Η συμβολή της γενίκευσης στην ανάπτυξη και τη λειτουργία μιας Υποδομής Γεωχωρικών Δεδομένων. Η περίπτωση της οδηγίας INSPIRE

Transcript

1 ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΛΑΔΑΣ Χαρτογραφία &Χωρική Πληροφορία στην Τοπική Αυτοδιοίκηση (Πρακτικά 12ου Εθνικού Συνεδρίου Χαρτογραφίας Κοζάνη, 10-12Οκτωβρίου 2012) Η συμβολή της γενίκευσης στην ανάπτυξη και τη λειτουργία μιας Υποδομής Γεωχωρικών Δεδομένων Η περίπτωση της οδηγίας INSPIRE Ανδριανή ΣΚΟΠΕΛΙΤΗ Δρ. Μηχανικός Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχ-κος Ε.Μ.Π. Εργαστήριο Χαρτογραφίας, Ε.Μ.Π. Ηρώων Πολυτεχνείου 9, Ζωγράφος , Τηλ , Λέξεις κλειδιά: γενίκευση, Υποδομή Γεωχωρικών Δεδομένων (ΥΓΕΔ), INSPIRE, ESDIN Περίληψη Η γενίκευση εμφανίζεται σε όλα τα στάδια ανάπτυξης και λειτουργίας κάθε Υποδομής Γεωχωρικών Δεδομένων (ΥΓΕΔ). Κατά τη δημιουργία μιας ΥΓΕΔ, γεωχωρικά δεδομένα από διαφορετικές πηγές μετασχηματίζονται ώστε το περιεχόμενο τους να εναρμονιστεί και προσαρμοστεί στις προδιαγραφές της ΥΓΕΔ. Ο μετασχηματισμός του περιεχομένου περιλαμβάνει τον μετασχηματισμό του σχήματος και την γενίκευση. Σε δεύτερο στάδιο κατά τη λειτουργία της ΥΓΕΔ είναι υπαρκτή η ανάγκη δημιουργίας παράγωγων δεδομένων πολλαπλών κλιμάκων, που θα χρησιμοποιηθούν σε διαφορετικές εφαρμογές. Στην περίπτωση αυτή, η εφαρμογή της γενίκευσης καλείται να λύσει το πρόβλημα της αλλαγής του βαθμού λεπτομέρειας. Τέλος, συχνά τα δεδομένα μιας ΥΓΕΔ απεικονίζονται στην υπηρεσία οπτικοποίησης αλλά και σε χάρτες, ενώ στους στόχους της ΥΓΕΔ δεν συμπεριλαμβάνεται πάντα η χαρτογραφική απόδοση. Επομένως για να τύχουν τα δεδομένα μιας ορθής χαρτογραφικής αξιοποίησης θα πρέπει να εφαρμοστεί ανάμεσα σε άλλους χαρτογραφικούς μετασχηματισμούς και η χαρτογραφική γενίκευση. Για την καλύτερη κατανόηση της συμβολής της γενίκευσης στην ανάπτυξη και τη λειτουργία μιας ΥΓΕΔ, θα παρουσιαστεί η ρόλος της γενίκευσης στο πλαίσιο εφαρμογής της οδηγίας INSPIRΕ. Abstract Generalization occurs in all stages of development and operation of a SDI (Spatial Data Infrastructure). During the creation of a SDI, implementation of generalization is necessary to achieve harmonization of geospatial data in accordance with the specifications. The harmonization of data must be achieved with the adoption of a common schema and a common level of detail. Spatial data at different scales that are needed for a number of applications are derived from a SDI. In this case, application of the generalization is required to solve the problem of scale change. SDI data are portrayed on view services and maps, while mapping application are not always included in the SDI objectives. Therefore, SDI data need to be transformed to cartographic representations based on a number of

2 cartographic transformations including cartographic generalisation. For a better understanding of the contribution of generalization in the life cycle of a SDI, the use of generalization in the application of the INSPIRE Directive will be presented. 1. Εισαγωγή Η διάδοση του διαδικτύου και της χρήσης των Η/Υ δημιούργησε μια τελείως διαφορετική προοπτική, προωθώντας τη διάχυση γεωχωρικών δεδομένων σε διαφορετικές επιστημονικές κοινότητας και εφαρμογές. Το πλαίσιο για τη διάχυση των γεωχωρικών δεδομένων είναι η Υποδομή Γεωχωρικών Δεδομένων (ΥΓΕΔ Spatial Data Infrastructure (SDI)), που μπορεί να θεωρηθεί ως η επέκταση ενός Συστήματος Γεωγραφικών Πληροφοριών, όπου δεδομένα που έχουν συλλεχθεί από διάφορους οργανισμούς μπορούν να αναζητηθούν, να ανακτηθούν και να χρησιμοποιηθούν σύμφωνα με συγκεκριμένες πολιτικές πρόσβασης (Craglia 2010). Μια ΥΓΕΔ φιλοξενεί τα γεωχωρικά δεδομένα και την τεκμηρίωση (μεταδεδομένα) τους και προσφέρει τα μέσα για τη πρόσβαση, την αναζήτηση, την οπτικοποίηση και την αξιολόγηση τους (π.χ. κατάλογοι και διαδικτυακοί χάρτες). Πέρα από αυτό υπάρχουν πρόσθετες υπηρεσίες και λογισμικό που υποστηρίζουν εφαρμογές των δεδομένων. Ο όρος ΥΓΕΔ χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1991 από τον John McLaughlin και έκτοτε εξελίχθηκε χάρη στην πρόοδο της τεχνολογίας και της πληροφορικής καθώς και στις αλλαγές στη διακυβέρνηση των ΥΓΕΔ (Masser 2009). Για να είναι μια ΥΓΕΔ λειτουργική, πρέπει να έχουν εξασφαλιστεί συμφωνίες μεταξύ οργανισμών για τη διοίκηση της σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο (Nebert 2004). Μια ΥΓΕΔ συμπεριλαμβάνει πολιτικές, νομικές και διοικητικές συμφωνίες, τεχνολογίες και δεδομένα που επιτρέπουν τη διάχυση και την αποτελεσματική χρήση των γεωχωρικών δεδομένων (Craglia et al. 2003). Ο ορισμός αυτός θέτει τη βασικότερη συνιστώσα μιας ΥΓΕΔ που είναι η αποτελεσματική χρήση και η οποία εισάγει την προϋπόθεση της διαλειτουργικότητας. Μια ΥΓΕΔ μπορεί να δημιουργηθεί σε συνολικό, εθνικό, τοπικό, υπερεθνικό επίπεδο. Στην ιδανική περίπτωση αυτά τα επίπεδα συνδέονται, συνδυάζοντας τα τμήματα κάθε ενός. Η εγκαθίδρυση ενός ΥΓΕΔ απαιτεί τη συνεργασία πολλών πλευρών. Αυτή η συνεργασία μπορεί να γίνει σε εθελοντική βάση ή να βασίζεται σε ειδικές συμφωνίες και νομοθεσία. Σύμφωνα με τον Longley at al. (2011) στη βιβλιογραφία περιγράφονται πάνω από 150 ΥΓΕΔ, όπως για παράδειγμα το GSDI (Global Spatial Data Association), GEOSS (Global Earth Observation System of Systems), UK Location Strategy, INSPIRE (Infrastructure for Spatial Information in Europe) κ.α Η οδηγία INSPIRE και το πρόγραμμα ESDIN Η φιλοδοξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να δημιουργήσει μια Ευρωπαϊκή ΥΓΕΔ χρησιμοποιώντας την εθνική ΥΓΕΔ κάθε κράτους μέλους, οδήγησε στη οδηγία INSPIRE και βρίσκεται υπό εξέλιξη. Η οδηγία INSPIRE του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου περιγράφει μια υποδομή για τα γεωχωρικά δεδομένα στην Ευρώπη που υποστηρίζει την περιβαλλοντική πολιτική και άλλες δραστηριότητες που έχουν επίδραση στο περιβάλλον. Η Οδηγία δεν απαιτεί τη συλλογή νέων δεδομένων και δεν υποχρεώνει τους παραγωγούς γεωχωρικών δεδομένων π.χ. τους Εθνικούς Χαρτογραφικούς Οργανισμούς να

3 τροποποιήσουν τις διαδικασίες που ήδη χρησιμοποιούν. Με την εξασφάλιση της διαλειτουργικότητας, τα δεδομένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ανεξάρτητα από τον αν έχουν μετασχηματισθεί μόνιμα ή προσωρινά μέσω μιας διαδικτυακής υπηρεσίας. Η εμπειρία από την εφαρμογή της είναι σημαντική, δεδομένου της ευρείας περιοχής που καλύπτει και των αποτελεσμάτων που θα φέρει. Πέρα από το ότι καλύπτει ένα ασυνήθιστα μεγάλο αριθμό από θεματικά επίπεδα και εμπλέκει τη συμμετοχή εκατοντάδων οργανισμών της Ευρωπαϊκής ένωσης, αποτελεί νόμο των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για την καλύτερη κατανόηση της συμβολής της γενίκευσης στην ανάπτυξη και τη λειτουργία μιας Υποδομής Γεωχωρικών Δεδομένων (ΥΓΕΔ), θα παρουσιαστεί η χρήση της γενίκευσης στο πλαίσιο εφαρμογής της οδηγίας INSPIRΕ από το πρόγραμμα ESDIN. Το πρόγραμμα ESDIN (European Spatial Data Infrastructure with a Best Practice Network) ( είναι ένα πρόγραμμα της EuroGeographics. Η EuroGeographics είναι μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που εκπροσωπεί τους Ευρωπαϊκούς Εθνικούς Χαρτογραφικούς Οργανισμούς και Οργανισμούς Κτηματολογίου. Οι οργανισμοί αυτοί συμβάλουν στη δημιουργία μιας σειρά από γεωχωρικά δεδομένα πανευρωπαϊκής κάλυψης: EuroBoundaryMap (EBM ) κλίμακα 1: διοικητικές περιοχές, EuroRegionalMap (ERM) κλίμακα 1: τοπογραφικά δεδομένα και EuroGlobalMap (EGM) - κλίμακα 1: τοπογραφικά δεδομένα, που διαχειρίζεται η EuroGeographics. Στόχος του ESDIN ήταν να βοηθήσει τους Εθνικούς Χαρτογραφικούς Οργανισμούς να προετοιμάσουν τα δεδομένα τους για τα θεματικά επίπεδα του Παραρτήματος Ι (Annex I) της οδηγίας INSPIRE και να εξοικειωθούν με την οδηγία. Στο πρόγραμμα, που ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2011, συμμετείχαν Εθνικοί Χαρτογραφικοί Οργανισμοί από 11 διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες. 2. Δημιουργία της ΥΓΕΔ και μετασχηματισμός περιεχομένου Κατά τη δημιουργία μιας ΥΓΕΔ, γεωχωρικά δεδομένα από διαφορετικές πηγές μετασχηματίζονται ώστε το περιεχόμενο τους να προσαρμοστεί στις προδιαγραφές. Ο μετασχηματισμός αυτός είναι απαραίτητος ώστε να επιτευχθεί η εναρμόνισης τους. Ο μετασχηματισμός του περιεχομένου σκοπεύει να διατηρήσει όσο το δυνατό σε μεγαλύτερο βαθμό τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά των δεδομένων. Όμως λόγω του χωρικού χαρακτήρα των δεδομένων, συχνά είναι αναγκαίες και αλλαγές στη γεωμετρία τους. Επομένως ο μετασχηματισμός του περιεχομένου περιλαμβάνει την εφαρμογή του μετασχηματισμό του σχήματος (Lehto 2007) και της γενίκευσης (Mackaness et al. 2007). Οι διαδικασίες του μετασχηματισμού του σχήματος διαχειρίζονται τα θεματικά χαρακτηριστικά των δεδομένων, ενώ η γενίκευση διαχειρίζεται τις χωρικές ιδιότητες π.χ. ο μετασχηματισμός του οδικού δικτύου που έχει καταγραφεί με πολυγωνική γεωμετρία σε γραμμική προκειμένου να ενταχθεί σε ένα ΥΓΕΔ. Ο μετασχηματισμός του σχήματος προέρχεται από τις γενικές διαδικασίες διαχείρισης των βάσεων δεδομένων π.χ. αλλαγή του ονόματος μιας ιδιότητας, ενώ η γενίκευση είναι ένα κλασσικό χαρτογραφικό θέμα. Ο μετασχηματισμός σχήματος αναφέρεται στη διαδικασία μετασχηματισμού των γεωχωρικών δεδομένων από ένα σχήμα σε ένα άλλο. Η πιο τυπική εφαρμογή αυτού του μετασχηματισμού είναι αυτός των χωρικών δεδομένων που ακολουθούν ένα συγκεκριμένο σχήμα π.χ. αυτό μιας εθνικής ΥΓΕΠ σε μια ΥΓΕΠ με διαφορετικό σχήμα που καλύπτει μια

4 ευρύτερη γεωγραφική περιοχή π.χ. βαλκανικές χώρες ή πανευρωπαϊκό επίπεδο. Ο μετασχηματισμός σχήματος επιδρά στα δεδομένα αλλά δεν αλλάζει το βαθμό της λεπτομέρειας της γεωμετρίας. Συνδέεται με το πλαίσιο αξιοποίησης των δεδομένων και περιλαμβάνει αλλαγές, όπως το σύστημα αναφοράς, το όνομα συγκεκριμένων θεματικών ιδιοτήτων κ.α., ώστε να ικανοποιεί τις απαιτήσεις του νέου μοντέλου. Η μετατροπή του σχήματος χωρίζεται σε δύο κύριες φάσεις: ορισμός του μετασχηματισμού και εφαρμογή του. Η γενίκευση μπορεί να ορισθεί ως ο μετασχηματισμός των χωρικών δεδομένων από ένα μοντέλο της πραγματικότητας σε ένα νέο μοντέλο με διαφορετικό βαθμό λεπτομέρειας ή κλίμακα (Weibel & Dutton, 1999). Η έννοια του «βαθμού της λεπτομέρειας» συνδέεται με την ανάλυση των δεδομένων. Από χαρτογραφική άποψη, ο βαθμός λεπτομέρειας είναι ομόλογος με την κλίμακα. Η εναρμόνιση των δεδομένων σε επίπεδο ανάλυσης καθορίζει το εύρος των κλιμάκων για τις οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Συχνά ο μετασχηματισμός του σχήματος και η γενίκευση επικαλύπτονται. Αυτό γίνεται φανερό εάν συγκρίνουμε τους τελεστές γενίκευσης (Foerster et al. 2007) και τους τελεστές μετασχηματισμού του σχήματος (Lehto 2007). Ορισμένοι χρησιμοποιούν τον ίδιο όρο αλλά εφαρμόζονται σε διαφορετικά χαρακτηριστικά των δεδομένων. Για παράδειγμα ο τελεστές «συγχώνευση», κατά το μετασχηματισμό σχήματος ενοποιεί ορισμένες θεματικές ιδιότητες των οντοτήτων, ενώ στη χαρτογραφική γενίκευση ενώνει τις γεωμετρίες διαφόρων ομοειδών οντοτήτων ενός θεματικού επιπέδου σε μία Εικόνα 1 Η γενίκευση και ο μετασχηματισμός του σχήματος συνθέτουν ένα μετασχηματισμό περιεχομένου (Foerster et al. 2010). Εν γένει μια ΥΓΕΔ δημιουργείται με βάσει υπάρχοντα δεδομένα και όχι με δεδομένα που συλλέγονται ειδικά για αυτό το σκοπό. Συχνά ο πραγματικός βαθμός λεπτομέρειας διαφέρει από την ονομαστική κλίμακα αναφοράς μιας πηγής δεδομένων ενώ σε άλλη περίπτωση οι διαφορετικές πηγές ενώ έχουν την ίδια κλίμακα αναφοράς στην πραγματικότητα διαφέρουν ως προς την ανάλυση των δεδομένων. Ο βαθμός λεπτομέρειας μπορεί ακόμα να διαφέρει ανάμεσα στα θεματικά επίπεδα ή ακόμα και σε υποπεριοχές του ιδίου θεματικού επιπέδου. Για παράδειγμα: Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα GiMoDig (Geospatial Info-Mobility Service by Real-Time Data Integration and Generalisation) (Afflerbach et al. 2005) είχε σκοπό την εναρμόνιση, τη γενίκευση και την οπτικοποίηση των εθνικών τοπογραφικών δεδομένων από την Δανία, τη Φινλανδία, τη Σουηδία και τη Γερμανία. Διαπιστώθηκε ότι τα χωρικά δεδομένα στην περιοχή των συνόρων παρουσιάζουν διαφορετικό βαθμό λεπτομέρειας από χώρα σε χώρα. Η Γερμανία και η Δανία παρουσιάζουν μεγάλες διαφορές στο υδρογραφικό δίκτυο όσον αφορά την πυκνότητα των καναλιών άρδευσης και αποστράγγισης. Το ίδιο παρατηρείται και στα σύνορα Σουηδίας και Φινλανδίας.

5 Ενώ τα δεδομένα ERM της Eurogeographics θεωρούνται γεωμετρικά και εννοιολογικά εναρμονισμένα, η ανάλυση και η χρήση τους αποκάλυψε (Hopfstock 2010) διάφορα προβλήματα που αφορούν τη γεωμετρική εναρμόνιση. Καθώς οι προδιαγραφές της οδηγίας INSPIRE όσον αφορά τη γεωμετρική εναρμόνιση είναι λιγότερο απαιτητικές, το πρόβλημα εκτιμάται ότι θα γίνει πιο εμφανές. Τα προβλήματα της ετερογένειας του βαθμού λεπτομέρειας των δεδομένων αντιμετωπίζονται παραδοσιακά με τις διαδικασίες γενίκευσης. Για το λόγο αυτό απαιτείται η εξειδικευμένη γνώση για την γενίκευση. Στο συνδυασμό δεδομένων από διαφορετικές πηγές (Harrie et al. 2011), ο στόχος δεν είναι η μείωση του ποσού των δεδομένων αλλά η προσαρμογή των δεδομένων ώστε το αποτέλεσμα να εξασφαλίζει ενιαία ανάλυση και ποιότητα. Για το λόγο αυτό χρειάζονται περιορισμοί ή τρόποι αναλυτικής περιγραφής της ομοιογένειας του βαθμού της λεπτομέρειας που συγγενεύουν με αντίστοιχες μεθόδους εξασφάλισης της αναγνωσιμότητας στις υπηρεσίες χαρτογραφικής απόδοσης (π.χ. Stigmar & Harrie 2011) Ο μετασχηματισμός περιεχομένου των γεωχωρικών δεδομένων στα πλαίσια του ESDIN και της οδηγίας INSPIRE Εικόνα 2 Οι διαδικασίες που περιλαμβάνονται στο μετασχηματισμό των γεωχωρικών δεδομένων προκειμένου να προσαρμοστούν στην οδηγία INSPIRE (Portele et al. 2011). Σύμφωνα με την ανάλυση που έγινε στα πλαίσια του ESDIN, η μετατροπή των δεδομένων ενός Εθνικού Χαρτογραφικού Οργανισμού σύμφωνα με την οδηγία INSPIRE περιλαμβάνει του εξής μετασχηματισμούς: μετασχηματισμός μοντέλου (σχήμα), μετασχηματισμός συντεταγμένων (αλλαγή συστήματος αναφοράς), γενίκευση και αλλαγή γλώσσας (για ορισμούς και περιγραφές) (Portele et al. 2011). H διαδικασία για τον μετασχηματισμό του περιεχομένου (Nissen et al. 2011) θα υλοποιηθεί με τα ακόλουθα εργαλεία: διαδικασία επιλογής, μια σειρά από εξειδικευμένες συναρτήσεις που αντιμετωπίζουν τη γεωμετρική γενίκευση και το μετασχηματισμό του σχήματος και τέλος έναν αριθμό λογικών συνθηκών που περιγράφουν τιμές ορίων και ιδιοτήτων. Μόνο η γενίκευση μοντέλου και οι απλοί τελεστές γεωμετρικής γενίκευσης θα προταθούν. Βέβαια κάθε Εθνικός Χαρτογραφικός Οργανισμός ακόμα και αν δεν χρησιμοποιήσει τη γενίκευση κατά το μετασχηματισμό περιεχομένου, υποχρεούται να δώσει δεδομένα που να αντιστοιχούν στη μικρή, μεσαία και μεγάλη κλίμακα.

6 Η εμπειρία του προγράμματος ESDIN για τους τρόπους μετατροπής του σχήματος έδειξε ότι πολλές μέθοδοι μπορούν να έχουν επιτυχή αποτελέσματα (off-line, on-the-fly, συνδυασμός) καθώς και διαφορετικά λογισμικά. Η επιλογή της βέλτιστης κάθε φορά λύσης εξαρτάται από τις τοπικές συνθήκες και τη σχέση του τοπικού σχήματος με το σχήμα INSPIRE. Τα αποτελέσματα της υλοποίησης που ακολουθήθηκε από όλους τους συμμετέχοντες Εθνικούς Χαρτογραφικούς Οργανισμούς κρίθηκαν ικανοποιητικά (Lehto 2012). Μετά την ολοκλήρωση του μετασχηματισμού από τους Εθνικούς Χαρτογραφικούς Οργανισμούς, διαπιστώθηκε ότι (Lehto et al. 2011) υπάρχει μεγάλη διαφοροποίηση στο βαθμό λεπτομέρειας στις ίδιες οντότητες που προέρχονται από διαφορετικούς πάροχους. Για παράδειγμα ο Εθνικός Χαρτογραφικός Οργανισμός A μπορεί να καταγράφει τα πολύγωνα των διοικητικών περιοχών με χιλιάδες κορυφές ενώ το αντίστοιχο θεματικό επίπεδο από τον Εθνικό Χαρτογραφικό Οργανισμό Β να καταγράφεται με ελάχιστες κορυφές. Δυστυχώς δεν υπάρχει τρόπος να απαιτηθεί ένας συγκεκριμένος βαθμός λεπτομέρειας άμεσα από ένα WFS (Web Feature Service). Βέβαια η πληροφορία της ονομαστικής κλίμακας των δεδομένων καταγράφεται στα μεταδεδομένα, τα οποία όμως δεν είναι διαθέσιμα στον εξυπηρετητή του ESDIN, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προβλήματα κατά τη χρήση δεδομένων από διαφορετικές πηγές. Ο χρήστης διαπιστώνει ότι τα δεδομένα δεν μοιάζουν εναρμονισμένα, δεν υπάρχει συμβατότητα και αμφισβητεί την ποιότητα τους. Επιπλέον προβλήματα δημιουργούνται λόγω των μεγάλων διαφορών στον όγκο των δεδομένων και στο χρόνο αναμονής. Μια μερική λύση διαχείρισης (Lehto et al. 2011) του διαφορετικού βαθμού λεπτομέρειας μπορεί να βρεθεί με το να συνδυάζονται δεδομένα που ανήκουν σε μία από τρεις κατηγορίες κλιμάκων που ορίστηκαν: μικρή κλίμακα (μικρότερη 1: ), μεσαία κλίμακα (1: : ) και μεγάλη κλίμακα (μεγαλύτερη από 1: ). Με τη χρήση των δεδομένων της αντίστοιχης κατηγορίας, οι «χονδροειδείς» ασυμβατότητες θα αποφευχθούν. Όμως δεν υπάρχει τρόπος να κατατάξουμε τα δεδομένα μιας υπηρεσίας στην κατηγορία που ανήκουν εάν δεν αναλυθούν τα μεταδομένα. Διαπιστώνεται λοιπόν ότι η παράλειψη της οδηγίας INSPIRE να περιλάβει την κλίμακα στα χαρακτηριστικά των δεδομένων, η έλλειψη περιγραφής του αναμενόμενου βαθμού λεπτομέρειας των δεδομένων στις προδιαγραφές και η αδυναμία των Εθνικών Χαρτογραφικών Οργανισμών να ελέγχουν την πραγματική ανάλυση των δεδομένων, τορπιλίζουν την προσπάθεια διάθεσης γεωχωρικών δεδομένων πιστοποιημένης εναρμόνισης και ποιότητας από την πανευρωπαϊκή ΥΓΕΔ. 3. ΥΓΕΔ και διάθεση γεωχωρικών δεδομένων σε πολλαπλές κλίμακες Κατά τη λειτουργία μιας ΥΓΕΔ, γεννιέται συχνά η ανάγκη δημιουργίας παράγωγων γεωχωρικών δεδομένων που θα χρησιμοποιηθούν σε εφαρμογές που διαφοροποιούνται από τον αρχικό σκοπό της ΥΓΕΔ και απαιτούν δεδομένα διαφορετικής ανάλυσης. Στην περίπτωση αυτή, η εφαρμογή της γενίκευσης καλείται να λύσει το πρόβλημα της αλλαγής κλίμακας. Η επαναχρησιμοποίηση των δεδομένων της ΥΓΕΔ για τη δημιουργία δεδομένων διαφορετικού βαθμού λεπτομέρειας από τα αρχικά μειώνει το κόστος της διατήρησης και της συλλογής των δεδομένων. Επιπλέον, διασφαλίζει τη συμβατότητα δια μέσου των

7 πολλαπλών κλιμάκων και επιτρέπει την υλοποίηση εφαρμογών σε περιοχές μελέτης που καλύπτουν περισσότερα από ένα κράτη όπως ο φυσικός σχεδιασμός. (Nedovic-Budic et al. 2004), η διαχείριση φυσικών κινδύνων και η περιβαλλοντική παρακολούθηση (Williamson et al. 2003) κ.α Η εφαρμογή της γενίκευσης στο πλαίσιο προγράμματος ESDIN Παρόλο που η οδηγία INSPIRE είναι ανεξάρτητη κλίμακας, η κλίμακα παραμένει μια σημαντική παράμετρος και η γενίκευση από τα πρωτότυπα δεδομένα μεγάλης κλίμακας είναι επιθυμητή από τους χρήστες. Η Eurogeographics διαχειρίζεται γεωχωρικά δεδομένα πανευρωπαϊκής κάλυψης σε διαφορετικές κλίμακες. Στόχος της Eurogeographics μέσω του ESDIN είναι η δημιουργία δεδομένων σύμφωνων με την οδηγία INSPIRE από τα υπάρχοντα πανευρωπαϊκά εναρμονισμένα δεδομένα αλλά και η δημιουργία των πανευρωπαϊκών δεδομένων από τα πρωτότυπα δεδομένα των Εθνικών Χαρτογραφικών Οργανισμών, που χαρακτηρίζονται από ακρίβεια θέσης και πολυπλοκότητα οντοτήτων που αντιστοιχεί σε μια μεγάλη κλίμακα. Για το λόγο αυτό στα πλαίσια του ESDIN, οι προδιαγραφές για τα γεωχωρικά δεδομένα ορίζονται για τρία διαφορετικά επίπεδα λεπτομέρειας ή ανάλυσης: μεγάλης κλίμακας που αφορά τα πρωτότυπα δεδομένα ή δεδομένα βασικής κλίμακας, μεσαίας κλίμακας που αντιστοιχεί στο πανευρωπαϊκό σετ δεδομένων EBM/ERM και μικρή κλίμακα που αντιστοιχεί στο πανευρωπαϊκό σετ δεδομένων EGM. Τα χαρακτηριστικά των δεδομένων EGM/ERM/EBM μεταφέρθηκαν στο πλαίσιο των προδιαγραφών της οδηγίας INSPIRE και δημιούργησαν τις προδιαγραφές δεδομένων ExM. Οι προδιαγραφές δεδομένων ExM περιλαμβάνουν ακόμα τα χαρακτηριστικά των δεδομένων που είναι στην αρμοδιότητα των Εθνικών Χαρτογραφικών Οργανισμών και για την οποία μία ευρωπαϊκή κάλυψη μπορεί να επιτευχθεί στο εγγύς μέλλον. Στόχος είναι τα δεδομένα μικρής κλίμακας να προκύπτουν από τα αντίστοιχα μεσαίας κλίμακας και όχι από υπάρχοντα δεδομένα μικρής κλίμακας. Επομένως απαιτείται η εφαρμογή γενίκευσης (ESDIN 2008). Ο λόγος που επικράτησε αυτή η λογική είναι η ότι τα προϊόντα της Eurogeographics ενημερώνονται από τους Εθνικούς Χαρτογραφικούς Οργανισμούς κάθε χρόνο και πολλά από τα θεματικά επίπεδα είναι κοινά για τις διαφορετικές κλίμακες. Η αυτόματη παραγωγή του ενός από το άλλο διαθέτει πολλά πλεονεκτήματα: η διαδικασία θα είναι μικρότερη, περισσότερος χρόνος θα μπορεί να δαπανηθεί και να βελτιωθεί η ποιότητα, το περιεχόμενο των δύο προϊόντων θα είναι συνεπές κ.α.. Η μεθοδολογία γενίκευσης που ακολουθήθηκε και περιγράφηκε με κανόνες γενίκευσης, είναι το αποτέλεσμα της παράθεσης των προδιαγραφών του ERM και του EGM αλλά και της σύγκρισης των ιδίων των γεωχωρικών δεδομένων (Kereneur et al. 2011). Tα διαφορετικά χαρακτηριστικά των δεδομένων θα διατηρηθούν εάν οφείλονται σε αντικειμενικούς λόγους, όπως για παράδειγμα ο διαφορετικός ιεραρχικός βαθμός των διοικητικών περιοχών σε κάθε χώρα, αλλά θα εξαλειφθούν εάν οφείλονται σε ιδιαιτερότητες όπως από την εφαρμογή υποκειμενικής γενίκευσης. Στόχος είναι η δημιουργία δεδομένων υψηλής ποιότητας και όχι η αναπαραγωγή των υπαρχόντων με τα προβλήματα που τα συνοδεύουν. Για την εφαρμογή της διαδικασίας γενίκευσης που

8 βασίζεται σε κανόνες, στα πλαίσια του ESDIN χρησιμοποιήθηκε ένα μοντέλο εφαρμογής συνθήκης - δράσης (condition-action modeling). Η εφαρμογής ενός τέτοιου μοντέλου υλοποιήθηκε σε ένα περιβάλλον ΣΓΠ. Οι κανόνες γενίκευσης που εφαρμόστηκαν περιλαμβάνουν (Beare et al. 2011): Εννοιολογική Γενίκευση: Η επιλογή των οντοτήτων της μικρής κλίμακας από αυτές της μεσαίας κλίμακας μέσω κανόνων γενίκευσης που λαμβάνουν υπ όψιν τους τις προδιαγραφές των δεδομένων και περιορισμούς μου ισχύουν εντός ενός θεματικού επιπέδου ή ανάμεσα σε θεματικά επίπεδα.. Γεωμετρική Γενίκευση: Ο μετασχηματισμός της γεωμετρίας των οντοτήτων που επιλέχθηκαν στο προηγούμενος στάδιο λαμβάνοντας υπ όψιν τους την κλίμακα του EGM και τους τοπολογικούς περιορισμούς. Κατά την υλοποίηση διαπιστώθηκε ότι για κάποιες περιπτώσεις οι κανόνες γενίκευσης που προέκυψαν στο προηγούμενο στάδιο δεν είναι πλήρεις. Στην περίπτωση αυτή προστέθηκαν επιπλέον περιορισμοί βάσει των προδιαγραφών των δεδομένων, τη διαδικαστική γνώση της γενίκευσης και την κοινή χαρτογραφική πρακτική (Σκοπελίτη 2011). Οι κανόνες περιλαμβάνουν κανόνες συνέπειας των δεδομένων (consistency rules) (π.χ. τα πολύγωνα και τα όρια των διοικητικών περιοχών πρέπει να έχουν κοινή γεωμετρία) και κανόνες γενίκευσης (e.g. Εάν ο αριθμός των κατοίκων ενός οικισμού είναι μικρότερος από , το πολύγωνο μεταπίπτει σε σημείο). Εν γένει οι κανόνες που καθοδηγούν τη γενίκευση περιγράφουν την επιλογή ενός υποσυνόλου των δεδομένων χρησιμοποιώντας τις ιδιότητες τους. Οι ιδιότητες αυτές μπορεί να είναι τα θεματικά τους χαρακτηριστικά, οι γεωμετρικές τους ιδιότητες και οι τοπολογικές τους σχέσεις. Για να υλοποιηθούν οι επιλογές αυτές θα πρέπει το σχήμα των δεδομένων να υποστηρίζει την ανάκτησή τους. Πολλές φορές η δομική γνώση που απαιτείται δεν υποστηρίζεται από το σχήμα αποθήκευσης των δεδομένων, όποτε δημιουργείται με βοηθητικά εργαλεία και δομές (Σκοπελίτη 2011). Για τον έλεγχο των κανόνων γενίκευσης πραγματοποιήθηκε μια εφαρμογή σε μια περιοχή που καλύπτει τέσσερις χώρες: Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο και Γερμανία και αφορά τα θεματικά επίπεδα Διοικητικές Περιοχές, Οικισμοί και Ποτάμια (Beare et al. 2011). Επιλέχθηκε μια περιοχή που καλύπτει περισσότερες από μια χώρες, για να επιβεβαιωθεί ο πανευρωπαϊκός χαρακτήρας των κανόνων σε σχέση με τις εθνικές ιδιαιτερότητες των δεδομένων. Για την εφαρμογή της γενίκευσης (Skopeliti 2011) δημιουργήθηκε το ακόλουθο σχέδιο (Εικόνα 3), βάσει του οποίου η γενίκευση αναλύεται σε επιμέρους διαδικασίες. Η υλοποίηση του παραπάνω σχεδίου γενίκευσης, πραγματοποιήθηκε με το λογισμικό ΣΓΠ ArcGIS σε συνδυασμό με το εργαλείο ModelBuilder και τη γλώσσα προγραμματισμού Python. Το αποτέλεσμα είναι ένα εργαλείο που υλοποιεί ένα πλήρως αυτοματοποιημένο περιβάλλον γενίκευσης που παράγει τα νέα γεωχωρικά δεδομένα χωρίς την παρέμβαση του χρήστη.

9 Εικόνα 3 Η γενίκευση αναλύεται σε επιμέρους διαδικασίες (Σκοπελίτη 2011). Η εφαρμογή απέδειξε ότι τα δεδομένα μικρής κλίμακας μπορούν να δημιουργηθούν με την εφαρμογή των κανόνων και της προτεινόμενης διαδικασίας, παρόλο που τα αρχικά δεδομένα έχουν δημιουργηθεί με διαφορετικό τρόπο και βασίζονται σε διαφορετικά εθνικά προϊόντα. Επομένως τα δεδομένα μιας ΥΓΕΔ μπορούν με την εφαρμογή των κατάλληλων διαδικασιών γενίκευσης να δημιουργήσουν δεδομένα πολλαπλών βαθμών λεπτομέρειας που χαρακτηρίζονται από συμβατότητα. 4. ΥΓΕΔ και οπτικοποίηση των γεωχωρικών δεδομένων Οι ΥΓΕΔ προσφέρουν υπηρεσίες αναζήτησης και απόδοσης (discovery and view services), υπηρεσίες λήψης (download services) και υπηρεσίες μετασχηματισμού των δεδομένων (transformation services) (Εικόνα 2). Αυτές βοηθούν το χρήστη να αναζητήσει, να εντοπίσει, να λάβει και να μετασχηματίσει τα δεδομένα για ένα συγκεκριμένο σκοπό. Η υπηρεσία απόδοσης ή η γεωπύλη (geoportal) είναι το πρώτο στάδιο για την επαφή του χρήστη με τα διατιθέμενα γεωχωρικά δεδομένα μιας ΥΓΕΔ πριν αυτός προχωρήσει στη λήψη δεδομένων, κάτι που μπορεί να στοιχίζει σε κόστος και σε χρόνο. Η απόδοση ή οπτικοποίηση των γεωχωρικών δεδομένων κατέχει ρόλο κλειδί στη διερεύνηση και στην αξιολόγηση τους (Hopfstock 2010). Η κατανόηση και η ερμηνεία των γεωχωρικών δεδομένα γίνεται πιο εύκολη εάν απεικονιστούν με τον κατάλληλο τρόπο (Nogueras-Iso et al. 2005, Brodersen & Nielsen 2005, Kraak et.al. 2009). Όμως οι δυνατότητες απόδοσης των γεωχωρικών δεδομένων που παρέχουν οι υπηρεσίες απόδοσης

10 είναι πρωτόλειες και δεν αξιοποιούν τις βασικές αρχές του χαρτογραφικού σχεδίου. Συνήθως, η ΥΓΕΔ παραμελεί την οπτική συνιστώσα των γεωχωρικών δεδομένων και υποτιμά τη σημασία της οπτικοποίηση που δύναται να μετασχηματίσει τα γεωχωρικά δεδομένα σε γεωγραφική πληροφορία. Οι Longley et.al. (2001) κατακρίνουν την ατυχή τάση της κοινότητας της γεωπληροφορικής που θεωρεί τη δημιουργία χαρτών στα πλαίσια ενός ΣΓΠ λιτότερο σημαντική από την εφαρμογή μιας πολύπλοκης χωρικής ανάλυσης. Επιπλέον η αποδοχή του χρήστη όσον αφορά την καταλληλότητα χρήσης των γεωχωρικών δεδομένων κυρίως εξαρτάται από μια επιτυχημένη γραφική απόδοση (Illert & Afflerbach 2006). Mια ΥΓΕΔ θα έπρεπε να επωφελείται από την οπτική απόδοση των γεωχωρικών δεδομένων και από υπηρεσίες με ορθά σχεδιασμένους χάρτες (Kraak et.al. 2009). Επομένως, η υπηρεσία πρόσβασης στα γεωχωρικά δεδομένα δεν θα πρέπει να περιορίζεται στις βασικές υπηρεσίες αναζήτησης, θέασης και λήψης αλλά να περιλαμβάνει δυνατότητες οπτικοποίησης που βοηθούν το χρήστη. Παράλληλα, εφαρμογές που λαμβάνουν δεδομένα από μια ΥΓΕΔ έχουν στόχο τη δημιουργία χαρτών. Η διαθεσιμότητα των γεωγραφικών δεδομένων για μια συγκεκριμένη περιοχή που καλύπτεται από μια ΥΓΕΔ, δεν συνεπάγεται και την καταλληλότητα των δεδομένων αυτών για την δημιουργία χαρτών. Τα δεδομένα που στελεχώνουν μια ΥΓΕΔ συλλέχθηκαν για να εξυπηρετήσουν τους στόχους της, στους οποίους δεν συμπεριλαμβάνεται η χαρτογραφική απόδοση. Επομένως τα δεδομένα της ΥΓΕΔ για να τύχουν μιας ορθής χαρτογραφικής αξιοποίησης θα πρέπει να περάσουν από ειδική επεξεργασία. Δυστυχώς τα άτομα που χρησιμοποιούν τα δεδομένα των ΥΓΕΔ δεν έχουν πάντα τις απαραίτητες γνώσεις για την εφαρμογή των διαδικασιών που απαιτούνται. Η φτωχή χαρτογραφική σχεδίαση είναι αποτέλεσμα μιας προσέγγισης που βασίζεται στην τεχνολογία και στα δεδομένα και στερείται χαρτογραφικής γνώσης. Επομένως στο σημείο αυτό απαιτείται η παρέμβαση των ειδικών με την παροχή της γνώσης για την κάλυψη θεμάτων όπως η χαρτογραφική γενίκευση. Στο μέλλον, οι χρηστές της ΥΓΕΔ, ιδιαίτερα οι μη-ειδικοί, όπως οι λήπτες αποφάσεων και το ευρύ κοινό, θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να συνθέτουν κατά παραγγελία χαρτογραφικές αποδόσεις των γεωχωρικών δεδομένων εφαρμόζοντας λύσεις σχεδιασμού που θα προσφέρονται από το περιβάλλον της ΥΓΕΔ. Η χαρτογραφική παραγωγή που χρησιμοποιεί τα δεδομένα μιας ΥΓΕΔ χωρίζεται σε δύο φάσεις (Hopfstock 2010): προετοιμασία του σχεδιασμού του χάρτη και παραγωγή του χάρτη. Το πρώτο στάδιο αφορά τη μετατροπή των δεδομένων της ΥΓΕΔ σε χαρτογραφικά δεδομένα έτοιμα προς απόδοση. Η μετατροπή αυτή γίνεται μέσω ενός «γραφικού φίλτρου» (Spiess 2003) που συμπεριλαμβάνει τις παραμέτρους και τους κανόνες του μετασχηματισμού που πρέπει να υποστούν τα δεδομένα. Το «γραφικό φίλτρο» (Buckley et al 2005) αποτελείται από μεθόδους και κανόνες που περιλαμβάνουν τη χαρτογραφική γενίκευση, την επιλογή του συμβολισμού, τη διαχείριση της ονοματολογίας, τη γραφική βελτιστοποίηση (περιορισμοί αναγνωσιμότητας, οπτική αντίθεση και ιεραρχική οργάνωση), την επίλυση γραφικών επικαλύψεων (περιορισμοί για «μάσκα» και σειρά σχεδίασης) κ.α. Οι παραπάνω χαρτογραφικές λειτουργίες πρέπει να προστεθούν στη πύλη (portal) ή στον εξυπηρετητή (client) (Harrie et al. 2011, Gafurie 2011). Σημαντικές προσπάθειες για την υλοποίηση των χαρτογραφικών λειτουργίες έχουν γίνει (Iosifescu-Enescu et al. 2009,

11 Brewer & Buttenfield 2007, Harrie et al. 2011, Bucher et al. 2007, Toomanian et al. 2011) ενώ μπορούν να χρησιμοποιηθούν τεχνικές από τους τομείς έρευνας της «κατά παραγγελία χαρτογράφησης» (on-demand mapping) και των εμπειρων συστημάτων στη Χαρτογραφία. Εάν αυτές οι χαρτογραφικές λειτουργίες ενσωματωθούν στην υπηρεσία απόδοσης μιας ΥΓΕΔ, οι χρήστες της ΥΓΕΔ θα έχουν την δυνατότητα να δημιουργήσουν τις δικές τους εξειδικευμένες αποδόσεις από τα δεδομένα. Με τον τρόπο αυτό οι χρήστες απαλλάσσονται από τη διαδικασία της χαρτοσύνθεσης χρησιμοποιώντας έτοιμες χαρτογραφικές αποδόσεις (representations) και επικεντρώνονται στη χρήση του χάρτη. Επομένως, η χαρτογραφία προσθέτει αξία στα γεωχωρικά δεδομένα της ΥΓΕΔ Η υπηρεσία απόδοσης και η χαρτογραφική αξιοποίηση των δεδομένων στα πλαίσια της οδηγίας INSPIRE και του προγράμματος ΕSDIN Σύμφωνα με την οδηγία INSPIRE, η υπηρεσία απόδοσης πρέπει να παρέχει τις δυνατότητες απεικόνισης, πλοήγησης, μεγέθυνσης - σμίκρυνσης και επίθεσης των γεωχωρικών δεδομένων, απεικόνισης του υπομνήματος των συμβόλων και κάθε σχετικού στοιχείου των μεταδεδομένων (Lehto et al. 2009). Για την απλοποίηση των υπηρεσιών απόδοσης και την ενίσχυση της εναρμόνισης της απόδοσης (INSPIRE 2007), τα γεωχωρικά δεδομένα που ανήκουν στο ίδιο θεματικό επίπεδο αποδίδονται με κοινούς κανόνες οπτικοποίησης για όλη την Ευρώπη που περιγράφονται σε ένα προκαθορισμένο στυλ. Σύμφωνα με τις προδιαγραφές της οδηγίας για τη θέσπιση των κανόνων απόδοσης, ο συμβολισμός πρέπει να επιλέγεται έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η ορθή χαρτογραφικά απόδοση, οι κανόνες απόδοσης πρέπει να βασίζονται στην υπάρχουσα χαρτογραφική εμπειρία και την κοινή πρακτική και εάν για κάποιο θεματικό επίπεδο υπάρχουν κοινά αποδεκτοί κανόνες απόδοσης θα πρέπει να υιοθετηθούν (INSPIRE 2008). Οι κανόνες απόδοσης και συμβολισμού αναμένεται στο μέλλον να καταγραφούν στο μητρώο (register) του INSPIRE, όπου φυλάσσονται πληροφορίες για τα δεδομένα όπως το σύστημα αναφοράς, ο κατάλογος των δεδομένων κ.α. και να δημοσιευτούν στο διαδίκτυο ώστε να διατίθενται σε χρήστες και εξυπηρετητές. Για την περιγραφή του συμβολισμού προτείνεται η χρήση των προτύπων OGC OGC Styled Layer Descriptor Profile [OGC SLD] και the OGC Symbology Encoding Implementation Specification [OGC SEIS]). Το πρόγραμμα ESDIN (Lehto et al. 2010) επικεντρώθηκε κυρίως στο μετασχηματισμό των γεωχωρικών δεδομένων και στις υπηρεσίας λήψης και όχι στις υπηρεσίες απόδοσης. Όμως κάποιοι Εθνικοί Χαρτογραφικοί Οργανισμοί δημιούργησαν υπηρεσίες απόδοσης με διαφορετικά λογισμικά (degree, Bentley, GeoServer, MapServer κ.α.). Δεν διατυπώθηκαν ξεχωριστοί κανόνες απόδοσης για τα δεδομένα ExM. Συγκρίνοντας τον συμβολισμό που προτείνεται από την οδηγία με αυτό που χρησιμοποιείται από τους Εθνικούς Χαρτογραφικούς Οργανισμούς (Εικόνα 4) διαπιστώνουμε ότι είναι «φτωχός» και υποβιβάζει τα δεδομένα. Κάθε Εθνικός Χαρτογραφικός Οργανισμός θα μπορούσε να προτείνει προδιαγραφές απόδοσης για τους χάρτες οθόνης, με διαφορετικές λύσεις ανάλογα με το είδος του εξυπηρετητή, οι οποίες να τεθούν σε διαβούλευση υπό την εποπτεία της οδηγίας. Προς αυτή την κατεύθυνση μπορεί να συμβάλει και η πανευρωπαϊκή καταγραφή του συμβολισμού που χρησιμοποιείται στους χάρτες των Εθνικών Χαρτογραφικών Οργανισμών (Hopfstock 2010). Η οδηγία σήμερα

12 καλύπτει εν μέρει το συμβολισμό και αγνοεί τα γραφικά προβλήματα που δημιουργούνται κατά την χαρτογραφική απόδοση, τα οποία εν μέρει επιλύει η χαρτογραφική γενίκευση και άλλοι χειρισμοί. Η εύρεση ενός τρόπου τυποποιημένης κωδικοποίησης των χαρτογραφικών λειτουργιών, που να είναι ανώτερος των αρχείων καταγραφής τους συμβολισμού, θα βοηθήσει τη βελτίωση της χαρτογραφικής απόδοσης. Εικόνα 4 Συμβολισμός που προτείνει η οδηγία INSPIRE (αριστερά) συμβολισμός που χρησιμοποιεί ο Εθνικός Χαρτογραφικός Οργανισμός (IGN Spain) (δεξιά) (Rodriguez et al. 2012) 5. Συμπεράσματα και προτάσεις Στην εργασία αυτή μελετήθηκε η συμμετοχή της γενίκευσης στον κύκλο ζωής μιας ΥΓΕΔ και διαπιστώθηκε η συμβολή της στην βελτίωση της αξίας και την αξιοποίηση των δεδομένων. Συγκεκριμένα: Αρχικά η εφαρμογή της γενίκευσης κατά το μετασχηματισμό του περιεχομένου οδηγεί σε πραγματική εναρμόνιση των δεδομένων, που δεν περιορίζεται στο σχήμα και τη εναρμόνιση του θεματικού χαρακτήρα των δεδομένων, αλλά καλύπτει και τη γεωμετρία. Ακόμα και αν οι Εθνικοί Χαρτογραφικοί Οργανισμοί δεν ενσωματώσουν τη γενίκευση στη διαδικασία μετασχηματισμού του περιεχομένου, οφείλουν να παρέχουν δεδομένα μεγάλης, μεσαίας και μικρής κλίμακας όπως προτάθηκε στο πρόγραμμα ESDIN. Η παράλειψη αξιολόγησης του βαθμού λεπτομέρειας των δεδομένων κάθε παροχεά και η έλλειψη συγκεκριμένης αναφοράς για τον αναμενόμενο βαθμό λεπτομέρειας για κάθε θεματικό επίπεδο από τις προδιαγραφές, οδηγεί σε προβλήματα ασυμβατότητας που εντοπίζονται κατά το συνδυασμό των δεδομένων. Σε δεύτερο στάδιο, η εφαρμογή της γενίκευσης για την παραγωγή δεδομένων πολλαπλών κλιμάκων από αυτά της ΥΓΕΔ, ανοίγει νέους δρόμους για την αξιοποίηση των δεδομένων. Δημιουργεί δεδομένα κατάλληλης ανάλυσης για κάθε εφαρμογή, μειώνει το κόστος δημιουργίας τους λόγω της επαναχρησιμοποίησής τους και οδηγεί σε δεδομένα πολλαπλών κλιμάκων που είναι απολύτως συμβατά. Στα πλαίσι του προγράμματος ESDIN επιβεβαιώθηκε ότι η παραπάνω διαδικασία είναι εφικτή. Τέλος, διαπιστώθηκε ότι η αξιοποίηση των δεδομένων μιας ΥΓΕΔ με τη σύνθεση χαρτών και η αναβάθμιση των υπηρεσιών απόδοσης, μπορούν να επιτευχθούν με τη βοήθεια της χαρτογραφικής γνώσης μέσω μιας σειρά χαρτογραφικών χειρισμών που περιλαμβάνουν και την χαρτογραφική γενίκευση.

13 Μελλοντικά προτείνεται η αξιοποίηση λύσεων που έχουν διατυπωθεί από τους επιστήμονες για τα παραπάνω θέματα και η ενσωμάτωση τους στις προδιαγραφές των ΥΓΕΔ. Η πρόοδος της τεχνολογίας και η καθημερινή βελτίωση των προτύπων της διαδυκτιακής επικοινωνίας θα βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση. Σήμερα οι Εθνικοί Χαρτογραφικοί Οργανισμοί εφαρμόζουν με επιτυχία και ζήλο τη νέα τεχνολογία, αλλά ήρθε ο καιρός να επιστρέψουν στη Χαρτογραφία (Sandgren & Harrie 2011). Ο συνδιασμός της χαρτογραφικης γνώσης και της νέας τεχνολογίας θα οδηγήσει στην αναβάθμιση των ΥΓΕΔ. Bιβλιογραφία Afflerbach S., Illert, A. and T. Sarjakoski The Harmonisation Challenge of Core National Topographic Databases in the EU-Project GiMoDig, Proceedings of the XXth ISPRS Congress, July 12-23, 2004, Istanbul, Turkey, International Archives of Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, XXXV (B4:IV): Beare M., Skopeliti A., Tsoulos L., Thomas J., Kereneur R., Grémeaux N., Martin P., Kubaty R., Pammer A., Best Practices and Pilot Implementations for Edge Matching and Generalisation in Web Services or GIS Environment, Deliverable 11.3, Public report, ESDIN project, European Spatial Data Infrastructure Network, ECP-2007-GEO , 117 pp. Brewer C. A., Buttenfield B.P., Framing guidelines for multi-scale map design using databases at multiple resolutions, Cartographic and Geographic Information Science, Tom. 34, Brodersen L., Nielsen A., Geo-Communication and Web-based Geospatial Infrastructure, Proceedings of the 22nd International Cartographic Conference (ICC). A Coruña: Global Congresos. Bucher B, Buard E, Jolivet L, Ruas A, The need for web legend services, Proceedings of the 7 th International Symposium on Web and Wireless Geographical Information Systems (W2GIS07), Cardiff, UK. Buckley, A., Frye, C., Buttenfield, B. (2005). An Information Model for Maps: Towards Cartographic Production from GIS Databases, In Proceedings of the 22nd International Cartographic Conference (ICC). A Coruña: Global Congresos. Craglia M., et al., (Ed.), GI in the Wider Europe, at Craglia M., Building INSPIRE: The Spatial Data Infrastructure for Europe, ArcNews, vol. 32 no. 1, 1-6 ESDIN, ESDIN project Annex 1 - Description of Work, Work%20v1.3%20final.pdf

14 Foerster T., Stoter J.E. and Köbben B.J., Towards a formal classification of generalization operators, Proceedings of the 23nd international cartographic conference ICC: Cartography for everyone and for you, 4-10 August 2007 Moscow, Russia. Moscow: International Cartographic Association (ICA), ISBN: Foerster T., Lehto L., Sarjakoski T., Sarjakoski L.T., Stoter J., Map generalization and schema transformation of geospatial data combined in a Web Service context [Computers, Environment and Urban Systems 34 (2010) Foerster Τ., Lehto L., Sarjakoski T., Sarjakoski L. T., Stoter J., Map generalization and schema transformation of geospatial data combined in a Web Service context, Computers, Environment and Urban Systems,Τομ. 34, Gaffuri, J., 2011, Improving web mapping with generalisation, Cartographica: The International Journal for Geographic Information and Geovisualization, Τομ. 46, Νο. 2, Harrie L., Stigmar H., An evaluation of measures for quantifying map information, ISPRS Journal of Photogrammetry and Remote Sensing, Τομ. 65, Νο. 3, Harrie, L., Mustière S., Stigmar H., Cartographic Quality Issues for View Services in Geoportals, Cartographica, special issue on Internet Mapping: Selected papers from the 25th International Cartographic Conference (ICC'11), Τομ. 46, Νο. 2, pp Hopfstock, A., A User-Oriented Map Design in the SDI Environment - Using the Example of a European Reference Map at Medium Scale, Phd, University of Dresden, pp. 441 Illert A., Afflerbach S., Das Produkt vieler Köche, ansprechend serviert Kartographische Aufgaben bei der Einrichtung der nationalen und internationalen Geodateninfrastrukturen, Kartographische Nachrichten, Τομ. 56, Νο. 4, INSPIRE, Rules for Discovery and View Services, Drafting Team Network Services INSPIRE, Methodology for the development of data specification, Drafting Team Data Specifications Iosifescu-Enescu I., Hugentobler M., Hurni, L., Web cartography with open standards a solution to cartographic challenges of environmental management, Environmental Modelling & Software, Τομ. 25, Kereneur R. et al., Draft Generalisation Rules for EXM, Deliverable 10.5, Confidential report, ESDIN project, European Spatial Data Infrastructure Network, ECP GEO , 80 pp. Kraak M.-J., Ormeling F., Köbben B., Aditya T., The Potential of a National Atlas as Integral Part of the Spatial Data Infrastructure: Exemplified by the New Dutch National Atlas, In B. van Loenen; J. W. J. Besemer, J. A. Zevenbergen (Eds.), SDI convergence: Research, Emerging Trends, and Critical Assessment (pp. 9 20). Delft.

15 Lehto L., Schema translations in a web service based SDI. In M. Wachowicz & L. Bodum (Eds.), 10th Agile international conference on geographic information science Denmark: Aalborg University Lehto L. (ed.) et al., Best practice for content transformations enabling INSPIRE-compliant data delivery, Deliverable 11.1, Public report, ESDIN project, European Spatial Data Infrastructure Network, ECP-2007-GEO , 44 pp. Lehto L. (ed.) et al., View and Download Services conforming to INSPIRE Implementation Rules, Deliverable 11.2, Confidential report, ESDIN project, European Spatial Data Infrastructure Network, ECP-2007-GEO , 27 pp. Lehto L. (ed.) et al., Recommendations for Operational Deployment of Services, Deliverable 11.5, Public report, ESDIN project, European Spatial Data Infrastructure Network, ECP-2007-GEO , 27 pp. Lehto L., Schema Transformation as a Tool for Data Reuse in Web Service Environment GEOProcessing 2012, The Fourth International Conference on Advanced Geographic Information Systems, Applications, and Services Longley P.A., Goodchild M.F., Maguire D.J. & Rhind D.W Geographic Information Systems and Science, 3rd edn, Wiley, London Mackaness W. A., Ruas A., Sarjakoski L. T. (Eds.), Generalisation of geographic information: Cartographic modelling and applications. Elsevier. Masser I., Changing Notions of a Spatial Data Infrastructures, In B. van Loenen; J. W. J. Besemer, J. A. Zevenbergen (Eds.), SDI convergence: Research, Emerging Trends, and Critical Assessment (pp ). Delft. Nebert D.D., (ed), GSDI Cookbook, pp. 250 Nedovic-Budic Z., Feeney M. F., Rajabifard A., Williamson I., Are SDIs serving the needs of local planning? Case study of Victoria, Australia and Illinois, USA. Computers, Environment and Urban Systems, Τομ. 28, No. 4, Nissen F., Friis-Christensen A., Nielsen Å., Münster-Svendsen J., Rykov J. B., Framework for Specifying Transformation Rules, Deliverable 10.2, Public report, ESDIN project, European Spatial Data Infrastructure Network, ECP-2007-GEO , 27 pp. 22 Nogueras-Iso J., Zarazaga-Soria F., Javier Muro-Medrano P. R., Geographic Information Metadata for Spatial Data Infrastructures: Resources, Interoperability and Information Retrieval, Berlin Heidelberg New York: Springer. Portele C., Östman A., Koutroumpas M., He X., Kovanen J., Schneider M., Skopeliti A., Testing - an essential aspect of establishing an SDI, INSPIRE Conference 2011, Edinburgh, 27 June 1 July 2011, Rodríguez A., Abad, P., López, E., Sánchez, A., Juanatey, M., Soteres, C., Ruiz, C. Ramos, C., and Hernández, L., 2012, Spanish IGN-Base as a Inspire compliant WMS, INSPIRE Conference 2012, Istanbul, 23-27th June 2012

16 Sandgren U., Harrie L., 2011, Web cartography for INSPIRE, INSPIRE Conference, Edinburgh 30 June 2011 Skopeliti A., Best practices for polygon generalisation from medium to small scale in a GIS framework, Advances in Cartography and GIScience. Selection from ICC 2011, Paris (Lecture Notes in Geoinformation and Cartography / Publications of the International Cartographic Association (ICA)), Springer 2011, pp Spiess E., Die Bedeutung der Kartengrafik, In C. Herrmann (Ed.), Entwicklungstendenzen der Kartographie. Karlsruhe. pp Stigmar H., Harrie L., Evaluation of Analytical Methods to Describe Map Readability, The Cartographic Journal, Τομ. 48, No. 1, Toomanian A.; Harrie L.; Olsson P., Automatic Symbolisation Methods for Geoportals, The Cartographic Journal, Τομ. 49, Νο. 2, Weibel R., Dutton, G., Generalising spatial data and dealing with multiple representations, In P. Longley, M. Goodchild, D. Maguire, & D. Rhind (Eds.), Geographic information systems Principles and technical issues (2nd ed., Vol. 1,pp ), John Wiley & Sons Williamson, I., Rajabifard A., Feeney M. F., Future directions in SDI development, In Developing spatial data infrastructures: From concept to reality (pp ). Taylor & Francis.