ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ. Γεωργάτου Μάνια Σχολική Σύμβουλος ΠΕ04

Transcript

1 ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ Γεωργάτου Μάνια Σχολική Σύμβουλος ΠΕ04

2 Πόσο μικρά είναι τα «μικρά πράγματα»; Πώς μπορούμε να "δούμε" τα μικρά πράγματα; Μεγεθυντικός φακός Μικροσκόπιο Μεγέθυνση: ονομάζεται η τάξη μεγέθους με την οποία η παρατηρούμενη εικόνα μεγεθύνεται, καθώς το φως περνά από τον φακό. Πχ: 4Χ, 10Χ, 100Χ

3 Το μικροσκόπιο Το πρώτο μικροσκόπιο κατασκευάστηκε στην Αγγλία το τέλος του 16 ου αιώνα. Αρχικά αποτελείτο από έναν σωλήνα που είχε ένα φακό στο ένα άκρο και στο άλλο ένα δίσκο για το αντικείμενο Η μεγέθυνση ήταν μικρότερη του δέκα. Το προσφιλές αντικείμενο παρατήρησης ήταν οι ψύλλοι Γι αυτό τα αποκαλούσαν «τα γυαλιά των ψύλλων»

4 Ο Zaccharias Janssen. και ο γιός του Han το 1597 ανακάλυψαν έναν ιδιαίτερο συνδυασμό δύο φακών. Ο ένας ήταν στο ένα άκρο του σωλήνα προσοφθάλμιος και οάλλοςκοντάστοαντικείμενο αντικειμενικός. Αυτή η διάταξη μεγέθυνε κατά πολύ το αντικείμενο. Το σύνθετο μικροσκόπιο θεωρείται ότι κατασκευάστηκε από μια τυχαία αλλαγή των φακών στο τηλεσκόπιο

5 ΟΓαλιλαίος Το 1609 ογαλιλαίος κατασκευάζει σύνθετο μικροσκόπιο με έναν κυρτό και έναν κοίλο φακό.

6 !7 ος αιώνας: Οι πρώτες μικροσκοπικές παρατηρήσεις 1630: Τα πρώτα σχέδια από μικροσκοπικές παρατηρήσεις: Οι μέλισσες του Francesco Stelluti Γεωργάτου Μ.

7 Ο Anthony van Leeuwenhoek Χρησιμοποιεί μικροσκόπιο με έναν φακό τον οποίο όμως βελτιώνει και επιτυγχάνει μεγαλύτερες μεγεθύνσεις Η «ηρωική» εποχή του μικροσκοπίου......εκτελούνται χιλιάδες επιτυχείς μικροσκοπήσεις. Γεωργάτου Μ. Αντίγραφο του μικροσκοπίου του Leeuwenhoek

8 Αποκαλύπτεται ότι υπάρχουν μικροσκοπικά επίπεδα ζωής

9 Ο Leeuwenhoek παρατηρεί για πρώτη φορά στο μικροσκόπιο σπερματοζωάρια αιμοσφαίρια μικροοργανισμούς όπως τροχόζωα φύκη βακτήρια Γεωργάτου Μ.

10

11

12 1665: Robert Hooke

13 Robert Hooke

14 Ο Robert Hooke Στο βιβλίο του Μικρογραφία ( χρησιμοποιεί τη λέξη cell κύτταρο γιαναπεριγράψει βιολογικές δομές που παρατηρούσε στο κομμάτι ενός φελλού. Η έννοια όμως «κύτταρο» έχει για τον Hooke διαφορετική σημασία. Θεωρούνται ως μικροί αγωγοί μεταφοράς των υγρών των φυτών και όχι ως η θεμελιώδης μονάδα της ζωής. Η αντίληψη αυτή διατηρήθηκε Γεωργάτου Μ. μέχρι τον 19ο αιώνα.

15 ΜΑΡΤΣΕΛΛΟ ΜΑΛΠΙΓΓΙ Η χρήση του μικροσκοπίου σε ιστολογικές παρατηρήσεις..αποκάλυπτε όλο και πιο λεπτές κατασκευές στο επίπεδο των οποίων εκτυλίσσονταν διάφορες λειτουργίες Πχ Μαλπιγγιανά σωμάτια στα νεφρά του ανθρώπου

16 Η εξέλιξη του μικροσκοπίου Μέχρι τα μέσα του 19 ου αιώνα το μικροσκόπιο κατασκευάζεται χειροτεχνικά. Η ανάπτυξη ειδικών τεχνικών και η επίλυση προβλημάτων των φακών επέτρεψε τη κατασκευή ισχυρώνοπτικώνμικροσκοπίωνσε ευρεία κλίμακα microscopes.html

17 Η ανάπτυξη της Βιολογίας είναι άμεσα συνδεδεμένη με την εξέλιξη του μικροσκοπίου

18 ΤΥΠΟΙ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΩΝ Α) οπτικό μικροσκόπιο

19 ΤΥΠΟΙ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΩΝ Α) οπτικό μικροσκόπιο Διάφοροι Τύποι Φωτεινού Πεδίου Σκοτεινού Πεδίου Πολώσεως Αντίθεσης Φάσεως Αντίθεσης διαφορικής συμβολής Τα βιολογικά δείγματα (κύτταρα βακτήρια ζύμες ιστοί) και τα συστατικά τους είναι σχεδόν διαφανή. Για την παρατήρησή τους πρέπει να δημιουργήσουμε κατάλληλες συνθήκες αντίθεσης. Φθορισμού

20 Από μικροσκόπιο αντίθεσης φάσεως Από μικροσκόπιο Φθορισμού

21 ΤΥΠΟΙ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΩΝ Β) Ηλεκτρονικό μικροσκόπιο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο διέλευσης ηλεκτρονικό μικροσκόπιο σάρωσης Ιός της γρίπης

22 Στο οπτικό μικροσκόπιο Ηδυνατότητα διάκρισης των διαφόρων τμημάτων ενός κυττάρου οφείλεται στο ότι.τα διάφορα συστατικά του κυττάρου απορροφούν ήδιαθλούντοφωςσε διαφορετικό βαθμό. Για παράδειγμα, οι μεμβράνες του κυττάρου εμφανίζουν σκούρο χρώμα σε αντίθεση με το σχεδόν διαφανές κυτταρόπλασμα.

23 Χρησιμοποιούνται για να βελτιωθεί η εικόνα του παρασκευάσματος στο οπτικό μικροσκόπιο. Είναι κατά κύριο λόγο, οργανικές ενώσεις, οι οποίες συνδέονται εκλεκτικάμετα διάφορα συστατικά ή οργανίδια του κυττάρου.

24 χρωστικές Το 1882 ο Koch χρησιμοποίησε χρωστικές ανιλίνης γιαναχρωματίσει μικροοργανισμούς και αναγνώρισε τα βακτήρια της φυματίωσης και της χολέρας.

25 Με χρήση χρωστικής Lugol

26 υλικά, εργαλεία και όργανα μικροσκοπίας 1. Οπτικό μικροσκόπιο 2.Αντικειμενοφόρες πλάκες 3. Καλυπτρίδες 4. Κεδρέλαιο 5. Σταγονόμετρο (ή υδροβολέας) 6. Νυστέρι (ξυραφάκι) 7. Ανατομικές βελόνες (τουλάχιστον δύο) 8. Ψαλίδι με λεπτά άκρα 9. Ανατομική λαβίδα με λεπτά άκρα 10. Διηθητικό χαρτί.

27 οπτικό μικροσκόπιο φωτεινού πεδίου

28 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟΥ Προσοφθάλμιο σύστημα (10Χ): μεγέθυνση του ειδώλου του αντικειμένου. Αντικειμενικοί φακοί (4Χ, 10Χ, 40Χ, 100Χ): Μεγεθύνουν και αναλύουν το είδωλο του αντικειμένου. Είναι προσαρμοσμένοι σε περιστρεφόμενη βάση, ώστε να αλλάζουν εύκολα.

29 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟΥ Τράπεζα εργασίας: Τοποθέτηση παρασκευάσματος. Περιλαμβάνει Βραχίονες για στήριξη αντικειμενοφόρου Κοχλίες για μετακίνηση αντικειμενοφόρου

30 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟΥ Δύο κοχλίες εστίασης ο μακρομετρικός για την ανεύρεση του αντικειμένου ο μικρομετρικός για την βελτίωση της εικόνας.

31 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟΥ Σύστημα φωτισμού του αντικειμένου Περιλαμβάνει: Λυχνία αλογόνου (6V, 20W), Συγκεντρωτικό σύστημα φακών που εστιάζει το φως στο παρασκεύασμα, Υποδοχή για φίλτρα και διάφραγμα που ρυθμίζει το εύρος της φωτεινής δέσμης.

32

33 Βήμα 1: Με τον κοχλία αδρής κίνησης κατεβάζουμε την τράπεζα όσο πιο χαμηλά επιτρέπεται (για λόγους προστασίας των φακών) Βήμα 2: Ανοίγουμε το φωτισμό του μικροσκοπίου. Βήμα 3: Γυρίζουμε το περιστρεφόμενο σύστημα φακώνστονκόκκινοαντικειμενικό φακό(4χ), που μας δίνει τη μικρότερη μεγέθυνση (10Χ4 =40 φορές) Βήμα 4: Τοποθετούμε το παρασκεύασμα στην τράπεζα του μικροσκοπίου και το ασφαλίζουμεμετιςδέστρες

34 Βήμα 5: Με τη βοήθεια των ειδικών κοχλιών μετακινούμε τη τράπεζα μπρος πίσω και δεξιά αριστερά για να φέρουμε το παρασκεύασμα στο κέντρο του φωτισμένου οπτικού πεδίου Βήμα 6: Γυρίζουμε το κοχλία αδρής εστίασης και ανεβάζουμε τη τράπεζα μέχρι να εστιάσουμε το παρασκεύασμα

35 Βήμα 7: Ρυθμίζουμε το φωτισμό με τη βοήθεια του ροοστάτη και το διάφραγμα (με τη βοήθεια του περιστρεφόμενου δίσκου που βρίσκεται κάτω από την τράπεζα). Η ρύθμιση του διαφράγματος είναι πολύ σημαντική κυρίως όταν πρόκειται να φωτογραφίσουμε το παρασκεύασμα.σε μεγαλύτερες μεγεθύνσεις χρειάζεται εντονότεροςφωτισμόςκαιμικρότεροδιάφραγμα

36 Βήμα 8: Διορθώνουμε την εστίαση με τη βοήθεια του κοχλία μικρομετρικής εστίασης. Βήμα 9: Παρατηρούμε το παρασκεύασμα (διορθώνοντας την εστίαση με το αριστερό χέρι και κινώντας την τράπεζα με το δεξί) Βήμα 10: Γυρίζουμε το περιστρεφόμενο σύστημα στον κίτρινο φακό (10Χ), δηλ. στην αμέσως μεγαλύτερη μεγέθυνση (10Χ10 = 100 φορές). Βήμα 11: Εστιάζουμε ξανά μόνο με τη βοήθεια του μικρομετρικού κοχλία. (δεν πειράζουμε τον μακρομετρικό)

37 Βήμα 12: Παρατηρούμε στη νέα μεγέθυνση Βήμα 13: Επαναλαμβάνουμε τα βήματα 9-11 για τον μπλε φακό (40Χ) που μας εξασφαλίζει μεγέθυνση 10X40 = 400 φορές Τέλος Επαναφέρουμε τον κόκκινο φακό Κατεβάζουμε την τράπεζα με τη βοήθεια του μακροκοχλία Απομακρύνουμε το παρασκεύασμα. Κλείνουμετοφωτισμό

38 Αν το παρασκεύασμα έχει φυσαλίδες.ρίχνουμε (με το σταγονόμετρο) μια δυο σταγόνες νερού στη μια άκρη της καλυπτρίδας απορροφούμε με χαρτί το νερό από την απέναντι πλευρά. Έτσι παρασύρονται οι φυσαλίδες. Σκουπίζουμε το υπόλοιπο νερό.

39 ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ Παρατηρώ Διακρίνω Αναγνωρίζω Συγκρίνω ΣΧΕΔΙΑΖΩ Σημειώνω με βέλη δομές που αναγνωρίζω Σημειώνω την Τελική Μεγέθυνση παρασκευάσματος Τελική Μεγέθυνση= μεγέθυνση προσοφθάλμιου Χ μεγέθυνση αντικειμενικού : 10Χ4, 10Χ10, 10Χ40