Άσκηση 4: Πλασμόλυση φυτικού κυττάρου

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Άσκηση 4: Πλασμόλυση φυτικού κυττάρου"

Transcript

1 Άσκηση 4: Πλασμόλυση φυτικού κυττάρου Σύνοψη Σκοπός της άσκησης είναι η μελέτη της διαπερατότητας των κυτταρικών μεμβρανών και του φαινομένου της πλασμόλυσης του φυτικού κυττάρου, δηλαδή της εξόδου νερού από το εσωτερικού του κυττάρου που παρατηρείται για την εξισορρόπηση της ωσμωτικής πίεσης, όταν αυτό τοποθετείται σε υπέρτονα διαλύματα. Αρχικώς, γίνεται αναφορά στους μηχανισμούς παθητικής μεταφοράς διαμέσου της κυτταρικής (πλασματικής) μεμβράνης των μικρομοριακών ουσιών (απλή διάχυση, διευκολυνόμενη διάχυση, ώσμωση). Στη συνέχεια, περιγράφεται το φαινόμενο της πλασμόλυσης με τη βοήθεια εικόνων και κινουμένων σχεδίων που εξομοιώνουν και εξηγούν τη λειτουργία του φαινομένου. Τέλος, στο πρακτικό μέρος της άσκησης περιγράφεται η πειραματική διαδικασία που ακολουθείται για τον προσδιορισμό του χρόνου πλασμόλυσης στο φυτικό κύτταρο και για την παρατήρηση-μελέτη των διαφόρων μορφών πλασμόλυσης (κοίλη, κυρτή, σκυφιακή κ.α). Προαπαιτούμενη γνώση Από το βιβλίο των Campbell, N.A., & Reece, J. B. (2010), Βιολογία (τόμος Ι), Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, ISBN: , ο φοιτητής θα πρέπει να ανατρέξει στο Κεφάλαιο 7: Δομή και λειτουργία των μεμβρανών. 1. Εισαγωγικό μέρος 1.1. Διαπερατότητα μεμβρανών Η πλασματική μεμβράνη του κυττάρου αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα μιας υπερμοριακής δομής με ενδογενείς ιδιότητες πέρα εκείνων που χαρακτηρίζουν τα μεμονωμένα μόρια. Μία από τις σπουδαιότερες λειτουργίες της πλασματικής μεμβράνης είναι να ρυθμίζει τη μεταφορά ουσιών μέσα και έξω από το κύτταρο. Αν η πλασματική μεμβράνη του κυττάρου ήταν ένα τελείως αδιαπέραστο περίβλημα, το κύτταρο θα ήταν ανίκανο να προσλάβει τις απαραίτητες θρεπτικές ουσίες, να αποβάλλει τα άχρηστα προϊόντα του μεταβολισμού του, αλλά και να εξάγει ουσίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν αλλού. Αν πάλι η μεμβράνη ήταν τελείως διαπερατή από κάθε χημική ουσία, τότε η χημική σύσταση του κυττάρου δεν θα μπορούσε να διατηρηθεί. Θα γινόταν εντελώς όμοια με τη χημική σύσταση του περιβάλλοντός του. Έτσι, θα έχανε την υψηλή συγκέντρωση εκείνων των θρεπτικών συστατικών που είναι απαραίτητα για την εκδήλωση του φαινομένου της ζωής. Είναι λοιπόν φανερό ότι η δομή της πλασματικής μεμβράνης πρέπει να καθορίζει ποιες ουσίες θα τη διαπερνούν εύκολα, δύσκολα ή καθόλου. Με άλλα λόγια, η μεμβράνη πρέπει να είναι εκλεκτικά διαπερατή. Το μοντέλο του ρευστού μωσαϊκού που χαρακτηρίζει τη δομή των βιολογικών μεμβρανών βοηθάει στην κατανόηση της εκλεκτικής διαπερατότητας μορίων διαμέσου μιας μεμβράνης. Τρεις είναι οι κύριοι τύποι μεταφοράς ουσιών διαμέσου της πλασματικής μεμβράνης: η παθητική μεταφορά, η ενεργός μεταφορά και η ενδοκυττάρωση και εξωκυττάρωση Παθητική μεταφορά Διάχυση Διάχυση είναι η τάση των μορίων λόγω της κινητικής τους ενέργειας να διασπείρονται από περιοχές υψηλής συγκέντρωσης προς περιοχές χαμηλής συγκέντρωσης (Εικ. 4.1). Για παράδειγμα, η διαφορά συγκέντρωσης του οξυγόνου (Ο 2 ) ανάμεσα στο εξωκυτταρικό (υψηλή) και στο ενδοκυτταρικό περιβάλλον (χαμηλή, λόγω της κατανάλωσης του Ο 2 κατά τις βιολογικές οξειδώσεις) οδηγεί σε διάχυση του Ο 2 στο εσωτερικό του κυττάρου. Το αντίθετο ακριβώς ισχύει για το διοξείδιο του άνθρακα (CO 2 ). Η διάχυση μιας ουσίας αποτελεί περίπτωση παθητικής μεταφοράς γιατί δεν απαιτείται δαπάνη ενέργειας. Ορισμένες μικρομοριακές ουσίες (π.χ. Ο 2, CO 2 ) διαχέονται ελεύθερα διαμέσου του διμοριακού φωσφολιπιδικού στρώματος της πλασματικής μεμβράνης (απλή διάχυση). Άλλες πάλι, μεταφέρονται παθητικά

2 διαμέσου πρωτεϊνικών διαύλων (καναλιών) ή με τη βοήθεια πρωτεϊνών φορέων της μεμβράνης (διευκολυνόμενη διάχυση). Η διάχυση ιόντων, για παράδειγμα, από και προς το εξωτερικό του κυττάρου γίνεται μέσω καναλιών της πλασματικής μεμβράνης. Οι μεμβράνες είναι επιλεκτικά διαπερατές και μπορούν να ρυθμίζουν την ταχύτητα διάχυσης των μορίων, π.χ. ανοίγοντας ή κλείνοντας τους διαύλους κάποιου ιόντος Ώσμωση Συγκρίνοντας δύο διαλύματα που διαφέρουν ως προς τη συγκέντρωση μιας ουσίας που είναι διαλυμένη σ αυτά, ονομάζουμε υπερτονικό (ή υπέρτονο) το διάλυμα με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση και υποτονικό εκείνο με τη μικρότερη. Οι όροι αυτοί έχουν νόημα με την έννοια της σύγκρισης και μόνον. Για παράδειγμα, το νερό της βρύσης (με μικρή συγκέντρωση διαλυμένων ουσιών) είναι υπερτονικό συγκριτικά με το απεσταγμένο νερό, αλλά υποτονικό συγκριτικά με το θαλασσινό (μεγάλη συγκέντρωση αλάτων). Διαλύματα που έχουν την ίδια συγκέντρωση διαλυμένων ουσιών ονομάζονται ισοτονικά. Η ώσμωση είναι μια ειδική περίπτωση παθητικής μεταφοράς (διάχυσης) μορίων νερού μέσω μιας ημιπερατής μεμβράνης. Αν, για παράδειγμα, η συγκέντρωση ουσιών ενδοκυτταρικά είναι μεγαλύτερη από εκείνη στο εξωτερικό του κυττάρου (με άλλα λόγια αν το ενδοκυττάριο υγρό είναι υπερτονικό συγκριτικά με το εξωκυττάριο υγρό), εισέρχεται νερό στο κύτταρο προκειμένου να εξισορροπηθεί η συγκέντρωση των διαλυμένων ουσιών ή αλλιώς η ωσμωτική πίεση στα δύο διαμερίσματα. Κατά μια έννοια, το νερό διαχέεται προς την αραιότερη (ως προς το νερό) περιοχή. Στην αντίθετη περίπτωση, όταν δηλαδή το ενδοκυττάριο υγρό είναι υποτονικό συγκριτικά με το εξωκυττάριο υγρό, εξέρχεται νερό από το κύτταρο (Εικ. 4.1). Η κίνηση του νερού μέσω της πλασματικής μεμβράνης και η ισορροπία του νερού ανάμεσα στο κύτταρο και το περιβάλλον είναι κρίσιμη για όλους τους οργανισμούς, αφού η πλασματική μεμβράνη επιτρέπει ελεύθερα τη διέλευση των μορίων νερού ενώ είναι εκλεκτικά διαπερατή σε πολλά μόρια. Στην Εικόνα 4-1 παρουσιάζονται το φαινόμενο της ώσμωσης και η συμπεριφορά του ζωικού και του φυτικού κυττάρου σε διαλύματα διαφορετικών συγκεντρώσεων. Εικόνα 4.1 Διαδραστική απεικόνιση των φαινομένων της διάχυσης, ώσμωσης και της ισορροπίας νερού σε ζωντανά κύτταρα Πλασμόλυση αποπλασμόλυση φυτικού κυττάρου Στο φυτικό κύτταρο παρατηρείται εκλεκτική μεταφορά ουσιών από το περιβάλλον προς το εσωτερικό του κυττάρου και αντιστρόφως, η οποία ελέγχεται κυρίως από δύο βιομεμβράνες, την πλασματική μεμβράνη και τον τονοπλάστη (η μεμβράνη του χυμοτοπίου). Αν τοποθετήσουμε ζωντανά κύτταρα σε ένα υπέρτονο διάλυμα (π.χ. διάλυμα 0,7Μ KNO 3 ή KSCN, ή διάλυμα 1Μ σακχαρόζης) τότε αφαιρείται νερό από το περιεχόμενο των χυμοτοπίων (κυτταρικός χυμός) για την εξισορρόπηση της ωσμωτικής πίεσης. Το χυμοτόπιο του κυττάρου μικραίνει και το κυτόπλασμα το ακολουθεί και ξεκολλάει μερικώς ή ολικώς από το κυτταρικό τοίχωμα (Εικ. 4.2). Το φαινόμενο αυτό καλείται πλασμόλυση και είναι αντιστρεπτό. Αν, δηλαδή, τοποθετήσουμε μέσα σε καθαρό νερό το κύτταρο που έχει

3 πλασμολυθεί, τότε το χυμοτόπιο διογκώνεται και το κυτόπλασμα εκτείνεται και πάλι ώσπου να καταλάβει ολόκληρο τον κυτταρικό χώρο. Το φαινόμενο αυτό χαρακτηρίζεται ως αποπλασμόλυση. Και τα δύο αυτά φαινόμενα χαρακτηρίζουν τα ζωντανά κύτταρα. Εικόνα 4.2 Πλασμόλυση φυτικού κυττάρου. Σε ισοτονικό διάλυμα το εισερχόμενο νερό ισούται με το εξερχόμενο και τα κύτταρα διατηρούν τη φυσιολογική τους εμφάνιση. Στο υπερτονικό διάλυμα παρατηρείται καθαρή μετακίνηση νερού έξω από το κύτταρο, με αποτέλεσμα τα κύτταρα να συρρικνώνονται (πλασμόλυση). Στο υποτονικό διάλυμα παρατηρείται καθαρή μετακίνηση νερού προς το εσωτερικό του κυττάρου. Το φυτικό βρίσκεται σε πλήρη σπαργή και προστατεύεται από τη διάρρηξη λόγω της παρουσίας του κυτταρικού τοιχώματος. Κατά την πλασμόλυση κυττάρων που βρίσκονται σε σπαργή (Εικ. 4.3Α) στην αρχή παρατηρείται μικρή ελάττωση του όγκου τους. Στη συνέχεια αρχίζει η αποκόλληση του κυτοπλάσματος από τις θέσεις όπου οι δυνάμεις συνάφειας ανάμεσα στο κυτόπλασμα και το κυτταρικό τοίχωμα είναι ασθενέστερες, κυρίως από τις γωνίες. Η κατάσταση κατά την οποία το κυτόπλασμα μόλις αρχίζει να ξεκολλάει από το κυτταρικό τοίχωμα χαρακτηρίζεται ως οριακή πλασμόλυση (Εικ. 4.3Β). Αν συνεχιστεί η πλασμόλυση, το κυτόπλασμα μπορεί να πάρει διάφορες μορφές ανάλογα με το ιξώδες του κυτοπλάσματος. Όταν το ιξώδες έχει μικρή τιμή, η πλασμόλυση εξελίσσεται προς μία κυρτή μορφή (Εικ. 4.3Γ). Όταν το κυτόπλασμα έχει μια μέση τιμή ιξώδους, τότε η πλασμόλυση παρουσιάζει κοίλη μορφή (Εικ. 4.3Δ). Μια προχωρημένη κοίλη μορφή πλασμόλυσης χαρακτηρίζεται ως σπασμωδική (Εικ. 4.3Ε). Μερικές φορές, κατά την πλασμόλυση επιμηκών κυττάρων, το κυτόπλασμα χωρίζεται σε τμήματα κυρτής επιφάνειας που συνδέονται μεταξύ τους με πλασματικά νημάτια. Πολύ λεπτά νημάτια (νημάτια Hecht) συνδέουν επίσης το κυτόπλασμα με τα κυτταρικά τοιχώματα (Εικ. 4.3Ε). Εικόνα 4.3 Μορφές πλασμόλυσης σε σχηματική απεικόνιση. Α: κύτταρο σε σπαργή, Β: κύτταρο σε κατάσταση οριακής πλασμόλυσης, Γ: κυρτή πλασμόλυση, Δ: κοίλη πλασμόλυση, Ε: σπασμωδική πλασμόλυση. Οι μορφές της πλασμόλυσης δεν είναι σταθερές. Μπορούμε, δηλαδή, κατά την πορεία μιας πλασμόλυσης να παρατηρήσουμε ότι η πλασμολυτική αποκόλληση αρχικά είναι κοίλη, ενώ αργότερα αρχίζει

4 να κυρτώνεται. Τον τρόπο που μεταβάλλεται η μορφή της πλασμόλυσης παρακολουθούμε κατά τη μέτρηση του χρόνου πλασμόλυσης. Ως χρόνος πλασμόλυσης ορίζεται εκείνο το διάστημα από τη στιγμή που εμβαπτίζεται το κύτταρο στο πλασμολυτικό διάλυμα μέχρις ότου επιτευχθεί ή πλήρης κυρτή μορφή Σκυφιακή πλασμόλυση Η διαπερατότητα της πλασματικής μεμβράνης και του τονοπλάστη είναι διαφορετική έναντι ορισμένων ουσιών, όπως δείχνει η πλασμόλυση φυτικών κυττάρων σε υπέρτονα διαλύματα διαφόρων αλάτων. Αν, για παράδειγμα, πλασμολύσουμε κύτταρα σε υπέρτονο διάλυμα 0,7 Μ KSCN, παρατηρούμε ότι αρχικά γίνεται κανονική πλασμόλυση, στη συνέχεια όμως, ενώ το χυμοτόπιο παραμένει σε πλασμόλυση, το κυτόπλασμα αρχίζει και διογκώνεται σιγά-σιγά και εμφανίζεται με τη μορφή δύο σκυφίων (σκουφάκια) πάνω και κάτω από το χυμοτόπιο. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται σκυφιακή πλασμόλυση (Εικ. 4.4Α) και έχει το ιδιαίτερο γνώρισμα ότι τόσο η πλασματική μεμβράνη όσο και ο τονοπλάστης γίνονται μικροσκοπικά εμφανείς, ενώ όταν το κύτταρο βρίσκεται σε κανονική κατάσταση οι δύο αυτές μεμβράνες δεν διακρίνονται οπτικά. Όταν συνεχώς εισέρχεται KSCN στο κυτόπλασμα, αυτό συνεχώς διογκώνεται μέχρι να φτάσει ξανά στα κυτταρικά τοιχώματα (πλασμόλυση τονοπλάστη) (Εικ. 4.4Β). Εικόνα 4.4 Σκυφιακή πλασμόλυση (Α) και πλασμόλυση τονοπλάστη (Β) Το παραπάνω φαινόμενο οφείλεται στη διαφορετική διαπερατότητα των δύο μεμβρανών, δηλαδή της κυτταροπλασματικής μεμβράνης και του τονοπλάστη, στο KSCN (εκλεκτική διαπερατότητα των μεμβρανών). Συγκεκριμένα, ο τονοπλάστης δεν είναι διαπερατός στα μόρια του KSCN, γι αυτό και το χυμοτόπιο παραμένει συνεχώς σε κατάσταση πλασμόλυσης. Αντιθέτως, τα μόρια του KSCN διαπερνούν ενεργητικά την κυτταροπλασματική μεμβράνη και εισέρχονται στο κυτταρόπλασμα, με αποτέλεσμα το κυτταρόπλασμα να διογκώνεται σταδιακά καθώς εισέρχεται νερό σ αυτό για ωσμωτικούς λόγους, κι έτσι εμφανίζεται υπό μορφή σκυφίων στις άκρες του χυμοτοπίου έως ότου φτάσει ξανά στα κυτταρικά τοιχώματα. 2. Πρακτικό μέρος 2.1. Κατάλογος εφοδίων Συσκευές φωτονικό μικροσκόπιο Υλικά βολβοί κρεμμυδιού,

5 αντικειμενοφόροι, καλυπτρίδες, σταγονόμετρα, διηθητικό χαρτί, λαβίδες, βελόνες ανατομίας, νυστέρι Διαλύματα διάλυμα 0,7M νιτρικού καλίου (KNO 3 ), διάλυμα 0,7M θειοκυανιούχου καλίου (KSCN) Πειραματική διαδικασία Μορφή και χρόνος πλασμόλυσης κυττάρων κρεμμυδιού Τοποθετήστε σε μία καθαρή αντικειμενοφόρο μία σταγόνα διαλύματος 0,7Μ KNO 3. Πάρτε έναν βολβό κρεμμυδιού και αφαιρέστε ένα μικρό τμήμα επιδερμίδας από την εσωτερική επιφάνεια του χιτώνα (βλέπε Άσκηση 3). Τοποθετήστε το υμένιο στη σταγόνα του διαλύματος και σκεπάστε με καλυπτρίδα. Αρχίστε αμέσως την παρατήρηση, σημειώνοντας τη χρονική αυτή στιγμή ως «χρόνο μηδέν». Παρατηρήστε το φαινόμενο της πλασμόλυσης (Εικ. 4.5). Αρχικά η μορφή του κυτοπλάσματος που έχει αποκολληθεί είναι κοίλη. Σε ορισμένα κύτταρα το κυτόπλασμα δεν αποκολλάται πλήρως από το κυτταρικό τοίχωμα αλλά συγκρατείται με τα νημάτια Hecht. Η μορφή της πλασμόλυσης μετατρέπεται βαθμιαία σε κυρτή και μέσα σε λεπτά το κυτόπλασμα παίρνει εντελώς κυρτή μορφή. Εικόνα 4.5 Μικροσκοπική απεικόνιση (100Χ) πλασμόλυσης κυττάρων κρεμμυδιού. Κοίλη (α) και κυρτή (β) πλασμόλυση. Για το παρασκεύασμα στην εικόνα (γ) χρησιμοποιήθηκε υμένιο από την επάνω επιφάνεια (μοβ) του κρεμμυδιού. Στις εικόνες (δ-στ) βλέπετε λεπτομέρειες των κυττάρων (400Χ), όπου διακρίνονται νημάτια Hecht

6 1. Σχεδιάστε δύο-τρία κύτταρα με αντιπροσωπευτικές μορφές πλασμόλυσης. Μορφή πλασμόλυσης. Μορφή πλασμόλυσης. Μορφή πλασμόλυσης. 2. Σχεδιάστε ένα κύτταρο σε διαδοχικά στάδια πλασμόλυσης σε συνάρτηση με τον χρόνο. Χρόνος μηδέν 5 min 10 min 15 min 20 min 30 min

7 Σκυφιακή πλασμόλυση σε κύτταρα κρεμμυδιού Τοποθετήστε σε μία καθαρή αντικειμενοφόρο πλάκα μία σταγόνα διαλύματος 0,7Μ KNO 3. Μεταφέρετε ένα μικρό τμήμα του εσωτερικού χιτώνα και τοποθετήστε την καλυπτρίδα. Παρατηρήστε το φαινόμενο της πλασμόλυσης. Το κοκκώδες κυτόπλασμα περιβάλλει σε λεπτό στρώμα το χυμοτόπιο. Μετά από 15 λεπτά, περίπου, η πλασμόλυση γίνεται σκυφιακή κατά την οποία το κυτόπλασμα εμφανίζεται ελαφρά διογκωμένο (Εικ. 4.6), ενώ μετά από παρέλευση περισσότερου χρόνου φθάνει μέχρι το κυτταρικό τοίχωμα (πλασμόλυση τονοπλάστη). Παράλληλα με τη διόγκωση του κυτοπλάσματος παρατηρείται διόγκωση του πυρήνα. Εικόνα 4.6 Σκυφιακή πλασμόλυση. Παρατηρήστε πως διογκώνονται τα σκυφία με την πάροδο του χρόνου και γίνονται διακριτές η πλασματική μεμβράνη και ο τονοπλάστης. Σχεδιάστε δύο αντιπροσωπευτικά κύτταρα. Σκυφιακή πλασμόλυση Πλασμόλυση τονοπλάστη

8 2.3. Παρατηρήσεις Συνιστώμενη βιβλιογραφία 1. Campbell, N. A., & Reece, J. B. (2010). Βιολογία. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο Κρήτης. ISBN: Καμάρη, Γ., & Τηνιακού, Α. (1993). Εργαστηριακές ασκήσεις μορφολογίας φυτών. Τμήμα Βιολογίας, Εργαστήριο Βοτανικής, Πανεπιστήμιο Πατρών, Πάτρα

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ 2014

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ 2014 ΟΜΑΔΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΩΝ 1. 2. 3. 1 Κ α τ ε ρ ί ν α Κ α λ ό σ α κ α, Β ι ο λ ό γ ο ς ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΠΛΑΣΜΟΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΣΠΑΡΓΗΣ ΦΥΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ Τι είναι η ώσμωση; Θεωρητικές Γνώσεις Είναι μια ειδική περίπτωση διάχυσης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΑΣΜΟΛΥΣΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΡΕΜΜΥΔΙΟΥ

ΠΛΑΣΜΟΛΥΣΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΡΕΜΜΥΔΙΟΥ Εργαστηριακές Ασκήσεις Βιολογίας Χατζηνικόλας Μιχαήλ ΠΕ04 Βιολόγος ΠΛΑΣΜΟΛΥΣΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΡΕΜΜΥΔΙΟΥ Φυτικά κύτταρα κρεμμυδιού σε ισοτονικό διάλυμα Φυτικά κύτταρα κρεμμυδιού σε υπερτονικό διάλυμα Β Λυκείου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΣΕΡΡΩΝ. 12 η Ευρωπαϊκή Ολυµπιάδα Επιστηµών EUSO 2014 ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΧΟΛΕΙΟ:. Σέρρες 07/12/2013

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΣΕΡΡΩΝ. 12 η Ευρωπαϊκή Ολυµπιάδα Επιστηµών EUSO 2014 ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΧΟΛΕΙΟ:. Σέρρες 07/12/2013 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΣΕΡΡΩΝ 12 η Ευρωπαϊκή Ολυµπιάδα Επιστηµών EUSO 2014 ΤΟΠΙΚΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΧΟΛΕΙΟ:. Μαθητές/τριες που συµµετέχουν: (1) (2) (3) Σέρρες 07/12/2013

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO 2016 ΕΚΦΕ ΘΗΡΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Μελέτη της μεταφοράς ουσιών διαμέσω της πλασματικής μεμβράνης

ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO 2016 ΕΚΦΕ ΘΗΡΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Μελέτη της μεταφοράς ουσιών διαμέσω της πλασματικής μεμβράνης ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO 2016 ΕΚΦΕ ΘΗΡΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Μαθητές: 1. 2. 3. Μελέτη της μεταφοράς ουσιών διαμέσω της πλασματικής μεμβράνης Εισαγωγή Επισημάνσεις από τη θεωρία Πολλοί από εσάς

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΠΙΚΟΣ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - EUSO Σάββατο 7 Δεκεμβρίου Εξέταση στη Βιολογία

ΤΟΠΙΚΟΣ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - EUSO Σάββατο 7 Δεκεμβρίου Εξέταση στη Βιολογία ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - «ΠΑΝΕΚΦE» 1ο και 2ο ΕΚΦΕ Ηρακλείου ΤΟΠΙΚΟΣ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - EUSO 2014 Σάββατο 7 Δεκεμβρίου

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή άσκηση μικροσκοπίας

Εργαστηριακή άσκηση μικροσκοπίας Εργαστηριακή άσκηση μικροσκοπίας Πλασμόλυση κυττάρων κρεμμυδιού, χρώση και μικροσκοπική παρατήρηση Μικροσκοπική παρατήρηση χλωροπλαστών σε κύτταρα φυτού Tradescantia (τηλέγραφος) Λαγωνίκα Μαριτίνα 1 Διδακτικοί

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΠΙΚΟΣ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO Ε.Κ.Φ.Ε. Νέας Σμύρνης

ΤΟΠΙΚΟΣ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO Ε.Κ.Φ.Ε. Νέας Σμύρνης ΤΟΠΙΚΟΣ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO 2015-2016 Ε.Κ.Φ.Ε. Νέας Σμύρνης Εξέταση στη Βιολογία ΛΥΚΕΙΟ: Τριμελής ομάδα μαθητών: 1. 2. 3. Αναπληρωματικός: Γ Σειρά Θεμάτων (Βιολογία) A. Παρατήρηση φυτικών κυττάρων

Διαβάστε περισσότερα

ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. ΖΗΤΗΜΑ Α Το σχεδιάγραμμα δείχνει τμήμα κυτταρικής μεμβράνης.

ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. ΖΗΤΗΜΑ Α Το σχεδιάγραμμα δείχνει τμήμα κυτταρικής μεμβράνης. ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΠΑΤΗΡ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΙΣΑΑΚ ΖΗΤΗΜΑ Α Το σχεδιάγραμμα δείχνει τμήμα κυτταρικής μεμβράνης. (α) Να ονομάσετε τα

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Κ.Φ.Ε. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ Δ. Ε

Ε.Κ.Φ.Ε. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ Δ. Ε Ε.Κ.Φ.Ε. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ Δ. Ε. Α ΑΘΗΝΑΣ Α ΦΑΣΗ (ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ) ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΜΑΔΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ EUSO 2016 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ Ονοματεπώνυμο μαθητριών

Διαβάστε περισσότερα

6 Δεκεμβρίου 2014 ΛΥΚΕΙΟ:... ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ: ΜΟΝΑΔΕΣ:

6 Δεκεμβρίου 2014 ΛΥΚΕΙΟ:... ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ: ΜΟΝΑΔΕΣ: ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO 2015 BIOΛOΓΙΑ 6 Δεκεμβρίου 2014 ΛΥΚΕΙΟ:.... ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ: 1.. 2.. 3.. ΜΟΝΑΔΕΣ: Α. Ανίχνευση αλκοολικής ζύμωσης στον μύκητα Saccharomyces Cerevisiae Θεωρητικό πλαίσιο: Ο άνθρωπος

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡIΤΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡIΤΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡIΤΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ 2015 2 ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ Λέξεις-κλειδιά Κυτταρική ή πλασματική μεμβράνη... Βασικές ιδιότητες της πλασματικής μεμβράνης... Βασικές λειτουργίες

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Οι Βιολογικές Μεμβράνες Είναι δυναμικές και όχι στατικές δομές που επιτελούν πολλές λειτουργίες στα κύτταρα. Πρέπει να γνωρίζετε Τη σύσταση βιολογικών μεμβρανών Τι προβλέπει το μοντέλο του ρευστού μωσαϊκού

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι η Φυσιολογία;

Τι είναι η Φυσιολογία; ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ «Πρόσληψη και µεταφορά του νερού στα φυτά» Τι είναι η Φυσιολογία; Η φυσιολογία αποτελεί τον επιστημονικό κλάδο που ερευνά τις αντιδράσεις και τους χημικούς μηχανισμούς που πραγματοποιούνται

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι η Φυσιολογία;

Τι είναι η Φυσιολογία; Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης Τµήµα Αγροτικής Ανάπτυξης ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ «Πρόσληψη και µεταφορά του νερού στα φυτά» Τι είναι η Φυσιολογία; Η φυσιολογία αποτελεί τον επιστημονικό κλάδο που ερευνά τις

Διαβάστε περισσότερα

Γενικοί και Ειδικοί Στόχοι

Γενικοί και Ειδικοί Στόχοι Ενότητα 2: Η οργάνωση της ζωής Γενικοί και Ειδικοί Στόχοι Κεφάλαιο 3: Η οργάνωση των οργανισμών Γενικοί Στόχοι: Φύλλα Εργασίας 3α Ανθρώπινος οργανισμός οργανικά συστήματα όργανα Α.1.18. Να διακρίνουν τα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Πανελλήνιος Μαθητικός ιαγωνισµός. για την επιλογή στην 12η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών - EUSO Σάββατο 18 Ιανουαρίου Σχολείο:.

ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Πανελλήνιος Μαθητικός ιαγωνισµός. για την επιλογή στην 12η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών - EUSO Σάββατο 18 Ιανουαρίου Σχολείο:. Πανελλήνιος Μαθητικός ιαγωνισµός για την επιλογή στην 12η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών - EUSO 2014 Σάββατο 18 Ιανουαρίου 2014 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Σχολείο:. 1) Ονόματα μαθητών: 2)... 3) 1 ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΟΥΣΙΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ρευστότητα (εξασφαλίζεται µε τα φωσφολιπίδια)

ρευστότητα (εξασφαλίζεται µε τα φωσφολιπίδια) Λειτουργίες Πλασµατική µεµβράνη οριοθέτηση του κυττάρου εκλεκτική διαπερατότητα ή ηµιπερατότητα αναγνώριση και υποδοχή µηνυµάτων πρόσληψη και αποβολή ουσιών Πλασµατική µεµβράνη Ιδιότητες σταθερότητα ρευστότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΜΥΡΩΝΑΚΗ ΑΝΝΑ ΒΙΟΛΟΓΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΑΙ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΚΥΤΤΑΡΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΦΥΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΖΩΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΦΥΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ Μέσος χρόνος πειράματος: 30 λεπτά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗΣ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ. Πετρολιάγκης Σταμάτης Τμήμα Γ4

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗΣ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ. Πετρολιάγκης Σταμάτης Τμήμα Γ4 ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗΣ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ Πετρολιάγκης Σταμάτης Τμήμα Γ4 ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗΣ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ Η κυτταρική μεμβράνη ή πλασματική μεμβράνη είναι η εξωτερική μεμβράνη που περιβάλλει το κύτταρο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡIΤΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡIΤΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡIΤΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ 2010 2 ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΜΒΡΑΝΕΣ Η κυτταρική ή πλασματική μεμβράνη αποτελεί το εξωτερικό όριο του κυττάρου από το περιβάλλον και περικλείει

Διαβάστε περισσότερα

ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΑ ΦΥΤΑ

ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΑ ΦΥΤΑ ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΑ ΦΥΤΑ Θερινό εξάμηνο 2011 Ο ρόλος του νερού στο φυτό Βασικότερο συστατικό των ιστών

Διαβάστε περισσότερα

9 η ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ- EUSO2011

9 η ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ- EUSO2011 9 η ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ- EUSO2011 ΕΚΦΕ ΑΧΑΪΑΣ (ΑΙΓΙΟΥ) ΤΟΠΙΚΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ 27 Ν0ΕΜΒΡΙΟΥ 2010 (Διάρκεια εξέτασης 45min) Μαθητές: Σχολική Μονάδα 1. 2.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Θέμα: ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΣΤΟΜΑΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ, ΚΑΤΑΦΡΑΚΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΑΙ ΧΛΩΡΟΠΛΑΣΤΩΝ (άσκηση 4 του εργαστηριακού οδηγού) Μέσος χρόνος

Διαβάστε περισσότερα

Δραστηριότητα 3 Μικροσκοπική παρατήρηση κυττάρων και μελέτη ώσμωσης

Δραστηριότητα 3 Μικροσκοπική παρατήρηση κυττάρων και μελέτη ώσμωσης Δραστηριότητα 3 Μικροσκοπική παρατήρηση κυττάρων και μελέτη ώσμωσης Διδακτικοί στόχοι: A. Μελέτη της ώσμωσης σε κύτταρα κρεμμυδιού Β. Παρασκευή και παρατήρηση νωπού φυτικού και ζωϊκού παρασκευάσματος Η

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΝΩΠΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ:

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΝΩΠΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ: ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΝΩΠΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ: ΦΥΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΑΠΟ ΒΟΛΒΟ ΚΡΕΜΜΥΔΙΟΥ ΜΕ ΧΡΩΣΗ ΠΛΑΣΜΟΛΥΣΗ ΦΥΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΑΙ ΧΡΩΣΗ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΜΕ ΧΡΩΣΗ Α Γυμνασίου και Β Λυκείου ΣΤΟΧΟΙ 1. Η εξοικείωση

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ B ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΤΡΙΤΟ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ B ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΤΡΙΤΟ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ B ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΤΡΙΤΟ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ 2016 2 ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ Λέξεις-κλειδιά ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τρία βασικά σημεία της κυτταρικής θεωρίας... Κύτταρο... Σχέση επιφάνειας και όγκου του κυττάρου...

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ

ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΑΝΕΚΦE ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 16 η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Φυσικών Επιστημών EUSO 2018 Τοπικός Διαγωνισμός Καρδίτσας Ε.Κ.Φ.Ε. Καρδίτσας ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΙΑΠΕΡΑΤΟΤΗΤΑ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΙΑΠΕΡΑΤΟΤΗΤΑ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΙΑΠΕΡΑΤΟΤΗΤΑ Προσοµοίωση Είναι γνωστό ότι η εξάσκηση των φοιτητών σε επίπεδο εργαστηριακών ασκήσεων, µε χρήση των κατάλληλων πειραµατοζώων, οργάνων και αναλωσίµων

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΜΟΡΙΑΚΕΣ ΥΝΑΜΕΙΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΠΡΟΣΘΕΤΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ

ΙΑΜΟΡΙΑΚΕΣ ΥΝΑΜΕΙΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΠΡΟΣΘΕΤΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΙΑΜΟΡΙΑΚΕΣ ΥΝΑΜΕΙΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΠΡΟΣΘΕΤΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ εσµός Υδρογόνου 1) Τι ονοµάζεται δεσµός υδρογόνου; εσµός ή γέφυρα υδρογόνου : είναι µια ειδική περίπτωση διαµοριακού δεσµού διπόλου-διπόλου,

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνιος Μαθητικός ιαγωνισµός για την επιλογή στην 14η Ευρωπαϊκή Ολυµπιάδα Φυσικών Επιστηµών EUSO 2016 ΒΙΟΛΟΓΙΑ

Πανελλήνιος Μαθητικός ιαγωνισµός για την επιλογή στην 14η Ευρωπαϊκή Ολυµπιάδα Φυσικών Επιστηµών EUSO 2016 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Πανελλήνιος Μαθητικός ιαγωνισµός για την επιλογή στην 14η Ευρωπαϊκή Ολυµπιάδα Φυσικών Επιστηµών EUSO 2016 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Σχολείο:.. Ονόµατα των µαθητών: 1). 2).... 3). ΑΘΗΝΑ Σάββατο 23 Ιανουαρίου 2016 Εξέλιξη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. 25 Ιανουαρίου 2014 ΛΥΚΕΙΟ:... ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ: 2... 3... ΜΟΝΑΔΕΣ:

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. 25 Ιανουαρίου 2014 ΛΥΚΕΙΟ:... ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ: 2... 3... ΜΟΝΑΔΕΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ 25 Ιανουαρίου 2014 ΛΥΚΕΙΟ:..... ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ: 1.. 2..... 3..... ΜΟΝΑΔΕΣ: ΜΕΡΟΣ Α Κυτταρική ανάπτυξη και διάχυση ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Διάχυση: Με τον όρο διάχυση, γενικά, χαρακτηρίζουμε την τάση

Διαβάστε περισσότερα

3η Δραστηριότητα ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Ονοματεπώνυμα: Α) Β) Γ) Παρατήρηση φυτικών κυττάρων και αμυλόκοκκων

3η Δραστηριότητα ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Ονοματεπώνυμα: Α) Β) Γ) Παρατήρηση φυτικών κυττάρων και αμυλόκοκκων 3η Δραστηριότητα ΒΙΟΛΟΓΙΑ Σχολείο: Ονοματεπώνυμα: Α) Β) Γ) Παρατήρηση φυτικών κυττάρων και αμυλόκοκκων ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΘΕΩΡΙΑ Για την παρατήρηση 1 Η γλυκόζη αποτελεί μία από τις βασικές πηγές ενέργειας στους

Διαβάστε περισσότερα

ΩΣΜΩΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΦΡΟΙ

ΩΣΜΩΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΦΡΟΙ ΩΣΜΩΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΦΡΟΙ ΠΩΣ ΜΕΤΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΟΙ ΟΥΣΙΕΣ ΣΤΑ ΥΓΡΑ Μεταφορά τροφών και αποβολή μη χρήσιμων ουσιών: Διάχυση (π.χ. το CO 2 που παράγεται κατά τον μεταβολισμό των κυττάρων, διαχέεται από τα κύτταρα

Διαβάστε περισσότερα

2η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ

2η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ 2η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Επιμέλεια: Βολακάκης Γιάννης, Βιολόγος 1) ΣΚΟΠΟΣ ΣΤΟΧΟΙ Εξοικείωση με το μικροσκόπιο Βασικοί κανόνες μικροσκόπησης

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο Κύτταρο, η θεμελιώδης μονάδα της ζωής

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο Κύτταρο, η θεμελιώδης μονάδα της ζωής ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο Κύτταρο, η θεμελιώδης μονάδα της ζωής Ενότητα 2.1: Το πορτραίτο του ευκαρυωτικού κυττάρου Ενότητα 2.2: Πλασματική μεμβράνη: το λεπτό σύνορο ανάμεσα στην άβια ύλη και στη ζωή Ενότητα 2.3: Μια

Διαβάστε περισσότερα

Διαπερατότητα βιολογικών μεμβρανών. Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ.

Διαπερατότητα βιολογικών μεμβρανών. Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ. Διαπερατότητα βιολογικών μεμβρανών Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ. Βιοφυσική Μεμβρανών Πέμπτη 19 Νοεμβρίου 2015 Διαμεμβρανική μεταφορά διαλυμένων

Διαβάστε περισσότερα

European Union Science Olympiad EUSO 2014 ΤΟΠΙΚΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΟΚΙΜΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Σάββατο 7 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

European Union Science Olympiad EUSO 2014 ΤΟΠΙΚΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΟΚΙΜΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Σάββατο 7 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013 12 η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑ Α ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ EUSO 2014 ΤΟΠΙΚΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΟΚΙΜΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Σάββατο 7 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013 ΕΚΦΕ ΑΧΑΪΑΣ (ΑΙΓΙΟΥ) ( ιάρκεια εξέτασης 60 min) Μαθητές: Σχολική Μονάδα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO 2016 ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ

ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO 2016 ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO 2016 ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Ονοματεπώνυμα : 1) 2) 3) Σχολείο :. Κως, 5 / 12 / 2015 Σύμφωνα με την κυτταρική θεωρία το κύτταρο χαρακτηρίζεται ως η θεμελιώδης δομική και λειτουργική

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΔΟΧΗ

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΔΟΧΗ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΔΟΧΗ Όλοι οι οργανισμοί αποτελούνται από κύτταρα και από κυτταρικά παράγωγα. Όλα τα κύτταρα δομούνται από τις ίδιες χημικές ενώσεις και εκδηλώνουν παρόμοιες μεταβολικές διεργασίες.

Διαβάστε περισσότερα

Ονοµατεπώνυµο Μαθητών ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO 2010 ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. 28 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2009 ( ιάρκεια εξέτασης 45min) Σχολική Μονάδα:

Ονοµατεπώνυµο Μαθητών ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO 2010 ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. 28 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2009 ( ιάρκεια εξέτασης 45min) Σχολική Μονάδα: ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ «ΠΑΝΕΚΦE» 8 η Ευρωπαϊκή Ολυµπιάδα επιστηµών EUSO 2010 Τοπικός ιαγωνισµός Ρόδου-Νοτίου ωδεκανήσου ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Παθητική και ενεργητική μεταφορά μέσω μεμβρανών

Παθητική και ενεργητική μεταφορά μέσω μεμβρανών Παθητική και ενεργητική μεταφορά μέσω μεμβρανών Εκλεκτική ανταλλαγή ουσιών Οι κυτταρικές μεμβράνες είναι εκλεκτικά διαπερατές (δεν επιτρέπουν τη διέλευση ουσιών χωρίς διάκριση) Ιόντα Θρεπτικά συστατικά

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΓΕΩΠΟΝΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΓΕΩΠΟΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΓΕΩΠΟΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΦΥΤΩΝ Νερό και Φυτικό Κύτταρο ΔΗΜΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ Δρ. Γεωπόνος ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΦΥΤΙΚΟ ΚΥΤΤΑΡΟ Η σημασία του νερού για τα φυτά Το νερό, που συμμετέχει με το μεγαλύτερο

Διαβάστε περισσότερα

ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΟΥ

ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΟΥ ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΤΟΥ Κύτταρο Θεμελιώδης δομική και λειτουργική μονάδα των ζωντανών οργανισμών Φυτικό κύτταρο Χαρακτηριστικά των κυττάρων των πολυκύτταρων φυτών: 1. Μερική ανεξαρτησία

Διαβάστε περισσότερα

Περιήγηση στο εσωτερικό του Κυττάρου. Φώτης Καρβέλης

Περιήγηση στο εσωτερικό του Κυττάρου. Φώτης Καρβέλης Περιήγηση στο εσωτερικό του Κυττάρου Φώτης Καρβέλης Όλα τα κύτταρα οριοθετούνται από την πλασματική μεμβράνη ή το κυτταρικό τοίχωμα που την περιβάλλει. Εσωτερικά της πλασματικής μεμβράνης υπάρχουν τα οργανίδια

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 2ο ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ

Κεφάλαιο 2ο ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ Κεφάλαιο 2ο ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ 1. Κυτταρική μεμβράνη μοντέλο ρευστού μωσαϊκού κατά Singer και Nicolson Αποτελείται από διπλό στρώμα φωσφολιπιδίων με διάσπαρτα μόρια στεροειδών (χοληστερόλης) και μεγάλα

Διαβάστε περισσότερα

I. ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ - ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ

I. ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ - ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ Τοπικός Μαθητικός Διαγωνισμός ΕΚΦΕ Χαλανδρίου και ΕΚΦΕ Νέας Ιωνίας για την επιλογή ομάδων μαθητών που θα συμμετάσχουν στη 12 η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών - EUSO 2014 Μάθημα : Βιολογία ΣΧΟΛΕΙΟ: ΜΑΘΗΤΕΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Προκριματικός διαγωνισμός για την 14 th EUSO 2016 στην Βιολογία. Μικροσκοπική παρατήρηση φυτικών κυττάρων Ανίχνευση αμύλου και πρωτεϊνών

Προκριματικός διαγωνισμός για την 14 th EUSO 2016 στην Βιολογία. Μικροσκοπική παρατήρηση φυτικών κυττάρων Ανίχνευση αμύλου και πρωτεϊνών Ε.Κ.Φ.Ε. ΑΙΓΑΛΕΩ Ε.Κ.Φ.Ε. ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ Προκριματικός διαγωνισμός για την 14 th EUSO 2016 στην Βιολογία Ονοματεπώνυμα μελών ομάδας 1) 2) 3) Σχολείο: Σάββατο 5/12/2015 Διάρκεια: 45 λεπτά Μικροσκοπική

Διαβάστε περισσότερα

EUSO 2016 ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΧΟΛΕΙΟ:. Σέρρες 05/12/2015

EUSO 2016 ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΧΟΛΕΙΟ:. Σέρρες 05/12/2015 14 η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών EUSO 2016 ΤΟΠΙΚΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΧΟΛΕΙΟ:. Μαθητές/τριες που συμμετέχουν: (1) (2) (3) Σέρρες 05/12/2015 Σύνολο μορίων:..... Α. Δράση των ενζύμων

Διαβάστε περισσότερα

Α ΚΑΙ Β ΕΚΦΕ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO Σάββατο 10 Δεκεμβρίου 2016 ΒΙΟΛΟΓΙΑ

Α ΚΑΙ Β ΕΚΦΕ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO Σάββατο 10 Δεκεμβρίου 2016 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΚΑΙ Β ΕΚΦΕ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO 2016-17 Σάββατο 10 Δεκεμβρίου 2016 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΧΟΛΕΙΟ Ονοματεπώνυμα μελών της ομάδας 1. 2. 3. ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΦΥΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ Το κρεμμύδι

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 1 η Το κοινό σύνθετο μικροσκόπιο και το φυτικό κύτταρο

Άσκηση 1 η Το κοινό σύνθετο μικροσκόπιο και το φυτικό κύτταρο Εργαστήριο Φυσιολογίας και Μορφολογίας Φυτών Εργαστηριακές Ασκήσεις Βοτανικής (Συστηματική-Ανατομία) Άσκηση 1 η Το κοινό σύνθετο μικροσκόπιο και το φυτικό κύτταρο Λαβή. Είναι η χειρολαβή του οργάνου. Για

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογικές μεμβράνες

Βιολογικές μεμβράνες Κυτταρική οργάνωση ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ 4.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ (απλή αναφορά) 4.2 ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΤΥΠΙΚΟΥ ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ (απλή αναφορά) 4.3 ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΚΑΡΥΩΤΙΚΟ ΣΤΟ ΕΥΚΑΡΙΩΤΙΚΟ ΚΥΤΤΑΡΟ (απλή αναφορά) 4.4 Η ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - «ΠΑΝΕΚΦE»

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - «ΠΑΝΕΚΦE» 1 ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - «ΠΑΝΕΚΦE» Αθήνα, email: panekfe@yahoo.gr www.ekfe.gr Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός για την επιλογή ομάδων μαθητών που θα συμμετάσχουν

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός για την επιλογή στην 11η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών - EUSO 2013 Σάββατο 19 Ιανουαρίου 2013 ΒΙΟΛΟΓΙΑ

Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός για την επιλογή στην 11η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών - EUSO 2013 Σάββατο 19 Ιανουαρίου 2013 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός για την επιλογή στην 11η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών - EUSO 2013 Σάββατο 19 Ιανουαρίου 2013 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Σχολείο: Ονόματα των μαθητών: 1) 2)...... 3) 1 Μελέτη της κυτταρικής

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα: ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Εργαστηριακή άσκηση: Παρατήρηση φυτικών κυττάρων, ζωικών κυττάρων. και πρωτοζώων. ΤΑΞΗ A & Γ' Γυμνασίου. Ονομ/μο: Τμήμα: Ημ/νια:

Μάθημα: ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Εργαστηριακή άσκηση: Παρατήρηση φυτικών κυττάρων, ζωικών κυττάρων. και πρωτοζώων. ΤΑΞΗ A & Γ' Γυμνασίου. Ονομ/μο: Τμήμα: Ημ/νια: Ονομ/μο: Τμήμα: Ημ/νια: ΤΑΞΗ A & Γ' Γυμνασίου Μάθημα: ΒΙΟΛΟΓΙΑ Εργαστηριακή άσκηση: Παρατήρηση φυτικών κυττάρων, ζωικών κυττάρων και πρωτοζώων Κατερίνα Γιώτη, Βιολόγος, Μ.Sc. Page 1 Οδηγίες χρήσης μικροσκοπίου

Διαβάστε περισσότερα

Μεταφορά αερίων στον ανθρώπινο οργανισμό

Μεταφορά αερίων στον ανθρώπινο οργανισμό Μεταφορά αερίων στον ανθρώπινο οργανισμό Μαυροματ Χανιά 2015-2016 Οι οργανισμοί αναπνέουν. Γιατί αναπνέουμε; Σε τι μας χρησιμεύει το οξυγόνο; Ίσως σας φανεί παράξενο το γεγονός ότι η διαδικασία της αναπνοής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΦΥΤΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΗ \% ΚΥΤΤΑΡΩΝ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΦΥΤΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΗ \% ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΦΥΤΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΗ \% ΚΥΤΤΑΡΩΝ Σκοπός - Η εξοικείωση με τη χρήση του μικροσκοπίου, και η άσκηση στην προετοιμασία νωπών παρασκευασμάτων. - Η ανάπτυξη της ικανότητας παρατήρησης στο μικροσκόπιο και

Διαβάστε περισσότερα

Τοπικός Μαθητικός Διαγωνισμός EUSO

Τοπικός Μαθητικός Διαγωνισμός EUSO Τοπικός Μαθητικός Διαγωνισμός EUSO 2014-2015 ΟΜΑΔΑ : 1] 2] 3] Γενικό Λύκειο Άργους Ορεστικού. 6 - Δεκ. - 1014 Βιολογία. Θέμα: Μικροσκοπική παρατήρηση φύλλων φυτού. 1] Θεωρητική εισαγωγή Στόματα ονομάζονται

Διαβάστε περισσότερα

1 ο και 2 ο ΕΚΦΕ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

1 ο και 2 ο ΕΚΦΕ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΤΟΠΙΚΟΣ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ EUSO 2012 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ 3 Δεκεμβρίου 2011 ΣΧΟΛΕΙΟ: ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: 1. 2. 3. ΑΣΚΗΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Σήμερα θα δείξετε τις ικανότητές

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΠΕΡΑΤΟΤΗΤΑ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΠΕΡΑΤΟΤΗΤΑ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΠΕΡΑΤΟΤΗΤΑ Διάχυση Η διάχυση είναι το κύριο φαινόμενο με το οποίο γίνεται η παθητική μεταφορά διαμέσου ενός διαχωριστικού φράγματος Γενικά στη διάχυση ένα αέριο ή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Θέμα: ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΟΥΣΙΩΝ ΣΤΑ ΦΥΤΑ Μέσος χρόνος πειράματος: 45 λεπτά( σε δύο ημέρες) Α. ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ Εργαλεία Υλικά Διαλύματα

Διαβάστε περισσότερα

Ονοματεπώνυμο μαθητών /μαθητριών

Ονοματεπώνυμο μαθητών /μαθητριών ΕΚΦΕ: ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ ΟΜΟΝΟΙΑΣ - ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ Α ΦΑΣΗ (ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ) ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΜΑΔΑΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ EUSO 2014. ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ Ονοματεπώνυμο

Διαβάστε περισσότερα

Φύλλο Εργασίας. Αλατότητα των εδαφών

Φύλλο Εργασίας. Αλατότητα των εδαφών ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ European Union Science Olympiad - EUSO 2013 11η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών- EUSO 2013 Τοπικός Διαγωνισμός Νομού Μαγνησίας

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ (ΕΚΦΕ) ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ http://ekfe.mag.sch.gr/ ΤΗΛ.2421064655-mail@ekfe.mag.sch.gr ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ : ΒΑΤΣΙΟΣ fontbat@sch.gr

Διαβάστε περισσότερα

The 16th European Union Science Olympiad - EUSO η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών - EUSO 2018 Τοπικός Διαγωνισμός Μαγνησίας ΘΕΜΑΤΑ

The 16th European Union Science Olympiad - EUSO η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών - EUSO 2018 Τοπικός Διαγωνισμός Μαγνησίας ΘΕΜΑΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΦ. Δ/ΝΣΗ Π&Δ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Δ/ΝΣΗ Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΚΦΕ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ The 16th European

Διαβάστε περισσότερα

Σκοπός: Περιγραφή της συμπεριφοράς των νευρικών κυττάρων και ποσοτικά και ποιοτικά.

Σκοπός: Περιγραφή της συμπεριφοράς των νευρικών κυττάρων και ποσοτικά και ποιοτικά. Σκοπός: Περιγραφή της συμπεριφοράς των νευρικών κυττάρων και ποσοτικά και ποιοτικά. Τα νευρικά κύτταρα περιβάλλονται από μία πλασματική μεμβράνη της οποίας κύρια λειτουργία είναι να ελέγχει το πέρασμα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO 2016 ΒΙΟΛΟΓΙΑ. 5 - Δεκεμβρίου Ανδρέας Ζοάνος

ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO 2016 ΒΙΟΛΟΓΙΑ. 5 - Δεκεμβρίου Ανδρέας Ζοάνος ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO 2016 ΒΙΟΛΟΓΙΑ - Δεκεμβρίου - 201 Ανδρέας Ζοάνος 1 ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ..... Η γλυκόζη αποτελεί την κυριότερη πηγή ενέργειας για όλους σχεδόν τους οργανισμούς. Η γλυκόζη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΛΙΜΟΥ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΛΙΜΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΛΙΜΟΥ ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO 2015 ΒΙΟΛΟΓΙΑ 6 -Δεκεμβρίου - 2014 Ζοάνος Ανδρέας Βιολόγος 1 Θέμα Α. «Στόματα στην επιδερμίδα των φύλλων φυτώνκαταφρακτικά κύτταρα»

Διαβάστε περισσότερα

1. Εισαγωγή στο Κύτταρο

1. Εισαγωγή στο Κύτταρο 1. Εισαγωγή στο Κύτταρο 1.1. Ορισμός του κυττάρου. Το κύτταρο είναι η δομική και λειτουργική μονάδα της ζωής (σχήμα 1). Το κύτταρο αποτελεί τη βάση της δομικής και λειτουργικής οργάνωσης ενός οργανισμού.

Διαβάστε περισσότερα

Κυτταρικό τοίχωμα. Το φυτικό κύτταρο. Χλωροπλάστης Χυμοτόπιο

Κυτταρικό τοίχωμα. Το φυτικό κύτταρο. Χλωροπλάστης Χυμοτόπιο Κυτταρικό τοίχωμα Το φυτικό κύτταρο Χλωροπλάστης Χυμοτόπιο Κυτταρικό τοίχωμα Στέρεα και ελαστική στοιβάδα που περιβάλλει το φυτικό κύτταρο Καθορίζει και διατηρεί το σχήμα και το μέγεθος του κυττάρου Προστατευτική

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή άσκηση 2: ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΠΥΡΗΝΩΝ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΙ ΙΚΗ ΧΡΩΣΗ

Εργαστηριακή άσκηση 2: ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΠΥΡΗΝΩΝ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΙ ΙΚΗ ΧΡΩΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Σκοπός Εργαστηριακή άσκηση 2: ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΠΥΡΗΝΩΝ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΙ ΙΚΗ ΧΡΩΣΗ Η εξοικείωση των µαθητών µε τεχνικές χρώσης νωπών παρασκευασµάτων και παρατήρησης τους στο οπτικό µικροσκόπιο.

Διαβάστε περισσότερα

Η ανόργανη θρέψη των φυτών

Η ανόργανη θρέψη των φυτών Η ανόργανη θρέψη των φυτών Οργανικά θρεπτικά στοιχεία σάκχαρα που προέρχονται από τη διαδικασία της φωτοσύνθεσης με τις επακόλουθες μετατροπές Ανόργανα θρεπτικά στοιχεία προέρχονται από το έδαφος, με τη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΣΕΡΡΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΧΟΛΕΙΟ:. Σέρρες 26/11/2011. Σύνολο µορίων:..

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΣΕΡΡΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΧΟΛΕΙΟ:. Σέρρες 26/11/2011. Σύνολο µορίων:.. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΣΕΡΡΩΝ 10 η Ευρωπαϊκή Ολυµπιάδα Επιστηµών EUSO 2012 ΤΟΠΙΚΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΧΟΛΕΙΟ:. Μαθητές/τριες που συµµετέχουν: (1) (2) (3) Σέρρες 26/11/2011

Διαβάστε περισσότερα

Μεζούρες (λευκό καπάκι) Μαρκαδόρος

Μεζούρες (λευκό καπάκι) Μαρκαδόρος 1. Κυτταρική αναπνοή στο μύκητα Saccharomyces cerevisiae. 2. Παράγοντες που επηρεάζουν το ρυθμό της ανάπτυξης και της κυτταρικής αναπνοής του μύκητα. 3. Μικροσκοπική παρατήρηση του μύκητα και της αναπαραγωγής

Διαβάστε περισσότερα

: ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΣΤΟΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ

: ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΣΤΟΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΦ. Δ/ΝΣΗ Π&Δ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Δ/ΝΣΗ Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΚΦΕ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ The 13th European Union Science

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΕ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ. Για το Γυμνάσιο

ΕΚΦΕ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ. Για το Γυμνάσιο ΕΚΦΕ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ Για το Γυμνάσιο Περιεχόμενα ασκήσεων Παρατήρηση των μικρών γραμμάτων εφημερίδας Παρατήρηση φυτικών κυττάρων του φλοιού του κρεμυδιού (Allium cepa των Lilliaceae) Παρατήρηση πυρήνων φυτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3 «Μέγεθος κυττάρων»

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3 «Μέγεθος κυττάρων» Η οπτική μικροσκοπία στην Πειραματική Βιολογία 1 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΥΤΤΑΡΟΥ - ΔΙΑΧΥΣΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΦΥΤΙΚΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΟΣ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3 «Μέγεθος κυττάρων» Τάξη: Τμήμα: Ημερομηνία:.. Ονοματεπώνυμα μαθητών/τριών:

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΟΥΣΙΩΝ ΣΤΑ ΦΥΤΑ

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΟΥΣΙΩΝ ΣΤΑ ΦΥΤΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΟΥΣΙΩΝ ΣΤΑ ΦΥΤΑ Στόχοι - Να αναγνωρίζετε τα όργανα µε τα οποία τα φυτά µεταφέρουν το νερό από τις ρίζες στα υπόλοιπα µέρη του φυτού.. - Να διαπιστώσετε την άνοδο του νερού και των διαλυµένων ουσιών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Οι οργανισμοί εξασφαλίζουν ενέργεια, για τις διάφορες λειτουργίες τους, διασπώντας θρεπτικές ουσίες που περιέχονται στην τροφή τους. Όμως οι φωτοσυνθετικοί

Διαβάστε περισσότερα

Σημειώσεις Βιοφυσικής 1

Σημειώσεις Βιοφυσικής 1 Σημειώσεις Βιοφυσικής 1 Διαπερατότητα διπλοστιβάδας λιπιδίων Όλα τα ζωντανά κύτταρα θα πρέπει να είναι σε θέση να ανταλλάσσουν υλικά (θρεπτικές ουσίες και παραπροϊόντα) με το εξωτερικό τους περιβάλλον,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΚΥΤΤΑΡΟ: Η ΘΕΜΕΛΙΩΔΗΣ ΜΟΝΑΔΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΘΕΜΑ Β 1. Η εικόνα απεικονίζει τμήμα μιας δομής του κυττάρου.

ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΚΥΤΤΑΡΟ: Η ΘΕΜΕΛΙΩΔΗΣ ΜΟΝΑΔΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΘΕΜΑ Β 1. Η εικόνα απεικονίζει τμήμα μιας δομής του κυττάρου. ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΚΥΤΤΑΡΟ: Η ΘΕΜΕΛΙΩΔΗΣ ΜΟΝΑΔΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΘΕΜΑ Β 1. Η εικόνα απεικονίζει τμήμα μιας δομής του κυττάρου. I. Πώς ονομάζεται η κυτταρική δομή που απεικονίζεται στην εικόνα; Οι αριθμοί:

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Βιοενεργητική είναι ο κλάδος της Βιολογίας που μελετά τον τρόπο με τον οποίο οι οργανισμοί χρησιμοποιούν ενέργεια για να επιβιώσουν και να υλοποιήσουν τις

Διαβάστε περισσότερα

CAMPBELL REECE, ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΜΟΣ Ι, ΠΕΚ 2010

CAMPBELL REECE, ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΜΟΣ Ι, ΠΕΚ 2010 CAMPBELL REECE, ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΜΟΣ Ι, ΠΕΚ 2010 CAMPBELL REECE, ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΜΟΣ Ι, ΠΕΚ 2010 CAMPBELL REECE, ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΜΟΣ Ι, ΠΕΚ 2010 Μεγεθυντική ικανότητα και διακριτική ικανότητα ή ανάλυση Μέγιστη ανάλυση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΕ ΣΕΡΡΩΝ 9 η Ευρωπαϊκή Ολυµπιάδα Επιστηµών EUSO 2011

ΕΚΦΕ ΣΕΡΡΩΝ 9 η Ευρωπαϊκή Ολυµπιάδα Επιστηµών EUSO 2011 ΕΚΦΕ ΣΕΡΡΩΝ 9 η Ευρωπαϊκή Ολυµπιάδα Επιστηµών EUSO 2011 ΤΟΠΙΚΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΧΟΛΕΙΟ: Μαθητές/τριες που συµµετέχουν: (1). (2). (3). Ηµεροµηνία 27/11/2010 Σύνολο µορίων :. Σελίδα

Διαβάστε περισσότερα

2H O 2H O O ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ - ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ

2H O 2H O O ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ - ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ - ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Φυσικών Επιστημών 2012-13 Τοπικός διαγωνισμός στη Βιολογία 08-12-2012 Σχολείο: Ονόματα των μαθητών της ομάδας: 1) 2) 3)

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 5 ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΜΕΜΒΡΑΝΩΝ ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 5 ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΜΕΜΒΡΑΝΩΝ ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 5 ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΜΕΜΒΡΑΝΩΝ ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ Λιπιδιακή διπλοστοιβάδα Λιπίδια/Πρωτείνες/Υδατάνθρακες Η μεμβράνη ανήκει σε φυτικό ή σε ζωικό κύτταρο; Φωσφολιπίδια Χοληστερόλη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - «ΠΑΝΕΚΦE»

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - «ΠΑΝΕΚΦE» 1 ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - «ΠΑΝΕΚΦE» Αθήνα, email: panekfe@yahoo.gr www.ekfe.gr Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός για την επιλογή ομάδων μαθητών που θα συμμετάσχουν

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα πριν τις εξετάσεις. Καλό διάβασμα Καλή επιτυχία

Θέματα πριν τις εξετάσεις. Καλό διάβασμα Καλή επιτυχία Θέματα πριν τις εξετάσεις Καλό διάβασμα Καλή επιτυχία 2013-2014 Θέματα πολλαπλής επιλογής Μετουσίωση είναι το φαινόμενο α. κατά το οποίο συνδέονται δύο αμινοξέα για τον σχηματισμό μιας πρωτεΐνης β. κατά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 5 ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΜΕΜΒΡΑΝΩΝ ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 5 ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΜΕΜΒΡΑΝΩΝ ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 5 ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΜΕΜΒΡΑΝΩΝ ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ Λιπιδιακή διπλοστοιβάδα Λιπίδια/Πρωτείνες/Υδατάνθρακες Η μεμβράνη ανήκει σε φυτικό ή σε ζωικό κύτταρο; Φωσφολιπίδια Χοληστερόλη

Διαβάστε περισσότερα

Διαπερατότητα βιολογικών μεμβρανών. Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ.

Διαπερατότητα βιολογικών μεμβρανών. Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ. Διαπερατότητα βιολογικών μεμβρανών Σωτήρης Ζαρογιάννης Επίκ. Καθηγητής Φυσιολογίας Εργαστήριο Φυσιολογίας Τμήμα Ιατρικής Π.Θ. 28 /09/2016 Φυσιολογία Συστημάτων Ακαδημαϊκό Ετος 2016-2017 Κυτταρικές μεμβράνες

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΦΕ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ

ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΦΕ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ 17η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών EUSO 2019 ΤΟΠΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΦΕ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ ΝΕΑΣ ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ - ΟΜΟΝΟΙΑΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΟΝΟΜΑΤΑ ΔΙΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ: 1) 2) 3)

Διαβάστε περισσότερα

Τα µέρη του µικροσκοπίου

Τα µέρη του µικροσκοπίου Ε.Κ.Φ.Ε. Αργολίδας ΤΟ ΟΠΤΙΚΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟ Περιγραφή Χρήση Το µικροσκόπιο είναι µια διάταξη φακών µε την οποία επιτυγχάνεται η µεγέθυνση διαφόρων αντικειµένων. Το οπτικό µικροσκόπιο είναι χρήσιµο όταν εξετάζουµε

Διαβάστε περισσότερα

Η υδατική κατάσταση του φυτικού κυττάρου: σπαργή-πλασμόλυση

Η υδατική κατάσταση του φυτικού κυττάρου: σπαργή-πλασμόλυση ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ, ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ & ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑΣ ΦΥΤΩΝ ΑΣΚΗΣΗ 2 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΦΥΤΩΝ Η υδατική κατάσταση του φυτικού

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ. Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Φυσικών Επιστημών Τοπικός διαγωνισμός στη Βιολογία

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ. Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Φυσικών Επιστημών Τοπικός διαγωνισμός στη Βιολογία ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Φυσικών Επιστημών 2012-13 Τοπικός διαγωνισμός στη Βιολογία 08-12-2012 Σχολείο: Ονόματα των μαθητών της ομάδας: 1) 2) 3) Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

ΓENIKA ΣTOIXEIA. Η φυσιολογία του ανθρώπου μελετά τα χαρακτηριστικά και τους λειτουργικούς μηχανισμούς που κάνουν το ανθρώπινο σώμα ζωντανό οργανισμό.

ΓENIKA ΣTOIXEIA. Η φυσιολογία του ανθρώπου μελετά τα χαρακτηριστικά και τους λειτουργικούς μηχανισμούς που κάνουν το ανθρώπινο σώμα ζωντανό οργανισμό. 1 ΓENIKA ΣTOIXEIA Η φυσιολογία του ανθρώπου μελετά τα χαρακτηριστικά και τους λειτουργικούς μηχανισμούς που κάνουν το ανθρώπινο σώμα ζωντανό οργανισμό. ΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ Η βασική ζώσα μονάδα του σώματος είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Ονοματεπώνυμο μαθητών. «Ο ρόλος του φωτός στη λειτουργία της φωτοσύνθεσης»

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Ονοματεπώνυμο μαθητών. «Ο ρόλος του φωτός στη λειτουργία της φωτοσύνθεσης» ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Ονοματεπώνυμο μαθητών Σχολείο α. β. γ. Στόχοι της δραστηριότητας «Ο ρόλος του φωτός στη λειτουργία της φωτοσύνθεσης» Να επιβεβαιώσουμε το ρόλο του φωτός και της χλωροφύλλης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΠΙΚΟΣ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - EUSO 2016

ΤΟΠΙΚΟΣ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - EUSO 2016 1ο και 2ο ΕΚΦΕ Ηρακλείου ΤΟΠΙΚΟΣ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - EUSO 2016 Σάββατο 5 Δεκεµβρίου 2015 Διαγωνισµός στη Βιολογία (Διάρκεια 1 ώρα) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΩΝ 1)... 2)...

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΣΤΟΜΑΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΣΤΟΜΑΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ ΜΙΝΟΠΕΤΡΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΦΥΣΙΚΟΣ - Ρ/Η ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΕΦΕ 2 ου ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΣΤΟΜΑΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΕUSO 2015 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Τοπικό διαγωνισµό ΕΚΦΕ Σύρου. ιάρκεια εξέταση :1h. Μαθητές/τριες: Σχολείο: Ηµ/νία:

ΕUSO 2015 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Τοπικό διαγωνισµό ΕΚΦΕ Σύρου. ιάρκεια εξέταση :1h. Μαθητές/τριες: Σχολείο: Ηµ/νία: ΕUSO 2015 Τοπικό διαγωνισµό ΕΚΦΕ Σύρου ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ιάρκεια εξέταση :1h Σχολείο: Ηµ/νία: 14 12-2014 Μαθητές/τριες: 1..... 2.... 3.... 1 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1 η :Μικροσκοπική παρατήρηση κυττάρων

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ. Γεωργάτου Μάνια Σχολική Σύμβουλος ΠΕ04

ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ. Γεωργάτου Μάνια Σχολική Σύμβουλος ΠΕ04 ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ Γεωργάτου Μάνια Σχολική Σύμβουλος ΠΕ04 Πόσο μικρά είναι τα «μικρά πράγματα»; Πώς μπορούμε να "δούμε" τα μικρά πράγματα; Μεγεθυντικός φακός Μικροσκόπιο Μεγέθυνση: ονομάζεται η τάξη μεγέθους

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - «ΠΑΝΕΚΦE» 1ο και 2ο ΕΚΦΕ Ηρακλείου

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - «ΠΑΝΕΚΦE» 1ο και 2ο ΕΚΦΕ Ηρακλείου ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - «ΠΑΝΕΚΦE» 1ο και 2ο ΕΚΦΕ Ηρακλείου ΤΟΠΙΚΟΣ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ EUSO 2013 ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ 08 Δεκεμβρίου 2012 (Διάρκεια εξέτασης

Διαβάστε περισσότερα