ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣΔΡΑΣΗΣ

Transcript

1 ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΜΝΗΜΕΙΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΤΗΣ UNESCO ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣΔΡΑΣΗΣ

2 2

3 ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΜΝΗΜΕΙΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΤΗΣ UNESCO ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ- ΔΡΑΣΗΣ

4 ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΜΝΗΜΕΙΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΤΗΣ UNESCO «ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ » CulturePolis Ιδρυτής & Πρόεδρος Δρ.Βασίλειος Λαοπόδης Ομάδα Έργου SUSTCULT Υπεύθυνη έργου: Φωτεινή Παπαχατζή Μέλη Ομάδας : Επικοινωνία ευαισθητοποίηση: Γεωργία Γκίνη, Άννα Γρατσάνη Περιεχόμενο-διαχείριση: Μαρίνα Δρυμαλίτου, Κατιάνα Χούλη Συστήματα Πληροφορικής-WebGIS: Γιάννης Καρύδης, Παναγιώτης Γρατσάνης Επιστημονικοί συνεργάτες Δρ. Στέλιος Μπιρμπίλης Δρ. Φίλιππος Δρακονταειδής Κώστας Μπολέτσης Μεταφραστές (από αγγλικό πρωτότυπο) Εθελοντές: Τζ. Γεωργίου / Μαρία Γαστεράτου/ Αλεξ. Γραμμένου Φωτογραφίες: Βλάσσης Τσώνος Το παρόν κείμενο με τον τίτλο «Προτάσεις για την επικαιροποίηση του Σχεδίου Διαχείρισης/Δράσης του Μνημείου UNESCO - Παλιά Πόλη της Κέρκυρας» αποτελεί παραδοτέο του έργου «SUSTCULT - Επιτυγχάνοντας βιωσιμότητα μέσω μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς», που χρηματοδοτήθηκε από το Διεθνικό Πρόγραμμα Συνεργασίας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (South East Europe - SEE κατά 85%) και το ελληνικό κράτος (κατά 15%) CULTUREPOLIS Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρία Αλεποχώρι Καμάρας, Κέρκυρα, Ελλάδα Τηλ.: Κέρκυρα : / Αθήνα: / Web: culturepolis.org Μάρτιος

5 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Ιστορικό Η Παλιά Πόλη της Κέρκυρας εντάχθηκε στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO το Η ένταξη αυτή δικαιολογείται από το γεγονός ότι το αστικό και λιμενικό συγκρότημα της Κέρκυρας, που κυριαρχείται από φρούρια ενετικής προέλευσης, συνιστά ένα αρχιτεκτονικό παράδειγμα εξέχουσας παγκόσμιας πολιτιστικής αξίας, τόσο ως προς την αυθεντικότητα και ως προς την ακεραιότητά του. Η Παλιά Πόλη της Κέρκυρας είναι ένα πολύπλοκο μνημείο διεθνούς φήμης, τόσο για τη μοναδική πολιτιστική οντότητα μιας υψηλής αισθητικής αξίας όσο και ως μια σύγχρονη ζωντανή πόλη. Το σχέδιο πραγματεύεται τη συνεχή προσπάθεια για ισορροπία μεταξύ της διατήρησης και της ανάπτυξης, του τουρισμού και τις ανάγκες των κατοίκων. Το κείμενο «Προτάσεις για την επικαιροποίηση του Σχεδίου Διαχείρισης/Δράσης του Μνημείου UNESCO - Παλιά Πόλη της Κέρκυρας» είναι το αποτέλεσμα της αναθεώρησης του πρώτου σχεδίου διαχείρισης για το Μνημείο, που υποβλήθηκε το 2006 και αφορά την περίοδο Αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του έργου SUSTCULT "επιτυγχάνοντας βιωσιμότητα μέσω μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης για τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς", που συγχρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα Διακρατικής Συνεργασίας για την Νότιο-Ανατολική Ευρώπη - προτεραιότητα 4 και το ελληνικό Δημόσιο. Κύριος στόχος του έργου SUSTCULT είναι να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της διαχείρισης της κληρονομιάς μέσω της ανάπτυξης μιας κοινής μεθοδολογίας, ικανής να αξιοποιήσει την πολυπλοκότητα της πολιτιστικής κληρονομιάς της ΝΑ Ευρώπης. Για την επίτευξη αυτού του στόχου οι εταίροι του SUSTCULT έχουν αναπτύξει μια νέα μεθοδολογία για την αειφόρο διαχείριση των Μνημείων και την εφαρμόζουν για την παραγωγή ή / και επικαιροποίηση των σχεδίων διαχείρισης και σχεδίων δράσης των σχετικών μνημείων. Επιπλέον, τα αποτελέσματα του έργου περιλαμβάνουν μια WebGIS πλατφόρμα για διευκόλυνση του προγραμματισμού της εφαρμογής, ενώ θα ολοκληρωθεί με την ανάπτυξη ενός Επιχειρηματικού Σχεδίου, καθώς και προτάσεις για νέες θέσεις εργασίας που σχετίζονται με την πολιτιστική και τουριστική αξιοποίηση του Μνημείου. Από το παλαιό Σχέδιο Διαχείρισης για την Παλιά Πόλη Κέρκυρας στις επικαιροποιημένες προτάσεις «Προτάσεις για την επικαιροποίηση του Σχεδίου Διαχείρισης/Δράσης του Μνημείου UNESCO - Παλιά Πόλη της Κέρκυρας» Το αρχικό σχέδιο διαχείρισης (ΣΔ) θεωρείται από όλους ως ένα πλήρες και ολοκληρωμένο έγγραφο που πέτυχε την αποστολή του για ένταξη της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας στον κατάλογο των Μνημείων της Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Ωστόσο, όλα τα ΣΔ των μνημείων της UNESCO, αλλά και άλλων τοποθεσιών πολιτιστικής κληρονομιάς πρέπει να περνούν από μια συνεχή διαδικασία αναθεώρησης λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι "ζωντανά" έγγραφα, που θα πρέπει να αντανακλούν την εξέλιξη τόσο όσον αφορά την κατάσταση του ίδιου του μνημείου, όσο και τις επιδράσεις / επιπτώσεις από μια σειρά δράσεων και ς εξελίξεων σε πολιτικό, οικονομικό, περιβαλλοντικό, πολιτιστικό και κοινωνικό επίπεδο. Ως εκ τούτου, ακόμη και αν το αρχικό ΣΔ της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας δεν έχει εφαρμοστεί όπως περιγράφεται στην έκδοση , οι πολυάριθμες εξελίξεις και αλλαγές επιβάλουν μια πλήρη ενημέρωση, με σκοπό να καταστεί ένα χρήσιμο εργαλείο για το σχεδιασμό, την παρακολούθηση και τη διαχείριση της υλοποίησης των προβλεπόμενων δράσεων. Αξίζει να σημειωθεί ότι η εναρκτήρια συνεδρίαση το Δεκέμβριο του 2012, της Επιτροπής Παρακολούθησης του νέου Φορέα Διαχείρισης για την Παλιά Πόλη της Κέρκυρας, που μετά από 7 χρόνια αδράνειας συνιστά ένα σημαντικό βήμα προς μια πιο συντονισμένη δράση για τη διαχείριση του Μνημείου, θα πρέπει να συνοδευτεί από πραγματική δραστηριοποίηση του Φορέα Διαχείρισης για καλύτερα αποτελέσματα και συντονισμό. Κατά την προηγούμενη προγραμματική περίοδο η συνεισφορά των ευρωπαϊκών και εθνικών κονδυλίων που αφορούσαν στο Μνημείο της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας ήταν σημαντική και αφορούσε κυρίως έργα αποκατάστασης και προστασίας των μνημείων ενώ πολύ λιγότερα έγιναν σύμφωνα με τις επιδιώξεις και στόχους του ΣΔ σε ό,τι αφορά τις υπόλοιπες δράσεις. Παρά τις αναπόφευκτες επιπτώσεις της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης στην Ελλάδα κατά τα τελευταία χρόνια, η 5

6 εφαρμογή του ΣΔ καθιστά σαφές ότι, υπήρξαν σημαντικά έργα και βελτιώσεις στην Παλιά Πόλη της Κέρκυρας σε διάφορα επίπεδα. Το επίπεδο εκτέλεσης μπορεί να θεωρηθεί ως ένα θετικό σημάδι που αποδεικνύει την αφοσίωση και το έργο που ολοκληρώθηκε από τους βασικούς ενδιαφερόμενους φορείς, ιδίως τις δημόσιες αρχές για την προστασία και τη διατήρηση του Μνημείου. Αναφέρονται ενδεικτικά οι ακόλουθες πρωτοβουλίες : Η αποκατάσταση των σημαντικών τμημάτων του Παλαιού Φρουρίου, η εισαγωγή (έστω και αν δεν χρησιμοποιείται ακόμη) των ποδηλατοδρόμων στην Παλιά Πόλη, η δημιουργία νέων περιφερειακών χώρων στάθμευσης, η επαναλειτουργία της Λαϊκής Αγοράς, η νέα μαρίνα στο παλιό λιμάνι κλπ. Ωστόσο, ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται για την οριοθέτηση και παροχή διευκρινίσεων των διαφόρων ενεργειών που προτείνονται να συμπεριληφθούν προς εφαρμογή, που πρέπει να διατηρούνται στο επικαιροποιημένο Σχέδιο Δράσης με σκοπό να δεχθεί επανεξέταση των προτεραιοτήτων και να διαγραφούν οι δράσεις για τις οποίες δεν καθορίζονται εγγυημένοι πόροι. Συμπερασματικά, αν και σε περιόδους κρίσης, οι ενδιαφερόμενοι φορείς, αλλά και οι πολίτες συμμερίζονται αυτή τη δέσμευση και το όραμα της Παλιάς Πόλης ως Κέρκυρα-Πόλη Έμπνευση. Αυτό ας εμπνεύσει τους πάντες! Σημαντικές προσθήκες / ενημερώσεις που προτείνονται για ΣΔ Το έγγραφο «Προτάσεις για την επικαιροποίηση του Σχεδίου Διαχείρισης/Δράσης του Μνημείου UNESCO - Παλιά Πόλη της Κέρκυρας» περιγράφει και τεκμηριώνει τη σημασία του Μνημείου, τις αξίες καθώς και θέματα προς εξέταση και προτείνει ένα αναθεωρημένο Σχέδιο Δράσης για την περίοδο Στη συνέχεια συνοψίζονται τα σημεία που μπορούν να θεωρηθούν ως οι σημαντικές αλλαγές στο επικαιροποιημένο Σχέδιο Διαχείρισης: 1. Εισαγωγή μιας δήλωσης σχετικά με το «Μακροπρόθεσμο Όραμα για το Μνημείο» Η δήλωση αυτή προέρχεται κυρίως μετά από μια εκστρατεία ευαισθητοποίησης και από ευρεία δημόσια διαβούλευση στα τέλη του 2012 και επέτρεψε την έκφραση ενός Οράματος για την Παλιά Πόλη της Κέρκυρας, Μνημείου UNESCO. 2. Εισαγωγή της έννοιας της «Συμβουλευτικής Επιτροπής της Κέρκυρας / Παλιάς Πόλης» ως μόνιμου μηχανισμού διαβούλευσης μεταξύ των εμπλεκομένων μερών (θεσμικοί φορείς-ενώσεις πολιτών-επαγγελματίες). 3. Επικαιροποίηση δράσεων προτεραιοτήτων Σχεδίου Δράσης Αφορά στην εισαγωγή μιας σειράς βασικών προτεραιοτήτων που θα κατευθύνουν τις τελικές ενέργειες και τη χρηματοδότηση. Αυτές οι βασικές προτεραιότητες οριστικοποιούνται μετά την ιεράρχηση των δράσεων που περιλαμβάνονται στο σχέδιο δράσης με την εισαγωγή ενός χρονοδιαγράμματος και δεικτών παρακολούθησης. 4. Δημιουργία Μητρώου Ιδιοκτητών και συμμετοχή τους στη διαχείριση του Μνημείου Στόχος είναι η δημιουργία ενός δομημένου αρχείου ιδιοκτητών με την εξακρίβωση / καταγραφή τους και την ακόλουθη πρόσκλησή τους στις συνεδριάσεις δημόσιας διαβούλευσης, με σκοπό την ενημέρωσή τους για τα δικαιώματά τους και τις υποχρεώσεις τους όσον αφορά στη διαχείριση και τη συντήρηση των Μνημείων, που τους ανήκουν. 5. Νέες μορφές χρηματοδότησης Είναι υψίστης σημασίας να αναγνωρίσουμε ότι η ροή των κονδυλίων από ΕΕ / εθνικές πηγές, που να είναι αφιερωμένα στο Μνημείο -Παλιά Πόλη της Κέρκυρας, δεν θα ακολουθήσει, δυστυχώς, τις τάσεις των προηγούμενων περιόδων προγραμματισμού. Ο λόγος είναι ότι η εμφάνιση άλλων υψηλών προτεραιοτήτων σε εθνικό / περιφερειακό / τοπικό επίπεδο, που επιβάλλονται στην Ελλάδα από τους περιορισμούς της δημόσιας χρηματοδότησης εν γένει λόγω των διατάξεων των διαδοχικών μνημονίων με τους πιστωτές της π.χ. ανεργία, αναθεωρήσεις της κοινωνικής πολιτικής κ.λπ., που έχουν επιβληθεί έως τώρα και οδηγούν σε δραστικές περικοπές της διαθέσιμης χρηματοδότησης κατά τη νέα περίοδο Για το λόγο αυτό θα απαιτηθεί συστηματική μελέτη και κατάθεση προτάσεων για τη χρήση καινοτόμων συστημάτων χρηματοδότησης σε σχέση με το σχέδιο δράσης. Αυτά πρέπει να μπορούν να είναι αυτοχρηματοδοτούμενα ή/και να εξασφαλίσουν πρόσθετους πόρους και να συμβάλουν για την παραγωγή εισοδήματος π.χ. μέσω Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ). Ένα τέτοιο συνολικό σχέδιο χρηματοδότησης θα περιλαμβάνει: α. εθνικούς και κοινοτικούς πόρους, β. χορηγίες γ. δωρεές, π.χ. εκστρατεία για την προσέλκυση διεθνών δωρητών, ε. ιδιωτικές 6

7 επενδύσεις. Επιπλέον προτείνεται η εξέταση της σκοπιμότητας/εφικτότητας χρηματοδότησης από τις υπηρεσίες επισκεπτών και τους τοπικούς φόρους. Συμπέρασμα Το έργο SUSTCULT επέτυχε το στόχο της και εκπλήρωσε την αποστολή του. Έκανε μια σημαντική συμβολή στη βιώσιμη διαχείριση των διαφόρων χώρων πολιτιστικής κληρονομιάς που εμπλέκονται, και ειδικότερα στην Παλιά Πόλη της Κέρκυρας, την UNESCO Μνημείο κατάφερε να συγκεντρώσει γύρω του όλα τα εμπλεκόμενα μέρη σε μια ανοιχτή και ειλικρινή διάλογο. Τα διάφορα παραδοτέα SUSTCULT και οι προτάσεις για την ενημέρωση της Διοίκησης και του σχεδίου δράσης για την περίοδο βρέθηκαν πολλά μύστες και τους υποστηρικτές. Πρέπει να ομολογήσουμε ότι περιμέναμε από ένα θερμότερο συμμετοχή και τη λήψη από τις αρχές επίσημα υπεύθυνος για τη διαχείριση ιστοσελίδας. Παρά τις τεράστιες προσπάθειες μας και για διαφορετικούς λόγους, αυτό δεν συνέβη, αλλά είμαστε σίγουροι ότι SUSTCULT και CulturePolis άνοιξε μια νέα εποχή και οι καινοτομίες που εισάγονται θα πρέπει να ληφθούν σταδιακά στο πλοίο για ένα καλύτερο μέλλον Παλιά Πόλη της Κέρκυρας. Δρ.Βασίλειος Λαοπόδης Ιδρυτής & Πρόεδρος CulturePolis 7

8 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Εμπλεκόμενοι φορείς σχολιάζουν την επίδραση του SUSTCULT στην Παλιά Πόλη της Κέρκυρας Λίνα Ρούσσου, Πολίτης της Κέρκυρας, Νικήτρια του διαγωνισμού για το Όραμα Θεωρώ ότι προγράμματα σαν το SUSTCULT είναι εξαιρετικά σημαντικά τόσο για την προστασία και ανάδειξη μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς όσο και για την ενεργό εμπλοκή των τοπικών κοινωνιών στη διαχείρισή τους μέσα από την κατανόηση των προβλημάτων που προκύπτουν για όλες τις πλευρές. Η βιώσιμη διαχείριση των μνημείων τα καθιστά σημείο αναφοράς, ταυτότητας αλλά και οικονομικής ανάπτυξης για την πόλη στην οποία βρίσκονται. Παράλληλα, με την συμμετοχή στο έργο πόλεων και μνημείων από διαφορετικές χώρες με κοινό συνδετικό στοιχείο την αναγραφή στον κατάλογο UNESCO δίνει τη δυνατότητα ανταλλαγής εμπειριών και τεχνογνωσίας, καλών πρακτικών, διάχυσης αποτελεσμάτων και γνωριμίας με σημαντικά μνημεία, πρακτικές και μεθοδολογίες των άλλων εταίρων προς όφελος της παγκόσμιας κληρονομιάς. Η Παλιά Πόλη της Κέρκυρας έχει ενταχθεί στον Κατάλογο των Μνημείων UNESCO από το 2007 μετά από την υποβολή και έγκριση του Σχεδίου Διαχείρισης του μνημείου. Το γεγονός ότι το Σχέδιο αυτό δεν έχει ενεργοποιηθεί επί της ουσίας οδηγεί στην υποβάθμιση του μνημείου, στην αδιαφορία των κατοίκων και στην μη ορθή αξιοποίησή του. Μέσω του έργου SUSTCULT έγινε επικαιροποίηση του σχεδίου διαχείρισης με βάση τα νέα δεδομένα, συνθήκες και νέες ανάγκες. Το τελικό επικαιροποιημένο Σχέδιο είναι αποτέλεσμα μακράς διαβούλευσης που έγινε μέσω σεμιναρίων, ημερίδων, ερωτηματολογίων, κλπ που ενεργοποίησε σημαντικό αριθμό τοπικών φορέων, ομάδων πολιτών και μεμονωμένων πολιτών με αποτέλεσμα την ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας στο θέμα. Επίσης, δημιούργησε χρησιμα εργαλεία προς αξιοποίηση από τους υπεύθυνους φορείς διαχείρισης του μνημείου, όπως και για την βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη της πόλης-μνημείου με την εκπόνηση σχεδίου marketing. H μη κερδοσκοπική εταιρεία Culturepolis η οποία ενεργοποιείται σε τομείς πολιτιστικής δράσης, με την συμμετοχή της ως εταίρος στο έργο SUSTCULT έδωσε μια εξαιρετικα σημαντική ευκαιρία στην πόλη της Κέρκυρας και στους φορείς της να αξιοποιήσουν, να διαχειριστούν, να προστατεύσουν τον πιο σημαντικό πολιτιστικό τους πόρο που είναι η Παλιά Πόλη-Μνημείο UNESCO. Ξεφεύγοντας από αγκυλώσεις, σκοπιμότητες και γραφειοκρατικές αντιλήψεις, η Culturepolis έδωσε στο όλο εγχείρημα την διάσταση του Οράματος. Συνέβαλε στην ευαισθητοποίηση και ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας ως προς την αξία, την ανάγκη προστασίας αλλά και τις δυνατότητες οικονομικής αξιοποίησης του μνημείου, κάτι που μέχρι πρόσφατα έλειπε δεδομένου ότι όλες οι διαδικασίες για την διαμόρφωση του Σχεδίου Διαχείρισης του Μνημείου είχαν αφήσει απέξω την κοινωνία και τους χρήστες πολίτες. Αυτό είχε ως επακόλουθο να υπάρχουν αντιδράσεις σε διάφορα μέτρα που προέβλεπε το Σχέδιο διαχείρισης. Το νέο επικαιροποιημένο σχέδιο έχει τη μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση καθώς έχει προκύψει από διαδικασίες διαβούλευσης και προβληματισμού. Η παλιά πόλη της Κέρκυρας αποτελεί ένα τεράστιο ζωντανό μνημείο, εξαιρετικά πλούσιο σε σημεία ενδιαφέροντος και επιμέρους μνημειακές τοποθεσίες αλλά και γοητευτική ομορφιά. Η διαμόρφωση Πολιτιστικών Διαδρομών είχε επιχειρηθεί και στο παρελθόν μέσω προγράμματος της Ε.Ε. αλλά ουδέποτε αξιοποιήθηκε. Η δυνατότητα όμως τουριστικής αξιοποίησης των πολιτιστικών διαδρομών που είχαν χαραχθεί παραμένει και πρέπει να προχωρήσει δεδομένου ότι προσθέτει σημαντικούς τουριστικούς πόρους και μάλιστα με διαφοροποιήσεις ανάλογα με τις προτιμήσεις ή τα ενδιαφέροντα των τουριστών. Δίνει επίσης την ευκαιρία για ανάπτυξη μιας σχετικής επιχειρηματικότητας γύρω από αυτές τις διαδρομές ενώ εντάσσει την Παλιά πόλη στους προορισμούς Πολιτιστικού Τουρισμού και εδραιώνει ένα ισχυρό brand name. Σήμερα, οι δράσεις αυτές είναι πιο εύκολο να αναπτυχθούν και με τη χρήση των νέων ψηφιακών τεχνολογιών που προσφέρουν νέα εργαλεία στα χέρια των διαχειριστών του μνημείου. Εκτιμώ ότι οι προτάσεις αυτές πρέπει να αποτελέσουν πρώτη προτεραιότητα στην κατεύθυνση ανάδειξης και τουριστικής αξιοποίησης της Παλιάς Πόλης. Η αξία που αποδίδει η UNESCO στην Παλιά πόλη της Κέρκυρας είναι εξαιρετικά σημαντική αλλά δεν έχει γίνει ευρέως κατανοητή από τους κατοίκους της πόλης. Τα προβλήματα της καθημερινότητας δεν έχουν λυθεί, κάνουν τη ζωή των κατοίκων της παλιάς πόλης πιο δύσκολη και συχνά αποδίδονται στον μνημειακό χαρακτήρα της πόλης. Αυτό οφείλεται είτε στην μεγάλη γραφειοκρατία των εμπλεκόμενων υπηρεσιών, είτε στην αδιαφορία επίλυσης των 8

9 προβλημάτων από την πλευρά του Δήμου αλλά και στην νοοτροπία της ευκολίας των κατοίκων. Όμως, στην πραγματικότητα, η εφαρμογή των μέτρων και δράσεων για την προστασία και ανάδειξη της αξίας του μνημείου θα οδηγήσει στην καλύτερη διαχείριση όλων των εμπλεκομένων στην παλιά πόλη, στη συνεργασία, στην δημιουργία οικονομικής δραστηριότητας, στην βελτίωση και διευκόλυνση της πρόσβασης με όχι κλασσικούς τρόπους, και εν τέλει στην αύξηση της οικονομικής αξίας της πόλης και της περιουσίας των κατοίκων σε αυτή, αλλά κυρίως θα καταστήσει την πόλη βιώσιμη, όμορφη στην καθημερινότητα και πόλο έλξης όχι μόνο τουριστών αλλά και μονίμων κατοίκων. Σπύρος Κασίμης, Πρόεδρος Συλλόγου κατοίκων Παλιάς Πόλης «Πόρτα Ρεμούντα» Το έργο SUSTCULT ήταν η μοναδική πρωτοβουλία, αλλά και μια αξιόλογη πρόταση για την επικαιροποίηση του Σχεδίου Διαχείρισης της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας. Το έργο sustcult ήλθε να καλύψει το κενό της αδιαφορίας και ανεπάρκειας του πολιτικού προσωπικού του Δήμου της Κέρκυρας. Είναι προφανές ότι δεν έχουν κατανοήσει το τι είναι Μνημείο και πολύ περισσότερο, τι σημαίνει διαχείριση και βιωσιμότητα. Θεωρώ ότι ήταν μια καλή προσπάθεια στο μέτρο βεβαίως που ανταποκρίθηκαν και οι εμπλεκόμενοι φορείς. Για εμάς τους κατοίκους της Παλιάς Πόλης ήταν η μοναδική ευκαιρία να ακουστή η φωνή μας και να δοκιμαστούν οι προτάσεις μας μέσα από έναν δημόσιο διάλογο. Θεωρούμε ότι ως εμπειρία το έργο SUSTCULT μόνο θετικά μπορεί να αποτιμηθεί από εμάς. Αξιολογούμε το έργο SUSTCULT θετικά. Κατ αρχή γιατί παρέχει άμεσα εφαρμόσιμες πρακτικές που μπορούν να αλλάξουν τη σημερινή πολύ κακή εικόνα της πόλης. Και κατά δεύτερο λόγω, γιατί προσδιορίζει τα ενδιαφερόμενα μέρη και τα κατηγοριοποιεί με βάση ρεαλιστικά και αποδεκτά κριτήρια. Για παράδειγμα προσδιορίζετε η σημασία της συμμετοχής των κατοίκων στις αποφάσεις. Μπορεί μεν αυτό να φαίνεται ως αυτονόητο, αλλά να μην ξεχνάμε ότι κατά την σύνταξη του σχεδίου διαχείρισης οι κάτοικοι δεν ερωτήθηκαν για τίποτε και ούτε προβλέπετε η συμμετοχή τους στον φορέα διαχείρισης. Τέλος το έργο SUSTCULT μπορεί να αποτελέσει το πλαίσιο ενός ευρύτερου διαλόγου. Ενός διαλόγου που να αφορά την ζώνη επιρροής του Μνημείου και όλο το νησί. Θεωρώ ότι η μέγιστη προσφορά της ΜΚΟ CulturePolis ήταν η επιμονή και η μεθοδικότητα με την οποία κατόρθωσε να προσεγγίσει και να φέρει στο τραπέζι του διαλόγου έναν μεγάλο αριθμό φορέων και πολιτών. Μπόρεσε έτσι να φυτέψει το σπόρο της βιώσιμης ανάπτυξης και συνεργασίας σε εκ πρώτης όψεως αντιμαχόμενες ομάδες πολιτών. Η πρόταση για τις Πολιτιστικές Διαδρομές είναι μια καλή πρόταση. Για να πραγματοποιηθεί όμως σήμερα είναι δύσκολο. Η κατάσταση που επικρατεί στην Παλιά Πόλη, με το κυκλοφοριακό, την παράνομη στάθμευση, το θόρυβο, τα σκουπίδια και την γραφειοκρατία, θεωρώ ότι δεν το επιτρέπει. Θεωρώ ότι η αξία που αποδίδει η ΟΥΝΕΣΚΟ στο Μνημείο δεν επηρεάζει καθόλου τους πολίτες της Κέρκυρας. Κατά το πρώτο διάστημα μετά την ένταξη της Παλιάς Πόλης, οι μεν επιχειρηματίες πίστευαν ότι αυτό ήταν ένας τρόπος για αύξηση των εσόδων τους. Οι δε κάτοικοι ότι αυτό ήταν μια παραπάνω όχληση για αυτούς. Στο πίσω μέρος του μυαλού τους όμως και οι δύο ομάδες,( παρά όλη την παραβατικότητά τους), πίστευαν ότι ίσως ήταν μια τελευταία ευκαιρία να μπουν τα πράγματα σε μια τάξη. Ποτέ οι πολίτες του νησιού δεν έγιναν κοινωνοί της αξίας και της σημασίας του Μνημείου, των υποχρεώσεων και των ευκαιριών που απορρέουν από την εγγραφή στον κατάλογο της ΟΥΝΕΣΚΟ. Καθημερινά πολίτες και Αυτοδιοίκηση προσβάλουν και κοκκοποιούν το Μνημείο. Χρειάζεται ΑΜΕΣΑ να εφαρμοστεί ένα επικαιροποιημένο Σχέδιο Διαχείρισης. Ανδριάνα Σταύρου, Γραμματέας Κερκυραίων Πρωτοβουλία ΜΚΟ Η γνώμη μας για το έργο SUSTCULT είναι άκρως θετική! Από την συμμετοχή μας στο πρόγραμμα αυτό αποκτήσαμε εμπειρίες που μας έδωσαν τη δυνατότητα να διευρύνουμε τις γνώσεις μας πάνω στο θέμα του πολιτισμού αλλά και να εντείνουμε τις προσπάθειες μας για την ανάδειξη και προστασία των μνημείων της Κέρκυρας. Θεωρώ πως έγινε μια πολύ καλή προσπάθεια για την Επικαιροποίηση Σχεδίου Διαχείρισης για την παλιά πόλη της Κέρκυρας και πιστεύω πως αναπτύχθηκαν προτάσεις σημαντικές για το μέλλον του μνημείου. Η ΜΚΟ CulturePolis έχει κάνει σημαντικές προσπάθειες για την ανάδειξη του μνημείου μέσω του SUSTCULT και θεωρούμε ότι τα οφέλη θα είναι ευεργετικά για την Κέρκυρα. Οι προτάσεις για πολιτιστικές διαδρομές είναι κάτι που έπρεπε να έχει γίνει εδώ και πολύ καιρό. Ελπίζουμε να μην καθυστερήσει άλλο η πραγματοποίηση τους γιατί θεωρούμε ότι είναι απαραίτητες για την ενίσχυση του τουριστικού 9

10 μας προϊόντος. Πιστεύουμε ότι η αξία που αποδίδεται στην παλιά πόλη της Κέρκυρας από την Ουνέσκο, ως μνημείο ενταγμένο στη λίστα της θα έπρεπε να επηρεάζει την καθημερινότητα των πολιτών, οι οποίοι θα έπρεπε να σέβονται, προστατεύουν και να συμβαδίζουν αρμονικά με το μνημείο. Η βιωσιμότητα και το μέλλον της πόλης έχει άμεση σχέση με αυτό. Σπυρίδων Βασιλειάδης, Οικονομολόγος, Σύμβουλος Διαχείρισης Ευρωπαϊκών έργων Η γνώμη που σχημάτισα μέσα από την μικρή έστω εμπλοκή μου για το έργο SUSTCULT μπορεί να χαρακτηριστεί ανεπιφύλακτα ως θετική. Διότι θεωρώ ότι υπήρξε μια πολύ σωστή προσέγγιση του θέματος που ονομάζεται Παλιά Πόλη της Κέρκυρας ως Μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς ΟΥΝΕΣΚΟ, και επιπλέον εξήχθησαν κάποια πολύ χρήσιμα συμπεράσματα τα οποία εάν αξιοποιηθούν από τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης (Α και Β βαθμού) αλλά και από κρατικούς φορείς θα μπορούσε να σημειωθεί μια αισθητή βελτίωση στη σημερινή λειτουργία της Παλιάς Πόλης καταστώντας την πιο φιλική τόσο ως προς του μόνιμους κατοίκους όσο και ως προς του επισκέπτες αυτής. Το σύνολο του έργου SUSTCULT έχει μια θετική επίδραση στην υπόθεση διαχείρισης της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας. Ιδιαίτερα όλες οι προτάσεις που έγιναν για την επικαιροποίηση του Σχεδίου Διαχείρισης κρίνονται ότι κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση και συνεισφέρουν σημαντικά στην ουσιαστική βελτίωση του. Η συνεισφορά για την Κέρκυρα της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρίας CulturePolis μέσω του έργου SUSTCULT κρίνεται ως πάρα πολύ σημαντική διότι προσέγγισε και επανέφερε στην επιφάνεια ένα μείζον ζήτημα για τη τοπική κοινωνία όπως είναι η διαχείριση της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας κάνοντας ταυτόχρονα ουσιαστικές προτάσεις για την επικαιροποίηση του Σχεδίου Δράσης. Με το έργο αυτό αναδείχτηκε με τον καλύτερο τρόπο ότι μέσω της βέλτιστης αξιοποίησης των ευρωπαϊκών προγραμμάτων διάφοροι φορείς όπως η κερδοσκοπικής εταιρίας CulturePolis μπορούν να συνεισφέρουν τα μέγιστα προς τις τοπικές κοινωνίες μέσα στις οποίες δραστηριοποιούνται. Το σύνολο των προτάσεων που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο του έργου SUSTCULT και αφορούν την αξιοποίηση των Πολιτιστικών Διαδρομών στη Παλιά Πόλη συμβάλουν θετικά στην ανάδειξη μιας εναλλακτικής μορφή τουρισμού όπως είναι ο Πολιτιστικός Τουρισμός, στον οποίο η Κέρκυρας λόγω της πλούσιας πολιτιστικής της κληρονομιάς διαθέτει τεράστιο συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με άλλους τουριστικούς προορισμούς της χώρας αλλά ακόμα και της Ευρώπης. Δυστυχώς όμως μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει κάποια ουσιαστική προσπάθεια για την ανάπτυξη αυτής της μορφή τουρισμού και ως εκ τούτου οποιασδήποτε προτάσεις, και πόσο μάλλον εάν είναι σωστά τεκμηριωμένες, όπως αυτές του έργου SUSTCULT, είναι πάντοτε χρήσιμες. Το να είναι ένα ιστορικό κέντρο της έκτασης του κέντρου της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας χαρακτηρισμένο ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από την ΟΥΝΕΣΚΟ θεωρείται ότι έχει ένα παρά πολύ σημαντικό στοιχείο που μπορεί να συμβάλλει καταλυτικά στη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών αλλά και στη βιωσιμότητα της πόλης αφού και μόνο ο χαρακτηρισμός του ως μνημείου παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς μπορεί να αποτελέσει πόλο έλξης πάρα πολλών τουριστικών αλλά και με την δημιουργία των απαραίτητων προϋποθέσεων θα μπορούσε να προσελκύσει και σημαντικές ιδιωτικές επενδύσεις. Ειδικότερα δε για τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών θεωρείται ότι όλα τα έργα ή εργασίες που πραγματοποιούνται για τη συντήρηση του μνημείου συμβάλλουν θετικά προς την κατεύθυνση αυτή. Νικόλαος-Φοίβος Καλούδης, Γραμματέας- υπ. Επικοινωνίας Επιστημονικής Εταιρείας Τουρισμού Κέρκυρας Το έργο SUSTCULT είναι ένα θετικό έργο το οποίο λόγω της ενεργής συμμετοχής πολλών φορέων, επιστημονικών, κοινωνικών, της αυτοδιοίκησης κ.α. έφερε κοντά πολλές διαφορετικές ομάδες και οδήγησε σε ένα πλούτο απόψεων και ιδεών για την ορθότερη εκμετάλλευση, αξιοποίηση και αειφορικότητα του μνημείου της Παλιάς Πόλης της Κερκύρας Έχοντας ολοκληρώσει την ανάγνωση του κειμένου των «Προτάσεων για την επικαιροποίηση του Σχεδίου Διαχείρισης , θα έλεγα ότι βρίσκουν σύμφωνα τόσο εμένα όσο και το σωματείο που εκπροσωπώ, τα ευρήματα αυτής της εκτεταμένης χρονικά έρευνας, και εκτιμώ ότι θα πρέπει να τεθούν αυστηρά χρονοδιαγράμματα για την 10

11 υιοθέτηση των διαφόρων προτάσεων από τους εμπλεκομένους φορείς, ιδιαίτερα αυτούς ης αυτοδιοίκησης και του δημοσίου τομέα. Η συνεισφορά για την Κέρκυρα της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρίας CulturePolis μέσω του έργου SUSTCULT αξιολογείται αρκετά θετικά, καθώς μέσα από την ολοκλήρωσε του παρόντος έργου, εξήχθησαν σοβαρά και τεκμηριωμένα συμπεράσματα, άλλα και παρουσιαστήκαν ρεαλιστικές και υλοποιήσιμες προτάσεις στο μεγαλύτερο μέρος τους, οι όποιες εάν δρομολογηθούν θα έχουν θετική επίδραση τόσο στο μνημείο όσο και στο νησί σε γενικότερο επίπεδο. Οι περισσότερες προτάσεις είναι υλοποιήσιμες και σε σωστή κατεύθυνση ως προς την αξιοποίηση των προτεινόμενων Πολιτιστικών διαδρομών στην Παλιά Πολύ. Είναι ένα στοιχειό το οποίο θα εμπλουτίσει το παρεχόμενο τουριστικό προϊόν, και εφαρμόζετε ήδη με επιτυχία σε άλλες περιπτώσεις (Φλωρεντία, Μιλάνο, Χάγη, Άμστερνταμ κ.α.) Επιπροσθέτως θα ενισχύσει την επισκεψιμότητα και άλλων περιοχών της Πολύς και θα αποφευχθεί κορεσμός συγκεκριμένων σημείων- μνημείων. Προς το παρόν, επειδή δεν έχει ύπαρξη η παραμικρή εκμετάλλευση του brand name του ΜΠΚ της UNESCO, η επιρροή είναι από μικρή έως μηδαμινή. Εάν όμως τεθεί σε εφαρμογή το σχέδιο δράσης και υλοποιηθεί ένα μεγάλο μέρος των προτάσεων τότε θα έχουμε υψηλή προστιθέμενη αξία στις παρεχόμενες υπηρεσίες, και θα βελτιωθεί η καθημερινότητα των μόνιμων κάτοικων άλλα και των επισκεπτών. Όσον άφορα την βιωσιμότητα και το μέλλον της πόλης αυτό εξαρτάται και από την τοπική κοινωνία και την αυτοδιοίκηση, άλλα και τον μακροπρόθεσμο προγραμματισμό και το όραμα που θα έπρεπε να υπάρχει άλλα δυστυχώς απουσιάζει, αλλά το σχέδιο δράσης θα μπορούμε να συνεισφέρει στη βιωσιμότητα και την ομαλότερη λειτουργιά της πόλης, τουλάχιστον στα πλαίσια της Παλαιάς Πόλης. Σώζος Βασίλειος, Πρόεδρος Διοικητικού Συμβούλιου Σωματείου Εστιατορικών και συναφών επαγγελμάτων Κέρκυρας Όντως είναι πάρα πολύ σημαντικό το έργο SUSTCULT για το μνημείο, κατάλαβα ότι υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι με τις ίδιες ανησυχίες. Τα αποτελέσματα του έργου SUSTCULT για την Παλιά Πόλη της Κέρκυρας δηλ. επικαιροποίηση Σχεδίου Διαχείρισης / Σχεδίου Δράσης είναι σημαντικά εφαρμόσιμα πραγματοποιήσιμα. Η εμπλοκή SUSTCULT θεωρώ πως εκτός από απαραίτητη ήταν ως ένα βαθμό καταλυτική για την αφύπνιση του κερκυραϊκού λαού. Είναι ένα πρότυπο ενέργειας που ανέκαθεν έπρεπε να υφίσταται «Πολιτισμός & Παλαιά Πόλη» μιας και θα αποτελούσε σημαντικότατο τουριστικό πόλο έλξης. Η σημασία της αξίας που αποδίδει η ΟΥΝΕΣΚΟ στο Μνημείο επηρεάζει την καθημερινότητα των πολιτών, τη βιωσιμότητα και το μέλλον της πόλης, με δυσκολία στην αρχή μιας και θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε την συνήθεια αλλά με το πέρασμα του χρόνου θα είναι ιδανικά για τους κατοίκους της Παλαιάς Πόλης. 11

12 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ... 5 ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 8 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΟ ΟΡΑΜΑ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΙ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Η ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΜΝΗΜΕΙΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ UNESCO Το Μνημείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς Η σημασία του Mνημείου Αυθεντικότητα και Ακεραιότητα Η σύγχρονη πόλη Το Σχέδιο Διαχείρισης ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΘΕΣΗΣ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ 37 3.Ζητήματα Διαχείρισης και Στόχοι Προσδιορισμός Ζητημάτων Εφαρμογή του Σχεδίου και Επιπτώσεις : Διαχείριση και διοίκηση Χρηματοδότηση Διαχείριση των κινδύνων Διαχείριση των Πληροφοριών Εποπτεία Οριοθέτηση Τοπική Κοινωνία Θεσμική Προστασία Αξιολόγηση της Μεταβολής Αναπτυξιακός έλεγχος Σύγχρονη Ανάπτυξη Προστασία και Διατήρηση του Μνημείου Ιδιοκτησιακό Καθεστώς Χρηματοδότηση Ιστορικό Περιβάλλον

13 Δόμηση Ανοιχτοί Χώροι και Φυσικό περιβάλλον Φρούρια και Οχυρώσεις Δημόσιοι χώροι Τεκμηρίωση, Εκπαίδευση και Έρευνα Τεκμηρίωση Εκπαίδευση Έρευνα Φυσική πρόσβαση και Μετακινήσεις Κυκλοφοριακό Στάθμευση Σημεία Εισόδου Τουριστικά Λεωφορεία Δημόσιες Συγκοινωνίες Πεζοί και Ποδηλάτες Πρόσβαση για όλους Διαχείριση Επισκεπτών Παροχές και διευκολύνσεις προς τους επισκέπτες Διασπορά και Μετακινήσεις Μάρκετινγκ και Τοπική Αγορά Τοπική κοινωνία Σχέδιο Δράσης : Εφαρμογή και Επιδράσεις των Σχεδίων Δράσης : Προστασία και Συντήρηση των Δράσεων του Μνημείου : Τεκμηρίωση, Εκπαίδευση και Έρευνα Δράσεις : Πρόσβαση και Μετακινήσεις : Διαχείριση Επισκεπτών Παράρτημα ΣΥΝΟΨΗ της Έκθεσης αποτελεσμάτων έρευνας SUSTCULT Βιβλιογραφία ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ Εξέχουσα Παγκόσμια Αξία = ΕΠΑ Σχέδιο Διαχείρισης = ΣΔ Σχέδιο Δράσης = ΣΔρ Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς = ΜΠΚ Διοργανική - Διεπιστημονική Διαχειριστική Αρχή = ΔΔΔΑ 13

14 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ανάπτυξη ενός Σχεδίου Διαχείρισης για τα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO απαιτείται σύμφωνα με το άρθρο 5 της Σύμβασης για την Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς (1972), με σκοπό «να υιοθετήσει μια γενική πολιτική που στοχεύει να δώσει στην πολιτιστική και φυσική κληρονομιά μια λειτουργία στη ζωή της κοινότητας, και να ενσωματώσει την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς σε ολοκληρωμένα προγράμματα σχεδιασμού". Το παρόν κείμενο με τίτλο «Προτάσεις για την επικαιροποίηση του Σχεδίου Διαχείρισης/Δράσης του Μνημείου UNESCO - Παλιά Πόλη της Κέρκυρας» και της ζώνης προστασίας της είναι η αναθεώρηση του υφιστάμενου Σχεδίου Διαχείρισης, που συντάχθηκε κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας της πρότασης υποψηφιότητας του Μνημείου για την ένταξη του στον κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO (που έγινε το 2007). Η αναθεώρηση του σχεδίου έγινε με στόχο να μπορέσουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι να συμμετάσχουν ώστε το νέο σχέδιο να ανταποκρίνεται στις εξελίξεις και τις απειλές που αντιμετωπίζουν η Παλιά Πόλη της Κέρκυρας και η ζώνη προστασίας, καθώς και να διευκολύνει σε καθημερινά θέματα διοίκησης που σχετίζονται με την προστασία και την αναζωογόνηση του Μνημείου, έξι χρόνια μετά από την ένταξη στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Η αναθεώρηση του σχεδίου γίνεται στο πλαίσιο του έργου SUSTCULT «Επιτυγχάνοντας βιωσιμότητα μέσω μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς», που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (85%) και το ελληνικό κράτος (15%). Η CulturePolis είναι ο εταίρος από την Ελλάδα, που συμμετέχει στην εφαρμογή του SUSTCULT σε συντονισμό με 12 φορείς από 7 διαφορετικές χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΝΑΕ) και με επικεφαλής εταίρο το Δήμο Βενετίας. Κύριος στόχος του έργου SUSTCULT είναι να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της διαχείρισης των Μνημείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς μέσω της ανάπτυξης μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης, ικανής να διατηρεί και να αξιοποιεί την πολυπλοκότητα της πολιτιστικής κληρονομιάς της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, με την ενθάρρυνση μιας πιο ενεργής διαβούλευσης, συντονισμού και συμφωνίας μεταξύ των αρμόδιων αρχών, των ενδιαφερόμεων μέρων και τοπικών κοινοτήτων. Οι κύριες δραστηριότητες του έργου περιλαμβάνουν τη δημιουργία επτά τοπικών δικτύων και ενός διεθνικού δικτύου της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στον τομέα της διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς, την ανάπτυξη και τη λειτουργία μιας πλατφόρμας Web GIS, τον ορισμό και τον έλεγχο της κοινής διακρατικής μεθοδολογίας για τον ολοκληρωμένο σχεδιασμό και τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς, την ανάπτυξη / αναθεώρηση των σχεδίων διαχείρισης και συνδεδεμένων με αυτά σχεδίων δράσης, τον ορισμό ενός βιώσιμου πλαισίου στρατηγικής μάρκετινγκ για τους τοπικούς πολιτιστικούς πόρους με βάση τις τοπικές αναλύσεις της αγοράς και των επιχειρηματικών σχεδίων. Για να επιτευχθεί ο στόχος της βελτίωσης της διαχείρισης και της διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, καταβλήθηκε μια ακόμη σημαντική προσπάθεια: η κατάρτιση και η ανάπτυξη ικανοτήτων για τους διαχειριστές πολιτιστικής κληρονομιάς και τους ενδιαφερόμενους φορείς που συμμετέχουν ενεργά σε θέματα διαχείρισης, με την επίτευξη ενός προγράμματος εξ αποστάσεως μαθημάτων 100 ωρών και στη συνέχεια 6 επιτόπιων σεμιναρίων, που πραγματοποιήθηκαν στις πόλεις των Μνημείων Πολιτιστικής Κληρονομιάς του έργου SUSTCULT με τη συνδρομή διεθνών εμπειρογνωμόνων και βασίστηκαν σε μια προσέγγιση «μάθησης μέσα από την πράξη». Η διαδικασία της προετοιμασίας του Σχεδίου συνδέεται με τις άλλες δραστηριότητες SUSTCULT: Ανάπτυξη νέας «Μεθοδολογίας SUSTCULΤ» για τη βιώσιμη διαχείριση μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς, Δημιουργία τοπικών δικτύων και ενός διακρατικού δικτύου από ενδιαφερόμενους φορείς, εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών και του ιδιωτικού τομέα υπό τη μορφή Συμβουλευτικής Επιτροπής SUSTCULT «Τοποθεσία/Μνημείο» π.χ. Κέρκυρα/Παλιά Πόλη. Ανάπτυξη και λειτουργία μιας πλατφόρμας Web GIS για τη διαχείριση της γνώσης και την προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς Ορισμός της κοινής διακρατικής μεθοδολογία για την ολοκληρωμένη διαχείριση των χώρων πολιτιστικής κληρονομιάς. 14

15 Σχεδιασμός και υλοποίηση ενός διακρατικού εκπαιδευτικού πακέτου (εξαποστάσεως και επιτόπια μαθήματα κατάρτισης) για την ανάπτυξη της ικανότητας διαχείρισης των μνημείων Ορισμός ενός βιώσιμου πλαισίου στρατηγικής μάρκετινγκ για επιλεγμένους τοπικούς πολιτιστικούς πόρους με βάση τις τοπικές αναλύσεις της αγοράς και των επιχειρηματικών σχεδίων. Μεθοδολογία SUSTCULT Για την προετοιμασία των «Προτάσεων για την επικαιροποίηση του Σχεδίου Διαχείρισης/Δράσης του Μνημείου UNESCO - Παλιά Πόλη της Κέρκυρας» χρησιμοποιήθηκε η νέα μεθοδολογική προσέγγιση που αναπτύχθηκε από τους εταίρους του έργου SUSTCULT με στόχο να βελτιωθεί η διατήρηση και αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς στην παλιά πόλη της Κέρκυρας. Στη Μεθοδολογία SUSTCULT, η οποία χρησιμοποιήθηκε για την εκπόνηση των σχεδίων διαχείρισης στα μνημεία των εταίρων, περιλαμβάνονται τέσσερις φάσεις: προ-στάδιο, σχεδιασμός, υλοποίηση και παρακολούθηση. Η προστιθέμενη αξία της Μεθοδολογίας SUSTCULT είναι ότι παρέχει πρακτικά εργαλεία για την υποστήριξη της προετοιμασίας των σχετικών παραρτημάτων του Σχεδίου για τη στήριξη των εταίρων στη συμμετοχή και την ανταλλαγή απόψεων μεταξύ υπεύθυνων φορέων διαχείρισης, άλλων ενδιαφερόμενων φορέων και των τοπικών κοινοτήτων από την αρχή του έργου μέσω των περιοδικών συναντήσεων της Συμβουλευτικής Επιτροπής. Έτσι κατέστη δυνατόν να ελεγχθεί η μεθοδολογία και να συλλεχθούν, να αναλυθούν και να επισημοποιηθούν οι ανατροφοδοτήσεις των ενδιαφερομένων μερών και τελικά να εξεταστούν οι διάφορες απόψεις τους στο πλαίσιο της διαδικασίας λήψης αποφάσεων. Τοπικό / διακρατικό δίκτυο SUSTCULT Κατά τη διάρκεια του έργου αναπτύχθηκε και αξιοποιήθηκε το τοπικό δίκτυο SUSTCULT, που - όπως σε όλες τις τοποθεσίες των εταίρων, δημιουργήθηκε στην Παλιά Πόλη της Κέρκυρας και αποτελείται από τους εκπροσώπους των δημόσιων αρχών, των επιχειρήσεων και της κοινωνίας των πολιτών. Πρόκειται για μία υποστηρικτική ομάδα για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων SUSTCULT και ειδικά για την προετοιμασία του σχεδίου. Πέραν από τα τοπικά δίκτυα, το διακρατικό δίκτυο SUSTCULT που δημιουργήθηκε αντιπροσωπεύει ένα γόνιμο εργαλείο συνεργασίας για την ανταλλαγή εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς. 15

16 Το τοπικό δίκτυο στην Κέρκυρα πήρε τη μορφή Συμβουλευτικής Επιτροπής, που ιδρύθηκε κατά τη φάση της προετοιμασίας και η οποία αποτελείται από τους εκπροσώπους των τοπικών φορέων, που εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα στη διαχείριση του Μνημείου. Κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού και της υλοποίησης των φάσεων οργανώθηκαν με τους εμπλεκόμενους φορείς τέσσερις συναντήσεις, μια εκστρατεία ευαισθητοποίησης πολιτών, έρευνες μέσω ερωτηματολογίων και ένα εργαστήριο, όπου και συγκεντρώθηκαν τα σχόλιά των φορέων, οι ιδέες και οι προτάσεις τους για τον ορισμό του Οράματος, των Γενικών και Ειδικών Στόχων, την ανάλυση των πιέσεων και των θεμάτων (ανάλυση SWOT), το Σχέδιο Δράσης και τα δελτία καταγραφής των έργων, που έχουν αναληφθεί. Επιπλέον εκπρόσωποι φορέων και τοπικών κοινοτήτων της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας, συμμετείχαν στα διαδικτυακά μαθήματα ενώ δεκαοκτώ από αυτούς παρακολούθησαν τα επιτόπια μαθήματα κατάρτισης για τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι εκπαιδευτικές συναντήσεις βοήθησαν τους ειδικούς, οι οποίοι στη συνέχεια έγιναν μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπής για την προετοιμασία του σχεδίου και έλαβαν μέρος σε κάθε εργαστήριο και συνάντηση που οργανώθηκε για την ολοκλήρωση του σχεδίου. Πλατφόρμα WEBGIS Τέλος η ανάπτυξη της πλατφόρμας WEBGIS για τη χαρτογράφηση της ζώνης προστασίας και την παλιά πόλη της Κέρκυρας εξυπηρέτησε ως μια χρήσιμη βάση δεδομένων την προετοιμασία του σχεδίου των προτάσεων, το οποίο συμπληρώθηκε με τις επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με την πολιτιστική κληρονομιά, τον τουρισμό και τις πολιτιστικές και οικονομικές δραστηριότητες στην περιοχή του Μνημείου. Σχέδιο Μάρκετινγκ Η στρατηγική μάρκετινγκ και το επιχειρηματικό σχέδιο για τις επιλεγμένες περιοχές του Μνημείου ακολουθεί τους στόχους του Σχεδίου, σχετικά με την ανάκαμψη και τόνωση των θέσεων εργασίας μέσω της ανάπτυξης του τουρισμού. Οι «Προτάσεις για την επικαιροποίηση του Σχεδίου Διαχείρισης/Δράσης του Μνημείου UNESCO - Παλιά Πόλη της Κέρκυρας» δημιουργήθηκαν από την οργάνωση CulturePolis σε στενή συνεργασία με τους εταίρους SUSTCULT. Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με το έργο SUSTCULT : & culturepolis.org. 16

17 ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΟ ΟΡΑΜΑ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΙ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Όραμα για την Παλιά Πόλη της Κέρκυρας Η διαμόρφωση ενός Οράματος για την Παλιά Πόλη της Κέρκυρας είναι το αποτέλεσμα μιας εκστρατείας επικοινωνίας και παρέμβασης καθώς και δημόσιας διαβούλευσης μεταξύ πολιτών - κατοίκων της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας το Δεκέμβριο 2012 προκειμένου να διαμορφωθεί ένα όραμα για την περίοδο (SUSTCULT - Διαβούλευση για το όραμα). Μετά από δημόσια πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος 33 άτομα/φορείς υπέβαλαν πρόταση για το «Όραμά τους» με διάφορους τρόπους: διαδικτυακά, μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, μέσω γραπτών μηνυμάτων και με το ειδικό φυλλάδιο που μπορούσε να κατατεθεί σε επιλεγμένα σημεία, τα οποία είχαν ανακοινωθεί από τα μέσα ενημέρωσης σε συνεργασία με τοπικούς παράγοντες και οργανώσεις πολιτών. Η πρόταση που επιλέχθηκε μετά από εισήγηση της κριτικής επιτροπής και διαδικτυακή ψηφοφορία στην οποία έλαβαν μέρος 233 άτομα, χρησιμοποιήθηκε ως πηγή έμπνευσης για την επικαιροποίηση του Σχεδίου Διαχείρισης της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας. Τελική νικήτρια ήταν η πρόταση για Οραμα, που υπέβαλε η κυρία Λίνα Ρούσσου (Στέλεχος της Ενδιάμεσης Διαχειριστικής Αρχής Περιφέρειας Ιονίων Νήσων- μεταφράστρια): Μια Πόλη «Έμπνευση» Μια Πόλη που θα διαφυλάξει την Παγκόσμια Πολιτιστική Αξία του Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς της και θα προβάλλει τη μοναδική του σπουδαιότητα σε όλο τον κόσμο. Ένα Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς του οποίου η διαχείριση θα βασιστεί στη συνεργασία και στην από κοινού συμφωνία αυτών που την διαχειρίζονται. Μια πόλη βιώσιμη πρωτίστως για τους κατοίκους της με πλήρη πεζοδρόμηση του ιστορικού κέντρου, περιφερειακή στάθμευση και εναλλακτικά μέσα μεταφοράς. Χωρίς ασχήμιες πλαστικού, ακαλαίσθητων πινακίδων και οδοφραγμάτων. Με όμορφα παρτέρια με πολύχρωμα λουλούδια, πάντα περιποιημένα. Χωρίς κλιματιστικά και κεραίες στα κτίρια, αλλά με λειτουργικούς ποδηλατοδρόμους και κατατοπιστικές πινακίδες σε πολλά σημεία υποδεικνύοντας διαδρομές και μνημεία. Χωρίς σκουπίδια. Στόχοι του Σχεδίου Διαχείρισης Το Σχέδιο Διαχείρισης στοχεύει στην παροχή συστηματικών κατευθυντήριων γραμμών για τη διατήρηση όλων των στοιχείων πολιτιστικής κληρονομιάς στην Παλιά Πόλη της Κέρκυρας. Αυτή η εκτεταμένη έρευνα περιλαμβάνει: Προστασία και ενίσχυση του υφιστάμενου αρχιτεκτονικού πλούτου, των οχυρώσεων, της χαρακτηριστικής αρχιτεκτονικής της πόλης και του φυσικού περιβάλλοντος, Δημιουργία προϋποθέσεων για καλύτερη κατανόηση του μνημειακού χαρακτήρα της τοποθεσίας και της χρήσης της ως εκπαιδευτικού πόρου Στήριξη της τοπικής κοινότητας ως προς την πολιτιστική, κοινωνική και οικονομική βιωσιμότητά της. Επιδιώξεις του Σχεδίου Διαχείρισης Αποτελούν: α. Η παράδοση ενός βιώσιμου και εφικτού σχεδίου για το Μνημείο β. Η διασφάλιση των μέσων προκειμένου η Εξέχουσα Παγκόσμια Αξία του Μνημείου να γίνει κατανοητή, να προωθηθεί και να συντηρηθεί από τους κατοίκους, τους επισκέπτες και τους ενδιαφερόμενους φορείς ώστε να διατηρηθεί το κύρος της Παγκόσμιας Κληρονομιάς. γ. Η προστασία και διατήρηση της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας καθώς και της σύγχρονης πόλης στην κατάσταση που επάξια πρέπει να έχουν ως Μνημείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς και η διερεύνηση τρόπων αξιοποίησής του δ. Η βελτίωση της λειτουργίας της αστικής υποδομής και της φυσικής πρόσβασης προκειμένου να καταστεί ευκολότερο για τους κατοίκους και τους επισκέπτες να απολαύσουν και να κατανοήσουν το Μνημείο. ε. Η προώθηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων για όλους τους εμπλεκόμενους και η διασφάλιση ότι θα ληφθούν υπόψη τα αποτελέσματα της έρευνας και της τεκμηρίωσης ώστε να λαμβάνονται αποφάσεις με πλήρη γνώση των πραγμάτων. στ. Η ενίσχυση της ευαισθητοποίησης των πολιτών και η συμμετοχή του κοινού στην εφαρμογή του Σχεδίου Διαχείρισης για την Παλιά Πόλη της Κέρκυρας ζ. Η προστασία του δημοσίου συμφέροντος και η ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με την κληρονομιά της Κέρκυρας και ο συντονισμός εναρμονισμένων πρακτικών για αφύπνιση του ενδιαφέροντος σχετικά με τη διαχείριση του Μνημείου σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. 17

18 1 Η ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΜΝΗΜΕΙΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ UNESCO 18

19 1. Η ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΜΝΗΜΕΙΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ UNESCO 1.1. Το Μνημείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς Η «Παλιά Πόλη της Κέρκυρας», η οποία εντάχθηκε στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς το 2007, αναγνωρίζεται ως τοποθεσία Εξέχουσας Παγκόσμιας Αξίας για το αστικό και λιμενικό συγκρότημα της, όπου κυριαρχούν τα φρούρια Ενετικής προέλευσης, τα οποία αποτελούν ένα αρχιτεκτονικό παράδειγμα ξεχωριστής παγκόσμιας αξίας τόσο ως προς την αυθεντικότητα, όσο και ως προς την ακεραιότητά τους Η γενική διαμόρφωση των οχυρώσεων έχει διατηρηθεί και εμφανίζει ίχνη της Ενετικής κατοχής, συμπεριλαμβανομένου του Παλαιού Φρουρίου και του Νέου Φρουρίου, αλλά κυρίως παρεμβάσεις από τη Βρετανική περίοδο. Η εγγραφή του μνημείου στον κατάλογο της Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς WHC- 07/31.COM/8B, σελ. 25, αντιστοιχεί στο σύνολο των αποτελεσμάτων των εργασιών κατά το 19 ο και 20 ο αιώνα. Η αυθεντικότητα και ακεραιότητα του αστικού ιστού είναι κυρίως χαρακτηριστικές μιας νεοκλασικής πόλης Η Παλιά Πόλη της Κέρκυρας βρίσκεται στο νησί Κέρκυρα, το οποίο είναι τοποθετημένο γεωγραφικά απέναντι από τις δυτικές ακτές της Αλβανίας και της Ελλάδας. Είναι ένα αρχαίο μνημείο, το οποίο βρισκόταν σε στρατηγική θέση, στην είσοδο της Αδριατικής Θάλασσας. Οι οχυρώσεις της Κέρκυρας σχεδιάστηκαν από γνωστούς της εποχής Βενετούς μηχανικούς και επί τέσσερις αιώνες χρησιμοποιήθηκαν για να περιφρουρήσουν τα εμπορικά θαλάσσια συμφέροντα της Δημοκρατίας της Βενετίας εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στο πέρασμα του χρόνου, οι οχυρώσεις χρειάστηκε να επιδιορθωθούν και μερικώς να ξαναχτιστούν αρκετές φορές, με πιο πρόσφατες τις παρεμβάσεις υπό τη Βρετανική διακυβέρνηση τον 19 ο αιώνα. Το μεγαλύτερο μέρος του συμπλέγματος των νεοκλασικών κτηρίων της Παλιάς Πόλης χρονολογείται από την Βενετική περίοδο, ενώ μέρος του κατασκευάστηκε μετέπειτα. Υπό την κατοχή των Βυζαντινών και τις επεκτατικές εκστρατείες των Νορμανδών, «λαοί του Βορρά» σκόπευαν να διεισδύσουν στην Ανατολή, η αποτελεσματική Βενετική διοίκηση άφησε ανέγγιχτο το λαβυρινθώδες ρυμοτομικό σχέδιο που εμφανίζει όλα τα χαρακτηριστικά μιας μεσαίου μεγέθους πόλη της Μεσογείου. Αυτή η βάση διατήρησε το βυζαντινό σύστημα της ιδιοκτησίας αλλά σεβάστηκε την εβραϊκή κοινότητα της πόλης, το γαλλικό Διαφωτισμό, και κατέρρευσε κοινωνικές δομές αιώνων, την βρετανική επεκτατική διοίκηση, που κάλυπτε τον μεσαιωνικό χαρακτήρα της πόλης με τη νεοκλασική όψη που παρουσιάζει σήμερα. 1.2 Η σημασία του Μνημείου Σε αυτό το κεφάλαιο του Σχεδίου Διαχείρισης προσδιορίζεται η πολιτιστική σημασία του ενταγμένου Μνημείου, με βάση τις αξίες πολιτιστικής κληρονομιάς που ορίζονται στα κριτήρια ένταξης της Επιτροπής Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Εκτιμήθηκαν επίσης, οι υπάρχουσες αξίες σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο Η Επιτροπή Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, έχοντας εξετάσει τα έγγραφα WHC-07/31.COM/8B και WHC-07/31.COM/INF.8B.1, συμπεριέλαβε την Παλιά Πόλη της Κέρκυρας, Ελλάδα στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, με βάση το Κριτήριο (iv) ΚΡΙΤΗΡΙΟ iv: ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΝΑ ΕΞΕΧΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΚΑΠΟΙΟΥ ΕΙΔΟΥΣ ΚΤΗΡΙΟΥ, ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ Ή ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ Ή ΤΟΠΙΟΥ, ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΚΑΤΑΔΕΙΚΝΥΕΙ: (α) ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ /Α ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ και υιοθέτησε την παρακάτω δήλωση σχετικά με την «Εξέχουσα Παγκόσμια Πολιτιστική Αξία»: «Το σύνολο των οχυρώσεων και η Παλιά Πόλη της Κέρκυρας βρίσκονται σε στρατηγικό σημείο, στην είσοδο της Αδριατικής Θάλασσας. Ιστορικά, οι ρίζες τους φτάνουν μέχρι τον 8ο αιώνα π.χ. και τη Βυζαντινή περίοδο. Έχει λοιπόν, δεχτεί ποικίλες επιρροές και μείγμα διαφορετικών ανθρώπων. Από τον 15ο αιώνα και για τέσσερις περίπου αιώνες, η Κέρκυρα ήταν κάτω από την κυριαρχία των Βενετών, ενώ μετά ακολούθησαν 19

20 Γαλλικές, Βρετανικές και Ελληνικές κυβερνήσεις. Σε πολλές περιπτώσεις, χρειάστηκε να προασπίσει την Ενετική θαλάσσια Αυτοκρατορία εναντίον του Οθωμανικού στρατού. Η Κέρκυρα ήταν ένα καλά μελετημένο παράδειγμα της οχυρωματικής αρχιτεκτονικής, που σχεδιάστηκε από τους αρχιτέκτονες Sanmicheli, και απέδειξε την αξία του μέσα από την πρακτική του πολέμου. Η Κέρκυρα έχει μια ιδιαίτερη ταυτότητα, η οποία αντανακλάται στο σχεδιασμό του συστήματος της οχύρωσης και στο νεοκλασικό κτιριακό δυναμικό της. Ως τέτοια, μπορεί να τοποθετηθεί δίπλα σε άλλες σημαντικές Μεσογειακές οχυρωμένες πόλειςλιμάνια». Η συνολική μορφή των οχυρώσεων έχει διατηρηθεί και αποτυπώνει εμφανώς τα ίχνη της Ενετοκρατίας, συμπεριλαμβανομένου του Παλαιού και Νέου Φρουρίου, αλλά κυρίως των σημαντικών παρεμβάσεων από τη Βρετανική περίοδο. Η σημερινή μορφή του συνόλου προκύπτει από τις εργασίες που έγιναν τον 19ο και τον 20ο αιώνα. Η αυθεντικότητα και ακεραιότητα του αστικού ιστού είναι παρόμοιες με αυτές που χαρακτηρίζουν μια νεοκλασική πόλη Η κατανόηση της πλήρους σημασίας και των πολιτιστικών αξιών της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας είναι η βάση για τη λήψη τεκμηριωμένων και αποτελεσματικών αποφάσεων διαχείρισης, και ως εκ τούτου, η αξιολόγηση αυτή αποτελεί θεμελιώδες τμήμα του Σχεδίου Διαχείρισης. Η αξιολόγηση εξασφαλίζει καταρχάς ότι η εξέχουσα παγκόσμια πολιτιστική αξία του Μνημείου προστατεύεται έτσι ώστε να κληροδοτηθεί ακέραια στις επόμενες γενιές και, κατά δεύτερον, ότι το Μνημείο βρίσκεται υπό σωστή διαχείριση, στο ευρύτερο πλαίσιο της ύπαρξής του ως μια πόλη. 1.3 Αυθεντικότητα και Ακεραιότητα Η Παλιά Πόλη της Κέρκυρας εγγράφηκε ως Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, με το επιχείρημα ότι πληροί το κριτήριο iv. Η αυθεντικότητα και η ακεραιότητα του οχυρωματικού συνόλου της Κέρκυρας διευκολύνει την πιστοποίηση της εξέχουσας παγκόσμιας αξίας του. Το ακόλουθο κείμενο προέρχεται από το ΣΔ και την αξιολόγηση του ICOMOS Η Παλιά Πόλη της Κέρκυρας είναι ένα οχυρωμένο λιμάνι της Μεσογείου που διατηρεί τα ίχνη της Ενετοκρατίας, όπως το Παλαιό και το Νέο Φρούριο, αλλά κυρίως της περιόδου της Αγγλοκρατίας Τα αυστηρά νομικά μέτρα που θεσπίστηκαν μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, και ο χαρακτηρισμός της Παλιάς Πόλης ως προστατευμένο πολιτιστικό μνημείο, το 1967, αποτέλεσαν τη βάση για τον έλεγχο οποιοδήποτε αλλαγών σε αυτήν και τη δυνατότητα να διατηρηθεί η ακεραιότητά της. Κατά τη διάρκεια της περιόδου της Αγγλοκρατίας, τρία οχυρά διατηρήθηκαν: το Παλαιό Φρούριο, το Νέο Φρούριο και το μικρό νησί του Βίδου. Το σχέδιο των Βρετανών προέβλεπε την κατεδάφιση όλων των δυτικών οχυρών και προέβησαν σε αυτή της νοτιοδυτικής πλευράς (Πόρτα Ρεμούντα) το 1837, ενώ ισοπέδωσαν και το οχυρό του Σωτήρος το 1938, όπου χτίστηκαν οι φυλακές. Στο Παλαιό και Νέο Φρούριο, οι Βρετανοί παρενέβησαν στην εσωτερική αναδιάρθρωση και σε κάποιες νέες προσθήκες Η συνολική μορφή των οχυρώσεων έχει διατηρηθεί. Παρ 'όλα αυτά, όπως και οι περισσότερες οχυρώσεις, παρομοίως και η Κέρκυρα έχει αντιμετωπίσει πολλές σοβαρές στρατιωτικές επιθέσεις, που προκάλεσαν την καταστροφή, την κατεδάφιση και την ανοικοδόμησή τους. Οι παρεμβάσεις του 19ου αιώνα και η ανοικοδόμηση μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, στην πραγματικότητα μείωσαν την ιστορική συνάφεια του οικοδομήματος. Μόνο ένα σχετικά μικρό μέρος των δομών χρονολογείται από την περίοδο της Ενετοκρατίας Η Κέρκυρα αναπτύχθηκε από μια μικρή βυζαντινή πόλη σύμφωνα με το αστικό πρότυπο της Δύσης, το παρατηρείται σε όλες τις εκφάνσεις του πολιτισμού της καθώς και στη δομή και τη μορφή της πόλης. Η Παλιά Πόλη της Κέρκυρας καταλαμβάνει σήμερα την ίδια περιοχή με την αρχαία πόλη, το συνολικό σχεδιασμό της οποίας εξακολουθεί να αντικατοπτρίζει, με τις δύο οχυρώσεις, τον ανοιχτό χώρο της Σπιανάδας, καθώς και με τον συμπαγή αστικό πυρήνα με τις διάφορες συνοικίες και δρόμους. Αυτός ο αστικός ιστός έχει διαμορφωθεί ανά τους αιώνες από κατεδαφίσεις και ανοικοδομήσεις που υπαγόρευαν ανάγκες του στρατιωτικού τομέα. Τον 19ο αιώνα, οι Βρετανοί ήταν οι πρώτοι που ξεκίνησαν τη διάλυση του πολύπλοκου Ενετικού αμυντικού συστήματος, η κλίμακα του οποίου απεικονίζεται ευρέως σε πολλούς χάρτες που υπάρχουν ακόμη. Το βρετανικό παράδειγμα ακολούθησε η ελληνική κυβέρνηση μετά το 1864 από την ελληνική κυβέρνηση. 20

21 1.3.6 Περίπου το 70% των κτηρίων πριν από τον 20ο αιώνα, χρονολογούνται από την Βρετανική περίοδο. Στην Κέρκυρα, όπως γινόταν και σε πολλές άλλες οχυρώσεις, δεν υπήρχαν μεγάλα ανοίγματα. Μερικές κατοικίες υπέστησαν περαιτέρω τροποποιήσεις τον 20ο αιώνα, όπως την προσθήκη ενός επιπλέον ορόφου Ο βομβαρδισμός κατά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο κατέστρεψε σπίτια και κτίρια στην Παλιά Πόλη, ιδιαίτερα στο δυτικό τμήμα, όπου ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα έχουν καταστραφεί. Τα ερειπωμένα κτίρια αντικαταστάθηκαν μερικώς από νέες κατασκευές, στις δεκαετίες του 1960 και Οι παρεμβάσεις αυτές αντιπροσωπεύουν μια ιδιαίτερη ιστορική συγκυρία και εκφράζουν τις αισθητικές αντιλήψεις της εποχής τους, καθώς απόλυτα ξεχωρίζουν από τα προηγούμενα κτήρια. Η πληθώρα αρχείων σχετικά με την παλιά μορφή της πόλης παρείχε τεκμηρίωση για τις παρεμβάσεις που έχουν υποστεί τα σημερινά κτίρια Οι οχυρώσεις της Κέρκυρας και οι ιστορικές πόλεις έχουν υποστεί τις καταστροφικές συνέπειες διαφόρων πολέμων. Η σημερινή μορφή του συνόλου προκύπτει από τις εργασίες του 19ου και 20ου αιώνα, παρόλο που βασίστηκε εξ ολοκλήρου στο σχεδιασμό των προηγούμενων φάσεων, ιδίως κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας Το ICOMOS θεωρεί ότι το σύνολο των οχυρώσεων της Κέρκυρας παραμένει αυθεντικό, παρά τις αλλοιώσεις που έχει υποστεί, λόγω της στρατηγικής σημασίας του ως στρατιωτικό σημείο. Έχει εμπλακεί σε πολλές συγκρούσεις μεταξύ της Δύσης και της Ανατολικής Μεσογείου από τον 15ο έως τον 20ο αιώνα. Έχει ανοικοδομηθεί πολλές φορές, και τροποποιηθεί ώστε να ανταποκριθεί στα συνεχώς νέα όπλα επίθεσης και στις αμυντικές αρχές που έφερναν διαδοχικά οι Βενετοί και τους Βρετανοί. Η ακεραιότητα του οχυρωματικού συνόλου όπως διασώζεται σήμερα, είναι ικανοποιητική όσον αφορά την παρουσίαση της εξέχουσας πολιτιστικής αξίας του Το ICOMOS θεωρεί ότι η αστική περιοχή της Κέρκυρας είναι αντιπροσωπευτική της ιστορίας μιας πόλης που συνδέεται άρρηκτα με τη δομή φρουρίων και προμαχώνων. Ωστόσο, το Διεθνές Συμβούλιο κρίνει ότι η αυθεντικότητα και η ακεραιότητα του αστικού ιστού της είναι κυρίως εκείνες μιας νεοκλασικής πόλης Συνολικά, η παλιά πόλη της Κέρκυρας, διεθνώς αναγνωρισμένη, αντιπροσωπεύει σήμερα ένα μοναδικό πολιτιστικό σύνολο, υψηλής αισθητικής αξίας. Ο μοναδικός της χαρακτήρας : αναγνωρίζεται στη δομή και τη μορφή της πόλης, την κοινωνική και πολιτιστική της ζωή, αναπτύχθηκε διαχρονικά από την όσμωση χαρακτηριστικών από δυο κόσμους της Μεσογείου: την Ανατολή και τη Δύση, και διατηρήθηκε ζωντανός και αναλλοίωτος σε σημαντικό βαθμό μέχρι σήμερα. 1.4 Η σύγχρονη πόλη Η Πόλη της Κέρκυρας έχει παραμείνει, στο διάβα των αιώνων, ένας ζωντανός οργανισμός. Η εικόνα που παρουσιάζει σήμερα, μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένα ιστορικό γράφημα που απεικονίζει τα διαφορετικά στάδια ανάπτυξής της και τη δημιουργική συνύπαρξη των πολιτισμών που την είχαν υπό την κατοχή τους, σε διάφορες χρονικές περιόδους. Κατά τη διάρκεια αυτού του ιστορικού ταξιδιού, το παρελθόν υπήρξε πάντα σε συνεχή διάλογο με τη σύγχρονη ζωή, όπου η πόλη μεταμορφωνόταν, εξαπλωνόταν και προσαρμοζόταν στο σύγχρονο τρόπο σκέψης Η Παλιά Πόλη της Κέρκυρας, είναι σήμερα το «ιστορικό κέντρο» μιας ευρύτερης αστικής περιφερειακής ενδοχώρας στα ΝΔ της Παλιάς Πόλης με συνολικό πληθυσμό (Απογραφή 2011). Αποτελεί το διοικητικό, κοινωνικό και οικονομικό κέντρο, της των γύρω περιοχών και κατέχει σημαντική θέση στα Ιόνια Νησιά, καθώς και στη δυτική Ήπειρο, που βρίσκεται απέναντι στην ηπειρωτική Ελλάδα. Παράλληλα αποτελεί ένα διεθνή τουριστικό προορισμό προσελκύοντας περίπου επισκέπτες ετησίως, κυρίως το καλοκαίρι. Τοποθετημένη ακριβώς απέναντι από όπου ξεκινούν οι Εθνικοί αυτοκινητόδρομοι, Εγνατία Οδός και Ιόνια Οδός, και συνδεδεμένη ακτοπλοϊκά, απευθείας με την Ιταλία και αεροπορικά με τις περισσότερες Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, είναι σήμερα, όπως υπήρξε ανέκαθεν: μια πόλη σταυροδρόμι ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση, Βορρά και Νότο. Μέσα στις σημερινές συνθήκες, προσπαθεί να αποφασίσει για την καλύτερη κατεύθυνση που πρέπει να πάρει με σκοπό την μελλοντική της ισορροπημένη ανάπτυξη Έχοντας υπόψη όσα προαναφέρθηκαν, η προστασία και βελτίωση της πολιτιστικής κληρονομιάς παραμένει παράγοντας θεμελιώδους σημασίας. Ο υπάρχων πολιτισμός χρειάζεται να συντηρηθεί και να αναδειχθεί, όχι μόνο για λόγους ιστορικού συναισθηματισμού, αλλά για τη διασφάλιση προοπτικών 21

22 πραγματικής οικονομικής ανάπτυξης. Η τοπική κοινότητα, για άλλη μια φορά στην ιστορία της, χρειάζεται να ανατρέξει στο παρελθόν της για να μπορέσει να αντιμετωπίσει το μέλλον της, καθώς προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες. Επιπλέον, πολιτισμός και ανάπτυξη συνδέονται άρρηκτα και κυρίως αλληλεπιδρούν. Ακριβώς όπως η ανάπτυξη βασίζεται στον πολιτισμό, κατά τον ίδιο τρόπο και ο πολιτισμός, με σκοπό να παραμείνει ουσιαστικός σε βάθος χρόνου, εξαρτάται από τη σταθερότητα του τοπικού κοινωνικού πλαισίου. Πρόκειται για μια σταθερότητα που επιτυγχάνεται μόνο σε ένα περιβάλλον οικονομικής ανάπτυξης. 1.5 Το Σχέδιο Διαχείρισης Περιεχόμενα του Σχεδίου Διαχείρισης Το Σχέδιο Διαχείρισης περιγράφει το Μνημείο, εκθέτει τη σημαντικότητα και τις Παγκόσμιες Αξίες του Μνημείου, προσδιορίζει τις πιέσεις και τα θέματα, και τέλος, διατυπώνει ένα Σχέδιο Δράσης. Το Σχέδιο Διαχείρισης θέτει ένα πλαίσιο προστασίας και βιώσιμης διαχείρισης των πολιτιστικών αγαθών Τα θέματα και οι στόχοι που αναφέρονται στο Σχέδιο Διαχείρισης έχουν αναθεωρηθεί από τους εμπλεκόμενους φορείς, ώστε να καταγραφούν οποιεσδήποτε αλλαγές στις περιστάσεων όπως προέβλεπε το Σχέδιο Διαχείρισης Ο προσδιορισμός των θεμάτων του Σχεδίου Δράσης συμπεριλάμβανε όλους τους φορείς, θεσμικούς και μη, με σκοπό να εξασφαλιστεί η γενική συναίνεση της τοπικής κοινωνίας και κατ επέκταση, η προσδοκώμενη συμμετοχή τους σε όλα τα στάδια εφαρμογής του Σχεδίου Διαχείρισης. Γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής του Σχεδίου Διαχείρισης Τα όρια του Μνημείου συμπίπτουν με τα προηγούμενα όρια της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας, όπως είχαν οριστεί το 2006 μετά την παρέμβαση για επιμήκυνση της ζώνης προστασίας από το ICOMOS. Το Σχέδιο αναγνωρίζει ότι η Ζώνη Προστασίας αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για τη συντήρηση των κτηρίων που συμπεριλαμβάνονται στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Παρόλα αυτά, η ευρύτερη περιοχή, πέρα από αυτή την οριοθετημένη ζώνη, πρέπει εξίσου να ληφθεί υπόψη δεδομένου ότι επηρεάζει το Μνημείο. Αναγκαιότητα του Σχεδίου Διαχείρισης Από το 2005 με την εφαρμογή των νέων «Επιχειρησιακών Οδηγιών για την Εφαρμογή της Συνθήκης για την Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά», είναι επιβεβλημένη η ύπαρξη σχεδίου διαχείρισης για τα εγγεγραμμένα μνημεία στον Κατάλογο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Η Παλιά Πόλη της Κέρκυρας είναι ένα πολυσύνθετο μνημείο, με τη διαχείριση και την ιδιοκτησία να μοιράζονται σε πάρα πολλούς διαφορετικούς φορείς, δημόσιους και ιδιωτικούς. Ως εκ τούτου το σχέδιο διαχείρισης οφείλει να είναι ένα γενικό μέσο που να θεσπίζει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο και 22

23 δράση με σκοπό την προστασία, συντήρηση, χρήση και ανάπτυξη του Παγκόσμιου Μνημείου Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Επικαιροποίηση του Σχεδίου Το παρόν κείμενο «Προτάσεις για την επικαιροποίηση του Σχεδίου Διαχείρισης/Δράσης του Μνημείου UNESCO - Παλιά Πόλη της Κέρκυρας» για το Σχέδιο Διαχείρισης του Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς , αποτελεί την πρώτη αναθεώρηση του αρχικού Σχεδίου Διαχείρισης Το Σχέδιο Διαχείρισης για την Παλιά Πόλη της Κέρκυρας εκπονήθηκε με πρωτοβουλία του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, Παράρτημα Κέρκυρας και του πρώην Δήμου Κερκυραίων, από τους αρχιτέκτονες: Μαίρη Μητροπία, συντονίστρια της Προγραμματικής Σύμβασης για την Παλιά Πόλη της Κέρκυρας (ανάμεσα στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Υπουργείο Περιβάλλοντος, Πολεοδομικού Σχεδιασμού και Δημοσίων Έργων, του Υπουργείου Πολιτισμού, Οργανισμό Ρυθμιστικού Σχεδίου / ΔΕΠΟΣ Α.Ε. και του Δήμου Κερκυραίων) και Λεωνίδα Στανέλλο, συντονιστή της Προγραμματικής Σύμβασης για τις Οχυρώσεις (ανάμεσα στο Υπουργείο Πολιτισμού, το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων, τη Δημοτική Αναπτυξιακή Εταιρεία του Δήμου Κερκυραίων/ΑΝΕΔΚ και του πρώην Δήμου Κερκυραίων). Η προκαταρκτική προετοιμασία του Σχεδίου ανατέθηκε στους δύο αυτούς αρχιτέκτονες, οι οποίοι και κατάρτισαν το πρώτο προσχέδιο με βάση τα στοιχεία που συγκέντρωσαν για το Μνημείο, και την προσωπική τους εμπειρία ως συντονιστές προγραμματικών συμβάσεων ανάμεσα στη κεντρική και τοπική διοίκηση σχετικά με το ιστορικό κέντρο της πόλης και τις οχυρώσεις. Το Σχέδιο ακολουθεί τις κατευθυντήριες γραμμές, όπως παρουσιάζονται στο Bernard M. Feilden & Jukka Jokilehto, Management Guidelines for World Cultural Heritage Sites, ICCROM, Ρώμη, 1993 (CDROM of the best World Heritage Site Management Plans) και η δομή του Σχεδίου είχε εναρμονιστεί σύμφωνα με αυτό το μοντέλο. Το Σχέδιο Διαχείρισης είχε προετοιμαστεί «ως μια απόλυτη αναγκαιότητα της τοπικής κοινωνίας και ως προαπαιτούμενο για την κατάθεση αίτηση ένταξης στην UNESCO.Στόχος του ήταν να παρέχει συστηματική καθοδήγηση προς αντιμετώπιση όλων των σύνθετων προβλημάτων που συμπεριλαμβάνονται στην προστασία και ανάπτυξη της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας» Στην αρχική πρόταση υποψηφιότητας στην UNESCO, αναφέρεται ότι το πρώτο προσχέδιο του Σχεδίου Διαχείρισης κατατέθηκε προκειμένου να επιλεγούν οι επιτροπές των δύο αρμοδίων φορέων που θα ανελάμβαναν την προετοιμασία του (το ΤΕΕ/Τμήμα Κέρκυρας και τον πρώην Δήμο Κερκυραίων) και στη συνέχεια αναθεωρήθηκε και επεκτάθηκε. Μόλις το Σχέδιο έγινε αποδεκτό από τους δύο εν λόγω φορείς, παρουσιάστηκε στην τοπική κοινωνία (από ηλεκτρονικά και έντυπα μέσα ενημέρωσης), στα επαγγελματικά σωματεία και στις οργανώσεις κατοίκων) και εστάλη στο Υπουργείο Πολιτισμού (Διεύθυνση Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων), καθώς και σε άλλους φορείς που εμπλέκονταν στη διαχείριση του Μνημείου. Παράλληλα, προωθήθηκε στην Περιφέρεια Ιονίων Νήσων και στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση της Κέρκυρας για την έγκριση τους. Τέλος, μετά από εκτεταμένη διαβούλευση και συζήτηση, επικυρώθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο με αριθμό απόφασης No / Η σύνταξη των «Προτάσεων για την επικαιροποίηση του Σχεδίου Διαχείρισης/Δράσης του Μνημείου UNESCO - Παλιά Πόλη της Κέρκυρας» ήταν μια τριετής επίπονη διαδικασία στο πλαίσιο του έργου SUSTCULT, που περιέλαβε τη συμμετοχή των μελών της Συμβουλευτικής Επιτροπής SUSTCULT Κέρκυρα/Παλιά Πόλη και του ευρύτερου τοπικού δικτύου των κατοίκων, θεσμικών οργάνων, επιχειρηματικών σωματείων, επαγγελματιών στο τομέα των μεταφορών, φορέων συντήρησης μνημείων, τουριστικών ενώσεων και εκπαιδευτικών φορέων. Η αναθεώρηση του Σχεδίου Δράσης του 2006 προήλθε μετά από τέσσερις συναντήσεις με τους εμπλεκομένους φορείς, ένα τριήμερο εκπαιδευτικό σεμινάριο, τρεις μήνες δημόσιας διαβούλευσης, μια εκστρατεία για το Όραμα και μια ηλεκτρονική έρευνα κατά την οποία φορείς αξιολόγησαν θέματα, ζητήματα και δράσεις. Τον Μάιο 2013 ακολούθησε δημόσια διαβούλευση των «Προτάσεων για την επικαιροποίηση του Σχεδίου Διαχείρισης/Δράσης του Μνημείου UNESCO - Παλιά Πόλη της Κέρκυρας» τα αποτελέσματα της οποίας παρουσιάσθηκαν ολοκληρωμένα τον Οκτώβριο

24 2 Η ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ 24

25 2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 2.1. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΘΕΣΗΣ 1 Ονομασία : Παλιά Πόλη Κέρκυρας Χώρα : Ελλάδα Περιφέρεια : Ιονίων Νήσων Νομός (Περιφερειακή Ενότητα) : Κέρκυρας Γεωγραφικές Συντεταγμένες : Γεωγραφικό Μήκος : Ν Γεωγραφικό Πλάτος: Ε UTM / WGS 84 : Zone 34 NORTH Τετμημένη : Τεταγμένη : Σημείωση : Τριγωνομετρικό σημείο Παλαιού Φρουρίου (αριθμός σημείου : ) 2.2 ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ Τα πραγματικά όρια του Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς διαπιστώνονται, στον άξονα υπαρχόντων δρόμων που περιγράφουν τις οχυρώσεις της δυτικής και νότιας πλευράς, συγκεκριμένα των οδών Λοχαγού Βλάϊκου, Σταματίου Δεσύλλα και Ακαδημίας. Η επιφάνεια του Μνημείου είναι 70 εκτάρια και ουσιαστικά αποτελεί το «ιστορικό κέντρο», του πυρήνα της σύγχρονης πόλης, που συνολικά καλύπτει επιφάνεια 507 εκταρίων Το ενταγμένο Μνημείο στον Κατάλογο της UNESCO, αποτελείται από τα δύο φρούρια και την Παλιά Πόλη που βρίσκεται ανάμεσά τους και καταλαμβάνει έκταση επιφάνειας 70 εκταρίων. Η ζώνη προστασίας, με το νέο καθορισμό καλύπτει μια αστική περιοχή που είναι σχετικά ομοιογενής και μεγάλη. Περιλαμβάνει πολλά στοιχεία μιας νεοκλασικής πόλης, περιοχές πράσινου και τις πιο πρόσφατες επεκτάσεις της πόλης. Επίσης, σε αυτήν εντάσσονται αρχαία και βυζαντινά μνημεία, πολλοί αρχαιολογικοί χώροι ανασκαφής και μουσεία. Αποτελώντας ένα ομοιογενές σύνολο, η ζώνη προστασίας καταλαμβάνει έκταση συνολικής επιφάνειας 162 εκταρίων που όμως δεν συμπεριλαμβάνεται η παράκτια λωρίδα γης, που βρίσκεται στα βόρεια της και η οποία αποτελεί ιδιοκτησία του Δημοσίου. Αυτό το παράκτιο τμήμα είναι δημόσια περιουσία υπό τη δικαιοδοσία του Οργανισμού Λιμένος Κέρκυρας, ο οποίος εποπτεύεται από το Υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου. Οποιαδήποτε παρέμβαση για αλλαγή στην κτηριακή δομή, πρέπει να κατατίθεται προς έγκριση στις τοπικές αρχές και στις υπηρεσίες των Υπουργείων, συμπεριλαμβανομένου και του Υπουργείου Πολιτισμού. 1 Τα κεφάλαια 2.1,2.2,2.3 προέρχονται από το Σχέδιο Διαχείρισης καθώς και οι χάρτες στους οποίους αναφέρονται. 25

26 2.3 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ Η ολοκληρωμένη περιγραφή του Μνημείου, η αναφορά σε σημαντικά ιστορικά γεγονότα που το διαμόρφωσαν και η πλήρης ανάπτυξη όλων των πολιτιστικών στοιχείων που το συγκροτούν και αποδίδουν τον χαρακτήρα του αποτέλεσαν την τεκμηρίωση για την πρόταση ένταξής του στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς περιλαμβάνονται στο προηγούμενο Σχέδιο Διαχείρισης Η πόλη της Κέρκυρας σήμερα αποτελεί ένα ενιαίο πολεοδομικό συγκρότημα, συνολικής έκτασης 507 εκταρίων και πληθυσμού κατοίκων (απογραφή του 2011) που αναπτύσσεται νότια και δυτικά της ιστορικής πόλης και διαχωρίζεται από αυτήν με περιμετρικό δρόμο, που επεκτείνεται στο μεγαλύτερο μήκος του κατά μήκος της παλαιάς περιτείχισης. Η εικόνα των δύο τμημάτων της παλαιάς και της σύγχρονης πόλης, με σαφείς διαφοροποιήσεις, αποτυπώνουν στον χώρο τις συνθήκες και τις αντιλήψεις των εποχών που τις διαμόρφωσαν. Σήμερα πρέπει να συμβιώνουν και να αλληλοτροφοδοτούνται και να αξιοποιούν με τον καλύτερο τρόπο τις δυνατότητές τους για να καλύπτουν τις ανάγκες τους. Αυτή η κοινή πορεία δυο διαφορετικής προέλευσης στοιχείων, με κοινό σκοπό να προχωρήσουν στον 21ο αιώνα χωρίς απώλειες, σκιαγραφεί την σύγχρονη πρόκληση που περιμένει απάντηση Η Παλιά Πόλη της Κέρκυρας εντάχθηκε στον κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO το Τμήμα της μεταγενέστερης πόλης αποτελεί την ζώνη προστασίας του Μνημείου, εφ όσον συγκεντρώνει σημαντικά στοιχεία για την προέλευσή του. Είναι σημαντικό να διακρίνουμε στην εικόνα της παλιάς Πόλης σήμερα, τα χαρακτηριστικά που ορίζουν την ιστορικότητά της, ειδικά αυτής που διαμορφώθηκε στα χρόνια της Ενετοκρατίας και της Βρετανικής Προστασίας και μεταφέρονται, με μικρότερες ή μεγαλύτερες αλλοιώσεις έως τις μέρες μας. Αυτά συγκροτούν ένα μοναδικό πλέγμα πολιτιστικών αξιών, του οποίου η εμβέλεια υπερβαίνει των ορίων του τοπικού και εθνικού επιπέδου. Πολιτιστικά Αγαθά Τα πολιτιστικά αγαθά του προτεινόμενου Μνημείου μπορούν να θεωρηθούν ως το άθροισμα των παρακάτω στοιχείων, τα οποία, συνθέτουν την μοναδικότητά του: i. Παλαιό και Νέο Φρούριο ii. Οικιστική Δομή Δρόμοι iii. Υπαίθριοι Χώροι Πλατείες Πάρκα iv. Κτιριακή Υποδομή v. Πολιτισμικά Χαρακτηριστικά Η Παλιά Πόλη, όπως είναι σήμερα παρουσιάζει μία αμφιθεατρική διάταξη πυκνής μάζας σπιτιών, συμπιεσμένη ανάμεσα στα δύο Φρούρια. Αυτή η αρχιτεκτονική μάζα είναι το βασικότερο στοιχείο της, με μια ποικιλία διαφορετικών στοιχείων, που όμως δύσκολα ξεχωρίζουν. Στη συνέχεια του παρόντος εγγράφου, θα αποπειραθούμε αυτόν τον διαχωρισμό για να συμπεριληφθεί στο χωροταξικό σχεδιασμό της περιγραφής μας. i. Παλαιό και Νέο Φρούριο Χαρακτηριστικό οπτικό στοιχείο της πόλης αποτελεί η δίκορφη βραχώδης απόληξη της ανατολικής πλευράς, που ως "νήσος εν τη νήσω", ελέγχει περισκοπικά το θαλάσσιο πέρασμα. Διακρίνονται ανέπαφες οι επιβλητικές βενετικές οχυρώσεις, που συγκρατούν σε τρία διαμορφωμένα επίπεδα τα, λιτά και ογκώδη μεταγενέστερα κτίρια της αγγλικής περιόδου. Το Παλαιό Φρούριο στεγάζει σήμερα διάφορα γραφεία και δημόσιες υπηρεσίες, καθώς και Σχολές του Ιονίου Πανεπιστημίου, ενώ λειτουργεί και ως ανοικτός μνημειακός χώρος. Στους υπαίθριους χώρους του πραγματοποιούνται μουσικές εκδηλώσεις κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. (βλ. Χάρτες 8 και 9 στο Παράρτημα του Σχεδίου Διαχείρισης ) Οι επιβλητικές οχυρώσεις του Νέου Φρουρίου δεσπόζουν στην βορειοδυτική πλευρά της Παλιάς Πόλης, πάνω από το Παλαιό Λιμάνι, προσφέροντας ανοικτή θέα της πόλης προς τα δυτικά. Παρά το ότι είναι μικρότερο σε μέγεθος από το Παλαιό Φρούριο καταφέρνει έναν ισότιμο διάλογο μαζί του. Παρέχεται η δυνατότητα ευχάριστης περιήγησης, μέσα από στοές και περάσματα, σε όλους τους χώρους του Φρουρίου (εκτός των υπόγειων στοών), ενώ συγχρόνως αποκαλύπτονται θαυμάσιες οπτικές της πέμπτης όψης της πόλης. (Χάρτες 10 και 11 στο Παράρτημα του Σχεδίου Διαχείρισης ). ii. Οικιστική Δομή Δρόμοι 26

27 Η οικιστική δομή της παλιάς πόλης είναι αυτή που συγκροτήθηκε κατά το μακροχρόνιο ύστερο μεσαιωνικό παρελθόν της και με ελάσσονες αλλοιώσεις, μεταφέρεται έως σήμερα. Ο δομημένος χώρος χωρίζεται σε τρεις μεγάλους τομείς, που υποδιαιρούνται σε συνολικά δέκα επιμέρους ενότητες (συνοικίες), εκ των οποίων η καθεμία έχει διαφορετική πολεοδομικό σχεδιασμό. Η κάθε συνοικία, οφείλει το όνομά της στην εκκλησία της περιοχής της και έχει τη δική της πλατεία που αποτελεί το κέντρο της τοπικής ζωής. Η διάταξη των πολεοδομικών ενοτήτων αποτυπώνεται στον χάρτη 12 στο Παράρτημα του Σχεδίου Διαχείρισης Το οδικό δίκτυο παραμένει έως σήμερα ίδιο με εκείνο που είχε ορίσει ο αμυντικός σχεδιασμός της άλλοτε περιτειχισμένης πόλης. Ακολουθώντας την μορφολογία του εδάφους, οι δρόμοι γίνονται συχνά ανηφορικοί, με σκάλες, ράμπες, θολωτά περάσματα, σχεδόν ποτέ ευθύγραμμοι, με επάλληλα μικρά πλατώματα. Το οδικό δίκτυο παρουσιάζεται στον χάρτη 13 στο Παράρτημα του Σχεδίου Διαχείρισης iii. Ελεύθεροι Χώροι Πλατείες Πάρκα Το ένα τρίτο της επιφάνειας του ιστορικού κέντρου καταλαμβάνει ο ανοικτός χώρος της Σπιανάδας, μεταξύ Παλαιού Φρουρίου και δομημένης περιοχής ο οποίος επεκτάθηκε για αμυντικούς λόγους. και πήρε το σημερινό του μέγεθος το Χρησιμοποιήθηκε αρχικά σαν βασικός χώρος λειτουργιών της μεσαιωνικής πόλης (αγορά el bazaro), πήρε την τελική της μορφή το 19ο αιώνα. Στην κεντρική περιοχή της παλιάς πόλης οι σημαντικότερες πλατείες αποτελούν η πλατεία Δημαρχείου και η πλατεία Ηρώων, παρακείμενη με το πλάτωμα μπροστά από την εκκλησία του Αγ. Σπυρίδωνα, πολιούχου της πόλης. Οι ανοικτοί χώροι του ιστορικού κέντρου παρουσιάζονται στον χάρτη 13 στο Παράρτημα του Σχεδίου Διαχείρισης Εκτός από τα κτίρια της ενετοκρατίας υπάρχει ένας αριθμός κτιρίων που χτίστηκε στο μικρό διάστημα , πολλά κτίρια που ανήκουν στην περίοδο της Αγγλικής Προστασίας και ορισμένα κτίρια των πρώτων δεκαετιών μετά την Ένωση με την Ελλάδα (1864) και της περιόδου περί το Από μορφολογική άποψη και λόγω των εκάστοτε ιστορικών συνθηκών, οι επικρατέστεροι αρχιτεκτονικοί ρυθμοί υπήρξαν: μανιερισμός, μπαρόκ, νεοκλασικισμός, και αργότερα υπήρξαν κατασκευές με στοιχεία Art Nouveau ή του όψιμου αθηναϊκού αστικού κλασικισμού. Η χρονολόγηση των κτιρίων του ιστορικού κέντρου παρουσιάζεται στον χάρτη 14 του συνοδευτικού τεύχους του Σχεδίου Διαχείρισης Αρχιτεκτονική Δημόσιων Κτηρίων Τα δημόσια κτίρια της ενετοκρατίας, έχουν την σφραγίδα κατασκευών υψηλής ποιότητας γιατί έχουν μελετηθεί και κατασκευαστεί από αρχιτέκτονες και συνήθως τεχνίτες που έστελνε η Βενετία. Τα σημαντικότερα κτίρια της πόλης πλαισίωναν την σημερινή πλατεία Δημαρχείου: Η Καθολική Μητρόπολη του Αγ. Ιακώβου,η κατοικία του Καθολικού Αρχιεπισκόπου (ανακατασκευή 1754) και η Loggia Nobilei ( ), η οποία μετατράπηκε σε θέατρο τον 18ο αιώνα (Teatro San Giacomo), ενώ από τις αρχές του 20ου αιώνα στεγάζει το Δημαρχείο της πόλης Οι περίοδοι γαλλικής κατοχής και βρετανικής προστασίας, αν και επέφεραν ελάχιστες επιπτώσεις στο πολεοδομικό σχέδιο της πόλης, άφησαν σε σημαντικό βαθμό τη σφραγίδα τους στον αρχιτεκτονικό χαρακτήρα της. Το οικοδομικό συγκρότημα της Σπιανάδας, τα Βόλτα ή "Liston", με την κομψή κιονοστοιχία του, είναι η κύρια μαρτυρία για το πέρασμα των Γάλλων. Η σφραγίδα της περιόδου της αγγλικής προστασίας είναι πολύ πιο έντονη καθώς τότε χτίστηκαν πλήθος κτιρίων, ιδιωτικών και επίσημων εισάγοντας το ρεύμα του κλασικισμού στο χώρο Από το 1830 όμως μια σειρά ελλήνων αρχιτεκτόνων και μηχανικών αναλαμβάνει την αρχιτεκτονική των επίσημων κτιρίων. Ο αρχιτέκτονας που έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτόν τον τομέα είναι ο Κερκυραίος Ιωάννης Χρόνης, από τους πρώτους τεχνικούς επιστήμονες, ο οποίος και ανέλαβε όλα τα μεγάλα, με κοινωνική σκοπιμότητα, κτίρια της πόλης Η αποκοπή του νησιού από την Βυζαντινή παράδοση από τον 13ο αιώνα, τα 100 χρόνια της Ανδηγαυικής κατάκτησης και στη συνέχεια η επαφή με τη Βενετία για τέσσερις αιώνες, έδωσαν στις ξένες επιδράσεις, τον κυρίαρχο ρόλο στην εκκλησιαστική αρχιτεκτονική του νησιού. Το είδος που επικράτησε στα Ιόνια νησιά, ήταν τελικά της μονόκλιτης ξυλόστεγης και σπάνια της τρίκλιτης βασιλικής. Οι συνθήκες επίσης οδήγησαν στη γέννηση μιας ξεχωριστής σχολής, αυτήν της Επτανησιακής τέχνης Οι περισσότερες από τις εκκλησίες που διατηρούνται σήμερα χτίστηκαν κατά τον 16ο και 17ο αιώνα και ακολουθούν τα αναγεννησιακά και μανιεριστικά κυρίως πρότυπα. Ανάμεσά τους το είδος της 27

28 μονόκλιτης βασιλικής εμφανίζεται αρκετές φορές με την ιδιοτυπία ενός περιμετρικού διαδρόμου σε σχήμα Π ("εξωνάρθηκα"). Άλλο χαρακτηριστικό των κερκυραϊκών ναών είναι ότι συνδυάζονται πάντοτε με την κατοικία του ιερέα, που μπορεί να είναι ενωμένη με τον κύριο όγκο τους ή να είναι ανεξάρτητο μονώροφο ή διώροφο πρόσκτισμα. Αστική Αρχιτεκτονική Τα κερκυραϊκά αστικά σπίτια της βενετοκρατίας ήταν είτε πολυώροφα τύπου πολυκατοικίας με 3 συνήθως ορόφους, είτε σπανιότερα μονοκατοικίες με ένα ή περισσότερους ορόφους, ενώ τα αρχοντικά (μεγάλα σπίτια των αριστοκρατών και των εύπορων) ήταν συνήθως διώροφα. Τα κτίρια σχημάτιζαν συνεχή μέτωπα στους δρόμους, με ελάχιστες εξαιρέσεις αυλών ή κήπων και τα περισσότερα απ αυτά χτίστηκαν σε οικόπεδα με μικρό εμβαδόν και με κάλυψη σχεδόν 100% Τα βασικά υλικά δομής των Κερκυραϊκών κτιρίων είναι πέτρα, τούβλα και ξύλο. Από τα λατομεία του νησιού βγαίνει μια σκληρή ασβεστολιθική πέτρα λευκή και κοκκινωπή. Υπάρχουν επίσης λατομεία όπου βγαίνει ένα αμμώδες κιτρινωπό πέτρωμα και ένας κοκκινωπός πωρόλιθος. Στο νησί υπάρχει επίσης άμμος, άργιλος κ.λπ. σε μεγάλη ποσότητα, δηλαδή αφθονία υλικού για την κατασκευή τούβλων και κεραμιδιών. v. Πολιτισμικά Χαρακτηριστικά Οι συσσωρευμένες από την αρχαιότητα αξίες της, έδωσαν πάντα στην πόλη μια εξαιρετική αίγλη που ανέκαθεν θεωρούταν και θεωρείται ακόμα ως ένα κυρίαρχο κέντρο για την ευρύτερη περιοχή Πρωτεύουσα του Ιονίου Κράτους από τις αρχές του 19 ου αιώνα, έδρα ελληνικής Νομαρχίας από το 1864, έδρα ευρύτερης διοικητικής περιφέρειας της Ελλάδας από την δεκαετία του Σε αυτήν την πόλη ιδρύθηκε το πρώτο ελληνικό πανεπιστήμιο το 1825 και σήμερα φιλοξενεί το Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Σε αυτήν εδρεύουν γραφεία της αρχαιολογικής υπηρεσίας, καθώς και πολλά μουσεία Κυρίως όμως παραμένει ένα ζωντανό και ανθεκτικό διοικητικό κέντρο, με σημασία για την ευρύτερη περιοχή των Ιονίων Νήσων και της δυτικής Ηπείρου. Τοποθετημένη ακριβώς απέναντι από το σημείο απόληξης της Εγνατίας και της Ιόνιας Οδού, αντιπροσωπεύει και σήμερα μια πόλη σταυροδρόμι. Αποτελεί επίσης, τουριστικό προορισμό εκατομμυρίων ανθρώπων, καθώς και σημείο συνάντησης ομάδων που την επιλέγουν ως χώρο διοργάνωσης συνεδρίων Ο συνθετικός χαρακτήρας της Κέρκυρας, η έλλειψη κάθε είδους εθνικών ή θρησκευτικών διενέξεων και η ανύπαρκτη εγκληματικότητα, καθιστούν την πόλη ως ένα θετικό σημείο αναφοράς, της ευρύτερης περιοχής. Το φαινόμενο βεβαίως, έρχεται από πολύ μακριά μέσα στο χρόνο, αφού από την προϊστορική εποχή το νησί υπήρξε χώρος εγκατάστασης πληθυσμών από την Ελλάδα, την Ιλλυρία, την Ιταλία και αλλού Η θέση της πόλης στο Ομηρικό έπος, αναδεικνύει την Κέρκυρα ως το μόνο λιμάνι καταφύγιο που συναντά ο Οδυσσέας. Είτε οι κάτοικοί του ήταν Ιλλυριοί και Λιβυρνοί, όπως τους αναφέρει ο Στράβωνας, είτε Κέρκυρες, όπως τους αναφέρει ο Αλκμάνας, το βέβαιο είναι ότι για τον ομηρικό κόσμο, το νησί ταυτιζόταν ήδη με μια σύνθεση συνύπαρξης Η πόλη υπήρξε πάντα τόπος καταφύγιο διαμέσου των αιώνων για τους Βυζαντινούς, Έλληνες, Αλβανούς και Σλάβους, Σουλιώτες και Ιταλούς επαναστάτες Χάρη στην ιστορία της και ίσως σε μια αγαθή τύχη, όλα τα παραπάνω αποτυπώθηκαν στην Κέρκυρα για να διατηρούν στη μνήμη τη δυνατότητα μιας ειρηνικής συνύπαρξης. Στην Κέρκυρα δεν υπάρχουν μνήμες διώξεων παρά μόνο καταφυγίων. 2.4 ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ Διαχείριση και προστασία Η παλιά πόλη της Κέρκυρας είναι η μόνη ιστορική πόλη αυτού του μεγέθους στην Ελλάδα που έχει παραμείνει σχεδόν αμετάβλητη μέχρι σήμερα, ως μια αυθεντική μαρτυρία για τις ιστορικές συνθήκες που τη δημιούργησαν. Οι πολιτιστικές αξίες της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Κέρκυρας αναγνωρίζονται από τις Ελληνικές αρχές και προστατεύονται βάσει της Υπουργικής Απόφασης B1/Φ33/29925/828/ του Υπουργείου Πολιτισμού (ΦΕΚ 512/II/ ), σύμφωνα με την οποία η 28

29 Παλιά Πόλη της Κέρκυρας ανακηρύχθηκε «ιστορικό διατηρητέο μνημείο» και θεσπίστηκαν υποχρεωτικοί κανονισμοί για την προστασία της Το 2006, η ευθύνη για την προστασία μοιράζεται σε αρκετά θεσμικά όργανα και σχετικά διατάγματα. Στα θεσμικά όργανα περιλαμβάνονται: το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού (υπουργική απόφαση του 1980), το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (προεδρικό διάταγμα του 1980) και το Δήμο Κέρκυρας (προεδρικό διάταγμα του 1981), ενώ στα σχετικά διατάγματα περιλαμβάνονται: η ελληνική νομοθεσία σχετικά με την ακτογραμμή των πόλεων και των νησιών γενικότερα, ο νόμος για την προστασία των αρχαιοτήτων και της πολιτιστικής κληρονομιάς εν γένει (n 3028/2002) και η δημιουργία μιας νέας ανεξάρτητης Διεύθυνσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων, το Ζώνη προστασίας έχει επίσης καθοριστεί. Οι πολιτικές με σκοπό την πρόληψη για την αποκατάσταση και ενίσχυση των οχυρώσεων και της ακρόπολης, έχουν οδηγήσει σε μια κοινώς αποδεκτή μέθοδο διατήρησης. Ωστόσο, πολλά έργα αναμένεται να ολοκληρωθούν ή να ξεκινήσουν. Για την περίοδο είχε ετοιμαστεί ένα Σχέδιο Διαχείρισης του Μνημείου, ενώ εγκρίθηκε και ένα αστικό σχέδιο δράσης το 2005 σε συνάρτηση με αυτό που είχε εγκριθεί για την ίδια περίοδο Με το Μνημόνιο Συνεργασίας που υπεγράφη τον Νοέμβριο του 2011 συστήθηκε ο Διαθεσμικός Διεπιστημονικός Φορέας, ο οποίος θα φέρει εις πέρας το Σχέδιο Διαχείρισης της Παλαιάς Πόλης της Κέρκυρας. Ο Φορέας Διαχείρισης απαρτίζεται από τους: Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού (ΥΠΠΟΤ), σήμερα Πολιτισμού και Αθλητισμού Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ), Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, Δήμο Κερκυραίων, σήμερα Δήμο Κέρκυρας Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων (ΤΑΠΑ). Εκτελεστικό Όργανο του Φορέα είναι η Επιστημονική Επιτροπή Παρακολούθησης, κατά το μέρος που αφορά στις αρμοδιότητες έκαστης συμβαλλόμενης Υπηρεσίας στη διαχείριση του πολιτιστικού αγαθού. Η διαχείριση σχετίζεται με τους παρακάτω τομείς: Α) Εντοπισμός, αξιολόγηση και άρση των κινδύνων που απειλούν το μνημείο (αναπτυξιακές πιέσεις, δόμηση, διαχείριση απορριμμάτων, κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, πρόβλημα στάθμευσης). Β) Σαφής και ιεραρχημένος προγραμματισμός με βραχυπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες δράσεις για τη βελτίωση της εικόνας της πόλης. Γ) Σύνταξη συγκεκριμένου και ιεραρχημένου Προγράμματος Αποκατάστασης και Ανάδειξης Μνημείων. Δ) Σύνταξη συγκεκριμένου και ιεραρχημένου Προγράμματος για τον Πολιτιστικό Τουρισμό. Ε) Σύνταξη σαφούς και ρεαλιστικού σχεδιασμού, εφαρμογής, παρακολούθησης και αξιολόγησης των προτεινόμενων δράσεων. Οι συμμετέχοντες στον Φορέα προτείνουν, χρηματοδοτούν και εκτελούν τα έργα στον τομέα αρμοδιότητάς τους βάσει προγράμματος, το οποίο καταρτίζεται και παρακολουθείται από την Επιτροπή Παρακολούθησης. Πέραν της Επιτροπής Παρακολούθησης του έργου, συγκροτείται και Νομικό Συμβούλιο, αποτελούμενο από δύο εκπροσώπους του ΥΠΠΟΤ και έναν από τον Δήμο Κερκυραίων, προκειμένου να στηρίξει το έργο της Επιτροπής Παρακολούθησης και την απρόσκοπτη εφαρμογή του Σχεδίου Διαχείρισης βάσει του Μνημονίου Συνεργασίας και να συνδράμει αποφασιστικά στην επίλυση κάθε σχετικής με την ερμηνεία ή τον τρόπο εφαρμογής του προγράμματος διαφορά που τυχόν θα προκύψει μεταξύ των Συμβαλλομένων. Το Μνημόνιο Συνεργασίας προβλέπεται να έχει δεκαετή διάρκεια με δυνατότητα ανανέωσης, ανάλογα με τις ανάγκες του έργου. Η Επιτροπή Παρακολούθησης του σώματος αποτελείται από 17 μέλη: 1. Το Δήμαρχο Κέρκυρας ως Πρόεδρο. Αναπληρωτής του Δημάρχου ορίζεται ο Αντιδήμαρχος Κέρκυρας, αρμόδιος για θέματα πολιτισμού. 2. Τον Προϊστάμενο της 21ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, αναπληρούμενο από τον νόμιμο αναπληρωτή του. 3. Τον Προϊστάμενο της Η Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων, αναπληρούμενο 29

30 από τον νόμιμο αναπληρωτή του. 4. Εκπρόσωπο της Η Δ/σης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων (ΔΒΜΑ) του ΥΠΠΟΤ, που ορίζεται μαζί με τον αναπληρωτή του από τον Υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού. 5. Εκπρόσωπο της Δ/σης Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων (ΔΑΒΜΜ) του ΥΠΠΟΤ, που ορίζεται μαζί με τον αναπληρωτή του από τον Υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού. 6. Εκπρόσωπο της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων (ΥΝΜΤΕ) Ιονίων Νήσων, αναπληρούμενο από τον νόμιμο αναπληρωτή του ή της Διεύθυνσης Νεώτερης και Σύγχρονης Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς (ΔΙΝΕΣΑΚ) μέχρι να λειτουργήσει η ΥΝΜΤΕ, που ορίζεται μαζί με τον αναπληρωτή του από τον Υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού. 7. Εκπρόσωπο του ΤΑΠ, που ορίζεται μαζί με τον αναπληρωτή του από το Δ.Σ. του ΤΑΠ Δύο εκπροσώπους του ΥΠΠΟΤ από τη Γενική Γραμματεία Τουρισμού, που ορίζονται μαζί με τους αναπληρωτές τους από τον Υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού. 10. Εκπρόσωπο της Δ/σης Πολεοδομικού Σχεδιασμού του ΥΠΕΚΑ, που ορίζεται μαζί με τον αναπληρωτή του από την Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. 11. Εκπρόσωπο της Δ/σης Ειδικών Έργων Αναβάθμισης Περιοχών του ΥΠΕΚΑ, που ορίζεται μαζί με τον αναπληρωτή του από την Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Δύο εκπροσώπους του Δήμου (ορίζονται από τον Δήμο) Δύο εκπροσώπους της Περιφέρειας (ορίζονται από την Περιφέρεια) Δύο εκπροσώπους ΤΕΚ (ορίζονται από το ΔΣ του ΤΕΚ). Σύμφωνα με το παρόν Μνημόνιο Συνεργασίας: α) καθιερώνεται μια συμφωνία-πλαίσιο σχετικά με την εφαρμογή του Σχεδίου Διαχείρισης, η οποία περιλαμβάνει μελέτες, έργα και δραστηριότητες σ ένα δεκαετές πρόγραμμα για την προστασία και ανάδειξη της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας και των οχυρώσεών της, και β) καθορίζονται οι τρόποι και οι διαδικασίες υλοποίησης των ανωτέρω. Η πρόταση του Υπουργείου σχετικά με τη διαχείριση του Μνημείου από τον Φορέα Διαχείρισης αφορά τους ακόλουθους τομείς: Εξακρίβωση, αξιολόγηση και άρση των απειλών για το μνημείο (αναπτυξιακές πιέσεις, ανοικοδόμηση, διαχείριση αποβλήτων, ρύθμιση της κυκλοφορίας, προβλήματα στάθμευσης). Ξεκάθαρος και ιεραρχικός σχεδιασμός με βραχυπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες δράσεις για τη βελτίωση της εικόνας της πόλης. Σύνταξη ενός ειδικού, ιεραρχικού Προγράμματος για την ανακαίνιση και Ανάδειξη των Μνημείων. Σύνταξη ενός ειδικού και ιεραρχημένου προγράμματος για τον Πολιτιστικό Τουρισμό. Ξεκάθαρος και ρεαλιστικός σχεδιασμός, υλοποίηση, παρακολούθηση και αξιολόγηση των προτεινόμενων δράσεων. Οι συμμετέχοντες σε αυτή τη Διαχειριστική Αρχή προτείνουν, χρηματοδοτούν και εκτελούν τα έργα στον τομέα τους αντίστοιχα, με βάση το πρόγραμμα που καταρτίζεται και παρακολουθείται από την Επιτροπή Παρακολούθησης. Επιπλέον, συνιστάται Νομικό Συμβούλιο, που αποτελείται από δύο εκπροσώπους του Υπουργείου Πολιτισμού και από έναν του Δήμου Κέρκυρας, το οποίο διαμορφώνεται με σκοπό να: υποστηρίξει το έργο της Επιτροπής Παρακολούθησης, να συμβάλει στην ομαλή εφαρμογή του Σχεδίου Διαχείρισης υπό την Επιτροπή Παρακολούθησης, να συνδράμει αποφασιστικά στην επίλυση τυχόν διαφορών όσον αφορά την ερμηνεία ή τον τρόπο εφαρμογής του προγράμματος που μπορεί να προκύψει μεταξύ των συμβαλλομένων μερών. Το Μνημόνιο αναμένεται να διαρκέσει για περισσότερο από δέκα χρόνια, με δυνατότητα ανανέωσης, ανάλογα με τις ανάγκες του έργου Τον Μάρτιο του 2012, η Γενική Γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού, κυρία Λ. Μενδώνη, ο υπουργός Πολιτισμού, κ. Π. Γερουλάνος, ο υπουργός Περιβάλλοντος, κ. Μ. Παπακωνσταντίνου, μαζί με το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων, υπέγραψαν το κείμενο για την ίδρυση της Διοργανικής - Διεπιστημονικής Διαχειριστικής Αρχής Στις 15 Ιουνίου 2012 πέντε εκπρόσωποι του Υπουργείου Πολιτισμού, διορίστηκαν σε αυτή τη διαχειριστική αρχή, που είναι γνωστή ως η Επιτροπή Παρακολούθησης για την Παλιά Πόλη της Κέρκυρας. Τον Μάρτιο του 2012, υπεγράφη η προγραμματική σύμβαση μεταξύ των αρμοδίων φορέων για τη Διοργανική - Διεπιστημονική Διαχειριστική Αρχή. 30

31 2.4.6 Η πρώτη συνεδρίαση της Επιτροπής Παρακολούθησης του Φορέα Διαχείρισης της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 18 Φεβρουαρίου 2013, στο Φαληράκι (Πύλη του Αγίου Νικολάου), ύστερα από πρόσκληση του προέδρου της Επιτροπής και Δημάρχου Κερκύρας,, κ. Ιωάννη Τρεπεκλή, όπου συζητήθηκαν τα ακόλουθα : Σύσταση Νομικής Συμβουλευτικής Ομάδας. Σύνθεση Ομάδας Εργασίας για τη διαχείριση των Οικονομικών Υποθέσεων και προγραμματισμός προϋπολογισμού για το Διορισμός Υπευθύνου για την οικονομική διαχείριση των πόρων του προγράμματος. Ενημέρωση σχετικά με τις δράσεις που εφαρμόστηκαν μέχρι σήμερα από τους συμβαλλομένους οργανισμούς στο πλαίσιο της εφαρμογής του Σχεδίου Διαχείρισης. Συζήτηση και αξιολόγηση των κατευθυντήριων γραμμών και των δράσεων που πρέπει να συμπεριληφθούν στο οικονομικό έτος Ελήφθησαν αποφάσεις μόνο για διοικητικά ζητήματα Οι αρμοδιότητες προστασίας και διαχείρισης της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας, έως την υποψηφιότητα του 2006, επιμεριζόταν σε δύο διαφορετικούς φορείς, στο Υπουργείο Πολιτισμού και στον Δήμο Κερκυραίων, οι οποίοι αξιοποιώντας τις δομές των υπηρεσιών τους και τους δικούς τους χρηματοδοτικούς πόρους ασχολούνταν με τα θέματα της Παλιάς Πόλης, έχοντας διαφορετικό αντικείμενο ο κάθε φορέας. Η δημιουργία του Φορέα Διαχείρισης και της Επιτροπής Παρακολούθησης οδήγησε σε ανακατανομή αρμοδιοτήτων και δράσεων Την ευθύνη για τη διατήρηση και προστασία της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας έχει το Υπουργείο Πολιτισμού, και συγκεκριμένα η Διεύθυνση Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων. Οι αρμόδιες περιφερειακές υπηρεσίες είναι η 21η (Κέρκυρα) Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και η 6η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων. Την ευθύνη της διαχείρισης επωμίζεται ο Δήμος Κέρκυρας. Υπό την επίβλεψη του Δημοτικού Συμβουλίου και του Δημάρχου, οι αρμόδιες δημοτικές υπηρεσίες είναι: το Τμήμα Παλιάς Πόλης, το Γραφείο Προγραμματισμού (για την κατασκευή κτιρίου), το Γραφείο Αδειών Λειτουργίας Καταστήματος (για τον έλεγχο των εμπορικών καταστημάτων), οι Τεχνικές Υπηρεσίες (για την εκτέλεση των τεχνικών έργων) και η Δημοτική Αστυνομία (η οποία ελέγχει την τήρηση των σχετικών δημοτικών κανονισμών). 31

32 ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΝΟΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ-ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Διεθνής Νομοθεσία Αριθμός / αναφορά Τίτλος / Όνομα 2007 Decision 31COM 8B.40 Απόφαση του Κέντρου Παγκόσμιας Κληρονομάς για την ένταξη της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ουνέσκο. Εθνική Νομοθεσία Αριθμός / αναφορά Υ.Α. Φ18/46592/2305/ (ΦΕΚ 52/Β/ ) Τίτλος / Όνομα Την κήρυξη της παλιάς πόλης της Κέρκυρας ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Υπεύθυνος: Υπουργείο Πολιτισμού (βλ. Κείμενο ένταξης σελ 72) ΠΔ-274 α/ Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Κήρυξη/Μεταβολή ΠΔ α/ Διάταγμα της Πολεοδομίας 'Περί χαρακτηρισμού ως παραδοσιακού οικισμού περιοχής της παλαιάς πόλεως Κέρκυρας' (βλ. Κείμενο ένταξης σελ 72) Τομείς συντελεστών δόμησης ΥΠΕΧΩΔΕ Π.Δ /ΦΕΚ 552 Δ / ΥΑ / 3271 / / ΦΕΚ 55Δ / Τομείς εμβαδών και υψών Β.Δ / ΦΕΚ 37 Δ / Ν. 3028/ (ΦΕΚ 153/Α/ ), Β.Δ / ΦΕΚ 88 Α / Περιφερειακή και τοπική νομοθεσία Καθορίζει τομείς με διαφοροποιημένο συντελεστή δόμησης σε όλη την περιοχή του σχεδίου πόλεως σε συνδυασμό με Β.Δ / ΦΕΚ 37 Δ / που αφορά τον καθορισμό των τομέων εμβαδών και υψών συγκεκριμένα καθορίζει τομείς με διαφοροποιημένες απαιτήσεις αρτιότητας οικοπέδων και ορίζει τα επιτρεπόμενα ύψη των προς ανέγερση κτηρίων. Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο ΥΠΕΧΩΔΕ- Ρυθμίζει τις χρήσεις γης, καθορίζει το όριο κατάτμησης, τον συντελεστή δόμησης και οριοθετεί τους πολεοδομικούς μηχανισμούς εφαρμογής του σχεδίου. Καθορίζει τομείς με διαφοροποιημένες απαιτήσεις αρτιότητας οικοπέδων και ορίζει τα επιτρεπόμενα ύψη των προς ανέγερση κτηρίων. Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς Αριθμός / αναφορά Προεδρικό Διάταγμα / ΦΕΚ 552 Α / και το βασιλικό διάταγμα 4/9/64 / ΦΕΚ 37 Α / Τομείς συντελεστών δόμησης ΥΠΕΧΩΔΕ Π.Δ /ΦΕΚ 552 Δ / και Τομείς εμβαδών και υψών Β.Δ / ΦΕΚ 37 Δ / Τίτλος / Όνομα Ο Δήμος Κέρκυρας στο πλαίσιο αυτών των διαταγμάτων εξασφαλίζει το προστατευτικό χαρακτηρισμό των υφιστάμενων οικοπέδων εντός του Ιστορικού Κέντρου αποθαρρύνοντας την κατεδάφιση των παλαιών, πολυώροφων κτιρίων και απαγορεύει, κατά κανόνα, σημαντικές προσθήκες σε προϋπάρχοντα κτίρια οι οποίες απειλούν να μεταβάλλουν τον χαρακτήρα της πόλης. (βλ.κείμενο ένταξης σελ 73) 32

33 Β.Δ / ΦΕΚ 88 Α / Σχέδιο Πόλης Υπουργείο Ανασυγκρότησης -Καθορίζει τους οικοδομήσιμους χώρους θέτοντας οικοδομικές και ρυμοτομικές γραμμές. Βρίσκεται σε διαδικασία αναθεώρησης. Τοπικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δήμου Κερκυραίων ΑΝΕΔΚ / 8/ Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Παλιά Πόλη Δήμος Κερκυραίων Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Προγραμματικής των Οχυρώσεων Πρόγραμμα Πολυπολιτιστικού Τουρισμού ΑΝΕΔΚ Δήμος Κερκυραίων 29136/ Καταγράφει αναλυτικά στοιχεία (δημογραφικά, παραγωγικά,πολεοδομικά, κ.λ.π.) επεξεργάζεται αναπτυξιακούς στόχους και προγραμματίζει τα αναγκαία αναπτυξιακά έργα, με προτεραιότητα υλοποίησης. Εξειδικεύει τους αναπτυξιακούς στόχους στο Ιστορικό Κέντρο, καθορίζει τα χαρακτηριστικά της πολιτικής προστασίας και ανάπτυξης που πρέπει να ακολουθηθεί και προτείνει σειρά μέτρων, μεθόδων και έργων για την υλοποίησή της. Καταγράφει τα προβλήματα, ορίζει την πολιτική ανάδειξης και επανάχρησης των εγκαταστάσεων που πρέπει να εφαρμοσθεί, θέτει ιεραρχημένους στόχους και επιλέγει σειρά έργων για την υλοποίησή τους. Καταγράφει με λεπτομέρεια το πολιτιστικό και λειτουργικό δυναμικό της Παλιάς Πόλης, θέτει δίκτυο διαδρομών περιήγησης για την ολοκληρωμένη προβολή του διατιθέμενου πλούτου και υλοποιεί σειρά μέτρων και δραστηριοτήτων για την εφαρμογή του. Σχέδιο Κανονισμού Αστικής Λειτουργίας της Πόλης της Κέρκυρας 33

34 Προτάσεις για το επικαιροποιημένο σχέδιο Δημόσια διαβούλευση Θεωρείται εξαιρετικής σημασίας η συμμετοχή των κύριων φορέων που λαμβάνουν αποφάσεις για θέματα που αφορούν το Μνημείο. Μετά τον πειραματισμό πολλών Ευρωπαίων εταίρων (έργο SUSTCULT / SEE) την περίοδο , ένα νέο μοντέλο για δημόσια διαβούλευση τέθηκε σε εφαρμογή στην Κέρκυρα και προτάσσεται προς έγκριση ως απάντηση στις απαιτήσεις που καθορίζονται στο προηγούμενο ΣΔ. Το μοντέλο αυτό προτείνει τη σύσταση και συνεχή λειτουργία μιας Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Παλιά Πόλη της Κέρκυρας, η οποία θα συγκεντρώνει διορισμένους επίσημους εκπροσώπους των κύριων φορέων από τις εξής 3 ομάδες: α) κρατικές υπηρεσίες και τοπικές / περιφερειακές αρχές, β) επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα και γ) κοινωνία των πολιτών. Η Επιτροπή αυτή μπορεί να είναι συμπληρωματική της επίσημης Διοργανικής - Διεπιστημονικής Διαχειριστικής Αρχής και να επιτρέπει τη διαβούλευση μεταξύ ενός ευρύτερου φάσματος επαγγελματικών και κοινωνικών ομάδων. Ακολουθούν φωτογραφίες από τις Συναντήσεις της Συμβουλευτικής Επιτροπής και κατάλογος των μελών της. Σύσταση Μόνιμης Συμβουλευτικής Επιτροπής Για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για τη βιώσιμη διαχείριση του Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, υπάρχει ένα κρίσιμο ζήτημα που πρέπει να διευθετηθεί: η δημιουργία και ενεργοποίηση μιας Μόνιμης Συμβουλευτικής Επιτροπής για τη διαχείριση της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας, η οποία θα διαβουλεύεται με τα μέλη της και θα υποβάλλει προτάσεις σε σχέση με εξειδικευμένα θέματα για κάθε συμμετέχοντα οργανισμό στη Διοργανική - Διεπιστημονική Διαχειριστική Αρχή. Η πειραματική εφαρμογή της Συμβουλευτικής Επιτροπής SUSTCULT Κέρκυρα/Παλιά Πόλη κατά την τριετία κατέδειξε τη χρησιμότητά του θεσμού αυτού. Η σύσταση της Μόνιμης Συμβουλευτικής Επιτροπής μπορεί να επιτευχθεί μέσα από πρόσκληση για συνεργασία - συμμετοχή που θα αποστείλει η Διοργανική-Διεπιστημονική Διαχειριστική Αρχή σε ένα ευρύτερο τμήμα της κοινωνίας, και θα αποτελείται από πολίτες, ενώσεις και άλλους φορείς. Αυτή η πρόσκληση θα πρέπει να είναι στοχευμένη, αφού πρώτα θα έχει γίνει καταγραφή και ανάλυση των απόψεων / προσδοκιών των εμπλεκόμενων φορέων, οι οποίοι θα κατηγοριοποιούνται ανάλογα με το βαθμό της επιρροής τους (βασικοί παράγοντες δευτερεύοντες παράγοντες - υποστηρικτές - παρατηρητές) και τη συμμετοχή τους (χαμηλή - μεσαία - υψηλή). Η Συμβουλευτική Επιτροπή είναι ένα τοπικό δίκτυο από ευρύ φάσμα φορέων, που θα έχει ως στόχο να διευκολύνει στη λήψη αποφάσεων από τους θεσμικούς φορείς. Θα αποτελείται από όλους τους εμπλεκομένους στη διαχείριση του μνημείου όπως επαγγελματίες, εκπροσώπους επιστημονικών ιδρυμάτων, μάνατζερ, καθώς και εκπροσώπους της κοινωνίας πολιτών, σε όλα τα στάδια εφαρμογής των στόχων του Σχεδίου Διαχείρισης: από τη διατύπωση μιας ιδέας, μέχρι τη λήψη οριστικών αποφάσεων και την εφαρμογή τους. Τα μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπής θα είναι σε θέση να αξιολογούν και να ενημερώνουν όλους τους εμπλεκόμενους σχετικά με τα προβλήματα, να ιεραρχούν τις προτεραιότητές τους και να παρουσιάζουν προτάσεις / λύσεις, καθώς δεν είναι μόνο οι κύριοι παράγοντες για τη βιώσιμη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά και εκείνοι που επηρεάζονται άμεσα από τις δράσεις που υλοποιούνται στο πλαίσιο του Σχεδίου Διαχείρισης για την Παλιά Πόλη της Κέρκυρας. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, η Διαχειριστική Αρχή (και οι εμπλεκόμενοι οργανισμοί που εμπλέκονται σε αυτό), πρέπει να δώσει προτεραιότητα στην ανάπτυξη μιας πολιτιστικής ευαισθητοποίησης και να προωθήσει την κατανόηση των πολιτιστικών, κοινωνικών, περιβαλλοντικών και οικονομικών δυνατοτήτων του Μνημείου από την τοπική κοινότητα. Ταυτόχρονα, η δημιουργία Συμβουλευτικής Επιτροπής, η οποία θα λειτουργήσει ως ένα νέο μεθοδολογικό εργαλείο, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από τη Διαχειριστική Αρχή ως μόνιμη δεξαμενή γνώσης (think tank), ενώ η συμμετοχή καταρτισμένου και έμπειρου προσωπικού θα παράσχει στη Διαχειριστική Αρχή τη δυνατότητα να αποκτήσει επιπλέον γνώσεις και εμπειρία, να αξιολογήσει τις δυσκολίες και τα προβλήματα, τις απόψεις και τις προτάσεις με πρόσθετους τρόπους. 34

35 Εναρκτήρια συνάντηση Συμβουλευτικής Επιτροπής «SustCult Κέρκυρα/Παλαιά Πόλη», Νοέμβριος η Συνάντηση Συμβουλευτικής Επιτροπής «SustCult Κέρκυρα/Παλαιά Πόλη», Οκτώβριος η συνάντηση της Συμβουλευτικής Επιτροπής «SustCult Κέρκυρα/Παλαιά Πόλη», Μάρτιος 2013 Διεθνής Εβδομάδα Βιώσιμης Διαχείρισης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Οκτώβριος η συνάντηση διαβούλευσης στο Λατινικό Παρεκκλήσι Παλαιού Φρουρίου, Σεπτέμβριος 2013 Ημερίδα Διαχείριση πολιτιστικής κληρονομιάς και επιχειρηματικότητα, Οκτώβριος 2013 Φωτογραφίες από τις Συναντήσεις της Συμβουλευτικής Επιτροπής

36 /α. ΜΕΛΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΟΤΑ Δημόσιοι Φορείς 1 Δήμος Κέρκυρας 2 Περιφέρεια Ιονίων Νήσων 3 Δήμος Παξών 4 Μονομετοχική Α.Ε. Δήμου Κέρκυρας (Μ.Α.Ε.Δ.Η.Κ.) 5 Δημοτικός Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Περιβάλλοντος Δήμου Κέρκυρας (ΔΟΠΑΠ) 6 Ιόνιο Πανεπιστήμιο 7 Περιφερειακή Δ/νση Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης Ιονίων Νήσων 8 ΟΛΚΕ (Οργανισμός Λιμένος Κέρκυρας) 9 Εμπορικό Επιμελητήριο Κέρκυρας Οργανώσεις: Πολιτιστικές -Εθελοντικές - ΜΚΟ 10 Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού 11 Εθελοντικό Δίκτυο Κέρκυρας (συμμετέχουν 20 φορείς) 12 Ένωση Χορωδιών Κέρκυρας 13 Eco Corfu Περιβαλλοντική Εταιρία, ΜΚΟ 14 Επιστημονική Εταιρία Τουρισμού Κέρκυρας 15 Φιλαρμονική Άνω Κορακιάνας "Σπύρος Σαμαράς" 16 Κέντρο για Βιώσιμες Κοινότητες, ΜΚΟ 17 Σύλλογος Κατοίκων Πόρτα Ρεμούντα 18 Ροταριανός Όμιλος Κέρκυρας 19 Κερκυραίων Πρωτοβουλία Πολιτών Εξουσία Επαγγελματικοί Επιστημονικοί Φορείς 20 Σύνδεσμος Αργυροχρυσοχόων Ωρολογοντοποιών Κέρκυρας 21 Ένωση Καταστηματαρχών Παλιάς Πόλης 22 Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Κέρκυρας 23 Σωματείο Διπλωματούχων Ξεναγών Κέρκυρας 24 Εμπορικός Σύλλογος Κέρκυρας 25 Ενιαίος Επαγγελματικός- Εμπορικός Τουριστικός Φορέας Κέρκυρας 26 Σύνδεσμος Ελληνικών Τουρ. & Ταξιδιωτικών Γραφείων 27 Σωματείο Εστιατόρων και Συναφών Επαγγελμάτων 36

37 2.5 ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ Το σύστημα της ιδιοκτησίας και της διαχείρισης της Πόλης της Κέρκυρας εξακολουθούν να αποτελούν αρκετά πολύπλοκα προβλήματα, όπως και το Καθότι αυτά τα προβλήματα έχουν διαμορφωθεί από παραμέτρους και συνθήκες από προηγούμενα χρόνια μας παρέχουν παράλληλα σημαντικές ιστορικές πληροφορίες σχετικά με την φύση και τις ιδιαιτερότητες του προς διαχείριση χώρου Η μεγάλη πλειοψηφία των κτιρίων και τα οικόπεδα ανήκουν σε ιδιώτες. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το σύστημα της πολλαπλής συνιδιοκτησίας,, σημαίνει ότι οι τρόποι διαχείρισης του Μνημείου είναι πολύ περισσότεροι, από ότι θα ήταν σε άλλη περίπτωση. Υπάρχουν επίσης, μερικοί εταιρικοί φορείς που ανήκουν σε τρεις κύριες κατηγορίες α. δημόσιες και ημι-δημόσιες οντότητες, περιφερειακές και τοπικές αρχές β. θρησκευτικά ιδρύματα γ. ιδιώτες, οι οποίοι είναι συνιδιοκτήτες σε ένα σημαντικό αριθμό ακινήτων. Η μεγάλη πλειοψηφία αυτών των ιδιοκτησιών σε ακίνητα είναι κατακερματισμένες, καθότι αφορούν σε διαμερίσματα που βρίσκονται σε διαφορετικούς ορόφους μέσα σε κτίρια υπό πολλαπλή ιδιοκτησία. Η περίπτωση των Φρουρίων είναι διαφορετική: ανήκουν στο κράτος, το οποίο έχει αναθέσει την ευθύνη για τη διαχείριση και την προστασία τους στο Υπουργείο Πολιτισμού, ενώ ορισμένα από τα κτίρια μέσα στα Φρούρια είναι μισθωμένα σε δημόσιους οργανισμούς και άλλους φορείς (Υπουργείο Παιδείας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Δήμος Κέρκυρας). Προτάσεις για σύσταση Αρχείου Ιδιοκτητών Το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας χαρακτηρίζεται ως πολύπλοκο και η έλλειψη ενός συγκροτημένου Αρχείου Ιδιοκτητών θεωρείται ως ένα από τα κύρια εμπόδια για την εφαρμογή του Ολοκληρωμένου Σχεδίου Διαχείρισης για την Παλιά Πόλη της Κέρκυρας. Στο πέρασμα των χρόνων, η ιδιοκτησία αλλάζει και τόσο η χρήση του ήδη υπάρχοντος μητρώου, όσο και ο εμπλουτισμός του με νέα δεδομένα, τα οποία θα αφορούν τους ιδιοκτήτες, αποτελεί μια σημαντική εξέλιξη στο πλαίσιο της διαχείρισης του Μνημείου. Για να επιτευχθεί αυτό απαιτείται η πραγματοποίηση συστηματικών εκθέσεων/αναφορών των φορέων και των ενδιαφερόμενων μερών της Παλιάς Πόλης (χαρτογράφηση). Στόχος είναι η δημιουργία ενός δομημένου αρχείου ιδιοκτητών με τη ταυτοποίηση / καταγραφή τους και την ακόλουθη πρόσκλησή τους στις συνεδριάσεις δημόσιας διαβούλευσης, με σκοπό την ενημέρωσή τους για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους όσον αφορά τη διαχείριση και τη συντήρηση των Μνημείων που τους ανήκουν. Με αυτόν τον τρόπο, το αρχείο αυτό θα μπορούσε να είναι ένα χρήσιμο εργαλείο στα χέρια του Διοργανικού - Διεπιστημονικού Φορέα Διαχείρισης της Παλιάς Πόλης, καθώς και ένα εργαλείο ευαισθητοποίησης για τη διαχείριση αυτών των προστατευόμενων κτιρίων. Η αναβάθμιση και επικαιροποίηση του Μητρώου Ιδιοκτητών θα πρέπει να είναι το αποτέλεσμα μιας συλλογικής πρακτικής μεταξύ των ιδιοκτητών και του Φορέα Διαχείρισης της Παλιάς Πόλης, με σκοπό να προωθηθούν συντονισμένες προσπάθειες για την προστασία και τη διαχείριση του Μνημείου. Η πρόκληση αυτής της πρωτοβουλίας είναι τόσο να εμπλακούν ενεργά οι πραγματικοί χρήστες του Μνημείου, στην προστασία του, όσο και να κατανοήσουν τις ίδιες τις ανάγκες τους. Η ύπαρξη μιας αμφίδρομης σχέσης (μεταξύ των χρηστών και του Φορέα Διαχείρισης του Μνημείου), το οποίο λειτουργεί με το πνεύμα των ανταποδοτικών παροχών, θα συντελέσει στη βελτίωση της υπάρχουσας εικόνας του μνημείου, αλλά επίσης, θα βοηθήσει στην ιεράρχηση και δρομολόγηση έργων για την ανακαίνιση κτιρίων. Η συνεργασία των ιδιοκτητών και των υπευθύνων για τη διαχείριση του φορέα, επικεντρώνεται κυρίως στην παροχή πληροφοριών στους πρώτους σχετικά με το Μνημείο και τις τρέχουσες δράσεις για θέματα διαχείρισης, προκειμένου να προσελκύσει το ενδιαφέρον τους για συμμετοχή σε ζητήματα πολιτικής και λήψης αποφάσεων. Η Κέρκυρα ως μια σύγχρονη πόλη Κατά την απογραφή του 2011, η πόλη της Κέρκυρας είχε πληθυσμό (Το 2001 ήταν και το 1991 ήταν ).Ενώ τα στατιστικά στοιχεία του πληθυσμού για την πόλη της Κέρκυρας παρουσιάζουν μείωση, ο πληθυσμός στις κοντινές περιοχές αυξήθηκε. Σε ορισμένες περιπτώσεις, υπήρξε μια απότομη αύξηση, όπως στον Ποταμό (από το 2001 σε το 2011), στην Αλεπού (από το 2001 σε το 2011), στο Κανάλι (από το 2001 σε το 2011). 37

38 Η κύρια οικονομική δραστηριότητα της Πόλης της Κέρκυρας είναι ο τουρισμός και η πλειοψηφία του πληθυσμού ασχολείται με την ξενοδοχειακή βιομηχανία, την αποκατάσταση κτηρίων και το εμπόριο. Οι βιομηχανικές και μεταποιητικές δραστηριότητες είναι πολύ περιορισμένες, ενώ η γεωργία περιορίζεται σε μικρές προαστιακές περιοχές. Οι άνεργοι στην περιοχή των Ιονίων Νήσων το Δεκέμβριο του 2012 ήταν Τον Δεκέμβριο του 2011 ήταν , ενώ το Δεκέμβριο του 2010 ήταν (ΟΑΕΔ, Ελληνικό Οργανισμό Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού) Παρά το γεγονός ότι η πόλη της Κέρκυρας αποτελεί την κυρία πύλη εισόδου στο νησί δια θαλάσσης και την μόνη αεροπορικώς, και παρόλο που παρόλο που αποτελεί τη διοικητική, οικονομική, εμπορική και πολιτιστική πρωτεύουσα, έχει πολύ περιορισμένη διαθεσιμότητα σε ξενοδοχειακές κλίνες και ξενώνες. Περίπου το 20% των τουριστών του νησιού δεν επισκέπτονται καθόλου την πόλη της Κέρκυρας και η συντριπτική τους πλειοψηφία από αυτούς την επισκέπτονται μόνο μία φορά. Οι στόχοι που εξετάζονται περιλαμβάνουν τη βελτίωση ξενοδοχείων και ξενώνων, όσον αφορά τον αριθμό των κλινών, το είδος και την ηλικία του καταλύματος, αλλά κυρίως δίνοντας έμφαση σε ένα διαφορετικό πρότυπο τουρισμού και όχι στον συνήθη μαζικό τουρισμό κατά τους καλοκαιρινούς μήνες που απορροφάται από καταλύματα που προσφέρουν διανυκτέρευση και πρωινό. Οι κρουαζιέρες αποτελούν μια νέα πτυχή του τουριστικού τομέα: τα τελευταία χρόνια προσελκύουν ένα πολύ μεγάλο αριθμό επισκεπτών στο νησί, μέρος του οποίου επισκέπτεται την Παλιά Πόλη της Κέρκυρας. Νομικό πλαίσιο, προστασία και αναπτυξιακή πολιτική Τα μέτρα προστασίας που ισχύουν σήμερα στο Μνημείο προέρχονται από μια σειρά αρχών που θεσπίστηκαν από τους διάφορους εμπλεκόμενους φορείς, που ο καθένας καλύπτει μια διαφορετική πλευρά του προβλήματος: Υπουργείο Πολιτισμού Σύμφωνα με τους όρους της Υπουργικής Απόφασης 4701 / (ΦΕΚ 183 / Β / ), το Μνημείο έχει χαρακτηριστεί ως «ιστορικό διατηρητέο μνημείο και τόπος που παρουσιάζει ιδιαίτερο φυσικό κάλλος και ενδιαφέρον από άποψη αρχιτεκτονική και ιστορική". Από τότε η οριοθέτηση της καθορισμένης περιοχής έχει τροποποιηθεί τρεις φορές: η τελευταία αλλαγή, η οποία είναι σε ισχύ σήμερα, είναι η Υπουργική Απόφαση Β1 / Φ33 / 29925/828 / (ΦΕΚ 512/II/4.6.80). Η απορρέουσα προστασία από τις συγκεκριμένες πράξεις καθορισμού, περιλαμβάνει: την απαγόρευση των κατεδαφίσεων τον έλεγχο των επεμβάσεων στην εξωτερική μορφή των κτιρίων (προστασία κελύφους) τον έλεγχο των επεμβάσεων στους κοινόχρηστους χώρους Οποιαδήποτε οικοδομική εργασία εντός του οριοθετημένου ιστορικού κέντρου, που εμπίπτει στις πιο πάνω κατηγορίες, υλοποιείται μετά από έκδοση σχετικής έγκρισης από την 21 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Ο ίδιος φορέας προστατεύει με αυστηρότατο τρόπο, βάσει των όρων των πράξεων καθορισμού που χρονολογούνται από το 1922 (Παλαιό Φρούριο), 35 αξιόλογα μνημεία στο ιστορικό κέντρο, και 21 στη γύρω περιοχή, τους ελέγχοντας τους εσωτερικούς και εξωτερικούς τους χώρους. Αυτός ο βαθμός προστασίας καλύπτει κυρίως τα Φρούρια, τις εκκλησίες, σημαντικά αρχιτεκτονικά στοιχεία διαφόρων κατασκευών, καθώς και μεμονωμένα κτήρια Επίσης, πολλά αξιόλογα, νεώτερα (μετά το 1830) κτίρια εντός ιστορικού κέντρου και εκτός αυτού προστατεύονται στο σύνολό τους από το ΥΠ.ΠΟ., καλύπτοντας τόσο την εξωτερική μορφή των κτιρίων, όσο και το εσωτερικό τους. Διατηρητέα νεότερα κτίρια εντός του Μνημείου: 9 Διατηρητέα νεότερα κτίρια στην εκτός ορίων Ιστορικού Κέντρου περιοχή: 302 Το σύνολο των διατηρητέων μνημείων αποτυπώνεται στον χάρτη 19 του Παραρτήματος Τέλος, σχεδόν εξολοκλήρου, η ζώνη επιρροής του Μνημείου, ελέγχεται από το Υπουργείο Πολιτισμού, εφόσον σε αυτήν βρίσκονται διατηρητέοι αρχαιολογικοί χώροι, είκοσι ένα (21) μεμονωμένα διατηρητέα μνημεία και τριακόσια δύο (302) νεώτερα (μετά το 1830) διατηρητέα κτήρια, τα οποία έχουν ζώνη προστασίας κυμαινόμενη από 150 έως 500 μ.μ.. Ο έλεγχος διαφοροποιείται κατά περίπτωση : όσον αφορά μνημεία παρακείμενα σε αρχαιολογικό χώρο, 38

39 πραγματοποιείται έλεγχος των εκσκαφών για να διαπιστωθεί η ύπαρξη αρχαίων πριν την ανέγερση νέας οικοδομής, όσον αφορά προς ανέγερση κτίσματα πραγματοποιείται έλεγχος της μορφής και του όγκου του, για να εγκριθεί η συμβατότητά του με το γειτονικό διατηρητέο κτίριο. Αρμόδιος οργανισμός: Υπουργείο Περιβάλλοντος Το μέρος της πόλης εντός των ορίων του Μνημείου έχει χαρακτηριστεί ως "παραδοσιακός οικισμός" από το ΥΠΕΧΩΔΕ με το Π.Δ. της 22ας Απριλίου1980/ΦΕΚ 274/Δ/ Από τις κεντρικές υπηρεσίες του Υπουργείου κατευθύνεται και ελέγχεται ο πολεοδομικός σχεδιασμός για την προστασία και ανάπτυξη του χώρου, διαδικασία που βρίσκεται σήμερα υπό επανεξέταση. Οι περιφερειακές υπηρεσίες του Υπουργείου ελέγχουν τις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων και εγκρίνουν τις χωροθετήσεις νέων εγκαταστάσεων και αναπτυξιακών έργων. Επίσης σύμφωνα με το προαναφερθέν προεδρικό διάταγμα, όλες οι επεμβάσεις διαμορφώσεων στους κοινόχρηστους χώρους της πόλης εγκρίνονται από την Επιτροπή Αρχιτεκτονικού Ελέγχου της Περιφέρειας του νησιού. Αρμόδιος οργανισμός: Δήμος Κέρκυρας Οι ανεγέρσεις νέων κτισμάτων, οι προσθήκες στα υπάρχοντα, όπως και οι επισκευές και οι τροποποιήσεις ρυθμίζονται από το προεδρικό διάταγμα της 7ης Σεπτεμβρίου 1981 (ΦΕΚ 552/IV/ ) «Σχετικά : Περιορισμοί δόμησης» και από το βασιλικό διάταγμα της 9 ης Απριλίου 1964 ( ΦΕΚ 37/IV/ ).Οι κανονιστικές αποφάσεις που καθορίζουν περιορισμούς δόμησης, θεσμοθετώντας μικρή δυνατότητα εκμετάλλευσης των υπαρχόντων οικοπέδων εντός του Ιστορικού Κέντρου, θεωρείται ότι ενισχύουν την πολιτική προστασίας του χώρου εφόσον: αποθαρρύνεται η ερημοποίηση και εγκατάλειψη των παλαιών πολυώροφων κτιρίων, απαγορεύονται κατά κανόνα οι προσθήκες όγκων στα υπάρχοντα κτίρια, και αποφεύγονται οι κίνδυνοι αλλοίωσης της μορφής τους Ο Δήμος της Κέρκυρας, αναγνωρίζοντας την συνθετότητα των προβλημάτων της Παλιάς Πόλης, σε συνεργασία με το τμήμα Κέρκυρας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, συνέταξε «Σχέδιο Διαχείρισης της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας » στοχεύοντας στην συντονισμένη και μακροπρόθεσμη διαχείριση του χώρου για την προστασία και ανάπτυξή του. Κατά τη σύνταξη του Σχεδίου αξιοποιήθηκε η μακρόχρονη (15ετής εμπειρία συνεργασίας του Δήμου με τους λοιπούς εμπλεκόμενους στα θέματα προστασίας φορείς (Υπουργείο Πολιτισμού και Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων) και καταρτίστηκε ένα πρόγραμμα δράσης για όλους τους αρμόδιους τοπικούς και κρατικούς φορείς Παράλληλη αρμοδιότητα του Δήμου για την πρόληψη αλλοιώσεων στην λειτουργική δομή της Παλιάς Πόλης αποτελεί η έκδοση αδειών λειτουργίας καταστημάτων. Μέσω αυτής της διαδικασίας απαγορεύεται η εγκατάσταση οχλουσών ή γενικότερα ασύμβατων χρήσεων στο ιστορικό κέντρο και ελέγχονται οι όροι και οι επιπτώσεις της λειτουργίας των λοιπών χρήσεων. Η συγκρότηση σώματος Δημοτικής Αστυνομίας από το 1990 έχει συμβάλλει στον αποτελεσματικότερο έλεγχο εφαρμογής της σχετικής νομοθεσίας αλλά και των ειδικών μέτρων, που είτε προωθούν την πολιτική προστασίας, είτε γενικότερα σχετίζονται με την λειτουργία της πόλης Το 2007, ο Δήμος της Κέρκυρας εξέδωσε έναν Κανονισμό Αστικής Λειτουργίας για την Παλιά Πόλη της Κέρκυρας. Λαμβάνοντας υπόψη, το κανονιστικό πλαίσιο των δημόσιων χώρων που προκύπτει μόνο από την επεξεργασία της ισχύουσας νομοθεσίας και την εγγραφή της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, καθίσταται σημαντική η αυστηρή επιβολή του νόμου σε θέματα διαχείρισης και ο σοβαρός έλεγχος από όλες τις κρατικές υπηρεσίες και τους οργανισμούς που εμπλέκονται (όπως η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, Υπηρεσίες Υγείας, Υπουργείο για την εφαρμογή του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού, υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού για την κάλυψη των μέτρων προστασίας, κλπ). Η ισχύουσα νομοθεσία εξειδικεύεται στην ιδιαιτερότητα της Κέρκυρας και θέτει τις προϋποθέσεις για την αποτελεσματική εφαρμογή της, εφόσον οι κάτοικοι είναι ενήμεροι και γνωρίζουν σαφώς τις αρχές και τους κανόνες της διαχείρισης. Τα προβλεπόμενα μέτρα και η θέσπιση ρυθμίσεων στην Κέρκυρα αφορούν τρία διαφορετικά επίπεδα (Παλιά Πόλη, Ζώνη Προστασίας, Ευρύτερη Περιοχή σύμφωνα με το συνοδευτικό Χάρτη 1). Κατ επέκταση δημιουργείται ένας περιορισμός μεγαλύτερου ή μικρότερου βαθμού για κάθε θέμα, ανάλογα με το είδος της ζώνης. Σε κάθε περίπτωση, οι κανόνες και οι περιορισμοί πρέπει να τηρούνται απόλυτα. 39

40 3 ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ

41 3.Ζητήματα Διαχείρισης και Στόχοι Προσδιορισμός Ζητημάτων Τα διαφορετικά ζητήματα σε αυτό το κεφάλαιο έχουν προσδιοριστεί από την ομάδα μελέτης, χρησιμοποιώντας διαφορετικές προσεγγίσεις και υλικό. Συγκεκριμένα: - εμπεριστατωμένη επισκόπηση του Σχεδίου , - ανάλυση δεδομένων και εγγράφων σχετικά με τις εξελίξεις των προγραμμάτων και των δημοσίων έργων στην Παλιά Πόλη της Κέρκυρας από τις διάφορες αρχές, - διαβουλεύσεις με τους τοπικούς, περιφερειακούς και εθνικούς φορείς, στο πλαίσιο της Συμβουλευτικής Επιτροπής SUSTCULT Κέρκυρα /Παλιά Πόλη. - απαντήσεις σε έρευνα που βασίστηκε στη χρήση ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου '{εφεξής Έρευνα SUSTCULT 2013}, - προσωπικές συναντήσεις με τους βασικούς εμπλεκόμενους φορείς, αλλά και παράγοντες που ασκούν επιρροή, όπως πχ. Εκκλησιαστικούς φορείς, Αντιδημάρχους κ.α. H Έρευνα SUSTCULT 2013 αφορά τις ακόλουθες θεματικές ενότητες: ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΩΤΗΘΕΝΤΩΝ Εφαρμογή του Σχεδίου και Επιπτώσεις 14 Προστασία και Διατήρηση του Μνημείου 9 Τεκμηρίωση, Εκπαίδευση και Έρευνα 11 Φυσική πρόσβαση και Μεταφορές 14 Διαχείριση Επισκεπτών 14 Στην Έρευνα SUSTCULT 2013 προσκλήθηκαν τα μέλη του Φορέα Διαχείρισης, τα μέλη της Επιτροπής Παρακολούθησης, τα μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπής και οι κάτωθι εμπλεκόμενοι φορείς : Α/α ΦΟΡΕΙΣ ΕΡΕΥΝΑΣ SUSTCULT ΔΕΗ 2 ΟΤΕ 3 ΕΟΤ 4 Κτηματική Υπηρεσία Κέρκυρας 5 Αστυνομική Διεύθυνση 6 Πυροσβεστική Υπηρεσία 7 Κεντρικό Λιμεναρχείο Κέρκυρας 8 Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας 9 Αστικό ΚΤΕΛ 10 Υπεραστικό ΚΤΕΛ 11 Ιερά Μητρόπολη 12 Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία 13 Ισραηλητική Κοινότητα 14 Σύνδεσμος Ιδιοκτητών Ταξί 15 Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης Ιονίων Νήσων 16 Σωματείο Ιδιοκτητών Τουριστικών Λεωφορείων Κέρκυρας 17 Ομοσπονδία Ιδιόκτητων Τουριστικών Καταλυμάτων Κέρκυρας 18 Σύνδεσμος Ταξιδιωτικών Πρακτόρων Κέρκυρας 19 Σύλλογος Ξενοδόχων 20 Σύλλογος Διευθυντών Ξενοδοχείων 21 Σύλλογος Πολιτικών Μηχανικών Κέρκυρας 22 Μέλη Εθελοντικού Δικτύου Κέρκυρας (24 φορείς) 23 Συμμετέχοντες στο Διαγωνισμό Όραμα 41

42 Για την ευκολότερη αναγνωσιμότητα των ενημερώσεων και των πορισμάτων της Έρευνας SUSTCULT 2013, που συντέλεσαν στη διαμόρφωση των διαφόρων θεμάτων και στόχων, θα ακολουθείται η παρακάτω παρουσίαση για τα επόμενα κεφάλαια. Για κάθε κεφάλαιο, οι ενδείξεις / σχόλια και οι διαπιστώσεις ομαδοποιούνται σε δύο κατηγορίες: Α. Σχόλια και Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT Κατηγορίες Ζητημάτων Τα ζητήματα που προκύπτουν, έχουν κατηγοριοποιηθεί σε πέντε βασικές ενότητες: 1 : Εφαρμογή του Σχεδίου και Επιπτώσεις 2 : Προστασία και Διατήρηση του Μνημείου 3 : Τεκμηρίωση, Εκπαίδευση και Έρευνα 4 : Πρόσβαση και Μετακινήσεις 5 : Διαχείριση των Επισκεπτών 3.2 Εφαρμογή του Σχεδίου και Επιπτώσεις Τα πιο σημαντικά ζητήματα αυτής της ενότητας είναι οι εξής : : Διαχείριση και διοίκηση : Χρηματοδότηση : Διαχείριση των κινδύνων : Διαχείριση των πληροφοριών : Εποπτεία : Οριοθέτηση : Τοπική Κοινωνία : Θεσμική Προστασία : Αξιολόγηση της μεταβολής : Αναπτυξιακός έλεγχος : Σύγχρονη ανάπτυξη 3.2.1: Διαχείριση και διοίκηση Επικαιροποίηση Α. Σχόλια Οι κυριότερες παρατηρήσεις σχετικά με τις ενέργειες που έγιναν κατά την περίοδο είναι οι εξής: Σε συνέχεια των διατάξεων του Σχεδίου Διαχείρισης 2006, οι διαπραγματεύσεις μεταξύ κυρίως του Υπουργείου Πολιτισμού και του Δήμου Κέρκυρας (στον οποίο, μετά το 2010, συγχωνεύθηκαν όλοι οι 12 δήμοι σε έναν, ως αποτέλεσμα της διοικητικής μεταρρύθμισης Καλλικράτης), οδήγησαν στην υπογραφή το Νοέμβριο 2011, ενός Μνημονίου Συνεργασίας και τη σύσταση ενός Διοργανικού - Διεπιστημονικού Φορέα Διαχείρισης (ΦΔ) για την Παλιά Πόλη της Κέρκυρας. Σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό Πολιτισμού (δήλωση στις ) από τις 15 Ιουνίου 2012, πέντε εκπρόσωποι του Υπουργείου Πολιτισμού διορίστηκαν στην Επιστημονική Επιτροπή Παρακολούθησης, ενώ θα διοριστεί εκπρόσωπος και στο Νομικό Συμβούλιο. Πρόσθεσε ότι η συνδρομή του Υπουργείου και του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων στη χρηματοδότηση του Φορέα Διαχείρισης υποβλήθηκε για έγκριση ως δράση σε προτεινόμενο προϋπολογισμό με το εκτιμώμενο ελάχιστο ετήσιο ποσό των 100,000,00ευρώ. Η Επιτροπή Παρακολούθησης αυτού του οργανισμού αποτελείται από εκπροσώπους: του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού (Υπουργείο Πολιτισμού), του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (Υπουργείο Περιβάλλοντος), της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, του Δήμου Κέρκυρας, της Αναπτυξιακής Εταιρείας του Δήμου Κέρκυρας (ΜΑΕΔΗΚ) και το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων (ΤΑΠ). Η Επιτροπή Παρακολούθησης του φορέα αυτού είχε την πρώτη της συνεδρίαση μόλις στις και ασχολήθηκε μόνο με τα διοικητικά / οργανωτικά θέματα. 42

43 Μέχρι και σήμερα δεν έχει υπάρξει σαφής κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ των μελών της Επιτροπής ή προγραμματική σύμβαση μεταξύ των αρμόδιων υπουργείων, του Δήμου Κέρκυρας και των άλλων εμπλεκόμενων ιδρυμάτων. Μέσα στα τελευταία 6 χρόνια, η εμπειρία με τους φορείς διαχείρισης απέδειξε ότι υπάρχει μια σειρά από διοικητικά όργανα και επίπεδα που εμπλέκονται στη διαχείριση, αλλά o συντονισμός μεταξύ τους είναι ελάχιστος ή ανύπαρκτος, ώστε να διαχειριστούν τις διαφορετικές πλευρές του Μνημείου. Το Γραφείο της Παλιάς Πόλης, το οποίο αναφερόταν στο ΣΔ ως συντονιστής της Προγραμματικής Σύμβασης για την Παλιά Πόλη της Κέρκυρας, έχει μείνει ανενεργό για διάφορους λόγους, χωρίς οποιεσδήποτε δραστηριότητες συντονισμού, ενημέρωσης και ελέγχου. Από τον Φεβρουάριο του 2013, στο πλαίσιο της νέας οργανωτικής δομής του Δήμου Κέρκυρας, το Γραφείο της Παλιάς Πόλης αναβαθμίστηκε σε Τμήμα, που υπάγεται στην Αντιδημαρχία Περιβάλλοντος, Πολεοδομικού Σχεδιασμού και Χωροταξίας, ενώ ορίστηκε και ο προϊστάμενός του. Θέματα Θέμα 1:Το Σχέδιο Διαχείρισης μπορεί να είναι επιτυχημένο μόνο εφόσον συνεργαστούν αποτελεσματικά όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς. Θέμα 2: Υπάρχει ανάγκη καθιέρωσης βιώσιμης, ξεκάθαρης και πιο συνεπούς ηγεσίας και λειτουργικών συστημάτων για το Μνημείο. Κρίνεται κατάλληλος ο καθορισμός ενός Μάνατζερ για το Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, καθώς και η σύσταση για αυτό τον σκοπό μιας ομάδας καταρτισμένων υπαλλήλων. Θέμα 3: Υπάρχει ανάγκη για επίσημη συμμετοχή στη διαχείριση του Μνημείου των ενώσεων των κατοίκων και της κοινωνίας των πολιτών, καθώς και μεγαλύτερη ανάμειξη των τοπικών φορέων όπως του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας /Τμήμα Κέρκυρας (ΤΕΕ /Κ), του Εμπορικού Επιμελητηρίου Κέρκυρας και των τοπικών επιχειρήσεων. Θέμα 4: Η εφαρμογή του Σχεδίου Διαχείρισης θα πρέπει να υλοποιείται ανεξάρτητα από οποιεσδήποτε πολιτικές ή / και διοικητικές αλλαγές, ώστε να μη τίθενται σε κίνδυνο η συνέχεια και συνοχή των ενεργειών. Θέμα 5: Υπάρχει ανάγκη επιμόρφωσης του προσωπικού που συμμετέχει στην υλοποίηση του Σχεδίου Διαχείρισης καθώς και επιπλέον στελεχών σε περίπτωση που ο Φορέας Διαχείρισης δεν θα μπορεί να προσλάβει ειδικευμένο προσωπικό. Στόχος 1 Εξασφάλιση ενός ενεργού ευέλικτου διοικητικού μηχανισμού για την αποτελεσματική διαχείριση του Μνημείου και την εφαρμογή του ΣΔ. Ο μηχανισμός αυτός θα στηρίζεται στη συνεργασία κράτους (Υπουργείο Πολιτισμού), τοπικής αυτοδιοίκησης (Δήμος/Περιφέρεια) και των σχετικών τοπικών φορέων, ενώ θα μεριμνά και για την ενεργό συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας Χρηματοδότηση Επικαιροποίηση Α. Σχόλια Το Μνημείο είναι μεγάλο και πολύπλοκο στη διαχείρισή του, χωρίς σαφή διάκριση των δράσεων και των μηχανισμών χρηματοδότησης του. Συνεπώς, είναι εξαιρετικά δύσκολο να καταρτιστεί ακριβής προϋπολογισμός χρηματοδότησης και οικονομικό σχέδιο. Ο Δήμος της Κέρκυρας δεν λαμβάνει καμία πρόσθετη χρηματοδότηση / επιχορήγηση για τη διαχείριση του Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας, η οποία προσθέτει περισσότερες υποχρεώσεις για την εφαρμογή του σχεδίου διαχείρισης. Η τρέχουσα κατάσταση της δημόσιας χρηματοδότησης στην Ελλάδα και η οικονομική κατάσταση των δήμων δείχνει ότι οι τοπικές αρχές δεν μπορούν να είναι οι μόνοι χρηματοδότες. Η οικονομική κρίση καθιστά ακόμη πιο επιτακτική, την αναζήτηση Ευρωπαϊκών πόρων και άλλα ιδιωτικά προγράμματα χρηματοδότησης. Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Όσον αφορά την ενίσχυση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στο ιστορικό κέντρο, εκφράστηκε η άποψη ότι μπορεί να αποτελέσει μια σημαντική αιτία υποβάθμισης των συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων της. 43

44 Θέματα Η αντίληψη της «προτεραιότητας», δεδομένων των τεράστιων αναγκών που έχει η χώρα, είναι δύσκολο να υποστηριχθεί. Θέμα 1: Υπάρχει ανάγκη για πρόσθετη χρηματοδότηση είτε από ευρωπαϊκά κονδύλια, είτε από ιδιώτες χρηματοδότες για έργα μικρής και μεγάλης κλίμακας. Η ιεράρχηση είναι υψίστης σημασίας, λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι εντελώς απίθανο να διατεθούν εθνικά κονδύλια στο προσεχές μέλλον. Θέμα 2: Υπάρχει ανάγκη για ιδιωτική χρηματοδότηση και, γενικά, πιο ενεργή συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, που θα αναγκαστεί ωστόσο, να σέβεται και να λαμβάνει υπόψη τις αξίες του Μνημείου. Θέμα 3: Υπάρχει ανάγκη να εξασφαλιστεί ότι οι αποφάσεις σχετικά με την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα θα βασίζονται σε μια βαθιά κατανόηση της Εξέχουσας Παγκόσμιας Πολιτιστικής Αξίας του Μνημείου. Θέμα 4: Υπάρχει ανάγκη για την ιεράρχηση των χρηματοδοτικών αναγκών μέσα από ένα μακροπρόθεσμο και βραχυπρόθεσμο σχέδιο χρηματοδότησης, σε συντονισμό με τα αντίστοιχα σχέδια των διαφόρων εμπλεκόμενων φορέων. Στόχος 2 Να συντονιστεί μια συστηματική έρευνα για ευκαιρίες χρηματοδότησης που ταιριάζουν με τις απαιτήσεις χρηματοδότησης του Μνημείου. Τα στοιχεία να καταχωρηθούν και να ιεραρχηθούν σε βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο χρονοδιάγραμμα. Να ερευνηθεί και να προταθεί η αποτελεσματική χρήση καινοτόμων σχεδίων και συστημάτων - συμπεριλαμβανομένων και εκείνων της χρηματοδότησης, που μπορούν να συμβάλουν στην παραγωγή εισοδήματος, καθώς και όσα θα μπορούσαν να αυτοχρηματοδοτηθούν με τη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) Διαχείριση των κινδύνων Επικαιροποίηση Α. Σχόλια Δεν υπάρχει συγκεκριμένο Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης για την Παλιά Πόλη, εκτός από το Γενικό Σχέδιο που εφαρμόζεται σε όλες τις ελληνικές περιφέρειες. Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας/Τμήμα Κέρκυρας έχει πραγματοποιήσει τα τελευταία χρόνια θεματικά εκπαιδευτικά εργαστήρια σχετικά με τις τεχνικές ανάπλασης κτιρίων και με τη σεισμική συμπεριφορά τους. Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Η παρακάτω δράση ξεκίνησε, αλλά ακυρώθηκε Δράση 3.1. Επανεξέταση και επικαιροποίηση των υπαρχόντων Σχεδίων αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών (σεισμοί, πυρκαγιές, πλημμύρες), σε συνεργασία με την κυβέρνηση. Θέματα Θέμα 1: Δεδομένου ότι η διαχείριση του Μνημείου είναι πολύπλοκη υπάρχει ανάγκη επικαιροποίησης των υφιστάμενων σχεδίων διαχείρισης κινδύνων προκειμένου να εντοπιστούν όλοι οι πιθανοί κίνδυνοι, οι αξιολογήσεις και οι διαδικασίες παρακολούθησης, και να εξασφαλιστεί ότι οι μηχανισμοί πρόληψης ή/και μετριασμού των κινδύνων είναι σε ετοιμότητα και δοκιμάζονται περιοδικά όταν χρειάζεται. Θέμα 2: Τα Σχέδια Διαχείρισης των Κινδύνων πρέπει να γίνονται με τρόπο που να μπορούν να αξιολογήσουν όλους τους πιθανούς κινδύνους από τις αλλαγές στη χρήση γης, τις αλλαγές στην κοινωνική δομή, τις πιέσεις που προκαλούνται από τους επισκέπτες και την οικοδομική δραστηριότητα και, γενικότερα, όλους τους κινδύνους από τις μεταβολές στην κατάσταση του Μνημείου, που μπορεί να προκύψουν με την εφαρμογή του Σχεδίου Διαχείρισης. Θέμα 3: Η UNESCO μπορεί να παρέχει συμβουλές και εμπειρογνωμοσύνη σε σχέση με το Μνημείο για τη Διαχείριση των Κινδύνων (όπως έκανε και στην περίπτωση του Μπεράτ) 44

45 Στόχος 3 Ανάπτυξη ενός Στρατηγικού Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων μέσα από τη σύνθεση των διαφορετικών και συγκεκριμένων αναφορών για τους κινδύνους, με σκοπό τον εντοπισμό πιθανών ελλείψεων, λαμβάνοντας υπόψη την πολυπλοκότητα του Μνημείου και κάλεσμα της UNESCO για παροχή συμβουλών και εμπειρογνωμοσύνης σε σχέση με αυτά τα ζητήματα Διαχείριση των Πληροφοριών Επικαιροποίηση Α. Σχόλια Το Υπουργείο Πολιτισμού είναι αρμόδιο σύμφωνα με τον νόμο για την τεκμηρίωση και την επίσημη χρήση πολιτιστικών αρχείων. Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας / Τμήμα Κέρκυρας πραγματοποίησε μια μελέτη το 2012, όπου όλα τα μνημεία της Κέρκυρας έχουν καταχωρηθεί με χρήση GIS, αλλά δεν έχουν τις απαραίτητες εγκρίσεις από το Υπουργείο Πολιτισμού για να δημοσιοποιηθούν. Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Όσον αφορά την πρώτη, δεύτερη και τρίτη παραδοχή, που αναφέρονται στο ΣΔ , 100% των ερωτηθέντων συμφωνεί ότι οι προϋποθέσεις αυτές εξακολουθούν να ισχύουν και θα πρέπει να συμπεριληφθούν και στο Σχέδιο Διαχείρισης Παραδοχή 1 Ένας μεγάλος αριθμός αρχειακού υλικού για το Μνημείο διατίθεται σήμερα από διαφορετικές πηγές προέλευσης (κρατικές υπηρεσίες, φορείς, οργανισμούς και ιδιώτες), ενώ είναι πιθανόν να υπάρχουν και επιπλέον αρχεία πληροφοριών που δεν έχουν ακόμα εντοπιστεί. Παραδοχή 2 Τα διατιθέμενα αρχεία πληροφοριών δεν είναι όλα εξίσου προσβάσιμα από υποψήφιους ερευνητές, δεν είναι αναγκαστικά συμβατά μεταξύ τους και σε αρκετές περιπτώσεις, ο τρόπος φύλαξης δεν είναι ο ενδεδειγμένος, εφ όσον η χρήση των σύγχρονων τεχνολογιών είναι μάλλον περιορισμένη. Παραδοχή 3 Επειδή η πληρότητα της συγκέντρωσης και η δυνατότητα διάδοσης όλων των πληροφοριών για το Μνημείο συνιστούν βασική προϋπόθεση για την αποτελεσματική Διαχείριση του χώρου και των επιμέρους στοιχείων του, ο συντονισμός των αρχείων και η απόκτηση ενός εύκολα προσβάσιμου και ολοκληρωμένου συστήματος πληροφοριών αποτελούν βασική προτεραιότητα. Θέματα Θέμα 1: Υπάρχει ανάγκη για τη διαχείριση των αρχείων του Μνημείου, που προέρχονται από διαφορετικές πηγές και η καταγραφή τους σε συνεργασία με εθνικές υπηρεσίες, όπως τα Γενικά Αρχεία του Κράτους/Τμήμα Κέρκυρας. Θέμα 2: Υπάρχει ανάγκη να γίνει πλήρης χρήση των τεχνολογιών επικοινωνίας, ιδίως του GIS και του Διαδικτύου, για να εξασφαλιστεί η κατάλληλη διαχείριση πληροφοριών του Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς και η διάδοση του Σχεδίου Διαχείρισης. Θέμα 3: Υπάρχει η ανάγκη μιας πιο ευέλικτης συνεργασίας μεταξύ των κρατικών και των τοπικών παραγόντων. Στόχος 4 Συντονισμός ανάπτυξης και λειτουργίας ενός κεντρικού ευρετηρίου αρχείων, ώστε τα αρχεία που αφορούν την Κέρκυρα να καταστούν περισσότερο προσβάσιμα σε κάθε ερευνητή. Να γίνεται πλήρη χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ)/ του GIS και του Διαδικτύου για να εξασφαλισθεί η συλλογή, αποθήκευση και ανάλυση ολοκληρωμένων πληροφοριών σχετικά με το Μνημείο, προσβάσιμες σε όλους, όσους ενδεχομένως ενδιαφέρονται Εποπτεία Επικαιροποίηση Α. Σχόλια Το μόνο θεσμοθετημένο σύστημα εποπτείας της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι το εθνικό πλαίσιο για τις αρχαιότητες της πολιτιστικής κληρονομιάς από το Υπουργείο Πολιτισμού. Ορίζει ως αρμόδιες υπηρεσίες 45

46 του Υπουργείου την 21η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και την Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων Ιονίων Νήσων. Η παρακολούθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και των δεικτών της είναι υπό την άμεση ευθύνη της Δημοτικής Υπηρεσίας της Παλιάς Πόλης, και τα αρχαιολογικά θέματα υπό το Τμήμα Αρχαιοτήτων του Υπουργείου. Οι δείκτες αυτοί εξετάζονται επίσης από τα Υπουργεία Πολιτισμού και Περιβάλλοντος, τα οποία παρεμβαίνουν κυρίως μέσω της χρηματοδότησης (βλ. Icomos Συμβουλευτικό Σώμα). Στο υφιστάμενο εθνικό πλαίσιο εποπτείας δεν υπάρχουν βασικοί δείκτες παρακολούθησης συγκεκριμένα του Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Ωστόσο, σχετικές διατάξεις έχουν συμπεριληφθεί στο Σχέδιο Διαχείρισης των και τις Περιοδικές Εκθέσεις της UNESCO που θα πρέπει να αναθεωρηθούν για να εγκριθούν. Παρά το γεγονός ότι θέματα σχετικά με την παρακολούθηση αναφέρθηκαν στο ΣΔ , ο στόχος δεν έχει εκπληρωθεί. Η αρμόδια 21η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων διατηρεί κάποια σχετικά αρχεία, τα οποία όμως δεν καλύπτουν το σύνολο του Μνημείου. Θέματα Θέμα 1: Υπάρχει ανάγκη συνεχούς παρακολούθησης της κατάστασης και της πολυπλοκότητας του Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς με την καθιέρωση βασικών δεικτών παρακολούθησης που θα πληροί τις απαιτήσεις του Σχεδίου Διαχείρισης και των περιοδικών εκθέσεων της UNESCO. Θέμα 2: Υπάρχει ανάγκη τακτικής παρακολούθησης, προκειμένου να αξιολογηθεί η εφαρμογή του Σχεδίου Διαχείρισης και να ενσωματωθούν οι όποιες αλλαγές. Στόχος 5 Εξασφάλιση ανάπτυξης ενός σχεδίου παρακολούθησης με δείκτες που θα συνάδουν με τις απαιτήσεις των Περιοδικών Εκθέσεων της UNESCO που γίνονται ανά 6 χρόνια και κατάρτιση ενός ετήσιου προγράμματος παρακολούθησης σύμφωνα με το Σχέδιο Διαχείρισης Οριοθέτηση Επικαιροποίηση Α. Σχόλια Η εκτεταμένη ζώνη προστασίας, όπως προτάθηκε από το Τμήμα Παγκόσμιας Κληρονομιάς - ICOMOS το 2007 εντάχθηκε στη ζώνη επιρροής που προτάθηκε στο κείμενο Υποψηφιότητας Η δήλωση του 2012 του Υπουργείου Πολιτισμού ορίζει ως ενιαίο αρχαιολογικό χώρο στην Παλιά Πόλη με ζώνη προστασίας και την Παλαιόπολη και τη χερσόνησο Κανόνι. Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Θέματα Ενδέχεται να χρειαστεί αναθεώρηση των ορίων και διερεύνηση της ζώνης προστασίας να διευρυνθεί. Θέμα 1: Αναγκαιότητα αναθεώρησης των Ορίων της ζώνης προστασίας. Στόχος 6 Αναθεώρηση των Ορίων της Ζώνης Προστασίας και εφαρμογή συνεχούς προγράμματος για την παρακολούθηση και αξιολόγηση της επίδρασης του Σχεδίου Διαχείρισης στην περιοχή γύρω από το Μνημείο Τοπική Κοινωνία Επικαιροποίηση Α. Σχόλια Το 90% της ιδιοκτησίας της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας ανήκει σε ιδιώτες. Ως εκ τούτου, είναι επιτακτικό η τοπική κοινωνία να γνωρίζει ότι κάθε ιδιωτική ιδιοκτησία έχει αντίκτυπο στο ΜΠΚ. 46

47 Οι κάτοικοι συμμετέχουν πολύ ενεργά σε τοπικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων των εθελοντικών κινήσεων με πολύ υψηλή συμμετοχή στα μουσικά / χορευτικά σύνολα και στις μη κερδοσκοπικές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Αν και υπάρχει μια αίσθηση υπερηφάνειας το να κατοικεί κάποιος σε ένα Μνημείο UNESCO, δεν υπάρχει συναίνεση για όλες τις αποφάσεις που λαμβάνονται, κυρίως λόγω έλλειψης επαρκούς διαβούλευσης. Κατά συνέπεια, οι αρχές διαχείρισης του Μνημείου στερούνται εμπιστοσύνης από την τοπική κοινότητα. Θέματα Θέμα 1: Χρειάζεται να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας σχετικά με τις αξίες του Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς (ΜΠΚ) σε όλη τη ζώνη προστασίας και τις ευθύνες που η εγγραφή ως ΜΠΚ συνεπάγεται, καθώς και η σύνδεσή της με υπάρχουσες πρωτοβουλίες που προωθούν τις αξίες του Μνημείου. Θέμα 2: Χρειάζεται να συμπεριληφθεί η τοπική κοινωνία στη λήψη αποφάσεων και την εφαρμογή του Σχεδίου Διαχείρισης, ειδικότερα γίνει μέρος των φορέων που εκπροσωπούνται στην Αρχή Διαχείρισης του Μνημείου. Θέμα 3: Υπάρχει ανάγκη να γνωστοποιηθούν τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη για την τοπική κοινότητα και τους ιδιοκτήτες ακινήτων, προκειμένου να επιτευχθεί συναίνεση όσον αφορά την εφαρμογή του Σχεδίου Διαχείρισης. Στόχος 7 Εμπλοκή της τοπικής κοινότητας στον τομέα της διαχείρισης του Μνημείου, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτιστικών αγαθών του Μνημείου είναι ατομική ιδιοκτησία Θεσμική Προστασία Επικαιροποίηση Α. Σχόλια Δεν υπάρχουν νομοθετικές απαιτήσεις και περιορισμοί ειδικά για την Παλιά Πόλη. Υπάρχει μια πόλη σε μορφή κτηματολογίου στο GIS που αναπτύχθηκε από έναν ανάδοχο του Δήμου Κέρκυρας (Κτηματολόγιο ΑΕ). Είναι διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο του Δήμου ως πλατφόρμα WEBGIS ( Οι περιορισμοί και οι όροι σε γενικές γραμμές προβλέπονται στον αρχαιολογικό νόμο του Το σχέδιο της πόλης δεν έχει αναθεωρηθεί και παραμένει σε ισχύ αυτό του Δεν έχουν οριστεί χρήσεις γης στην Παλιά Πόλη (το ίδιο ισχύει και για ολόκληρο το νησί). Η προσπάθεια αναθεώρησης του γενικού πολεοδομικού σχεδίου της Κέρκυρας το 2008 απεσύρθη επειδή δεν είχε εγκριθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού. Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Θέματα Το Τμήμα Προγραμματισμού και Ανάπτυξης του Δήμου Κέρκυρας ανέλαβε να συγκεντρώσει τα δεδομένα για την Παλιά Πόλη της Κέρκυρας και την απεικόνιση της σε διαφορετικές πλατφόρμες. Θέμα 1: Χρειάζεται να αξιολογηθεί ο συγκεκριμένος χαρακτήρας της περιοχής του Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς και στη συνέχεια να εφαρμοστεί σε όλα τα θεσμικά και μη κανονιστικά σχέδια ανάπτυξης. Στόχος 8 Το Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς θα πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά την αναθεώρηση του πολεοδομικού σχεδιασμού της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας, καθώς και σε κάθε έγγραφο (θεσμικό και μη) σχετικά με το σχεδιασμό, το κανονιστικό πλαίσιο και τη χάραξη πολιτικής που ενδέχεται να το επηρεάσουν. 47

48 Αξιολόγηση της Μεταβολής Επικαιροποίηση Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Η Δράση 9, που προβλέπεται στο ΣΔ , δεν υλοποιήθηκε και, συνεπώς, η διεξαγωγή μελέτης σκοπιμότητας για τα αποτελέσματά της, δεν κρίνεται σκόπιμη. Δράση 9 Εκπόνηση μελέτης αξιολόγησης των επιπτώσεων του Σχεδίου στους διάφορους τομείς της ζωής της πόλης και εκτίμηση του μεγέθους της μεταβολής που μπορεί να γίνει αποδεκτή, χωρίς να αλλοιωθεί ο χαρακτήρας και οι πολιτιστικές αξίες του Μνημείου. Θέματα Θέμα 1: Χρειάζεται εμβάθυνση της κατανόησης της Εξέχουσας Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς και του χαρακτήρα του Μνημείου από πλευράς όλων των εταίρων προκειμένου να εκτιμήσουν κάθε πρόταση που αφορά το Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς και να την τεκμηριώνουν αναλόγως. Θέμα 2: Χρειάζεται ανάπτυξη ενός μηχανισμού αξιολόγησης και διαχείρισης των αλλαγών που θα να προβλέπει επίσης τις επιπτώσεις, ώστε να δρομολογούνται οι απαραίτητες ενέργειες σε εύθετο χρόνο. Στόχος 9 Καθορισμός της τρέχουσας κατάστασης και ευπάθειας των διαφόρων στοιχείων του Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς και ανάπτυξη συστήματος για τη συνεχή παρακολούθηση της κατάστασης του Μνημείου, προκειμένου να αξιολογηθεί η όποια αλλαγή και να προταθούν τα κατάλληλα μέτρα Αναπτυξιακός έλεγχος Επικαιροποίηση Α. Σχόλια Η αρμοδιότητα ελέγχου δίνεται από το νόμο στο Υπουργείο Πολιτισμού, - τοπικές υπηρεσίες της 21ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και την Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων Ιονίων Νήσων, καθώς και το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και το Κεντρικό Συμβούλιο Σύγχρονων Μνημείων. Σύμφωνα με το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο, οι Υπηρεσίες Δόμησης τoυ Δήμου Κέρκυρας και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας/Τμήμα Κέρκυρας δεν μπορούν να συμμετέχουν ουσιαστικά, στον έλεγχο για το είδος των παρεμβάσεων. Σύμφωνα με την εκστρατεία «Όραμα για την Παλιά Πόλη της Κέρκυρας" που πραγματοποιήθηκε από το CulturePolis, στο πλαίσιο του έργου SUSTCULT το Δεκέμβριο του 2012, υπάρχουν κακοτεχνίες στις νέες κατασκευές που έχουν πραγματοποιηθεί στην Παλιά Πόλη. Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Σύμφωνα με την έρευνα του SUSTCULT 2013 των εμπλεκόμενων φορέων, ο Σύλλογος Πολιτικών Μηχανικών Κέρκυρας τόνισε ότι χρειάζεται ειδικό προσωπικό για την αξιολόγηση σχεδίων ανάπτυξης σχετικά με την Παλιά Πόλη και πρότεινε να ανατεθούν σε μηχανικούς τα καθήκοντα παρακολούθησης και εφαρμογής των μελετών ανάπτυξης. Θέματα Θέμα 1: Υπάρχει ανάγκη για πιο συνεκτικό συντονισμό μεταξύ των αρμοδίων υπηρεσιών του Δήμου Κέρκυρας ( Τμήμα Παλιάς Πόλης) και τις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού. Θέμα 2: Υπάρχει ανάγκη για ένα νέο πλαίσιο που θα εναρμονίζει τις Παγκόσμιες Αξίες του Μνημείου με ενδεχόμενες αναπτυξιακές παρεμβάσεις που να μπορεί να αντέξει. Το πλαίσιο αυτό θα πρέπει να γίνει αποδεκτό και να εφαρμοστεί χωρίς εξαιρέσεις, από όλους τους βασικούς εμπλεκόμενους φορείς. Θέμα 3: Η εμφάνιση του Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς απειλείται από νόμιμες δραστηριότητες ανάπτυξης, αλλά και από παράνομες παρεμβάσεις από τους ιδιοκτήτες / καταστηματάρχες. Για παράδειγμα, η χρήση του εξοπλισμού κλιματιστικών και οι κακοτεχνίες στις νέες κατασκευές. 48

49 Στόχος 10 Συντονισμός για τη δημιουργία ενός νέου πλαισίου ελέγχου των εξελίξεων που έχουν δρομολογηθεί, αλλά και ενδεχόμενων αλλαγών και πιθανών παρεμβάσεων που το Μνημείο μπορεί να υποστεί και επιδίωξη η της συναίνεσης των βασικών εμπλεκόμενων φορέων. Αυτό θα αποτελέσει ένα πρότυπο για τη βιώσιμη ανάπτυξη με σεβασμό προς τις Εξέχουσες Παγκόσμιες Πολιτιστικές Αξίες του Μνημείου Σύγχρονη Ανάπτυξη Επικαιροποίηση Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Σχετικά με τις 3 πρώτες παραδοχές, όπως αναφέρονται στο ΣΔ , 100% των ερωτηθέντων συμφώνησαν ότι οι παραδοχές αυτές ισχύουν ακόμη και πρέπει να συμπεριληφθούν στο Σχέδιο Διαχείρισης Παραδοχή 1 Η σύγχρονη αρχιτεκτονική και η αδιαμφισβήτητη ικανότητά της να εντάσσεται αρμονικά στο ιστορικό περιβάλλον, τουλάχιστον όπως αυτή εκφράστηκε στα χρόνια του μεσοπολέμου ως μία φυσική συνέχεια στη ζωή και ανάπτυξη της πόλης, δεν έχει να παρουσιάσει στα έργα των πρώτων δεκαετιών μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο σημαντικά παραδείγματα στον χώρο της Κέρκυρας, εκτός μεμονωμένων εξαιρέσεων. Παραδοχή 2 Η παραπάνω κατάσταση που έχει ριζώσει στη συλλογική συνείδηση των κατοίκων οδηγεί συχνά στην λύση της «εύκολης αρχιτεκτονικής», η οποία επαναλαμβάνει αβασάνιστα τις σύγχρονες κατασκευές, μορφολογικά στοιχεία των ιστορικών κτιρίων. Παραδοχή 3 Τα τελευταία χρόνια, όλο και σε ευρύτερα πλαίσια, προωθείται από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς σε τοπικό και εθνικό επίπεδο (Γραφείο Πολεοδομίας του Δήμου, υπηρεσίες ΥΠ.ΠΟ και ΥΠΕΧΩΔΕ, Επιτροπή Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, Τοπικό και Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο) η αντίληψη της δυνατότητας ένταξης υψηλής ποιότητας σύγχρονης αρχιτεκτονικής στον ιστορικό χώρο, σε γειτνίαση με τα υψηλής αρχιτεκτονικής αξίας ιστορικά κτήρια. Όσον αφορά την τέταρτη παραδοχή, υπάρχει διαδικασία έγκρισης από την Αρχιτεκτονική Επιτροπή, η λειτουργία της οποίας, ωστόσο, θεωρείται από κάποιους ερωτηθέντες ως μη ικανοποιητική. Παραδοχή 4 Μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, που αποτελούν ήδη θεσμοθετημένη διαδικασία πριν την έκδοση οικοδομικής άδειας, είναι σκόπιμο να περιλάβουν την διάσταση της αρχιτεκτονικής έκφρασης στα προς έλεγχο υποβαλλόμενα στοιχεία. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, που αναφέρεται και παραπάνω, οι Δράσεις 11, 11.1 και 11.2 δεν εφαρμόστηκαν. Δράση 11.1 Συγκρότηση ομάδας εργασίας για την καταγραφή όλων των σύγχρονων (μετά το 1960) οικοδομικών παρεμβάσεων στην Παλιά Πόλη της Κέρκυρας, την αποτίμηση της κατάστασής τους και την παρουσίαση προτάσεων για βελτίωση και ανάδειξη. Δράση 11.2 Καθιέρωση βραβείων για τις καλύτερες μελέτες και εφαρμογές ένταξης σύγχρονης αρχιτεκτονικής στο ιστορικό περιβάλλον, με στόχο την ενθάρρυνση του σύγχρονου τρόπου έκφρασης. Θέματα Θέμα 1: Υπάρχει ανάγκη για την εφαρμογή όλων των περιορισμών και των κανονισμών από τις τοπικές / περιφερειακές και εθνικές αρχές για την καλή συντήρηση της πόλης. Στόχος 11 Ανάπτυξη μηχανισμών ευαισθητοποίησης για την περαιτέρω προώθηση της κατανόησης του τρόπου με τον οποίο το ΜΠΚ σχετίζεται με τις Εξέχουσες Παγκόσμιες Πολιτιστικές Αξίες του Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς και του αντίκτυπου που μπορεί να έχουν στο Μνημείο τόσο η ανάπτυξη που σχετίζεται με τη διαχείριση, όσο και ο σχεδιασμός των αποφάσεων. 49

50 50

51 3.3 Προστασία και Διατήρηση του Μνημείου Τα κύρια ζητήματα αυτής της ενότητας είναι τα ακόλουθα: 12 : Ιδιοκτησιακό καθεστώς 13 : Χρηματοδότηση 14 : Ιστορικό περιβάλλον 15 : Κτίρια 16 : Ανοιχτοί Χώροι και Φυσικό περιβάλλον 17 : Φρούρια και Οχυρώσεις 18 : Δημόσιος χώρος Ιδιοκτησιακό Καθεστώς Επικαιροποίηση Α. Σχόλια Οι ιδιοκτησίες της Παλιάς Πόλης ήταν ήδη καταγεγραμμένες από την εποχή των Βενετών, και πρόσφατα κατεγράφησαν επισήμως κατά προτεραιότητα στο εθνικό κτηματολογικό αρχείο που δημιουργήθηκε (μέσω της Κτηματολόγιο ΑΕ.) Σε γενικές γραμμές δεν υπάρχει καμία συγκυριαρχία (οριζόντια ιδιοκτησία), σύνταγμα και κανονισμός για τα παλαιά κτήρια. Δεν υπάρχει καμία κρατική μέριμνα για τα ζητήματα ιδιοκτησίας. Ο Ιόνιος Κώδικας (1841) είναι ακόμη σε νομική ισχύ. Ο Δήμος δεν παρέχει καμία άλλη υπηρεσία σχετικά με την ιδιοκτησία. Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Η Δράση 12 και υποδράσεις της, όπως αναφέρονται στο ΣΔ , δεν έχουν εφαρμοστεί. Επιπλέον, ορισμένοι ιδιοκτήτες ακινήτων δήλωσαν ότι «ο στόχος είναι μη ρεαλιστικός και οι χρονοβόρες διαδικασίες των αρχαιολογικών υπηρεσιών λειτουργούν ως αντικίνητρα για τους ιδιοκτήτες που επιθυμούν να διατηρήσουν τις περιουσίες τους". Δράση 12.1 Συγκρότηση ομάδας εργασίας, με αντικείμενο τη θέσπιση νομοθετικού πλαισίου για παροχή κινήτρων στους ιδιοκτήτες προκειμένου να υιοθετήσουν σύστημα οριζοντίου ιδιοκτησίας και κανονισμού λειτουργίας σε κτήρια πολλαπλής ιδιοκτησίας. Δράση 12.2 Παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών, από πλευράς Γραφείου Παλιάς Πόλης προς τους συνιδιοκτήτες ιστορικών κτηρίων που έχουν ήδη καταρτίσει κανονισμό λειτουργίας στα ακίνητά τους και προτίθενται να εκτελέσουν έργα επισκευής, αποκατάστασης και ανάδειξης, σχετικά με τον συντονισμό των ενεργειών, την σύνταξη τεχνικών μελετών, την διευκόλυνση αδειοδοτήσεων. Δράση 12.3 Διοργάνωση δημοσίων παρουσιάσεων σχετικά με έργα αποκατάστασης και ανάδειξης ιστορικών κτηρίων και επιβράβευση της καλύτερης από αυτές, ανά έτος. Θέματα Θέμα 1: Η ευθύνη συντήρησης των κτιρίων ιδιωτικής ιδιοκτησίας βρίσκεται στα χέρια των πολλών μεμονωμένων ιδιοκτητών, οι οποίοι ενεργούν ανάλογα με τη δική τους θέληση και διαθέτοντας, φυσικά, τους δικούς τους οικονομικούς πόρους. Θεωρούν συχνά εμπόδιο να διατηρήσουν τις ιδιοκτησίες τους, λόγω των χρονοβόρων διαδικασιών. Θέμα 2: Υπάρχει ανάγκη να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση για τις οικουμενικές αξίες του Μνημείου και τα οφέλη και τις ευκαιρίες που προκύπτουν από τη διατήρηση του καθεστώτος της ιδιωτικής ιδιοκτησίας. Η κοινωνία των πολιτών και η ένωση κατοίκων μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο σε αυτό. Στόχος 12 Έναρξη διαφημιστικής εκστρατείας σε συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών και τις ενώσεις κατοίκων για την ευαισθητοποίηση σε σχέση με τα συνολικά οφέλη από την αποκατάσταση κτιρίων και τη διατήρησή τους σε καλή κατάσταση. Παροχή κινήτρων, ενδεχομένως σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα (αναφορά σε Οδηγό Καλών 51

52 Πρακτικών SUSTCULT), στους συνιδιοκτήτες των ιστορικών κτιρίων, προκειμένου να τους ενθαρρύνει να υιοθετήσουν το σύστημα της οριζόντιας ιδιοκτησίας, ώστε κάθε κτίριο να εμπίπτει στην ισχύουσα νομοθεσία Χρηματοδότηση Επικαιροποίηση Α. Σχόλια Διάφοροι φορείς πραγματοποίησαν μεμονωμένες ενέργειες για να συμμετάσχουν σε σχετικά έργα και προγράμματα χρηματοδότησης, όπως το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ), που θα μπορούσαν να θεωρηθούν μέρος της υλοποίησης του Σχεδίου Διαχείρισης του Μνημείου. Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Σύμφωνα με τους ιδιοκτήτες ακινήτων, η παραδοχή στο ΣΔ ότι «...έργα «αποκατάστασης κτηριακών μετώπων» που βρίσκονται σήμερα σε εξέλιξη εκτελούνται με δαπάνες του δημοσίου σε ποσοστό 100% και αφορούν 250 επιλεγμένα ιστορικά κτήρια " δεν είχε ως αποτέλεσμα την ενίσχυση συνεργασιών δημόσιου-ιδιωτικού τομέα για την αποκατάσταση ιστορικών κτιρίων. Η Δράση 13, όπως αναφέρεται στο ΣΔ , δεν εφαρμόστηκε ποτέ Δράση 13.1 Αναζήτηση χρηματοδοτικών προγραμμάτων για την αποκατάσταση και ανάδειξη του Μνημείου και των επιμέρους στοιχείων του και προετοιμασία ανάλογων μελετών βάσει των προτεραιοτήτων της δράσης 1.4. το οποίο ξεκίνησε, αλλά διεκόπη. Δράση 13.2 Συγκρότηση ομάδας εργασίας με αντικείμενο την διερεύνηση δυνατοτήτων οικονομικής ενίσχυσης των ιδιοκτητών ιστορικών κτηρίων, προκειμένου να εκτελέσουν έργα αποκατάστασης και ανάδειξης των ιδιοκτησιών τους και προσδιορισμός των κατάλληλων όρων και περιορισμών. Θέματα Θέμα 1: Υπάρχει ανάγκη να αξιοποιηθούν όλες οι δυνατότητες χρηματοδότησης για την αποκατάσταση των ιστορικών κτιρίων Θέμα 2: Είναι επιτακτική ανάγκη να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο για κίνητρα αποκατάστασης για τους ιδιοκτήτες ακινήτων - σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, που θα εφαρμόζει υψηλές προδιαγραφές σε έργα αποκατάστασης, (αναφορά στον Οδηγό Καλών Πρακτικών SUSTCULT, Παράρτημα 5.1) Στόχος 13 Διερεύνηση όλων των δυνατοτήτων, σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο, ώστε να εξασφαλιστεί ότι υπάρχει διαθέσιμη επαρκής χρηματοδότηση και χρησιμοποιείται κατάλληλα για υψηλού επιπέδου, εργασίες συντήρησης (βελτίωση, συντήρηση, επισκευή ή αποκατάσταση) που διεξάγονται στο Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη προστασίας της Εξέχουσας Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομίας του Μνημείου Ιστορικό Περιβάλλον Επικαιροποίηση Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Ξεχωριστές ενέργειες πραγματοποιήθηκαν για να αξιολογηθεί η κατάσταση των συστατικών στοιχείων του Μνημείου από την 21η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων-Αρχεία, το Γραφείο Παλιάς Πόλης και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας / Τμήμα Κέρκυρας. Σε σχέση με τη Δράση 14, που αναφέρεται στο ΣΔ , οι ακόλουθες υποδράσεις δεν εφαρμόστηκαν ποτέ. Δράση 14.1 Συγκρότηση ομάδας εργασίας, με αντικείμενο τον εντοπισμό και καταγραφή των εγκαταλελειμμένων κτηρίων και των περιοχών με προβλήματα λειτουργικής υποβάθμισης και διερεύνηση των δυνατοτήτων για την αντιμετώπισή τους. 52

53 Δράση 14.2 Σύνταξη σύγχρονων και λεπτομερειακών προδιαγραφών για τις εργασίες αποκατάστασης που υλοποιούνται στο Μνημείο (υλικά, τεχνικές, σχεδιασμός) και προώθησή τους στους τεχνικούς όλων των βαθμίδων, τους επαγγελματίες και ευρύτερα στην τοπική κοινωνία. Δεν υπάρχει αναλυτικός οδηγός για τις παρεμβάσεις που αφορούν σε ιστορικά κτίρια και μέχρι σήμερα δεν έχει ακόμη διαμορφωθεί μια ομάδα εργασίας από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας / Παράρτημα Κέρκυρας, με την εντολή να διατυπώσει λεπτομερείς προδιαγραφές (υλικά, τεχνικές, σχεδιασμός) για τις προδιαγραφές αποκατάστασης που πρέπει να τηρούνται. Θέματα Θέμα 1: Υπάρχει ανάγκη να εξασφαλιστεί η ευαισθητοποίηση σε σχέση με τις Παγκόσμιες Αξίες του Μνημείου σε μια σταθερή βάση, λαμβάνοντας υπόψη ότι το Μνημείο συνδέεται με την προστασία και τη διατήρηση του ιστορικού περιβάλλοντος της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας, το οποίο αποτελείται από έναν αριθμό επιμέρους στοιχείων (Παλαιό Φρούριο, Νέο Φρούριο, περιμετρικές οχυρώσεις, δρόμους, κτίρια, αστικές υποδομές, την εμφάνιση της πόλης, παραδοσιακά έθιμα, κ.λπ.). Θέμα 2: Υπάρχει ανάγκη για έναν συνοπτικό οδηγό (φυλλάδιο) προς ενημέρωση των ιδιοκτητών του Μνημείου στις αποφάσεις τους σχετικά με τα υλικά, τις τεχνικές, το σχεδιασμό, κλπ., καθώς και των τεχνιτών που μπορούν να αναλάβουν τα έργα αυτά. Θέμα 3: Καθώς οι παρεμβάσεις αποκατάστασης είναι δαπανηρές, υπάρχει ανάγκη για την παροχή κινήτρων, συμπεριλαμβανομένης και της μείωσης φόρων στα υλικά ή/και στις τεχνικές εργασίες από τεχνίτες στην Παλιά Πόλη. Στόχος 14 Επιβεβαίωση ότι εφαρμόζεται μεθοδική αξιολόγηση της κατάστασης όλων των συστατικών στοιχείων του Μνημείου και ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς ενημερώνονται συνεχώς και πλήρως, ενώ έχουν πρόσβαση σε κατάλληλη καθοδήγηση Δόμηση Επικαιροποίηση Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Όσον αφορά την Παραδοχή 1, όπως αναφέρεται στο ΣΔ , ο Σύλλογος Πολιτικών Μηχανικών σημείωσε ότι δεν δίνεται αρκετή προσοχή στην ασφάλεια των κτιρίων και ότι η συντήρηση δεν πρέπει να επικεντρώνεται μόνο στην εξωτερική εμφάνιση, αλλά και στη διαρθρωτική και αντισεισμική ικανότητα των κτιρίων. Παραδοχή 1 Τα ιστορικά κτίρια αξιώνουν επιστημονικά σωστές και τεχνικά άρτιες επεμβάσεις συντήρησης και επισκευής. Θέματα Όσον αφορά την Παραδοχή 3, όπως αναφέρεται στο ΣΔ , ορισμένοι των ερωτηθέντων σημείωσαν ότι αυτό δεν ισχύει και κάθε περίπτωση θα πρέπει να αξιολογείται ξεχωριστά. Δεν υπάρχει οργανωμένη συλλογή στοιχείων σχετικά με τα διαθέσιμα κτίρια σε μια κεντρική βάση δεδομένων. Οι υπηρεσίες αρχειοθέτησης της 21 η Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, το Τμήμα Παλιάς Πόλης του Δήμου Κέρκυρας και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας / Παράρτημα Κέρκυρας έχουν εφαρμόσει ξεχωριστές δράσεις για την καταγραφή και τη μελέτη των διαφόρων κτιρίων. Θέμα 1: Υπάρχει ανάγκη για αντισεισμική ανάλυση της ανθεκτικότητας και της Διαρθρωτικής Αξιολόγησης των κτιρίων. Θέμα 2: Δεν υπάρχει καμία βάση αναφοράς που να καλύπτει τα ιστορικά κτίρια και να δίνει λεπτομερείς προδιαγραφές για τη συντήρηση και τις εργασίες επισκευής από ειδικούς. 53

54 Στόχος 15 Ανάπτυξη ενός ηλεκτρονικού ευρετηρίου / βάσης δεδομένων, προκειμένου να καθοριστούν κοινά πρότυπα και προδιαγραφές για τις τεχνικές και τα υλικά που πρέπει να χρησιμοποιούνται για την αποκατάσταση των ιστορικών κτιρίων. Οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα πρέπει να ενημερώνονται σχετικά με τα εγκεκριμένα πρότυπα και να καθιερωθεί η διαδικασία, ώστε να περιοριστούν οι αλλαγές που έχουν υποστεί οι προσόψεις των κτιρίων από τη χρήση των σύγχρονων υλικών Ανοιχτοί Χώροι και Φυσικό περιβάλλον Επικαιροποίηση Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Σε σχέση με την Παραδοχή 1, όπως αυτή αναφέρεται στο ΣΔ , το 83% των ερωτηθέντων συμφώνησαν ότι εξακολουθεί να ισχύει, ενώ 16% από αυτούς θεωρούν ότι αυτό δεν αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα, δεδομένου ότι εξαρτάται από τη διαμόρφωση και τη δημιουργία και άλλων χώρων στάθμευσης. Παραδοχή 1 Η Σπιανάδα, ο μεγαλύτερος ανοικτός χώρος του Μνημείου, με αξιόλογες δενδροφυτεύσεις και κηποτεχνικές διαμορφώσεις του 19ου αι., συνδεδεμένος άμεσα με την ιστορία του τόπου, επιβαρύνεται σήμερα από την περιμετρική κυκλοφορία και τη στάθμευση αυτοκινήτων. Επείγοντα μέτρα πρέπει να ληφθούν για συνολική αντιμετώπιση του θέματος, σε συνάρτηση με τις ανάγκες και τα προβλήματα της σύγχρονης πόλης. Οι επιμέρους υποδράσεις της Δράσης 16, που αναφέρονται στο ΣΔ , ουδέποτε εφαρμόστηκαν στο πλαίσιο του ΣΔ. Δράση 16.1 Εκπόνηση μελέτης για την αποκατάσταση και ανάδειξη του παραδοσιακού χαρακτήρα της Σπιανάδας, σε συνδυασμό με την επίλυση του κυκλοφοριακού και της στάθμευσης (δράσεις 22 & 23). Δράση Εκπόνηση μελέτης με αντικείμενο την προστασία της ακτογραμμής του Μνημείου και την ανάδειξη των σημαντικών τοποθεσιών και λιμανιών και την λειτουργική τους ενοποίηση. Δράση Εφαρμογή σχεδίου για τη βελτίωση του αστικού πρασίνου (είδος δενδροφυτεύσεων και κηποτεχνικών διαμορφώσεων, σε κήπους και πάρκα και μεμονωμένες θέσεις στην Παλιά Πόλη). Σε σχέση με την Παραδοχή 4, η εφαρμογή της δεν απαιτεί απλά κάποια ad hoc παρέμβαση και φροντίδα. Παραδοχή 4: Τα δέντρα, οι δασότοποι, οι ελαιώνες και η βλάστηση γενικότερα, που διαμορφώνουν το φυσικό περιβάλλον του Μνημείου αποτελώντας τμήμα της ιστορίας του, χρειάζονται να προστατευτούν με ανάλογο τρόπο. Θέματα Θέμα 1: Οι μελέτες που έχουν διεξαχθεί από το Δήμο Κέρκυρας και τα αποτελέσματα / μέτρα που έχουν εγκριθεί ( Κάρτα Μόνιμου Κατοίκου, λειτουργία των ποδηλατοδρόμων και χώρων στάθμευσης) ποτέ δεν έχουν εφαρμοστεί πλήρως. Το πρόβλημα της στάθμευσης αυτοκινήτων και του κυκλοφοριακού παραμένουν άλυτα, αν και δημιουργήθηκαν αρκετές νέες θέσεις στάθμευσης το Στόχος 16 Επαναξιολόγηση της σκοπιμότητας των αποτελεσμάτων των μελετών και των σχετικών αποφάσεων που οδήγησαν στη μη εφαρμογή της Δράσης 16 του Σχεδίου Διαχείρισης Φρούρια και Οχυρώσεις Επικαιροποίηση Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Η Παραδοχή 2, που αναφέρεται στο ΣΔ , εξακολουθεί να ισχύει, αλλά χρειάζεται να γίνουν ακόμα πολλά να αναδειχθούν οι σήραγγες και οι θάλαμοι των προμαχώνων που φτάνουν στο επίπεδο της θάλασσας. Παραδοχή 2 Η Προγραμματική Σύμβαση για την προστασία και ανάδειξη του Παλαιού Φρουρίου στο ΣΔ

55 Η Παραδοχή 3 που αναφέρεται στο ΣΔ , δεν ισχύει πλέον, καθώς η κατάσταση έχει αλλάξει: οι παρεμβάσεις είναι κατακερματισμένες και η χρήση του Νέου Φρουρίου περιορισμένη. Παραδοχή 3 Η κατάσταση διατήρησης του Νέου Φρουρίου είναι αρκετά καλή. Σημαντικό ρόλο σ αυτή την καλή εικόνα και καλή διατήρηση του χώρου έπαιξαν οι επεμβάσεις που έγιναν από το Δήμο Κερκυραίων σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού από το 1994 και μετά και η συνεχής παρουσία συνεργείου που εκτελεί εργασίες καθαρισμού και συντήρησης. Η Δράση που αναφέρεται στο ΣΔ , βρίσκεται σε πολύ προχωρημένο στάδιο και το Υπουργείο Πολιτισμού συμβάλλει στην επίτευξη αυτού του στόχου με την εφαρμογή προγραμμάτων συντήρησης μέσα από το Γ ΚΠΣ και το ΕΣΠΑ για την αποκατάσταση του Παλαιού Φρουρίου, του Νέου Φρουρίου και τα περιμετρικά Δυτικά Τείχη. Ωστόσο, εκτιμάται ότι απαιτούνται πολλές περισσότερες παρεμβάσεις. Δράση 17.1 Αναφέρεται σε πρόγραμμα δράσης που εφαρμόζεται Δράση 17.2 Σύνταξη σχεδίου για τη διαχείριση του Παλαιού Φρουρίου, ως μεμονωμένο Μνημείο με σημαντικό αριθμό επισκεπτών και αρκετές εγκαταστάσεις για διαφορετικές ομάδες χρηστών (πανεπιστήμια, κρατικές υπηρεσίες, τοπική κοινωνία, αθλητικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες ). Σε σχέση με την Δράση 17: 17.2, που αναφέρεται στο ΣΔ , υπήρχε μόνο ένα προσχέδιο για τη διαχείριση του Παλαιού Φρουρίου ως μνημείου, βάσει της προηγούμενης Προγραμματικής Σύμβασης. Ωστόσο, σήμερα μπορεί να εφαρμοστεί στο πλαίσιο της Επιτροπής Παρακολούθησης του Φορέα Διαχείρισης. Δράση 17.4 Συνέχιση της δραστηριότητας του υπάρχοντος συνεργείου του Νέου Φρουρίου για καθαρισμούς και μικρά έργα συντήρησης. Σε σχέση με την Δράση 17.4, που αναφέρεται στο ΣΔ : πραγματοποιούνται ορισμένες μικρές παρεμβάσεις από συνεργεία επισκευής του Δήμου. Οι Τεχνικές Υπηρεσίες του Δήμου έχουν ετοιμάσει μελέτες για την προώθηση και χρήση των υπόγειων στοών και το κτίριο των στρατώνων στην ακρόπολη του Νέου Φρουρίου και ήδη υπάρχουν προτάσεις προς έγκριση. Δράση 17.5 όπως αναφέρεται στο ΣΔ : χρειάζεται αποσαφήνιση.όλες οι άλλες ενέργειες που προβλέπονται στο θέμα 17: : Φρούρια και Οχυρώσεις δεν άρχισαν ποτέ. Δράση 17.5 Εφαρμογή προγράμματος ανασκαφών στο Παλαιό Φρούριο με αντικείμενο την τεκμηρίωση στοιχείων της βυζαντινής πόλης του 6 ου μ.χ. αι. Θέματα Θέμα 1: Υπάρχει ανάγκη να διασφαλιστεί μελλοντική χρηματοδότηση προκειμένου να ολοκληρωθούν τα σχέδια συντήρησης για τη διασφάλιση των αμυντικών έργων του Μνημείου της Κέρκυρας (φρούρια και περιμετρικές οχυρώσεις), ώστε να εξασφαλιστεί ότι θα παραμείνουν γενικότερα σε καλή κατάσταση, και ότι θα προστατευτούν από ακατάλληλη ή/και ανεπαρκή συντήρηση. Στόχος 17 Εφαρμογή της Δράσης 17 του ΣΔ Δημόσιοι χώροι Επικαιροποίηση Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Οι ερωτηθέντες της έρευνας σημείωσαν ότι: το Πολεοδομικό Σχέδιο Κανονισμού Λειτουργίας δεν εφαρμόζεται και η υπάρχουσα σήμανση είναι ανεπαρκής. Το Υπουργείο Πολιτισμού σε συνεργασία με τον Οργανισμό Προώθησης Ελληνικού Πολιτισμού (ΟΠΕΠ) εφάρμοσε ένα πιλοτικό πρόγραμμα εγκατάστασης Σημείου Πληροφόρησης στην είσοδο του Παλαιού Φρουρίου, το οποίο λειτουργεί κατά περιόδους. Δεν υπάρχει καμία ολοκληρωμένη μελέτη για τον φωτισμού του Μνημείου. Το Γραφείο Παλιάς Πόλης ήταν εταίρος στο ευρωπαϊκό έργο FOS, το οποίο συμπεριλάμβανε το 2011 μια πιλοτική δράση φωτισμού που κάλυπτε την περιοχή της Άνω Πλατείας και το μνημείο Maitland. 55

56 Υπήρξε ένα πιλοτικό πρόγραμμα υπογειοποίησης των κάδων απορριμμάτων, που είτε δεν λειτουργεί καθόλου ή υπολειτουργεί. Το πρόγραμμα καθαρισμού και συλλογής απορριμμάτων της πόλης, δεν παρέχει ένα υγιές, ασφαλές και ελκυστικό περιβάλλον για τους πολίτες της Παλιάς Πόλης. Η αναφορά σε μια πόλη χωρίς σκουπίδια υπήρξε η βασικότερη προσδοκία στις προτάσεις που κατατέθηκαν στην εκστρατεία Όραμα (πραγματοποιήθηκε από το CulturePolis στο πλαίσιο του έργου SUSTCULT). Σε σχέση με την Παραδοχή 1, όπως αναφέρεται στο ΣΔ , ορισμένα έργα πραγματοποιήθηκαν, αλλά τα τελευταία χρόνια έχουν εγκαταλειφθεί, αφήνοντας μια μη ικανοποιητική εικόνα του δημόσιου χώρου. Παραδοχή 1 Την τελευταία δεκαετία (ανάμεσα σε ) έχουν πραγματοποιηθεί στην Παλιά Πόλη της Κέρκυρας σειρά έργων αναβάθμισης του δημόσιου χώρου, τόσο σε επίπεδο αστικών δικτύων, όσο και σε επίπεδο οδοστρωμάτων, με αποτέλεσμα σήμερα η συνολική εικόνα που παρουσιάζει ο δημόσιος χώρος να είναι αρκετά ικανοποιητική. Σε σχέση με την Παραδοχή 2, όπως αναφέρεται στο ΣΔ , υπήρχαν έργα που υλοποιήθηκαν, αλλά με κακής ποιότητας αποτελέσματα Παραδοχή 2 Εκτελέστηκαν οκτώ (8) συνολικά έργα αναβάθμισης του δημόσιου χώρου στις πιο προβληματικές περιοχές της Παλιάς Πόλης, με φορέα υλοποίησης, είτε την Προγραμματική Σύμβαση, είτε τον Δήμο Κερκυραίων, αξιοποιώντας εθνικούς και κοινοτικούς πόρους, συνολικού ύψους ευρώ. Όσο για την Παραδοχή 3, όπως αναφέρεται στο ΣΔ , το 80% των ερωτηθέντων δεν πιστεύει ότι είναι πιο έγκυρη, καθώς υπάρχει ανάγκη για περαιτέρω αναβάθμιση, αν και σχεδόν όλες οι αναγκαίες βελτιώσεις στο δημόσιο χώρο της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας έχουν πραγματοποιηθεί, εκτός από περίπου τρία χιλιόμετρα δρόμου. Παραδοχή 3 Εκτιμάται ότι, με τα εκτελεσθέντα και τα εν εξελίξει έργα, οι αναγκαίες παρεμβάσεις αναβάθμισης του δημοσίου χώρου της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας έχουν ουσιαστικά ολοκληρωθεί και μόνον ένα μικρό τμήμα δρόμου (περίπου 3 χλμ.) μένει να αναβαθμιστεί. Σε σχέση με την Παραδοχή 4, 100% των ερωτηθέντων συμφωνεί ότι αυτό είναι μια έγκυρη παραδοχή που πρέπει να μεταφερθεί στο Σχέδιο Διαχείρισης Παραδοχή 4 Η ρύθμιση ζητημάτων όπως στάθμευση αυτοκινήτων μονίμων κατοίκων, προμήθεια τραπεζοκαθισμάτων για υπαίθριους χώρους και δρόμους αποτελούν κρίσιμα ζητήματα που το Σχέδιο Διαχείρισης οφείλει να αντιμετωπίσει. Η δράση 18.1, όπως αναφέρεται στο ΣΔ , δεν εφαρμόστηκε ποτέ Δράση 18.1 Συνέχιση της δραστηριότητας του Γραφείου Παλιάς Πόλης για εκτέλεση έργων δικτύων και οδοστρωμάτων στην Παλιά Πόλη, βάσει του υπάρχοντος προγραμματισμού, μέχρι την πλήρη ικανοποίηση των καταγεγραμμένων αναγκών. Η δράση 18.2, όπως αναφέρεται στο ΣΔ , ξεκίνησε και σταμάτησε Δράση 18.2 Συγκρότηση ομάδας εργασίας, με αντικείμενο την επεξεργασία μέτρων και ρυθμίσεων για την λειτουργική αποκατάσταση του δημοσίου χώρου σε περιοχές με αντικρουόμενες χρήσεις (όπως στάθμευση αυτοκινήτων και ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων σε δρόμους, πλατείες και πλατώματα, κίνηση αυτοκινήτων και πεζών, κ.α.). Οι δράσεις 18.3 και 18.4, που αναφέρονται στο ΣΔ , δεν άρχισαν ποτέ Δράση 18.3 Εκπόνηση ολοκληρωμένης μελέτης φωτισμού ανάδειξης του Μνημείου (φωτισμός οδών, πλατειών, χώρων στάθμευσης, των φρουρίων, σημαντικών κτιρίων κλπ). Δράση 18.4 Εκτέλεση έργου σήμανσης του ιστορικού χώρου, αναδεικνύοντας τα στοιχεία που συγκροτούν την ιστορικότητά του (ιστορικές διαδρομές, σημαντικά κτήρια, αρχιτεκτονικά στοιχεία, ιστορικά γεγονότα). Η δράση 18.5, που αναφέρεται στο ΣΔ , άρχισε και σταμάτησε Δράση 18.5 Βελτίωση του υπάρχοντος σχεδίου για την καθαριότητα του δημοσίου χώρου, τόσο σε επίπεδο αποκομιδής των απορριμμάτων, όσο και σε επίπεδο καθαρισμού των οδών, πλατειών, κ.λπ., στηρίζοντας τον προγραμματισμό της Υπηρεσίας Καθαριότητας του Δήμου. Θέματα Θέμα 1: Υπάρχει η ανάγκη σαφούς σήμανσης για το Μνημείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς. 56

57 Θέμα 2: Υπάρχει ανάγκη για μελέτη σχετικά με τον κατάλληλο φωτισμό για τα σημαντικότερα μνημεία. Θέμα 3: Υπάρχει ανάγκη να εφαρμοστεί το Πολεοδομικό Σχέδιο Κανονισμού Λειτουργίας και να αντιμετωπιστούν με οριστικό τρόπο κρίσιμα ζητήματα, όπως η στάθμευση των κατοίκων και η χρήση τραπεζοκαθισμάτων από τους ιδιοκτήτες καταστημάτων. Στόχος 18 Στόχος 1: Βελτίωση της ποιότητας των χώρων του δημόσιας χρήσης, ώστε να πληρούνται οι προδιαγραφές της ιστορικής ταυτότητας του ΜΠΚ, και να καταστεί προσιτό και ευχάριστο για τους κατοίκους και τους επισκέπτες του, πεζούς, ποδηλάτες, ή άτομα με κινητικά προβλήματα. Ολοκλήρωση ημιτελών εργασιών, που υποβαθμίζουν την εικόνα του Μνημείου. 57

58 58

59 3.4 Τεκμηρίωση, Εκπαίδευση και Έρευνα Τα κύρια ζητήματα αυτής της ενότητας είναι τα ακόλουθα: 19 : Τεκμηρίωση 20 : Εκπαίδευση 21 : Έρευνα Τεκμηρίωση Επικαιροποίηση Α. Σχόλια Βασικές πηγές θεωρούνται οι ιστοσελίδες του Δήμου Κέρκυρας ( ) και του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας / Παράρτημα Κέρκυρας ( ). Υπάρχει και άλλο υλικό που δεν είναι διαθέσιμο επειδή δεν δόθηκε έγκριση δημοσίευσης του από το Υπουργείο Πολιτισμού (πολιτιστικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε εργασία του ΤΕΕ το 2012 και τεκμηρίωνε τα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς). Σημείο Ενημέρωσης για το κοινό από τον Δήμο βρίσκεται στην είσοδο του Παλαιού Φρουρίου, αλλά δεν είναι πάντα σε λειτουργία. Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Σε σχέση με τις Παραδοχές 1, 2 και 3, που αναφέρονται στο ΣΔ , το 100% των ερωτηθέντων συμφωνεί ότι εξακολουθούν να ισχύουν και θα πρέπει να συμπεριληφθούν στο Σχέδιο Διαχείρισης Παραδοχή 1 Παρότι υπάρχουν στην Κέρκυρα σήμερα αρκετές υπηρεσίες, φορείς και ιδρύματα με πλούσιο αρχειακό υλικό τεκμηρίωσης για διάφορα στοιχεία του Μνημείου, διαπιστώνεται ελλιπής προβολή του στο μη εξειδικευμένο κοινό. Παραδοχή 2 Οι δραστηριότητες (διαλέξεις, εκθέσεις, συνέδρια, εκδόσεις) των Αρχείων Νομού Κέρκυρας, που διαθέτουν σήμερα ένα από τα πλουσιότερα και αρχαιότερα στην Ελλάδα αρχεία εγγράφων, προσδίδουν στο Μνημείο ένα μοναδικό προνόμιο δυνατότητας τεκμηρίωσης. Παραδοχή 3 Η λειτουργία στην Κέρκυρα του τμήματος Αρχειονομίας Βιβλιοθηκονομίας του Ιονίου Πανεπιστημίου κατά την τελευταία 15ετία, εξασφαλίζει πολλές δυνατότητες, που δεν έχουν αξιοποιηθεί ακόμη επαρκώς από τους τοπικούς φορείς, για συγκρότηση των υφιστάμενων αρχείων με επιστημονικούς όρους. Σε σχέση με τη Δράση 19, οι υποδράσεις 19.1 και 19.2 που αναφέρονται στο ΣΔ , δεν εφαρμόστηκαν ποτέ. Ωστόσο, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων πιστεύει ότι είναι ακόμα δυνατό να πραγματοποιηθούν. Αντίθετα, σύμφωνα με τις Υπηρεσίες του Δήμου, η ιστοσελίδα για το Μνημείο είναι αυτή που φιλοξενείται στην ιστοσελίδα του Δήμου. Ειδικά το 19.2 έχει εφαρμοστεί μερικώς, χωρίς μακροπρόθεσμη προοπτική. Δράση 19.1 Ανάπτυξη ιστοσελίδας, με υλικό τεκμηρίωσης και πληροφόρησης για το Μνημείο, ως συνέχεια των δράσεων 4.1 και 4.2, που θα βασίζεται σε όλα τα διαθέσιμα αρχεία των διαφορετικών φορέων και υπηρεσιών. Δράση 19.2 Τοποθέτηση συμπληρωματικών περιπτέρων πληροφόρησης και εμπλουτισμός του παρεχόμενου πληροφοριακού υλικού. Θέματα Θέμα 1: Υπάρχει ανάγκη συλλογής και διαμοιρασμού τεκμηριωμένου και εγκεκριμένου υλικού για την πολιτιστική κληρονομιά της Παλιάς Πόλης. Θέμα 2: Είναι επίσης επιτακτική ανάγκη η χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) / σύγχρονων ψηφιακών τεχνολογιών και άλλων μέσων προώθησης. Θέμα 3: Υπάρχει ανάγκη αξιοποίησης των τεκμηρίων προκειμένου να ενισχυθεί η κατανόηση και απόλαυση των επισκεπτών και των ντόπιων ως προς το Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. 59

60 Στόχος 19 Ανάπτυξη συντονισμένου σχεδίου δράσης με σκοπό να συλλεχθεί, να δημοσιευθεί και να προωθηθεί τεκμηριωμένο και εγκεκριμένο πολιτιστικό υλικό και ευρεία χρήση όλων των μέσων που παρέχει η ψηφιακή τεχνολογία Εκπαίδευση Επικαιροποίηση Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Όσον αφορά την Παραδοχή 1, που αναφέρεται στο ΣΔ , η πλειοψηφία συμφωνεί ότι αυτή η υπόθεση δεν ισχύει πια. Μόνο το Μουσείο Ασιατικής Τέχνης και οι Πινακοθήκες (Εθνική και Δημοτική) προσφέρουν εκπαιδευτικά προγράμματα, αλλά δεν υπάρχει συντονισμένη προσέγγιση χρήσης του Μνημείου στο σύνολό του, ως καθαυτού εκπαιδευτικού πόρου. Παραδοχή 1 Τα υπάρχοντα Μουσεία παρέχουν αρκετά εκπαιδευτικά προγράμματα στους μαθητές της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με ικανοποιητικά αποτελέσματα, τα οποία οπωσδήποτε μπορούν να εμπλουτιστούν και να ενισχυθούν περαιτέρω. Σε σχέση με τη Δράση 20, οι υποδράσεις 20.1, 20.2 και 20.3, που αναφέρονται στο ΣΔ , δεν υλοποιήθηκαν ποτέ. Ωστόσο η πλειοψηφία των ερωτηθέντων πιστεύει ότι είναι εφικτό να πραγματοποιηθούν. Δράση 20.1 Συγκρότηση ομάδας εργασίας, για την υποβολή πρότασης εμπλουτισμού των εκπαιδευτικών προγραμμάτων των σχολείων όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης με θέματα ιστορίας του Μνημείου και Πολιτιστικής Κληρονομιάς γενικότερα. Δράση 20.2 Προώθηση προγραμμάτων κατάρτισης για τη στήριξη και ανάπτυξη των τοπικών παραδοσιακών τεχνών και επαγγελμάτων που σχετίζονται με το Μνημείο και τα επιμέρους στοιχεία του. Δράση 20.3 Συγκρότηση ομάδας εργασίας για την διατύπωση πρότασης ίδρυσης «Μουσείου Πόλης», όπου θα υπάρχουν αρκετά εκθέματα για την ιστορία της πόλης: αντικείμενα, αρχεία, βιβλία, φωτογραφίες, συλλογές κλπ. Θέματα Θέμα 1: Υπάρχει ανάγκη ευαισθητοποίησης τόσο των εκπαιδευτικών, όσο και των μαθητών στα τοπικά σχολεία, των εκπαιδευομένων δια βίου μάθησης, καθώς και των τοπικών κοινοτήτων, σχετικά με τις αξίες του Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς και τις επιπτώσεις της υπόστασης του Μνημείου πάνω στις διάφορες πτυχές. Θέμα 2: Υπάρχει ανάγκη ανάπτυξης εκπαιδευτικών προγραμμάτων και δραστηριοτήτων στα τοπικά μουσεία, προκειμένου να προωθηθεί η Εξέχουσα Παγκόσμια Πολιτιστική Αξία του Μνημείου. Ωστόσο, να σημειωθεί πως στη σημερινή οικονομική κατάσταση, υπάρχει έλλειψη προσωπικού που εργάζεται στα δημόσια μουσεία. Θέμα 3: Υπάρχει ανάγκη να βρεθούν εναλλακτικοί τρόποι συνεργασίας για κοινές δράσεις με οργανώσεις, ιδίως της κοινωνίας των πολιτών, αλλά και της εκπαιδευτικής κοινότητας και θεσμικών φορέων, προκειμένου να αποφευχθεί η έλλειψη των εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Στόχος 20 Χρήση του Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, ως πηγή εκπαίδευσης και συστηματική προβολή των πολιτιστικών στοιχείων της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας σε όλα τα επίπεδα Εκπαίδευσης, έτσι ώστε η νεότερη γενιά να έχει μεγαλύτερη επίγνωση των θεμάτων που σχετίζονται με την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς τους γενικά και για το Μνημείο ειδικότερα Έρευνα Επικαιροποίηση Α. Σχόλια Έχουν υπάρξει μεμονωμένες δράσεις από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, το Δήμο της Κέρκυρας και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας/Παράρτημα Κέρκυρας, αλλά όχι συντονισμένες δράσεις. 60

61 Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Όσον αφορά την Παραδοχή 1 που αναφέρεται στο ΣΔ , η πλειοψηφία συμφωνεί ότι είναι έγκυρη. Παραδοχή 1 Η αναγνώριση της πόλης Κέρκυρας στον ευρύτερο χώρο αποτελεί ένα σταθερό κίνητρο για διεξαγωγή ερευνητικών εργασιών από μεμονωμένους μελετητές και εκπαιδευτικά ιδρύματα, όπως οι Αρχιτεκτονικές Σχολές των Ελληνικών Πανεπιστημίων, τα ΤΕΙ όλης της χώρας, τα τμήματα Ιστορίας των Πανεπιστημίων, κ.α.. Όσον αφορά τη Παραδοχή 2 που αναφέρεται στο ΣΔ , η πλειοψηφία συμφωνεί ότι ισχύει, αλλά θα μπορούσε να έχει πολύ πιο θετικά πρακτικά αποτελέσματα. Η πρόσφατη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση (Σχέδιο «Αθηνά») έχει δημιουργήσει εντάσεις στο χώρο της εκπαίδευσης και ειδικότερα στο Τμήμα Ιστορίας. Παραδοχή 2 Η λειτουργία στην Κέρκυρα κατά την τελευταία 15ετία του τμήματος Ιστορίας του Ιόνιου Πανεπιστήμιου και οι δραστηριότητες που οργανώνει (συνέδρια, διαλέξεις και άλλες επιστημονικές συναντήσεις) διαμορφώνει θετικούς όρους για προώθηση της έρευνας για τα στοιχεία του Μνημείου. Όσον αφορά την Παραδοχή 3 που αναφέρεται στο ΣΔ , η πλειοψηφία συμφωνεί ότι αυτή η υπόθεση εξακολουθεί να ισχύει και θα πρέπει να συμπεριληφθεί στο Σχέδιο Διαχείρισης Η έρευνα SUSTCULT 2013 κατέγραψε μεμονωμένες απόψεις ότι το κοινό, δεν έχει πρόσβαση στις έρευνες γιατί δεν προωθούνται μέσω των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Παραδοχή 3 Παρά τον μεγάλο αριθμό των διεξαχθέντων ερευνών, τα αποτελέσματά τους δεν γνωστοποιούνται πάντα στους ενδιαφερόμενους και το ευρύ κοινό. Θέματα Θέμα 1: Η έρευνα θα πρέπει να ενθαρρύνεται και τα αποτελέσματα τους θα πρέπει να προωθούνται ευρέως σε όλους όσους εμπλέκονται στη διαχείριση του Μνημείου, αλλά και στην ευρύτερη κοινωνία. Στόχος 21 Προτροπή για συντονισμένες δράσεις σε ερευνητικά προγράμματα και στα προγράμματα που ασχολούνται με θέματα συναφή με το Μνημείο. Στόχος είναι η περαιτέρω προώθηση της γνώσης για την ιστορία, την αρχιτεκτονική, τα γενικά χαρακτηριστικά και την υφιστάμενη κατάσταση του Μνημείου, προκειμένου να συμβάλει στην αποτελεσματική διαχείριση των αποφάσεων. 3.5 Φυσική πρόσβαση και Μετακινήσεις Τα κύρια ζητήματα αυτής της ενότητας είναι τα ακόλουθα: 22. Κυκλοφοριακό 23. Στάθμευση 24. Σημεία εισόδου 25. Τουριστικά λεωφορεία 26. Δημόσιες συγκοινωνίες 27. Πεζοί και Ποδηλάτες 28. Πρόσβαση για όλους Κυκλοφοριακό Επικαιροποίηση Α. Σχόλια Δεν έχει υπάρξει μια κυκλοφοριακή μελέτη που να συμπεριλαμβάνει και να προσδιορίζει όλες τις παραμέτρους. Υπήρξαν κάποιες εγκεκριμένες μελέτες, που υλοποιήθηκαν μερικώς και στη συνέχεια εγκατελήφθησαν. Σε εξέλιξη βρίσκεται μελέτη σχετικά με τις περιφερειακές περιοχές στάθμευσης που ενδεχομένως θα ανακουφίσουν την πόλη από το κυκλοφοριακό της πρόβλημα. Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Δεν υπάρχει κεντρικός σχεδιασμός, με συγκεκριμένους στόχους και όραμα. Δεδομένου ότι υπήρξαν κάποιες κυκλοφοριακές μελέτες που δεν υλοποιήθηκαν, οι ερωτηθέντες θεωρούν ότι δεν υπάρχει επιθυμία για να μπει σε εφαρμογή κάποιο ολοκληρωμένο σχέδιο. 61

62 Σε σχέση με την Παραδοχή 1, που αναφέρεται στο ΣΔ , οι ερωτηθέντες συμφωνούν ότι αποτελεί ακόμη ανοικτό ζήτημα. Δεν υπάρχουν παρακαμπτήριοι δρόμοι για τα κυριότερα μνημεία που βρίσκονται στην Παλιά Πόλη. Παραδοχή 1 Η έλλειψη συστήματος παρακαμπτηρίων οδών οδηγεί ένα μέρος της διερχόμενης κυκλοφορίας πολύ κοντά στα όρια του Μνημείου, επιβαρύνοντας την λειτουργία του αναιτιολόγητα. Σε σχέση με την Παραδοχή 2 που αναφέρεται στο ΣΔ , οι ερωτηθέντες πιστεύουν ότι εξακολουθεί να ισχύει. Ωστόσο, το νοσοκομείο και οι υπηρεσίες των Δικαστηρίων μεταφέρθηκαν σε περιοχές έξω από την Παλιά Πόλη, ενώ αποφασίστηκε η μεταφορά της Πυροσβεστικής και Αστυνομίας στις εγκαταστάσεις του παλιού νοσοκομείου. Παραδοχή 2 Η παρουσία δημόσιων υπηρεσιών εντός του Μνημείου ή πολύ κοντά σε αυτό αυξάνει σημαντικά την κυκλοφορία, ιδιαίτερα κατά τις ώρες αιχμής. Όσον αφορά την Παραδοχή 4, που αναφέρεται στο ΣΔ , υπάρχει μια εντελώς αδικαιολόγητη κυκλοφορία όλων των τύπων οχημάτων στο χώρο του Μνημείου που συνεχίζεται με την ανοχή των αρχών. Η χρήση των μοτοσικλετών επιτρέπεται στην περιοχή του Μνημείου, αλλά, δυστυχώς, δεν υπάρχει αρκετή αστυνόμευση και επαρκής αυτοσυγκράτηση των πολιτών και των επισκεπτών της. Παραδοχή 4 Η κυκλοφορία μηχανοκίνητων δίκυκλων επιτρέπεται στους περισσότερους δρόμους του Μνημείου. Η κίνηση των δικύκλων που γίνεται όλο το εικοσιτετράωρο, έχει σαν αποτέλεσμα να δημιουργούνται μεγάλοι κίνδυνοι για τους πεζούς, όχληση και ηχορρύπανση. Ο στόχος όσον αφορά την αποκέντρωση των δημόσιων υπηρεσιών που προτάθηκε στο Σχέδιο Διαχείρισης , κρίνεται από ορισμένους ότι δεν είναι απαραίτητα αποτελεσματική, αλλά οι πρόσφατες μετακινήσεις τους θα έχουν σημαντικό αντίκτυπο. Όσον αφορά τη Δράση 22, που αναφέρεται στο ΣΔ , καθιερώθηκε Επιτροπή Κυκλοφοριακής Κίνησης της πόλης, με τις ανάλογες αρμοδιότητες, αλλά κρίνεται ότι δεν υπήρξε καμία βελτίωση γιατί δεν ολοκληρώθηκαν τα έργα παράκαμψης της πόλης. Δράση 22.1 Συγκρότηση κλιμακίου επίβλεψης της εκπονούμενης κυκλοφοριακής μελέτης, προκειμένου να αντιμετωπιστεί με τον καταλληλότερο τρόπο το σύνολο των παραμέτρων που εμπλέκονται στην επίλυση του κυκλοφοριακού, όπως : οδικές παρακάμψεις της πόλης, αποκέντρωση Υπηρεσιών και Δημόσιες Συγκοινωνίες, πρόσβαση οχημάτων έκτακτων αναγκών, εφοδιασμός κατοικιών και καταστημάτων, Χώροι στάθμευσης, τουριστικά λεωφορεία. της Αφότου ολοκληρωθεί η κυκλοφοριακή μελέτη πρέπει να εγκριθεί από το Δημοτικό Συμβούλιο. Θέματα Θέμα 1: Από τη μία πλευρά υπάρχει η ανάγκη να μειωθεί η κυκλοφοριακή συμφόρηση στο Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, αλλά από την άλλη οι εναλλακτικές λύσεις είναι δαπανηρές και δύσκολο να επιτευχθούν, ενώ τα ενδιαφερόμενα μέρη δεν καταλήγουν σε ομοφωνία. Θέμα 2: Υπάρχει ανάγκη για τη δημιουργία και την προώθηση ξεκάθαρων και πιο πράσινων εναλλακτικών μέσων μεταφορών και τη σχετική ενημέρωση των επισκεπτών και των κατοίκων. Επίσης πρέπει να υπάρξει επίλυση των εντάσεων που προκαλούνται από τις απαιτήσεις συντήρησης και τη χρήση των μηχανοκίνητων οχημάτων στην περιοχή του Μνημείου. Στόχος 22 Εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας και προτεραιότητα σε έναν κεντρικό σχεδιασμό (master plan) με συγκεκριμένους στόχους και όραμα και συγκεκριμένο σχέδιο δράσης με χρονοδιάγραμμα εφαρμογής Στάθμευση Επικαιροποίηση Α. Σχόλια Σύμφωνα με εκπροσώπους ενώσεων κατοίκων έχει γίνει απογραφή, από όπου προέκυψαν συγκεκριμένες ανάγκες και ελλείψεις των κατοίκων της Παλιάς Πόλης. Με βάση τις προτάσεις αυτές έγινε διαβούλευση με 62

63 το Δήμο Κέρκυρας που οδήγησε σε συμφωνία, αλλά οι αποφάσεις δεν έχουν υλοποιηθεί από το Δήμο ακόμη. Οι κατά καιρούς αποφάσεις δεν έχουν υλοποιηθεί και ορισμένοι θεωρούν ότι οφείλεται σε έλλειψη πολιτικής πρωτοβουλίας. Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Οι Παραδοχές 1 και 2, που αναφέρονται στο ΣΔ , ισχύουν 100% και πρέπει να συμπεριληφθούν στο ΣΔ Παραδοχή 1 Συνολικά διαπιστώνεται μεγάλη ανάγκη για δημιουργία νέων χώρων οργανωμένης στάθμευσης εντός και εκτός πόλης, καθώς οι υφιστάμενοι είναι ανεπαρκείς. Παραδοχή 2 Οι τέσσερις χώροι οργανωμένης στάθμευσης του ιστορικού κέντρου (Κάτω Πλατεία, Σπηλιά, Λαϊκή Αγορά και Υπεραστικό ΚΤΕΛ) λειτουργούν στα όρια των δυνατοτήτων τους, ειδικά τους μήνες αιχμής. Οι χώροι αυτοί, αν και ανακουφίζουν ως ένα βαθμό το οξυμένο πρόβλημα στάθμευσης της Παλιάς Πόλης, είναι ακατάλληλα χωροθετημένοι σε ευαίσθητες περιοχές του Μνημείου (Σπιανάδα, Παλιό λιμάνι, τάφρος Νέου Φρουρίου, οχυρώσεις πόλης) και επειδή υποβαθμίζουν τμήματα πολύ σημαντικά για τη συνολική του εικόνα, χρειάζεται να επανεξεταστεί η λειτουργία τους θέτοντας όρους και προϋποθέσεις. Η Παραδοχή 3 που αναφέρεται στο ΣΔ , εξακολουθεί να ισχύει και υπάρχει ακόμη τεράστια ζήτηση για στάθμευση από όλες τις κοινωνικές και επαγγελματικές ομάδες της τοπικής κοινότητας που ζουν ή εργάζονται ή διέρχονται μέσα από το Μνημείο. Παραδοχή 3 Στις σημερινές συνθήκες, έχει αναπτυχθεί ένα πλέγμα απαιτήσεων στάθμευσης από πλευράς όλων των κοινωνικών ομάδων που σχετίζονται με το Μνημείο: των κατοίκων που ζητούν να σταθμεύουν δίπλα ή πολύ κοντά στις κατοικίες τους, των επαγγελματιών που επίσης αξιώνουν να σταθμεύουν δίπλα ή πολύ κοντά στα καταστήματά τους, της πελατείας των καταστημάτων που επιδιώκουν να σταθμεύσουν κοντά στους εμπορικούς δρόμους και τους δρόμους με καταστήματα αναψυχής, των επισκεπτών που μετακινούνται ομαδικά με λεωφορεία να σταθμεύουν στην είσοδο των χώρων ενδιαφέροντός τους (είσοδος Παλαιού Φρουρίου, Σπιανάδα). Είναι βέβαιο ότι η Παλιά Πόλη δεν έχει την δυνατότητα να ικανοποιήσει όλες αυτές τις απαιτήσεις και μπορεί μόνο να κάνει αξιολόγηση των προτεραιοτήτων. Η Δράση 23 που αναφέρεται στο ΣΔ ξεκίνησε αλλά εγκατελήφθη. Δράση 23.1 Σε εφαρμογή των προβλέψεων της δράσης 22 για το ζήτημα της στάθμευσης, εκπόνηση προμελετών για την εκτέλεση των προβλεπόμενων έργων χώρων στάθμευσης και αναζήτηση σχετικού χρηματοδοτικού σχεδίου. Δράση 23.2 Συγκρότηση διϋπηρεσιακής δημοτικής επιτροπής, με αντικείμενο την επεξεργασία εφαρμογής των μέτρων και ρυθμίσεων σχετικά με την πολιτική στάθμευσης, όπως αυτά προκύπτουν από την κυκλοφοριακή μελέτη (Δράση 22). Θέματα Θέμα 1: Υπάρχει ανάγκη ενημέρωσης όλων των εμπλεκόμενων φορέων ότι η ανεξέλεγκτη και μακράς διάρκειας στάθμευση στην περιοχή του Μνημείου επηρεάζει αρνητικά την εμφάνιση, την προσβασιμότητα και τη λειτουργικότητά του και απειλεί επίσης την Παγκόσμια Αξία του Μνημείου. Θέμα 2: Υπάρχει ανάγκη να ενθαρρυνθεί το περπάτημα και η ποδηλασία στην Παλιά Πόλη και να περιορισθεί η κίνηση των οχημάτων μόνο σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Παροχή στήριξης σε πρωτοβουλίες/κινήματα πολιτών προς αυτή την κατεύθυνση. Στόχος 23 Να καθιερωθεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο στάθμευσης, προκειμένου να μειωθεί η κυκλοφορία των οχημάτων μέσω του Μνημείου και να αναπτυχθούν, μέσω ευρείας δημόσιας διαβούλευσης, εναλλακτικά συστήματα για πάρκινγκ με ειδικές ρυθμίσεις για τους μόνιμους κατοίκους, καταστηματάρχες, επιχειρηματίες και επισκέπτες. Για το σκοπό αυτό να επιτευχθεί συναίνεση με παράδειγμα και άλλες, προηγούμενες πρωτοβουλίες, προκειμένου να εφαρμοστεί πιο εύκολα το προτεινόμενο σχέδιο στάθμευσης, ως αποτέλεσμα της ευρείας συναίνεσης από τα διάφορα ενδιαφερόμενα μέρη. 63

64 Σημεία Εισόδου Επικαιροποίηση Α. Σχόλια Υπάρχουν 2 ηλεκτρονικά σημεία πληροφόρησης και έντυπο υλικό που θα μπορούσε να εμπλουτιστεί, σε χώρες επιβατών στον τερματικό σταθμό του αεροδρομίου. Μελέτες για την σήμανση εκπονούνται, αλλά δεν έχουν εφαρμοστεί, επειδή είναι στο στάδιο της έγκρισης. Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Οι Παραδοχές 1, 2 και 3 που αναφέρονται στο ΣΔ ισχύουν 100% και θα πρέπει να συμπεριληφθούν στο αναθεωρημένο ΣΔ Παραδοχή 1 Οι τρεις οδικοί άξονες εισόδου-εξόδου στην πόλη από την ενδοχώρα αποτελούν ευαίσθητα σημεία, αφού διαμορφώνουν την πρώτη ή την τελευταία εικόνα επισκεπτών για το Μνημείο. Η κατάστασή τους σήμερα δεν θεωρείται ικανοποιητική, όμως οι απαιτούμενες βελτιώσεις έχουν κυρίως ρυθμιστικό χαρακτήρα, σε εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας. Παραδοχή 2 Τα προβλήματα στους οδικούς άξονες εισόδου-εξόδου στην πόλη εντοπίζονται κυρίως είτε στην πρασιά των οικοπέδων, είτε σε απαλλοτριωμένες ζώνες του δρόμου και σχετίζονται με την καθαριότητα, τις επιτρεπόμενες χρήσεις, την στάθμευση, τα πεζοδρόμια, τις διαφημιστικές πινακίδες, τα στέγαστρα, τα αποθηκευμένα εμπορεύματα στο ύπαιθρο. Παραδοχή 3 Η κατάσταση των σημείων εισόδου (Λιμάνι, Αεροδρόμιο, Αστικό και Υπεραστικό ΚΤΕΛ) είναι εξίσου σημαντική εφόσον αποτελούν την πρώτη εικόνα που αποκτά ο επισκέπτης για το Μνημείο. Πέρα από την αισθητικά άρτια και λειτουργικά ικανοποιητική κατάστασή τους που είναι αναγκαία, τα σημεία εισόδου πρέπει να εξασφαλίζουν όλες τις παροχές, πληροφόρηση και άλλες υπηρεσίες που είναι αναγκαίες πριν την επίσκεψη του Μνημείου. Όπως αναφέρονται στο ΣΔ , για τη Δράση 24, οι υποδράσεις 24.1, 24.3 και 24.4 δεν ξεκίνησαν ποτέ, ενώ η 24.2 πραγματοποιείται σε διάφορα στάδια. Δράση 24.1 Συγκρότηση ειδικού διϋπηρεσιακού κλιμακίου, για τον συντονισμό των μέτρων, προκειμένου να αναβαθμιστεί η εικόνα του χώρου στις παρόδιες ζώνες των δρόμων εισόδου-εξόδου στην πόλη. Δράση 24.2 Εκτέλεση έργου δενδροφυτεύσεων και άλλων σποραδικών διαμορφώσεων πρασίνου στις παρόδιες ζώνες των οδικών αξόνων. Δράση 24.3 Εκτέλεση συμπληρωματικών έργων ανακατασκευής πεζοδρομίων στις παρειές των οδικών αξόνων εισόδου-εξόδου στην πόλη. Δράση 24.4 Βελτίωση της εικόνας και εμπλουτισμός του υλικού των περιπτέρων πληροφόρησης στα σημεία εισόδου (Λιμάνι, Αεροδρόμιο, Αστικό και Υπεραστικό ΚΤΕΛ), σε συνδυασμό με την δράση Θέματα Θέμα 1: Υπάρχει έλλειψη σήμανσης για την ενημέρωση των επισκεπτών και υπενθύμιση στους κατοίκους ότι εισέρχονται και κυκλοφορούν σε ένα ΜΠΚ. Θέμα 2: Υπάρχει έλλειψη χαρτών με σήμανση της πόλης στις εισόδους και σε κεντρικά σημεία της Παλιάς Πόλης. Στόχος 24 Εγκατάσταση σήμανσης στα σημεία εισόδου, στα σημεία άφιξης των δημόσιων μεταφορών, καθώς και σε μεγάλες διαδρομές για πεζοπορία και ποδηλασία. Οι ταμπέλες θα πρέπει να υποδέχονται τους επισκέπτες στο Μνημείο, να είναι μεταφρασμένες, και να ενημερώνουν ότι αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, καθώς και για την Εξέχουσα Παγκόσμια Πολιτιστική Αξία του Τουριστικά Λεωφορεία Επικαιροποίηση Α. Σχόλια Σύσταση Επιτροπής Κυκλοφορίας και Συγκοινωνιών του Δήμου Κέρκυρας συστάθηκε στις 17 Φεβρουαρίου του

65 Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Υπάρχουν πολλά αντικρουόμενα συμφέροντα και διαφορετικές απόψεις μεταξύ των βασικών εμπλεκόμενων θεσμικών φορέων και άλλων φορέων, όπως: της Ένωσης Ιδιοκτητών Τουριστικών Λεωφορείων Κέρκυρας, του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Κέρκυρας, του Λιμεναρχείου Κέρκυρας και του Συνδέσμου Πολιτικών Μηχανικών Κέρκυρας. Ο τελευταίος μάλιστα αναφέρει ότι οι τέσσερις παραδοχές του ΣΔ , σχετικά με τα τουριστικά λεωφορεία, δεν ισχύουν πια: Παραδοχή 1 Ο μεγάλος αριθμός των τουριστικών λεωφορείων ειδικά τους μήνες αιχμής επιβαρύνει σημαντικά την κυκλοφορία και υποβαθμίζει το ιστορικό περιβάλλον, το φυσικό και το δομημένο. -89% των ερωτηθέντων. Παραδοχή 2 Ο χώρος στάθμευσης τουριστικών λεωφορείων στη Σπιανάδα δεν είναι κατάλληλος γιατί τους μήνες αιχμής δημιουργείται έντονο κυκλοφοριακό πρόβλημα, γίνεται σπατάλη σημαντικής επιφάνειας παρόδιας στάθμευσης και δημιουργείται οπτική όχληση προς το μέτωπο του Παλαιού Φρουρίου, καθώς ο όγκος των λεωφορείων κρύβει από τους πεζούς που το προσεγγίζουν ένα μεγάλο τμήμα του μνημείου. 67% των ερωτηθέντων. Παραδοχή 3 Οι περιηγήσεις και οι οργανωμένες ξεναγήσεις των επισκεπτών που προσεγγίζουν το ιστορικό κέντρο με τουριστικά λεωφορεία, είναι ένα αντιφατικό στοιχείο της τουριστικής βιομηχανίας της πόλης. Αφενός συμβάλλουν σημαντικά στην τοπική οικονομία, αφετέρου έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των κατοίκων και την ποιότητα του περιβάλλοντος. - 56% των ερωτηθέντων. Παραδοχή 4 Η αναγκαία εξισορρόπηση της ανωτέρω αντίφασης θα προκύψει με την λήψη μέτρων που θα στηρίζονται στον προσδιορισμό των ορίων αντοχής της πόλης και των λειτουργιών της και στην τήρηση με κατηγορηματικό τρόπο αυτών των ορίων. - 89% των ερωτηθέντων Η Δράση 25 που αναφέρεται στο ΣΔ , δεν εφαρμόστηκε. Ξεκίνησε, αλλά εγκατελείφθη. Δράση 25.1 Συγκρότηση επιτροπής συνεργασίας του Δήμου με τους τουριστικούς πράκτορες, με αντικείμενο την αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων για την απομάκρυνση της στάθμευσης των τουριστικών λεωφορείων από τους περιμετρικούς δρόμους του Μνημείου. Η δράση συνδυάζεται με την προηγηθείσα Θέματα Θέμα 1: Υπάρχει ανάγκη συντονισμού των δράσεων για άμεσα αποτελέσματα. Στόχος 25 Συνεργασία με τους ιδιοκτήτες λεωφορείων και τους ταξιδιωτικούς πράκτορες προκειμένου να μειωθούν τα δυσμενή και ανεπιθύμητα αποτελέσματα στο ΜΠΚ, στο περιβάλλον και στους ντόπιους, αλλά και για να βελτιωθεί η εμπειρία των επισκεπτών στο Μνημείο Δημόσιες Συγκοινωνίες Επικαιροποίηση Α. Σχόλια Μια αστική γραμμή λεωφορείου από και προς το λιμάνι της πόλης και το αεροδρόμιο έχει πρόσφατα ξεκινήσει. Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Υπάρχουν πολλά αντικρουόμενα συμφέροντα. Υπάρχει μια διάσταση απόψεων μεταξύ των βασικών εμπλεκόμενων φορέων τη μια πλευρά και των απόψεων του Προέδρου της Οργάνωσης Ιδιοκτητών Τουριστικών Λεωφορείων Κέρκυρας και του Διευθυντή του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Κέρκυρας από την άλλη, που υποστηρίζουν ότι οι Παραδοχές 1 και 2 του ΣΔ , σχετικά με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, δεν ισχύουν πια. Παραδοχή 1 Η κατάσταση των δημοσίων συγκοινωνιών σήμερα δεν θεωρείται ικανοποιητική, παρά το ότι η ανάπτυξή τους αποτελεί την μόνη δυνατότητα να μειωθεί η μαζική χρήση των ιδιωτικών αυτοκινήτων και να αποσυμφορηθούν οι οδικοί άξονες της πόλης. Παραδοχή 2 Τα δρομολόγια δεν είναι τακτικά. Πολύ συχνά δεν τηρείται το ωράριο λόγω συμφόρησης των οδικών αξόνων, τα οχήματα τις σε αρκετές διαδρομές είναι παλιά και δεν υπάρχει συνεργασία των μέσων μεταφοράς μεταξύ τους. 65

66 Η Δράση 26 που αναφέρεται στο ΣΔ δεν εφαρμόστηκε. Δράση 26.1 Συγκρότηση επιτροπής συνεργασίας, με αντικείμενο την βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών από όλα τα μέσα μαζικής μεταφοράς (αστικό και υπεραστικό ΚΤΕΛ, ταξί και πορθμεία) και τον συντονισμό της λειτουργίας τους, τόσο ως προς τις διαδρομές, όσο και ως προς τα ωράρια. Δράση 26.2 Συγκρότηση επιτροπής για την διερεύνηση των δυνατοτήτων εκσυγχρονισμού του συνόλου των δημόσιων συγκοινωνιών και την πιθανή αναθεώρηση των υφιστάμενων υποδομών με την εισαγωγή σύγχρονων μέσων μεταφοράς, προηγμένης τεχνολογίας. Θέματα Θέμα 1: Υπάρχει ανάγκη σωστής διατήρησης, αλλά και επέκτασης του οδικού δικτύου και συντονισμού των λεωφορειογραμμών, τόσο ως προς τα δρομολόγια, όσο και ως προς τις διαδρομές. Υπάρχει ανάγκη για την παροχή δρομολογίων από το αεροδρόμιο προς την Παλιά Πόλη με ειδικά λεωφορεία. Θέμα 2: Υπάρχει ανάγκη ολιστικής διαχείρισης των δημόσιων μεταφορών και της κυκλοφορίας από την άποψη της ρύθμισης τους, αποφεύγοντας την κυκλοφοριακή συμφόρηση και ενθαρρύνοντας τη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς από τους πολίτες. Στόχος 26 Συνεργασία με φορείς που παρέχουν τις δημόσιες μεταφορές και τους επιχειρηματίες στον χώρο αυτό, προκειμένου να αναπτυχθεί ένα Πρόγραμμα Τοπικών Μέσων Μεταφορών, το οποίο θα βελτιώσει τις υπηρεσίες προς τους πολίτες και τους επισκέπτες, τόσο εντός όσο και γύρω από το Μνημείο, και θα αυξήσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη χρήση των δημόσιων μέσων μεταφοράς Πεζοί και Ποδηλάτες Επικαιροποίηση Α. Σχόλια Οι πολίτες έχουν αποδεχθεί πολύ καλά τους πεζοδρόμους, αλλά υπήρξαν αντιρρήσεις από πολλούς φορείς για τη χάραξη των διαδρομών. Το έργο για τους ποδηλατοδρόμους, αν και σχεδόν ολοκληρώθηκε το 2010, η επίσημη παραλαβή του έγινε το 2011 και ποτέ δεν τέθηκε σε λειτουργία με απόφαση της νέας δημοτικής αρχής που ανέλαβε καθήκοντα το Ο αρμόδιος αντιδήμαρχος ανακοίνωσε ότι ένας επανασχεδιασμός των διαδρομών θα επιτρέψει την έναρξη της λειτουργίας του. Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Η Παραδοχή 1 που αναφέρεται στο ΣΧ , είναι 100% έγκυρη και θα πρέπει να συμπεριληφθεί στο αναθεωρημένο Σχέδιο Διαχείρισης Παραδοχή 1 Η κίνηση των πεζών επηρεάζεται από την κυκλοφορία, τα έργα στις οδούς, τη σήμανση, τον αστικό εξοπλισμό και την ποιότητα του περιβάλλοντος. Η γενική κατάσταση της πόλης όσον αφορά στην εξασφάλιση απρόσκοπτης κίνησης πεζών και ποδηλατών δεν είναι ικανοποιητική. Η Παραδοχή 2 που αναφέρεται στο ΣΔ , δεν ισχύει. Οι ποδηλατόδρομοι μπορεί να βρίσκονται στο ιστορικό κέντρο, αλλά χρησιμοποιούνται ως πεζοδρόμια χωρίς καμία ειδική ρύθμιση. Παραδοχή 2 Η διαμόρφωση των ποδηλατοδρόμων μέσα στο Μνημείο μπορεί να είναι δύσκολη εξαιτίας του περιορισμένου χώρου και των ιδιαίτερων συνθηκών που επικρατούν στο ιστορικό κέντρο, όμως το υφιστάμενο δίκτυο πεζοδρόμων πρέπει να επεκταθεί. Ο Στόχος 27, από το ΣΔ , δεν μπορεί να ισχύει πλέον, καθώς σημαντικά τμήματα της Παλιάς Πόλης έχουν πεζοδρομηθεί, εκτός από τους δρόμους περιμετρικά. Στόχος 27 Επέκταση των πεζοδρομήσεων στον χώρο της Παλιάς Πόλης και βελτίωση των παροχών στους υφιστάμενους πεζόδρομους, προκειμένου να ενισχυθεί η ασφαλής και ευχάριστη περιήγηση και η χρήση ποδηλάτου Η Δράση 27 που αναφέρεται στο ΣΔ , δεν υλοποιήθηκε ποτέ, ωστόσο η πλειοψηφία των ερωτηθέντων πιστεύει ότι είναι ακόμη δυνατό να πραγματοποιηθεί. 66

67 Δράση 27 Συγκρότηση διϋπηρεσιακού κλιμακίου του Δήμου Κερκυραίων, με την συμμετοχή του Συντονιστικού Οργάνου και αντικείμενο την επεξεργασία και εφαρμογή μέτρων και ρυθμίσεων για την απρόσκοπτη και αποδοτική λειτουργία των πεζοδρομημένων τμημάτων της πόλης (καθορισμός σημείων εισόδου-εξόδου, διαχείριση εμποδίων στάθμευσης, ωράριο τροφοδοσίας καταστημάτων και κατοικιών, κυκλοφορία και στάθμευση μηχανοκίνητων δικύκλων). Θέματα Θέμα 1: Το πρόγραμμα για διαδρομές ποδηλασίας ακυρώνεται στην πράξη και υποβαθμίζεται καθότι οι πολίτες χρησιμοποιούν τις λωρίδες ως χώρο στάθμευσης. Θέμα 2: Υπάρχει επείγουσα ανάγκη κεντρικού σχεδιασμού για τη συνδυασμένη χρήση πεζοδρόμων, ποδηλατοδρόμων και χώρων στάθμευσης. Στόχος 27 Αξιοποίηση των υφιστάμενων υποδομών με εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας και ανάπτυξη ενός στρατηγικού σχεδίου με συγκεκριμένους στόχους, όραμα και χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή και την υλοποίηση των έργων Πρόσβαση για όλους Επικαιροποίηση Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Η Παραδοχή 1, όπως αναφέρεται στην MP , είναι έγκυρη 100%. Ωστόσο, υπάρχει και το επιχείρημα ότι μια τέτοια κατάσταση είναι συνηθισμένη στα περισσότερα ιστορικά κέντρα και στους παραδοσιακούς οικισμούς. Παραδοχή 1 Η κυκλοφορία μέσα στην πόλη δεν είναι πρόσφορη για το κοινό με ειδικές απαιτήσεις. Οι στενοί και οι επικλινείς δρόμοι στο εξωτερικό του Μνημείου και η έντονη κυκλοφορία αυτοκινήτων στους περιμετρικούς δρόμους εμποδίζουν την ασφαλή κίνηση των ατόμων με ειδικές ανάγκες. Η Παραδοχή 2, όπως αναφέρεται στο ΣΔ , είναι έγκυρη 100%, αλλά υπάρχει και το επιχείρημα ότι υπάρχει πρόσβαση από ορισμένα σημεία του Μνημείου και δεν θεωρείται απαραίτητο να είναι προσβάσιμο από ολόκληρη την περιοχή. Παραδοχή 2 Ο σχεδιασμός του αστικού περιβάλλοντος έτσι όπως έχει προκύψει σταδιακά στο πέρασμα του χρόνου δεν προέβλεπε κατά κανόνα λύσεις προσαρμοσμένες στην κίνηση ατόμων με ειδικές απαιτήσεις. Τα έργα που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια έχουν αντιμετωπίσει σ ένα βαθμό το πρόβλημα κατασκευάζοντας στα πεζοδρόμια ειδικές επικλινείς διαβάσεις (ράμπες), όμως αυτές οι επεμβάσεις χρειάζονται συμπλήρωση, εφόσον δεν καλύπτουν το σύνολο της πόλης. Ο Στόχος 28, όπως αναφέρεται στο ΣΔ , εφαρμόζεται στην πλειοψηφία των κοινόχρηστων χώρων του Μνημείου και σε μεγάλα δημόσια κτίρια. Σκοπός 28 Αποκατάσταση της προσβασιμότητας για άτομα με προβλήματα κινητικότητας, σε όλους τους κοινόχρηστους χώρους του Μνημείου και όλα τα δημόσια κτήρια. Δράση 28, όπως αναφέρεται στο ΣΔ , δεν υλοποιήθηκε ποτέ, ωστόσο η πλειοψηφία των ερωτηθέντων πιστεύει ότι είναι ακόμη δυνατό να πραγματοποιηθεί. Δράση 28.1 Συνέχιση και ολοκλήρωση των έργων ειδικών διαμορφώσεων των πεζοδρομίων για την απρόσκοπτη κίνηση ατόμων με κινητικά προβλήματα. Δράση 28.2 Συγκρότηση ομάδας εργασίας, με αντικείμενο την καταγραφή δημοσίων κτηρίων που δεν έχουν πρόσβαση σε άτομα με κινητικά προβλήματα και υποβολή προτάσεων αποκατάστασης της ισότιμης μεταχείρισης, εξετάζοντας το κάθε κτήριο, κατά περίπτωση. Δράση 28.3 Συγκρότηση ομάδας εργασίας, με αντικείμενο την επεξεργασία κινήτρων για τους ιδιοκτήτες ιστορικών κτηρίων να εκτελέσουν επεμβάσεις αποκατάστασης της προσβασιμότητας των ακινήτων τους από άτομα με κινητικά προβλήματα. 67

68 Θέματα Θέμα 1: Υπάρχει νομοθεσία για την προσβασιμότητα ατόμων με ειδικές ανάγκες, αλλά δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί στα δημόσια κτίρια της πόλης. Στόχος 28 Λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων για την παροχή πρόσβασης σε άτομα με διαφορετικές απαιτήσεις κινητικότητας σε όλους τους δημόσιους χώρους και στα δημόσια κτίρια του Μνημείου. 3.6 Διαχείριση Επισκεπτών Τα κύρια ζητήματα αυτής της ενότητας είναι τα ακόλουθα: Παροχές και διευκολύνσεις προς τους επισκέπτες Διασπορά και Μετακινήσεις Μάρκετινγκ Τοπική κοινωνία Παροχές και διευκολύνσεις προς τους επισκέπτες Επικαιροποίηση Α. Σχόλια Παρά το γεγονός ότι η τουριστική βιομηχανία δραστηριοποιείται πολύ στο Μνημείο, υπάρχει ελάχιστη ή καμία επαφή μεταξύ των τουριστικών φορέων και των υπευθύνων για το αγαθό Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Λόγω της έλλειψης μιας Στρατηγικής Χειρισμού Επισκεπτών υπάρχει ένταση μεταξύ των παροχών διευκολύνσεων προς τουρίστες, που στοχεύουν σε βραχυπρόθεσμα συμφέροντα και οι οποίες προέρχονται κυρίως από τους επαγγελματίες που ασχολούνται με τις τουριστικές επιχειρήσεις και του γενικότερου στόχου ανύψωσης της ποιότητας του τουρισμού στο επίπεδο πολιτιστικού τουρισμού. Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Όσον αφορά την Παραδοχή 1 του ΣΔ , δεν έχει υπάρξει μέχρι σήμερα (Μάρτιος 2013), κανένα επιχειρησιακό σχέδιο ή μέτρο για την αντιμετώπιση λειτουργικών προβλημάτων, τόσο για τους κατοίκους και τους επαγγελματίες, όσο και για το Μνημείο το ίδιο. Παραδοχή 1 Τα μέτρα που στηρίζουν τους κατοίκους επιλύοντας τα λειτουργικά προβλήματα της πόλης, καθώς και τα μέτρα που προωθούν την προστασία και ανάδειξη του Μνημείου αποτελούν συγχρόνως παροχές προς τους επισκέπτες, εφόσον αυτοί ικανοποιούνται από μία απρόσκοπτη περιήγηση με πολιτιστικά οφέλη. Με αυτή την έννοια, όλα τα μέτρα του Σχεδίου Διαχείρισης σε τελική ανάλυση καταλήγουν στους επισκέπτες, ως παροχές. Αναφορικά με την Παραδοχή 2 του ΣΔ , παροχές/διευκολύνσεις για τους επισκέπτες μέχρι τώρα είναι περιορισμένες. Θεωρείται αναγκαία η λήψη κατάλληλων μέτρων και η δραστηριότητα να είναι άμεσα πραγματοποιήσιμη. Αν τα διαθέσιμα κεφάλαια είχαν χρησιμοποιηθεί με πιο αποτελεσματικό τρόπο, θα υπήρχαν καλύτερα αποτελέσματα. Παραδοχή 2 Οι ειδικότερες παροχές της πόλης που απευθύνονται κυρίως στους επισκέπτες (οι μετακινήσεις, η περιήγηση, η παροχή πληροφόρησης, η σήμανση) δεν βρίσκονται σήμερα σε επίπεδο ανάλογο των δυνατοτήτων του χώρου. Μέτρα για την διευκόλυνση της περιήγησης, η κατάλληλη σήμανση και η παροχή έγκυρου πληροφοριακού υλικού, που θα επιτρέψουν την αναγνώριση των ιδιαίτερων στοιχείων του μνημείου, αποτελούν δραστηριότητα άμεσα υλοποιήσιμη χωρίς να προϋποθέτουν μη αντιμετωπίσιμες οικονομικές επιβαρύνσεις. Όσον αφορά την Παραδοχή 3 στο ΣΔ , η πλειοψηφία συμφωνεί ότι εξακολουθεί να ισχύει: η απουσία μιας Στρατηγικής Χειρισμού Επισκεπτών αφήνει χώρο για αντιφατικές προσεγγίσεις με καταστροφικά αποτελέσματα σε όλες τις μορφές τουρισμού. Σύμφωνα με την Ένωση Ξεναγών Ιονίων Νήσων & Δυτικής Ελλάδας Πολιτιστικού Τουρισμού, η έλλειψη αυτή σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να καταλήγει σε αδυναμία πρόσβασης του επισκέπτη στην Παλιά Πόλη και κατ επέκταση σε κοντινές περιοχές και χώρους στάθμευσης. Παραδοχή 3 Οι διάφοροι εμπλεκόμενοι με τον τουρισμό επαγγελματικοί κλάδοι (ξενοδόχοι, τουριστικοί πράκτορες, επαγγελματίες επιμέρους περιοχών της πόλης) εμφανίζονται, με διαφορετικές προσεγγίσεις, να διεκδικούν μέτρα 68

69 και ρυθμίσεις «τουριστικών διευκολύνσεων», σε βραχυπρόθεσμη βάση. Η στάθμευση τουριστικών λεωφορείων σε κεντρικά σημεία, η έκθεση εμπορευμάτων σε εξωτερικό των καταστημάτων χώρο στους πεζόδρομους και άλλες ανάλογες απαιτήσεις, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αναβαθμίζουν την τουριστική δραστηριότητα και σε καμία περίπτωση δεν προωθούν το είδος του τουρισμού που η πόλη επιλέγει να προσεγγίσει (πολιτιστικός τουρισμός). Οι εμπλεκόμενοι φορείς και οι πολίτες φαίνονται διχασμένοι στο κατά πόσον το Σχέδιο Διαχείρισης μπορεί ή όχι να φέρει κάποιο θετικό αποτέλεσμα για ολόκληρο το Μνημείο. Μόνο ένα σχέδιο διαχείρισης που θα λάβει τη συναίνεση των τοπικών φορέων μετά από δημόσια διαβούλευση, επιβεβαιώνει οφέλη για τους επισκέπτες του Μνημείου. Οι εμπλεκόμενοι φορείς πιστεύουν ότι τα ζητήματα των μεταφορών στο εσωτερικό του Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς, της πληροφόρησης και σηματοδότησης είναι όχι μόνο αναγκαία, αλλά συνιστούν μια υποχρέωση που θα έπρεπε να έχει πραγματοποιηθεί εδώ και χρόνια. Ένα εξίσου σημαντικό ζήτημα είναι η διαχείριση του τουρισμού κρουαζιέρας, δεδομένου ότι συνιστά ένα σημαντικό μέρος του τουριστικού προϊόντος της Κέρκυρας. Είναι σημαντικό, επίσης, η Δημοτική Αστυνομία, η Τροχαία και το Λιμεναρχείο έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση και συμβάλλουν σημαντικά στη διαχείριση των επισκεπτών και των κατοίκων με αποτελεσματικότητα και ευγένεια. Θέματα Θέμα 1: Υπάρχει ανάγκη για μια συντονισμένη Στρατηγική των Επισκεπτών και ένα Σχέδιο Διαχείρισης της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς που θα εξασφαλίσει ότι διατηρείται η Εξέχουσα Παγκόσμια Πολιτιστική Αξία του Μνημείου και δεν παραβιάζεται από τουριστικές εγκαταστάσεις χαμηλού επιπέδου και ότι αυτά έχουν τη συναίνεση των εμπλεκομένων σε τοπικό επίπεδο. Θέμα 2: Υπάρχει ανάγκη για κατάλληλη σήμανση για «Καλωσόρισμα» στο Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς καθώς και σημεία ενημέρωσης. Θέμα 3: Υπάρχει ανάγκη να αυξηθεί η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους επισκέπτες και την τοπική κοινωνία. Στόχοι 29 Ανάπτυξη μια στρατηγικής διαχείρισης επισκεπτών για το Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς που θα αποκτήσει τη συναίνεση των τοπικών φορέων λαμβάνοντας υπόψη ότι η στρατηγική αυτή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην προστασία της Εξέχουσας Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Μνημείου, παρέχει βελτιωμένες παροχές για τους επισκέπτες, πρόσβαση, σήμανση, πληροφόρηση, κατάρτιση και ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού, τουαλέτες - και επιτρέπει στους επισκέπτες να αποκτήσουν μια αξιόλογη εμπειρία από την επίσκεψή τους Διασπορά και Μετακινήσεις Επικαιροποίηση Α. Σχόλια Υπάρχει ανάγκη να δοθεί έμφαση στην ανάπτυξη υπηρεσιών ψηφιακής τεχνολογίας, που σήμερα βρίσκονται στο επίκεντρο της τουριστικής εμπειρίας: κινητά τηλέφωνα με πρόσβαση στο διαδίκτυο (μέσω WIFI, GPRS, 3G κ.λπ.), έτσι ώστε ο χρήστης να δέχεται πληροφορίες παντού. Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Όσον αφορά την Παραδοχή 1 του ΣΔ , οι σημαντικές αδυναμίες στο τουριστικό προϊόντος προϊόν της Κέρκυρας είναι: κυκλοφοριακό - σήμανση γενικώς στάθμευση - χώροι στάθμευσης / στάσεις για τουριστικά λεωφορεία - κέντρα πληροφόρησης επισκεπτών διαμορφωμένες τουριστικές διαδρομές (θρησκευτικές, μουσεία, αξιοθέατα, κλπ) υποδομές για κάθε είδος κινητικότητας - ποδηλατοδρόμοι. Δεν υπάρχουν επαρκή σημεία πληροφόρησης που να ενθαρρύνουν τους επισκέπτες να εξερευνήσουν το Μνημείο περαιτέρω. Παραδοχή 1 Η διαθέσιμη υποδομή πληροφόρησης, σε συνδυασμό με το είδος του τουρισμού που συγκεντρώνει η πόλη (κυρίως οργανωμένες περιηγήσεις σύντομης διάρκειας), δεν ενθαρρύνει τους επισκέπτες να εξερευνήσουν μεγαλύτερο μέρος του Μνημείου, είτε περιηγούμενοι, είτε μελετώντας τα διαθέσιμα στοιχεία. 69

70 Αναφορικά με την Παραδοχή 2 του ΣΔ , και ως αποτέλεσμα των παραπάνω (Παραδοχή 1), υπάρχει μια αρνητική εντύπωση από τους επισκέπτες για τις υπηρεσίες Μνημείου, δεδομένου ότι δεν είναι εύκολα προσβάσιμο. Το πιο σημαντικό θέμα είναι ότι οι επισκέπτες επιλέγουν τη δυνατότητα να πάνε για ψώνια ή να χρησιμοποιήσουν άλλες υπηρεσίες που είναι μακριά από την Παλιά Πόλη και έξω από τα όρια της πόλης. Η κατάσταση έχει ελαφρώς βελτιωθεί, δεδομένου ότι υπάρχουν πολλοί μεμονωμένοι τουρίστες και επιβάτες των κρουαζιερόπλοιων που εξερευνούν την Παλιά Πόλη, αλλά χωρίς να έχουν καμία βοήθεια (σήμανση, πληροφοριακό υλικό). Υπάρχει επίσης ένα πρόβλημα με τα δύσοσμα φρεάτια, τις αποχετεύσεις και τα σκουπίδια στα σοκάκια της Παλιάς Πόλης. Παραδοχή 2 Η πλειοψηφία των επισκεπτών βλέπουν και μαθαίνουν μόνο για ένα μικρό τμήμα του Μνημείου, με μία σύντομη και επιφανειακή προσέγγιση των πιο προβεβλημένων σημείων του. Η ουσιαστικότερη «εσωτερική» πόλη, η πόλη της ιστορίας, με τις πολλές ιδιαιτερότητες, τους πολύπλοκους δρόμους, τις μυρωδιές, τα ήθη και τα έθιμα, παραμένει απόμακρη και άγνωστη. Σε σχέση με την Παραδοχή 3 του ΣΔ ,, σύμφωνα με την έρευνα ο χαρακτήρας της Πόλης δεν εξασφαλίζεται από ένα θεσμικό και διαχειριστικό πλαίσιο. Επιπλέον, σημεία μη ένδειξης σεβασμού από τους κατοίκους χρήστες του ζωντανού Μνημείου αντανακλούν επίσης στους επισκέπτες. Παραδοχή 3 Η επιδίωξη περαιτέρω διάχυσης των επισκεπτών στην πόλη και η συνακόλουθη αύξηση ερεθισμάτων για μεγαλύτερη παραμονή και συχνότερες επισκέψεις, ταυτίζεται με την ανάγκη βαθύτερης γνωριμίας των επισκεπτών με το προτεινόμενο Μνημείο και προβολής των αξιών του. Η διάχυση των επισκεπτών δεν θεωρείται ότι συνοδεύεται από περαιτέρω τουριστικοποίηση της πόλης, ο χαρακτήρας της οποίας εξάλλου προστατεύεται, θεσμικά και διαχειριστικά. Όσον αφορά την Παραδοχή 4 του ΣΔ , η αξιοποίηση προγραμμάτων, όπως το πιλοτικό πρόγραμμα Πολυπολιτισμικού Τουρισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που υλοποίησε η ΑΝΕΔΚ ( ), είναι απόλυτα αναγκαία, δεδομένου ότι συμβάλλει σημαντικά στην ενίσχυση του ιστορικού προφίλ της Παλιάς Πόλης και φέρνει, μέσα στο Μνημείο, νέα κίνητρα ταξιδιού για τους επισκέπτες. Παραδοχή 4 Το πιλοτικό κοινοτικό Πρόγραμμα Πολυπολιτισμικού Τουρισμού που είχε εκπονήσει ( ) ο Δήμος Κερκυραίων έχει καταλήξει σε πρόταση επτά (7) διαδρομών αναγνώρισης του ιδιαίτερου χαρακτήρα της πόλης καθώς και σε προτάσεις διαδρομών αναγνώρισης για επισκέπτες της μίας ημέρας των δύο ή των τριών ημερών. Η αξιοποίηση και προβολή του εντύπου και ηλεκτρονικού υλικού στο οποίο κατέληξε το εν λόγω πρόγραμμα συμβάλλει στην κατεύθυνση της διάχυσης των επισκεπτών και της ανάδειξης του ιστορικού χαρακτήρα της πόλης. Τα φυλλάδια ως έντυπο υλικό για την προώθηση εναλλακτικών διαδρομών στην Παλιά Πόλη ήταν χρήσιμα και θα πρέπει να ανατυπωθούν στο πλαίσιο ενός σχεδίου μάρκετινγκ, μέσα σε ένα ευρύτερο Στρατηγικό Σχέδιο που πρέπει να υπάρχει. Η Δράση 30, με υποδράσεις 30.1 και 30.2, του ΣΔ δεν εφαρμόστηκαν ποτέ, ωστόσο η πλειοψηφία των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι είναι ακόμη δυνατό να πραγματοποιηθούν. Δράση 30.1 Συμπλήρωση του αντικειμένου της Ομάδας Εργασίας της Δράσης 29.2 με την αναζήτηση χρηματοδότησης για την προώθηση των εντύπων και ηλεκτρονικών μέσων που επεξεργάστηκε το κοινοτικό πρόγραμμα ΠολυΠολιτισμικού Τουρισμού (ΑΝΕΔΚ, ), προτείνοντας διαδρομές αναγνώρισης της πόλης. Δράση 30.2 Συμπλήρωση του αντικειμένου της Ειδικής Επιτροπής Συνεργασίας της Δράσης 29.1 με την επεξεργασία και εφαρμογή μέτρων για την διάχυση των επισκεπτών στην «εσωτερική» πόλη, στις διαδρομές που προωθούνται μέσω της Δράσης 30.1 Θέματα Θέμα 1: Υπάρχει ανάγκη να επανασχεδιασθούν τα φυλλάδια για την προώθηση των επτά διαδρομών που είχαν σχεδιαστεί προκειμένου να εξοικειώνονται οι επισκέπτες με τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της πόλης. Πρέπει να υπάρξουν προτάσεις με τις οποίες να γνωρίζουν οι επισκέπτες την πόλη σε διαδρομές ορισμένων ορών, μίας ημέρα, δύο ή τριών ημερών. Θέμα 2: Υπάρχει ανάγκη για την αξιοποίηση του πολιτιστικού πλούτου του Μνημείου, ιδίως με πολιτιστικές διαδρομές που έχουν σχεδιαστεί για να εξοικειώσουν τους επισκέπτες με τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της πόλης. Να συμπεριληφθούν στη Στρατηγική Χειρισμού των Επισκεπτών και να καταρτιστεί ένα σχέδιο για τις περιοχές που προωθούνται μέσω αυτών των διαδρομών, έτσι ώστε να βελτιωθούν οι υποδομές και οι εγκαταστάσεις τους. 70

71 Θέμα 3: Υπάρχει ανάγκη για βελτίωση των υφιστάμενων και ανάπτυξη νέων εναλλακτικών θεματικών διαδρομών που διερευνούν τα πολιτιστικά στοιχεία του Μνημείου, όπως οι Θρησκευτικές, Ιστορικές, Αρχιτεκτονικές διαδρομές. Θέμα 4: Υπηρεσίες ψηφιακής τεχνολογίας θα πρέπει να προωθηθούν σε όλη την Παλιά Πόλη. Στόχος 30 Αξιοποίηση του έργου που έχει γίνει με τις πολιτιστικές διαδρομές, οι οποίες έχουν σχεδιαστεί προς εξοικείωση των επισκεπτών με τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της πόλης. Να συμπεριληφθούν στη Στρατηγική Χειρισμού Επισκεπτών και να εισαχθούν νέες εναλλακτικές θεματικές διαδρομές (ιστορικές, θρησκευτικές αρχιτεκτονικής, κλπ.) Κατάρτιση σχεδίου για τη βελτίωση όλων των ψηφιακών υπηρεσιών τεχνολογίας σε όλη την Παλιά Πόλη Μάρκετινγκ και Τοπική Αγορά Επικαιροποίηση Α. Σχόλια Υπάρχει έλλειψη εμπορικής ταυτότητας (branding) που να χρησιμοποιεί συνολικά το κύρος της Παλιάς Πόλης ως Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς για την προώθηση στην αγορά και την προβολή της. Η προώθηση του τουρισμού από το Δήμο και την Περιφέρεια με τη συμμετοχή τους σε εκθέσεις τουρισμού, ίσως δεν αποτελεί την πιο κατάλληλη δράση και δεν υπάρχουν ποσοτικά στοιχεία που να αποδεικνύουν την ανταποδοτικότητα των πόρων που διατίθενται. Ειδικοί του χώρου πιστεύουν ότι η προώθηση του τουρισμού θεωρείται κυρίως αντικείμενο των επαγγελματιών του κλάδου και όχι των δημοσίων υπηρεσιών. Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Όσον αφορά την Παραδοχή 1 του ΣΔ , η άφιξη του τουρισμού κρουαζιέρας μπορεί να έχει ελαφρώς αυξήσει τους αριθμούς των επισκεπτών, έστω και για λίγες ώρες, ωστόσο αυτό δεν συνιστά βελτίωση της ποιότητας. Όμως ακόμα και αυτή η ποσοτική συμβολή στην τοπική οικονομία είναι μοναδική για την ανάπτυξη του τουρισμού στις μέρες μας. Παραδοχή 1 Ένα πολύ μικρό ποσοστό επισκεπτών (6%) διανυκτερεύει μέσα στην πόλη, ενώ ένα ποσοστό 46% επισκέπτεται την πόλη μόνον μία φορά και το 16% δεν την επισκέπτεται καθόλου. Όσον αφορά τις Παραδοχές 2, 3 και 4, του ΣΔ , όλοι οι ερωτηθέντες συμφωνούν ότι αυτές εξακολουθούν να ισχύουν και θα πρέπει να συμπεριληφθούν στο Σχέδιο Διαχείρισης Παραδοχή 2 Η συνεργασία των κρατικών και τοπικών φορέων για την προώθηση της πόλης σαν προορισμό στη τουριστική αγορά θεωρείται απολύτως αναγκαία για την μεταστροφή του επικρατούντος τουριστικού μοντέλου, που δεν αξιοποιεί τις πολιτιστικές αξίες του Μνημείου. Παραδοχή 3 Η αναβάθμιση των τουριστικών κλινών και ο εμπλουτισμός τους με άλλα είδη καταλυμάτων (εκτός των ξενοδοχείων κλασσικού τύπου), όπως μικροί ξενώνες σε ιστορικά κτίρια, οικογενειακές πανσιόν, κλπ, θα συντελέσει στον επαναπροσανατολισμό της τουριστικής αγοράς. Παραδοχή 4 Το πρόβλημα της τουριστικής αγοράς της πόλης της Κέρκυρας σήμερα είναι περισσότερο ποιοτικό παρά ποσοτικό. Σε αυτήν την κατεύθυνση και προκειμένου να απευθυνθεί η τοπική αγορά σε αναβαθμισμένους ποιοτικά επισκέπτες, χρειάζεται να δρομολογηθεί η ποιοτική αναβάθμιση των καταστημάτων, που ασχολούνται με το τουριστικό εμπόριο, τόσο ως προς τους ίδιους τους χώρους, όσο και ως προς τις παρεχόμενες υπηρεσίες και κυρίως τα είδη προς πώληση. Όσον αφορά την Παραδοχή 5, του ΣΔ , το 90% των ερωτηθέντων συμφωνεί ότι αυτή η υπόθεση εξακολουθεί να ισχύει και θα πρέπει να συμπεριληφθεί στο Σχέδιο Διαχείρισης Λόγω της έλλειψης εκπαίδευσης και ανεπαρκούς επίβλεψης, οι νεαροί επισκέπτες των σχολείων μπορούν να προκαλέσουν ζημιές στο μνημείο. Παραδοχή 5 Η Κέρκυρα είναι ένας δημοφιλής προορισμός για τις ετήσιες σχολικές εκδρομές. Οι μαθητές των σχολείων, παρόλο που συμβάλλουν στην οικονομία της πόλης ανοίγοντας στην ουσία τη «θερινή τουριστική 71

72 περίοδο» μερικές εβδομάδες πριν το Πάσχα των ορθοδόξων, επιβαρύνουν το Μνημείο με πολλούς τρόπους χωρίς να αποκομίζουν ιδιαίτερη διδακτική εμπειρία από τις επισκέψεις τους στους χώρους του Μνημείου. Η Δράση 31, υποδράσεις 31.1, 31.2 και 31.3 του ΣΔ , δεν εφαρμόστηκαν ποτέ και όλοι οι ερωτηθέντες πιστεύουν ότι είναι ακόμα δυνατό να πραγματοποιηθούν. Δράση 31.1 Συγκρότηση Ειδικής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής, με αντικείμενο την προώθηση στην εθνική και διεθνή αγορά ελκυστικών τουριστικών «πακέτων» και την εφαρμογή μέτρων βελτίωσης του τρόπου προβολής της Παλιάς Πόλης, ως ιστορικό διατηρητέο Μνημείο, με ευρύτατη ακτινοβολία. Δράση 31.2 Συμπλήρωση του αντικειμένου της Ειδικής Επιτροπής της Δράσης 29.1, με την επεξεργασία μέτρων και κινήτρων για την αναβάθμιση και ποσοτική αύξηση των διατιθέμενων στην Παλιά Πόλη τουριστικών κλινών και τον εμπλουτισμό τους με εναλλακτικού τύπου καταλύματα (μικροί ξενώνες σε ιστορικά κτήρια, οικογενειακές πανσιόν, κλπ.) Δράση 31.3 Επεξεργασία μέτρων, κινήτρων και αντικινήτρων για την αναβάθμιση των καταστημάτων τουριστικού εμπορίου, τόσο ως προς την εικόνα των χώρων, όσο και ως προς τις παρεχόμενες υπηρεσίες και κυρίως τα είδη προς πώληση. Θέματα Θέμα 1: Υπάρχει ανάγκη μιας στρατηγικής Μάρκετινγκ και Εμπορικής Ταυτότητας που θα αξιοποιήσουν το κύρος του Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς για την προώθηση στις αγορές και την προβολή της Πόλης. Θέμα 2: Υπάρχει η ανάγκη ενός εμπνευσμένου λογότυπου για την Παλιά Πόλη Θέμα 3: Υπάρχει ανάγκη για την αναβάθμιση του επιπέδου των διαθέσιμων τουριστικών καταλυμάτων στην Παλιά Πόλη Θέμα 4: Υπάρχει ανάγκη για αναβάθμιση της πρωτοτυπίας και ποιότητας των προϊόντων των τοπικών αγορών για τουρίστες.. Θέμα 5: Υπάρχει ανάγκη για την ψηφιακή και διαδικτυακή εμπορική προβολή της Παλιάς Πόλης ως τουριστικού προορισμού. Στόχος 31 Να αναπτυχθεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική Μάρκετινγκ και Εμπορική Ταυτότητα (Brand) για την Παλιά Πόλη Τοπική κοινωνία Επικαιροποίηση Β. Πορίσματα της Έρευνας SUSTCULT 2013 Όσον αφορά τις Παραδοχές 1, 2 και 3, του ΣΔ , το 100% συμφωνεί ότι εξακολουθούν να ισχύουν και θα πρέπει να συμπεριληφθούν στο Σχέδιο Διαχείρισης Παραδοχή 1 Η διαπιστούμενη σήμερα σύγκρουση ανάμεσα στα συμφέροντα και τα ενδιαφέροντα των επισκεπτών και στα αντίστοιχα των κατοίκων και των εργαζομένων στο Μνημείο, είναι αναστρέψιμη με την προϋπόθεση ότι θα αποκτηθεί μια συνολική και μακροπρόθεσμη πολιτική διαχείρισης του χώρου. Οι επισκέπτες ενδιαφέρονται κυρίως να περιηγηθούν και να γνωρίσουν μία καλά συγκροτημένη ιστορική πόλη με χαρούμενους κατοίκους. Παραδοχή 2 Οι ανάγκες των τοπικών κοινωνιών είναι διαφορετικές από εκείνες των επισκεπτών, όπως λιανικό εμπόριο (και όχι τουριστικά μαγαζιά με κοινότυπα αναμνηστικά είδη, κλπ), χώρους στάθμευσης μικρής διάρκειας στις οδούς, ανεκτές τιμές ακινήτων για κατοικία και επαγγελματική στέγη, και εύκολη πρόσβαση στις οικίες και τις επιχειρήσεις. Η παροχή αυτών των υποδομών πρέπει να αποτελέσει ύψιστη προτεραιότητα. Παραδοχή 3 Η οργάνωση συγκεκριμένων πολιτιστικών εκδηλώσεων σε τακτική βάση, αφενός προσελκύει μεγάλο αριθμό επισκεπτών, αφετέρου ικανοποιεί και τις ανάγκες των κατοίκων. Η Δράση 32, υποδράση 32.1, του ΣΔ , δεν εφαρμόστηκαν ποτέ, αλλά η πλειοψηφία των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι είναι ακόμα δυνατό να υλοποιηθούν. Δράση 32 Η επίτευξη του στόχου προωθείται ουσιαστικά μέσω της εφαρμογής των Δράσεων που επιλύουν τα λειτουργικά προβλήματα της πόλης, συνυπολογίζοντας την όξυνση των προβλημάτων λόγω της αυξημένης 72

73 επισκεψιμότητας των τουριστών. Σχετικές είναι οι Δράσεις 22.1 (κυκλοφορία), 23.1 (στάθμευση), 18 (Δημόσιος χώρος) και άλλες. Δράση 32.1 Οργάνωση κατάλληλων πολιτιστικών εκδηλώσεων σε τακτική βάση σε χώρους του Μνημείου που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον Όσον αφορά τη Δράση 32.1, υπάρχουν αρκετές ενδιαφέρουσες πολιτιστικές εκδηλώσεις, αλλά όχι σε μόνιμη βάση και έγκαιρα προγραμματισμένες, έτσι ώστε να ανακοινωθούν αρκετά νωρίς και να προωθηθούν με επιτυχία εντός και εκτός Κέρκυρας με σκοπό να προσελκύσουν επισκέπτες per se. Μερικές εκδηλώσεις /φεστιβάλ έχουν πλέον ξεπεραστεί ή οδηγούνται σε λάθος κατεύθυνση, ενώ απαιτείται ένας ευρύτερος συντονισμός. Θέματα Θέμα 1: Διαφαίνεται η ανάγκη να εξισορροπηθεί η προστασία του Μνημείου με την οικονομική και οποιαδήποτε άλλου είδους ανάπτυξη του νησιού. Στόχος 32 Ουσιαστική συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας στη διαχείριση του Μνημείου για μια ισορροπημένη προώθηση κατάλληλων δράσεων προστασίας αλλά ταυτόχρονα αξιοποίησης του Μνημείου. Οργάνωση εκδηλώσεων που δεν αλλοιώνουν το χαρακτήρα του μνημείου. 73

74 4 ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ 74

75 4. Σχέδιο Δράσης Αυτό το τμήμα του Σχεδίου Διαχείρισης εισάγει ένα ρεαλιστικό σχέδιο δράσης για την Παλιά Πόλη της Κέρκυρας: το σχέδιο αυτό προβλέπει συγκεκριμένες δράσεις / έργα και καθορίζει προτεραιότητες για την ανάπτυξη τους ανάλογα με τις ιδιαίτερες συνθήκες της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης αυτής της περιόδου. Σημείωση προς φορείς που θα αξιοποιήσουν τις προτάσεις: Το παρόν Σχέδιο Δράσης συντάχθηκε με βάση στοιχεία των εμπλεκομένων υπηρεσιών / φορέων ενημερωμένα μέχρι Ιούνιο Κατά συνέπεια οι προτεινόμενες περίοδοι εφαρμογής των διαφόρων δράσεων εμπεριέχουν σε πολλές περιπτώσεις και μέρος του : Εφαρμογή και Επιδράσεις των Σχεδίων Δράσης Επεξηγήσεις / Συντμήσεις: ΦΔ/ΕΠ=Φορέας Διαχείρισης/Επ. Παρ/θησης / ΣΕ=Συμβ.Επιτροπή / ΔΜ=Διαχειστής Μνημείου (Ομάδα)/Προτεραιότητα: ολοκλήρωση δράσης εντός 1- έτους (A), 3-ετών (B), 6-ετών (Γ) Στόχος 1: Διαχείριση και Διοίκηση Επιβεβαίωση ότι έχει συσταθεί ενεργός, ευέλικτος μηχανισμός διαχείρισης και διοίκησης για την αποτελεσματική διαχείριση του μνημείου και την εφαρμογή του σχεδίου, το οποίο θα βασίζεται στη συνεργασία μεταξύ της κεντρικής διοίκησης (Υπουργείο Πολιτισμού), της τοπικής αυτοδιοίκησης (Δήμος / Περιφέρεια) και των τοπικών εμπλεκόμενων φορέων και θα ξασφαλίζουν την ενεργό συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας. Tίτλος Έργου /Δράση /Παραδοτέο Κατάσταση - Προτεραιότητα ΑΒΓ(*)/Προγρ/σμός 1.1. Επανεξέταση και ενεργοποίηση του συστήματος διαχείρισης του Μνημείου σε σχέση με Επιτροπή Παρακολούθησης, τον Διαχειριστή Μνημείου Συντονιστή του έργου και τη Συμβουλευτική Επιτροπή 1.2. Ενδυνάμωση και στελέχωση του Διαχειριστή Μνημείου και της ομάδας του 1.3. Ενεργοποίηση της Συμβουλευτικής Επιτροπής / Ομάδα Εμπλεκόμενων. Υιοθέτηση του μοντέλου της Συμβουλευτικής Επιτροπής του έργου SUSCULT Έχει ξεκινήσει A 3 συναντήσεις τον χρόνο Προς απόφαση A Ετήσιος Προς απόφαση A 3-4 συναντήσεις το χρόνο Κόστος / πόροι Ίδιοι πόροι Χρηματοδότηση (εκτίμηση) Ποσό - Πηγή από κάθε μέλος της ΕΠ. Κατανομή Προϋπολογισμού 2 άτομα το χρόνο Μετακίνηση προσωπικού Υπεύθυνος Φορέας ΔΜ Δήμος Κέρκυρας ΔΜ, Δήμος, ΕΠ Εξάρτηση από άλλα έργα και δράσεις Δείκτες παρακολούθησης /Παραδοτέα Παραδοτέα: Συνεδριάσεις ΕΠ, Πρακτικά Συνεδριάσεων, Αναθεώρηση του Συστήματος Διαχείρισης Παράδοση Ετήσιας Αναφοράς Ίδιοι πόροι ΔΜ, ΕΠ Πρακτικά των Συνεδριάσεων

76 1.4 Έγκριση του Σχεδίου Διαχείρισης ΜΠΚ ως το πρωταρχικό έγγραφο για να καθοδηγήσει τις ενέργειες της Ομάδας της Επιτροπής Παρακολούθησης του ΜΠΚ. Κατάρτιση ετήσιου προγράμματος δράσεων για την εφαρμογή του Σχεδίου Διαχείρισης, επανεξέτασή του κάθε έξι μήνες και δημοσίευση ετήσιας έκθεσης. Προς απόφαση A 2-3 συναντήσεις το χρόνο Ίδιοι πόροι ΔΜ με τη συμμετοχή της ΣΕ και την Ομάδα της ΕΠ Συντονισμός με σχετικά σχέδια ανάπτυξης και μελέτες. Πρακτικά των Συνεδριάσεων και Ετήσια Αναφορά Στόχος 2: Χρηματοδότηση Συντονισμός συστηματικής έρευνας για ευκαιρίες χρηματοδότησης που θα ταιριάζουν με τις απαιτήσεις χρηματοδότησης του Μνημείου, καταχωρημένες κατά προτεραιότητα, σε βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο χρονικό διάστημα. Μελέτη και κατάθεση προτάσεων για τη χρήση καινοτόμων συστημάτων - συμπεριλαμβανομένων και εκείνων της χρηματοδότησης, που μπορούν να συμβάλουν για την παραγωγή εισοδήματος και να είναι αυτοχρηματοδοτούμενα με σχέδιο χρηματοδότησης τη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) 2.1. Μελέτη και κατάθεση προτάσεων για τη χρήση καινοτόμων συστημάτων - συμπεριλαμβανομένων και εκείνων της χρηματοδότησης, που μπορούν να συμβάλουν για την παραγωγή εισοδήματος και να είναι αυτοχρηματοδοτούμενα με σχέδιο χρηματοδότησης τη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) σε σχέση με το σχέδιο δράσης και θα περιλαμβάνει: α. εθνικούς και κοινοτικούς πόρους, β. χορηγίες γ. δωρεές, π.χ.. Εκστρατεία για την προσέλκυση διεθνών δωρητών δ. ιδιωτικές επενδύσεις 2.2 Εξασφάλιση χρηματοδότησης από τις υπηρεσίες επισκεπτών και τους τοπικούς φόρους. Προετοιμασία δράσεων για την διάθεση χρηματοδότησης. -Προς απόφαση A Συνεχής μελέτη. Ειδική Έρευνα στο 2013 Προς απόφαση A 2013 Ίδια Μέσα + Πρόσληψη εξωτερικού εμπειρογνώμονα ΔΜ και όλοι οι σχετικοί εταίροι ΣΔΙΤ Εξωτερικοί χορηγοί ΔΜ και όλοι οι σχετικοί εταίροι Απόφαση εφικτότητας Έκθεση Μελέτης Χρηματοδότησης Ετήσια αναφορά αποτελεσμάτων Σχέδιο Χρηματοδότησης για Υπηρεσίες Επισκεπτών και Τοπική Φορολογία Στόχος 3: Διαχείριση των Κινδύνων Ανάπτυξη ενός Στρατηγικού Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων από τη συγκέντρωση των διαφορετικών αξιολογήσεων κινδύνου, προκειμένου να εντοπιστούν οι πιθανές ελλείψεις, λαμβάνοντας υπόψη την πολυπλοκότητα του Μνημείου. Tίτλος Έργου /Δράση /Παραδοτέο Κατάσταση - Προτεραιότητα ΑΒΓ(*)Προγρ/σμός Κόστος / πόροι Χρηματοδότηση (εκτίμηση) Ποσό - Πηγή Υπεύθυνος Φορέας Εξάρτηση από άλλα έργα και δράσεις Δείκτες παρακολούθησης /Παραδοτέα 76

77 3.1. Επικαιροποίηση των υφιστάμενων σχεδίων διαχείρισης των κινδύνων, προκειμένου να αξιολογηθούν όλοι οι κίνδυνοι και οι πιθανές απειλές για το Μνημείο και να αναπτυχθεί ένα Σχέδιο Αντίδρασης για την Παλιά Πόλη της Κέρκυρας σε σχέση με όλες τις σχετικές μελέτες Έναρξη δράσης για την αξιοποίηση σχετικών μελετών, όπως η SMART BUIL.T (*) ως εργαλεία κατάρτισης για την ανάπτυξη ή/και την επικύρωση διαρθρωτικών έργων συντήρησης και αποκατάστασης των ιστορικών κτιρίων που έχουν χτυπηθεί από τον σεισμό. (*) S.M.ART BUIL.T Structural Monitoring of ARTistic and historical BUILding Testimonies Προς αναθεώρηση Α 2014 Προς απόφαση Α 2014 Έχει ολοκληρωθεί - Διαθέσιμα τα αποτελέσματα Πρόσληψη εξωτερικών εμπειρογνωμόνων Ίδιοι Πόροι Εθνικοί/δημοτικοί πόροι ΔΜ και Ομάδα Παρακολούθησης Όλοι οι σχετικοί εταίροι Δήμος-Τεχνικές Υπηρεσίες Επαγγελματικές ενώσεις Προγράμματα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας Απόφαση Συμβουλίου Απόφαση Συμβουλίου ΝΑΙ Θεσμοθέτηση ενός Στρατηγικού Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων για την Παλιά Πόλη της Κέρκυρας Προτάσεις για δράση Δημοτική Αναπτυξιακή Εταιρεία (ΜΑΕΔΗΚ) Στόχος 4: Διαχείριση των Πληροφοριών Συντονισμός της δημιουργίας ενός ευρετηρίου των κεντρικών αρχείων, ώστε να καταστούν τα αρχεία που σχετίζονται με την Κέρκυρα πιο εύκολα προσβάσιμα σε κάθε ερευνητή. Να γίνει πλήρη χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) ώστε να εξασφαλιστεί η συλλογή, αποθήκευση και ανάλυση των ολοκληρωμένων δεδομένων σχετικά με το Μνημείο, προσβάσιμες σε όλους, όσοι μπορεί να ενδιαφέρονται. 4.1 Συντονισμός συμφωνίας του Υπουργείου Πολιτισμού για την «μελέτη μνημείων GIS της Κέρκυρας" που πραγματοποιήθηκε από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας / Τμήμα Κέρκυρας και χρήση αυτού ως τη βάση για σχέδιο δράσης. 4.2 Ανάπτυξη ενός ευρετηρίου των κεντρικών αρχείων με τη συνεργασία όλων των σχετικών συνεργατών. Προς συμπλήρωση A 2013 Προς απόφαση A Ίδιοι Πόροι Ίδιοι Πόροι ΔΜ σε συνεργασίας με Τεχνικό Επιμελητήριο ΔΜ, Όλοι οι σχετικοί συνεργάτες (κυρίως το Τμήμα Αρχείων) Σχετικές αποφάσεις φορέων Απόφαση του Συμβουλίου Πλατφόρμα WebGIS με όλα τα μνημεία της Παλιάς Πόλης - Μνημείου Πρόοδος σε Ετήσια Αναφορά 4.3 Ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου αρχείου της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας, προσβάσιμο στο κοινό. Προς απόφαση A Ίδιοι Πόροι + Εξωτερικοί Εμπειρογνώμονες Εθνικοί/δημοτικοί πόροι ΔΜ, Όλοι οι σχετικοί συνεργάτες Απόφαση Φορέα Διαχείρισης Πρόοδος σε Ετήσια Αναφορά 77

78 4.4 Καθιέρωση μιας ερευνητικής ομάδας για το ΜΠΚ με την υποχρέωση να εξακριβώνει ερευνητικές ευκαιρίες που θα αναπτύξουν και θα ενισχύσουν την πληροφόρηση σε σχέση με το Μνημείο. Προς απόφαση A Ίδιοι Πόροι ΔΜ, σε συνεργασία με το Ιόνιο Παν. και άλλους ενδιαφερόμενους Απόφαση Φορέα Διαχείρισης Μόνιμη Ομάδα Πρόοδος σε Ετήσια Αναφορά Στόχος 5: Εποπτεία Εξασφάλιση της ανάπτυξης ενός σχεδίου παρακολούθησης με δείκτες σύμφωνα με τις ανά 6 χρόνια απαιτήσεις των περιοδικών εκθέσεων της UNESCO και ένα ετήσιο πρόγραμμα παρακολούθησης σύμφωνα με το Σχέδιο Διαχείρισης Διαμόρφωση δεικτών παρακολούθησης για το Μνημείο (ίδιο με το ) Προς απόφαση A 2014 Ίδιοι Πόροι ΔΜ, Όλοι οι σχετικοί συνεργάτες Απόφαση Φορέα Διαχείρισης Εποπτεία /Αναφορά προόδου σε ετήσια βάση με τη χρήση των συμφωνημένων δεικτών. Στόχος 6: Οριοθέτηση Αναθεώρηση των ορίων της ζώνης προστασίας και εφαρμογή του εν εξελίξει προγράμματος για τον έλεγχο και την αξιολόγηση των επιπτώσεων του Σχεδίου Διαχείρισης για την περιοχή γύρω από το Μνημείο. 6.1 Δημιουργία μιας διευρυμένης Ομάδα Εργασίας, η οποία θα αναθεωρήσει τα όρια και θα καταγράψει συστηματικά όλες τις μεταβολές που επέρχονται στη ζώνη προστασίας του Μνημείου (όπως οι αλλαγές στη χρήση γης, μεγάλης κλίμακας έργα ανάπτυξης, η αύξηση της κυκλοφορίας). Προς απόφαση A Ίδιοι Πόροι ΔΜ, Όλοι οι σχετικοί συνεργάτες από την Επιτροπή Παρακολούθησης Απόφαση Φορέα Διαχείρισης Απόφαση ευρύτερης ομάδας εργασίας. Ετήσια Αναφορά Στόχος 7: Τοπική Κοινωνία Εμπλοκή της Τοπικής Κοινωνίας στον τομέα διαχείρισης του Μνημείου, προκειμένου να λάβει την συγκατάθεση της τοπικής κοινότητας, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτιστικών αγαθών του Μνημείου είναι ατομική ιδιοκτησία ιδιωτών. Tίτλος Έργου /Δράση /Παραδοτέο Κατάσταση - Προτεραιότητα ΑΒΓ(*) Προγρ/σμός 7.1 Διοργάνωση εκδηλώσεων και εκστρατειών σε συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών και ιδιωτικών φορέων,, ώστε να προωθηθεί η Εξέχουσα Παγκόσμια Πολιτιστική Αξία και Προς απόφαση A Κόστος / πόροι Ίδιοι Πόροι + Χρηματοδότηση/Εκτίμηση Ποσό- Πηγή Αξιοποίηση προγραμματισμένων εκδηλώσεων Υπεύθυνος Φορέας ΔΜ, Όλοι οι σχετικοί συνεργάτες από την Επιτροπή Παρακολούθησης Εξάρτηση από άλλα έργα και δράσεις Όχι Δείκτες παρακολούθησης /Παραδοτέα Πρόγραμμα εκδηλώσεων / δράσεων 78

79 ανακοίνωση των οικονομικών και κοινωνικών οφελών και ευκαιριών για την τοπική κοινότητα και τους ιδιοκτήτες ακινήτων που απορρέουν από το καθεστώς της UNESCO Συνεργασία με τους διοργανωτές εκδηλώσεων Στόχος 8: Θεσμική Προστασία Το Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς θα πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά την αναθεώρηση του πολεοδομικού σχεδιασμού της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας και σε κάθε σχεδιασμό, κανονιστικών και πολιτικών εγγράφων (επίσημα και μη), τα οποία ενδέχεται να το επηρεάσουν. 8.1 Καθιέρωση μόνιμης ομάδας που θα συντονίζει όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες για την ανάπτυξη και την παρακολούθηση του σχεδιασμού, των κανονισμών και των εγγράφων πολιτικής. Προς απόφαση A 2014 Ίδιοι Πόροι ΔΜ, Φορέας Διαχείρισης Απόφαση Φορέα Διαχείρισης Απόφαση ομάδας σχηματισμού Ετήσια αναφορά στον ΦΔ Στόχος 9: Αξιολόγηση της Μεταβολής Προσδιορισμός της τρέχουσας κατάστασης και της ευπάθειας των διαφόρων στοιχείων του Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς και ανάπτυξη συστήματος για συνεχή παρακολούθηση της κατάστασης του Μνημείου, προκειμένου να αξιολογηθεί η αλλαγή και να προταθούν κατάλληλα μέτρα. 9.1 Δρομολόγηση μελέτης για την αξιολόγηση της ευαισθησίας του Μνημείου και πρόταση κατάλληλων μέτρων για την προστασία του. 9.2 Εφαρμογή συστήματος παρακολούθησης και έγκαιρης προειδοποίησης για να προσδιορίζει, περιγράφει και αξιολογεί την αλλαγή και να προτείνει παρεμβάσεις. Προς απόφαση A 2014 Προς απόφαση A Εξωτερικός Εμπειρογνώμων Εξωτερικός Εμπειρογνώμων ΔΜ, σε συνεργασία με σχετικές υπηρεσίες συνδυασμός με προηγούμενη δράση) ΔΜ Απόφαση Φορέα Διαχείρισης Απόφαση Φορέα Διαχείρισης Αναφορά Μελέτης και αλλαγή σχεδίου δράσης Έλεγχος Μνημείου / Σύστημα Ειδοποίησης Στόχος 10: Έλεγχος του Χαρακτήρα των Επεμβάσεων Συντονισμός της καθιέρωσης ενός νέου πλαισίου ελέγχου των εξελίξεων που έχουν δρομολογηθεί, αλλά και των ενδεχόμενων αλλαγών και προοπτικών εξέλιξης που μπορεί να δεχθεί το Μνημείο και αναζήτηση συναίνεσης από τους βασικούς εμπλεκόμενους φορείς. Αυτό θα αποτελέσει ένα πρότυπο για τη βιώσιμη ανάπτυξη με σεβασμό των Οικουμενικών Αξιών του Μνημείου Δημιουργία Πλαισίου Ελέγχου Ανάπτυξης Προς απόφαση A Ίδιο πόροι ΔΜ, Φορέας Διαχείρισης Απόφαση Φορέα Διαχείρισης Έκθεση για το Πλαίσιο Ελέγχου Ανάπτυξης Στόχος 11: Σύγχρονη Ανάπτυξη Ανάπτυξη μηχανισμών ευαισθητοποίησης για την περαιτέρω προώθηση της κατανόησης του τρόπου με τον οποίο σχετίζεται η Εξέχουσα Παγκόσμια Πολιτιστική Αξία του Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς και τον αντίκτυπο της ανάπτυξης, που σχετίζεται με τη διαχείριση και τις αποφάσεις σχεδιασμού που μπορεί να έχει στο Μνημείο. 79

80 11.1 Ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου μηχανισμού ευαισθητοποίησης σε σχέση με την Εξέχουσα Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά Προς απόφαση A 2014 Ίδιοι πόροι ΔΜ, Φορέας Διαχείρισης, Κάτοικοι, Επαγγελματίες Απόφαση Φορέα Διαχείρισης Σχέδιο Ευαισθητοποίησης Αναφορά για την Ανάπτυξη Πλαισίου Ελέγχου 4.2 : Προστασία και Συντήρηση των Δράσεων του Μνημείου Στόχος 12: Ιδιοκτησιακό Καθεστώς Έναρξη εκστρατείας προώθησης σε συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών και την ένωση κατοίκων για την ευαισθητοποίηση πάνω στα συνολικά οφέλη από την αποκατάσταση κτιρίων και τη διατήρησή τους σε καλή κατάσταση. Παροχή κινήτρων, ενδεχομένως σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα (αναφορά σε Οδηγό Καλών Πρακτικών SUSTCULT), στους συνιδιοκτήτες των ιστορικών κτιρίων, προκειμένου να τους ενθαρρύνει να υιοθετήσουν το σύστημα της οριζόντιας ιδιοκτησίας, ώστε σε κάθε κτίριο να ισχύουν οι κανονισμοί. Tίτλος Έργου /Δράση /Παραδοτέο Κατάσταση - Προτεραιότητα ΑΒΓ(*) Προγρ/σμός 12.1 Δρομολόγηση μελέτης για την ανάπτυξη στις Προς απόφαση ιδιωτικές ιδιοκτησίες με μια ευρύτερη προοπτική, συμπεριλαμβανομένων θεμάτων όπως η Α δημιουργική οικονομία, πολιτιστικό κλίμα, κοινωνική συνοχή και αστική ανάπλαση. Προσιτά σε τιμές και κατάλληλα στούντιο για διαβίωση και για χώροι εργασίας με σκοπό τη διάθεση «δημιουργικών» προσβάσιμων υποδομών στην Παλιά Πόλη της Κέρκυρας Έναρξη δράσεων για ευαισθητοποίηση και διαβουλεύσεις για την κινητοποίηση του Ιδιωτικού Τομέα στη Συντήρηση. Προς απόφαση B 2014 Κόστος / πόροι Πρόσληψη Ειδικών Μπορεί να αυτοχρηματοδοτηθεί Χρηματοδότηση/Εκτίμηση Ποσό-Πηγή Υπεύθυνος Φορέας ΔΜ, Όλοι οι σχετικοί συνεργάτες από την Επιτροπή Παρακολούθησης ΔΜ, ιδιοκτήτες Επαγγελματίες Εξάρτηση από άλλα έργα και δράσεις Αποφάσεις για τα κίνητρα Απόφαση Συμβουλίου Δείκτες παρακολούθησης /Παραδοτέα Μελετητική Έκθεση με επιλογές χρηματοδότηση Σχέδιο Δράσης ευαισθητοποίησης Στόχος 13: Χρηματοδότηση Διαβεβαίωση ότι διατίθεται επαρκής χρηματοδότηση και χρησιμοποιείται κατάλληλα για εργασίες συντήρησης υψηλών προδιαγραφών (βελτίωση, συντήρηση, επισκευή ή αποκατάσταση) που διεξάγονται εντός του Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη προστασίας της Εξέχουσας Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Μνημείου. 1. Πρόγραμμα Χρηματοδότησης σε σχέση με τις προτεραιότητες στις εργασίες συντήρησης. Προς απόφαση Α Διενέργεια μελέτης από ειδικούς ΔΜ, σχετικοί συνεργάτες ΕΠ Απόφαση φορέων Πρόταση χρηματοδότησης ενεργειών 80

81 Δράσεις που βρίσκονται ήδη σε εφαρμογή σε σχέση με τον Στόχο 13 Tίτλος Έργου /Δράση Αποκατάσταση θεάτρου ΦΟΙΝΙΚΑΣ Προτεραιό τητα A, B, C (*) Εκτιμώμενο κόστος / πόροι που απαιτούνται Εξασφαλισμένη Χρηματοδότηση Α ΕΣΠΑ- Ε.Π. ΔΕΠΙΝ (Ιόνια Νησιά) Χρηματοδότηση ΝΑΙ Υπεύθυνος (αρμόδιος για το έργο) ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Προγραμματισμός X X X Σχέση/ Εξάρτηση από άλλα έργα και δράσεις Δείκτες παρακολούθησης Υλοποιείται- διακοπή εργασιών λόγω αρχαιολογίας Αποκατάσταση και λειτουργία θεάτρου ΦΟΙΝΙΚΑΣ 2. Συμπληρωματικές εργασίες αναπλάσεων ιστορικού κέντρου 3. Αποκατάσταση και ανάδειξη συγκροτήματος Αγίας Αικατερίνης στην Παλιά Πόλη της Κέρκυρας 4. Συντήρηση - ανάδειξη Ιονίου Βουλής 5. Αποκατάσταση και επανάχρηση κτιρίου Πετσάλη 6. Ειδική Πολεοδομική μελέτη ανάπλασης τμήματος παλιάς πόλης Κέρκυρας 7. Διαµορφώσεις αναβάθµισης περιοχών «Πεντοφάναρο» και «Ιόνιος Ακαδηµία» Παλιάς Πόλης Κέρκυρας C Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων- Ενιαία Αρχή Πληρωμής ΟΧΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Β ΠΕΠ ΔΕ.ΠΙΝ ΟΧΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ A Βουλή των Ελλήνων ΝΑΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Β 0 ΠΕΠ ΔΕ.ΠΙΝ (Επιστρεπτέα δημόσια δαπάνη JESSICA) ΟΧΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Α Ίδιους πόρους ΝΑΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Α ΠΕΠ ΔΕ.ΠΙΝ (Ολοκληρωμένα Σχέδια Αστικής Ανάπτυξης) ) ΝΑΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Χ X X Χ X X ΕΣΠΑ (Αξιολόγηση) Εργασίες Αποκατάστασης Χ X X Προβολή της Ιονίου Βουλής Χ X X Χρήση του κτηρίου Πετσάλη x Μελέτη Ανάπλασης X X X Διαμορφώσεις 81

82 8. Πεζοδρόµηση Ευγενίου Βουλγάρεως Παλιάς Πόλης Κέρκυρας 9.Βελτίωση υποδομών αστικού χώρου περιοχής Σπηλιάς Παλιάς Πόλης Κέρκυρας 10.Έργα συντήρησης Η/Μ εγκαταστάσεων δημοτικού Θεάτρου A ΠΕΠ ΔΕ.ΠΙΝ (Ολοκληρωμένα Σχέδια Αστικής Ανάπτυξης) ΝΑΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Α Γ ΚΠΣ ΝΑΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Α Συλλογική Απόφαση Τοπικής Αυτοδιοίκησης ΝΑΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ X X X Πεζοδρόμηση ΥΛΟΠΟΙΗΘΗΚΕ Βελτίωση υποδομών Χ x Συντήρηση 11.Αποκατάσταση βενετσιάνικων αποθηκών, δημιουργία μουσείου Αλυκών και αναπλάσεις δενδροφυτεύσεις για τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου -Β' ΦΑΣΗ (ΠΔΕ) Α Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων- ΗΜΙΤΕΛΗ ΝΑΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Χ X Αποκατάσταση κτιρίων Άνοιγμα Μουσείου - Δενδροφύτευση 12. Αναβάθμιση κεντρικών περιοχών Πόρτα Ρεμούντα Παλιάς Πόλης Κέρκυρας 13. Αναβάθμιση περιοχής Εβραϊκής Παλιάς Πόλης Κέρκυρας 14. Αποκατάσταση κτιριακών μετώπων περιοχής Εβραϊκής Σπηλιάς Παλιάς Πόλης Κέρκυρας 15. Βελτίωση υποδομών αστικού χώρου περιοχής Σπηλιάς Παλιάς Πόλης Α Γ ΚΠΣ ΝΑΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Α Γ ΚΠΣ ΝΑΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ A Γ ΚΠΣ ΝΑΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Α Γ ΚΠΣ ΝΑΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΥΛΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΥΛΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΥΛΟΠΟΙΗΘΗΚΕ 82

83 Κέρκυρας 16. Περιβαλλοντική αναβάθμιση περιοχής Ιονίου Ιονίου Βουλής Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας A ΠΕΠ ΠΙΝ (Ολοκληρωμένα Σχέδια Αστικής Ανάπτυξης) ΝΑΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Χ Χ Χ 17. ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΣΑΡΟΚΟ Β ΠΕΠ ΔΕ.ΠΙΝ Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης ΟΧΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Χ Χ 18. Αδριατικά φρούρια και στρατιωτικές περιοχές "Adrifort" Α Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία ΝΑΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ x x X 19.Αποκατάσταση πολιτιστικής κληρονομιάς: εγκατάσταση ψηφιακού πληροφοριακού συστήματος στο Νέο Φρούριο A Γ ΚΠΣ - ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Χ Υλοποιήθηκε 20. Στερέωση και αποκατάσταση των επισφαλών τμημάτων του αμυντικού τείχους στην περιοχή Καβοσίδερο του Παλαιού Φρουρίου Κέρκυρας με το υποέργο «Εργασίες ανάδειξης αμυντικού τείχους στην περιοχή Καβοσίδερο του Παλαιού Φρουρίου Κέρκυρας» A ,00 ΕΣΠΑ ΝΑΙ ΔΑΒΜΜ (Δ/ΝΣΗ ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΕ ΩΝ ΒΥΖ.& ΜΕΤΒΥΖ. ΜΝΗΜΕΙΩΝ) Υλοποιείται (*1) Ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της Κέρκυρας αναστηλωμένο. 83

84 (*1) Το έργο συσχετίζεται με το ολοκληρωθέν στο Γ Κ.Π.Σ. έργο για την στερέωση επισφαλών τμημάτων του προμαχώνα Savorgnan, την ανάδειξη και την αποκατάσταση του συγκροτήματος της Πύλης του Παλαιού Φρουρίου και τις εργασίες προστασίας και ανάδειξης κτιρίων στο Παλαιό Φρούριο Κέρκυρας συνολικού προϋπολογισμού , Εργασίες ανάδειξης επιλεγμένων τμημάτων Νέου Φρουρίου και περιμετρικού τείχους Παλαιάς Πόλης Κέρκυρας Α ,00 ΕΣΠΑ ΝΑΙ 21η ΕΦΟΡΕΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ Υλοποιείται συσχετίζεται με τα ανωτέρω έργα (*2) (*2) Δημιουργία φρουριακής διαδρομής εντός της Παλιάς Πόλης για την προβολή και ανάδειξη του μνημειακού συνόλου πόλης-οχυρώσεων. Εκτός των καθαρισμών και των στερεώσεων των τειχών, για τη συντήρηση τους αλλά και την ασφάλεια των επισκεπτών, προβλέπεται η δημιουργία δικτύου στάσης- σήμανσης-πληροφόρησης καθώς και η διαμόρφωση της στοάς (μίνας) του Προμαχώνα Ραϋμόνδου σε χώρο πληροφόρησης του κοινού. 22. Αποκατάσταση του Ι. Ν. Σωτήρος Χριστού, Mon Repos, Παλαιόπολη Κέρκυρα Α ,00 ΕΣΠΑ ΝΑΙ 21η ΕΦΟΡΕΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ (*3) Συσχετίζεται με έργα της Η Ε.Π.Κ.Α. στο Mon Repos και την Παλαιόπολη 23. Αποκατάσταση Βυζαντινού Φρουρίου Γαρδικίου Κέρκυρας 24. Αποκατάσταση Ι.Ν. Παντοκράτορος Λινια Χλωμού Κέρκυρας 25. Αποκατάσταση Ι.Ν. Αγίου Ιακώβου Πέρσου Παλιάς Περίθειας Κέρκυρας ΕΣΠΑ ΝΑΙ 21η ΕΦΟΡΕΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ,39 ΕΣΠΑ ΝΑΙ 21η ΕΦΟΡΕΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ,40 ΕΣΠΑ ΝΑΙ 21η ΕΦΟΡΕΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ Υλοποιείται Υλοποιείται Υλοποιείται Υλοποιείται (*3) Αναστήλωση Μνημείου Ένα από τα σημαντικότερα Βυζαντινά Μνημεία της Κέρκυρας αναστηλωμένο Ένα από τα σημαντικότερα Βυζαντινά Μνημεία της Κέρκυρας αναστηλωμένο Ένα από τα σημαντικότερα Μνημεία της Κέρκυρας αναστηλωμένο 84

85 26. Αποκατάσταση Ι.Ν. Αγίου Θεοδώρου Στρατηλάτη Παλαιών Σινιων Κέρκυρας ,80 ΕΣΠΑ ΝΑΙ 21η ΕΦΟΡΕΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ Υλοποιείται Ένα από τα σημαντικότερα Μνημεία της Κέρκυρας αναστηλωμένο 27. Προστασία και ανάδειξη Ηραίου στο κτήμα MON- REPOS στην Κέρκυρα 28. Συντήρηση και Αποκατάσταση του Αρχαιολογικού Χώρου του Μενεκράτη στην Κέρκυρα ,00 ΕΣΠΑ ΝΑΙ Η ΕΠΚΑ Υλοποιείται Α ,00 ΕΣΠΑ ΝΑΙ Η ΕΠΚΑ Υλοποιείται Εργασίες Πεδίου Έργα υποδομής Εργασίες ανάδειξης προστασίας Έρευνα τεκμηρίωση (*4) (*4) Το μνημείο του Μενεκράτη θα παραδοθεί στο κοινό αποκαταστημένο και συντηρημένο. Επίσης ο ευρύτερος Αρχαιολογικός χώρος του μνημείου θα αποκατασταθεί και θα αναδειχθεί ώστε συνολικά ο χώρος να αποτελέσει πόλο έλξης τόσο για τους κατοίκους του νησιού όσο και για τους επισκέπτες. 29. Εκσυγχρονισμός και επανέκθεση Αρχαιολογικού Μουσείου Κέρκυρας ,00 ΕΣΠΑ ΝΑΙ Δ/ΝΣΗ ΕΚΤΕΛΕΣΕΩΣ ΕΡΓΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ Υλοποιείται Ολοκληρωμένη παρέμβαση του φυσικού αντικειμένου όλων των υποέργων Στόχος 14: Ιστορικό Περιβάλλον Διαβεβαίωση ότι εφαρμόζεται μια μεθοδική αξιολόγηση της κατάστασης όλων των συστατικών στοιχείων του Μνημείου (φρούρια και περιμετρικές οχυρώσεις, δρόμοι, κτίρια, αστικές υποδομές, εμφάνιση της πόλης, παραδοσιακά έθιμα, κ.λπ.) και ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς ενημερώνονται και έχουν πρόσβαση στην κατάλληλη καθοδήγηση και συμβουλή Παραγωγή ενημερωτικού υλικού (ηλεκτρονικά μέσα, φυλλάδια κ.λπ.), με οδηγίες για τη φροντίδα και τη συντήρηση που απαιτούνται για το Μνημείο 14.2 Μελέτη δυνατότητας για την παροχή κινήτρων, όπως η φορολογική απαλλαγή στα ειδικά υλικά, τις τεχνικές και τις εργασίες από τεχνίτες στην Παλιάς Πόλη. Προς απόφαση A 2014 Προς απόφαση B Ανάθεση σε ειδικό γραφείο Ίδιοι πόροι ΔΜ Απόφαση φορέων Πληροφοριακό Υλικό Απόφαση Συμβουλίου Απόφαση σε τοπικό και εθνικό επίπεδο Μελετητική Έκθεση Στόχος 15: Κτιριακό Δυναμικό Ανάπτυξη μιας ηλεκτρονικής απογραφής / βάσης δεδομένων, προκειμένου να καθοριστούν κοινά πρότυπα. Οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα πρέπει να 85

86 ενημερώνονται σχετικά με τα εγκεκριμένα πρότυπα και να καθιερωθεί η διαδικασία, ώστε να περιοριστούν οι αλλαγές που έχουν υποστεί οι προσόψεις των κτιρίων από τη χρήση των σύγχρονων υλικών Ανάπτυξη Αντι-σεισμικής Ανάλυσης Ανθεκτικότητας και Δομικής Αξιολόγησης των κτιρίων Ανάπτυξη ηλεκτρονικής απογραφής / βάσης δεδομένων προκειμένου να καθιερωθούν κοινά πρότυπα και προδιαγραφές για τις τεχνικές και τα υλικά που θα χρησιμοποιούνται στην αποκατάσταση των ιστορικών κτιρίων. Προς απόφαση A Προς απόφαση A Διενέργεια μελέτης από ειδικούς Εξωτερικοί Εμπειρογνώμονες Μη Διαθέσιμο ΔΜ,Τεχνικό Επιμελητήριο ΔΜ,Τεχνικό Επιμελητήριο Συντονισμός με εθνικά προγράμματα Αντι-σεισμική Αναφορά Έκθεση Χαρακτηριστικών Στόχος 16: Ανοιχτοί Χώροι και Φυσικό Περιβάλλον Επαναξιολόγηση της εφικτότητας/σκοπιμότητας των αποτελέσματα των μελέτων και των σχετικών αποφάσεων που οδήγησαν στη μη εφαρμογή της Δράσης 16 του Σχεδίου Διαχείρισης Tίτλος Έργου /Δράση /Παραδοτέο Κατάσταση - Προτεραιότητα ΑΒΓ(*)/Προγρ/σμός Κατάρτιση σχεδίου για την ανάπλαση και ανάδειξη του παραδοσιακού χαρακτήρα της Σπιανάδας, σε συνδυασμό με δράσεις για την επίλυση των προβλημάτων κυκλοφορίας και στάθμευσης (Δράσεις 22 και 23) -(ίδιο με το ΣΔ ) Κατάρτιση σχεδίου για την προστασία της ακτογραμμής του Μνημείου, τη βελτίωση των βασικών περιοχών και των λιμανιών, και λειτουργική ενοποίησή τους. -ίδιο με το ΣΔ Ανάπτυξη μια εκστρατείας σε συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών, ώστε να αναλάβουν τις ακόλουθες δράσεις: Εφαρμογή προγράμματος για τη βελτίωση του πράσινου στους ανοικτούς χώρους της πόλης (διευκρινίζοντας τι είδους δέντρα και παρτέρια λουλουδιών πρόκειται να φυτευτούν σε πάρκα και κήπους και σε άλλα σημεία της Παλιάς Πόλης) ως MP Προς απόφαση Α Προς απόφαση Β Προς απόφαση Β Κόστος / πόροι Χρηματοδότηση Εκτίμηση Ποσό-Πηγή Υπεύθυνος Φορέας Ίδιοι πόροι Δήμος ΔΜ,Επαγγελματικές Ενώσεις Κάτοικοι Ίδιοι πόροι ΟΛΚΕ ΔΜ ΟΛΚΕ Λιμεναρχείο Ίδιοι πόροι Διάφοροι χορηγοί ΔΜ, Δήμος, Φορείς Εξάρτηση από άλλα έργα/ δράσεις Προγράμματα/δράσεις ΟΤΑ Δείκτες παρακολούθησης /Παραδοτέα Σχέδιο Δράσεων Σχέδιο Δράσεων Πρόταση Εκστρατείας Διαβούλευση με φορείς και κατοίκους 86

87 Στόχος 17. Φρούρια και Οχυρώσεις Συνέχιση της εφαρμογής της Δράσης 17 από το ΣΔ Επανεξέταση της κατάστασης Προς απόφαση υλοποίησης και ταχύτερη ενσωμάτωση των Α υφιστάμενων μελετών για την αποκατάσταση και βελτίωση των επιμέρους στοιχείων των δύο φρουρίων σε ένα σύστημα χρηματοδότησης. Πραγματοποίηση αναγκαίας αποκατάστασης και εργασιών βελτίωσης Κατάρτιση σχεδίου για τη διαχείριση του Παλαιού Φρουρίου ως αυτοτελές μνημείο, με ένα σημαντικό αριθμό επισκεπτών και μια σειρά από εγκαταστάσεις κατάλληλες για χρήση από διάφορες ομάδες χρηστών (Πανεπιστήμιο, υπηρεσίες, τοπική κοινότητα για αθλητισμό και δραστηριότητες αναψυχής) Συνέχιση των δράσεων σε σχέση με την πρόσβαση, τον καθαρισμό και τα μικρής κλίμακας έργα συντήρησης που σχετίζονται με το Νέο Φρούριο Αναθεώρηση και επανεκκίνηση του προγράμματος ανασκαφών στο Παλαιό Φρούριο για να ανακαλυφθούν στοιχεία της Βυζαντινής πόλης του 6 ου αιώνα μ.χ. Προς απόφαση Α Προς απόφαση Α Προς απόφαση Β Ίδιοι πόροι Ίδιοι πόροι Ίδιοι πόροι Ίδιοι πόροι Υπ. Πολιτισμού Διάφοροι χορηγοί Υπ. Πολιτισμού Υπ. Πολιτισμού Υπ. Πολιτισμου/21 ΕΒΑ Σχετικές Υπηρεσίες Υπ. Πολιτισμου/21 ΕΒΑ Σχετικές Υπηρεσίες Υπ. Πολιτισμου/21 ΕΒΑ Σχετικές Υπηρεσίες Υπ. Πολιτισμου/21 ΕΒΑ Σχετικές Υπηρεσίες Επικαιροποιημένο Σχέδιο Επικαιροποιημένο Σχέδιο Επικαιροποιημένο Σχέδιο Επικαιροποιημένο Σχέδιο Στόχος 18. Δημόσιος Χώρος Βελτίωση της ποιότητας και διατήρησης του δημόσιου χώρου, ώστε να πληρούνται οι προδιαγραφές της ιστορικής ταυτότητας του ΜΠΚ, και να καταστεί προσιτό και ευχάριστο για τους κατοίκους και τους επισκέπτες του, είτε είναι πεζοί ή ποδηλάτες, ή άτομα με κινητικά προβλήματα. Ολοκλήρωση ημιτελών εργασιών, που επιδεινώνουν την εικόνα του Μνημείου Εφαρμογή του Κανονισμού Αστικής Λειτουργίας και αντιμετώπιση με οριστικό τρόπο κρίσιμα ζητήματα όπως, α. στάθμευση για τους κατοίκους β. χρήση τραπεζοκαθισμάτων σε υπαίθριους χώρους από τους καταστηματάρχες Αναθεώρηση και βελτίωση του σχεδίου καθαριότητας για τον Δημόσιο Χώρο Προς απόφαση Α 2014 Προς απόφαση Α //2014 Ίδιοι πόροι Δήμος ΔΜ, Φορέας Διαχείρισης Ίδιοι πόροι Δήμος ΔΜ, Φορέας Διαχείρισης Σχέδιο Προγραμματισμένων Δράσεων Σχέδιο Προγραμματισμένων Δράσεων 87

88 18.3 Πλήρης χρήση των νέων Σημείων Πληροφόρησης στην είσοδο του Νέου Φρουρίου 18.4 Χρήση της μελέτης «ΦΩΣ» για τον σχεδιασμό κατάλληλου φωτισμού του Μνημείου στην είσοδο του Παλιού Φρουρίου Ανάπτυξη σχεδίου για ξεκάθαρη σήμανση του Μνημείου Προς απόφαση Α // 2013 Προς απόφαση Α // 2014 Προς απόφαση Α // 2014 Ίδιοι πόροι Ίδιοι πόροι Ίδιοι πόροι Δήμος/21ΕΒΑ ΔΜ, Φορέας Διαχείρισης ΔΜ, Φορέας Διαχείρισης ΔΜ, Φορέας Διαχείρισης Σχέδιο Προγραμματισμένων Δράσεων Σχέδιο Προγραμματισμένων Δράσεων Σχέδιο Προγραμματισμένων Δράσεων Δράσεις που ήδη εφαρμόζονται σε σχέση με τους Στόχους Tίτλος Έργου /Δράση Προτεραιότητα A, B, C (*) Εκτιμώμενο κόστος / πόροι που απαιτούνται Εξασφαλισμένη Χρηματοδότηση 30.Προµήθεια αστικού εξοπλισµού A ΠΕΠ ΔΕ.ΠΙΝ (Ολοκληρωμένα Σχέδια Αστικής Ανάπτυξης ) 31.Clean Urban Transport Systems "CUTS" 32.Αντικατάσταση στύλων και δικτύου Δημ. Φωτισμού στις οδούς Γ. Θεοτόκη, Ριζοσπ. Βουλευτών και Ακαδημίας Αντικατάσταση στύλων και δικτύου Δημ. Φωτισμού στην οδό Ι. Θεοτόκη. Α Προγράμματα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας Χρηματοδότηση Υπεύθυνος (αρμόδιος για το έργο) ΝΑΙ ΝΑΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Α Γ ΚΠΣ ΝΑΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Α Γ ΚΠΣ ΝΑΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Προγραμματισμός Σχέση/Εξάρτηση από άλλα έργα και δράσεις Χ ΥΛΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΥΛΟΠΟΙΗΘΗΚΕ Δείκτες παρακολούθησης 33.Πλακόστρωση Τμήματος Οδού Σαμαρά 34.Πλακόστρωση 1ης παρ. ΑΛ. Δεσύλλα Α Γ ΚΠΣ ΝΑΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Α Γ ΚΠΣ ΝΑΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΥΛΟΠΟΙΗΘΗΚΕ 88

89 35.Δίκτυο συλλογής απορριμμάτων Α Γ ΚΠΣ ΝΑΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΘΗΚΕ 4.3 : Τεκμηρίωση, Εκπαίδευση και Έρευνα Δράσεις Στόχος 19: Ανάπτυξη συντονισμένου σχεδίου δράσης με σκοπό να συλλεχθεί, να δημοσιευθεί και να προωθηθεί τεκμηριωμένο και εγκεκριμένο πολιτιστικό υλικό και ευρεία χρήση όλων των μέσων που παρέχει η ψηφιακή τεχνολογία. Tίτλος Έργου /Δράση /Παραδοτέο Κατάσταση - Προτεραιότητα ΑΒΓ(*)/Προγρ/σμός 19.1 Ανάπτυξη μιας ιστοσελίδας για το ΜΠΚ που θα παρουσιάσει ικανοποιητικά και ολιστικά την ιστορία του Μνημείου, αρχεία με WebGIS χάρτες και διαδρομές. Δράσεις ήδη σε εφαρμογή Tίτλος Έργου /Δράση 36.Δημιουργία Ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων για την Επτανησιακή τέχνη στην Κέρκυρα 37.Παλιά Πόλη Κέρκυρας Τρισδιάστατο Μοντέλο Πόλης Προς απόφαση A 2014 Προτεραιότητα A, B, C (*) Κόστος / πόροι 5 ανθρωπομήνες ειδικών επέκταση corfu.gr Εκτιμώμενο κόστος / πόροι που απαιτούνται Χρηματοδότηση Ποσό-Πηγή Υπεύθυνος Φορέας Εξάρτηση από άλλα έργα/δράσεις ΔΜ Ιστοχώρος Δήμου Εξασφαλισμένη Χρηματοδότηση Χρηματοδότηση Υπεύθυνος (αρμόδιος για το έργο) Α Γ ΚΠΣ ΝΑΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Α ΠΕΠ ΔΕ.ΠΙΝ YES ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Δείκτες παρακολούθησης /Παραδοτέα Επισκεψιμότητα στο διαδίκτυο Προγραμματισμός ΥΛΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΕΣΠΑ (Υλοποίηση) Στόχος 20: Χρήση του Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, ως πηγή εκπαίδευσης και συστηματική προβολή των πολιτιστικών στοιχείων της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας σε όλα τα επίπεδα Εκπαίδευσης, έτσι ώστε η νεότερη γενιά να έχει μεγαλύτερη επίγνωση των θεμάτων που σχετίζονται με την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς τους γενικά και για το Μνημείο ειδικότερα Εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, 18 Απριλίου, ως μια ευκαιρία για εκμάθηση και εορτασμό της Εξέχουσας Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Μνημείου Δημιουργία Εκπαιδευτικού Υλικού για το ΜΠΚ και προώθησή του στα σχολεία Ανάπτυξη σε συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών ενός θεσμού «Πρέσβη Επισκεπτών», με κύριο σκοπό εθελοντές να βοηθήσουν να Προς απόφαση Α 2014 Προς απόφαση Α 2014 Προς απόφαση Α 2014 Ίδιοι πόροι Διάφοροι χορηγοί ΔΜ σε συνεργασία με ΠΙΝ (Περ. Διεύθυνση), Υπ.Παιδείας.Ιόνιο Παν. Συντονισμός με εθνικές.διεθνείς πρωτοβουλίες Ίδιοι πόροι Ομοίως ως άνω Συντονισμός με ΠΙΝ /Περ. Διεύθυνση Ίδιοι πόροι Ομοίως ως άνω Συντονισμός με ΠΙΝ /Περ. Σχέδιο Δράσης εκδηλώσεις Εκπαιδευτικό υλικό Πρόταση Θεσμός Πρέσβη 89

90 διασφαλιστεί ότι κάθε επισκέπτης έχει μια εξαιρετική εμπειρία. Διεύθυνση Επισκεπτών Στόχος 21: Προτροπή για συντονισμένες δράσεις σε ερευνητικά προγράμματα και στα προγράμματα που ασχολούνται με θέματα συναφή με το Μνημείο. Στόχος είναι η περαιτέρω προώθηση της γνώσης για την ιστορία, την αρχιτεκτονική, τα γενικά χαρακτηριστικά και την υφιστάμενη κατάσταση του Μνημείου, προκειμένου να αυτή να συμβάλει στην αποτελεσματική διαχείριση των αποφάσεων Ανάπτυξη προτάσεων για εκπαιδευτικούς φορείς για την ένταξη προγράμματος Παγκόσμιας Κληρονομιάς στον κύκλο σπουδών τους, που θα εξοπλίσει τους μαθητές με γνώσεις και δεξιότητες που απαιτούνται για την αναγνώριση, προστασία, διαχείριση και παρουσίαση της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς Μνημείων Παροχή κινήτρων για έρευνα, σε συνεργασία με άλλους φορείς, για επίτευξη αναπτυξιακών στόχων 4.4 : Πρόσβαση και Μετακινήσεις Προς απόφαση B 2014 Προς απόφαση B 2014 Ίδιοι πόροι Ίδιοι πόροι Διάφοροι χορηγοί ΔΜ σε συνεργασία με το Υπ. Παιδείας / Ιόνιο Πανεπιστήμιο ΔΜ ΑΕΙ, ΤΕΙ Εθνικοί φορείς έρευνας Συντονισμός με ΠΙΝ /Περ. Διεύθυνση Προτάσεις για εκπαιδευτικούς φορείς Προτάσεις κινήτρων Στόχος 22: Κυκλοφοριακό Εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας και να δοθεί προτεραιότητα σε έναν κεντρικό σχεδιασμό (master plan) με συγκεκριμένους στόχους και όραμα και συγκεκριμένο σχέδιο δράσης με χρονοδιάγραμμα εφαρμογής Ανάπτυξη ολοκληρωμένου Σχεδίου για το Κυκλοφοριακό Προς απόφαση A 2014 Ίδιοι πόροι Αξιοποίηση μελετών ΔΜ-Δήμος σε συνεργασία με φορείς/ιδιώτεςστα Μέσα Μεταφοράς Εγκριση από ΣΕ Στρατηγικό Κυκλοφοριακό Σχέδιο Στόχος 23: Στάθμευση Καθιέρωση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου στάθμευσης, προκειμένου να μειωθεί η κυκλοφορία των οχημάτων μέσω του Μνημείου και να αναπτυχθούν, μέσω ευρείας δημόσιας διαβούλευσης, εναλλακτικά συστήματα για πάρκινγκ με ειδικές ρυθμίσεις για τους μόνιμους κατοίκους, καταστηματάρχες, επιχειρηματίες και επισκέπτες, ώστε να εφαρμοστεί πιο εύκολα το προτεινόμενο σχέδιο στάθμευσης, ως αποτέλεσμα της ευρείας συναίνεσης από τα διάφορα ενδιαφερόμενα μέρη. Tίτλος Έργου /Δράση /Παραδοτέο Κατάσταση - Προτεραιό-τητα ΑΒΓ(*) Προγρ/σμός 23.3 Ενθάρρυνση για περπάτημα και ποδηλασία στην Παλιά Πόλη και περιορισμό της χρήσης οχημάτων σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης παροχή υποστήριξης στους πολίτες για πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση. Προς απόφαση B 2014 Κόστος / πόροι Χρηματοδότηση Ποσό - Πηγή ΕΣΠΑ Ταμείο Αστικής Ανάπτυξης Υπεύθυνος Φορέας ΔΜ σε συνεργασία με τη ΣΕ και τους εκπροσώπους της κοινωνία των πολιτών Εξάρτηση από άλλα έργα και δράσεις Σχέδιο ποδηλατοδρόμων Δείκτες παρακολούθησης /Παραδοτέα Υλικό Προβολής Δράσεις 90

91 Στόχος 24: Σημεία Εισόδου Εγκατάσταση σήμανσης στα σημεία εισόδου, στα σημεία άφιξης των δημόσιων μεταφορών, καθώς και σε μεγάλες διαδρομές για πεζοπορία και ποδηλασία. Οι ταμπέλες θα πρέπει να υποδέχονται τους επισκέπτες στο Μνημείο, να είναι μεταφρασμένες, και να ενημερώνουν ότι αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, καθώς και για την Εξέχουσα Παγκόσμια Πολιτιστική Αξία του Εγκατάσταση σήμανσης με το κύρος του ΜΠΚ και πληροφορίες για το Μνημείο, ως μέρος μιας συνολικής Στρατηγικής Μάρκετινγκ, Δράση Action 31.1 Προς απόφαση A 2013 Εξωτερικός Εμπειρογνώμω ν ΔΜ και φορείς επαγγελματιών Μνγκλέτες μάρκετινγκ Εγκατάσταση σημανσης, εκστρατεία ενημέρωσης Στόχος 25: Τουριστικά Λεωφορεία Συνεργασία με τους ιδιοκτήτες λεωφορείων και τους ταξιδιωτικούς πράκτορες προκειμένου να μειωθούν τα δυσμενή και ανεπιθύμητα αποτελέσματα στο ΜΠΚ, στο περιβάλλον και στους ντόπιους, αλλά και για να βελτιωθεί η εμπειρία των επισκεπτών στο Μνημείο Συντονισμός των ενεργειών από τους διάφορους εμπλεκόμενους φορείς, παρέχοντας ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα στο πλαίσιο του στρατηγικού κυκλοφοριακού σχεδίου, που θα επιδιώκει τη συναίνεση από όλα τα μέρη και θα βελτιώσει το περιβάλλον του Μνημείου. Προς απόφαση A 2014 Ίδιοι πόροι ΔΜ-Δήμος σε συνεργασία με φορείς/ιδιώτεςστα Μέσα Μεταφοράς Διαβουλεύσειςπροτάσεις Στόχος 26: Δημόσιες Συγκοινωνίες Συνεργασία με φορείς που παρέχουν τις δημόσιες μεταφορές, προκειμένου να αναπτυχθεί ένα Πρόγραμμα Τοπικών Μέσων Μεταφορών, το οποίο θα βελτιώσει τις υπηρεσίες προς τους πολίτες και τους επισκέπτες, τόσο εντός όσο και γύρω από το Μνημείο, καθώς και θα αυξήσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη χρήση των δημόσιων μέσων μεταφοράς Διερεύνηση, σε συνεργασία με τους φορείς παροχής δημόσιων μεταφορών, της δυνατότητας επέκτασης του οδικού δικτύου και τα δρομολόγια των λεωφορείων, καθώς και συντονισμού των ωραρίων, τόσο όσον αφορά τις διαδρομές, όσο και τα δρομολόγια Διατήρηση της παροχής των λεωφορειακών γραμμών που συνδέουν το αεροδρόμιο, το λιμάνι και το κέντρο της Πόλης Ανάπτυξη μιας εκστρατείας για το περπάτημα (pro-walking) στο Μνημείο σε συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών Προς απόφαση A Προς απόφαση A Προς απόφαση Β 2014 Ίδιοι πόροι Ίδιοι πόροι Ίδιοι πόροι ΔΜ-Δήμος σε συνεργασία με φορείς/ιδιώτεςστα Μέσα Μεταφοράς ΔΜ-Δήμος σε συνεργασία με φορείς/ιδιώτεςστα Μέσα Μεταφοράς ΔΜ-Δήμος σε συνεργασία με εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών Στόχος 27: Πεζοί και Ποδηλάτες Αξιοποίηση των υφιστάμενων υποδομών με εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας και ανάπτυξη ενός στρατηγικού σχεδίου με συγκεκριμένους στόχους, όραμα και χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή και την υλοποίηση των έργων Επαναφορά της χρήσης των ποδηλατοδρόμων και έκδοση κλήσεων σε αυτοκίνητα που Προς απόφαση A Ίδιοι πόροι ΔΜ σε συνεργασία με δημοτική αστυνομία Πρόταση υλοποίησης Έναρξη δρομολογίων Χαρακτηριστικά Εκστρατείας Απόφαση Χρήσης Ποδηλατοδρόμων 91

92 σταθμεύουν στις λωρίδες στάθμευσης Δράσεις ήδη σε εφαρμογή Tίτλος Έργου /Δράση 38.Συμπληρωματικές εργασίες ποδηλατοδρόμων της πόλης του Δήμου Κέρκυρας 39.Προμήθεια Υλικών και εξοπλισμού για την αναδιαμόρφωση διαβάσεων πεζών-ποδηλάτων και οδοστρωμάτων της πολης του Δήμου Κέρκυρας Προτεραιότητα A, B, C (*) Εκτιμώμενο κόστος / πόροι που απαιτούνται Εξασφαλισμένη Χρηματοδότηση A Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων Α ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΑΜΕΙΟ - Αστική Αναζωογόνηση Χρηματοδότηση ΝΑΙ ΝΑΙ Υπεύθυνος (αρμόδιος για το έργο) ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Προγραμματισμός Στόχος 28: Πρόσβαση για όλους Λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων για την παροχή πρόσβασης σε άτομα με διαφορετικές απαιτήσεις κινητικότητας σε όλους τους δημόσιους χώρους και στα δημόσια κτίρια του Μνημείου Μελέτη αναγκών ΑΜΕΑ για πρόσβαση και εκπόνηση χρονοδιαγράμματος υλοποίησης Δράσεις ήδη σε εφαρμογή Tίτλος Έργου /Δράση Προς απόφαση Β Προτεραιότητα A, B, C (*) Ίδιοι πόροι, Ευρωπαϊκά προγράμματα Εκτιμώμενο κόστος / πόροι που απαιτούνται Εξασφαλισμένη Χρηματοδότηση ΔΜ σε συνεργασία με δημοτικούς φορείς και ενώσεις πολιτών Χρηματοδότηση Υπεύθυνος (αρμόδιος για το έργο) Χ Χ Προτάσεις μέτρων και χρονοδιάγραμμα Ετήσια αναφορά Προγραμματισμός Προσβασιμότητα στα μνημεία χωρίς φραγμούς Β OXI Προγράμματα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας Ψηφιακή πόλη για ΑμεΑ-Κέρκυρα προσβάσιμη από όλους-σύστημα ηλεκτρονικής εξυπηρέτησης και αμφίδρομης επικοινωνίας ΑμεΑ για την πρόσβαση σε σημεία πολιτιστικού και τουριστικού ενδιαφέροντος C OXI Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων-Ενιαία Αρχή Πληρωμής ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Χ 4.5 : Διαχείριση Επισκεπτών Στόχος 29: Παροχές και διευκολύνσεις προς τους επισκέπτες Ανάπτυξη μια στρατηγικής διαχείρισης επισκεπτών για το Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς που θα αποκτήσει τη συναίνεση των τοπικών φορέων λαμβάνοντας υπόψη ότι η στρατηγική αυτή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην προστασία της Εξέχουσας Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Μνημείου, παρέχει βελτιωμένες παροχές για τους 92

93 επισκέπτες, πρόσβαση, σήμανση, πληροφόρηση, κατάρτιση και ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού, εγκαταστάσεις - και επιτρέπει στους επισκέπτες να αποκτήσουν μια αξιόλογη εμπειρία από την επίσκεψή τους. Tίτλος Έργου /Δράση /Παραδοτέο Κατάσταση - Προτεραιότητα ΑΒΓ(*) Προγρ/σμός 29.1 Ανάπτυξη μιας στρατηγικής Προς απόφαση διαχείρισης που θα εξασφαλίζει ότι υπάρχει α. φιλόξενο περιβάλλον και B ενημέρωση για τον επισκέπτη, κατάλληλη σήμανση που να 2014 ενημερώνει ότι το Μνημείο είναι ΜΠΚ, σε διάφορα σημεία της Παλιάς Πόλης β. καθαριότητα, δημόσιες τουαλέτες γ. κατάρτιση και ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού, προκειμένου ώστε να παρέχει αναβαθμισμένες υπηρεσίες στους επισκέπτες του Μνημείου Παροχή ποδηλάτων στους επισκέπτες για την ενθάρρυνση εναλλακτικών τρόπων επίσκεψης της περιοχής του Μνημείου. Tίτλος Έργου /Δράση / Δράσεις ήδη σε εφαρμογή Προς απόφαση Α Προτεραιότητα A, B, C (*) Κόστος / πόροι Χρηματοδότηση Ποσό - Πηγή Ίδιοι πόροι Εκτιμώμενο κόστος / πόροι που απαιτούνται Ιδιωτικός τομέας-σδιτ Εξασφαλισμένη Χρηματοδότηση 40.CIELO- CIty port Eco-Logistics A Προγράμματα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας 41.Ανάδειξη πολιτιστικής κληρονομίας, δημιουργία οπτικοακουστικών μέσων στο Νέο Φρούριο 42.SUMMIT Sustainable Urban Mobility Management Information Technologies Α Γ ΚΠΣ (Τρίτο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης) Α Προγράμματα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας Υπεύθυνος Φορέας ΔΜ,ΜΠΚ σε συνεργασία με την Ομάδα Μάρκετινγκ ΔΜ, ΜΠΚ με εκπροσώπους των Ξενοδόχων Υπεύθυνος (αρμόδιος για το έργο) Δημοτική Αναπτυξιακή Εταιρεία (ΜΑΕΔΗΚ) ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Δημοτική Αναπτυξιακή Εταιρεία (ΜΑΕΔΗΚ) Εξάρτηση από άλλα έργα και δράσεις Πρόοδος ποδη-- λατοδρόμων / πεζοδρομήσεις Απόφαση για λειτουργία Προγραμματισμός ΝΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΝΑΙ Δείκτες παρακολούθησης /Παραδοτέα Ετήσια αναφορά Χρήση ποδηλατοδρόμων Δείκτες παρακολούθησης /Παραδοτέα 93

94 Στόχος 30: Διασπορά και Μετακινήσεις Αξιοποίηση του έργου που έχει γίνει με τις πολιτιστικές διαδρομές, οι οποίες έχουν σχεδιαστεί προς εξοικείωση των επισκεπτών με τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της πόλης. Να συμπεριληφθούν στη Στρατηγική Χειρισμού Επισκεπτών και να εισαχθούν νέες εναλλακτικές θεματικές διαδρομές (ιστορικές, θρησκευτικές αρχιτεκτονικής, κλπ.) Να αναπτυχθεί ένα σχέδιο για τη βελτίωση όλων των ψηφιακών υπηρεσιών τεχνολογίας σε όλη την Παλιά Πόλη Ανάπτυξη ψηφιακών υπηρεσιών τεχνολογίας που θα ενθαρρύνουν τον επισκέπτη να επισκεφθεί εναλλακτικούς προορισμούς: κινητά τηλέφωνα με πρόσβαση στο διαδίκτυο (μέσω WIFI, GPRS ή 3G), έτσι ώστε ο χρήστης λαμβάνει πληροφορίες παντού Αξιοποίηση του σχεδίου των επτά πολιτιστικών διαδρομών και ανάπτυξή του σε σχέση με τον τομέα του μάρκετινγκ Δράσεις ήδη σε εφαρμογή Tίτλος Έργου /Δράση 43.Προώθηση της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς μέσω θαλάσσιου τουρισμού Προς μελέτη Β Προς μελέτη Α// Προτεραιότητα A, B, C (*) Εκτιμώμενο κόστος / πόροι που απαιτούνται Ιδιωτικός τομέας-σδιτ Ιδιωτικός τομέας-σδιτ Χρηματοδότηση Β Προγράμματα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας Στόχος 31: Μάρκετινγκ Να αναπτυχθεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική Μάρκετινγκ και Εμπορική Ταυτότητα (Brand) για την Παλιά Πόλη Ανάπτυξη μιας νέας στρατηγικής branding. Υιοθέτηση του συνθήματος που προέρχεται από την εκστρατεία Όραμα: «Κέρκυρα: Πόλη Έμπνευση» και να πραγματοποιηθεί πρόσκληση για το καλύτερο λογότυπο με στοιχεία του ΜΠΚ 31.2 Ανάπτυξη της διαδικτυακής παρουσίας της Κέρκυρας με προβολή του μνημείου UNESCO Δράσεις ήδη σε εφαρμογή Tίτλος Έργου /Δράση Προς μελέτη Α Προς μελέτη Α// Προτεραιότητα A, B, C (*) Ειδικοί μελετητές Εκτιμώμενο κόστος / πόροι που απαιτούνται Τουριστικοί φορείς Διάφοροι χορηγοί Εξασφαλισμένη Χρηματοδότηση ΔΜ,ΜΠΚ σε συνεργασία με την Ομάδα Μάρκετινγκ, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Ιδιώτες ΔΜ,ΜΠΚ σε συνεργασία με την Ομάδα Μάρκετινγκ Εξασφαλισμένη Χρηματοδότηση ΟΧΙ ΔΜ,ΜΠΚ σε συνεργασία με την Ομάδα Μάρκετινγκ ΔΜ,ΜΠΚ σε συνεργασία με την Ομάδα Μάρκετινγκ Χρηματοδότηση Υπάρχουσες μελέτες Υπάρχουσες μελέτες Υπεύθυνος (αρμόδιος για το έργο) ΟΧΙ Συντονισμός με Δράση 19.1 Υπεύθυνος (αρμόδιος για το έργο) Προτάσεις αξιοποίησης και νέων μελετών Προγραμματισμός Πρόταση branding Παλιάς Πόλης Κέρκυρας Ανάπτυξη-βελτίωση ιστοχώρου για Μνημείο Προγραμματισμός 94

95 44.Έντυπη προβολή Δήμου Κέρκυρας (οδηγοί προβολής στοιχείων φυσικής & πολιτιστικής κληρονομιάς, εκδόσεις ειδικών διαδρομών) 45.Δυνατότητα παράτασης των μνημείων Unesco της Αδριατικής "EXPO AUS" 46.Ανάπτυξη πολιτιστικών διαδροµών στην Παλιά πόλη 47.Ανάδειξη Πολιτιστικής & Ιστορικής Κληρονομιάς της Κέρκυρας Στόχος 32: Τοπική Κοινωνία C Προγράμματα Δημοσίων Επενδύσεων Ενιαία Αρχή Πληρωμής A Προγράμματα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας Ουσιαστική εμπλοκή της τοπικής κοινωνίας στη διαχείριση του Μνημείου 32.1 Ανάπτυξη ενός προγράμματος Προς μελέτη εκδηλώσεων που θα περιλαμβάνει Α// όλες τις δράσεις των τοπικών κοινωνιών και που θα κοινοποιείται μέσω του Σχεδίου Marketing Δράσεις ήδη σε εφαρμογή Tίτλος Έργου /Δράση 48.«La Bottega delle Voci Centro di Produzione Teatrale II La Bottega II» ΟΧΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΝΑΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Α ΠΕΠ ΔΕ.ΠΙΝ (Ολοκληρωμένα ΝΑΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Σχέδια Αστικής Ανάπτυξης ) Α Γ ΚΠΣ ΝΑΙ ΔΗΜΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΘΗΚΕ Προτεραιότητα A, B, C (*) Υπηρεσίες Όλοι οι φορείς, ΜΚΟ, σύλλογοι ΔΜ, ΜΠΚ σε συνεργασία με την Ομάδα Μάρκετινγκ Εκτιμώμενο κόστος / πόροι που απαιτούνται Εξασφαλισμένη Χρηματοδότηση Α Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία Ελλάδα -Ιταλία (*) ιεράρχηση: ολοκλήρωση δράσεων εντός 1 έτους (A), 3 ετών (B), 6 ετών (C) Χρηματοδότηση ΝΑΙ Αξιοποίηση π.χ.δικτυωθείτε Πολιτιστικά Υπεύθυνος (αρμόδιος για το έργο) Δημοτικό Θέατρο Κέρκυρας Πρόγραμμα εκδηλώσεων Παλιάς Πόλης Προγραμματισμός ΥΛΟΠΟΙΕΙΤΑΙ 95

96 5.Παράρτημα 5.1 ΣΥΝΟΨΗ της Έκθεσης αποτελεσμάτων έρευνας SUSTCULTμε θέμα: «Προδιορισμός αναγκών, προσδοκιών και προτάσεων φορέων για μια νέα μεθοδολογία βιώσιμης διαχείρισης πολιτιστικών μνημείων στην Νοτιο-ανατολική Ευρώπη» Εισαγωγή Γιατί αυτή σύνοψη Η παρούσα συνοπτική έκθεση δημιουργήθηκε με κύριο μέλημα να διευκολύνει τη διοίκηση / στελέχη των διαφόρων φορέων, που συμμετέχουν επίσημα στη Συμβουλευτική Επιτροπή SUSTCULT Κέρκυρα/Παλιά Πόλη, αλλά και κάθε ενδιαφερόμενο σχετικά με τα αποτελέσματα της προκαταρκτικής μελέτης/έρευνας «Προδιορισμός αναγκών, προσδοκιών και προτάσεων φορέων για μια νέα μεθοδολογία βιώσιμης διαχείρισης πολιτιστικών μνημείων στην Νοτιο-ανατολική Ευρώπη», που έγινε τον Νοέμβριο Δεκέμβριο του Όπως φαίνεται και από τον τίτλο της η έρευνα αυτή αφορά στη δημιουργία του πλαισίου της κοινής διακρατικής μεθοδολογίας για την ολοκληρωμένη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Αυτό μάλιστα αποτελεί και το αντικείμενο της συμβολής του Culturepolis στο έργο SUSTCULT. Η πλήρης έκθεση έχει αναρτηθεί στο culturepolis.org και πρόκειται να παρουσιαστεί στις 15 Μαρτίου στην Κέρκυρα, κατά τη 2 η Συνάντηση της Συμβουλευτική Επιτροπής ενώ παράλληλα όλοι οι εταίροι θα προβούν σε ανάλογες ενημερώσεις των τοπικών διακυβευτών. Πλαίσιο αναφοράς της έρευνας Η ανάπτυξη μιας διακρατικής κοινής μεθοδολογίας για την ολοκληρωμένη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι μια κεντρική δραστηριότητα του έργου SUSTCULT. Η κοινή μεθοδολογία θα λειτουργήσει ως εργαλείο στήριξης για τις διαχειριστικές αρχές έτσι ώστε αυτές να αναπτύξουν και να συντάξουν σχέδια διαχείρισης που εξισορροπούν την προστασία και την βιώσιμη χρήση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η παρακάτω σύνοψη έχει ως σκοπό να διευκολύνει τα μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπής στην ευκολότερη πρόσληψη των αποτελεσμάτων της προκαταρκτικής αυτής μελέτης, που έγινε μέσω τριών (3) δραστηριοτήτων : Α. εκπόνηση μιας μελέτης πάνω στην έννοια της πολιτιστικής κληρονομιάς ως τετάρτου πυλώνα της βιώσιμης ανάπτυξης. Β. μέσω ενός ερωτηματολογίου συλλογή και ανταλλαγή για τη συμμετοχική διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, και, Γ. καταγραφή μεθόδων και βέλτιστων πρακτικών στη Νοτιο-Ανατολική Ευρώπη και γενικότερα Στην έρευνα έλαβαν μέρος οι εταίροι του έργου SUSTCULT από 12 φορείς με διαφορετική ειδίκευση, ικανότητες και εμπειρία. Συνολικά το Culturepolis έλαβε 113 απαντήσεις εκ των οποίων 35 ήταν πλήρεις που κατανέμονται ως ακολούθως: Ιταλία (11), Σλοβενία (4), Αλβανία (5), Ελλάδα (10), FYROM (2), Ρουμανία (2) και Ουγγαρία (1). Οι κύριοι άξονες της έρευνας αφορούσαν στο Σχέδιο Διαχείρισης (Management Plan) και συγκεκριμένα: τη διαδικασία σχεδιασμού, την εφαρμογή, τη συμμετοχή των τοπικών παραγόντων στον σχεδιασμό και υλοποίηση, τη δομή του, τη χρηματοδότηση των ενεργειών που απορρέουν από αυτό, τους μηχανισμούς προστασίας και διατήρησης των μνημείων που προβλέπει, τις προτάσεις για τον σχεδιασμό της μεθοδολογίας καθώς και τη βιώσιμη χρήση και το όραμα για το μέλλον των μνημείων. Πρώτα συμπεράσματα έρευνας Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι όλοι οι εταίροι του έργου αντιμετωπίζουν λίγο πολύ τα ίδια προβλήματα. Τα κυριότερα από αυτά είναι: ο κατακερματισμός της ανάληψης ευθύνης για την κατάρτιση σχεδίου διαχείρισης, η έλλειψη πραγματικής διοργανικής συνεργασίας, η πληθώρα των οργάνων με αυτόνομη αρχή και διαφορετικές δεξιότητες (οι οποίες δεν αλληλεπιδρούν μεταξύ τους στο σχεδιασμό), η μικρή ή μερική συμμετοχή των εταίρων και των ενδιαφερομένων μερών.

97 Ειδικό βάρος φαίνεται να έχει η έλλειψη επαρκούς δικτύωσης των τοπικών φορέων για την επίτευξη ενός συγκεκριμένου στόχου. Αποτέλεσμα αυτής της έλλειψης είναι η επικράτηση μιας μονομερούς οπτικής εκεί που θα έπρεπε να αναπτυχθεί ένα ενιαίο σχέδιο, δηλαδή η έλλειψη κοινωνικής συναίνεσης σχετικά το σχέδιο διαχείρισης αλλά και η σύγκρουση διαφορετικών και αντικρουόμενων συμφερόντων όσον αφορά τη χρήση και την διατήρηση της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Ακόμη εντοπίστηκε η ανεπάρκεια ικανοτήτων και υποδομών τοπικά καθώς και η έλλειψη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού, προβλήματα στη διάθεση των αναγκαίων πόρων, η έλλειψη επαρκούς προϋπολογισμού και δημοσιονομικής στήριξης και η παράλληλη πίεση από την τουριστική αγορά. Καλές πρακτικές Μέσα από την έρευνα για «καλές πρακτικές» εντοπίσαμε διάφορα συναφή και μη έργα, τα οποία μας υποδεικνύουν τρόπους για βελτίωση όσον αφορά τη συμμετοχικότητα, τη βιώσιμη ανάπτυξη, την πολιτιστική κληρονομιά και το περιβάλλον, τη δημιουργία συνεργιών σε σχέση με την προβολή, το marketing, την στρατηγική και την απόδοση αξίας. Έκθεση Καλών Πρακτικών Ο όρος Καλές Πρακτικές αφορά ουσιαστικά στη συγκέντρωση συναφών και μη παραδειγμάτων και έργων, τα οποία είναι αποτέλεσμα έρευνας και μελέτης στο πλαίσιο του προγράμματος SUSTCULT. Οι περιπτώσεις (study cases) που έχουν συμπεριληφθεί στην έκθεση υποδεικνύουν τρόπους για τη θεώρηση της διαχείρισης των μνημείων και από άλλο πρίσμα προτείνοντας συγκεκριμένες πρακτικές και μεθόδους Οι περιπτώσεις των καλών πρακτικών που συμπεριλήφθησαν στην έκθεση έχουν κατηγοριοποιηθεί σε 4 γενικούς τομείς: τη συμμετοχικότητα, τη βιώσιμη ανάπτυξη, τη πολιτιστική κληρονομιά και περιβάλλον, τη δημιουργία συνεργιών σε σχέση με την προβολή, το marketing, την στρατηγική και την απόδοση αξίας. Συμμετοχικότητα- καλή πρακτική 1 Μοντέλο Βερολίνου για τη διαχείριση γειτονιών και δημόσιας συμμετοχής Το παράδειγμα επιλέχθηκε ως καλή πρακτική σχετικά με την ενδυνάμωση τοπικών δικτύων και συμμετοχικής διαδικασίας των κατοίκων, που κλήθηκαν από τις αρχές να αποφασίσουν οι ίδιοι για τη διαχείριση κεφαλαίων με κύριο στόχο οι πρωτοβουλίες που θα αναλάμβαναν να επέφεραν βελτιώσεις μόνιμου χαρακτήρα στην περιοχή. Συμμετοχικότητα - καλή πρακτική 2 Ανάπτυξη εκστρατείας ενημέρωσης και συμμετοχής Container Event/ Maritime Advisory Board, Φινλανδία Η πόλη της Oulou στη Φιλανδία μέσω του Container Event κατάφερε να κινητοποιήσει την τοπική κοινωνία και τους εμπλεκόμενους φορείς να ευαισθητοποιηθούν και αναλάβουν δράση αναφορικά με τη θαλάσσια περιοχή της πόλης τους. Η εκστρατεία περιελάμβανε την τοποθέτηση ενός container στην ακτή, το οποίο λειτούργησε ως πλατφόρμα ενημέρωσης, διαβούλευσης και ανταλλαγής απόψεων των εμπλεκόμενων εταίρων εντυπώνοντας το ως τέτοιο στη συνείδηση του κόσμου. Παράλληλα ενισχύθηκε η δημιουργία μιας συμβουλευτικής επιτροπής για την εκπόνηση κοινών σχεδίων. Συμμετοχικότητα - καλή πρακτική 3 ART Factories, Amsterdam -Ανάπτυξη περιοχής μέσω παροχής κατάλληλων υποδομών σε καλλιτέχνες Πρόγραμμα αξιοποίησης παλιών βιομηχανικών ακινήτων με επίκεντρο την αστική ανάπλαση, την ανάπτυξη της δημιουργικής οικονομίας και ενός καλλιτεχνικού περιβάλλοντος. 97

98 Τα ακίνητα απευθύνονταν μονάχα σε καλλιτέχνες και πολιτιστικούς επιχειρηματίες προσφέροντας κατοικία, επαγγελματική στέγη και υποδομές δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο τις προϋποθέσεις για ενδυνάμωση συνεργασιών και ανάπτυξη καλλιτεχνικής πλατφόρμας. Συμμετοχικότητα - καλή πρακτική 4 Deutsche Wohnen AG, Βερολίνο -Κινητοποίηση του ιδιωτικού τομέα στη συντήρηση Ιδιωτική εταιρία ανέλαβε την αποκατάσταση και συντήρηση κατοικιών του 1920 που συμπεριλαμβάνονται στο κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO εξαιτίας της πρωτοποριακής αρχιτεκτονικής τους. Οι κατοικίες διατέθηκαν μετά την αποκατάσταση για εμπορική χρήση διατηρώντας τον χρηστικό τους χαρακτήρα. Τα παράδειγμα καταδεικνύει ότι εργασίες αποκατάστασης μπορούν να γίνουν μέσα από ιδιωτικές πρωτοβουλίες διατηρώντας την ισορροπία της εμπορικής αξιοποίησης και της βιωσιμότητας. Βιώσιμη Ανάπτυξη - καλή πρακτική 1 Αποκατάσταση του Ιστορικού κέντρου της πόλης της Braila Το πρόγραμμα στόχευε στην την προώθηση της οικονομικής και αειφόρου ανάπτυξης, δημιουργίας ευνοϊκού περιβάλλοντος για την προσέλκυση ντόπιων και ξένων επενδύσεων και τη δημιουργία νέων ευκαιριών απασχόλησης. Τα πρόγραμμα είχε σαν αποτέλεσμα την αύξηση του αριθμού των τουριστών κατά 38%, τη δημιουργία 145 νέων μόνιμων θέσεων εργασίας, δημιουργία 114 προσωρινών θέσεων απασχόλησης κατά την περίοδο κατασκευής, της προσέλκυσης 4,9 εκατομμύρια ευρώ ιδιωτικών επενδύσεων σε τοπικό επίπεδο. Βιώσιμη Ανάπτυξη - καλή πρακτική 2 Ανάπτυξη τουριστικής υποδομής στην πόλη Villány Ανάπτυξη της τουριστικής υποδομής για την υποδοχή επισκεπτών στην οινοπαραγωγική πόλη Villány. Το πρόγραμμα βιώσιμης ανάπτυξης τουριστικών καταλυμάτων είχε ως σκοπό την προάσπιση και προστασία του ευαίσθητου περιβάλλοντος της περιοχής και των ειδικών συνθηκών που απαιτούνται για την παραγωγή του κρασιού από τον όλο και αυξανόμενο αριθμό επισκεπτών. Βιώσιμη Ανάπτυξη - καλή πρακτική 3 Δημιουργική συντήρηση Διεθνής όρος για την προστασία ιστορικών κτηριακών μνημείων μέσω της ενεργούς διαχείρισης. Η προσαρμογή και επανάχρηση των ιστορικών κτιρίων αποτελεί μια βιώσιμη δραστηριότητα. Η φροντίδα της δομημένης κληρονομιάς μας, οφείλει να γίνεται με γνώμονα τις οικονομικές και κοινωνικές επιταγές του παρόντος. Βιώσιμη Ανάπτυξη - καλή πρακτική 4 Οικολογικό νησί,νησί Gozo, Μάλτα Ο βασικός άξονας του προγράμματος είναι να συμβιβάσει τους περιβαλλοντικούς κινδύνους, τις οικονομικές προσδοκίες των κατοίκων, την ανάπτυξη της τοπικής κοινωνίας και τη διατήρηση της πολιτιστικής ταυτότητας του νησιού. Σκοπός είναι να μετατραπεί ο τόπος σε πράσινο νησί το οποίο θα στηρίζεται μονάχα σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας προσελκύοντας κατά αυτόν τον τρόπο εναλλακτικό τουρισμό. Πολιτιστική κληρονομιά και περιβάλλον - καλή πρακτική 1 Οικολογική Διάγνωση, Marne-la-Vallée Val Maubuée, Γαλλία Διενέργεια ευρείας μελέτης για την περιβαλλοντική κληρονομιά στο σύνολο του εδάφους της περιοχής. Ο κύριος στόχος αυτής της ανάλυσης είναι να συμβιβάσει την αστική ανάπτυξη με το περιβάλλον και τη διατήρηση του τοπίου και με αυτόν τον τρόπο να συγκεντρωθούν περισσότερες πληροφορίες οι οποίες θα συμπεριληφθούν στα σχέδια τοπικής ανάπτυξης. Πολιτιστική κληρονομιά και περιβάλλον - καλή πρακτική 2 Please Disturb, Βενετία, Ιταλία- Δημιουργία συνεργιών σε σχέση με την προβολή, το marketing, την στρατηγική και την απόδοση αξίας 98

99 Κυκλοφορία για πρώτη φορά ενός ειδικού εντύπου το οποίο περιείχε στοιχεία όλων των καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων της περιοχής της Βενετίας. Το έντυπο κατέδειξε την έντονη δραστηριότητα της πόλης σε αυτόν τον τομέα προωθώντας συνεργασίες και αναπτύσσοντας τον τομέα της πολιτιστικής βιομηχανίας στον τόπο. Πολιτιστική κληρονομιά και περιβάλλον - καλή πρακτική 3 Κοινή διαχείριση δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, Val d'orcia, Ιταλία - Δημιουργία συνεργιών σε σχέση με την προβολή, το marketing, την στρατηγική και την απόδοση αξίας Η καλή πρακτική επικεντρώνεται στην συνέργεια των δημοτικών και τοπικών αρχών με μεμονωμένους επιχειρηματίες, ενώσεις, κοινοπραξίες και άλλους εταίρους δημιουργώντας από κοινού μια εταιρία η οποία ανέλαβε τη διαχείριση του μνημείου, όπου η ποιότητα, η βιωσιμότητα και η οικονομική ανάπτυξη αποτελούν τους βασικούς άξονες αξιοποίησης της περιοχής. Δημιουργία συνεργιών σε σχέση με την προβολή, το marketing, την στρατηγική και την απόδοση αξίας - καλή πρακτική 1 «Εργαστήρια εμπειρίας» Ο βασικός στόχος της καλής πρακτικής «εργαστήριο εμπειρίας» είναι η στήριξη σε εθνικό επίπεδο της ανανέωσης της τουριστικής βιομηχανίας μέσω της εντατικοποίησης της μεταφοράς γνώσης μεταξύ των περιφερειακών εταιρειών, και των ερευνητικών κέντρων στη Φινλανδία. Το 2010, πάνω από 1000 εταιρείες συμμετείχαν στις δραστηριότητές των εργαστηρίων εμπειρίας για να αναπτύξουν την προσφορά υπηρεσιών και των επιχειρήσεων τους. Στο μοντέλο «εργαστήριο εμπειρίας» η ίδια η εμπειρία είναι μια καινοτομία. Σύμφωνα με τον ορισμό της «οικονομίας της εμπειρίας» (experience economy) οι επιχειρήσεις πρέπει να ενορχηστρώσουν αξέχαστες εκδηλώσεις για τους πελάτες τους, και ότι η ίδια η μνήμη γίνεται το προϊόν - η "εμπειρία". Αναφορικά με τις στρατηγικές προτεραιότητες του το εργαστήρι ενεργεί ως διαμεσολαβητής για τη συγκέντρωση των ενδιαφερομένων (συχνά ανταγωνιστικών) μερών που θέλουν να εργαστούν μαζί για την ανάπτυξη, την καινοτομία και τη βιωσιμότητα. Με τους συνεργάτες τους σε ερευνητικά πανεπιστήμια, εταιρείες συμβούλων αυτοί οι πυρήνες φέρνουν την τελευταία λέξη της γνώσης, της έρευνας, των μεθόδων και των εμπειρογνωμόνων για την υποστήριξη κάθε εργαστήριου στην επίτευξη των στόχων του. Προτάσεις των εταίρων Οι εταίροι μας στα ειδικά ερωτήματα της έρευνας, στα οποία εκαλούντο να υποδείξουν δικά τους μέτρα και προτάσεις σε σχέση με το σχέδιο διαχείρισης πρότειναν μια σειρά ενδιαφερόντων μέτρων όπως: την ιεράρχηση των πιο επειγουσών αναγκών σε κάθε τοποθεσία με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα την προετοιμασία του καταλόγου Α προτεραιοτήτων και δραστηριοτήτων με συγκεκριμένους στόχους και προθεσμίες για την επίτευξή τους την προώθηση του πολιτιστικού τουρισμού με έμφαση στη μελέτη του πολιτιστικού τοπίου της περιοχής την παραγωγή ενημερωτικών φυλλαδίων/υλικού προβολής και τον προγραμματισμό ενεργειών που θα διευκολύνουν την καθοδήγηση των επισκεπτών την αναγνώριση της ταυτότητας του υπεύθυνου για την εφαρμογή του σχεδίου διαχείρισης τον προσδιορισμό, τη χαρτογράφηση των τοπικών φορέων και την επιλεξιμότητά τους για συμμετοχή στη διαχείριση του μνημείου. Επιπλέον οι εταίροι έκαναν συστάσεις σε σχέση με το προσωπικό που είναι υπεύθυνο για το Σχέδιο Διαχείρισης και την κατάρτιση του σε σχέση με την αναγκαιότητα για ένα αποδοτικό Σχέδιο Διαχείρισης. Το Σχέδιο Διαχείρισης θα πρέπει να τους καθοδηγεί στην ανάλυση της κατάστασης και τη λήψη αποφάσεων. Το προσωπικό θα πρέπει να διαθέτει ή να εκπαιδεύεται σε μια πολυδιάστατη κατάρτιση που θα συνθέτει γνώσεις οικονομικών, marketing και διαχείρισης/διοίκησης. Τέλος οι εταίροι πρότειναν για τα μέρη όπου προϋπήρχαν Σχέδια Διαχείρισης λόγω της ένταξης τους στον κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco ή σε συναφείς καταλόγους, την αναθεώρηση του υπάρχοντος σχεδίου με την προϋπόθεση ότι κατά τη διαδικασία αναθεώρησης η Διοίκηση πρέπει να ενισχύσει τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων. 99

100 Χαρακτηριστικά της νέας μεθοδολογίας SUSTCULT Η νέα μεθοδολογία που θα προταθεί από το έργο SUSTCULT θα εισαγάγει μια σειρά από πρωτοβουλίες, που θα μπορούν να εφαρμόζονται στα Σχέδια Διαχείρισης των πολιτιστικών Μνημείων των Νοτιοανατολικών χωρών με οριοθετημένο σχέδιο δράσης. Η μεθοδολογία θα προτείνει δύο κύριες διαστάσεις: (α) την εκπόνηση σχεδίων διαχείρισης και συγχρόνως (β) τη βιώσιμη διαχείριση των χώρων πολιτιστικής κληρονομιάς. Μεθοδολογικές γραμμές: Η μεθοδολογία SUSTCULT θα αναπτυχθεί πάνω σε πέντε (5) κύριες μεθοδολογικές γραμμές από όλους τους διαφορετικούς τομείς του σχεδίου διαχείρισης έτσι ώστε αυτοί να αποτελέσουν ένα ολοκληρωμένο σύνολο στοχοθετημένων δράσεων για την προώθηση βιώσιμων πρακτικών. Οι άξονες διέπονται από την αυξανόμενη ζήτηση και επέκταση των κάθετων και οριζόντιων σχέσεων καθώς και την αλληλεπίδραση μεταξύ των τομέων που συνθέτουν, την περιβάλλουν και την έννοια της βιωσιμότητας οικονομικής και κοινωνικής πέραν από πολιτιστικής.. Άξονες ανάπτυξης της μεθοδολογίας: Η μεθοδολογία SUSTCULT αναπτύσσεται γύρω από τέσσερις (4) βασικούς άξονες σε όλα τα διαφορετικά στάδια υλοποίησης. Οι άξονες αυτοί είναι: 1. Η εξισορρόπηση της διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς σε σχέση με την ανάπτυξη του τουρισμού και άλλων οικονομικών δραστηριοτήτων 2. Η εξισορρόπηση της ανάγκης να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη διατήρηση των μνημείων σε σχέση με την πρόσβαση του μεγαλύτερου δυνατού αριθμού επισκεπτών 3. Η εξασφάλιση της αρμονικής ενσωμάτωσης της πολιτιστικής περιοχής (εφόσον βρίσκεται εκτός των ορίων της πόλης) στην πόλη ως ένα σημαντικό μέρος της κοινής κληρονομιάς 4. Η εξισορρόπηση όλων των δαπανών και των οφελών που δημιουργούνται από την ανάγκη για ισόρροπη ανάπτυξη της περιοχής Βασικές Αρχές της μεθοδολογίας SUSTCULT Οι βασικές αρχές της SUSTCULT Μεθοδολογίας είναι: Ευελιξία: η μεθοδολογία θα έχει μια εδαφική ρύθμιση και θα επιτρέπει την ενσωμάτωση των τομεακών πολιτικών, τις έννοιες, τα σχέδια, τις δράσεις κ.λπ. τα οποία επηρεάζουν την πολιτιστική κληρονομιά Συμμετοχή: η μεθοδολογία θα ενθαρρύνει τη συμμετοχή και μεγαλύτερη συνέργεια των αρμοδιοτήτων μεταξύ των διαφόρων παραγόντων Πολυδιάστατη οπτική : η μεθοδολογία θα αναγνωρίζει τα πολύ-λειτουργικά χαρακτηριστικά της πολιτιστικής κληρονομιάς Βιωσιμότητα: το μεθοδολογικό πλαίσιο θα στηρίζεται σε αρχές της βιωσιμότητας προκειμένου να είναι και το ίδιο βιώσιμο. Δημιουργία θέσεων εργασίας και Προσανατολισμός προς το Μάρκετινγκ: η μεθοδολογία στοχεύει να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την αναγέννηση της απασχόλησης και της ανάπτυξης της τοπικής αγοράς. Βήματα για την ολοκλήρωση της μελέτης Η Έκθεση αποτελεσμάτων της έρευνας «Προσδιορισμός αναγκών, προσδοκιών και προτάσεων φορέων για μια νέα μεθοδολογία βιώσιμης διαχείρισης πολιτιστικών μνημείων στην Νοτιοανατολική Ευρώπη», έχει αποσταλεί σε όλους τους εταίρους του έργου στις 7 χώρες από τις 27/01. Στις 31/01 έγινε τηλεδιάσκεψη με όλους τους εταίρους και παρουσίαση της έκθεσης και μια συλλογή σχολίων. Αποφασίστηκε για καλύτερη ενημέρωση των φορέων και δημιουργία πλαισίου αποδοτικού διαλόγου η Έκθεση αυτή να είναι αντικείμενο ανοικτής διαβούλευσης στις αντίστοιχες Συμβουλευτικές Επιτροπές σε κάθε συμμετέχουσα χώρα/πόλη ώστε να συγκεντρωθούν οι τελικές υποδείξεις / σχόλια/ παρατηρήσεις των εταίρων και φορέων μέχρι τις 17/3/2012. Μέχρι το τέλος Μαρτίου η Ομάδα εργασίας του CulturePolis θα υποβάλει το κείμενο της πρώτης τελικής έκθεσης για την Μεθοδολογία Διακρατικού Σχεδίου Διαχείρισης Μνημείων της Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Έως τα μέσα Απριλίου θα γίνει ανταλλαγή σχολίων και τελικών παρατηρήσεων και αναμένεται να ολοκληρωθεί και διανεμηθεί το τελικό σχέδιο έκθεσης στο τέλος Απριλίου. Στις 7-8 Μαΐου στη συνάντηση της Επιτροπής Καθοδήγησης του SUSTCULT στο Μπεράτ Αλβανίας θα γίνει η επίσημη παρουσίαση της Μεθοδολογίας του SUSTCULT. 100

101 Βιβλιογραφία Arizona Department of Transportation Environmental & Enhancement, Group Historic Route 66 Management Plan, Arizona, 2005 Commonwealth of Australia, Uluru Kata Tjuta National Park,Cultural Heritage Action Plan and Cultural Landscape Conservation Plan,2002 Commonwealth of Australia, Kakadu National Park 5th Management Plan, European Commission: Integrated sustainable development. Cohesion Policy ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/informat/2014/urban_en.pdf IUCN The World Conservation Union, Evaluating Effectiveness A framework for assessing management effectiveness of protected areas, 2006 English Heritage, Understanding Place in Historic Royal Palaces, Tower of London World Heritage Site Management Plan, 2007, %20Plan.pdf Hockings, M. (2002) The WCPA Management Effectiveness Evaluation Framework- a basis for Developing Monitoring and Evaluation Programs to Assess Management of Protected Areas. In ICCROM, World Heritage Centre (Ed.), Monitoring World Heritage (pp ). Italy. ICOMOS, Cultural Heritage: Conservation, Innovation and Development, minutes of the International Convention, Venice, Lisitzin K., Module 01 Understanding the Site, Assessing Significance, Unit 3 Management Planning, SUSTCULT Training Course on Integrated Management of Cultural and World Heritage Sites, Municipal Heritage Partnership Program, Managing Historic Places, Ringbeck, B. Management Plans for World Heritage Sites. A practical guide, Bonn: German Commission for UNESCO, UNESCO World Heritage Centre and ICCROM, World Heritage Papers, Monitoring World Heritage, 2004 UNESCO, Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage, UNESCO, Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage, 1972 in UNESCO, Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage Convention, 2011, ViTo-Partnership, Vital Towns, Approaches for integrated Urban Development-Manual of Good Practices, South EastEurope, Urbact II: HerO, Thematic Report 1.0: Cultural heritage integrated management plans, 2010 Urbact II: HerO, Local Support Groups and Local Action Plans: Guid, 2010 Wells, Ravilious & Corcoran: In the Front Line: Shoreline Protection and Other Ecosystem Services from Mangroves and Coral Reefs, UNEP/Earthprint, /2006 Xavier Greffe Is Cultural Heritage the Fourth Pillar of Sustainable Development?, unpublished concept study commissioned for SUSTCULT,

102 102

103 103