ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΩΝ ΚΑΡΠΟΦΟΡΩΝ ΔΕΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΙΟΥ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΩΝ ΚΑΡΠΟΦΟΡΩΝ ΔΕΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΙΟΥ"

Transcript

1 ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΘΕΚΑ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΩΝ ΚΑΡΠΟΦΟΡΩΝ ΔΕΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΙΟΥ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ Δρ. Ν. Ε. ΜΑΛΑΘΡΑΚΗ ΗΡΆΚΛΕΙΟ 2003

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΙΟΥ 1 ΠΕΡΟΝΟΣΠΟΡΟΣ 1 ΩΙΔΙΟ 4 Η ΦΟΜΟΨΗ 7 ΕΥΤΥΠΙΩΣΗ 10 ΗΙΣΚΑ 12 ΤΕΦΡΑ ΣΗΨΗ 13 ΣΗΨΙΡΡΙΖΙΑ ΑΠΟ ΜΥΚΗΤΕΣ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ARMILLARIA 16 ΚΑΡΚΙΝΟΣ 18 ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΗ ΝΕΚΡΩΣΗ 20 ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΟΣ ΕΚΦΥΛΙΣΜΟΣ 22 ΚΑΡΟΥΛΙΑΣΜΑ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ 24 ΒΟΘΡΙΩΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΙΟΥ 25 ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ 27 ΒΕΡΤΙΣΙΛΛΙΩΣΗ 27 ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΥΚΗΤΑ PHOMA INCOMPTA 29 ΚΥΚΛΟΚΟΝΙΟ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ 31 ΩΙΔΙΟ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ 32 ΓΛΟΙΟΣΠΟΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ 33 ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ 35 ΤΡΟΦΟΠΕΝΙΕΣ 36 ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΩΝ 38 ΚΟΡΥΦΟΞΗΡΑ 38 ΚΟΜΜΙΩΣΗ 41 ΚΑΣΤΑΝΗ ΣΗΨΗ ΤΩΝ ΚΑΡΠΩΝ 43 ΜΠΛΕ ΚΑΙ ΠΡΑΣΙΝΗ ΣΗΨΗ ΤΩΝ ΚΑΡΠΩΝ 43 ΞΗΡΗ ΣΗΨΗ ΤΩΝ ΡΙΖΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΛΑΙΜΟΥ 45 ΒΑΚΤΗΡΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΩΝ 46 ΤΡΙΣΤΕΖΑ 47 ΨΩΡΩΣΕΙΣ 49 ΛΙΘΙΑΣΗ Ή ΠΕΤΡΩΜΑ 50 ΕΞΩΚΟΡΤΙΣ 51

3 ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΙΩΣΕΩΝ 52 ΤΡΟΦΟΠΕΝΙΕΣ 53 ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΩΝ ΜΗΛΟΕΙΔΩΝ 57 ΦΟΥΖΙΚΛΑΔΙΑ 57 ΣΗΨΙΡΡΙΖΙΕΣ 61 ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΟ ΚΑΨΙΜΟ 61 ΣΚΟΥΠΑ ΤΗΣ ΜΑΓΙΣΣΑΣ Ή ΒΛΑΣΤΟΜΑΝΙΑ ΤΗΣ ΜΗΛΙΑΣ 64 ΤΡΟΦΟΠΕΝΙΕΣ 65 ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΩΝ ΠΥΡΗΝΟΚΑΡΠΩΝ 69 ΦΑΙΑ ΣΗΨΗ 69 ΩΙΔΙΟ 72 ΕΞΩΑΣΚΟΣ 73 ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΟ ΕΛΚΟΣ 75 ΕΥΛΟΓΙΑ Ή ΣΑΡΚΑ 76 ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΥΠΟΤΡΟΠΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ 80 ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΜΠΑΝΑΝΑΣ 80 ΦΟΥΖΑΡΙΩΣΗ 80 ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΗ ΜΑΡΑΝΣΗ 81 ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΗ ΣΗΨΗ ΤΩΝ ΡΙΖΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΤΕΛΕΧΟΥΣ 83 ΚΕΡΚΟΣΠΟΡΙΑΣΗ 83 ΣΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΚΑΡΠΩΝ 85 ΤΕΦΡΑ ΣΗΨΗ 86 ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΑΒΟΚΑΝΤΟ 87 ΒΕΡΤΙΣΙΛΛΙΩΣΗ 87 ΣΗΨΗ ΤΩΝ ΡΙΖΩΝ ΚΑΙ ΕΛΚΟΣ ΤΟΥ ΣΤΕΛΕΧΟΥΣ 87 ΚΕΡΚΟΣΠΟΡΑ 88 ΕΣΧΑΡΩΣΗ 88 ΤΡΟΦΟΠΕΝΙΕΣ 89 ΜΕΤΑΣΥΛΛΕΚΤΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ 90 ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΑΚΤΙΝΙΔΙΟΥ 90 ΚΑΡΚΙΝΟΣ 90 ΣΗΨΗ ΤΩΝ ΡΙΖΩΝ 90 ΣΗΨΗ ΤΟΥ ΛΑΙΜΟΥ 90 ΚΗΛΙΔΩΣΗ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ 91 ΤΕΦΡΑ ΣΗΨΗ 91

4 ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΙΟΥ ΠΕΡΟΝΟΣΠΟΡΟΣ Ο περονόσπορος είναι η σπουδαιότερη ασθένεια του αμπελιού και μία από τις πιο καταστρεπτικές ασθένειες των καλλιεργούμενων φυτών. Οι ζημίες από τον περονόσπορο αφορούν κυρίως την παραγωγή της τρέχουσας καλλιεργητικής περιόδου. Ζημιές στην επόμενη καλλιεργητική περίοδο προκαλούνται όταν η προσβολή του φυλλώματος είναι έντονη και περιορίζεται η ανάπτυξη των βλαστών. Στη χώρα μας η ασθένεια δεν έχει την σοβαρότητα που έχει στις χώρες της βόρειας Ευρώπης. Στις νότιες περιοχές, μεταξύ των οποίων και η Κρήτη, ο περονόσπορος δεν δημιουργεί σοβαρά προβλήματα. Συμπτώματα Τα πρώτα συμπτώματα είναι ανοικτοπράσινες κυκλικές κηλίδες στην πάνω επιφάνεια και συχνότερα προς την περιφέρεια των νεαρών, αλλά καλά ανεπτυγμένων φύλλων. Η όψη τους μοιάζει με κηλίδες από λάδι σε ύφασμα και διεθνώς ονομάζονται "κηλίδες λαδιού" (Εικ. 1). Με ευνοϊκό καιρό οι κηλίδες μεγαλώνουν γρήγορα, συνενώνονται και καλύπτουν μεγάλες επιφάνειες ή και ολόκληρο το φύλλο. Το προσβλημένο μέρος του ελάσματος ξεραίνεται και τα φύλλα πέφτουν. Οι βλαστοί προσβάλλονται όταν είναι τρυφεροί και μόνο όταν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές. Οι προσβολές των Εικ. 1. Συμπτώματα περονόσπορου σε φύλλα αμπελιού. βλαστών εμφανίζονται με την μορφή επιμήκων καστανών κηλίδων. Οι ταξιανθίες προσβάλλονται σε οποιοδήποτε σημείο της ράχης ή του άνθους. Οι προσβολές στις ράχες είναι επιμήκεις έχουν χρώμα καστανό και μοιάζουν με βρασμένο χόρτο. Τα άνθη προσβάλλονται είτε απευθείας είτε μέσω του ποδίσκου, μαραίνονται και πέφτουν. Οι γονι-

5 -2- Ασθένειες του αμπελιού μοποιημένες ράγες προσβάλλονται μόνο μέσω του ποδίσκου και παίρνουν χρώμα καστανοπράσινο. Στις αναπτυγμένες ράγες η προσβολή προχωρεί μόνο στο εσωτερικό. Το χρώμα τους γίνεται καστανό ενώ προοδευτικά συρρικνώνονται και σχίζονται. Αν η ατμοσφαιρική υγρασία είναι υψηλή όλα τα προσβλημένα φυτικά μέρη καλύπτονται από λευκή εξάνθηση, που είναι οι καρποφορίες του παθογόνου μύκητα. Στο φύλλο η εξάνθηση εμφανίζεται σε ολόκληρη την κάτω επιφάνεια των νεαρών κηλίδων ή στην περιφέρεια των παλαιών. Η ίδια εξάνθηση αναπτύσσεται εάν τα προσβλημένα φυτικά μέρη τοποθετηθούν σε υγρό θάλαμο. Παθογόνο αίτιο Ο περονόσπορος προκαλείται από τον μύκητα Plasmopara viticola της οικ. των Peronosporaceae. Πολλαπλασιάζεται αγενώς με τα ζωοσποριάγγεια που αναπτύσ- δ σονται πάνω σε δενδροειδείς κονιδιοφόρους (Εικ.2). Τα εγγενή αναπαραγωγικά όργανα του μύκητα είναι τα ωοσπόρια τα οποία αναπτύσσονται στα προσβλημένα φύλλα που πέφτουν στο έδαφος το φθινό- Εικ. 2. Κονιδιοφόρος του μύκητα Plasmopara viticola Κύκλος της ασθένειας πωρο-χειμωνα. Το παθογόνο διαχειμάζει με τα ωοσπόρια. Μπορεί ακόμα να διαχειμάσει με την μορφή μυκηλίου σε φύλλα που ενδεχόμενα διατηρούνται το χειμώνα σε περιοχές με ήπιο κλίμα. Τα ωοσπόρια για να βλαστήσουν χρειάζονται μια περίοδο ωρίμανσης. Η ωρίμανση εξαρτάται από τον αριθμό των ημερών βροχής από το Δεκέμβριο μέχρι τον Μάρτιο. Στη χώρα μας οι βροχοπτώσεις δεν είναι πολύ συχνές και για το λόγο αυτό τα ωοσπόρια που βλαστάνουν είναι εκείνα που βρίσκονται σε υγρές περιοχές. Κατά τη βλάστηση κάθε ωοσπορίου αναπτύσσεται μικρή βλαστική υφή στην άκρη της οποίας σχηματίζεται ένα μακροκονίδιο. Τα μακροκονίδια όταν βρεθούν σε νερό και θερμοκρασία 5-30 C βλαστάνουν και δίνουν ζωοσπόρια. Τα ζωοσπόρια μεταφέρονται στα φύλλα που βρίσκονται κοντά στο έδαφος, με τις σταγόνες της βροχής και προκαλούν τις πρωτογενείς μολύνσεις. Τις πρωτογενείς μολύνσεις

6 Ασθένειες του αμπελιού -3- ακολουθούν οι δευτερογενείς που επαναλαμβάνονται ανά 2,5-8 ημέρες, ανάλογα με την θερμοκρασία και προκαλούν την επιδημία. Είναι φανερό ότι, εάν οι πρωτογενείς μολύνσεις είναι πολλές η ασθένεια χρειάζεται λιγότερους κύκλους για να πάρει την μορφή της επιδημίας. Εικ. 3. Βιολογικός κύκλος του περονοσπόρου του αμπελιού. Καταπολέμηση Η καταπολέμηση του περονόσπορου βασίζεται αποκλειστικά στην εφαρμογή προληπτικών ψεκασμών με μυκητοκτόνα. Εάν δεν υπάρχουν πληροφορίες όσον αφορά την εξέλιξη της ασθένειας θα πρέπει να γίνονται προληπτικοί ψεκασμοί ανά 7 μέρες από την εποχή που οι βλαστοί αποκτήσουν μήκος 10 εκ. περίπου μέχρι το τέλος των βροχοπτώσεων. Αυτό συνεπάγεται μεγάλο αριθμό ψεκασμών που τις περισσότερες φορές είναι άσκοποι. Για αποτελεσματικότερη και ολιγότερο δαπανηρή καταπολέμηση του περονόσπορου είναι ανάγκη να υπάρχει οργανομένη υπηρεσία προειδοποιήσεων. Τα πιο συνηθισμένα μυκητοκτόνα που χρησιμοποιούνται για τη καταπολέμηση του περονόσπορου είναι τα χαλκούχα (βορδιγάλιος πολτός και έτοιμα χαλκούχα σκευάσματα), τα διθειοκαρβαμιδικά (maneb, propineb κ.α.) και το chlorothalonil. Τα ίδια μυκητοκτόνα κυκλοφορούν σε μείγματα, όπως χαλκούχα με διθειοκαρβαμιδικά κ.α.. Τα προηγούμενα μυκητοκτόνα είναι προστατευτικά και η αποτελεσματικότητά τους διαρκεί περίπου 7-10 ημέρες. Τα τελευταία χρόνια αναπτύχθηκαν αρκετά διασυστηματικά μυκητοκτόνα αποτελεσματικά ενα-

7 -4- ΑσΟένειες του αμπελιού ντίον των περονόσπορων όπως οι ακυλοαλανίνες (metalaxyl, oxadixyl κ.α.), το phosetyl ΑΙ και το cymoxanil. Τα διασυστηματικά πλεονεκτούν των προστατευτικών καθόσον έχουν ι- κανοποιητική αποτελεσματικότητα ακόμη και αν εφαρμοστούν λίγο μετά την μόλυνση, η δράση τους διαρκεί περίπου 15 μέρες, δεν εκπλύνονται από τις βροχές και δεν αφήνουν ακάλυπτες επιφάνειες, επειδή διεισδύουν και απλώνουν στους φυτικούς ιστούς. Η χρήση των μυκητοκτόνων αυτών πρέπει να είναι περιορισμένη, διότι η υπερβολική χρήση συντελεί στην επιλογή ανθεκτικών στελεχών. Συνιστάται επίσης να εναλλάσσονται με προστατευτικά μυκητοκτόνα ή να χρησιμοποιούνται σε μείγματα με αυτά. ΩΙΔΙΟ Εικ. 4. Συμπτώματα ωιδίου σε φύλλα αμπελιού. Το ωίδιο είναι επίσης πολύ καταστρεπτική ασθένεια του αμπελιού. Υπάρχει σε όλες τις περιοχές που καλλιεργείται το αμπέλι και αν δεν γίνει επιμελημένη καταπολέμηση μπορεί να προκαλέσει ολική ποσοτική ή ποιοτική καταστροφή της παραγωγής. Το ωίδιο είναι περισσότερο επικίνδυνο στις επιτραπέζιες ποικιλίες λόγω της υποβάθμισης της ποιότητας που προκαλεί. Στη χώρα μας είναι η καταστρεπτικότερη ασθένεια του αμπελιού. Συμπτώματα Προσβάλλονται όλα τα πράσινα μέρη του αμπελιού. Τα πρώτα συμπτώματα παρατηρούνται στα νεαρά φύλλα, νωρίς την άνοιξη, με την μορφή μικρών κιτρινοπράσινων κηλίδων με ασαφές περιθώριο. Γρήγορα οι κηλίδες στην πάνω ή στην κάτω επιφάνεια καλύπτονται με λευκή αραχνοειδή αλευρώδη εξάνθηση που αποτελείται από το μυκήλιο, τους κονιδιοφόρους και τα κονίδια του παθογόνου μύκητα. Η εξάνθηση απλώνει και μπορεί να καλύψει μεγάλες επιφάνειες του φύλλου ενώ συγχρόνως γίνεται πλουσιότερη και περισσότερο κονιορτώδης. Τα πολύ προσβλημένα φύλλα παραμορφώνονται (Εικ.4).

8 -5- Ασθένειες του αμπελιού Η προσβολή των βλαστών συνήθως ακολουθεί την προσβολή των φύλλων και μπορεί να καλυφθούν από το μυκηλιακό επίχρισμα σε μεγάλο μήκος. Στο τέλος του καλοκαιριού οι προσβλημένοι βλαστοί και τα φύλλα αποκτούν χρώμα καστανοιώδες εξαιτίας της νέκρωσης των επιφανειακών κυττάρων των προσβλημένων ιστών. Η προσβολή στα άνθη δυνατόν να οδηγήσει στην ξήρανση. Τα σταφύλια προσβάλλονται μέχρι το γυάλισμα (Εικ.5), αλλά το πιο ευαίσθητο στάδιο εί- Εικ. 5. Συμπτώματα ωιδίου σε σταφύλι. ναι «^σως μετά το δέσιμο. Παθογόνο αίτιο Η ασθένεια προκαλείται από τον μύκητα Uncinula necator της οικογένειας Erysiphaceae. Ο μύκητας πολλαπλασιάζεται εγγενώς με τα ασκοσπόρια που σχηματίζονται σε ασκούς μέσα r, Τ, s - τ τ ' ι < Εικ. 7. Κλειστοθήκια 1 του r μύκητα 1 Unsinula Εικ. 6. Κονιόιοφοροι του μύκητα Unsinula necator. necator. στις γνωστές κλειστές καρποφορίες της οικογένειας των Erysiphaceae τα κλειστοθήκια (Εικ.7). Η αγενής μορφή του μύκητα είναι το Oidium tuckerii που σχηματίζει πολυάριθμους κοντούς όρθιους κονιδιοφόρους με αλυσίδα σπορίων στις διακλαδώσεις του μυκηλίου (Εικ.6), που βρίσκεται στην επιφάνεια των προσβλημένων οργάνων. Κύκλος της ασθένειας

9 -6- Ασθένειες του αμπελιού Το παθογόνο διαχειμάζει με τη μορφή μυκηλίου στους οφθαλμούς Ο ρόλος των ασκοπορίων στην εξέλιξη της ασθένειας δεν είναι καλά γνωστός. Θεωρείται ότι το αρχικό μόλυσμα προέρχεται από το μυκήλιο που διαχειμάζει στους οφθαλμούς. Όμως, η ύπαρξη πολύ μεγάλου αριθμού περιθηκίων, πολύ συχνά,στα αμπέλια δεν μπορεί παρά να παίζει κάποιο αξιόλογο ρόλο στη διαχείμανση του παθογόνου. Εικ. 8. Βιολογικός κύκλος του ωιδίου του αμπελιού. Στην περίπτωση που το μυκήλιο διαχειμάζει στους οφθαλμούς, ενεργοποιείται την άνοιξη κατά την έκπτυξη των οφθαλμών και απλώνεται στους νέους βλαστούς, που παίρνουν χαρακτηριστική όψη 'σημαίας'. Εάν ο μύκητας διαχειμάζει με τη μορφή περιθηκίων, την άνοιξη, όταν η βλάστηση είναι επιδεκτική μόλυνσης, τα ασκοσπόρια ελευθερώνονται, εναποτίθενται στους βλαστούς και προκαλούν μόλυνση. Από τις πρωτεγείς μολύνσεις αναπτύσσονται καρποφορίες που προκαλούν νέες μολύνσεις κ.ο.κ.. Μολύνσεις μπορούν να γίνουν σχεδόν ολόκληρη την καλλιεργητική περίοδο εφόσον υπάρχουν φυτικά μέρη επιδεκτικά μόλυνσης. Τα φύλλα και οι βλαστοί μολύνονται όταν είναι μικρής ηλικίας, όπως συμβαίνει την άνοιξη ή και αργότερα εάν τα αμπέλια ποτίζονται. Τα σταφύλια προσβάλλονται μέχρι την αρχή της ωρίμανσης, αλλά το πιο ευαίσθητο στάδιο είναι αμέσως μετά το δέσιμο. Η υγρασία, στα επίπεδα που παρατηρούνται την άνοιξη και το καλοκαίρι, δεν επηρεάζει ουσιαστικά την ανά-

10 -10- Ασθένειες του αμπελιού πτύξη της ασθένειας. Μόνο η πολύ ξηρή ατμόσφαιρα και οι βροχοπτώσεις επιδρούν δυσμενώς στην εξέλιξη της ασθένειας. Καταπολέμηση Η καταπολέμηση του ωιδίου, όπως και του περονόσπορου, βασίζεται αποκλειστικά στην εφαρμογή μυκητοκτόνων. Η εφαρμογή των μυκητοκτόνων γίνεται με γνώμονα τα διάφορα φαινολογικά στάδια του αμπελιού. Επειδή η ασθένεια αναπτύσσεται, έστω και με βραδύ ρυθμό, μόλις τα αμπέλια ανοίξουν, καλό είναι στους ψεκασμούς που γίνονται εναντίον της φόμοψης, όσον και στο πρώτο ψεκασμό κατά του περονόσπορου να χρησιμοποιούνται μυκητοκτόνα που δρουν δευτερογενώς και κατά του ωιδίου. Επιπλέον, χρειάζονται σχεδόν πάντοτε δυο ή τρία θειαφίσματα, το πρώτο στα 3-4 φύλλα, το δεύτερο κατά το δέσιμο και το τρίτο πριν το γυάλισμα.. Τα θειαφίσματα πρέπει να γίνονται όταν η θερμοκρασία είναι C. Σε θερμοκρασίες κάτω από 20 C το θειάφι δεν είναι αποτελεσματικό, ενώ πάνω από 30 C είναι δυνατόν να προκαλέσει εγκαύματα. Η χρησιμοποίηση του θειαφιού στην καταπολέμηση του ωιδίου προστατεύει συγχρόνως και από τα ακάρεα σε αντίθεση προς τα οργανικά μυκητοκτόνα. Οι παραπάνω εφαρμογές, συνήθως, δεν επαρκούν για την καταπολέμηση του ωιδίου στα ε- πιτραπέζια σταφύλια. Για το σκοπό αυτό πρέπει να γίνονται συμπληρωματικοί ψεκασμοί με μυκητοκτόνα που δεν αφήνουν υπολείμματα στα σταφύλια. Οι ψεκασμοί αυτοί γίνονται προληπτικά από το δέσιμο των σταφυλιών μέχρι το γυάλισμα ανά 10 έως 15 μέρες ανάλογα με το μυκητοκτόνο. Για τις παραπάνω περιπτώσεις, σήμερα, χρησιμοποιούνται οργανικά μυκητοκτόνα, κυρίως παρεμποδιστές της εργοστερόλης. Συνιστάται οι ψεκασμοί αυτοί να συνδυάζονται με τους ψεκασμούς που γίνονται την ίδια περίοδο για την ευδεμίδα. Η ΦΟΜΟΨΗ Στη χώρα μας η φόμοψη αναφέρθηκε για πρώτη φορά το 1963 στη Θεσσαλονίκη, οι ζημιές από την εν λόγω ασθένεια στο τέλος της δεκαετίας του 60 και στη διάρκεια της δεκαετίας του 70 ήσαν πολύ μεγάλες. Οι ζημιές από τη φόμοψη μεγεθύνθηκαν, επειδή την εποχή αυτή η νέκρωση των βραχιόνων, που παρατηρείται στα αμπέλια, θεωρήθηκε σύμπτωμα της φόμοψης, ονομάστηκε μάλιστα

11 -8- Ασθενειες του αμπελιού για αυτό το λόγο νέκρωση των βραχιόνων, πράγμα που αποδείχτηκε, αργότερα, ότι οφείλεται στην Εουτυπίωση. Συμπτώματα Από τις αρχές Απριλίου και μετά, ανάλογα με την πρωιμότητα της περιοχής, στο πρώτο και το δεύτερο φύλλο της βάσης των νέων βλαστών παρατηρούνται πολύ μικρές λευκοκίτρινες κηλίδες. Πολύ γρήγορα στα νεύρα και τους μίσχους των φύλλων και τα πρώτα μεσογονάτια παρατηρούνται πολύ μικρά μαύρα στίγματα που με τον καιρό μεγαλώνουν και κατά το τέλος της άνοιξης ή τις αρχές του καλοκαιριού παρατηρούνται καστανόμαυρες Εικ. 9: Συμπτώματα φόμοψης σε φύλλα αμπελιού. κηλίδες με αβαθές επίμηκες σχίσιμο κατά μήκος του βλαστού (Εικ. 10). Παρόμοιες κηλίδες, αλλά μικρότερες σε μέγεθος σχηματίζονται στους μίσχους και τα νεύρα των φύλλων (Εικ.9) και τους ποδίσκους και τις ράχες των σταφυλιών. Τα σταφύλια με μεγάλες κηλίδες στον ποδίσκο και τις ράχες δυνατόν να ξεραθούν το καλοκαίρι από την κηλίδα και κάτω. Το φθινόπωρο οι προσβλημένοι βλαστοί, εκτός από τα έλκη, δεν ωριμάζουν Εικ. 10: Συμπτώματα φόμοψης σε βλαστούς αμπελιού. κανονικά, σπάζουν εύκολα και προοδευτικά από το τέλος του φθινοπώρου αποκτούν αργυρό χρωματισμό. Συγχρόνως από το τέλος του φθινοπώρου πάνω στην επιφάνεια τους παρατηρούνται πολλά μαύρα στίγματα που είναι τα πυκνίδια του παθογόνου μύκητα. Παθογόνο αίτιο - Κύκλος της ασθένειας

12 -9- Ασθένειες του αμπελιού Η φόμοψη προκαλείται από το μύκητα P. viticola που σχηματίζει μικρά μαύρα πυκνίδια που περιέχουν μονοκύτταρα σπόρια. Αναφέρεται ότι η τέλεια μορφή μορφή του P. viticola είναι ο ασκομύκητας Cryptosporella viticola χωρίς όμως να έχει επιβεβαιωθεί. Το παθογόνο διατηρείται με την μορφή μυκηλίου ή πυκνιδίων στις κληματίδες, στους βραχίονες, στους μίσχους των φύλλων και τους ποδίσκους των σταφυλιών. Αναφέρεται, επίσης, ότι διατηρείται με την μορφή μυκηλίου στους οφθαλμούς. Τα πυκνίδια αναπτύσσονται στις διετείς καθώς και τις πολύ προσβλημένες νέες κλιματίδες. Την άνοιξη, όταν αρχίζει η έκπτυξη των οφθαλμών, όποτε μουσκέψουν, ελευθερώνουν μεγάλο αριθμό σπορίων, που παρασύρονται με τις σταγόνες της βροχής και μεταφέρονται σε μικρές αποστάσεις και προκαλούν μολύνσεις. Οι προσβολές γίνονται κατά το στάδιο της έκπτυξης των βλαστών όταν υπάρχει βροχή και κατάλληλη θερμοκρασία Η βροχή είναι απαραίτητη τόσο για τη διύγρανση των πυκνιδίων και ελευθέρωση των σπορίων όσο και για τη βλάστηση των σπορίων. Τα πρώτα μικρά στίγματα εμφανίζονται περίπου εντός δεκαπέντε ημερών, αλλά ευδιάκριτες κηλίδες στους βλαστούς διακρίνονται λίγο αργότερα. Η προσβολή εντοπίζεται κυρίως στα πρώτα μεσογονάτια διαστήματα (2-5). Η μετάδοση της ασθένειας σε μεγάλες αποστάσεις γίνεται με το πολλαπλασιαστικό υλικό και ίσως με ορισμένα έντομα. Καταπολέμηση Για την ασφαλή καταπολέμηση της ασθένειας συνιστάται:

13 -10- Ασθένειες του αμπελιού 1. Επιμελημένη Επιμελημένη αφαίρεση των προσβλημένων μερών κατά το κλάδεμα. 2. Εφαρμογή ενός χειμερινού ψεκασμού με χειμερινό πολτό πριν το φούσκωμα των ματιών. 3. Εφαρμογή ενός έως δύο ψεκασμών. Ο πρώτος γίνεται αμέσως μετά την εκπτυξη των ο- φθαλμών, στάδιο D και ο δεύτερος στο στάδιο Ε. Εάν χρησιμοποιηθεί ο συνδυασμός fosethyl ΑΙ + folpet ένας ψεκασμός στο στάδιο Δ δίδει πολύ καλά αποτελέσματα. ΕΟΥΤΥΠΙΩΣΗ Θεωρείται μία από τις περισσότερο καταστρεπτικές ασθένειες του ξύλου του αμπελιού. Παρατηρείται σε όλες σχεδόν τις χώρες που καλλιεργείται το αμπέλι. Στη χώρα μας παρατηρήθηκε το Προσβάλλει μεγάλο αριθμό φυτών κυρίως δένδρων τόσο καλλιεργημένων όσο και δασικών που ανήκουν σε πολλές οικογένειες. Στη χώρα μας εκτός απ' το αμπέλι σοβαρές ζημιές προκαλεί στην βερικοκιά. Συμπτώματα Τα πρώτα συμπτώματα που παρατηρούνται την άνοιξη στους προσβλημένους βραχίονες είναι η έκπτυξη πολλών αδύνατων βλαστών με μικρά μεσογονάτια, μικροφυλλία, παραμόρφωση, χλώρωση, περιφερειακή ξήρανση του ελάσματος των φύλλων και ανισοραγία. Οι βλαστοί αυτοί δυνατόν να εμφανίζονται σε ένα μόνο βραχίονα ή Εικ. 12. Εουτυπίωση σε τομή βραχίονα πρέμνου. και σε ολόκληρο το πρέμνο ανάλογα με την πρόοδο της ασθένειας. Προσεκτική εξέταση των βραχιόνων ή του κορμού των πρέμνων στους οποίους αναπτύσονται οι παραπάνω βλαστοί αποκαλύπτει ξήρανση του ξύλου από κάποια παλιά τομή. Σε κάθετη τομή η ξήρανση φαίνεται να έχει σχήμα τριγωνικό (Εικ. 12). Παθογόνο αίτιο - Κύκλος της ασθένειας

14 Ασθένειες του αμπελιού -11- Η εουτυπίωση προκαλείται από τον ασκομύκητα Eutypa lata με ατελή μορφή το Libertella blepharis. Ο Ε. lata σχηματίζει περιθήκια σε στρώματα που αναπτύσονται στο νεκρό απ' την ασθένεια ξύλο των πρέμνων. Η ατελής μορφή σχηματίζεται στο εσωτερικό του φλοιού που καλύπτει το ξερό ξύλο. Τα περιθήκια του Ε. lata σχηματίζονται στο ξύλο που έχει προσβληθεί από πολλά χρόνια και ωριμάζουν από νωρίς την άνοιξη. Τα ασκοσπόρια ελευθερώνονται μόλις τα περιθήκια μουσκέψουν και με τον αέρα μεταφέρονται σε μεγάλες αποστάσεις. Η μόλυνση του αμπελιού γίνεται Εικ. 13. Βιολογικός κύκλος της εουτυπίωσης του αμπελιού. από τραύματα και βασικά από τις τομές που γίνονται κατά το κλάδεμα Τα ασκοσπόρια που μεταφέρονται με τον αέρα επικάθονται στις τομές και προχωρούν σε βάθος περίπου 4mm στα αγγεία όπου και βλαστάνουν. Η μόλυνση προχωρεί πολύ αργά και τα πρώτα συμπτώματα είναι εμφανή μετά από 3-4 χρόνια μετά την μόλυνση. Καταπολέμηση Η προσεκτική αφαίρεση των προσβλημένων βραχιόνων και το κάψιμο τους καθώς και το κάψιμο των ξερών πρέμνων ελαττώνει το μόλυσμα και δυνατόν να περιορίσει την ασθένεια σε περιοχές όπου ο κύριος ξενιστής είναι το αμπέλι. Οι τομές σε βραχίονες ηλικίας δύο ετών και άνω πρέπει να καλύπτονται προσεκτικά με πυκνό αιώρημα ενός βενζιμιδαζολικού μυκητοκτόνου (benomyl, carbentazim, thiophanate methyl κ.α.) σε δόση 1.25 %.

15 -12- Ασθένειες του αμπελιού ΗΙΣΚΑ Είναι πολύ συνηθισμένη αλλά όχι ιδιαίτερα επικίνδυνη ασθένεια του αμπελιού στη χώρα μας. Προσβάλλει πρέμνα ηλικίας πάνω από δέκα χρόνων σκόρπια μέσα στ' αμπέλια. Συμπτώματα Η ίσκα εμφανίζεται με δύο μορφές, τη χρόνια και την απότομη ξήρανση ή αποπληξία. Και στις δύο περιπτώσεις τα συμπτώματα εμφανίζονται αργά το καλοκαίρι. Στη χρόνια μορφή Εικ. 14. Συμπτώματα ίσκας σε φύλλα αμπελιού. Εικ. 15. Συμπτώματα ίσκας σε κορμό πρέμνου. παρατηρείται, το καλοκαίρι, καστανός μεταχρωματισμός στα μεσονεύρια διαστήματα των φύλλων της βάσης αρχικά και πολλές φορές σε ολόκληρο το πρέμνο, ενώ παραμένει μια πράσινη ζώνη κατά μήκος των κύριων νεύρων (Εικ.. 14). Αργότερα το καστανό μέρος ξηραίνεται και τα φύλλα πέφτουν. Στη μορφή της αποπληξίας τα πρέμνα μαραίνονται απότομα, αρχικά τα φύλλα και αμέσως μετά τα σταφύλια και ολόκληροι βλαστοί. Και στις δύο μορφές το καρδυόξυλο τόσο στους χονδρούς βραχίονες όσο και στον κορμό έχει ανοικτό χρωματισμό είναι εύθρυπτο και περιβάλλεται από μία ζώνη σκουρότερου και σκληρότερου ξύλου (Εικ. 15). Παθογόνο αίτιο Οι βασιδιομύκητες Stereum hirsutum και Phellinus igniarius θεωρούνται τα κύρια παθογόνα της ίσκας χωρίς εντούτοις να έχει αποδειχθεί πλήρως ο παθογένεια τους. Οι μύκητες αυτοί παρασιτούν πολλά είδη δένδρων. Στο αμπέλι σχηματίζουν μεγάλα βασιδιοκάρπια στα νεκρά πρέμνα. Κύκλος της ασθένειας Τα πρέμνα μολύνονται από τις πληγές του κλαδέματος και μάλιστα από τις μεγάλες τομές που γίνονται στους χονδρούς βραχίονες με τα βασιδιοσπόρια που μεταφέρονται με τον αέρα.

16 Ασθένειες του αμπελιού -13- Η εμφάνιση της ασθένειας στα νέα πρέμνα προφανώς οφείλεται στην χρησιμοποίηση μολυσμένου πολλαπλασιαστικού υλικού. Καταπολέμηση Τα παρακάτω φυτουγιειονομικά μέτρα θεωρούνται απαραίτητα για την πρόληψη της ασθένειας: 1. Χρησιμοποίηση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού 2. Κάψιμιο των πρέμνων που ξεραίνονται από την ασθένεια 3. Αποφυγή δημιουργίας μεγάλων πληγών κατά το κλάδεμα και κάλυψη τους με ειδική α- λοιφή το συντομότερο δυνατόν. 4. Εφαρμογή αρσενικώδους νατρίου σε αναλογία 1.3% σε τριοξείδιο του αρσενικού στην διάρκεια του ληθάργου. Λόγω της τοξικότητας του αρσενικώδους νατρίου η εφαρμογή του θα πρέπει να γίνεται τουλάχιστον 15 μέρες μετά το κλάδεμα και πριν από το φούσκωμα των οφθαλμών, πάντοτε με ξηρό καιρό. Τις χρονιές με πολύ ήπιο χειμώνα η εφαρμογή του αρσενικώδους νατρίου πρέπει να αποφεύγεται. ΤΕΦΡΑ ΣΗΨΗ Η τεφρά σήψη προσβάλλει πολύ μεγάλο αριθμό καλλιεργούμενων φυτών στις εύκρατες περιοχές. Ιδιαίτερα επικίνδυνη είναι στα φυτά που καλλιεργούνται σε μη θερμαινόμενα θερμοκήπια. Στα αμπέλια παρατηρείται σε όλες τις χώρες του κόσμου αλλά οι ζημιές που προκαλεί διαφέρουν πάρα πολύ από χώρα σε χώρα και από περιοχή σε περιοχή. Πολύ σοβαρή είναι στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης που καλλιεργείται το αμπέλι. Στις μεσογειακές χώρες είναι λιγότερο επικίνδυνη. Στη χώρα μας δεν θεωρείται πολύ επικίνδυνη με εξαίρεση ορισμένες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας. Συμπτώματα Εάν, λίγο μετά την έναρξη της έκπτυξης των οφθαλμών, επικρατήσουν ευνοϊκές συνθήκες οι οφθαλμοί που μόλις έχουν ανοίξει και οι νεαροί βλαστοί προσβάλλονται γίνονται καστανοί και ξεραίνονται. Πολύ συχνή είναι η προσβολή στη βάση των νεαρών βλαστών όπου δημιουργείται καστανή κηλίδα (Εικ. 16). Στα φύλλα σχηματίζονται μεγάλες καστανές κηλίδες,

17 -14- Ασθένειες του αμπελιού κυρίως στην περιφέρεια, που με ευνοϊκές συνθήκες απλώνουν και καλύπτουν όλο το έλασμα ενώ με καλό καιρό ξεραίνονται και φαίνονται σαν καψίματα. Στη χώρα μας δεν παρατηρούνται άλλες ζημιές από την τεφρά σήψη μέχρι την ωρίμανση. Αντίθετα στις βόρειες Ευρωπαϊκές χώρες αναφέρονται έντονες προσβολές των ανθέων πριν από την άνθηση ή της ράχης των σταφυλιών και των τσαμπιών Εικ. 16. Συμπτώματα τεφρός σήψης σε βλαστούς αμπελιού. μετά το δέσιμο από μολύσματα που αναπτύσσονται πάνω στις μαραμένες καλύπτρες των ανθέων. Η προσβολή αρχικά έχει καστανό χρώμα και αργότερα γίνεται μαύρη. Σοβαρότερες ζημιές από την τέφρα σήψη προκαλούνται στα σταφύλια από την εποχή που αρχίζει η ωρίμανση εάν υπάρχει επαρκής βροχή. Οι ράγες των σταφυλιών δυνατόν να προσβληθούν από το παθογόνο κατ' ευθείαν αλλά συνήθως η μόλυνση γίνεται από τραύματα που υπάρχουν στην επιδερμίδα των ραγών από διάφορους λόγους, όπως προσβολές από ωίδιο, ευδεμίδα κ.α. Στις προσβλημένες ράγες παρατηρείται μεγάλη καστανή κηλίδα απ' όπου η επιδερμίδα αποκολλάται πολύ εύκολα. Εάν ο καιρός διατηρηθεί υγρός, ανάμεσα στις προσβλημένες ράγες αναπτύσσεται πλούσια γκρίζα μούχλα που είναι οι καρποφορίες του παθογόνου. Παρόμοιες προσβολές δυνατόν να παρατηρηθούν στα κιβώτια συσκευασίας κατά την μεταφορά ή κατά την αποθήκευση σε σταφύλια που κατά την συγκομιδή ήταν υγιή Παθογόνο αίτιο Η τεφρά σήψη προκαλείται από τον ασκομύκητα Botryotinia fuckeliana του οποίου η ατελής μορφή Botrytis cinerea παρατηρείται στο αμπέλι Οι κονιδιοφόροι και τα κονίδια του παθογόνου (Εικ. 17) σχηματίζονται σε αφθονία σε όλα τα Εικ. 17. Καρποφορίες του μύκητα Botrytis cinerea σε σταφύλι.

18 Ασθένειες του αμπελιού -15- προσβλημένα φυτικά μέρη, όταν η σχετική υγρασία είναι υψηλή και είναι εκείνα που τους προσδίδουν το χαρακτηριστικό τεφρό χρώμα. Ο μύκητας όταν οι συνθήκες είναι αντίξοες σχηματίζει πάνω στα προσβλημένα φυτικά μέρη μαύρα σκληρώτια με ακανόνιστο σχήμα και μέγεθος που ποικίλλει από λίγα χιλιοστά μέχρι και ένα εκατοστό Τα σκληρώτια βλαστάνουν και σχηματίζουν τα αποθήκια του Β. fuckeliana, που όμως δεν συναντούνται συχνά στην φύση. Κύκλος της ασθένειας Ο μύκητας Β. cinerea προσβάλλει πάρα πολλά φυτά και παράλληλα έχει την ικανότητα να ζει σαπροφυτικά σε οργανικά υποστρώματα. Τα σπόρια του βρίσκονται στον αέρα όλες τις εποχές που οι καιρικές συνθήκες είναι ευνοϊκές για την ανάπτυξή του. Για να γίνουν μολύνσεις πρέπει να υπάρχει πολύ Εικ. 18. Βιολογικός κύκλος της τεφράς σήψης του αμπελιού υψηλή σχετική υγρασία και πληγές στους φυτικούς ιστούς ή υπόστρωμα στο οποίο θα αναπτυχθεί ο μύκητας πριν μολύνει τον ξενιστή. Στη χώρα μας οι προσβολές της άνοιξης γίνονται όταν επικρατεί υγρός και ψυχρός καιρός και είναι σοβαρότερες όταν υπάρχει δυνατός αέρας ή χαλάζι, διότι προφανώς δημιουργούνται πληγές στους βλαστούς. Τα σταφύλια προσβάλλονται το φθινόπωρο, όταν έχουν ωριμάσει και συγχρόνως υπάγουν βροχοπτώσεις. Καταπολέμηση Για την καλή καταπολέμηση της ασθένειας συνιστούνται τα εξής: 1. Εφαρμογή όποιων καλλιεργητικών μέτρων μπορούν να περιορίσουν την σχετική υγρασία στην κώμη του αμπελιού, όπως η εφαρμογή συστημάτων μόρφωσης του αμπελιού που

19 -16- Ασθένειες του αμπελιού επιτρέπουν καλύτερο αερισμό, ο περιορισμός του φυλλώματος, ο περιορισμός της πλούσιας αζωτούχου λίπανσης κ.α 2. Η καλή καταπολέμηση εχθρών και ασθενειών που τραυματίζουν τα σταφύλια και κυρίως της ευδεμίδας και του ωιδίου. 3. Χρησιμοποίηση μυκητοκτόνων που έχουν παράλληλη δράση στην τεφρά σήψη σε ψεκασμούς που γίνονται για άλλες ασθένειες και κυρίως για την φόμωψη και τον περονόσπορο. Τέτοια μυκητοκτόνα είναι για τα φθαλΐμίδια (captan και folpet) το dichfluanide και το chlorothalonyl και τα μείγματα τους με άλλα μυκητοκτόνα. Τα διθειοκαρβαμιδικά και τα σύγχρονα διασυστηματικά μυκητοκτόνα που αναφέρονται στην καταπολέμηση του περονόσπορου δεν έχουν καμία αποτελεσματικότητα εναντίον της τεφράς σήψης ενώ τα χαλκούχα είναι ελάχιστα αποτελεσματικά. 4. Για τη χημική καταπολέμηση της τεφράς σήψης σε περιοχές που αποτελεί σημαντικό πρόβλημα συνιστώνται τέσσερις ψεκασμοί ανά ένας αμέσως μετά την άνθηση, πριν πυκνώσουν τα τσαμπιά, στο γυάλισμα και τρεις εβδομάδες πριν τον τρυγητό Τα μυκητοκτόνα που χρησιμοποιούνται είναι το dichlofluanid τα βενζιμιδαζολικά (benomyl carbendazim κ.α.) και τα δικαρβοξιμιδικά (iprodione). Στις δυο τελευταίες ομάδες παρατηρείται συχνά ανθεκτικότητα του παθογόνου μύκητα. ΣΗΨΙΡΡΙΖΙΑ ΑΠΟ ΜΥΚΗΤΕΣ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ARMILLARIA Η σηψιρριζία αυτή είναι πολύ γνωστή ασθένεια και προσβάλλει πολλά δασικά και καρποφόρα δέντρα ή θάμνους μεταξύ των οποίων και το αμπέλι. Η ασθένεια παρατηρείται σε αναπτυγμένα πρέμνα. Τα συμπτώματα συνίστανται σε προοδευτική καχεξία των προσβλημένων πρέμνων, περιορισμένη ανάπτυξη, φύλλα μικρότερα του κανονικού με ασθενικό πράσινο χρώμα και τελική κατάληξη τον θάνατο. Αναφέρεται ότι ενίοτε παρατηρείται ολική μάρανση των πρέμνων και ταχεία ξήρανση. Παρόμοια συμπτώματα παρατηρούνται και σε προσβολές από άλλες ασθένειες και κυρίως από προσβολή των ριζών από το μύκητα Dematophora necatrix. Η σηψιρριζία από Armillaria spp. διακρίνεται από τις λευκές μυκηλιακές πλάκες που παρατηρούνται κάτω από τον φλοιό των ριζών των προσβλημένων πρέμνων, τα ριζόμορφα, δηλαδή σχηματισμούς σαν

20 Ασθένειες του αμπελιού -17- κορδόνια, που υπάρχουν κοντά ή πάνω στις ρίζες των άρρωστων πρέμνων και τέλος από τα μανιτάρια που αναπτύσσονται το φθινόπωρο κατά ομάδες γύρω από το λαιμό των άρρωστων ή στις θέσεις ξεριζωμένων πρέμνων. Παθογόνο αίτιο - Βιολογία- Κύκλος της ασθένειας Το παθογόνο αίτιο της ασθένειας είναι μύκητες του γένους Armillaria και κυρίως το είδος Armillaria mellea. Οι μύκητες αυτοί ζουν στο εδάφους σε υπολείμματα ριζών ή σαπροφυτικά. Για να μολύνουν πρέπει να υπάρχει ζωηρό μυκήλιο ή ριζόμορφα. Έτσι, η μόλυνση είναι δυνατή μόνο σε πρέμνα που βρίσκονται κοντά σε άρρωστα, οπότε μολύνονται από τα ριζόμορφα τα οποία προχωρούν σε ικανή απόσταση. Στη περίπτωση αυτή η μόλυνση παρουσιάζεται κατά κηλίδες. Πιο συχνές είναι οι μολύνσεις φυτών που φυτεύονται σε εδάφη που εκχερσώθηκαν πρόσφατα και στα οποία υπήρχαν προσβλημένα δένδρα. Στην Εικ. 19. Βιολογικός κύκλος του μύκητα Armillaria mellea. περίπτωση αυτή αναπτύσσεται πάνω στα υπολείμματα των ριζών ζωηρό μυκήλιο που προσβάλλει τα νέα φυτά. Προσβολές μπορεί ακόμη να γίνουν και με τα βασιδιοπόρια του παθογόνου μέσα από τραύματα. Στη περίπτωση αυτή η εξέλιξη της ασθένειας είναι πολύ αργή. Καταπολέμηση Δεδομένου ότι η μόλυνση γίνεται κυρίως από το μόλυσμα που μένει στο έδαφος μετά το ξερίζωμα άρρωστων φυτών, αναγκαία προϋπόθεση είναι να καταστραφεί το μόλυσμα πριν από το φύτεμα των νέων αμπελιών. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με απολύμανση ή με ακαλλιέρ-

21 -18- Ασθένειες του αμπελιού γεια ώστε να σαπίζουν οι ρίζες και να νεκρωθεί το μόλυσμα. Όμως, οι ρίζες στις οποίες διατηρείται ο μύκητας είναι χονδρές και η καταστροφή τους διαρκεί πολλά χρόνια. Εξ' άλλου και η απολύμανση δεν είναι πολύ αποτελεσματική λόγω του μεγάλου βάθους που βρίσκονται οι ρίζες. ΚΑΡΚΙΝΟΣ Εικ. 20. Καρκινώματα σε πρέμνο. Ο βακτηριακός καρκίνος των φυτών (crown gall) είναι ασθένεια που παρατηρείται σε όλο τον κόσμο και έχει μεγάλη οικονομική σημασία. Αναφέρεται ότι τουλάχιστον 643 είδη φυτά από 331 γένη είναι ευαίσθητα στην ασθένεια. Τα περισσότερα από τα φυτά αυτά είναι δικοτυλίδονα και λίγα γυμνόσπερμα. Σήμερα ο καρκίνος του αμπελιού αποτελεί σοβαρό πρόβλημα σε αμπελουργικές περιοχές που καλλιεργούνται οι διάφορες ποικιλίες του είδους Vitis vinifera και τα υβρίδια του αμπελιού και εκεί όπου οι κλιματολογικές συνθήκες λόγω του παγετού ευνοούν τη δημιουργία πληγών. Στην Ελλάδα η ασθένεια έχει μεγάλη οικονομική σημασία για το αμπέλι, τα πυρηνόκαρπα, τα μηλοειδή και την τριανταφυλλιά. Η ασθένεια έχει επισημανθεί σε διάφορες καλλιέργειες σε όλη σχεδόν τη χώρα. Συμπτώματα Το χαρακτηριστικότερο σύμπτωμα είναι ο σχηματισμός όγκων. Στο αμπέλι οι όγκοι συνήθως εμφανίζονται στον κορμό, στο επίπεδο της επιφάνειας του εδάφους, ή λίγο κάτω απ' αυτό. Όγκοι, επίσης, σχηματίζονται στους βραχίονες και τις κληματίδες, σπάνια, όμως, στις ρίζες. Στο πολλαπλασιαστικό υλικό, όγκοι εμφανίζονται στη βάση του υποκειμένου, στους κόμβους που βρίσκονται μέσα στο έδαφος και στη ζώνη συγκόλλησης υποκειμένου εμβολίου (Εικ.20). Αρχικά οι όγκοι μοιάζουν με μικρές προεξοχές, μεμονωμένες ή σε ομάδες, με χρώμα υπόλευκο, σύσταση μαλακή και επιφάνεια σχεδόν λεία. Αργότερα οι όγκοι γίνονται σκληροί, αποκτούν καστανό χρώμα. Η επιφάνεια τους γίνεται τραχεία και ανώμαλη και συχνά εμφανίζει μικρές προεξοχές που μοιάζουν με καταβολές ριζών. Το μέγεθος των

22 Ασθένειες του αμπελιού -19- όγκων ποικίλλει. Μεγάλοι όγκοι μπορεί να αναπτυχθούν γρήγορα περιβάλλοντας εξ' ολοκλήρου τον κορμό νεαρών πρέμνων, ενώ μικροί όγκοι εμφανίζονται στους βραχίονες και στις κεφαλές. Σε νεαρά πρέμνα, ηλικίας μέχρι τεσσάρων ετών, παρατηρούνται όγκοι και α- πομονώνεται το παθογόνο στο υπόγειο τμήμα του κορμού που είχε υποστεί ζημιά από κολεόπτερα (Pentodon punctatus). Πιστεύεται ότι οι σήψεις της ρίζας αποτελούν θέσεις εισόδου του παθογόνου με συνέπεια τη διασυστηματική μόλυνση του. Στα πρέμνα που φέρουν όγκους, συνήθως, οι βλαστοί είναι καχεκτικοί και η παραγωγή μειωμένη, ενώ συχνά μέρος ή ολόκληρο το πρέμνο ξηραίνεται. Τα νεαρά προσβλημένα πρέμνα γίνονται καχεκτικά, συχνά χλωρωτικά και πολλά από αυτά ξηραίνονται σε διάστημα 1-3 χρόνων. Παθογόνο αίτιο - Κύκλος της ασθένειας Ο καρκίνος των φυτών προκαλείται από το βακτήριο Agrobacterium tumefaciens. Το παθογόνο έχει τρεις βιότυπους που προσδιορίζονται με ειδικές εργαστηριακές δοκιμές. Τα μη παθογόνα στελέχη του βακτηρίου χαρακτηρίζονται σαν Α. radiobacter και συνυπάρχουν με τα παθογόνα στελέχη στο έδαφος, σε υγιή φυτά και στους όγκους. Μεταξύ των τριών βιοτύπων του Α. tumefaciens ο βιότυπος 3 είναι αυτός που προκαλεί, κυρίως, τις προσβολές του αμπελιού. Σήμερα τα στελέχη του βακτηρίου που προσβάλλουν το αμπέλι ταξινομούνται στο νέο είδος Α. vitis. Αν και το βακτήριο έχει αναφερθεί ότι επιβιώνει στο έδαφος, η σχέση παθογόνων προς μη παθογόνα στελέχη είναι συνήθως χαμηλή, ενώ τα παθογόνα στελέχη απομονώνονται συνήθως την περίοδο που υπάρχουν νέοι όγκοι στο κορμό των πρέμνων. Η διάρκεια επιβίωσης του βακτηρίου σε έδαφος χωρίς φυτικά υπολείμματα (ρίζες αμπελιού) είναι άγνωστη. Η σημαντικότερη πηγή μολύσματος φαίνεται να είναι το προσβλημένο πολλαπλασιαστικό υλικό. Η διασπορά του βακτηρίου από μολυσμένα πρέμνα μέσα στον αμπελώνα μπορεί να γίνει με το νερό του ποτίσματος, τη βροχή, το έδαφος, τα εργαλεία καλλιέργειας ή κλαδεύματος και με τα έντομα του εδάφους. Πιστεύεται ότι η ασθένεια ευνοείται στα αλκαλικά και ελαφριά εδάφη σε αντίθεση με τα ό- ξινα και βαριά. Εντούτοις δεν υπάρχει απόλυτη συσχέτιση μεταξύ τύπου του εδάφους, του ρη και της έντασης της ασθένειας αφού σε διάφορες μελέτες τα αποτελέσματα είναι αντιφατικά. Παρά το γεγονός ότι το βακτήριο προκαλεί τα σημαντικότερα προβλήματα στις πε-

23 -20- Ασθένειες του αμπελιού ριοχές που επικρατούν χαμηλές θερμοκρασίες, λόγω των δημιουργούμενων πληγών από το παγετό, θερμοκρασίες μεταξύ 14 C και 28 C θεωρούνται ευνοϊκές για την ασθένεια. Για την επίτευξη της μόλυνσης απαιτείται η δημιουργία πληγής, η οποία δεν αποτελεί μόνο πύλη εισόδου του παθογόνου αλλά και καθοριστικό παράγοντα για το σχηματισμό των ό- γκων. Πληγές που δημιουργούνται από βιοτικούς ή αβιοτικούς παράγοντες αποτελούν αιτία εκδήλωσης της ασθένειας στις περιπτώσεις διασυστηματικής μόλυνσης των πρέμνων. Οι ποικιλίες του V. vinifera θεωρούνται mo ευαίσθητες από εκείνες του V. labrusca. Είναι δύσκολο να γίνει διαβάθμιση των ποικιλιών του V. vinifera και των υποκειμένων που χρησιμοποιούνται ως προς την ευαισθησία τους στο παθογόνο εξ'αιτίας των πολλών παραγόντων που συμβάλλουν στην εκδήλωση της (στέλεχος παθογόνων, κλιματολογικές συνθήκες, τεχνική καλλιέργειας κ.λ,π.). ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΗ ΝΕΚΡΩΣΗ Η βακτηριακή νέκρωση του αμπελιού είναι μία χρόνια διασυστηματική ασθένεια με σημαντική οικονομική σημασία. Στην Ελλάδα η ασθένεια ενδημεί σε αρκετές αμπελουργικές περιοχές (Μυτυλίνη, Ζάκυνθο, Κω, Χίο, Μεσσηνία, Αχαία, Λήμνο και Κρήτη) και είναι γνωστή με την ονομασία "τσιλίκ-μαράζι". Συμπτώματα Το χαρακτηριστικότερο σύμπτωμα των προσβλημένων πρέμνων είναι ότι κατά τη περίοδο της έκπτυξης των οφθαλμών, ορισμένες κεφαλές δεν βλαστάνουν. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να παρατηρηθεί έκπτυξη καχεκτικών ή χλωρωτικών βλαστών από τη μια πλευρά της κληματίδας, οι οποίοι όμως ξηραίνονται αργότερα. Οι προσβλημένοι βραχίονες και κεφαλές, στο τέλος του χειμώνα ή στην αρχή της άνοιξης, εμφανίζονται διογκωμένοι σαν συνέπεια της υπερπλασίας των ιστών της καμβιακής περιοχής. Οι υπερπλασίες, κάτω από το φλοιό, είναι λευκές-λευκοπράσινες, μαλακές, τυρώδους σύστασης και πάχους 2-4mm. Στη περιοχή των υπερπλασιών παρατηρούνται επιμήκεις σχισμές και αργότερα δημιουργείται μια κοιλότητα μεταξύ φλοιού και κεντρικού κυλίνδρου. Στους βλαστούς τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται 2-3 εβδομάδες μετά την πλήρη έκπτυξη των οφθαλμών. Πρόκειται για μικρές λευκοπράσινες διογκώσεις που σταδιακά εξελίσσονται σε επιμήκεις σχισμές και μαύρες βαθειές ρωγμές μήκους 2-10 cm και πλάτους 0,5 cm

24 Ασθένειες του αμπελιού -21- (Εικ. 21). Παρόμοια συμπτώματα εμφανίζονται στους μίσχους των φύλλων και στη ράχη Εικ. 21. Έλκος σε βλαστό αμπελιού λόγω προσβολής από βακτηριακή νέκρωση. εουτύπωσης, μολυσματικού εκφυλισμού κ.ά.. Παθογόνο αίτιο - Κύκλος της ασθένειας των σταφυλιών. Πολλοί βλαστοί, ενώ φέρουν εκτεταμένα έλκη, δεν αποξηραίνονται. Σε κατά μήκος τομής των προσβλημένων μερών παρατηρείται καστανός μεταχρωματισμός των αγγείων του ξύλου σε μορφή επιμηκών ραβδώσεων. Τα συμπτώματα της βακτηριακής νέκρωσης ποικίλλουν ανάλογα με την ποικιλία και τις κλιματολογικές συνθήκες. Δεν είναι ασυνήθιστη και η αιφνίδια εμφάνιση συμπτωμάτων σε πρέμνα που για μεγάλο χρονικό διάστημα εμφανίζουν ήπια ή καθόλου συμπτώματα. Τα συμπτώματα της ασθένειας ομοιάζουν με εκείνα άλλων ασθενειών, όπως της φόμοψης, της Το παθογόνο αίτιο της ασθένειας είναι το βακτήριο Xylophilus ampelinus που προσβάλλει μόνο το αμπέλι. Η Σουλτανίνα είναι πολύ ευπαθής ποικιλία, αλλά η ασθένεια έχει διαπιστωθεί σε πολλές άλλες ποικιλίες. Στις κλιματολογικές συνθήκες της Κρήτης βρέθηκε ότι οι ι- στοί του αμπελιού είναι πολύ ευπαθείς κατά τη περίοδο Νοεμβρίου - Ιανουαρίου. Επίσης, οι βλαστοί είναι πιο ευπαθείς μέχρι να αποκτήσουν μήκος 10 cm. Το βακτήριο επιβιώνει στα αγγεία του ξύλου των προσβλημένων πρέμνων και εξαπλώνεται διασυστηματικά μολύνοντας τη νέα βλάστηση. Από τους προσβλημένους βλαστούς, με υγρό και βροχερό καιρό, το βακτήριο μεταφέρεται σε υγιή πρέμνα και τα προσβάλλει δια μέσου των πληγών ή των στοματίων. Σημαντικός παράγοντας μόλυνσης της νέας βλάστησης φαίνεται ότι είναι το "δάκρυ" από τις μολυσμένες κληματίδες. Κατά το κλάδευμα το βακτήριο μεταφέρεται σε υγιείς κεφαλές ή υγιή πρέμνα. Τέλος έχει διαπιστωθεί μεταφορά του βακτηρίου από το έδαφος και τις ρίζες κατά την κατάκλιση του εδάφους. Δεδομένης της διασυστηματικής μορφής της ασθένειας, ο σημαντικότερος παράγοντας μεταφοράς του βακτηρίου σε αμόλυντες περιοχές είναι το μολυσμένο πολλαπλασιαστικό υλικό. Ασυμπτωματικές κληματίδες φέρουν το βακτήριο σε λανθάνουσα μορφή. Έχει βρεθεί

25 -22- Ασθένειες του αμπελιού ότι κληματίδες Σουλτανίνας κατά τη περίοδο του λήθαργου (Δεκέμβριος - Φεβρουάριος) μπορεί να έχουν λανθάνουσα μόλυνση σε ποσοστό μεταξύ 32 και 50%. Καταπολέμηση Το τσιλίκ μαράζι σαν αδροβακτηρίωση που είναι δεν αντιμετωπίζεται εύκολα. Τα μέτρα που συνιστούνται είναι: 1. Χρησιμοποίηση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού κατά την εγκατάσταση νέων αμπελώνων. Ιδιαίτερη φροντίδα χρειάζεται τώρα που γίνεται η αναμπέλωση της Κρήτης που είναι και η κατ' εξοχήν προσβλημένη περιοχή. 2. Αφαίρεση και κάψιμο των προσβλημένων μερών των αμπελιών όταν ο καιρός είναι ξερός. 3. Το κλάδεμα να γίνεται με ξερό καιρό και όσο είναι δυνατόν όψιμα. Να κλαδεύονται πρώτα τα υγιή πρέμνα και στη διάρκεια του κλαδέματος τα ψαλίδια να εμβαπτίζονται όσο γίνεται συχνότερα σε απολυμαντικό υγρό όπως φορμόλη χλωρίνη κ.α. Αμέσως μετά το κλάδεμα να γίνεται ένας ψεκασμός με χαλκούχο μυκητοκτόνο 4. Να εφαρμόζονται ένας - δυο ψεκασμοί με χαλκούχα, σε περιοχές με έντονο πρόβλημα, όταν η άνοιξη είναι βροχερή. ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΟΣ ΕΚΦΥΛΙΣΜΟΣ Ο μολυσματικός εκφυλισμός είναι η γνωστότερη παλαιότερη και σοβαρότερη ίωση του α- μπελιού. Οι ζημιές που προκαλεί είναι πολύ σοβαρές και οφείλονται στη μείωση της ποσότητας και την υποβάθμιση της ποιότητας της παραγωγής στην ελάττωση της παραγωγικής ζωής του αμπελιού, στη μείωση της αντοχής στις αντίξοες συνθήκες του περιβάλλοντος κ.α Συμπτώματα Η ασθένεια παρουσιάζεται με τις επόμενες τρεις διαφορετικές συμπτωματολογικές εικόνες: Ριπιδοειδές φύλλο: Τα φύλλα είναι μικρά έχουν έντονες εγκολπώσεις, ασσυμετρία, ακανόνιστη διάταξη των νεύρων, οξύτερα άκρα και τέλος παρουσιάζουν διάφορες ποικιλοχρώσεις (Εικ. 22). Οι βλαστοί δυνατόν να έχουν δεσμίωση, διπλούς κόμβους, κοντά μεσογονάτια και

26 Ασθένειες του αμπελιού -23- διχάλες. Τα σταφύλια είναι μικρότερα και λιγότερα, δε δένουν κανονικά και παρουσιάζουν έντονη ανισοραγία. Κίτρινο μωσαϊκό: Χαρακτηρίζεται από έντονο κίτρινο μεταχρωματισμό την άνοιξη που δυνατόν να περιορίζεται σε μερικές σκόρπιες ακανόνιστες κηλίδες στα φύλλα ή να καλύπτει ολόκληρη την κόμη λίγων ή περισσοτέρων πρέμνων οπότε η προσβολή φαίνεται από μακριά. Η βλάστηση που αναπτύσσεται το καλοκαίρι έχει κανονικό πράσινο χρώμα. Τα φύλλα και οι βλαστοί δεν είναι έντονα παραμορφωμένα αλλά η παραγωγή είναι μειωμένη. Εικ.22. Ριπιδοειδή φύλλα αμπελιού λόγω μολυσματικού εκφυλλισμού. Περινεύριος μεταχρωματισμός: Περί τα μέσα του καλοκαιριού σε λίγα φύλλα παρατηρείται κίτρινος μεταχρωματισμός στα κεντρικά νεύρα που προοδευτικά επεκτείνεται και σε στενή, παρακείμενη ζώνη του ελάσματος. Παρατηρείται έντονη ανθόρροια και σοβαρή μείωση της παραγωγής. Χαρακτηριστικά είναι τα λεγόμενα μεσοκυττάρια κορδόνια που παρατηρούνται σε μικροσκοπική εξέταση να διασχίζουν τα αγγεία των ξυλοποιημένων κληματίδων των πρέμνων με μολυσματικό εκφυλισμό. Τα μεσοκυττάρια κορδόνια χρησιμοποιούνται σαν διαγνωστικό στοιχείο της ασθένειας. Η παρουσία τους υποδηλώνει και την ύπαρξη της α- σθένειας αλλά το αντίθετο δεν ισχύει. Παθογόνο αίτιο - Κύκλος της ασθένειας Η ασθένεια προκαλείται απ' τον ιό Grapevine Fanleaf Virus (GFLV) που ανήκει στην ομάδα των Nepovirus. Δυο νηματώδεις οι Xiphinema index και Xiphinema italiae έχει αποδειχθεί ότι μπορούν να μεταδώσουν τον παθογόνο ιό του. Στην πράξη φαίνεται ότι ο κύριος φορέας της ασθένειας είναι ο πρώτος. Οι παραπάνω νηματώδεις ζουν σε βάθος μέσα στο έδαφος και μεταδίδουν τον ιό από πρέμνο σε πρέμνο με τα νύγματα που κάνουν στις ρίζες. Μιά μόνο βόσκηση για μικρό χρονικό διάστημα του Χ. index σε ρίζα μολυσμένου αμπελιού τον καθιστά μολυσματικό επί μαγάλο χρονικό διάστημα. Επειδή οι νηματώδεις μετακινούνται μόνο σε μικρές α- ποστάσεις η μετάδοση της ασθένειας με τους νηματώδεις γίνεται μόνο από πρέμνο σε πρέμνο στο ίδιο αμπέλι. Εαν δε ληφθεί υπόψη ότι ο μολυσματικός εκφυλισμός προσβάλλει μόνο

27 -24- Ασθένειες του αμπελιού το αμπέλι, δεν μεταδίδεται με τον σπόρο και δεν έχει έντομα φορείς γίνεται φανερό ότι η μεταφορά της ασθένειας σε νέα αμπέλια γίνεται με το πολλαπλασιαστικό υλικό. Αυτό φαίνεται και από το γεγονός ότι η μεγάλη εξάπλωση του μολυσματικού εκφυλισμού άρχισε ουσιαστικά με την χρησιμοποίηση των Αμερικάνικων υποκειμένων στην καταπολέμηση της φυλλοξήρας Καταπολέμηση Όπως όλες οι ιώσεις η καταπολέμηση του μολυσματικού εκφυλισμού στα προσβλημένα πρέμνα δεν είναι δυνατή. Μοναδική εφαρμόσιμη λύση παραμένει το φύτεμα υγιών μοσχευμάτων σε εδάφη απαλλαγμένα απ' την ασθένεια. Στα εδάφη που πρόκειται να γίνει αναμπέλωση πρέπει να καταστραφούν οι νηματώδεις φορείς πριν τη φυτέψει των νέων μοσχευμάτων. Αυτό μπορεί να γίνει σε κάποιο βαθμό με παρατεταμένη αγρανάπαυση και σύγχρονη καταπολέμηση των ζιζανίων με εφαρμογή μεγάλων δόσεων υποκαπνιστικών νηματοκτόνων σε βάθος και με συνδυασμό και των δύο. Το πολλαπλασιαστικό υλικό που θα χρησιμοποιηθεί για την αναμπέλωση πρέπει να είναι κατά το δυνατόν υγιές. Ο καταλληλότερος τρόπος για να γίνει αυτό είναι η παραγωγή πιστοποιημένου υλικού με τις εφαρμοζόμενες σήμερα μεθόδους της θερμοθεραπείας και του μεριστωματικού πολλαπλασιασμού. Με το φύτεμα υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού σε εδάφη που δεν υπάρχουν νηματώδεις φορείς δημιουργούνται αμπέλια με αυξημένη παραγωγή και διατηρούνται υγιή για όλη την παραγωγική τους ζωή. ΚΑΡΟΥΛΙΑΣΜΑ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ Το καρούλιασμα των φύλλων παρατηρείται οπουδήποτε καλλιεργείται το αμπέλι. Στη χώρα μας έχουν παρατηρηθεί συμπτώματα της ασθένειας σε πολλές περιοχές. Προσβάλλει όλες τις ποικιλίες και τα υποκείμενα Θεωρείται από τις σπουδαιότερες ιώσεις του αμπελιού και προκαλεί μείωση της παραγωγής και υποβάθμιση της ποιότητας. Συμπτώματα Όλα τα μέρη των άρρωστων πρέμνων φύλλα, βλαστοί, κληματίδες, κορμός και ριζικό σύστημα είναι μικρότερα από τα υγιή με συνέπεια ολόκληρο το προσβλημένο πρέμνο να έχει μικρότερη ανάπτυξη από το υγιές. Στην αρχή της άνοιξης τα φύλλα στα άρρωστα πρέμνα δεν διαφέρουν από εκείνα των υγιών. Προοδευτικά τα φύλλα αποκτούν κίτρινο ή κόκκινο

28 -28- Ασθένειες του αμπελιού μεταχρωματισμό ανάλογα με την ποικιλία. Περί τα μέσα του καλοκαιριού τα φύλλα,με αρχή Εικ. 23. Καρούλιασμα των φύλλων του αμπελιού αριστερά σε σύγκριση με υγείες φυτό δεξιά. εκείνα της βάσης των βλαστών, συστρέφονται προς τα κάτω (Εικ. 23) ενώ ο μεταχρωματισμός γίνεται έντονος και απλώνεται σε όλο το έλασμα, με εξαίρεση μια μικρή περιοχή γύρω από τα κεντρικά νεύρα. Τα προσβλημένα φύλλα είναι παχύτερα και θραύονται εύκολα. Προς το τέλος του καλοκαιριού με αρχές του φθινοπώρου όλα σχεδόν τα φύλλα φέρουν τα προηγούμενα συμπτώματα, ενώ στα φύλλα με έντονο μεταχρωματισμό δυνατόν να παρουσιαστούν ξηράνσεις. Τα παραπάνω συμπτώματα μοιάζουν με τροποφενία καλίου. Σε ορισμένα αμερικάνικα είδη η ασθένεια διατηρείται σε λανθάνουσα κατάσταση χωρίς να προκαλεί συμπτώματα. Τα σταφύλια δεν είναι παραμορφωμένα αλλά είναι μικρότερα από τα κανονικά, η ωρίμανσή τους καθυστερεί, το χρώμα στις έγχρωμες ποικιλίες είναι άτονο και ο σακχαρικός τίτλος είναι χαμηλός. Αποτέλεσμα είναι η μείωση της παραγωγής και η υποβάθμιση της ποιότητας. Παθογόνο αίτιο - Κύκλος της ασθένειας - Καταπολέμηση Πολύ συχνά σωμάτια κάποιου ιού βρίσκονται σε άρρωστα πρέμνα αλλά μέχρι τώρα δεν υ- πάρχουν πειστικά δεδομένα που να αποδεικνύουν ότι πρόκειται για το παθογόνο αίτιο. Το καρούλιασμα δεν μεταδίδεται μηχανικά ή με ζωικό εχθρό φορέα. Ο μόνος γνωστός τρόπος μετάδοσης είναι με τον εμβολιασμό και με μοσχεύματα. Ο συχνότερος τρόπος μετάδοσης της ασθένειας είναι με τα μοσχεύματα ειδών αμπελιού στα οποία η ασθένεια βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση. Ο μόνος δυνατός τρόπος καταπολέμησης είναι η χρησιμοποίηση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού. ΒΟΘΡΙΩΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΙΟΥ Η ασθένεια έχει παγκόσμια εξάπλωση. Συμπτώματα της ασθένειας έχουν παρατηρηθεί στη χώρα μας σε πολλές περιοχές.

29 -26- Ασθένειες του αμπελιού Συμπτώματα Τα χαρακτηριστικότερα συμπτώματα της ασθένειας παρατηρούνται στην ποικιλία ροζακί τόσο στα αυτόριζα όσο και στα εμβολιασμένα. Η ασθένεια παρατηρείται συχνότερα σε πρέμνα ηλικίας 4-10 ετών. Στο ξύλο του κορμού τόσο του υποκειμένου όσο και του εμβολίου παρατηρούνται έντονες αυλακώσεις ή βοθρία κάτω από το φλοιό. Τα προσβλημένα πρέμνα έχουν μειωμένη ανάπτυξη, οι βλαστοί τους είναι μικρότεροι από τους κανονικούς και δυνατόν να μη δίνουν καθόλου παραγωγή. Τα άρρωστα πρέμνα ζουν λιγότερο. Παθογόνο - Κύκλος της ασθένειας -Καταπολέμηση Το παθογόνο αίτιο δεν είναι γνωστό. Κάποιος ιός που έχει απομονωθεί από άρρωστα πρέμνα δεν έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να προκαλέσει την ασθένεια. Η χρησιμοποίηση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού είναι ο μόνος τρόπος καταπολέμησης.

30 ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΒΕΡΤΙΣΙΛΛΙΩΣΗ Η βερτισιλλίωση είναι πολύ σοβαρή ασθένεια και προσβάλλει μεγάλο αριθμό καλλιεργούμενων φυτών, κυρίως ετήσια, όπως τομάτα μελιντζάνα, πιπεριά, αγγουριά, μπαμπάκι, πατάτα και δένδρα, όπως την ελιά, τα πυρηνόκαρπα το ακτινίδιο. Στη χώρα μας προκαλεί σοβαρές ζημιές στή ποικιλία αμφίσσης που καλλιεργείται κύρια στη Στερεά Ελλάδα. Συμπτώματα Τα συμπτώματά της στην ελιά εμφανίζονται με την ταχεία ξήρανση κλάδων διαφόρων Εικ. 1. Δένδρο ελιάς με ξηράνσεις λόγω προσβολής από βερτισιλλίωση. μεγεθών συνήθως στην μιά πλευρά των δένδρων. Στις πολύ ευαίσθητες ποικιλίες, όπως η Αμφίσσης, ακολουθεί την επόμενη καλλιεργητική περίοδο ξήρανση νέων κλάδων και μέσα σε λίγα χρόνια ξηραίνεται ολόκληρο το δένδρο. Πολλές φορές η ασθένεια εκδηλώνεται με την μορφή αποπληξίας, δηλαδή γρήγορη ξήρανση του δένδρου. Στις πολύ λίγο ευαίσθητες ποικιλίες, όπως η Κορωνέικη, συνήθως ξηραίνονται ελάχιστοι μικροί κλάδοι στις κορυφές των δένδρων, που δεν έχουν ουσιαστική επίπτωση στην επιβίωση τους. Αντίθετα με άλλα φυτά, που η βερτισιλλίωση προκαλεί έντονο μεταχρωματισμό των αγγείων του ξύλου, στην ελιά ο μεταχρωματισμός των αγγείων είτε είναι αμυδρός είτε δεν φαίνεται καθόλου. Παθογόνο Η βερτισιλλίωση προκαλείται από τον μύκητα Verticillium dahliae. Είναι μύκητας εδάφους και προσβάλλει μεγάλο αριθμό καλλιεργούμενων φυτών και ζιζανίων. Διατηρείται στο έδαφος πολλά χρόνια με τη μορφή μικροσκληρωτίων. Μπορεί ακόμη να επιβιώνει στο ριζικό σύστημα πολλών ζιζανίων χωρίς να προκαλεί ασθένεια. Η προσβολή γίνεται από το

31 Ασθένειες της Ελιάς ριζικό σύστημα από όπου τα σπόρια του μύκητα μεταφέρονται μέσα από το αγγεία του ξύλου στο υπέργειο μέρος. Η άριστη θερμοκρασία για την ανάπτυξη του μύκητα είναι C. Από τις καλλιεργούμενες στη χώρα μας ποικιλίες περισσότερο ευαίσθητες είναι η Αμφίσσης, η Χαλκιδικής και η Καλαμών, λιγότερο η Μαστοειδής και πολύ λιγότερο η Κορωνέικη που σπάνια παρουσιάζει προβλήματα στην πράξη. Τα νέα δένδρα είναι περισσότερο ευαίσθητα από τα μεγάλης ηλικίας. Τό μόλυσμα μεταφέρεται με το έδαφος, το νερό κ.α. και πολλαπλασιάζεται όταν καλλιεργούνται ευαίσθητα φυτά, όπως η τομάτα, η μελιντζάνα, το μπαμπάκι κ.α.. Για τον λόγο αυτό η συγκαλλιέργεια της ελιάς με τα παραπάνω φυτά δεν ενδείκνυται. Καταπολέμηση Σε εγκαταστημένες καλλιέργειες η αντιμετώπιση της ασθένειας είναι πολύ δύσκολη. Τα σπουδαιότερα μέτρα που πρέπει να πέρνονται είναι η μη συγκαλλιέργεια της ελιάς με ετήσια φυτά, που είναι ξενιστές του παθογόνου, ο περιορισμος της υγρασίας, η επιμελημένη καταστροφή των ζιζανίων όλη την καλλιεργητική περίοδο, ο περιορισμός των πλούσιων αζωτούχων λιπάνσεων και των ποτισμάτων, η προστασία των ελαιώνων από μολύσματα που μεταφέρονται από γειτονικούς αγρούς που καλλιεργούνται ευπαθεί φυτά, η κοπή και καταστοφή των προσβλημένων κλάδων κ.α. Τέλος η ηλιοαπολύμανση, δηλαδή η κάλυψη του εδάφους με διαφανές πλαστικό στη διάρκεια του καλοκαιριού, περιορίζει τις προσβολές. Οι νέοι ελαιώνες δεν πρέπει να εγκαθίστανται σε αγρούς που έχουν καλλιεργηθεί με φυτά ευπαθεί στη βερτισιλλίωση, να καλλιεργούνται οι λιγότερο ευπαθείς ποικιλίες και να λαμβάνονται όλα τα μέτρα που αναφέρθηκαν προηγούμενα. Η απολύμανση του εδάφους, που εφαρμόζεται στα θερμοκήπια και σε υπαίθριες καλλιεργέιες ορισμένων ετήσιων φυτών δεν συμφέρει οικονομικά στα δένδρα. Προσπάθειες, που έχουν γίνει για αντιμετώπιση της ασθένειας με εμβολιασμό σε ανθεκτικά υποκείμενα ελιάς δεν έχουν βρεί εφαρμογή στη πράξη. Οπως αναφέρθηκε παραπάνω η βερτισιλλίωση προσβάλλει πολλά φυτά. Απο τα δένδρα, έκτος της ελιάς προσβάλλει τα πυρηνόκαρπα, κυρίως τη βερικοκκιά, την αμυγδαλιά, τη ροδακινιά, τη δαμασκηνια, τη φυστικια, το αβοκάντο, το ακτινίδιο κ.α. Επίσης εχει παρατηρηθεί στο αμπέλι αλλά δεν φαίνεται να προκαλεί σημαντικές ζημιές. Στα πυρηνόκαρπα, η ασθένεια εμφανίζεται συνήθως σε μεγάλο μέρος της κόμης, ή σε όλο το δένδρο συγχρόνως. Το δένδρο αρχικά χάνει την ζωηρότητά του, αργότερα γίνεται

32 Ασθένειες της Ελιάς -29- χλωρωτικό και τέλος ξηραίνεται. Τα αγγεία των προσβλημένων δένδρων έχουν έντονο καστανό μεταχρωματισμό. Για την καταπολέμηση συνιστούνται τα ίδια μέτρα που αναφέρονται και στην ελιά. Η βερτισιλλίωση της φυστικιάς στις ΗΠΑ καταπολεμάται αποτελεσματικά με ηλιοαπολύμανση. ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΥΚΗΤΑ ΡΗΟΜΑ INCOMPTA Η ασθένεια αυτή παρατηρήθηκε για πρώτη φορά στην Κρήτη όπου προκαλεί ζημιές στην ποικιλία θρουμπολιά. Κατά πληροφορίες των παραγωγών η ασθένεια παρατηρείται σε πολλές περιοχές του νομού Ηρακλείου από αρκετές δεκαετίες χωρίς να είναι γνωστή η αιτία που την προκαλεί. Η ασθένεια ομοιάζει πολύ με την κορυφοξήρα των εσπεριδοειδών. Συμπτώματα Αρχικά στα προσβλημένα δένδρα παρατηρούνται διάσπαρτοι Εικ. 2. Δένδρο ελιάς με ξηράνσεις λόγω προσβολής από από το μύκητα Phoma incompta. Εικ. 3. Έλκη σε κλάδους ελιάς προσβλημενης από το μύκητα Phoma incompta. μικροί ξηροί βλαστοί που διατηρούν τα φύλλα τους επί μεγάλο χρονικό διάστημα. Από τους νεαρούς βλαστούς η ξήρανση προχωρεί στους κλαδίσκους και στη συνέχεια στους χονδρότερους κλάδους. Στην επιφάνεια των προσβλημένων κλαδίσκων παρατηρούνται επιμήκεις καστανές κηλίδες με επιφάνεια βυθισμένη που μπορεί να εκτείνονται σε μεγάλο μήκος. Τέτοιες κηλίδες με πλάτος μερικά εκατοστά παρατηρήθηκαν και σε χονδρούς κλάδους δένδρων, που επεκτείνονταν κατά μήκος του κορμού μέχρι τη βάση του δένδρου. Κηλίδες περίπου κυκλικές παρατηρούνται συχνά γύρω από τις ουλές των φύλλων. Στο εσωτερικό των προσβλημένων κλαδίσκων κυρίως κάτω από τις επιμήκεις κηλίδες, ο κεντρικός κύλινδρος εχει σκοτεινό μεταχρωματισμό, που επεκτείνεται πολύ κάτω του σημείου της ξήρανσης ή της περιφέρειας των κηλίδων. Ο

ΕΥΤΥΠΙΩΣΗ (Ή ΝΕΚΡΩΣΗ ΒΡΑΧΙΟΝΩΝ)

ΕΥΤΥΠΙΩΣΗ (Ή ΝΕΚΡΩΣΗ ΒΡΑΧΙΟΝΩΝ) ΕΥΤΥΠΙΩΣΗ (Ή ΝΕΚΡΩΣΗ ΒΡΑΧΙΟΝΩΝ) Πολύ διαδεδομένη ασθένεια στο αμπέλι, πυρηνόκαρπα, ελιά, εσπεριδοειδή, μαστιχόδενδρο. Το παθογόνο και εισέρχεται κυρίως από τις τομές κλαδέματος, εγκαθίσταται αρχικά στο

Διαβάστε περισσότερα

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών κλάση: Deuteromycetes θαλλός: πολυκύτταρο μυκήλιο σαπρόφυτα παράσιτα αναπαραγωγή: κυρίως αγενώς (ατελής μορφή) τέλεια μορφή: Ασκομύκητες (κυρίως), Βασιδιομύκητες τάξη: Moniliales

Διαβάστε περισσότερα

ειδική φυτοπαθολογία οπωροκηπευτικών και φυτών μεγάλης καλλιέργειας 3. Περονόσποροι

ειδική φυτοπαθολογία οπωροκηπευτικών και φυτών μεγάλης καλλιέργειας 3. Περονόσποροι ειδική φυτοπαθολογία οπωροκηπευτικών και φυτών μεγάλης καλλιέργειας 3. κλάση: Oomycetes θαλλός: κοινοκύτταρο μυκήλιο με πλούσια διακλάδωση κυτταρικά τοιχώματα με κυτταρίνη αντί για χιτίνη σαπρόφυτα παράσιτα

Διαβάστε περισσότερα

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών κλάση: Oomycetes θαλλός: κοινοκύτταρο μυκήλιο με πλούσια διακλάδωση κυτταρικά τοιχώματα με κυτταρίνη αντί για χιτίνη σαπρόφυτα παράσιτα περιβάλλον: υψηλή υγρασία αγενής αναπαραγωγή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΜΠΕΛΟΥ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1 o & 2 o

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΜΠΕΛΟΥ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1 o & 2 o ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΜΠΕΛΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1 o & 2 o ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ 1. Ασθένεια (Περονόσπορος αμπελιού) 2. Παθογόνο αίτιο (Plasmopara viticola) 3. Προσβαλλόμενα όργανα (φύλλα, βλαστοί, άνθη, ράγες) 4. Συμπτώματα (κηλίδες,

Διαβάστε περισσότερα

Ασθένειες της μηλιάς

Ασθένειες της μηλιάς Ασθένειες της μηλιάς Οι ασθένειες μηλιάς με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον από δενδροκομικής και οικονομικής πλευράς είναι: το φουζικλάδιο, το ωίδιο, το βακτηριακό κάψιμο και οι σηψιριζίες (σημαντικότερη η Φυτόφθορα).

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΩΝ & ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Έκδοση 1η 10/4/2017

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΩΝ & ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Έκδοση 1η 10/4/2017 ΠΕΡΟΝΟΣΠΟΡΟΣ Παθογόνο αίτιο: Plasmopara viticola Σε πολλές αµπελουργικές χώρες θεωρείται η σπουδαιότερη ασθένεια του αµπελιού. Στην Κρήτη κατά κανόνα δεν δηµιουργεί µεγάλα προβλήµατα χωρίς να λείπουν όµως

Διαβάστε περισσότερα

Φυτοπροστασία Αµπέλου

Φυτοπροστασία Αµπέλου Φυτοπροστασία Αµπέλου ΣΤ Εξάµηνο ΤΜΗΜΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΤΩΝ Διδάσκων Στέφανος Σ. Ανδρεάδης 1 Βακτηριολογικές Ασθένειες Αµπέλου ΤΜΗΜΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΤΩΝ 2 Βακτηριακή νέκρωση Κλάση:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΥΣΤΙΓΜΩΣΗ ΑΜΥΓΔΑΛΙΑΣ

ΠΟΛΥΣΤΙΓΜΩΣΗ ΑΜΥΓΔΑΛΙΑΣ ΠΟΛΥΣΤΙΓΜΩΣΗ ΑΜΥΓΔΑΛΙΑΣ Η ασθένεια προσβάλλει αποκλειστικά τα φύλλα της αμυγδαλιάς και μπορεί να προκαλέσει έντονη φυλλόπτωση και εξασθένηση του δέντρου. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Αργά την άνοιξη ή αρχές του καλοκαιριού

Διαβάστε περισσότερα

Ασθένειες της Κερασιάς

Ασθένειες της Κερασιάς Ασθένειες της Κερασιάς ΚΟΡΥΝΕΟ Stigmina carpophila ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΡΥΝΕΟΥ Συνθήκες αναπτύξεως: Ο υγρός και βροχερός καιρός αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στην ανάπτυξη της ασθένειας. Οι μολύνσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ

ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Κ Ε Σ Π Ρ Ο Ε Ι Δ Ο Π Ο Ι Η Σ Ε Ι Σ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ Η αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων: ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ - βλάπτει την υγεία των & ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών κλάση: Ascomycetes θαλλός: πολυκύτταρο μυκήλιο διακλαδιζόμενο σχηματίζουν πολύπλοκες μυκηλιακές κατασκευές προαιρετικά σαπρόφυτα ή προαιρετικά παράσιτα εξαίρεση τα ωίδια υποχρεωτικά

Διαβάστε περισσότερα

ειδική φυτοπαθολογία οπωροκηπευτικών και φυτών μεγάλης καλλιέργειας 5. Rhizoctonia spp. Sclerotium spp. Sclerotinia spp.

ειδική φυτοπαθολογία οπωροκηπευτικών και φυτών μεγάλης καλλιέργειας 5. Rhizoctonia spp. Sclerotium spp. Sclerotinia spp. ειδική φυτοπαθολογία οπωροκηπευτικών και φυτών μεγάλης καλλιέργειας 5. Rhizoctonia spp. Sclerotium spp. Sclerotinia spp. Rhizoctonia spp. R. solani τέλεια μορφή Βασιδιομύκητας Thanatephorus cucumeris ασθένεια

Διαβάστε περισσότερα

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme econteplusproject Organic.Edunet ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΚΑΙ ΕΧΘΡΩΝ ΣΕ ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΕΩΝΕΣ 1. ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Α Χ Λ Α Δ Ι Α - Μ Η Λ Ι Α

Α Χ Λ Α Δ Ι Α - Μ Η Λ Ι Α Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Κ Ε Σ Π Ρ Ο Ε Ι Δ Ο Π Ο Ι Η Σ Ε Ι Σ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ Δ/ΝΣΗ ΑΠΟΚ. ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ & ΣΤ. ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΕΡ/ΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Φυτοπροστασία Αµπέλου

Φυτοπροστασία Αµπέλου Φυτοπροστασία Αµπέλου ΣΤ Εξάµηνο ΤΜΗΜΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΤΩΝ Διδάσκων Στέφανος Σ. Ανδρεάδης 1 Ιολογικές Ασθένειες Αµπέλου ΤΜΗΜΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΤΩΝ 2 Ιολογικές ασθένειες Είναι γνωστοί

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΣΤΑ ΠΥΡΗΝΟΚΑΡΠΑ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΣΤΑ ΠΥΡΗΝΟΚΑΡΠΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΣΤΑ ΠΥΡΗΝΟΚΑΡΠΑ ΠΡΟΣΒΟΛΕΣ ΚΛΑΔΙΣΚΩΝ ΡΟΔΑΚΙΝΙΑΣ Χειμώνας / Ανοιξη Άνθηση Ανάπτυξη καρπών ΦΟΥΖΙΚΟΚΚΟ ΜΟΝΙΛΙΑ ΠΤΩΣΗ ΦΥΛΛΩΝ ΦΟΥΣΚΩΜΑ ΜΑΤΙΩΝ ΡΟΔΙΝΗ ΚΟΡΥΦΗ ΑΝΘΗΣΗ-ΠΤΩΣΗ ΠΕΤΑΛΩΝ ΠΤΩΣΗ ΚΑΛΥΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΨΙΡΡΙΖΙΕΣ ΑΣΙΚΩΝ ΕΝΤΡΩΝ ΑΠΟ ΜΥΚΗΤΕΣ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ARMILLARIA

ΣΗΨΙΡΡΙΖΙΕΣ ΑΣΙΚΩΝ ΕΝΤΡΩΝ ΑΠΟ ΜΥΚΗΤΕΣ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ARMILLARIA ΣΗΨΙΡΡΙΖΙΕΣ ΑΣΙΚΩΝ ΕΝΤΡΩΝ ΑΠΟ ΜΥΚΗΤΕΣ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ARMILLARIA Εικ.1. Ελάτη προσβεβληµένη από το µύκητα Armillaria mellea. ιακρίνονται οι λευκές µυκηλιακές πλάκες στη βάση του κορµού. Μαίναλο. Εικ.2. Μυκηλιακές

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ & ΕΧΘΡΟΙ ΠΥΡΗΝΟΚΑΡΠΩΝ

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ & ΕΧΘΡΟΙ ΠΥΡΗΝΟΚΑΡΠΩΝ Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Κ Ε Σ Π Ρ Ο Ε Ι Δ Ο Π Ο Ι Η Σ Ε Ι Σ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Δ/ΝΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ & ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΕΡ/ΚΟ ΚΕΝΤΡΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ

ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Κ Ε Σ Π Ρ Ο Ε Ι Δ Ο Π Ο Ι Η Σ Ε Ι Σ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων: & ΤΡΟΦΙΜΩΝ - βλάπτει την υγεία των καταναλωτών Δ/ΝΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Α Χ Λ Α Δ Ι Α - Μ Η Λ Ι Α

Α Χ Λ Α Δ Ι Α - Μ Η Λ Ι Α Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Κ Ε Σ Π Ρ Ο Ε Ι Δ Ο Π Ο Ι Η Σ Ε Ι Σ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ Δ/ΝΣΗ ΑΠΟΚ. ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ & ΣΤ. ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΕΡ/ΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΝΘΟΚΟΜΙΚΩΝ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 10 o

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΝΘΟΚΟΜΙΚΩΝ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 10 o ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΝΘΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 10 o ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΝΘΟΚΟΜΙΚΩΝ Μύκητες Ωίδιο τριανταφυλλιάς, Σκωρίαση τριανταφυλιάς, Σκωρίαση γαρυφαλλιάς, Μελανή κηλίδωση τριανταφυλλιάς, Σκωρίαση χρυσάνθεμου, Βοτρύτης, Αδρομυκώσεις,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ

ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Κ Ε Σ Π Ρ Ο Ε Ι Δ Ο Π Ο Ι Η Σ Ε Ι Σ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων: & ΤΡΟΦΙΜΩΝ - βλάπτει την υγεία των καταναλωτών Δ/ΝΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ & ΝΕΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ ΠΡΟ ΤΩΝ ΠΥΛΩΝ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ. Ειρήνη Βλουτόγλου LIFE09 ENV/GR/000302/SAGE10

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ & ΝΕΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ ΠΡΟ ΤΩΝ ΠΥΛΩΝ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ. Ειρήνη Βλουτόγλου LIFE09 ENV/GR/000302/SAGE10 LIFE09 ENV/GR/000302 SAGE10 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ & ΝΕΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ ΠΡΟ ΤΩΝ ΠΥΛΩΝ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ Ειρήνη Βλουτόγλου LIFE09 ENV/GR/000302/SAGE10 ΤΕΛΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ (FinalReport) Ιούνιος

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΛΟΕΙΔΗ Ν ο 2 /

ΜΗΛΟΕΙΔΗ Ν ο 2 / ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Δ/ΝΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ & ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΩΝ, ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ & ΦΥΤΟΫΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΧΑΪΑΣ Πανεπιστημίου 334,

Διαβάστε περισσότερα

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών Pythium spp. Phytophthora spp. κλάση: Oomycetes θαλλός: κοινοκύτταρο μυκήλιο με πλούσια διακλάδωση κυτταρικά τοιχώματα με κυτταρίνη αντί για χιτίνη σαπρόφυτα παράσιτα περιβάλλον:

Διαβάστε περισσότερα

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών κλάση: Deuteromycetes θαλλός: πολυκύτταρο μυκήλιο σαπρόφυτα παράσιτα αναπαραγωγή: κυρίως αγενώς (ατελής μορφή) τέλεια μορφή: Ασκομύκητες (κυρίως), Βασιδιομύκητες τάξη: Tuberculariales

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ

ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Κ Ε Σ Π Ρ Ο Ε Ι Δ Ο Π Ο Ι Η Σ Ε Ι Σ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων: & ΤΡΟΦΙΜΩΝ - βλάπτει την υγεία των καταναλωτών Δ/ΝΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ειδική φυτοπαθολογία οπωροκηπευτικών και φυτών μεγάλης καλλιέργειας 2. Ωίδια

ειδική φυτοπαθολογία οπωροκηπευτικών και φυτών μεγάλης καλλιέργειας 2. Ωίδια ειδική φυτοπαθολογία οπωροκηπευτικών και φυτών μεγάλης καλλιέργειας 2. κλάση: Ascomycetes θαλλός: πολυκύτταρο μυκήλιο διακλαδιζόμενο σχηματίζουν πολύπλοκες μυκηλιακές κατασκευές προαιρετικά σαπρόφυτα ή

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΑΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ & ΕΧΘΡΟΙ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΕΚΑΤΩΡΟΥ. Επίκουρος Καθηγήτρια Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων.

ΘΕΜΑΤΑ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΑΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ & ΕΧΘΡΟΙ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΕΚΑΤΩΡΟΥ. Επίκουρος Καθηγήτρια Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων. ΘΕΜΑΤΑ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΑΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ & ΕΧΘΡΟΙ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΕΚΑΤΩΡΟΥ Επίκουρος Καθηγήτρια Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων Πάτρα 2016 Ασθένειες που προκαλούνται από μύκητες: Περονόσπορος Ωίδιο Βοτρύτης Ευτυπίωση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ & ΕΧΘΡΟΙ ΠΥΡΗΝΟΚΑΡΠΩΝ

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ & ΕΧΘΡΟΙ ΠΥΡΗΝΟΚΑΡΠΩΝ Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Κ Ε Σ Π Ρ Ο Ε Ι Δ Ο Π Ο Ι Η Σ Ε Ι Σ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Δ/ΝΣΗ ΑΠΟΚ. ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ & ΣΤ. ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΕΡ/ΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme econteplusproject Organic.Edunet ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΚΑΙ ΕΧΘΡΩΝ ΣΤΗΝ ΟΠΩΡΟΚΟΜΙΑ 2. ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΕΛΙΑΣ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 3 o

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΕΛΙΑΣ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 3 o ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΕΛΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 3 o ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΕΛΙΑΣ Μύκητες Κυκλοκόνιο, Βούλα, Γλοιοσπόριο, Βερτισιλλίωση, Σηψιρριζίες, Φόμα, Κερκόσπορα, Καπνιά. Βακτήρια Φυματίωση-Καρκίνωση. Ιώσεις Διάφορες-ασήμαντες. ΚΥΚΛΟΚΟΝΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ 1 1.ΠΕΡΟΝΟΣΠΟΡΟΣ Προκαλείται από το παθογόνο Plasmopara viticola (μικροοργανισμός που μοιάζει με μύκητα) που ταξινομείται: Chromista Oomycota Oomycetes Peronosporales Peronosporaceae.

Διαβάστε περισσότερα

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών Sclerotinia spp. - Rhizopus spp. κλάση: Ascomycetes θαλλός: πολυκύτταρο μυκήλιο προαιρετικά παράσιτα ή προαιρετικά σαπρόφυτα εγγενής αναπαραγωγή: ασκοί, ελεύθεροι ή σε καρποφορίες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΧΘΡΟΙ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΙΟΥ

ΕΧΘΡΟΙ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΙΟΥ Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Κ Ε Σ Π Ρ Ο Ε Ι Δ Ο Π Ο Ι Η Σ Ε Ι Σ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Δ/ΝΣΗ ΑΠΟΚ. ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ & ΣΤ. ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΕΡ/ΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme econteplusproject Organic.Edunet ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΚΑΙ ΕΧΘΡΩΝ ΣΤΟΥΣ ΑΜΠΕΛΩΝΕΣ: ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

ειδική φυτοπαθολογία οπωροκηπευτικών και φυτών μεγάλης καλλιέργειας 8. Νηματώδεις Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας Δρ Βασίλειος Δημόπουλος

ειδική φυτοπαθολογία οπωροκηπευτικών και φυτών μεγάλης καλλιέργειας 8. Νηματώδεις Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας Δρ Βασίλειος Δημόπουλος ειδική φυτοπαθολογία οπωροκηπευτικών και φυτών μεγάλης καλλιέργειας 8. Νηματώδεις χρυσονηματώδης της πατάτας Globodera rostochiensis (συν. Heterodera rostochiensis) οικ. Heteroderidae χρυσονηματώδης της

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ

ΑΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ ΑΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΓΚΑΤΖΙΛΑΚΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΠΟΥ ΑΣΤΡΙΑ: ΠΑΠΑ ΑΚΗ ΑΝ

Διαβάστε περισσότερα

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας Ενότητα 21 η : Κηλιδώσεις φύλλων μηδικής - Ασκοχυτώσεις ψυχανθών Αναστασία Λαγοπόδη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΜΠΕΛΟΥ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1 o & 2 o

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΜΠΕΛΟΥ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1 o & 2 o ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΜΠΕΛΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1 o & 2 o ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ 1. Ασθένεια (Περονόσπορος αμπελιού) 2. Παθογόνο αίτιο (Plasmopara viticola) 3. Προσβαλλόμενα όργανα (φύλλα, βλαστοί, άνθη, ράγες) 4. Συμπτώματα (κηλίδες,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 7 /

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 7 / ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Δ/ΝΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ & ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΩΝ, ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ & ΦΥΤΟΫΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΧΑΪΑΣ Πανεπιστημίου 334,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΝΘΟΚΟΜΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΝΘΟΚΟΜΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΝΘΟΚΟΜΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΩΙΔΙΟ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΑΣ Είναι η σπουδαιότερη ασθένεια της τριανταφυλλιάς και προσβάλει τις υπαίθριες και τις υπό κάλυψη καλλιέργειες. Προκαλεί μεγάλη εξασθένηση των φυτών

Διαβάστε περισσότερα

Forum 15 DC. Διασυστηματική προστασία από τη φυτόφθορα

Forum 15 DC. Διασυστηματική προστασία από τη φυτόφθορα Forum 15 DC Διασυστηματική προστασία από τη φυτόφθορα Προστασία διαρκείας από τη φυτόφθορα Εργαλείο πρόληψης της ανθεκτικότητας Με προληπτική, θεραπευτική και αντισποριογόνο δράση Forum 15 DC Φυτόφθορα

Διαβάστε περισσότερα

A Β C D E1 E2 F G A B C D E1 E2 F G A Β C D E1 E2 F G A Β C D E1 E2 F G

A Β C D E1 E2 F G A B C D E1 E2 F G A Β C D E1 E2 F G A Β C D E1 E2 F G Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Κ Ε Σ Π Ρ Ο Ε Ι Δ Ο Π Ο Ι Η Σ Ε Ι Σ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑi ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΕΡ/ΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΒΟΛΟΥ Ταχ. Δ/νση:

Διαβάστε περισσότερα

A Β C D E1 E2 F G A B C D E1 E2 F G A Β C D E1 E2 F G A Β C D E1 E2 F G ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ

A Β C D E1 E2 F G A B C D E1 E2 F G A Β C D E1 E2 F G A Β C D E1 E2 F G ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Κ Ε Σ Π Ρ Ο Ε Ι Δ Ο Π Ο Ι Η Σ Ε Ι Σ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑi ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΕΡ/ΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΒΟΛΟΥ Ταχ. Δ/νση:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΓΕΝΗΣ ΠΟΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ

ΕΓΓΕΝΗΣ ΠΟΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ ΕΓΓΕΝΗΣ ΠΟΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ Σπορά τον Απρίλιο σε βάθος 2-3 cm και σε απόσταση 15 cm Μικρή βλαστική ικανότητα σπόρων (περίπου 3-4 έτη) Αδύνατη η πιστή αναπαραγωγή των ποικιλιών Καθυστέρηση εισόδου πρέμνων σε

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2007

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2007 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2007 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ (ΙΙ) ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Μάθημα: Ανθοκομία - Κηποτεχνία ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΝΘΟΚΟΜΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΝΘΟΚΟΜΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΝΘΟΚΟΜΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΩΙΔΙΟ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΑΣ Είναι η σπουδαιότερη ασθένεια της τριανταφυλλιάς και προσβάλλει τις υπαίθριες και τις θερμοκηπιακές καλλιέργειες. Προκαλεί μεγάλη εξασθένηση των

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙ.ΠΕ. Σίνδου, Α Φάση, ΟΤ20, Κ35, Θεσσαλονίκη Free-phone: Τηλ. : Φαξ:

ΒΙ.ΠΕ. Σίνδου, Α Φάση, ΟΤ20, Κ35, Θεσσαλονίκη Free-phone: Τηλ. : Φαξ: ΒΙ.ΠΕ. Σίνδου, Α Φάση, ΟΤ20, Κ35, 57022 Θεσσαλονίκη Free-phone: 800 11 820 820 Τηλ. : 2310 553354-7 Φαξ: 2310 545235 e-mail: info@nitrofarm.gr url: www.nitrofarm.gr ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΔΟΣΕΙΣ γρ. σκ./100

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΣΤΙΚΙΑ ΚΑΡΥΔΙΑ ΚΑΣΤΑΝΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΟΡΜΟΥ ΚΑΙ ΡΙΖΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΦΙΣΤΙΚΙΑ ΚΑΡΥΔΙΑ ΚΑΣΤΑΝΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΟΡΜΟΥ ΚΑΙ ΡΙΖΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Κ Ε Σ Π Ρ Ο Ε Ι Δ Ο Π Ο Ι Η Σ Ε Ι Σ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ Η αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων: ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ - βλάπτει την υγεία των καταναλωτών Δ/ΝΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΦΟΥΖΙΚΛΑΔΙΟΥ ΤΗΣ ΜΗΛΙΑΣ. Α. Λαγοπόδη/ Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας/ Τμήμα Γεωπονίας/ ΑΠΘ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΦΟΥΖΙΚΛΑΔΙΟΥ ΤΗΣ ΜΗΛΙΑΣ. Α. Λαγοπόδη/ Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας/ Τμήμα Γεωπονίας/ ΑΠΘ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΦΟΥΖΙΚΛΑΔΙΟΥ ΤΗΣ ΜΗΛΙΑΣ Α. Λαγοπόδη/ Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας/ Τμήμα Γεωπονίας/ ΑΠΘ ΦΟΥΖΙΚΛΑΔΙΑ Ασθένειες της μηλιάς, αχλαδιάς και μεσπιλιάς Υπάρχουν σε όλες τις περιοχές

Διαβάστε περισσότερα

Α Χ Λ Α Δ Ι Α Μ Η Λ Ι Α

Α Χ Λ Α Δ Ι Α Μ Η Λ Ι Α Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Κ Ε Σ Π Ρ Ο Ε Ι Δ Ο Π Ο Ι Η Σ Ε Ι Σ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Δ/ΝΣΗ ΑΠΟΚ. ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ & ΣΤ. ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΕΡ/ΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 1

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 1 econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 1 econteplusproject Organic.Edunet ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ Χαράλαμπος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΧΘΡΩΝ - ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ 2017 (Συνοπτική περιγραφή) Πληροφορίες: Νικόλαος Ι.

ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΧΘΡΩΝ - ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ 2017 (Συνοπτική περιγραφή) Πληροφορίες: Νικόλαος Ι. ΑΣΗΜΙ ΤΥΜΠΑΚΙ ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΑΝΩ ΒΙΑΝΝΟΣ ΣΗΤΕΙΑ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ ΚΟΛΥΜΠΑΡΙ ΧΑΝΙΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΕΣ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Δ/ΝΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ & ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 6 /

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 6 / ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Δ/ΝΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ & ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΩΝ, ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ & ΦΥΤΟΫΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΧΑΪΑΣ Πανεπιστημίου 334,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΕΔΑΦΟΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΕΔΑΦΟΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΕΔΑΦΟΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ ΕΔΑΦΟΣ Φυσικές ιδιότητες Δομή και σύσταση Χρώμα Βάθος Διαπερατότητα Διαθέσιμη υγρασία Θερμοκρασία Χημικές ιδιότητες ph Αλατότητα Γονιμότητα

Διαβάστε περισσότερα

Αναστασία Λαγοπόδη Επίκουρη Καθηγήτρια Φυτοπαθολογίας Γεωπονική Σχολή ΑΠΘ

Αναστασία Λαγοπόδη Επίκουρη Καθηγήτρια Φυτοπαθολογίας Γεωπονική Σχολή ΑΠΘ Αναστασία Λαγοπόδη Επίκουρη Καθηγήτρια Φυτοπαθολογίας Γεωπονική Σχολή ΑΠΘ Ασθένειες των κηπευτικών-κατηγορίες παθογόνων μικροοργανισμών 1. Παθογόνα που διαβιούν στο έδαφος μολύνουν από τις ρίζες ή το λαιμό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ ΠΕΡΟΝΟΣΠΟΡΟΣ Προκαλείται από το μύκητα Plasmopara viticola (Oomycetes, Peronosporales, Peronosporaceae).Στην Ελλάδα εμφανίστηκε για πρώτη φορά το έτος 1881, στη Μεσσηνία. Η πρώτη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 9 /

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 9 / ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ Δ/ΝΣΗ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΛ/ΝΗΣΟΥ, ΔΥΤ ΕΛΛΑΔΟΣ, ΙΟΝΙΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΩΝ & ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΧΑΪΑΣ Πανεπιστημίου 334, 43 ΠΑΤΡΑ Τηλ.:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 9 /

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 9 / ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Δ/ΝΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ & ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΩΝ, ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ & ΦΥΤΟΫΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΧΑΪΑΣ Πανεπιστημίου 334,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΧΘΡΟΙ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΜΠΕΛΟΥ

ΕΧΘΡΟΙ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΜΠΕΛΟΥ ΕΧΘΡΟΙ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΜΠΕΛΟΥ Περονόσπορος αμπελιού (downy mildew) Plasmopara viticola Peronosporaceae, Φυκομύκητας Ο περονόσπορος αποτελεί τη σπουδαιότερη μυκητολογική ασθένεια της αμπέλου Μπορεί να προκαλέσει

Διαβάστε περισσότερα

Αμερικάνικα είδη αμπέλου: γνωστά ως ανθεκτικά στη ριζόβια μορφή φυλλοξήρας (α.ρ.μ.φ.) υποκείμενα

Αμερικάνικα είδη αμπέλου: γνωστά ως ανθεκτικά στη ριζόβια μορφή φυλλοξήρας (α.ρ.μ.φ.) υποκείμενα ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ ΑΜΠΕΛΟΥ Αμερικάνικα είδη αμπέλου: γνωστά ως ανθεκτικά στη ριζόβια μορφή φυλλοξήρας (α.ρ.μ.φ.) υποκείμενα Εισβολή της φυλλοξήρας στην Ευρώπη από την Αμερική το 1864. Φυλλοξήρα ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 7 /

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 7 / ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Δ/ΝΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ & ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΩΝ, ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ & ΦΥΤΟΫΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΧΑΪΑΣ Πανεπιστημίου 334,

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΕΝΔΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ & ΑΜΠΕΛΟΥ

ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΕΝΔΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ & ΑΜΠΕΛΟΥ ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΕΝΔΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ & ΑΜΠΕΛΟΥ Εργαστήριο Περονόσπορος & Ωίδιο της Αμπέλου ΠΕΡΟΝΟΣΠΟΡΟΣ (Plasmopara viticola) ΠΕΡΟΝΟΣΠΟΡΟΣ (Plasmopara viticola) Σποριαγγειοφόροι, σποριάγγεια & ωοσπόριο Κηλίδες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 11 /

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 11 / ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ Δ/ΝΣΗ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΛ/ΝΗΣΟΥ, ΔΥΤ ΕΛΛΑΔΟΣ, ΙΟΝΙΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΩΝ & ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΧΑΪΑΣ Πανεπιστημίου 334, 24 43 ΠΑΤΡΑ Τηλ.:

Διαβάστε περισσότερα

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας Ενότητα 5 η : Περονόσποροι Αναστασία Λαγοπόδη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΠΙΠΕΡΙΑΣ 1

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΠΙΠΕΡΙΑΣ 1 econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΠΙΠΕΡΙΑΣ 1 econteplusproject Organic.Edunet ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ Χαράλαμπος

Διαβάστε περισσότερα

Οικολογικό περιβάλλον της ελιάς Γεωγραφικό πλάτος

Οικολογικό περιβάλλον της ελιάς Γεωγραφικό πλάτος Οικολογικό περιβάλλον της ελιάς Κλίμα Γεωγραφικό πλάτος μεταξύ 30 ο και 45 ο, τροπικές περιοχές (ισημερινός) αναπτύσσεται αλλά δεν καρποφορεί λόγω έλλειψης ψύχους για διαφοροποίηση ανθοφόρων οφθαλμών ή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 7 /

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 7 / ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ Δ/ΝΣΗ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΛ/ΝΗΣΟΥ, ΔΥΤ ΕΛΛΑΔΟΣ, ΙΟΝΙΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΩΝ & ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΧΑΪΑΣ Πανεπιστημίου 334, 24 43 ΠΑΤΡΑ Τηλ.:

Διαβάστε περισσότερα

ΩΙΔΙΟ ΤΩΝ ΣΟΛΑΝΩΔΩΝ. Εικ. 1 : Φυτά τομάτας με έντονη προσβολή από ωίδιο.

ΩΙΔΙΟ ΤΩΝ ΣΟΛΑΝΩΔΩΝ. Εικ. 1 : Φυτά τομάτας με έντονη προσβολή από ωίδιο. ΩΙΔΙΟ ΤΩΝ ΣΟΛΑΝΩΔΩΝ Είναι μια αρκετά διαδεδομένη ασθένεια των σολανωδών προσβάλλει περισσότερο την τομάτα, πιπεριά, μελιτζάνα, πατάτα. Επίσης προσβάλλει και άλλες καλλιέργειες όπως : αγγούρι, αγκινάρα,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 7 o & 8 o

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 7 o & 8 o ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 7 o & 8 o ΠΕΡΟΝΟΣΠΟΡΟΣ ΤΟΜΑΤΑΣ-ΠΑΤΑΤΑΣ Γενικά: Η σπουδαιότερη ασθένεια στα Solanaceae. Προσβάλει όλα τα υπέργεια τμήματα και τους κονδύλους της πατάτας. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Φύλλα:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 14 /

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 14 / ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ Δ/ΝΣΗ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΛ/ΝΗΣΟΥ, ΔΥΤ ΕΛΛΑΔΟΣ, ΙΟΝΙΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΩΝ & ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΧΑΪΑΣ Πανεπιστημίου 334, 24 43 ΠΑΤΡΑ Τηλ.:

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΜΥΚΗΤΩΝ ΑΣΚΟΜΥΚΗΤΕΣ (ASCOMYCETES)

ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΜΥΚΗΤΩΝ ΑΣΚΟΜΥΚΗΤΕΣ (ASCOMYCETES) ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 3 ΑΣΚΟΜΥΚΗΤΕΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΜΥΚΗΤΩΝ ΑΣΚΟΜΥΚΗΤΕΣ (ASCOMYCETES) Στην κλάση αυτή κατατάσσονται οι μύκητες που στην τέλεια μορφή τους σχηματίζουν εγγενείς καρποφορίες που λέγονται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ

ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Κ Ε Σ Π Ρ Ο Ε Ι Δ Ο Π Ο Ι Η Σ Ε Ι Σ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων: & ΤΡΟΦΙΜΩΝ - βλάπτει την υγεία των καταναλωτών Δ/ΝΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΑΓΚΙΝΑΡΑ 1

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΑΓΚΙΝΑΡΑ 1 econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΑΓΚΙΝΑΡΑ 1 econteplusproject Organic.Edunet ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΠΟΛΥΕΤΩΝ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ Χαράλαμπος

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙ.ΠΕ. Σίνδου, Α Φάση, ΟΤ20, Κ35, Θεσσαλονίκη Free-phone: Τηλ. : Φαξ:

ΒΙ.ΠΕ. Σίνδου, Α Φάση, ΟΤ20, Κ35, Θεσσαλονίκη Free-phone: Τηλ. : Φαξ: ΒΙ.ΠΕ. Σίνδου, Α Φάση, ΟΤ0, Κ35, 570 Θεσσαλονίκη Free-phone: 800 11 80 80 Τηλ. : 310 55335-7 Φαξ: 310 5535 e-mail: info@nitrofarm.gr url: www.nitrofarm.gr Καλλιέργειες ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙ ΔΗ Γκρέιπ φρουτ Λεμονιά

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΗ ΣΤΑΦΙΔΑ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΗ ΣΤΑΦΙΔΑ T.E.I. ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ &ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΓΕΩΠΟΝΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΗ ΣΤΑΦΙΔΑ ΡΕΜΠΕΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων: - βλάπτει την υγεία των καταναλωτών

ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων: - βλάπτει την υγεία των καταναλωτών Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Κ Ε Σ Π Ρ Ο Ε Ι Δ Ο Π Ο Ι Η Σ Ε Ι Σ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων: & ΤΡΟΦΙΜΩΝ - βλάπτει την υγεία των καταναλωτών ΓΕΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΠΑΤΑΤΑΣ 1

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΠΑΤΑΤΑΣ 1 econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΠΑΤΑΤΑΣ 1 econteplusproject Organic.Edunet ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ Χαράλαμπος

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Οι Κυριότερες Μυκητολογικές Ασθένειες Της Ελιάς Σπουδαστής: Μιχελάκης Ευάγγελος Εισηγητής: ρ. Γκούµας ηµήτρης

Διαβάστε περισσότερα

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 1

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 1 econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 1 econteplusproject Organic.Edunet ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΣΟΛΑΝΩΔΩΝ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ Χαράλαμπος

Διαβάστε περισσότερα

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 13 /

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 13 / ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ Δ/ΝΣΗ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΛ/ΝΗΣΟΥ, ΔΥΤ ΕΛΛΑΔΟΣ, ΙΟΝΙΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΩΝ & ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΧΑΪΑΣ Πανεπιστημίου 334, 24 43 ΠΑΤΡΑ Τηλ.:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ρ. Γκούµας ηµήτρης ΣΠΟΥ ΑΣΤΡΙΑ: Καβουσάκη Μαρίνα

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ρ. Γκούµας ηµήτρης ΣΠΟΥ ΑΣΤΡΙΑ: Καβουσάκη Μαρίνα ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΤΟΥ ΒΑΚΤΗΡΙΟΥ Xanthomonas campestris pv. vesicatoria ΣΕ ΥΒΡΙ ΙΑ ΚΑΙ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΠΙΠΕΡΙΑΣ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ρ. Γκούµας ηµήτρης ΣΠΟΥ ΑΣΤΡΙΑ: Καβουσάκη Μαρίνα ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Διαβάστε περισσότερα

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme econteplusproject Organic.Edunet ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΚΑΙ ΕΧΘΡΩΝ ΣΤΗΝ ΟΠΩΡΟΚΟΜΙΑ 1. ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ε2: Τέλος άνθισης/ F:Πτώση πετάλων/ G: Απόσπαση κάλυκα / H: Καρπίδιο/ Ι: Αύξηση καρπού/ J1, J2: Αλλαγή χρώματος

Ε2: Τέλος άνθισης/ F:Πτώση πετάλων/ G: Απόσπαση κάλυκα / H: Καρπίδιο/ Ι: Αύξηση καρπού/ J1, J2: Αλλαγή χρώματος Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Κ Ε Σ Π Ρ Ο Ε Ι Ο Π Ο Ι Η Σ Ε Ι Σ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑi ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΕΡ/ΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΒΟΛΟΥ Ταχ. /νση: Τορούτζια-Νικολαϊδη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 5 /

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 5 / ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Δ/ΝΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ & ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΩΝ, ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ & ΦΥΤΟΫΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΧΑΪΑΣ Πανεπιστημίου 334,

Διαβάστε περισσότερα

Παραγωγική Ανθοκομία. Γυψοφίλη. Εργαστήριο Παραγωγική Ανθοκομία. Γεώργιος Δημόκας. * Καθηγητής Εφαρμογών - Τ.Ε.Ι. Πελοποννήσου

Παραγωγική Ανθοκομία. Γυψοφίλη. Εργαστήριο Παραγωγική Ανθοκομία. Γεώργιος Δημόκας. * Καθηγητής Εφαρμογών - Τ.Ε.Ι. Πελοποννήσου TEI Πελοποννήσου Εργαστήριο Παραγωγική Ανθοκομία Θέμα Παραγωγική Ανθοκομία Ποικιλίες Καλλιέργεια Απαιτήσεις Γυψοφίλη Προβλήματα Ασθένειες Εχθροί Γεώργιος Δημόκας * Καθηγητής Εφαρμογών - Τ.Ε.Ι. Πελοποννήσου

Διαβάστε περισσότερα

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΜΑΤΑΣ 1

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΜΑΤΑΣ 1 econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΤΟΜΑΤΑΣ 1 econteplusproject Organic.Edunet ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΣΟΛΑΝΩΔΩΝ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ Χαράλαμπος

Διαβάστε περισσότερα

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 5 /

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 5 / ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Δ/ΝΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ & ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΩΝ, ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ & ΦΥΤΟΫΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΧΑΪΑΣ Πανεπιστημίου 334,

Διαβάστε περισσότερα

Γενετική Ανθεκτικότητα στις Ασθένειες

Γενετική Ανθεκτικότητα στις Ασθένειες 1 Γενετική Ανθεκτικότητα στις Ασθένειες Γενικά Αντικείμενο της άσκησης αυτής είναι να εξοικειωθούν οι φοιτητές με τον τρόπο που γίνεται η επιλογή φυτών για γενετική ανθεκτικότητα σε μια ή περισσότερες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 8 /

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 8 / ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ Δ/ΝΣΗ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΛ/ΝΗΣΟΥ, ΔΥΤ ΕΛΛΑΔΟΣ, ΙΟΝΙΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΩΝ & ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΧΑΪΑΣ Πανεπιστημίου 334, 24 43 ΠΑΤΡΑ Τηλ.:

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑ ΕΔΑΦΟΥΣ ΑΡΔΕΥΣΗ

ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑ ΕΔΑΦΟΥΣ ΑΡΔΕΥΣΗ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑ ΕΔΑΦΟΥΣ ΑΡΔΕΥΣΗ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑ ΕΔΑΦΟΥΣ ΧΕΙΡΩΝΑΚΤΙΚΑ Ξελάκκωμα (λεκάνη βάθους 10 cm) Σκάψιμο (σε βάθος 15-20 cm μετά το κλάδεμα) Σκάλισμα (σε βάθος 5-8 cm μετά την καρπόδεση) ΜΕ ΕΛΚΥΣΤΗΡΕΣ Δίυνα

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ

Η ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Η ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Οι ελιές και το ελαιόλαδο αποτελούν βασικό στοιχείο της διατροφής των Ελλήνων από την αρχαιότητα ακόμη. Επίσης αποτελούν ουσιαστικό μέρος της Μεσογειακής δίαιτας για την οποία τόσο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΠΥΡΗΝΟΚΑΡΠΩΝ

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΠΥΡΗΝΟΚΑΡΠΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΠΥΡΗΝΟΚΑΡΠΩΝ ΕΞΩΑΣΚΟΙ Ασθένειες των πυρηνοκάρπων που χαρακτηρίζονται από υπερπλασίες και υπερτροφίες που οδηγούν σε παραμορφώσεις των οργάνων που προσβάλλουν. Στην χώρα μας ο σοβαρότερος είναι

Διαβάστε περισσότερα

Α1.Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν με τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή ή τη λέξη Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη(23 ΜΟΝΑΔΕΣ)

Α1.Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν με τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή ή τη λέξη Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη(23 ΜΟΝΑΔΕΣ) ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΑΝΘΟΚΗΠΕΥΤΙΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 21-02-2016 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΜΠΑΣΤΟΥΝΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΝΑ ΘΕΜΑ Α Α1.Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν με τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση

Διαβάστε περισσότερα

Α Χ Λ Α Δ Ι Α Μ Η Λ Ι Α

Α Χ Λ Α Δ Ι Α Μ Η Λ Ι Α Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Κ Ε Σ Π Ρ Ο Ε Ι Δ Ο Π Ο Ι Η Σ Ε Ι Σ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ Δ/ΝΣΗ ΑΠΟΚ. ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ & ΣΤ. ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΕΡ/ΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Βιοκαλλιέργεια αμπελιού

Βιοκαλλιέργεια αμπελιού Βιοκαλλιέργεια αμπελιού E. Καμπουράκης Εργαστήριο Συστημάτων Οικολογικής Παραγωγής Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας (ΕΘΙΑΓΕ) Ταχ. Θυρ. 2229, 71003 Ηράκλειο, Κρήτη Ελλάδα Τηλ. 281 0 302300, Fax. 2810 245873

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 5 ΩΟΜΥΚΗΤΕΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 5 ΩΟΜΥΚΗΤΕΣ ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 5 ΩΟΜΥΚΗΤΕΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟ CHROMISTA (=STRAMENOPILA) Στο βασίλειο αυτό κατατάσσονται τα άλγη (φύκια) και οι ωομύκητες = οργανισμοί που μοιάζουν αλλά δεν είναι αληθινοί μύκητες

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΑΙΘΡΙΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΠΙΠΕΡΙΑΣ. Δημήτρης Σάββας Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εργαστήριο Κηπευτικών Καλλιεργειών

ΥΠΑΙΘΡΙΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΠΙΠΕΡΙΑΣ. Δημήτρης Σάββας Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εργαστήριο Κηπευτικών Καλλιεργειών ΥΠΑΙΘΡΙΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΠΙΠΕΡΙΑΣ Δημήτρης Σάββας Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εργαστήριο Κηπευτικών Καλλιεργειών Καταγωγή του φυτού Η πιπεριά κατάγεται από την κεντρική Αμερική. Αρχικά η πιπεριά χρησιμοποιήθηκε

Διαβάστε περισσότερα