ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ SUMAQ ΒΙΩΣΙΜΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ (SUSTAINABLE MANAGEMENT OF AIR QUALITY)

Transcript

1 Κέντρο Διεπιστημονικής Ερευνας και Καινοτομίας ΑΠΘ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ SUMAQ ΒΙΩΣΙΜΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ (SUSTAINABLE MANAGEMENT OF AIR QUALITY) Συντονιστής: Καθ. Νικόλαος Μουσιόπουλος

2 Ομάδα SUMAQ Κοινοπραξία ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΠΘ Τρία πανεπιστημιακά εργαστήρια και μία κλινική του ΑΠΘ 7 μέλη ΔΕΠ 6 συνεργάτες- ερευνητές

3 Ομάδα SUMAQ Αντικείμενο Ολοκληρωμένη αποτίμηση των επιπτώσεων της ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε αστικές περιοχές Ποσοτική και ποιοτική εκτίμηση εκπομπών Αριθμητική προσομοίωση διασποράς ρύπων σε διάφορες χωροχρονικές κλίμακες Χημικός χαρακτηρισμός, ποσοτική ανάλυση και προσδιορισμός συνεισφοράς πηγών Ποσοτικοποίηση επιπτώσεων ρύπανσης σε νοσηρότητα και θνησιμότητα Επιδημιολογική αποτίμηση Επιχειρησιακή υποστήριξη αρχών αρμοδίων για τη διαχείριση του ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος και την ενημέρωση των πολιτών

4 Ομάδα SUMAQ Στόχευση Το έργο της Ομάδας στοχεύει στη χρηματοδοτούμενη έρευνα στους τομείς της ολοκληρωμένης αποτίμησης και των επιδράσεων της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία o Εθνικά Περιφερειακά προγράμματα Interreg MED Balkan MED o Προσκλήσεις Horizon 2020 Ποιότητα Αέρα (AQ) Κλιματική Αλλαγή (CC) Αλληλεπιδράσεις AQ CC, επιπτώσεις στην υγεία Marie Sklodowska-Curie actions o Παροχή υπηρεσιών προς αρμόδιες ρυθμιστικές και διαχειριστικές αρχές o Υποστήριξη τεχνολογικών φορέων / Δημόσιο, startups, SMEs o Φορείς που σχετίζονται με την περιβαλλοντική αδειοδότηση

5 Συνεισφορά στις συγκεντρώσεις ρύπων από διαφορετικές χωρικές κλίμακες Συγκέντρωση (μg/m 3 ) Δίπλα σε δρόμους και τοπικές πηγές Αστικό υπόβαθρο, πηγές μέσα στην πόλη Σημεία αιχμής Αστικό υπόβαθρο Περιφερειακό υπόβαθρο, πηγές εκτός πόλης (εθνικές, διεθνείς) Περιφερειακό υπόβαθρο Το άθροισμα της συνεισφοράς του αστικού υποβάθρου και των σημείων αιχμής μπορεί, όπως στο παράδειγμα των ΑΣ 2.5 και των NO x, να υπερβεί το 75% των παρατηρούμενων συγκεντρώσεων. D. van den Hout,

6 Ποσοτικοποίηση Επιπτώσεων στην Υγεία (Δείκτες) Οι επιπτώσεις υγείας που σχετίζονται με την ατμοσφαιρική ρύπανση μπορούν να εκφραστούν σαν μεταβολές στη νοσηρότητα (morbidity) και θνησιμότητα (mortality) Συνήθεις δείκτες επιπτώσεων είναι ο αριθμός θανάτων, τα χαμένα έτη ζωής (YLL), τα έτη ζωής σταθμισμένα για αναπηρία (DALY), ο αριθμός επισκέψεων (σε νοσοκομεία/μονάδες υγείας) καθώς και οι μεταβολές δεικτών προσδόκιμου ζωής, για την αποτίμηση σεναρίων παρέμβασης. Ο δείκτης DALY αποτιμά επιδημιολογικά την επίπτωση στην υγεία συνδυάζοντας αθροιστικά δύο δείκτες: τον YLL (δείκτη θνησιμότητας) and τον YLD (δείκτη νοσηρότητας). Ο YLL είναι ένας δείκτης που αντιπροσωπεύει την απώλεια σε έτη ζωής λόγω πρώιμης θνησιμότητας Ο δείκτης YLD αντιπροσωπεύει τα έτη ζωής με αναπηρία ή νόσο

7 Αποτελεσματικότητα μέτρων μείωσης των εκπομπών Τα 10 πιο αποδοτικά μέτρα για την αντιμετώπιση επιδράσεων στην υγεία εξαιτίας της ατμ. ρύπανσης Εισαγωγή οχημάτων Euro 7 Οριο 80 km/h σε επαρχιακό δίκτυο Ηλεκτροδότηση πλοίων από ξηρά Βελτιωμένα λάστιχα/φρένα Πιο αυστηρά όρια για πλοία Αύξηση φόρου καυσίμων Αύξηση χρήσης ποδηλάτου Οριο 110 km/h σε αυτο/δρόμους Αστικά διόδια Ζώνες χαμηλών εκπομπών 103 έτη ζωής σταθµισµένα για αναπηρία (DALY) TRANSPHORM, UI: Αστική προσαύξηση

8 RESPOZE- children: Επιδράσεις στο αναπνευστικό σύστημα των παιδιών από την έκθεση στο όζον Μελέτη πάνελ διάρκειας 36 μηνών σε 200 μαθητές δημόσιων δημοτικών σχολείων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, για τον προσδιορισμό των επιπτώσεων της βραχυχρόνιας και μεσο- μακροχρόνιας έκθεσης σε πιθανές οξείες και χρόνιες εκβάσεις που σχετίζονται με την αναπνευστική λειτουργία. Συντονισμός: Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ιατρική Σχολή (επιδημιολογία / πνευμονολογία) Συμμετοχή: Α.Π.Θ., Ιατρική Σχολή (πνευμονολογία) & ΕΜΘΠΜ Δράση «ΑΡΙΣΤΕΙΑ», χρηματοδοτήθηκε από τη Γενική Γραμματεία Ερευνας και Τεχνολογίας του Υπουργείου Παιδείας (μέσω των ΕΣΠΑ)

9 Καύσεις βιομάζας σε οικιακές εγκαταστάσεις θέρμανσης στην περιοχή Θεσσαλονίκης Μια από τις συνέπειες της κρίσης είναι η αύξηση των καύσεων ξύλου σε συστήματα θέρμανσης παλιού τύπου (σόμπες, τζάκια). Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την επιβάρυνση του αέρα κατά τη χειμερινή περίοδο. Η σχετική μελέτη περιέλαβε: 1. Δειγματοληψία και ανάλυση PM κατά τις χειμερινές περιόδους. 2. Συνεχείς μετρήσεις επιπέδων PM 2.5 και PM 1.0 σε περιοχές κατοικίας. 3. Αριθμητικές προσομοιώσεις ποιότητας αέρα με τη βοήθεια μοντέλων διασποράς, για σενάρια υποκατάστασης καυσίμων θέρμανσης. Saffari, A., Daher, N., Samara, C., Voutsa, D., Kouras, A., Manoli, E., Karagkiozidou, O., Vlachokostas, C., Moussiopoulos, N., Shafer, M.M. and Schauer, J.J., Increased biomass burning due to the economic crisis in Greece and its adverse impact on wintertime air quality in Thessaloniki. Environmental science & technology, 47(23), pp

10 Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας Αέρα για την Ευρύτερη Περιοχή της Θεσσαλονίκης Αναπτύχθηκε για λογαριασμό του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Θεσσαλονίκης και βρίσκεται σε επιχειρησιακή λειτουργία στο ΚΕΔΕΚ- ΑΠΘ. Βασικές Λειτουργίες: Εκτίμηση σε πραγματικό χρόνο. Πρόβλεψη 24ώρου. Διεξαγωγή σεναρίων. Τόσο η παρουσίαση των επιχειρησιακών εκτιμήσεων όσο και η διαχείριση του συστήματος πραγματοποιούνται μέσω διαδικτυακής διεπαφής χρήστη.

11 Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας Αέρα για την Ευρύτερη Περιοχή της Θεσσαλονίκης Επιχειρησιακή Εκτίμηση Στο πεδίο της εκτίμησης σε πραγματικό χρόνο παρέχονται χάρτες μέσων ωριαίων τιμών για: Την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και σε μεγαλύτερη χωρική ανάλυση για την Ευρύτερη Περιοχή της Θεσσαλονίκης. Τους κύριους ρύπους (ΡΜ 10, ΡΜ 2.5, ΝΟ 2, Ο 3 και βενζόλιο). Μετεωρολογικά πεδία (ανέμου, θερμοκρασίας, υγρασίας) για τους εξουσιοδοτημένους χρήστες.

12 Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας Αέρα για την Ευρύτερη Περιοχή της Θεσσαλονίκης Αξιολόγηση ΝΟ 2 Κορδελιό ΝΟ 2 Σίνδος Μέσα 24ωρα προφίλ συγκεντρώσεων. Περίοδος εφαρμογής: 2014 Ο Πανόραμα 3 Ο 3 Αγ. Σοφίας

13 Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας Αέρα για την Κύπρο Αξιολόγηση ΝΟ 2 ΝΟ 2 Λάρνακα Λευκωσία Μέσα 24ωρα προφίλ συγκεντρώσεων. Περίοδος εφαρμογής: ΡΜ 10 Απρίλιος Μάιος 2015 Πάφος ΡΜ 10 Λεμεσός

14 Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας Αέρα για την Ευρύτερη Περιοχή της Θεσσαλονίκης Διεξαγωγή Σεναρίων Δυνατότητα διεξαγωγής στοχευμένων σεναρίων ποιότητας αέρα βασισμένων σε σενάρια εκπομπών που δημιουργήθηκαν μέσω της χρήσης κατάλληλου λογισμικού υπολογισμού των εκπομπών Η περιοχή υπολογισμού των σεναρίων επιλέγεται από το χρήστη μέσω μιας γραφικής διεπιφάνειας. Τα αποτελέσματα των υπολογισμών γίνονται διαθέσιμα υπό μορφή χαρτών, χρονοσειρών και διαφόρων στατιστικών δεικτών. Δυνατότητα εμφάνισης χρονοσειρών και στατιστικών δεικτών σε επιλεγ- μένα από το χρήστη σημεία

15 Ευχαριστώ για την προσοχή σας!