αντικείμενο της Μελέτης... 1 Μεθοδολογικό Πλαίσιο... 1 Διάρθρωση μελέτης... 2 Πίνακας υπό μελέτη οικισμών... 5 Ι. ΑΝΑΛΥΣΗ - ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΘΑΣΟΥ... 9 Ι.1. ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΘΑΣΟΥ... 9 Ι.1.1 Θέση, έκταση και γεωγραφικά χαρακτηριστικά... 9 Ι.1.2 Διοικητική Οργάνωση... 9 Ι.1.3 Στοιχεία ιστορικού και φυσικού περιβάλλοντος Ι.2. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΘΑΣΟΥ Ι.2.1 Πληθυσμιακή εξέλιξη Ι.2.2 Ηλικιακή διάρθρωση πληθυσμού Ι.2.3 Οικονομικές Δραστηριότητες - Απασχόληση Ι.3. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Ι.3.1 ΥΠΕΡΚΕΙΜΕΝΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Ι Θεσμικό Πλαίσιο Ι Υπερκείμενος Χωροταξικός Σχεδιασμός Εθνικού Επιπέδου Ι Χωροταξικός Σχεδιασμός Περιφερειακού Επιπέδου Ι.3.2 ΛΟΙΠΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ Ι Θεσμικό πλαίσιο οικισμών κάτω των 2000 κατοίκων για την Π.Ε. Θάσου Ι Εγκεκριμένα ΓΠΣ - ΣΧΟΟΑΠ Ι Θεσμικό Πλαίσιο - Πολεοδομικός Σχεδιασμός σε επίπεδο οικισμών Ι.3.3. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΘΑΣΟΥ I ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ I ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΑ ΚΤΙΣΜΑΤΑ ΛΑΪΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ I ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΧΩΡΟΙ Ι.3.4 ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΞ ΤΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗ Ι ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Ι ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΙΙ. ΑΝΑΛΥΣΗ - ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΙΙ.1. ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΙΙ.1.1 Θέση, έκταση και γεωγραφικά χαρακτηριστικά ΙΙ.1.2 Διοικητική Οργάνωση ΙΙ.2. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΙΙ.2.1 Πληθυσμιακή εξέλιξη ΙΙ.2.2 Ηλικιακή διάρθρωση πληθυσμού ΙΙ.2.3 Οικονομικές Δραστηριότητες - Απασχόληση ΙΙ.3. ΥΠΕΡΚΕΙΜΕΝΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΙΙ.3.1 Θεσμικό Πλαίσιο ΙΙ Υπερκείμενος Χωροταξικός Σχεδιασμός Εθνικού Επιπέδου ΙΙ Χωροταξικός Σχεδιασμός Περιφερειακού Επιπέδου ΙΙ Λοιπό θεσμικό πλαίσιο σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας Α' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ - ΑΝΑΛΥΣΗ

2 ΙΙ Θεσμικό πλαίσιο οικισμών κάτω των 2000 κατοίκων για την Π.Ε. Καβάλας ΙΙ Εγκεκριμένα ΓΠΣ - ΣΧΟΟΑΠ ΙΙ Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ) ΙΙ Ζώνες Προστασίας Εθνικού Πάρκου Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης II.4. ΣΥΝΟΨΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ - ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΙΙ.5. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΙΙ.5.1 ΔΗΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΙΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ, ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΑΒΑΛΑΣ ΙΙ Δημοτική Ενότητα Καβάλας ΙΙ Δημοτική Ενότητα Φιλίππων II ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΚΑΒΑΛΑΣ II ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ II ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ II ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΧΩΡΟΙ ΙΙ.5.2 ΔΗΜΟΣ ΝΕΣΤΟΥ ΙΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ, ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΑΝΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ II Δημοτική Ενότητα Κεραμωτής ΙΙ Δημοτική Ενότητα Ορεινού ΙΙ Δημοτική Ενότητα Χρυσούπολης II ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΝΕΣΤΟΥ II ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ II ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ II ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΧΩΡΟΙ ΙΙ.5.3 ΔΗΜΟΣ ΠΑΓΓΑΙΟΥ ΙΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ, ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΑΝΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΠΑΓΓΑΙΟΥ ΙΙ Δημοτική Ενότητα Ελευθερούπολης ΙΙ Δημοτική Ενότητα Ελευθερών ΙΙ Δημοτική Ενότητα Ορφανού ΙΙ Δημοτική Ενότητα Παγγαίου ΙΙ Δημοτική Ενότητα Πιερέων II ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΠΑΓΓΑΙΟΥ II ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ II ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ II ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΧΩΡΟΙ ΙΙ.5.4. ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΔΟΜΗΣΗΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ Π.Ε II.5.5 ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΞ ΤΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗ II ΙΣΧΥΟΝ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ II ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΙΙΙ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΙΣΧΥΟΝΤΟΣ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΘΑΣΟΥ- ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Α' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ - ΑΝΑΛΥΣΗ

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αντικείμενο της Μελέτης Η παρούσα μελέτη με τίτλο: «Μελέτη μορφολογικών κανόνων δόμησης και Αρχιτεκτονικής, στις περιοχές εντός και εκτός οικισμών μέχρι κατοίκων, των Περιφερειακών Ενοτήτων Καβάλας και Θάσου της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης», ανατέθηκε στα συμπράττοντα γραφεία μελετών «Χ. Μαραβέας και συνεργάτες Ε.Ε - Δ. Μαραβέας και συνεργάτες Ε.Ε Ιωάννης Ταμίας», με σχετική Σύμβαση που υπεγράφη την 19 η Ιουνίου 2013, σε εφαρμογή της υπ αριθμ. 1040/ Απόφασης Ανάθεσης Γενικής Γραμματείας Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ. Η μελέτη στο σύνολό της έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις προδιαγραφές που ορίζει η εφαρμοστέα νομοθεσία στο άρθρο 9 της οικείας προκήρυξης ανάθεσης της μελέτης και βάσει του τεύχους "Προδιαγραφές εκπόνησης μελετών" που συνοδεύει την προκήρυξη όπως συμπληρώθηκε και εξειδικεύτηκε με το τεύχος «Προδιαγραφές Παραδοτέων Α' Σταδίου Μελετών» που συντάχθηκε από τον Σύμβουλο Παρακολούθησης, Διαχείρισης και Συντονισμού των Μελετών (Obermeyer Hellas Ltd, Νικόλαος Δημητριάδης, Αικατερίνη Δημητριάδη). Σκοπός της εν λόγω μελέτης είναι να λειτουργήσει συμπληρωματικά με τα υπόλοιπα επίπεδα χωρικού σχεδιασμού και να συμβάλλει στην καλύτερη οργάνωση του χώρου και την αναβάθμιση της αισθητικής του μέσω της μορφολογίας της δόμησης, που θα εντάσσεται στο τοπίο και την παράδοση χωρίς να παρεμποδίζει την αρχιτεκτονική δημιουργικότητα. Η αναγνώριση του πολυσύνθετου ρόλου της ελληνικής υπαίθρου ως προς το περιβάλλον, την πολιτιστική κληρονομιά, την κοινωνική συνοχή και την απασχόληση, σε συνδυασμό με την υποβάθμιση που έχει υποστεί τα τελευταία χρόνια, καθιστά επιτακτική την ανάγκη εφαρμογής ενός κανονιστικού πλαισίου που θα αποσκοπεί: στην προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος την εισαγωγή αρχών αειφόρου βιώσιμης χωρικής ανάπτυξης με συνετή διαχείριση των φυσικών και πολιτιστικών πόρων. την αναβάθμιση της ποιότητας του οικιστικού χώρου την αύξηση της ελκυστικότητας της περιφερειακής ενότητας, με απώτερο σκοπό την ανακοπή της πληθυσμιακής συρρίκνωσης και την προσέλκυση νέου παραγωγικού δυναμικού. Με δεδομένες τις παραπάνω επιδιώξεις, η εκπόνηση της μελέτης αποσκοπεί στη διαμόρφωση μιας ολιστικής προσέγγισης που θα συμπληρώνει και θα εξειδικεύει το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο σε ότι αφορά τη διευθέτηση των παρακάτω ζητημάτων: την προστασία και ανάδειξη των αξιόλογων δειγμάτων παραδοσιακής αρχιτεκτονικής που εντοπίζονται στην περιφερειακή ενότητα. την ομαλή ένταξη των νεόδμητων κτισμάτων στον υφιστάμενο οικιστικό χώρο με σεβασμό στα κυρίαρχα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του κάθε οικισμού. την εναρμόνιση κάθε νέας κατασκευής με την τοπική αρχιτεκτονική παράδοση. την ομαλή ένταξη των νέων κατασκευών στο φυσικό περιβάλλον, ώστε να περιοριστούν οι εκτεταμένες επεμβάσεις και αλλοιώσεις της γεωμορφολογίας του τόπου. τη δημιουργία πλαισίου για τις προτάσεις κτισμάτων εναλλακτικών αρχιτεκτονικών αναζητήσεων με στόχο την ενθάρρυνση της ελευθερίας στην αρχιτεκτονική έκφραση. την ένταξη αρχών της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής αλλά και των προωθούμενων μορφών εγκαταστάσεων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) συμβατών προς την τοπική παράδοση της δόμησης. Βάσει των προδιαγραφών αντικείμενο της παρούσας μελέτης αποτελούν: A. Οι οικισμοί που είναι χαρακτηρισμένοι ως παραδοσιακοί οικισμοί με διατάγματα γενικού χαρακτήρα και/ή αξιόλογοι οικισμοί που θα πρέπει να χαρακτηριστούν ως παραδοσιακοί με ειδικά διατάγματα. B. Οικισμοί κάτω των κατοίκων, που δεν είναι χαρακτηρισμένοι ως παραδοσιακοί ή αξιόλογοι και δε συντρέχουν οι προϋποθέσεις χαρακτηρισμού τους. Γ. Χώρος υπαίθρου σε ζώνες που προσδιορίζονται γύρω από τους οικισμούς των κατηγοριών Α & Β. Μεθοδολογικό Πλαίσιο Η μεθοδολογία εκπόνησης της α' φάσης της μελέτης ακολούθησε τις παρακάτω ενέργειες: 1.Πρωτογενής έρευνα: Επιτόπια έρευνα πεδίου, συνεχής, για όσο απαιτείται, για την εργασία της καταγραφής και περιοδική ανά τακτά χρονικά διαστήματα για την λεπτομερή συγκέντρωση και ανάλυση των στοιχείων που χαρακτηρίζουν την περιοχής μελέτης. Α' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ - ΑΝΑΛΥΣΗ 1

4 2.Δευτερογενής έρευνα: Συγκέντρωση όλων των ισχυόντων θεσμικών κανονιστικών ρυθμίσεων. 3.Αναγνώριση αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας και του τοπίου σε κάθε χωρική ενότητα, Ανάλυση και κωδικοποίηση των διαφορετικών μορφών - τύπων της τοπικής αρχιτεκτονικής παράδοσης. 4.Καταγραφή της πραγματικής κατάστασης δόμησης, που έχει διαμορφωθεί στους οικισμούς σε σχέση με τα θεσμοθετημένα ή εφαρμοζόμενα όριά του και αναγνώριση του συνεκτικού τμήματός τους(σύμφωνα με τις διατάξεις του Π.Δ (ΦΕΚ 166Δ/1987) 5.Αποτίμηση του υφιστάμενου θεσμικού κανονιστικού πλαισίου(πολεοδομικός κανονισμός-όροι δόμησης) που διέπει τη δόμηση και αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς του στην κατεύθυνση της προστασίας και ανάδειξης της τοπικής αρχιτεκτονικής παράδοσης και του τοπίου. Αξιολόγηση και ιεράρχηση των ελλείψεων και των προβλημάτων που διαπιστώνονται. 6.Διαπίστωση του δικτύου των διαμορφωμένων κοινόχρηστων χώρων. 7.Εκπόνηση Προκαταρκτικής πρότασης κατάταξης των οικισμών σε κατηγορίες ανάλογα με τον υφιστάμενο αρχιτεκτονικό πλούτο και τον προτεινόμενο βαθμό προστασίας και σύνταξη ενδεικτικής - αντιπροσωπευτικής προκαταρκτικής πρότασης μορφολογικών κανονισμών για αντιπροσωπευτικό δείγμα οικισμών. 8.Εκπόνηση Προκαταρκτικής πρότασης προσδιορισμού των ζωνών εκτός σχεδίου στις οποίες διαπιστώνεται η ανάγκη ελέγχου της δόμησης και της εγκατάστασης ΑΠΕ ή άλλων χρήσεων με την εφαρμογή ειδικών προϋποθέσεων, όρων και περιορισμών. Τα βασικά μεθοδολογικά προβλήματα που έπρεπε να αντιμετωπιστούν είναι: Η δυσκολία συλλογής λεπτομερών και επικαιροποιημένων στοιχείων στο χωρικό επίπεδο της περιοχής μελέτης και κυρίως των οικισμών. Η πολυπλοκότητα του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου. Το ιστορικό χωροταξικών και πολεοδομικών ρυθμίσεων της περιοχής αλλά και το βασικό υπόβαθρο μελετών της περιοχής (Χωροταξικό Πλαίσιο, Περιφερειακό Πλαίσιο, Ειδικά Πλαίσια, ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ, το εξελισσόμενο θεσμικό πλαίσιο κλπ.). Ως προς το ισχύον θεσμικό καθεστώς, έχει αναλυθεί κάθε πτυχή του ώστε να είναι δυνατόν να διαμορφωθεί μια ευρύτατα αποδεκτή πρόταση στο επόμενο στάδιο της μελέτης. Διάρθρωση μελέτης Η τεχνική έκθεση της μελέτης αποτελείται από δύο τεύχη: το τεύχος Ανάλυσης και το τεύχος της Προκαταρκτικής Πρότασης. Α. ΤΕΥΧΟΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Το τεύχος Ανάλυσης περιλαμβάνει τα παρακάτω κεφάλαια: Ι. ΑΝΑΛΥΣΗ - ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΘΑΣΟΥ Ι.1. ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΘΑΣΟΥ Στο πρώτο κεφάλαιο πραγματοποιείται σύντομη παρουσίαση των χωροταξικών δεδομένων, της διοικητικής οργάνωσης, καθώς και των σημαντικών φυσικών και περιβαλλοντικών στοιχείων της Περιφερειακής ενότητας Θάσου. Ι.2. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΘΑΣΟΥ Στο δεύτερο κεφάλαιο γίνεται παρουσίαση της δημογραφικής και κοινωνικοοικονομικής κατάστασης της Περιφερειακής ενότητας Θάσου με τη χρήση στατιστικών στοιχείων που αφορούν στην πληθυσμιακή εξέλιξη, την ηλικιακή διάρθρωση του πληθυσμού, τις οικονομικές δραστηριότητες και απασχόληση. Ι.3. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Ακολουθεί η αναγνώριση της περιοχής μελέτης, με την λεπτομερή ανάλυση του θεσμικού πλαισίου της Π.Ε. και συγκεκριμένα των βασικών προβλέψεων και κατευθύνσεων του υπερκείμενου χωροταξικού σχεδιασμού Εθνικού και Περιφερειακού επιπέδου σε ότι αφορά την περιοχή μελέτης, του χωροταξικού σχεδιασμού κατωτέρου της Περιφέρειας Επιπέδου. Επιπλέον, πραγματοποιείται ο προσδιορισμός της πολεοδομικής οργάνωσης των οικισμών και αναλυτική καταγραφή του θεσμικού πλαισίου ανά υπό μελέτη οικισμό. Για κάθε οικισμό υπολογίστηκε χωριστά ο υλοποιημένος συντελεστής Δόμησης με τον εξής τύπο: Α' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ - ΑΝΑΛΥΣΗ 2

5 [((Επιφάνεια Πραγματικού Ορίου Οικισμού (0,25* Επιφάνεια Πραγματικού Ορίου Οικισμού))*0,70] + [((Επιφάνεια αραιοδομημένου τμήματος (0,15* Επιφάνεια αραιοδομημένου τμήματος))*0,20] + (αδόμητο*0) / [(Επιφάνεια θεσμοθετημένου ορίου (0,15* Επιφάνεια θεσμοθετημένου ορίου)]. Από τους υπολογισμούς εξήχθησαν συμπεράσματα για τη σχέση πραγματικών και θεσμοθετημένων ορίων. Σε διακριτό υποκεφάλαιο πραγματοποιείται η αναγνώριση της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας που περιλαμβάνει την ανάλυση και παρουσίαση της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, την καταγραφή της ποιότητας του σύγχρονου δομημένου περιβάλλοντος, των ελεύθερων χώρων (δημόσιων και ιδιωτικών). Tέλος, σε διακριτό επίσης υποκεφάλαιο πραγματοποιείται η αναγνώριση της υφιστάμενης κατάστασης στην πέριξ των οικισμών περιοχή. ΙΙ. ΑΝΑΛΥΣΗ - ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΒΑΛΑΣ Ακολουθεί ξεχωριστό τμήμα του τεύχους Ανάλυσης για την Περιφερειακή Ενότητα Καβάλας που περιλαμβάνει τα παρακάτω κεφάλαια: ΙΙ.1. ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΒΑΛΑΣ Στο πρώτο κεφάλαιο πραγματοποιείται σύντομη παρουσίαση των χωροταξικών δεδομένων και της διοικητικής οργάνωσης της Π.Ε. Καβάλας ΙΙ.2. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΒΑΛΑΣ Στο δεύτερο κεφάλαιο γίνεται παρουσίαση της δημογραφικής και κοινωνικοοικονομικής κατάστασης της Περιφερειακής ενότητας Καβάλας με τη χρήση στατιστικών στοιχείων που αφορούν στην πληθυσμιακή εξέλιξη, την ηλικιακή διάρθρωση του πληθυσμού, τις οικονομικές δραστηριότητες και απασχόληση. ΙΙ.3. ΥΠΕΡΚΕΙΜΕΝΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Στο τρίτο κεφάλαιο πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση των βασικών προβλέψεων και κατευθύνσεων του υπερκείμενου χωροταξικού σχεδιασμού Εθνικού και Περιφερειακού επιπέδου σε ότι αφορά την περιοχή μελέτης, καθώς και αναφορά στο χωροταξικό σχεδιασμό κατωτέρου της Περιφέρειας Επιπέδου. II.4. ΣΥΝΟΨΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ - ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ Στο κεφάλαιο αυτό περιγράφονται συνοπτικά στοιχεία που προσδιορίζουν την αρχιτεκτονική φυσιογνωμία των οικισμών της Π.Ε. ΙΙ.5. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Ακολουθεί η αναγνώριση της περιοχής μελέτης που πραγματοποιείται ανά Δήμο και Δημοτική Ενότητα και περιλαμβάνει σε επίπεδο Δ.Ε. σύντομη αναφορά σε χωροταξικά, διοικητικά και κοινωνικοοικονομικά δεδομένα, πίνακα των οικισμών που απαρτίζουν τη Δ.Ε., σύντομη αναφορά στο ιστορικό και πολιτιστικό περιβάλλον, προσδιορισμό του χαρακτήρα και της γεωμορφολογίας της υπαίθρου, προσδιορισμό της πολεοδομικής οργάνωσης των οικισμών και αναλυτική καταγραφή του θεσμικού πλαισίου ανά υπό μελέτη οικισμό. Για κάθε οικισμό υπολογίστηκε χωριστά ο υλοποιημένος συντελεστής Δόμησης. ΙΙΙ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΙΣΧΥΟΝΤΟΣ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ Με βάση την αναγνώριση που πραγματοποιήθηκε, γίνεται αποτίμηση του ισχύοντος θεσμικού - κανονιστικού πλαισίου που διέπει τη δόμηση και αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς του στην κατεύθυνση της προστασίας και ανάδειξης της τοπικής αρχιτεκτονικής παράδοσης και του τοπίου. Η αναγνώριση της περιοχής μελέτης συνοδεύεται από χάρτες της ευρύτερης περιοχής μελέτης σε κλίμακα 1: στους οποίους απεικονίζεται τόσο το θεσμικό πλαίσιο χωροταξικών και πολεοδομικών κατευθύνσεων (Γ.Π.Σ., Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π., Ζ.Ο.Ε., κ.λ.π.), όσο και οι περιοχές προστασίας φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος (Natura, Τ.Ι.Φ.Κ., Εθνικοί Δρυμοί, Βιότοποι corine, Καταφύγια άγριας ζωής, Ζώνες Αρχαιολογίας κ.λ.π.), καθώς και από χάρτες αναγνώρισης οικισμών που συντάχθηκαν σε κλίμακα 1:5000, ή 1 :2000 όπου κρίθηκε σκόπιμο. Σε κάθε χάρτη απεικονίζονται: διοικητικά όρια (όρια δήμων, δημοτικών ενοτήτων, περιφερειακής ενότητας κ.λ.π.), το εθνικό, επαρχιακό, τοπικό οδικό δίκτυο το τυχόν σιδηροδρομικό δίκτυο τα θεσμοθετημένα όρια του οικισμού τα πραγματικά όρια του οικισμού τα όρια ρυμοτομικών σχεδίων ή ΓΠΣ τα εποχιακά ρέματα, οι ποταμοί ή χείμαρροι αποστραγγιστικά κανάλια, φράγματα-υδατοδεξαμενές Α' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ - ΑΝΑΛΥΣΗ 3

6 χαρακτηρισμένες δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις περιοχές υψηλού πρασίνου εντός οικισμού οι τυχόν θεσμοθετημένες γραμμές αιγιαλού και παραλίας (συμπεριλαμβανομένης της γραμμής παλαιού αιγιαλού) οι διαμορφωμένοι πεζόδρομοι ή καλντερίμια τα αξιόλογα κτίρια και αρχιτεκτονικά στοιχεία τα τυχόν κάστρα ή άλλα χαρακτηρισμένα μνημεία εντός των οικισμών ή στον πέριξ αυτών χώρο οι εκκλησίες οι υφιστάμενοι χώροι στάθμευσης οι κοινόχρηστοι χώροι οι αθλητικές εγκαταστάσεις κτίρια πολιτιστικών,διοικητικών υπηρεσιών, περίθαλψης, εκπαίδευσης, πρόνοιας ξενοδοχειακές μονάδες οι ακτές κολύμβησης οι σιδηροδρομικοί σταθμοί τα αεροδρόμια οι μαρίνες, λιμάνια, αλιευτικά καταφύγια τα νεκροταφεία οι τυχόν βιοτεχνικές ή βιομηχανικές χρήσεις Επιπλέον απεικονίζονται οι θεσμοθετημένες ζώνες προστασίας φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος (Natura, Τ.Ι.Φ.Κ., Εθνικοί Δρυμοί, Βιότοποι corine, Καταφύγια άγριας ζωής, Ζώνες Αρχαιολογίας κ.λ.π.), καθώς και οι προβλεπόμενες, από χωροταξικά ή πολεοδομικά σχέδια, ζώνες και τομείς. Τέλος, προσδιορίζεται το όριο της περιοχής μελέτης που περιλαμβάνει και την πέριξ των οικισμών περιοχή. Το όριο της περιοχής μελέτης προσδιορίστηκε με βάση φυσικά όρια (ρέματα, ποταμούς, θεσμοθετημένες ζώνες προστασίας) ή διαμορφωμένα όρια του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος (εθνικό οδικό δίκτυο, γέφυρες κ.λ.π.). Οι χάρτες συνοδεύονται από ξεχωριστό τεύχος συγκεντρωτικών πινάκων καταγραφής θεσμικών κανονιστικών ρυθμίσεων για κάθε οικισμό, που επεξηγεί τη διαδικασία απόδοσης του θεσμικού πλαισίου στους χάρτες. Επισημαίνεται ότι για τη βέλτιστη οργάνωση της μελέτης κρίθηκε σκόπιμο να δημιουργηθεί βάση δεδομένων στην οποία εισήχθησαν κωδικοποιημένα στοιχεία ανά οικισμό. Αναλυτικά για κάθε οικισμό κωδικοποιήθηκαν τα παρακάτω στοιχεία: γενικές πληροφορίες, ιστορικά στοιχεία, υπάρχον θεσμικό πλαίσιο με κωδικοποιημένα διατάγματα δόμησης - κανονισμούς και λοιπά στοιχεία, προσδιορισμός γεωγραφικών χαρακτηριστικών, στοιχεία ως προς την περιβάλλουσα ύπαιθρο και τα ειδικά χαρακτηριστικά αυτής, περιγραφή του φυσικού περιβάλλοντος εντός και εκτός οικισμού με αναφορά στις θεσμοθετημένες υπό προστασία περιοχές και τα αξιόλογα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος, προσδιορισμός της οικονομικής φυσιογνωμίας του οικισμού, Β. ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Σε συνέχεια της ανάλυσης που προηγήθηκε ως προς την καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης ανά Περιφερειακή ενότητα, συντάχθηκε προκαταρκτική πρόταση κατάταξης για το σύνολο των οικισμών με βάση 3 βαθμούς προστασίας. Εν συνεχεία επιλέχθηκε αντιπροσωπευτικό δείγμα 5 οικισμών από την Περιφερειακή Ενότητα Θάσου για την εκπόνηση προκαταρκτικής πρότασης συνόλου όρων και μορφολογικών κανονισμών για την ανάπτυξη και εξέλιξη του δομημένου χώρου, καθώς και προκαταρκτική πρόταση καθορισμού ζωνών και μορφολογικών κανονισμών για την εντός και εκτός των οικισμών περιοχή. Για τη σύνταξη της προκαταρκτικής πρότασης επιλέχθηκαν: δύο οικισμοί, χαρακτηρισμένοι ήδη, βάσει σχετικού διατάγματος, ως παραδοσιακοί δύο οικισμοί, χαρακτηρισμένοι ήδη ως ενδιαφέροντες ένας οικισμός χαρακτηρισμένος ήδη ως αδιάφορος Η προκαταρκτική πρόταση συνοδεύεται από τεύχος χαρτών για κάθε έναν από τους παραπάνω οικισμούς, στους οποίους απεικονίζονται, εκ των πληροφοριών των χαρτών ανάλυσης, οι πληροφορίες που κρίθηκαν απαραίτητες και επιπλέον προσδιορίζονται οι ζώνες στην πέριξ των οικισμών περιοχή, στις οποίες διαπιστώνεται η ανάγκη ελέγχου της δόμησης και της εγκατάστασης ΑΠΕ ή άλλων χρήσεων. Καθορίζονται τέλος, ζώνες προστασίας αξιόλογου φυσικού περιβάλλοντος εντός και εκτός οικισμών, καθώς και ζώνες Α' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ - ΑΝΑΛΥΣΗ 4

7 ελέγχου χρήσεων γης ή τομείς διαφορετικών όρων δόμησης (ανάλογα με τον οικισμό). Το τεύχος της προκαταρκτικής πρότασης ολοκληρώνεται με τη σύνταξη αναγνωριστικών καρτελών σε ότι αφορά το αντιπροσωπευτικό δείγμα οικισμών, για τους οποίους συντάχθηκε προκαταρκτική πρόταση. Πίνακας υπό μελέτη οικισμών Α/Α ΕΣΥΕ 2011 ΔΗΜΟΣ/ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ / ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ (ΑΦΟΡΑ ΣΤΟΝ DE FACTO ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΤΗΣ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ 2011-ΦΕΚ 630Β/2013) 04 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΘΑΣΟΥ 13, Δ. ΘΑΣΟΥ 13, Γλυφάδα,η ΔΚ Θάσου Μακρυάμμος,η ΔΚ Θάσου Νιστέρι,το ΔΚ Θάσου Θεολόγος,ο ΔΚ Θεολόγου Αλυκή,η ΔΚ Θεολόγου Αστρίς,η ΔΚ Θεολόγου Θυμωνιά,η ΔΚ Θεολόγου Κοίνυρα, η (νησίς) ΔΚ Θεολόγου Κοίνυρα,τα ΔΚ Θεολόγου Λιβάδι,το ΔΚ Θεολόγου Μονή Αρχαγγέλου, η ΔΚ Θεολόγου Παράδεισος,ο ΔΚ Θεολόγου Παραλία Αστρίδος,η ΔΚ Θεολόγου Ποτός,ο ΔΚ Θεολόγου 1, Ρωσογκρεμός,ο ΔΚ Θεολόγου Σκίδια,τα ΔΚ Θεολόγου Ψιλή Αμμος,η ΔΚ Θεολόγου Παλαιοχώρι, το ΔΚ Θεολόγου Κρήνη, η ΔΚ Θεολόγου Λουτρά, τα ΔΚ Θεολόγου Πευκάρι, το ΔΚ Θεολόγου Καλλιράχη,η ΔΚ Καλλιράχης Σκάλα Καλλιράχης,η ΔΚ Καλλιράχης Ακτή, η ΔΚ Καλλιράχης Κάστρον,το ΔΚ. Λιμεναρίων Καλύβια, τα (Άγιος Γεώργιος, ο) ΔΚ. Λιμεναρίων Μαριαί,αι ΤΚ. Μαριών Σκάλα Μαριών,η ΤΚ. Μαριών Παναγία,η ΤΚ. Παναγίας Χρυσή Αμμουδιά,η (Σκάλα Παναγιάς) ΤΚ. Παναγίας Ποταμιά,η ΔΚ. Ποταμιάς Λεύκη,η ΔΚ. Ποταμιάς Χρυσή Ακτή, η (Σκάλα Ποταμιάς) ΔΚ. Ποταμιάς Μεγάλος Πρίνος,ο ΔΚ. Πρίνου Αγιος Ανδρέας Πρίνου,ο ΔΚ. Πρίνου Μικρός Πρίνος,ο ΔΚ. Πρίνου Όρμος Πρίνου,ο ΔΚ. Πρίνου Πρίνος,ο ΔΚ. Πρίνου Ιερά Μονή Αγίου ΔΚ. Πρίνου Α' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ - ΑΝΑΛΥΣΗ 5

8 Παντελεήμονος, η Ραχώνιον,το ΤΚ. Ραχωνίου Σκάλα Ραχωνίου,η ΤΚ. Ραχωνίου Άγιος Γεώργιος (Δ.Δ. Ραχωνίου) ΤΚ. Ραχωνίου Σκάλα Σωτήρος,η ΤΚ. Σωτήρος Σωτήρ,ο ΤΚ. Σωτήρος ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΒΑΛΑΣ 124, Δ. ΚΑΒΑΛΑΣ 70, ΔΕ. ΚΑΒΑΛΑΣ 58, Άγιος Σύλλας,ο ΔΚ. Καβάλας Άσπρη Άμμος,η ΔΚ. Καβάλας Σανατόριο, το ΔΚ. Καβάλας Άνω Λεύκη,η ΔΚ. Νέας Καρβάλης Λεύκη,η ΔΚ. Νέας Καρβάλης Χαλκερόν,το ΤΚ. Χαλκερού ΔΕ. ΦΙΛΙΠΠΩΝ 11, Αεροδρόμιον, το ΤΚ Αμυγδαλεώνος Ζυγός,ο ΔΚ. Ζυγού 1, Πρόσφυγες,οι ΔΚ. Ζυγού Κορυφαί,αι ΤΚ. Κορυφών Κρυονέριον,το ΤΚ. Κρυονερίου Λιμνιά,τα ΤΚ. Λιμνιών Βουνοχώριον,το ΤΚ. Λιμνιών Λυκόστομον,το ΤΚ. Λιμνιών Λυδία,η ΤΚ. Λυδίας Παλαιά Καβάλα,η ΤΚ. Παλαιάς Καβάλας Πολύνερον,το ΤΚ. Πολυνέρου Κρανοχώριον,το ΤΚ. Πολυνέρου Πολύστυλον,το ΤΚ. Πολυστύλου Δάτον,το ΤΚ. Πολυστύλου Μικροχώριον,το ΤΚ. Πολυστύλου Φίλιπποι,οι ΤΚ. Φιλίππων Βρυσούλα, η ΤΚ. Φιλίππων Δ. ΝΕΣΤΟΥ 22, ΔΕ. ΧΡΥΣΟΥΠΟΛΗΣ 16, Αβραμυλιά,η ΤΚ. Αβραμυλιάς Δαμασκηνιά,η ΤΚ. Αβραμυλιάς Γέροντας,ο ΤΚ. Γέροντα Γραβούνα,η ΤΚ. Γραβούνης Διαλεκτόν,το ΤΚ. Διαλεκτού Εκλεκτόν,το ΤΚ. Διαλεκτού Κρήνη,η ΤΚ. Διαλεκτού Ερατεινόν,το ΤΚ. Ερατεινού Ζαρκαδιά,η ΤΚ. Ζαρκαδίας Εκάλη,η ΤΚ. Ζαρκαδίας Νέος Ξεριάς,ο ΤΚ. Ξεριά Ξεριάς ΤΚ. Ξεριά Παράδεισος,ο ΤΚ. Παραδείσου Στρατώνες, οι ΤΚ. Παραδείσου 275 Α' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ - ΑΝΑΛΥΣΗ 6

9 Πέρνη,η ΤΚ. Πέρνης Πετροπηγή,η ΤΚ. Πετροπηγής Ποντολίβαδον,το ΤΚ. Ποντολίβαδου Άνω Ποντολίβαδον,το ΤΚ. Ποντολίβαδου Νέα Κώμη,η ΤΚ. Ποντολίβαδου Χρυσοχώριον,το ΤΚ. Χρυσοχωρίου 1, ΔΕ. ΚΕΡΑΜΩΤΗΣ 5, Κεραμωτή,η ΔΚ. Κεραμωτής 1, Μοναστηράκιον,το ΔΚ. Κεραμωτής Χαϊδευτόν,το ΔΚ. Κεραμωτής Αγίασμα,το ΤΚ. Αγιάσματος Παραλία Αγιάσματος,η ΤΚ. Αγιάσματος Νέα Καρυά,η ΤΚ. Νέας Καρυάς 1, Πηγαί,αι ΤΚ. Πηγών ΔΕ. ΟΡΕΙΝΟΥ 1, Λεκάνη,η ΤΚ. Λεκάνης Άγιος Κοσμάς,ο ΤΚ. Αγίου Κοσμά Σκοπός,ο ΤΚ. Αγίου Κοσμά Διπόταμος,ο ΤΚ. Διποτάμου Δύσβατον,το ΤΚ. Δυσβάτου Στεγνόν,το ΤΚ. Δυσβάτου Ελαφοχώριον,το ΤΚ. Ελαφοχωρίου Κεχρόκαμπος,ο ΤΚ. Κεχροκάμπου Μακρυχώριον,το ΤΚ. Μακρυχωρίου Κρυονέριον,το ΤΚ. Μακρυχωρίου Νικηταί,οι ΤΚ. Μακρυχωρίου Πλατανιά,η ΤΚ. Μακρυχωρίου Πλαταμών,ο ΤΚ. Πλαταμώνος Δ. ΠΑΓΓΑΙΟΥ 32, ΔΕ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΠΟΛΗΣ 9, Δασικό Χωρίο, το ΔΚ. Ελευθερούπολης Εξοχή,η ΔΚ. Ελευθερούπολης Παναγιά,η ΔΚ. Ελευθερούπολης Χορτοκόπιον,το ΔΚ. Ελευθερούπολης Βλάχικα, τα ΔΚ. Ελευθερούπολης Αμισιανά,τα ΤΚ. Αμισιανών Αντιφίλιπποι,οι ΤΚ. Αντιφιλίππων Κηπία,τα ΤΚ. Κηπίων Άνω Χορτοκόπι, το ΤΚ. Κηπίων Κοκκινόχωμα,το ΤΚ. Κοκκινοχώματος 1, Χρυσόκαστρον,το ΤΚ. Χρυσοκάστρου ΔΕ. ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ 9, Αγία Μαρίνα,η ΔΚ. Νέας Περάμου Άγιος Αθανάσιος,ο ΔΚ. Νέας Περάμου Άγιος Ανδρέας,ο ΤΚ. Αγίου 412 Α' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ - ΑΝΑΛΥΣΗ 7

10 Ανδρέου Ελαιοχώριον,το ΤΚ. Ελαιοχωρίου 1, Παραλία Ελαιοχωρίου,η ΤΚ. Ελαιοχωρίου Ελευθεραί,αι ΤΚ. Ελευθερών 1, Μυρτόφυτον,το ΤΚ. Μυρτοφύτου Παραλία Μυρτοφύτου,η ΤΚ. Μυρτοφύτου Νέα Ηρακλίτσα,η ΤΚ. Νέας Ηρακλίτσης 1, Σαραντα, τα ΤΚ. Νέας Ηρακλίτσης Αποβάθρα,η ΤΚ. Νέας Ηρακλίτσης Φωλεά,η ΤΚ. Φωλεάς Πύργος,ο ΤΚ. Φωλεάς ΔΕ. ΟΡΦΑΝΟΥ 5, Γαληψός,η ΤΚ. Γαληψού Ακροπόταμος,ο ΤΚ. Ακροποτάμου Λουτρά Ελευθερών, τα ΤΚ. Ακροποτάμου Καριανή,η ΤΚ. Καριανής Βρύση,η ΤΚ. Καριανής Ορφάνιον,το ΤΚ. Ορφανίου Μέγας Αλέξανδρος,ο ΤΚ. Ορφανίου Οφρύνιον,το ΤΚ. Οφρυνίου Παραλία Οφρυνίου,η ΤΚ. Οφρυνίου Ποδοχώριον,το ΤΚ. Ποδοχωρίου Κοκκινοχώριον,το ΤΚ. Ποδοχωρίου ΔΕ. ΠΑΓΓΑΙΟΥ 4, Άγιος Χριστόφορος ΤΚ. Νικήσιανης Γεωργιανή,η ΤΚ. Γεωργιανής Παλαιοχώριον,το ΤΚ. Παλαιοχωρίου 1, ΔΕ. ΠΙΕΡΕΩΝ 4, Μουσθένη,η ΤΚ. Μουσθένης Αυλή,η ΤΚ. Αυλής Παλιά Αυλή,η ΤΚ. Αυλής Δωμάτια,τα ΤΚ. Δωματίων Μελισσοκομείον,το ΤΚ. Μελισσοκομείου Πυργοχώριον,το ΤΚ. Μελισσοκομείου Μεσιά,η ΤΚ. Μεσιάς Μέλισσα,η ΤΚ. Μεσιάς Μεσορόπη,η ΤΚ. Μεσορόπης Πλατανότοπος,ο ΤΚ. Πλατανότοπος Καραβαγγέλης,ο ΤΚ. Σιδηροχωρίου Σιδηροχώριον,το ΤΚ. Σιδηροχωρίου 192 Α' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ - ΑΝΑΛΥΣΗ 8

11 Ι. ΑΝΑΛΥΣΗ - ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΘΑΣΟΥ Ι.1. ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΘΑΣΟΥ Ι.1.1 Θέση, έκταση και γεωγραφικά χαρακτηριστικά Την Περιφερειακή Ενότητα Θάσου, αποτελεί η ομώνυμη νήσος που υπάγεται διοικητικά στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Η συνολική έκταση της Π.Ε. ανέρχεται σε 378,84.χλμ. και το μήκος των ακτών της φτάνει τα 115χλμ. Ο πληθυσμός του Δήμου ανέρχεται σε κατ. σύμφωνα με την απογραφή της ΕΛ.ΣΤΑΤ. για το έτος Η Θάσος αποτελεί ένα νησί που παρουσιάζει έντονο ανάγλυφο, με ορεινούς όγκους και με ψηλότερη κορυφή το Ψαριό ή Υψάριον (1.203 μ.), το οποίο και χωρίζει μορφολογικά το νησί σε δυο τμήματα. Το κλίμα είναι εύκρατο, με δροσερά καλοκαίρια και ήπιους χειμώνες. Το νησί είναι εύφορο και δασώδες. Χαρακτηρίζεται από πλούσια και κατά περιοχές πυκνή βλάστηση, με κέδρους, πλατάνια, βελανιδιές και πεύκα. Ακόμα, εντοπίζονται πλούσιοι κάμποι με ελαιόδενδρα. Η Θάσος είναι επίσης γνωστή για το πλούσιο υπέδαφός της σε μάρμαρο, λόγω του οποίου παρατηρείται λευκή αμμουδιά σε πολλά σημεία του νησιού. Το νησί, ήταν άλλωστε γνωστό, από την αρχαιότητα, για το πλούσιο υπέδαφος, σε σίδηρο, χρυσό και άσπρο μάρμαρο. Αξίζει να αναφερθεί πως υπάρχουν αποθέματα χαλκού στις περιοχές Αστρίς, Θυμωνιά και Θεολόγο, μόλυβδος, άργυρος και ψευδάργυρος στα Λιμενάρια και σίδηρος στην περιφέρεια της Καλλιράχης. Στο σύνολο του νησιού συναντώνται παράκτιοι οικισμοί, με χαρακτήρα κυρίως τουριστικό και δευτερευόντως αγροτικό με καλλιέργεια ελιάς έως δασικό (κυρίως με πεύκη). Όσον αφορά στην οικονομία του νησιού, βασικές πηγές εισοδήματος καθ όλη της διάρκεια του χρόνου είναι η ξυλεία, η εξόρυξη του ομώνυμου μαρμάρου και οι γεωργικές και κτηνοτροφικές εργασίες, ενώ κατά τους θερινούς μήνες παρατηρείται σημαντική τουριστική κίνηση, στο πρότυπο του μαζικού τουρισμού. Σύμφωνα και με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ για την απασχόληση, το μεγαλύτερο ποσοστό (49,1%) των απασχολούμενων του Δήμου δραστηριοποιείται στον τριτογενή τομέα και κυρίως σε επιχειρήσεις που σχετίζονται με την παροχή υπηρεσιών τουρισμού. Ακολουθεί ο δευτερογενής τομέας με 25,3% και ο πρωτογενής με 22,8%. Ι.1.2 Διοικητική Οργάνωση Όσον αφορά στη διοικητική οργάνωση, η νήσος Θάσος, σύμφωνα με τη Διοικητική Μεταρρύθμιση Καλλικράτης' (ΦΕΚ 87/Α/ ), διαχωρίζεται από την Π.Ε. Καβάλας και αποτελεί μια αυτόνομη Π.Ε. Ο Δήμος δεν αλλάζει τη δομή του και διατηρείται όπως ήταν ως Καποδιστριακός Δήμος, με έδρα τη Θάσο. Ο Δήμος Θάσου συνίσταται από τις εξής Δημοτικές/Τοπικές Κοινότητες και οικισμούς: Πίνακας 1: Οικισμοί Δήμου Θάσου ΔΗΜΟΣ ΘΑΣΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 2011 Δημοτική Κοινότητα Θάσου Γλυφάδα,η 0 Θάσος,η Μακρυάμμος,η 11 Νιστέρι,το 9 Δημοτική Κοινότητα Θεολόγου Θεολόγος,ο 623 Αλυκή,η 17 Αστρίς,η 60 Θυμωνιά,η 10 Κοίνυρα,η (νησίς) 4 Κοίνυρα,τα 108 Λιβάδι,το 0 Μονή Αρχαγγέλου,η 31 Παράδεισος,ο 2 Παραλία Αστρίδος,η 80 Ποτός,ο Ρωσογκρεμός,ο 11 Α' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ - ΑΝΑΛΥΣΗ 9

12 Σκίδια,τα 2 Ψιλή Αμμος,η 9 Δημοτική Κοινότητα Καλλιράχης Καλλιράχη,η 446 Σκάλα Καλλιράχης,η 590 Δημοτική Κοινότητα Λιμεναρίων Κάστρον,το 9 Λιμενάρια,τα Τοπική Κοινότητα Παναγίας 915 Παναγία,η 725 Χρυσή Αμμουδιά,η 190 Δημοτική Κοινότητα Ποταμιάς Ποταμιά,η Λεύκη,η 0 Δημοτική Κοινότητα Πρίνου Μεγάλος Πρίνος,ο 27 Αγιος Ανδρέας Πρίνου,ο 46 Μικρός Πρίνος,ο 31 Όρμος Πρίνου,ο 223 Πρίνος,ο Τοπική Κοινότητα Ραχωνίου 835 Ραχώνιον,το 464 Σκάλα Ραχωνίου,η 371 Τοπική Κοινότητα Μαριών 537 Μαριαί,αι 158 Σκάλα Μαριών,η 379 Τοπική Κοινότητα Σωτήρος 396 Σκάλα Σωτήρος,η 377 Σωτήρ,ο 19 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Ιδία επεξεργασία Ο Δ. Θάσου αποτελείται συνολικά από 37 οικισμούς, εκ των οποίων οι οικισμοί Θάσος και Λιμενάρια έχουν πληθυσμό άνω των κατοίκων και δεν είναι υπό μελέτη. Στην απογραφή του 2011, που πραγματοποιήθηκε από την ΕΛ.ΣΤΑΤ. ως οικισμός καταγράφεται και η Ιερά Μονή Αρχαγγέλου, που αναφέρεται στο ομώνυμο μοναστήρι, συνεπώς δεν αποτελεί υπό μελέτη οικισμό. Σημαντικότερος οικισμός του Δήμου είναι η Θάσος (Λιμένας) που αποτελεί οικιστικό κέντρο 3 ου επιπέδου. Οι οικισμοί Θεολόγος, Ποταμιά, Παναγιά, Αλυκή, Σωτήρας, Μεγάλος Πρίνος, Κάστρο Λιμεναρίων, Μαριές Καλλιράχη και Ραχώνι αποτελούν οικιστικά κέντρα 4 ου επιπέδου, ενώ οι υπόλοιποι οικισμοί αποτελούν οικιστικά κέντρα 5 ου επιπέδου. Οι οικισμοί Θεολόγος, Αλυκή, Παλαιοχώρι, Κάστρο, Παναγιά, Ποταμιά, (Μεγάλος) Πρίνος και Μαριές έχουν χαρακτηριστεί ως παραδοσιακοί οικισμοί βάσει του Π.Δ. της 19.10/ (ΦΕΚ 594 Δ') «Περί χαρακτηρισμού ως Παραδοσιακών Οικισμών τινών του Κράτους και καθορισμού των όρων και περιορισμών δομήσεως των οικοπέδων αυτών» και οικισμός Σωτήρας βάσει του ΦΕΚ 74/Δ/ Χαρακτηρισμός του οικισμού Σωτήρος Θάσου ως παραδοσιακού και επιβολή ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης. Ι.1.3 Στοιχεία ιστορικού και φυσικού περιβάλλοντος Ιστορικά Στοιχεία - Πολιτιστικό περιβάλλον Η Θάσος αναγνωριζόταν πάντα ως ένας σημαντικός τόπος, καθώς λόγω της γεωγραφικής της θέσης αποτελούσε κεντρικό εμπορικό δρόμο που συνέδεε την Ανατολία και την κεντρική Ελλάδα. Σύμφωνα με ιστορικές αναφορές, ο αρχαιότερος οικισμός της Θάσου, βρίσκεται στο νοτιοδυτικό μέρος του νησιού, δυτικά του χωριού Λιμενάρια. Ο προϊστορικός οικισμός βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τέλος της λοφοσειράς κοντά στην ακρογιαλιά, χρονολογείται από την 6η χιλιετία π.χ. και παρουσιάζει νεολιθικά χαρακτηριστικά. Η αρχαία ονομασία της Θάσου ήταν «Αέρια» και οι πρώτοι κάτοικοι, των οικισμών όπως τους γνωρίζουμε Α' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ - ΑΝΑΛΥΣΗ 10

13 σήμερα, ήταν Παριανοί που αποίκησαν στο νησί στις αρχές του 7 ου αιώνα π.χ. Ήδη από την αρχαιότητα είχε αναγνωριστεί η αξία του πλούσιου σε μάρμαρο υπεδάφους του νησιού, που αποτέλεσε την πρώτη ύλη κατασκευής των αρχικών οικισμών, καθώς και μια από τις βασικές εξαγωγικές πηγές για το νησί. Κατά τη διάρκεια των Ρωμαϊκών χρόνων αποτελούσε μια σημαντική επαρχία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Κατά τη Βυζαντινή περίοδο, οι εισβολές και η πειρατεία ήταν ένα τεράστιο πρόβλημα για το νησί και από τον 7ο μ.χ. αιώνα, η ένταση και η συχνότητα των επιδρομών ανάγκασε τους κατοίκους να μετακινηθούν από τα παράλια και να χτίσουν χωριά στην ενδοχώρα, ψηλά στα βουνά. Έτσι δημιουργήθηκαν δύο οικισμοί σε κάθε κατοικημένη περιοχή, ένας κοντά στη θάλασσα (Σκάλα) και ένας στο εσωτερικό ψηλά στο βουνό, προστατευμένος από τους πειρατές. Στα επόμενα χρόνια, το νησί αλλάζει χέρια ανάμεσα στους Βυζαντινούς, τους Βενετούς, τους Γενουάτες, τους Ρώσους, τους Τούρκους και τους Αιγύπτιους, έως το 1913 όπου εντάσσεται επίσημα στο Ελληνικό Κράτος. Η ιστορία του νησιού αποτυπώνεται σε πλήθος κηρυγμένων αξιόλογων κηρυγμένων μνημείων και αρχαιολογικών χώρων, σε όλη την έκτασή του, όπως παρουσιάζονται στον ακόλουθο πίνακα: Πίνακας 2: Κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία και διατηρητέα κτίρια στο Δήμο Θάσου ΔΗΜΟΙ, ΔΗΜ. ENOT. & ΟΙΚΙΣΜΟΙ Τίτλος ΦΕΚ Αρ.Υπουργικής Απόφασης/Αρ.ΦΕΚ Ονομασία μνημείου Θεολόγος Αλυκή Αστρίς Θυμωνιά Κοίνυρα (νησίς) Ποτός Περί κηρύξεως ως ιστορικών των οικισμών Παναγίας και Θεολόγου Θάσου. Περί χαρακτηρισμού της Κοινότητος Θεολόγου Θάσου ως αρχαιολογικού χώρου και ως τόπου ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους. Περί χαρακτηρισμού ως Παραδοσιακών Οικισμών τινών του Κράτους και καθορισμού των όρων και περιορισμών δομήσεως των οικοπέδων αυτών. Χαρακτηρισμός ως ιστορικού διατηρητέου μνημείου και έργου τέχνης της οικίας ιδιοκτησίας Βενετίας Χρηστίδη, με τον εσωτερικό διάκοσμο και τον αύλειο χώρο, στον Θεολόγο Θάσου. Χαρακτηρισμός των όψεων του κτιρίου με την επωνυμία «Κονάκι» στο Θεολόγο Θάσου, ιδιοκτησίας Δήμου Θάσου. Περί κηρύξεως αρχαιολογικών χώρων. Περί χαρακτηρισμού της Κοινότητος Θεολόγου Θάσου ως αρχαιολογικού χώρου και ως τόπου ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους. Κήρυξη Αλυκής Θάσου ως αρχαιολογικού χώρου. Περί χαρακτηρισμού της Κοινότητος Θεολόγου Θάσου ως αρχαιολογικού χώρου και ως τόπου ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους. Περί αποχαρακτηρισμού του οικισμού Ποτού της Κοινότητος Θεολόγου Θάσου από τόπο ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους (αναδημοσίευση). (Αναδημοσιεύεται διότι δημοσιεύτηκε εσφαλμένα στο ΦΕΚ 869/ (τ.β') και 251/Β/1980 ΦΕΚ). Δ. ΘΑΣΟΥ ΥΑ 22049/1356/ ΦΕΚ 875/Β/ ΥΑ Φ31/28167/2649/74/ ΦΕΚ 166/Β/ ΠΔ ΦΕΚ 594/Δ/ ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/4037/39326/ ΦΕΚ 1057/Β/ ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΝΕΣΑΚ/1133/2830/ ΦΕΚ 99/Β/ ΥΑ 9763/ ΦΕΚ 415/Β/ ΥΑ Φ31/28167/2649/74/ ΦΕΚ 166/Β/ ΥΑ ΥΠΠΕ/Α1/Φ18/14306/532/ ΦΕΚ 244/Β/ ΥΑ Φ31/28167/2649/74/ ΦΕΚ 166/Β/ ΥΑ ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Α1/Φ18/46592/2305/ ΦΕΚ 52/Β/ Ο οικισμός Θεολόγου Κτίριο στον Θεολόγο, ιδ. Βενετίας Χρηστίδη Όψεις κτιρίου με την επωνυμία «Κονάκι» στο Θεολόγο Θάσου, ιδιοκτησίας Δήμου Θάσου. Αρχαιολογικός Χώρος Αλυκής Αρχαιολογικός Χώρος Κοινότητας Θεολόγου (Αλυκή, Αστρίς, Θυμωνιά, Κοίνυρα) Οικισμός Ποτός Α' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ - ΑΝΑΛΥΣΗ 11

14 Καλλιράχη Παναγία Ποταμιά Μεγάλος Πρίνος (τ.πρίνος) Καθορισμός Ζώνης Α, απολύτου προστασίας, στον αρχαιολογικό χώρο Αγ. Αντωνίου Ποτού Θάσου Χαρακτηρισμός ως έργου τέχνης κτιρίου της Ευαγγελίας Τατόγλου στην Καλλιράχη Θάσου. Χαρακτηρισμός ως έργου τέχνης κτιρίου ιδ. Αικ. Καπετανανδρέου στην Καλλιράχη Θάσου Περί κηρύξεως ως ιστορικών των οικισμών Παναγίας και Θεολόγου Θάσου. Περί χαρακτηρισμού ως Παραδοσιακών Οικισμών τινών του Κράτους και καθορισμού των όρων και περιορισμών δομήσεως των οικοπέδων αυτών. Περί εγκρίσεως κατεδαφίσεως παλιάς οικοδομής ιδιοκτησίας Νικολάου Μεθοδίου στην Παναγιά Θάσου. Περί εγκρίσεως για τη χορήγηση άδεια κατεδαφίσεως της παλαιάς οικοδομής ιδιοκτησίας Δ. Χατζηγεωργίου στην Παναγιά Θάσου. Χαρακτηρισμός ως έργου τέχνης του κτιρίου στην οδό Ανθεμίου στη συνοικία Παναγία Καβάλας, ιδιοκτησίας Γ. Αλβανού και Παπαστεργίου. Περί χαρακτηρισμού ως έργου τέχνης του κτιρίου του Δημοτικού Σχολείου της Κοινότητας Ποταμιάς Θάσου. Χαρακτηρισμός ως έργων τέχνης τριών κτισμάτων στην ποταμιά Θάσου, ιδιοκτησίας Γκρέτσικου, Νικολούδη, Αθανασέλη. Χαρακτηρισμός μεταβυζαντινών μνημείων Καζαβητίου (νυν Πρίνου) ως κτιρίων που χρήζουν ειδικής κρατικής προστασίας Χαρακτηρισμός ως έργου τέχνης του αρχοντικού των Κων/νου Ραχώνιον Καραμανίδη, Αγγελικής Μάντη, Μαίρης Βουλτσίδου κλπ. στο Ραχώνι Θάσου. Χαρακτηρισμός ως ιστορικού διατηρητέου μνημείου του παλαιού Σχολείου της Κοινότητας Σωτήρα Θάσου. Σωτήρ Χαρακτηρισμός ως ιστορικού διατηρητέου μνημείου της κρήνης που βρίσκεται στον ορεινό οικισμό Σωτήρα (Πλατεία Πλατανά) στη νήσο Θάσο του Ν. Καβάλας. Πηγή: ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ18/17984/918/ ΦΕΚ 321/Β/ ΥΑ ΥΠΠΕ/ΔΙΛΑΠ/Γ/1942/34637/ ΦΕΚ 654/Β/ ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/913/27634/ ΦΕΚ 426/Β/ ΥΑ 22049/1356/ ΦΕΚ 875/Β/ ΠΔ ΦΕΚ 594/Δ/ ΥΑ ΥΠΠΕ/Γ/1956/43576/ ΦΕΚ 829/Β/ ΥΑ ΥΠΠΕ/Γ/1955/43577/ ΦΕΚ 1011/Β/ ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/2867/45256/ ΦΕΚ 876/Β/ ΥΑ ΥΠΠΕ/ΔΙΛΑΠ/Γ/2054/52972/ ΦΕΚ 829/Β/ ΥΑ ΥΠΠΕ/ΔΙΛΑΠ/Γ/2383/119/ ΦΕΚ 74/Β/ ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ37/29601/726/ ΦΕΚ 694/Β/ ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/657/11266/ ΦΕΚ 234/Β/ ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/4132/1443/ ΦΕΚ 35/Β/ ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/293/32121/ ΦΕΚ 782/Β/ Θέση Αγ. Αντώνιο Ποτού Κτίριο ιδιοκτησίας Ευαγγελίας Τατόγλου στην Καλλιράχη Θάσου Κτίριο στην Καλλιράχη Θάσου, ιδιοκτησίας Αικατερίνης Καπετανανδρέου Ο οικισμός Παναγίας Παναγία Καβάλας. Κτίριο επί της οδού Ανθεμίου 35-37, ιδιοκτησίας Γ. Αλβανού και Παπαστεργίου. Ποταμιά. Το κτίριο του Δημοτικού Σχολείου. Ποταμιά. Κτίσμα ιδιοκτησίας Γκρέτσικου Ποταμιά. Κτίριο ιδιοκτησίας Αφών Νικολούδη Ποταμιά. Κτίριο ιδιοκτησίας Δ. Αθανασέλη. Ι. Ναός Αγίας Κυριακής Ι. Ναός των Αγίων Αποστόλων Ι. Ναός Αγίου Γεωργίου Νερόμυλος Ραχώνι. Αρχοντικό ιδιοκτησίας Κ. Καραμανίδη, Α. Μάντη κλπ. Παλαιό Σχολείο Κρήνη στην πλατεία Πλατανά Α' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ - ΑΝΑΛΥΣΗ 12

15 Φυσικό περιβάλλον - Προσδιορισμός του χαρακτήρα και της γεωμορφολογίας των περιοχών της υπαίθρου α. Παράκτια ζώνη Το τοπίο είναι παραθαλάσσιο, με όμορφες παραλίες με άμμο και λιγότερο με ψιλό βότσαλο, με γαλάζια νερά και κατά τόπους αγροτικό ή δασικό, με το πευκοδάσος ή δασύλλια να φτάνουν, σε πολλές περιπτώσεις, μέχρι την παραλία. Οι περισσότεροι οικισμοί είναι άναρχα τουριστικοποιημένοι και έχουν απολέσει τον αρχιτεκτονικό και συχνά και τον βλαστητικό τους (χρήση φοινικοειδών κ.α. ξενικών ειδών) χαρακτήρα. Μέσα στους οικισμούς συναντώνται κυρίως πεύκα ελιές και φυλλοβόλα δέντρα. Η παρουσία του πρασίνου είναι σημαντική. Τα κυρίαρχα τοπία είναι λοφώδεις πλάγιες με βλάστηση πεύκων, που συναντιούνται στα πεδινά με ελαιώνες και καταλήγουν στις παραλίες. β. Πεδινή και ημιορεινή ζώνη Συναντώνται πεδινοί και ημιορεινοί οικισμοί ( m) δασικοί, τουριστικοί και αγροτικοί, με καλλιέργεια ελιάς. Το τοπίο είναι κυρίως ημιορεινό ανομοιόμορφο με λοφώδεις όγκους και κοιλάδες, δασικό και κατά τόπους αγροτικό. Οι παλαιότεροι οικισμοί συχνά είναι ημιέγκλειστοι και δεν έχουν θέα προς την θάλασσα (λόγω πειρατών). Οι περισσότεροι οικισμοί έχουν κρατήσει στοιχεία από τον αρχιτεκτονικό και τον βλαστητικό τους χαρακτήρα. Μέσα στους οικισμούς συναντώνται πεύκα, πλατάνια, μουριές και άλλα φυλλοβόλα δέντρα. Σημαντικό στοιχείο του τοπίου είναι το όρος Υψάριο, οι πλαγιές του και οι απολήξεις του, η ύπαρξη πηγών και η ποικιλία τοπίων. Τα κυρίαρχα τοπία είναι λοφώδεις πλάγιες με βλάστηση πεύκων (συχνά μικρής ηλικίας, από αναβλαστήσεις μετά από πυρκαγιές) ελιές, και σπανιότερα αείφυλλα πλατύφυλλα και φρύγανα, σε υπερβοσκημένες ή παλαιότερα καμένες πλαγιές. Γύρω από τους οικισμούς επικρατεί η καλλιέργεια ελιάς. Εντός των ορίων του Δήμου υπάρχουν οι εξής αξιόλογοι φυσικοί σχηματισμοί: Η περιοχή «Όρμος Ποταμιάς Ακρ. Πύργος έως Ν. Γραμβούσσα», που είναι ενταγμένη στο δίκτυο προστασίας Natura με κωδικό GR Η περιοχή είναι χαρακτηρισμένη ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (SCI). Η περιοχή «Θάσος (όρος Υψάριο και παράκτις ζώνη) και νησίδες Κοίνυρα, Ξηρονήσι» που είναι ενταγμένη στο δίκτυο προστασίας Natura με κωδικό GR Η περιοχή είναι χαρακτηρισμένη ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας για την ορνιθοπανίδα(spa). Επιπλέον, έχουν χαρακτηριστεί τα εξής Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους (ΤΙΦΚ): «Αστρίς Θάσου» με κωδικό AT «Αλυκή Θάσου» με κωδικό AT «Κοίνυρα Θάσου» με κωδικό AT «Παναγία ή Αναστάσιον Θάσου» με κωδικό AT «Αρχαία Θάσος» με κωδικό AT Ως σημαντικοί Βιότοποι Corine αναγνωρίζονται οι περιοχές «Όρος Ιψάρι Θάσου», με κωδικό A και «Νήσος Θασοπούλα», με κωδικό A Τέλος, πρέπει να αναφερθεί ότι εντός των ορίων του Δήμου υπάρχουν τα Καταφύγια Άγριας Ζωής: «Καλλιράχη - Μαριές (κωδ. K104)», καθορισμένο βάσει του ΦΕΚ 744/Β/1976. «Λιμενάρια, Θεολόγου, Ποταμιά, Πρίνου, Μαριών Νήσου Θάσου (κωδ. K844)», καθορισμένο βάσει του ΦΕΚ 672/Β/2001 (Τροποποίηση). Ι.2. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΘΑΣΟΥ Ι.2.1 Πληθυσμιακή εξέλιξη Προκειμένου να μελετηθεί η πληθυσμιακή εξέλιξη της Π.Ε. Θάσου λαμβάνεται υπόψη ο πληθυσμός της περιοχής των δυο τελευταίων δεκαετιών ( ). Με βάση τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. στο σύνολο της Περιφερειακής Ενότητας (Π.Ε.) και κατ επέκταση του Δήμου κατά τα έτη παρατηρείται μικρή αύξηση του πληθυσμού της τάξεως του 8,51%. Τη δεκαετία παρατηρείται μείωση του πληθυσμού στις περισσότερες Δ.Κ./Τ.Κ. Συγκεκριμένα, η μεγαλύτερη πληθυσμιακή μείωση καταγράφεται στη Δ.Κ. Θεολόγου (17,51%) και Τ.Κ. Μαριών (16,19%) ενώ, σημαντική αύξηση παρατηρείται στη Δ.Κ. Θάσου (20,12%) που συγκεντρώνει και το μεγαλύτερο ποσοστό (~20%) του πληθυσμού του Δήμου. Αντίθετα, κατά τη δεκαετία 01 11, παρατηρείται αύξηση του πληθυσμού στις περισσότερες Δ.Κ./Τ.Κ., με μεγαλύτερη στην Δ.Κ. Πρίνου (19,76%). Σημαντική πληθυσμιακή αύξηση παρουσιάζουν και οι Δ.Κ. Ποταμιάς (16,64%) και Τ.Κ. Ραχωνίου (15,97%), ενώ σημαντική μείωση καταγράφεται στη Δ.Κ. Καλλιράχης, με ποσοστό 19,19%. Α' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ - ΑΝΑΛΥΣΗ 13

16 Πίνακας 3: Μόνιμος πληθυσμός για τα έτη απογραφής 1991, 2001, 2011 σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας, Δήμου και Δημοτικής Ενότητας ΕΣΥΕ 2011 ΕΣΥΕ 2001 ΔΗΜΟΙ & ΔΗΜ. ENOT ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Μεταβολή (%) ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΘΑΣΟΥ ,76 6,63 8, Δ. ΘΑΣΟΥ ,76 6,63 8, Δ.Κ. ΘΑΣΟΥ ,12 9,27 31, Δ.Κ. ΘΕΟΛΟΓΟΥ ,51 12,24-7, Δ.Κ. ΚΑΛΛΙΡΑΧΗΣ ,68-19,19-22, Δ.Κ. ΛΙΜΕΝΑΡΙΩΝ ,19 0,49 6, Δ.Κ. ΠΟΤΑΜΙΑΣ ,15 16,64 34, Δ.Κ. ΠΡΙΝΟΥ ,37 19,76 19, Τ.Κ. ΜΑΡΙΩΝ ,19-3,94-19, Τ.Κ. ΠΑΝΑΓΙΑΣ ,53 7,77 5, Τ.Κ. ΡΑΧΩΝΙΟΥ ,57 15,97 12, Τ.Κ. ΣΩΤΗΡΟΣ ,24 1,02-1,25 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Ιδία επεξεργασία Διάγραμμα 1: Συγκριτική Μεταβολή του μόνιμου πληθυσμού , σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας, Δήμου και Δημοτικής Ενότητας Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Ιδία επεξεργασία Ι.2.2 Ηλικιακή διάρθρωση πληθυσμού Η ανάλυση της διάρθρωσης του πληθυσμού κατά ηλικιακές ομάδες δύναται να μας δώσει χρήσιμα στοιχεία για την υπό εξέταση περιοχή αναφορικά κυρίως με την κοινωνική της δομή. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. στο σύνολο της Π.Ε. Θάσου κατά τη δεκαετία κυριαρχεί η ηλικιακή ομάδα 50+ ετών με ποσοστό της τάξεως του 43% περίπου. Όσον αφορά στον νεανικό πληθυσμό το 1991 αποτελεί το 21% του πληθυσμού της Π.Ε. ενώ το 2001 μειώνεται και αποτελεί το 18,5% του πληθυσμού. Η ηλικιακή ομάδα παρουσιάζει μικρή αύξηση, περίπου κατά 11%, ενώ η ομάδα 50+ συνεχίζει να παρουσιάζει σχετική σταθερότητα. Σε επίπεδο Δ.Κ/Τ.Κ. το έτος 1991 επικρατεί η ηλιακή ομάδα στο σύνολο του νησιού, εκτός της Δ.Κ. Θάσου στην οποία συγκεντρώνονται οι πιο παραγωγικές ηλικίες (20-49 ετών) λόγω των περισσότερων δυνατοτήτων εργασίας. Αντίστοιχη είναι η εικόνα που παρουσιάζεται κατά το έτος Α' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ - ΑΝΑΛΥΣΗ 14

17 Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι για τη δεκαετία καταγράφεται σημαντική μείωση κατά 35% περίπου, της ηλικιακής ομάδας 0-19 ετών στις Δ.Κ. Θεολόγου και Ποταμιάς. Ιδιαίτερα έντονη αύξηση του γηρασμένου πληθυσμού παρατηρείται στις Τ.Κ. Μαριών και Παναγιάς, όπου η ηλικιακή ομάδα αποτελεί το 89,3% και 73% του πληθυσμού αντίστοιχα, για το έτος Πίνακας 4: Ηλικιακές ομάδες πληθυσμού απογραφής 1991 σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας, Δήμου και Δημοτικής Ενότητας ΕΣΥΕ 2011 ΕΣΥΕ 2001 ΔΗΜΟΙ & ΔΗΜ. ENOT. ΣΥΝ. ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Ηλικιακή ομάδα 0-19 Ηλικιακές ομάδες Ηλικιακή ομάδα Ηλικιακή ομάδα Σύνολο Σύνολο Σύνολο πληθυσμού % πληθυσμού % πληθυσμού % ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΘΑΣΟΥ , , , Δ. ΘΑΣΟΥ , , , Δ.Κ. ΘΑΣΟΥ , , , Δ.Κ. ΘΕΟΛΟΓΟΥ , , , Δ.Κ. ΚΑΛΛΙΡΑΧΗΣ , , , Δ.Κ. ΛΙΜΕΝΑΡΙΩΝ , , , Δ.Κ. ΠΟΤΑΜΙΑΣ , , , Δ.Κ. ΠΡΙΝΟΥ , , , Τ.Κ. ΜΑΡΙΩΝ , , , Τ.Κ. ΠΑΝΑΓΙΑΣ , , , Τ.Κ. ΡΑΧΩΝΙΟΥ , , , Τ.Κ. ΣΩΤΗΡΟΣ , , ,9 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Ιδία επεξεργασία Πίνακας 5: Ηλικιακές ομάδες πληθυσμού απογραφής 2001 σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας, Δήμου και Δημοτικής Ενότητας Ηλικιακές ομάδες ΕΣΥΕ 2011 ΕΣΥΕ 2001 ΔΗΜΟΙ & ΔΗΜ. ENOT. ΣΥΝ. ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Σύνολο πληθυσμού % Σύνολο πληθυσμού % Σύνολο πληθυσμού ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΘΑΣΟΥ , , , Δ. ΘΑΣΟΥ , , , Δ.Κ. ΘΑΣΟΥ , , , Δ.Κ. ΘΕΟΛΟΓΟΥ , , , Δ.Κ. ΚΑΛΛΙΡΑΧΗΣ , , , Δ.Κ. ΛΙΜΕΝΑΡΙΩΝ , , , Δ.Κ. ΠΟΤΑΜΙΑΣ , , , Δ.Κ. ΠΡΙΝΟΥ , , , Τ.Κ. ΜΑΡΙΩΝ , , , Τ.Κ. ΠΑΝΑΓΙΑΣ , , , Τ.Κ. ΡΑΧΩΝΙΟΥ , , , Τ.Κ. ΣΩΤΗΡΟΣ , , ,5 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Ιδία επεξεργασία % Α' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ - ΑΝΑΛΥΣΗ 15

18 Διάγραμμα 2: Ηλικιακή σύνθεση πληθυσμού 1991 Τ.Κ. ΣΩΤΗΡΟΣ Τ.Κ. ΡΑΧΩΝΙΟΥ Τ.Κ. ΠΑΝΑΓΙΑΣ Τ.Κ. ΜΑΡΙΩΝ Δ.Κ. ΠΡΙΝΟΥ Δ.Κ. ΠΟΤΑΜΙΑΣ Δ.Κ. ΛΙΜΕΝΑΡΙΩΝ Δ.Κ. ΚΑΛΛΙΡΑΧΗΣ Δ.Κ. ΘΕΟΛΟΓΟΥ Δ.Κ. ΘΑΣΟΥ Δ. ΘΑΣΟΥ Ηλικιακή ομάδα 0-19 Ηλικιακή ομάδα Ηλικιακή ομάδα Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Ιδία επεξεργασία Διάγραμμα 3: Ηλικιακή σύνθεση πληθυσμού 2001 Τ.Κ. ΣΩΤΗΡΟΣ Τ.Κ. ΡΑΧΩΝΙΟΥ Τ.Κ. ΠΑΝΑΓΙΑΣ Τ.Κ. ΜΑΡΙΩΝ Δ.Κ. ΠΡΙΝΟΥ Δ.Κ. ΠΟΤΑΜΙΑΣ Δ.Κ. ΛΙΜΕΝΑΡΙΩΝ Δ.Κ. ΚΑΛΛΙΡΑΧΗΣ Δ.Κ. ΘΕΟΛΟΓΟΥ Δ.Κ. ΘΑΣΟΥ Δ. ΘΑΣΟΥ Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Ιδία επεξεργασία Ηλικιακή ομάδα 0-19 Ηλικιακή ομάδα Ηλικιακή ομάδα Ι.2.3 Οικονομικές Δραστηριότητες - Απασχόληση Όσον αφορά στον οικονομικώς ενεργό πληθυσμό, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. το έτος 2001 ανέρχεται περίπου στο 33% του συνόλου του πληθυσμού της Θάσου, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει μεγάλο ποσοστό οικονομικώς μη ενεργού πληθυσμού. Αντίστοιχη εικόνα παρατηρείται σε όλες τις Δημοτικές και Τοπικές Κοινότητες του Δήμου, δηλαδή το ποσοστό του οικονομικώς μη ενεργού πληθυσμού είναι μεγαλύτερο από αυτό του οικονομικώς ενεργού, γεγονός που σχετίζεται με την τάση γήρανσης του πληθυσμού. Το 1991 καταγράφονται 433 άνεργοι ενώ το άνεργοι, που σημαίνει αύξηση κατά 97%. Ιδιαίτερη σημαντική αύξηση ανεργίας καταγράφεται στις Δ.Κ. Θάσου και Θεολόγου, που ξεπερνά το 100%. Στο σύνολο του Δήμου Θάσου το μεγαλύτερο ποσοστό απασχολούμενων (49,1%) το 2001 δραστηριοποιείται στον τριτογενή τομέα και ακολουθεί ο δευτερογενής (25,3%) και τέλος ο πρωτογενής (22,8%). Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας παρατηρείται αύξηση της απασχόλησης στον τριτογενή (+15%), σταθερότητα (+0,3%) στην απασχόληση στο δευτερογενή τομέα και μείωση της απασχόλησης στον πρωτογενή (-8,4%) τομέα. Σημαντική μεταστροφή της απασχόλησης στον τριτογενή τομέα, στη δεκαετία 91 01, παρατηρείται κυρίως στη Δ.Κ. Καλλιράχης (40,4%), στη Τ.Κ. Ραχωνίου (33,3%) και στη Τ.Κ. Σωτήρος (26,9%). Α' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ - ΑΝΑΛΥΣΗ 16