Διαγώνισμα Aρχαία Ελληνικά

Transcript

1 Διαγώνισμα Aρχαία Ελληνικά - Α Λυκείου Όνομα:..Επίθετο:. Tμήμα:.Hμερομηνία:.. Θουκυδίδου Ιστορίαι, Κερκυραϊκά, Κεφάλαιο [70] [1]. Οἱ γὰρ Κερκυραῖοι ἐστασίαζον, ἐπειδὴ οἱ αἰχμάλωτοι ἦλθο ν αὐτοῖς οἱ ἐκ τῶν περὶ Ἐπίδαμνον ναυμαχιῶν ὑπὸ Κορινθίων ἀφεθέντες, τῷ μὲν λόγῳ ὀκτακοσίων ταλάντων τοῖς προξένοις διηγγυημένοι, ἔργῳ δὲ πεπεισμένοι Κορινθίοις Κέρκυραν προσποιῆσαι. καὶ ἔπρασσον οὗτοι, ἕκαστον τῶν πολιτῶν μετιόντες, ὅπως ἀποστήσωσιν Ἀθηνα ίων τὴν πόλιν. [2] καὶ ἀφικομένης Ἀττικῆς τε νεὼς καὶ Κορινθίας πρέσβεις ἀγουσῶν καὶ ἐς λόγους καταστάντων ἐψηφίσαντο Κερκυραῖοι Ἀθηναίοις μὲν ξύμμαχοι εἶναι κατὰ τὰ ξυγκείμενα, Πελοποννησίοις δὲ φίλοι ὥσπερ καὶ πρότερον. [3] καὶ (ἦν γὰρ Πειθίας ἐθελοπρό ξενός τε τῶν Ἀθηναίων καὶ τοῦ δήμου προειστήκει) ὑπάγουσιν αὐτὸν οὗτοι οἱ ἄνδρες ἐς δίκην, λέγοντες Ἀθηναίοις τὴν Κέρκυραν καταδουλοῦν. [4] ὁ δὲ ἀποφυγὼν ἀνθυπάγει αὐτῶν τοὺς πλουσιωτάτους πέντε ἄνδρας, φάσκων τέμνειν χάρακας ἐκ τοῦ τε Διὸς τοῦ τεμένους κα ὶ τοῦ Ἀλκίνου ζημία δὲ καθ ἑκάστην χάρακα ἐπέκειτο στατήρ. [5] Ὀφλόντων δὲ αὐτῶν καὶ πρὸς τὰ ἱερὰ ἱκετῶν καθεζομένων διὰ πλῆθος τῆς ζημίας, ὅπως ταξάμενοι ἀποδῶσιν, ὁ Πειθίας ( ἐτύγχανε γὰρ καὶ βουλῆς ὤν ) πείθει ὥστε τῷ νόμῳ χρήσασθαι. [6] Οἱ δ ἐπειδὴ τῷ τε νόμῳ ἐξείργοντο καὶ ἅμα ἐπυνθάνοντο τὸν Πειθίαν, ἕως ἔτι βουλῆς ἐστί, μέλλειν τὸ πλῆθος ἀναπείσειν τοὺς αὐτοὺς Ἀθηναίοις φίλους τε καὶ ἐχθροὺς νομίζειν, ξυνίσταντό τε καὶ λαβ όντες ἐγχειρίδια ἐξαπιναίως ἐς τὴν βουλὴν ἐσελθόντες τόν τε Πειθίαν κτείνουσι καὶ ἄλλους τῶν τε βουλευτῶν καὶ ἰδιωτῶν ἐς ἑξήκοντα οἱ δέ τινες τῆς αὐτῆς γνώμης τῷ Πειθίᾳ ὀλίγοι ἐς τὴν Ἀττικὴν τριήρη κατέφυγον ἔτι παροῦσαν. Παρατηρήσεις 1. Να μεταφράσετε τις 2-5. (μονάδες 30) 2. Με ποιο σκοπό ο Θουκυδίδης χρησιμοποιεί την αντίθεση λόγων - έργων στην παράγραφο 70; 3. Ποια η σκοπιμότητα της δίκης του Πειθία και ποιο το αποτέλεσμά της; 4. Πώς αντέδρασε ο Πειθίας, τι επακολούθησε και σε ποια συμπεράσματα οδηγούμαστε για την πολιτική κατάσταση στην Κέρκυρα; 5. ἦλθον: Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση του τύπου & να γραφούν το απαρέμφατο και οι μετοχές του ίδιου χρόνου.

2 πεπεισμένοι: Να κλιθεί η οριστική του ίδιου χρόνου. χρήσασθαι: Nα κλιθούν η οριστική του Ενεστώτα και του Παρατατικού. ἐψηφίσαντο: Να κλιθεί η οριστική του ίδιου χρόνου. (μονάδες 5) 6. α. τὸ πλῆθος, ἐπελθὼν, ἀφεθέντες, νεὼς, οἱ ἄνδρες, τῶν ἱκετῶν, τριήρη, τοῦ τεμένους, χάρακας, πρέσβεις: Να γραφεί η ίδια πτώση στον άλλο αριθμό. (μονάδες 5) β. οὗτοι: - γενική ενικού αρσενικού και θηλυκού γένους - ονομαστική πληθυντικού θηλυκού και ουδετέρου γένους - κλητική ενικού αρσενικού γένους τινες : - ονομαστική πληθυντικού ουδετέρου γένους - δοτική πληθυντικού θηλυκού γένους - ονομαστική και αιτιατική ενικού ουδετέρου 7. Nα αναγνωρίσετε συντακτικά τους τύπους του κειμένου: ὑπὸ Κορινθίων.. Ἀττικῆς.. ξύμμαχοι.. κατὰ τὰ ξυγκείμενα.. τοῦ δήμου ἀφεθέντες.. τῶν βουλευτῶν.. τῷ μὲν λόγῳ. εἶναι. ἱκετῶν. (μονάδες 5) 8. Να χαρακτηριστούν πλήρως οι δευτερεύουσες προτάσεις (εισαγωγή, εξάρτηση, εκφορά): - ὅπως ἀποστήσωσιν Ἀθηναίων τὴν πόλιν - ἐπειδὴ οἱ αἰχμάλωτοι. Κορινθίοις Κέρκυραν προσποιῆσαι. - ὥσπερ καὶ πρότερον - ὥστε τῷ νόμῳ χρήσασθαι -ἕως ἔτι βουλῆς ἐστί (μονάδες 5) 9. α. Να γράψετε δύο παράγωγα ομόρριζα της νέας ελληνικής για κάθε τύπο: ἀνθυπάγει, καταστάντων, διηγγυημένοι, κτείνουσι, κατέφυγον. β. Να βρείτε στο παραπάνω κείμενο μία ετυμολογικά συγγενή λέξη, απλή ή σύνθετη, για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις της νέας ελληνικής: τομή, αντικείμενο, τάγμα, αντίδωρο, ναυπηγείο. Καλή επιτυχία!!!!!!

3 Απαντήσεις 1. 2 Και αφού έφτασε ένα αθηναϊκό πλοίο και ένα κορινθιακό που έφερναν πρέσβεις, και αφού ήρθαν σε διαπραγματεύσεις, αποφάσισαν οι Κερκυραίοι να είναι σύμμαχοι με τους Αθηναίους σύμφωνα με την ισχύουσα συνθήκη και φίλοι με τους Πελοποννησίους όπως ακριβώς και πρωτύτερα. 3 Και αυτοί οι άντρες (γιατί κάποιος Πειθίας ήταν εθελο ντικά πρόξενος των Αθηναίων και ήταν αρχηγός του δημοκρατικού κόμματος) τον καταγγέλλουν κατηγορώντας (τον) ό τι προσπαθεί να υποδουλώσει την Κέρκυρα στους Αθηναίους. 4 Αυτός τότε αφού αθωώθηκε, σύρει με τη σειρά του στο δικαστήριο τους πέντε πιο πλούσιους άντρες απ' αυτούς, κατηγορώντας (τους) ότι κόβουν τα υποστυλώματα (τους πασσά λους) των κλημάτων των αμπελιών από το ιερό έδαφος και του Δία και του Αλκίνου και ως πρόστιμο για κάθε 5 υποστύλωμα ο νόμος επέβαλλε ένα στατήρα και αφού αυτοί καταδικάστηκαν να πληρώσουν το πρόστιμο και κάθονταν ως ικέτες στους ναούς, εξαιτίας της βαριάς χρηματικής τιμωρίας, για να πληρώσουν το πρόστιμο κατόπιν συμφωνίας (για το ύψος του), ο Πειθίας (γιατί συνέβαινε να είναι και μέλος της βουλής), πείθει (τους Κερκυραίους) ώστε να κάνουν χρήση του νόμου. 2. Ο Θουκυδίδης χρησιμοποιεί συχνά στην ιστορία του την αντίθεση: «λόγῳ- ἔργῳ». Με το «ἔργῳ» εκφράζει τα πραγματικά αίτια του πολέμου (ἡ ἀληθεστάτη πρόφασις) με το «λόγῳ» αναφέρεται στις αφορμές (αἱ ἐς τό φανερόν λεγόμεναι αἰτίαι). Στο κεφ. 70 ο Θουκυδίδης χρησιμοποιεί την αντίθεση «λόγῳ-ἔργῳ» για να διαφοροποιήσει τα αίτια από τις αφορμές του εμφυλίου πολέμου στην Κέρκυρα. Αυτό που υποστηρίζουν οι Κορίνθιοι (ότι δηλαδή άφησαν ελεύθερους τους αιχμαλώτους Κερκυραίους με την εγγύηση των προξένων ότι θα τους καταβάλουν οκτακόσια τάλαντα) είναι η φαινομενική αιτία απελευθέρωσης, το «λόγῳ» ενώ το πραγματικό αίτιο αυτού του πολέμου, το «ἔργῳ», είναι η επιθυμία των Κορινθίων να υποτάξουν την Κέρκυρα και να την προσαρτήσουν στη συμμαχία τους. Απελευθερώνοντας δηλαδή οι Κορίνθιοι τους αιχμαλώτους, τους έπεισαν να αγωνιστούν και να επηρεάσουν τους Κερκυραίους, έτσι ώστε να αποστατήσουν από την αθηναϊκή συμμαχία και να πάνε με το μέρος τους. 3. Η υπαγωγή του κυριότερού τους αντιπάλου του Πειθία σε δίκη από τους ολιγαρχικούς απέβλεπε στους εξής στόχους: α) Να επιτύχουν την καταδίκη και εξουθένωση του Πειθία, που ήταν εθελοπρόξενος των Αθηναίων και είχε τότε την αρχηγία των δημοκρατικών, και συνεπώς να αφήσουν ακέφαλη τη δημοκρατική παράταξη β) να σπιλώσουν με την καταδίκη αυτή τη δημοκρατική μερίδα προσάπτοντας την κατηγορία της προδοσίας στον ηγέτη της γ) να ενσπείρουν σύγχυση και ταραχή στην Κέρκυρα και να τρομοκρατήσουν το λαό.

4 Το αποτέλεσμα ήταν η αθώωση του Πειθία διότι ήταν δύσκολο να επιτευχθεί καταδίκη με κατηγορίες πολιτικού χαρακτήρα που είναι δύσκολο να στοιχειοθετηθούν και να αποδειχθούν. Το γεγονός, όμως, της παραπομπής του Πειθία σε δίκη πολιτικής σκοπιμότητας από τους αντιπάλους του ολιγαρχικούς είναι δηλωτικό του αγεφύρωτου χάσματος και της οξύτατης πολιτικής αντιπαράθεσης που θα οδηγήσει σε εμφύλια διαμάχη το νησί. 4. Μετά την αθώωσή του ο Πειθίας από την κατηγορία καταγγελία των ολιγαρχικών, σύρει κι αυτός με τη σειρά του σε δίκη τους πολιτικούς του αντιπάλους. Η κατηγορία που εκτοξεύει δεν εδράζεται σε πολιτική βάση, αλλά έχει έντονο θρησκευτικό και κοινωνικό χαρακτήρα: οι πιο πλούσιοι από τους πολίτες, που είχαν την επίβλεψη του ιερού τεμένους, έκοβαν τους πασσάλους που στήριζαν τα κλήματα, παρά τη ρητή απαγόρευση του νόμου. Φαινομενικά, τουλάχιστον, τα κίνητρα του Πειθία ήταν ηθικά, αφού οι επιμελητές του ιερού άλσους παραβίασαν τον ηθικό νόμο τα πραγματικά κίνητρα όμως ήταν πολιτικά, αφού οδήγησε τους πολιτικούς του αντιπάλους (ολιγαρχικούς) σε δίκη, από μισαλλοδοξία, μικροψυχία και εκδικητικό μένος. Μετά την καταδίκη των ολιγαρχικών και την αποτυχία εξεύρεσης συμβιβαστικής λύσης για την πληρωμή του προστίμου ακολουθεί η δολοφονία του Πειθία και των άλλων δημοκρατικών που έγινε ύστερα από συνωμοσία των πέντε πλουσίων με τους λοιπούς αριστοκρατικούς της Κέρκυρας. Το νοσηρό πολιτικό κλίμα όπως διαμορφώθηκε στην Κέρκυρα ήταν επόμενο να οδηγήσει στη στυγερή αυτή πράξη: πόλωση κοινωνική και πολιτική, καχυποψίες, ξένες επεμβάσεις, συκοφαντίες, μηνύσεις και αντιμηνύσεις, και τώρα δολοφονία όλα προοιωνίζονται τον ολέθριο εμφύλιο σπαραγμό που πλησιάζει. 5. ἦλθον: οριστική ἦλθον υποτακτική ἔλθωσιν ευκτική ἔλθοιεν προστακτική ἐλθόντων / ἐλθέτωσαν απαρέμφατο ἐλθεῖν μετοχές ἐλθών, ἐλθοῦσα, ἐλθόν πεπεισμένοι: Η οριστική του ίδιου χρόνου πέπεισμαι πέπεισαι πέπεισται πεπείσμεθα πέπεισθε πεπεισμένοι εἰσί χρήσασθαι : οριστική του Ενεστώτα & του Παρατατικού χρῶμαι ἐχρώμην χρῇ ἐχρῶ χρῆται ἐχρῆτο

5 χρώμεθα ἐχρώμεθα χρῆσθε ἐχρῆσθε χρῶνται ἐχρῶντο ἐψηφίσαντο : η οριστική του ίδιου χρόνου ἐψηφισάμην ἐψηφίσω ἐψηφίσατο ἐψηφισάμεθα ἐψηφίσασθε ἐψηφίσαντο 6. α. τὸ πλῆθος τά πλήθη ἐπελθὼν ἐπελθόντες ἀφεθέντες ἀφεθείς νεὼς νεῶν οἱ ἄνδρες ὁ ἀνήρ τῶν ἱκετῶν τοῦ ἱκέτου τριήρη τριήρεις τοῦ τεμένους τεμενῶν χάρακας χάρακα πρέσβεις πρεσβευτής β. οὗτοι: γενική ενικού αρσενικού και θηλυκού γένους τούτου, ταύτης ονομαστική πληθυντικού θηλυκού και ουδετέρου γένους αὗται, ταῦτα κλητική ενικού αρσενικού γένους οὗτος τινες: ονομαστική πληθυντικού ουδετέρου γένους τινά / ἄττα δοτική πληθυντικού θηλυκού γένους τισίν ονομαστική και αιτιατική ενικού ουδετέρου τί, τί 7. Συντακτική αναγνώριση των τύπων του κειμένου. ὑπὸ Κορινθίων εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει το ποιητικό αίτιο στη μετοχή ἀφεθέντες. Ἀττικῆς επιθετικός προσδιορισμός στο νεώς ξύμμαχοι κατηγορούμενο στο Κερκυραῖοι μέσω του συνδετικού εἶναι κατὰ τὰ ξυγκείμενα εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τη συμφωνία στο εἶναι. τοῦ δήμου αντικείμενο του ρ. προειστήκει ἀφεθέντες χρονική μετοχή ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ρ. ἦλθον τῶν βουλευτῶν ετερόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, γενική διαιρετική στο ἄλλους

6 τῷ μὲν λόγῳ επιρρηματικός προσδιορισμός, δοτική του τρόπου στη μετοχή ἀφεθέντες. εἶναι τελικό απαρέμφατο αντικείμενο του ρ. ἐψηφίσαντο. ἱκετῶν επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου προσδιορίζει τη μετοχή καθεζομένων 8. Δευτερεύουσες προτάσεις (εισαγωγή, εξάρτηση, εκφορά) ὅπως ἀποστήσωσιν Ἀθηναίων τὴν πόλιν δευτερεύουσα τελική πρόταση, εισάγεται με τον τελικό σύνδεσμο ὅπως, εκφέρεται με υποτακτική (ἀποστήσωσιν), προσδιορισμός του σκοπού στη μετοχή μετιόντες. ἐπειδὴ οἱ αἰχμάλωτοι. Κορινθίοις Κέρκυραν προσποιῆσαι. δευτερεύουσα χρονική πρόταση, εισάγεται με το χρονικό σύνδεσμο ἐπειδὴ, εκφέρεται με οριστική (ἦλθον) ως επιρρηματικός προσδιορισμός χρόνου στο ρ. ἐστασίαζον. ὥσπερ καὶ πρότερον δευτερεύουσα αναφορική παραβολική πρόταση, εισάγεται με το αναφορικό επίρρημα ὥσπερ και είναι προσδιορισμός του τρόπου στο εῑναι. ὥστε τῷ νόμῳ χρήσασθαι δευτερεύουσα συμπερασματική πρόταση, εισάγεται με το συμπερασματικό σύνδεσμο ὥστε, εκφέρεται με απαρέμφατο ( χρήσασθαι), προσδιορίζει το ρ. πείθει ως επιρρηματικός προσδιορισμός του αποτελέσματος. ἕως ἔτι βουλῆς ἐστί δευτερεύουσα χρονική πρόταση, εισάγεται με τον χρονικό σύνδεσμο ἕως, εκφέρεται με οριστική ἐστί και είναι επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ρ. ἐπυνθάνοντο. 9. α. ἀνθυπάγει ἀντί + ύπό + ἄγω Ν.Ε αγωγός, άξονας, άγημα, αγέλη, λοχαγός, οδηγός καταστάντων κατά + ἵσταμαι Ν.Ε επιστήμονας, κατάσταση, καθεστώς διηγγυημένοι δια + ἐγγυῶμαι Ν.Ε εγγύηση, εγγυητής, φερέγγυος, εχέγγυο κτείνουσι κτείνω Ν.Ε μητροκτόνος, πατροκτόνος, αυτοκτονία κατέφυγον κατά + φεύγω Ν.Ε φυγή, φυγάς, καταφύγιο, αναπόφευκτος β. Τύποι νέας ελληνικής Ετυμολογία Τύποι του κειμένου τομή θέμα τομ- < ρ. τέμνω τέμνειν αντικείμενο αντι + κείμενο < ρ. κεῖμαι ξυγκείμενα, ἐπέκειτο τάγμα θέμα τάγμ- < ρ. τάττω ταξάμενοι αντίδωρο αντι + δώρο, θέμα δω- < ρ. ἀποδῶσιν δίδωμι ναυπηγείο θέμα ναυ- < ουσιαστικό ἡ ναῦς νεώς